–

w imieniu BNP Paribas SA – V. Bringer, N. Coutrelis i M. Lévis, avocats,

–

w imieniu TR – A. Lyon-Caen, T. Lyon-Caen i F. Thiriez, avocats,

–

w imieniu rządu francuskiego – A. Daniel i A.-L. Desjonquères, w charakterze pełnomocników,

–

w imieniu rządu szwajcarskiego – N. Marville-Dosen i J. Schickel-Küng, w charakterze pełnomocników,

–

w imieniu Komisji Europejskiej – S. Noë i W. Wils, w charakterze pełnomocników,

1

Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczy wykładni art. 33 i 36 rozporządzenia Rady (WE) nr 44/2001 z dnia 22 grudnia 2000 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych (Dz.U. 2001, L 12, s. 1).

2

Wniosek ten został złożony w ramach sporu między BNP Paribas SA a TR dotyczącego zwolnienia TR z pracy, będącego przedmiotem orzeczenia wydanego przez sąd angielski, którego skutki dla dopuszczalności powództwa wytoczonego następnie przed sądami francuskimi zostały zakwestionowane.

3

Motywy 2, 6, 16 i 19 rozporządzenia nr 44/2001 mają następujące brzmienie:

[…]

[…]

[…]

4

Artykuł 33 tego rozporządzenia, zawarty w zatytułowanej „Uznawanie” sekcji 1 jego rozdziału III, dotyczącego uznawania i wykonywania orzeczeń, stanowi:

„1.   Orzeczenia wydane w jednym państwie członkowskim są uznawane w innych państwach członkowskich bez potrzeby przeprowadzania specjalnego postępowania.

2.   Jeżeli sporna jest kwestia uznania orzeczenia, wówczas każda ze stron, która powołuje się na uznanie orzeczenia, może w trybie postępowania, o którym mowa w sekcjach 2 i 3 niniejszego rozdziału, wystąpić z wnioskiem o ustalenie, że orzeczenie podlega uznaniu.

3.   Jeżeli uznanie jest powoływane [jako kwestia incydentalna] w sporze przed sądem państwa członkowskiego, a rozstrzygnięcie tego sporu zależy od uznania, sąd ten może rozstrzygać o uznaniu”.

5

Zawarty w owej sekcji 1 art. 36 rozporządzenia nr 44/2001 przewiduje:

„Orzeczenie zagraniczne nie może być w żadnym wypadku przedmiotem kontroli merytorycznej”.

6

Rozporządzenie to zostało uchylone i zastąpione rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1215/2012 z dnia 12 grudnia 2012 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych (Dz.U. 2012, L 351, s. 1). Niemniej, zgodnie z art. 66 ust. 2 rozporządzenia nr 1215/2012, rozporządzenie nr 44/2001 ma nadal zastosowanie do orzeczeń wydanych w postępowaniach sądowych wszczętych przed dniem 10 stycznia 2015 r., objętych zakresem zastosowania tego ostatniego rozporządzenia.

7

Umowa o wystąpieniu Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej z Unii Europejskiej i Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej (Dz.U. 2020, L 29, s. 7, zwana dalej „umową o wystąpieniu”) została przyjęta w dniu 17 października 2019 r. i weszła w życie w dniu 1 lutego 2020 r.

8

Artykuł 67 tej umowy, zatytułowany „Jurysdykcja, uznawanie i wykonywanie orzeczeń sądowych oraz współpraca w tym zakresie między organami centralnymi”, stanowi w ust. 2 lit. a):

„W Zjednoczonym Królestwie, jak również w państwach członkowskich w sytuacjach obejmujących Zjednoczone Królestwo, w odniesieniu do uznawania i wykonywania wyroków, orzeczeń, dokumentów urzędowych, ugód sądowych i umów, zastosowanie mają następujące akty i przepisy:

9

Artykuł 126 wspomnianej umowy przewiduje okres przejściowy rozpoczynający się w dniu jej wejścia w życie i kończący się w dniu 31 grudnia 2020 r., w trakcie którego zgodnie z art. 127 ust. 1 akapit pierwszy owej umowy prawo Unii ma zastosowanie do Zjednoczonego Królestwa i na jego terytorium, o ile umowa o wystąpieniu nie stanowi inaczej.

