Wspólne stanowisko określa obowiązujące w Unii Europejskiej (UE) zasady dotyczące kontroli wywozu technologii wojskowych i sprzętu wojskowego.
Decyzje odnawiają finansowanie systemu iTrace, będącego przyjaznym dla użytkowników systemem zarządzania informacjami o nielegalnie rozprzestrzenianej lub będącej przedmiotem nielegalnego handlu broni strzeleckiej i lekkiej* (BSiL) oraz amunicji.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Wywóz technologii wojskowych oraz sprzętu wojskowego

Wspólne stanowisko z 2008 roku określa osiem kryteriów oceny wniosków dotyczących wywozu technologii wojskowych i sprzętu wojskowego znajdujących się na wspólnym wykazie uzbrojenia Unii Europejskiej.

Broń strzelecka i lekka

Nielegalny transfer broni strzeleckiej i lekkiej (BSiL) przyczynia się do nasilenia terroryzmu i przestępczości zorganizowanej. Jest też głównym czynnikiem wyzwalającym konflikty i powodującym ich rozprzestrzenianie się, przyczynia się także do upadku struktur państwowych.
UE wspiera system iTrace służący do monitorowania przepływu nielegalnej BSiL, co stanowi istotną część rozwiązania tych problemów.

iTrace

Unia Europejska zapewniła po raz pierwszy finansowanie systemu iTrace na mocy decyzji Rady 2013/698/WPZiB (zob. streszczenie).
Decyzja ta wspiera unijną strategię zwalczania nielegalnego gromadzenia BSiL i amunicji do tych rodzajów broni oraz handlu nimi.
Projekt iTrace będzie wdrażany przez organizację pozarządową Conflict Armament Research (CAR), za co odpowiada Wysoki Przedstawiciel Unii do Spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa.
Wysoki Przedstawiciel zdaje Radzie Unii Europejskiej sprawozdania z realizacji procesu, natomiast Komisja Europejska składa sprawozdania dotyczące aspektów finansowych.
Unia Europejska przedłużała wsparcie w odniesieniu do poszczególnych etapów projektu poprzez kolejne decyzje, w tym najnowszą decyzję w sprawie systemu iTrace V z 2023 roku, zgodnie z wymogami globalnej strategii UE.

iTrace V

Na realizację projektu iTrace V przeznaczono z budżetu UE 6,2 miliona euro. CAR oraz niemieckie federalne ministerstwo spraw zagranicznych pokryją koszty dodatkowe.
Projekt zakłada realizację szeregu celów, w tym:
- Dalsze utrzymywanie systemu iTrace, który ma zapewnić decydentom, ekspertom w dziedzinie kontroli broni konwencjonalnej i urzędnikom zajmującym się kontrolą wywozu broni konwencjonalnej stosowne informacje służące opracowaniu skutecznych i opartych na dowodach strategii i projektów skierowanych przeciwko nielegalnemu rozprzestrzenianiu BSiL;
- Szkolenie i mentoring władz krajowych w krajach dotkniętych konfliktami w celu rozwoju krajowych kompetencji w zakresie identyfikacji i śledzenia nielegalnej broni konwencjonalnej oraz zachęcanie do stałej współpracy z projektem iTrace;
- Zwiększenie częstotliwości i czasu trwania badań terenowych dotyczących BSiL znajdującej się w nielegalnym obrocie w krajach dotkniętych konfliktami;
- Dostosowanie wsparcia do potrzeb organów odpowiedzialnych za kontrolę wywozu broni w państwach członkowskich UE oraz osób odpowiedzialnych za kształtowanie polityki kontroli zbrojeń;
- Popularyzację wyników projektu;
- Dostarczanie sprawozdań dotyczących najważniejszych zagadnień politycznych, opracowanych na podstawie danych uzyskanych w wyniku badań terenowych i dostępnych w systemie iTrace, dotyczących konkretnych obszarów wymagających uwagi społeczności międzynarodowej;
- dalsze śledzenie broni konwencjonalnej i amunicji (we współpracy z państwami członkowskimi i państwami trzecimi) w celu ustalenia, w jaki sposób trafiają one w ręce nieupoważnionych użytkowników.

OD KIEDY MAJĄ ZASTOSOWANIE WSPÓLNE STANOWISKO I POSZCZEGÓLNE DECYZJE?