10

Artykuł L. 1234‑5 akapit pierwszy code du travail (kodeksu pracy, zwanego dalej „code du travail”) stanowi:

„W przypadku gdy pracownik nie składa wypowiedzenia, przysługuje mu odprawa wyrównawcza, chyba że dopuścił się poważnego uchybienia”.

11

Zgodnie z art. L. 1234‑9 akapit pierwszy code du travail:

„Pracownik zatrudniony na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony, zwolniony z pracy […], ma prawo do odprawy z tytułu zwolnienia, z wyjątkiem przypadków poważnego uchybienia”.

12

Zgodnie z art. L. 1235‑3 code du travail, jeżeli zwolnienie pracownika następuje z przyczyny, która nie jest rzeczywista i poważna, sąd może zaproponować przywrócenie pracownika do pracy z zachowaniem nabytych korzyści. Jeżeli jedna ze stron odmawia przywrócenia do pracy, sąd przyznaje pracownikowi odprawę wypłacaną przez pracodawcę.

13

Artykuł R. 1452‑6 code du travail, w brzmieniu obowiązującym przed wejściem w życie décret no 2016‑660 relatif à la justice prud’homale et au traitement judiciaire du contentieux du travail (dekretu nr 2016‑660 w sprawie sądownictwa pracy i sądowego rozstrzygania sporów pracowniczych) z dnia 20 maja 2016 r. (JORF z dnia 25 maja 2016 r., tekst nr 30), stanowił:

„Wszystkie roszczenia związane z umową o pracę między tymi samymi stronami, niezależnie od tego, czy pochodzą od powoda, czy od pozwanego, są przedmiotem jednego postępowania.

Zasada ta nie ma zastosowania, jeżeli podstawa roszczeń powstała lub została ujawniona po wniesieniu powództwa do sądu pracy”.

14

Employment Rights Act 1996 (ustawa o prawach w dziedzinie zatrudnienia z 1996 r., zwana dalej „ERA 1996”) zawiera część X, zatytułowaną „Zwolnienie niezgodne z prawem”.

15

Rozdział I tej części X, zatytułowany „Prawo do tego, by nie zostać zwolnionym niezgodnie z prawem”, zawiera sekcję 98, mającą następujące brzmienie:

„1) Aby ustalić do celów tej części, czy zwolnienie pracownika jest uzasadnione czy niezgodne z prawem, pracodawca zobowiązany jest wykazać:

2) Przyczyna jest objęta niniejszą podsekcją, jeżeli:

[…]

[…]

4) W przypadku gdy pracodawca spełnił wymogi podsekcji 1, decyzja o tym, czy zwolnienie jest uzasadnione lub niezgodne z prawem (w świetle przyczyny wykazanej przez pracodawcę):

[…]”.

16

Rozdział II wspomnianej części X, zatytułowany „Środki prawne przysługujące w razie zwolnienia niezgodnego z prawem”, zawiera sekcję 118, zgodnie z którą jeżeli sąd przyznaje odprawy z tytułu niezgodnego z prawem zwolnienia zgodnie z sekcjami 112.4 i 117.3, odprawy te składają się, po pierwsze, z basic award (odprawy podstawowej), i po drugie, z compensatory award (odprawy wyrównawczej).

17

W dniu 25 sierpnia 1998 r. BNP Paribas, uprzednio BNP SA, zatrudnił, na podstawie umowy prawa angielskiego, pozwanego w postępowaniu głównym, aby pracował on w oddziale tej francuskiej spółki położonym w Londynie (Zjednoczone Królestwo).

18

W dniu 2 kwietnia 2009 r. strony te podpisały umowę prawa francuskiego o pracę na czas nieokreślony, która przewidywała oddelegowanie zainteresowanego do Singapuru. Następnie, na mocy aneksu do tej umowy z dnia 16 sierpnia 2010 r., został on skierowany do oddziału w Londynie.

19

Pismem z dnia 30 września 2013 r. pozwany w postępowaniu głównym został zwolniony z powodu poważnego uchybienia ze względu na okoliczności zaistniałe w trakcie oddelegowania go do Singapuru, które to zwolnienie zaskarżył.

20

Z akt znajdujących się w posiadaniu Trybunału wynika, że w dniu 20 grudnia 2013 r. ów pracownik wytoczył przed Employment Tribunal, London Central (sądem pracy w Londynie, Zjednoczone Królestwo, zwanym dalej „sądem angielskim”) powództwo o uznanie zwolnienia za niezgodne z prawem i o odszkodowanie z tego tytułu i jednocześnie zgłosił zastrzeżenie, zgodnie z którym miał ponadto sformułować żądania pieniężne w związku z zerwaniem jego umowy o pracę.

21

Wyrokiem z dnia 26 września 2014 r. (zwanym dalej „wyrokiem brytyjskim”) sąd ten uznał owo powództwo za zasadne w świetle prawa Zjednoczonego Królestwa i odroczył na późniejszą rozprawę pozostałe kwestie związane ze środkami zaradczymi. BNP Paribas wypłacił zainteresowanemu kwotę 81175 funtów szterlingów (GBP) (około 96517 EUR) tytułem odprawy wyrównawczej. W wyroku tym ów sąd wskazał między innymi, że BNP Paribas ukarał swojego pracownika zgodnie z francuskim code du travail, lecz że pełnomocnik tej spółki zgodził się, by spór został rozstrzygnięty na podstawie ERA 1996 i orzecznictwa Zjednoczonego Królestwa.

22

W dniu 27 listopada 2014 r. wspomniany pracownik wystąpił do conseil de prud’hommes de Paris (sądu pracy w Paryżu, Francja) o zasądzenie od BNP Paribas na jego rzecz różnego rodzaju kwot, w szczególności odszkodowania z tytułu zwolnienia bez rzeczywistej i poważnej przyczyny, odprawy wyrównawczej z tytułu wypowiedzenia, odprawy z tytułu zwolnienia oraz premii i prowizji przewidzianych w jego umowie o pracę. W wyroku z dnia 17 maja 2016 r. roszczenia te zostały uznane za niedopuszczalne ze względu na powagę rzeczy osądzonej wynikającej z wyroku brytyjskiego.

23

Wyrokiem z dnia 22 maja 2019 r. cour d’appel de Paris (sąd apelacyjny w Paryżu, Francja) uchylił wyrok z dnia 17 maja 2016 r. w całości. Orzekł on, że wyrok brytyjski ma powagę rzeczy osądzonej w zakresie, w jakim sąd ten uznał, że zwolnienie nie było oparte na rzeczywistej i poważnej przyczynie, lecz że roszczenia pracownika zgłoszone we Francji były jednak dopuszczalne. Sąd ten zauważył, że pozew wniesiony do sądu angielskiego wyraźnie wskazywał, że zainteresowany domagał się przed tym ostatnim sądem „odprawy podstawowej i wyrównawczej”, ale nie „świadczeń socjalnych w związku z rozwiązaniem jego umowy o pracę”, i że zamierzał wystąpić z takimi roszczeniami do innego sądu. Cour d’appel de Paris (sąd apelacyjny w Paryżu) uznał, że roszczenia pieniężne zgłoszone przed sądem angielskim nie są takie same i nie mają tej samej podstawy co takie roszczenia zgłoszone przed nim, skutkiem czego nie można powoływać się przed nim na powagę rzeczy osądzonej. Zasądził on od BNP Paribas odszkodowanie z tytułu zwolnienia bez rzeczywistej i poważnej przyczyny, odprawę wyrównawczą z tytułu wypowiedzenia, odprawę z tytułu zwolnienia oraz premie i prowizje, zgodnie z prawem francuskim i umową o pracę rozpatrywaną w postępowaniu głównym.