Wspólne stanowisko ma zastosowanie od dnia 8 grudnia 2008 roku.
Decyzja (WPZiB) 2015/1908 w sprawie ustanowienia mechanizmu iTrace II obowiązuje od 22 października 2015 roku.
Decyzja (WPZiB) 2017/2283 w sprawie ustanowienia mechanizmu iTrace III obowiązuje od 11 grudnia 2017 roku.
Decyzja (WPZiB) 2019/2191 w sprawie ustanowienia mechanizmu iTrace IV obowiązuje od 19 grudnia 2019 roku.
Decyzja (WPZiB) 2023/387 w sprawie ustanowienia mechanizmu iTrace V obowiązuje od 20 lutego 2023 roku.

KONTEKST

Więcej informacji:

Ograniczenie wywozu broni (Europejska Służba Działań Zewnętrznych).

KLUCZOWE POJĘCIA

Broń strzelecka i lekka. Jakakolwiek śmiercionośna broń ręczna. Kategoria broni strzeleckiej obejmuje pistolety, strzelby, karabiny automatyczne i lekkie karabiny maszynowe. Kategoria broni lekkiej obejmuje wielkokalibrowe karabiny maszynowe, granatniki i działa przeciwpancerne.

GŁÓWNE DOKUMENTY

Wspólne stanowisko Rady 2008/944/WPZiB z dnia 8 grudnia 2008 r. określające wspólne zasady kontroli wywozu technologii wojskowych i sprzętu wojskowego (Dz.U. L 335 z 13.12.2008, s. 99–103).

Kolejne zmiany wspólnego stanowiska 2008/944/WPZiB zostały włączone do tekstu pierwotnego. Tekst skonsolidowany ma jedynie wartość dokumentacyjną.

Decyzja Rady (WPZiB) 2015/1908 z dnia 22 października 2015 r. w sprawie wsparcia globalnego mechanizmu raportowania w zakresie nielegalnej broni strzeleckiej i lekkiej i innej nielegalnej broni konwencjonalnej oraz amunicji w celu zmniejszenia ryzyka nielegalnego handlu nimi („iTrace II”) (Dz.U. L 278 z 23.10.2015, s. 15–25).

Decyzja Rady (WPZiB) 2017/2283 z dnia 11 grudnia 2017 r. w sprawie wsparcia globalnego mechanizmu raportowania w zakresie nielegalnej broni strzeleckiej i lekkiej i innej nielegalnej broni konwencjonalnej oraz amunicji w celu zmniejszenia ryzyka nielegalnego handlu nimi („iTrace III”) (Dz.U. L 328 z 12.12.2017, s. 20–31).

Decyzja Rady (WPZiB) 2019/2191 z dnia 19 grudnia 2019 r. w sprawie wsparcia globalnego mechanizmu raportowania w zakresie nielegalnej broni konwencjonalnej i amunicji do tych rodzajów broni w celu zmniejszenia ryzyka ich przenikania i nielegalnego transferu („iTrace IV”) (Dz.U. L 330 z 20.12.2019, s. 53–70).

Decyzja Rady (WPZiB) 2023/387 z dnia 20 lutego 2023 r. w sprawie wsparcia globalnego mechanizmu raportowania w zakresie nielegalnej broni konwencjonalnej i amunicji do tego rodzaju broni w celu zmniejszenia ryzyka ich przenikania i nielegalnego transferu („iTrace V”) (Dz.U. L 53 z 21.2.2023, s. 19–36).

Zob. tekst skonsolidowany.

DOKUMENTY POWIĄZANE

Wspólny Komunikat do Parlamentu Europejskiego i Rady: Elementy strategii UE na rzecz zwalczania nielegalnej broni palnej, broni strzeleckiej i lekkiej oraz amunicji do tych rodzajów broni „Zabezpieczenie broni, ochrona obywateli” (JOIN(2018) 17 final, z 13.6.2018).

Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady Europejskiej, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów – Europejski plan działań w sektorze obrony (COM(2016) 950 final z 30.11.2016).

Decyzja Rady 2013/698/WPZiB z dnia 25 listopada 2013 r. w sprawie wsparcia globalnego mechanizmu raportowania w zakresie nielegalnej broni strzeleckiej i lekkiej i innej nielegalnej broni konwencjonalnej oraz amunicji w celu zmniejszenia ryzyka nielegalnego handlu nimi (Dz.U. L 320 z 30.11.2013, s. 34–42).

Ostatnia aktualizacja: 08.05.2023

Top