24

BNP Paribas wniósł skargę kasacyjną od tego wyroku do Cour de cassation (sądu kasacyjnego, Francja), będącego sądem odsyłającym w niniejszej sprawie. Spółka ta powołuje się w szczególności na art. 33 rozporządzenia nr 44/2001, twierdząc, że z powodu wyroku brytyjskiego sądy francuskie nie mogły zbadać roszczeń zgłoszonych przez zainteresowanego pracownika. W tym względzie w pierwszej kolejności BNP Paribas podnosi, że zarzut powagi rzeczy osądzonej powinien był być oceniany z punktu widzenia powagi i skuteczności, z jakiej orzeczenie zagraniczne korzysta w państwie członkowskim, w którym je wydano, i że należało ustalić, czy to orzeczenie stało na przeszkodzie temu, by sądy innego państwa członkowskiego rozstrzygały w przedmiocie roszczeń, które mogły zostać zgłoszone w ramach postępowania w tym pierwszym państwie. W drugiej kolejności BNP Paribas wskazuje, że w sporze w postępowaniu głównym roszczenia zgłoszone przez pracownika we Francji mają ten sam przedmiot, a mianowicie wyrównanie konsekwencji jego zwolnienia, i tę samą podstawę, czyli umowę o pracę podpisaną w dniu 2 kwietnia 2009 r., co roszczenia, które zgłosił on już przed sądem angielskim, a co za tym idzie, są one niedopuszczalne ze względu na powagę rzeczy osądzonej rozstrzygnięcia sądu angielskiego.

25

Cour de cassation (sąd kasacyjny) zastanawia się w tym względzie, po pierwsze, czy w świetle art. 33 i 36 rozporządzenia nr 44/2001 uznanie orzeczenia wydanego przez sąd państwa członkowskiego może powodować niedopuszczalność powództwa między tymi samymi stronami i opartego na tej samej umowie, które zostało wniesione później w innym państwie członkowskim w celu uzyskania rozstrzygnięcia w przedmiocie roszczeń niezgłoszonych przed owym sądem zagranicznym, w sytuacji gdy prawo państwa członkowskiego pochodzenia, to jest tego pierwszego państwa, przewiduje zasadę koncentracji roszczeń lub jednego powództwa, i ewentualnie prawo wezwanego państwa członkowskiego, to jest tego drugiego państwa, przewiduje podobną zasadę.

26

Jak wskazuje sąd odsyłający, w niniejszej sprawie, w odniesieniu do prawa Zjednoczonego Królestwa, BNP Paribas powołał się na zasadę „abuse of process” wynikającą z wyroku Court of Chancery (England & Wales) [sądu kanclerskiego (Anglia i Walia), Zjednoczone Królestwo] z dnia 20 lipca 1843 r. w sprawie Henderson przeciwko Henderson, w którym „nałożono na strony obowiązek, gdy podniesiona przez nie kwestia staje się przedmiotem sporu przed właściwym sądem, przedstawienia całości sprawy do rozpoznania przez ten sąd w celu umożliwienia rozstrzygnięcia wszystkich aspektów tej kwestii, z zastrzeżeniem apelacji, w sposób ostateczny”. Sąd odsyłający dodaje, że jeśli chodzi o prawo francuskie, zasada tzw. jednego powództwa, przewidziana w art. R. 1452‑6 code du travail, stanowiąca, że wszystkie roszczenia związane z umową o pracę między tymi samymi stronami powinny co do zasady być przedmiotem jednego postępowania, obowiązywała jeszcze w chwili wniesienia powództwa do prud’hommes de Paris (sądu pracy w Paryżu).

27

Po drugie, na wypadek gdyby zostało orzeczone, że niedopuszczalność nie jest następstwem orzeczenia zagranicznego w rozumieniu art. 36 rozporządzenia nr 44/2001, sąd odsyłający zastanawia się nad wpływem ewentualnej tożsamości „podstawy” i „przedmiotu” do celów zastosowania art. 33 i 36 tego rozporządzenia, w szczególności w odniesieniu do konkretnych roszczeń zgłoszonych w rozpatrywanej sprawie odpowiednio przed sądem angielskim i przed sądami francuskimi.

28

W tym względzie z jednej strony sąd odsyłający pragnąłby ustalić, czy należy uznać za mające „ten sam przedmiot” wszystkie roszczenia, które mają na celu nałożenie sankcji pieniężnych za niewykonanie obowiązków wynikających z tej samej umowy o pracę, czy też należy dokonać rozróżnienia tych roszczeń stosownie do tego, czy dotyczą one obowiązków właściwych wykonaniu tej umowy, czy obowiązków właściwych jej rozwiązaniu.

29

Z drugiej strony sąd ten zastanawia się, konkretniej rzecz ujmując, czy zachodzi tożsamość „przedmiotu” między odprawą wyrównawczą należną w razie zwolnienia niezgodnego z prawem, taką jak przewidziana w prawie Zjednoczonego Królestwa w ERA 1996, a odszkodowaniem z tytułu zwolnienia bez rzeczywistej i poważnej przyczyny, przewidzianym w prawie francuskim w art. L. 1235‑3 code du travail, lub też, ewentualnie, odprawą wyrównawczą z tytułu wypowiedzenia i odprawą z tytułu zwolnienia, przewidzianych, odpowiednio, w art. L. 1234‑5 akapit pierwszy i art. L. 1234‑9 akapit pierwszy code du travail.

30

Po trzecie wreszcie, ów sąd pragnie ustalić, czy powództwo takie jak powództwo dotyczące zwolnienia niezgodnego z prawem istniejące w Zjednoczonym Królestwie i powództwo mające na celu uzyskanie wypłaty premii lub prowizji przewidzianych w umowie o pracę należy uznać za mające „tę samą podstawę” i „ten sam przedmiot”, jeżeli obydwa te powództwa są oparte na tym samym stosunku umownym między stronami.

31

W tych okolicznościach Cour de cassation (sąd kasacyjny) postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału z następującymi pytaniami prejudycjalnymi:

32

W pierwszej kolejności, co się tyczy zastosowania rozporządzenia nr 44/2001 ratione temporis, należy zauważyć, że zostało ono uchylone i zastąpione przez rozporządzenie nr 1215/2012, ale że na mocy art. 66 ust. 2 tego ostatniego rozporządzenia pierwsze z nich znajduje nadal zastosowanie do orzeczeń wydanych w postępowaniach sądowych wszczętych przed dniem 10 stycznia 2015 r.

33

Tak więc, w ramach wniosku o uznanie lub o wykonanie orzeczenia wydanego w innym państwie członkowskim, celem ustalenia, które z tych dwóch rozporządzeń znajduje zastosowanie ratione temporis, należy przyjąć jako punkt wyjścia datę wytoczenia powództwa, które doprowadziło do wydania orzeczenia, o którego uznanie lub wykonanie się wnosi (zob. podobnie wyrok z dnia 6 czerwca 2019 r., Weil, C‑361/18, EU:C:2019:473, pkt 24).

34

W niniejszej sprawie powództwo, które doprowadziło do wydania orzeczenia, którego uznanie jest przedmiotem sporu w postępowaniu głównym, zostało wytoczone w dniu 20 grudnia 2013 r. przed sądem angielskim. Wynika z tego, że rozporządzenie nr 44/2001 znajduje zastosowanie ratione temporis do sporu toczącego się przed sądem odsyłającym.

35

W drugiej kolejności, jeśli chodzi o zastosowanie rozporządzenia nr 44/2001 ratione loci pomimo wystąpienia Zjednoczonego Królestwa z Unii Europejskiej, należy zauważyć, że zgodnie z art. 67 ust. 2 lit. a) umowy o wystąpieniu w związku z jej art. 126 i 127 rozporządzenie nr 1215/2012 ma zastosowanie w Zjednoczonym Królestwie i w państwach członkowskich w sytuacjach obejmujących Zjednoczone Królestwo w odniesieniu do uznawania i wykonywania orzeczeń wydanych w postępowaniach sądowych wszczętych przed upływem okresu przejściowego, to jest dniem 31 grudnia 2020 r.

36

Wynika z tego, że przepisy dotyczące uznawania i wykonywania orzeczeń zawarte w rozporządzeniu nr 44/2001, które w chwili przyjęcia umowy o wystąpieniu zostały już uchylone i zastąpione przez rozporządzenie nr 1215/2012, mają również nadal zastosowanie w tych samych warunkach.

37

W niniejszej sprawie, zważywszy, że wyrok brytyjski, o którego uznanie wnosi się we Francji, został wydany w wyniku postępowania sądowego wszczętego w dniu 20 grudnia 2013 r., rozporządzenie nr 44/2001 ma zastosowanie ratione loci do sporu w postępowaniu głównym.

38

W trzeciej kolejności, w odniesieniu do wykładni rozporządzenia nr 44/2001 należy przypomnieć, że jak wynika z jego motywu 19 oraz w zakresie, w jakim w stosunkach między państwami członkowskimi rozporządzenie to zastępuje Konwencję z dnia 27 września 1968 r. o jurysdykcji i wykonywaniu orzeczeń sądowych w sprawach cywilnych i handlowych, zmienioną późniejszymi konwencjami o przystąpieniu nowych państw członkowskich do tej konwencji (zwaną dalej „konwencją brukselską”), wykładnia dokonana przez Trybunał w odniesieniu do postanowień tej konwencji pozostaje aktualna również dla przepisów rzeczonego rozporządzenia, jeśli postanowienia konwencji i przepisy rozporządzenia można uznać za równoważne (wyrok z dnia 14 września 2017 r., Nogueira i in., C‑168/16 i C‑169/16, EU:C:2017:688, pkt 45 i przytoczone tam orzecznictwo).

39

W odniesieniu do przepisów konkretnie wymienionych we wniosku o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym w niniejszej sprawie należy zauważyć, że taka równoważność zachodzi między z jednej strony art. 26 i 29 konwencji brukselskiej a z drugiej strony – art. 33 i 36 rozporządzenia nr 44/2001, jako że brzmienie tych pierwszych artykułów zostało co do istoty powtórzone w tych drugich artykułach. Co za tym idzie, wykładnia już udzielona przez Trybunał w odniesieniu do jednych stosuje się również do drugich.

40

W czwartej i ostatniej kolejności, co się tyczy zakresu pytań zadanych w niniejszej sprawie, należy uściślić, po pierwsze, że sytuacja rozpatrywana w postępowaniu głównym odpowiada hipotezie, o której mowa w art. 33 ust. 3 rozporządzenia nr 44/2001, a mianowicie takiej, w której uznanie orzeczenia wydanego w państwie członkowskim, zwanym „państwem członkowskim pochodzenia”, jest powoływane jako kwestia incydentalna przed sądem innego państwa członkowskiego, zwanego „wezwanym państwem członkowskim”. Po drugie, ze sprawozdania dotyczącego konwencji brukselskiej sporządzonego przez P. Jenarda (Dz.U. 1979, C 59, s. 44) wynika, że art. 26 akapit trzeci tej konwencji, który jest równoważny art. 33 ust. 3 rozporządzenia nr 44/2001, „dotyczy przypadku, gdy strona powołuje się na uznanie tytułem kwestii incydentalnej, to jest tytułem zarzutu powagi rzeczy osądzonej w toku innego postępowania”, celem zapobieżenia sytuacji, w której wytoczenie w tym innym państwie członkowskim powództw dotyczących kwestii identycznych z kwestiami rozstrzygniętymi w tym orzeczeniu podważy je.

41

Poprzez pytanie pierwsze sąd odsyłający dąży co do istoty do ustalenia, czy art. 33 rozporządzenia nr 44/2001 w związku z art. 36 tego rozporządzenia należy interpretować w ten sposób, że stoi on na przeszkodzie temu, by uznanie w wezwanym państwie członkowskim orzeczenia w przedmiocie umowy o pracę, wydanego w państwie członkowskim pochodzenia, skutkowało niedopuszczalnością roszczeń zgłoszonych przed sądem wezwanego państwa członkowskiego z tego względu, że ustawodawstwo państwa członkowskiego pochodzenia przewiduje proceduralną zasadę koncentracji wszystkich roszczeń dotyczących tej umowy o pracę.

42

W tym względzie należy zauważyć, jak uczynił to rzecznik generalny w pkt 37 opinii, że pojęcie „uznawania” nie zostało zdefiniowane w rozporządzeniu nr 44/2001, które w art. 33 ust. 1 stanowi jedynie, że orzeczenia wydane w jednym państwie członkowskim są uznawane w innych państwach członkowskich bez potrzeby przeprowadzania specjalnego postępowania, a w art. 36, że orzeczenie zagraniczne nie może być w żadnym wypadku przedmiotem kontroli merytorycznej.

43

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem przepisy rozporządzenia nr 44/2001 należy interpretować w sposób autonomiczny, w oparciu o cele i systematykę tego rozporządzenia (wyroki: z dnia 15 listopada 2012 r., Gothaer Allgemeine Versicherung i in., C‑456/11, EU:C:2012:719, pkt 25; a także z dnia 7 marca 2018 r., E.ON Czech Holding, C‑560/16, EU:C:2018:167, pkt 25 i przytoczone tam orzecznictwo).

44

Jeśli chodzi o cele rozporządzenia nr 44/2001, z jego motywów 2, 6 i 16 wynika, że ma ono na celu zapewnienie swobodnego przepływu orzeczeń w sprawach cywilnych i handlowych wydanych w państwach członkowskich związanych przez to rozporządzenie poprzez ujednolicenie przepisów o jurysdykcji oraz uproszczenie formalności wymaganych dla uznawania i wykonywania tych orzeczeń (zob. podobnie wyroki: z dnia 4 października 2018 r., Società Immobiliare Al Bosco, C‑379/17, EU:C:2018:806, pkt 45 i przytoczone tam orzecznictwo; a także z dnia 12 grudnia 2019 r., Aktiva Finants, C‑433/18, EU:C:2019:1074, pkt 25).

45

Co się tyczy systemu ustanowionego przez rozporządzenie nr 44/2001, jego motyw 16 podkreśla wagę wzajemnego zaufania do wymiaru sprawiedliwości w Unii, tym bardziej w sytuacji, gdy sądy państw członkowskich mają stosować wspólne przepisy o jurysdykcji. To wzajemne zaufanie uzasadnia uznawanie z mocy prawa orzeczeń wydanych w jednym państwie członkowskim, jak to przewiduje art. 33 ust. 1 tego rozporządzenia, i wymaga braku kontroli merytorycznej takich orzeczeń, jak przewiduje art. 36 ust. 1 wspomnianego rozporządzenia (zob. podobnie wyroki: z dnia 15 listopada 2012 r., Gothaer Allgemeine Versicherung i in., C‑456/11, EU:C:2012:719, pkt 28, 35, 37; z dnia 26 września 2013 r., Salzgitter Mannesmann Handel, C‑157/12, EU:C:2013:597, pkt 31, 32; a także z dnia 16 lipca 2015 r., Diageo Brands, C‑681/13, EU:C:2015:471, pkt 40).

46

Owo wzajemne zaufanie wiąże się także z tym, że przepisy dotyczące zasady uznawania takiego orzeczenia, takie jak przepisy zawarte w art. 33 rozporządzenia nr 44/2001, nie powinny być interpretowane zawężająco, a przepisy ustanawiające wyjątki od tej zasady należy interpretować w sposób ścisły (zob. podobnie wyroki: z dnia 15 listopada 2012 r., Gothaer Allgemeine Versicherung i in., C‑456/11, EU:C:2012:719, pkt 28, 30; z dnia 16 lipca 2015 r., Diageo Brands, C‑681/13, EU:C:2015:471, pkt 41; a także z dnia 20 czerwca 2022 r., London Steam-Ship Owners’ Mutual Insurance Association, C‑700/20, EU:C:2022:488, pkt 77 i przytoczone tam orzecznictwo).

47

W tym kontekście, jak Trybunał przypomniał już, przytaczając w pkt 40 niniejszego wyroku sprawozdanie opracowane przez P. Jenarda, uznawanie powinno „skutkować przyznaniem orzeczeniom takiej powagi i takiej skuteczności, jaką mają w państwie, w którym zostały wydane”. W związku z tym orzeczenie zagraniczne uznane na podstawie art. 33 rozporządzenia nr 44/2001 powinno w wezwanym państwie wywoływać zasadniczo te same skutki, jakie wywołuje w państwie pochodzenia (zob. podobnie wyrok z dnia 15 listopada 2012 r., Gothaer Allgemeine Versicherung i in., C‑456/11, EU:C:2012:719, pkt 34 i przytoczone tam orzecznictwo).

48

Jak zauważył co do istoty rzecznik generalny w pkt 42–52 opinii, z orzecznictwa tego wynika, że jeżeli uznanie orzeczenia wydanego w państwie członkowskim jest powoływane na podstawie rozporządzenia nr 44/2001, należy co do zasady, po pierwsze, odwołać się wyłącznie do przepisów prawa państwa członkowskiego pochodzenia dla ustalenia skutków, jakie to orzeczenie powinno wywoływać w wezwanym państwie członkowskim, a po drugie, nadać takiemu orzeczeniu powagę i skuteczność, jakie ma ono w państwie członkowskim pochodzenia.

49

W niniejszej sprawie z postanowienia odsyłającego wynika, że prawo państwa członkowskiego pochodzenia narzuca stronom koncentrację w jednym postępowaniu sądowym wszystkich ich roszczeń dotyczących tego samego stosunku prawnego, pod rygorem niedopuszczalności. Należy zatem ustalić, czy taki przepis proceduralny odpowiada powadze i skuteczności orzeczenia wydanego w państwie członkowskim pochodzenia, kiedy orzeczenie to jest uznawane w wezwanym państwie członkowskim, co skutkowałoby tym, że nowe roszczenia zgłoszone następnie przed sądem wezwanego państwa członkowskiego, między tymi samymi stronami i na podstawie tego samego stosunku prawnego, byłyby niedopuszczalne.

50

W tym względzie należy zauważyć, że taki przepis prawa wewnętrznego dotyczący koncentracji roszczeń ma charakter proceduralny i służy unikaniu – zarówno w interesie należytego sprawowania wymiaru sprawiedliwości, jak i w interesie zainteresowanych stron – sytuacji, w których roszczenia dotyczące tego samego stosunku prawnego wiążącego strony są przedmiotem wielu postępowań sądowych. Jednakże przepis taki nie reguluje powagi i skuteczności orzeczenia w państwie członkowskim jego wydania w rozumieniu pkt 47 niniejszego wyroku. Co za tym idzie, wspomniany przepis nie znajduje zastosowania do celów określenia skutków orzeczenia, którego uznanie jest powoływane celem sprzeciwienia się dopuszczalności powództwa między tymi samymi stronami i dotyczącego tego samego stosunku prawnego, wytoczonego w innym państwie członkowskim po wydaniu tego orzeczenia.

51

Jak podkreślił co do istoty rzecznik generalny w pkt 58–62 opinii, odmienna wykładnia mogłaby podważyć stosowanie przepisów dotyczących uznawania zawartych w rozdziale III tego rozporządzenia, a także zniweczyć wdrażanie przepisów określających w ujednolicony sposób jurysdykcję sądów państw członkowskich, zawartych w rozdziale II wspomnianego rozporządzenia, albowiem mogłaby skutkować uniemożliwieniem stronie wystąpienia z nowymi roszczeniami do sądu, który został jednakże wyznaczony na mocy tego samego rozporządzenia jako mający jurysdykcję.

52

W każdym razie Trybunał przypomniał, że o ile skutkiem uznania musi co do zasady być przyznanie orzeczeniom zagranicznym powagi i skuteczności, z której korzystają one w państwie członkowskim, w którym zostały wydane, inaczej jest na etapie wykonywania orzeczenia z tego powodu, że na tym etapie brak jest powodów przyznania mu praw, które by się z nim nie wiązały w państwie członkowskim pochodzenia, oraz skutków, których nie wywołałoby orzeczenie podobnego rodzaju wydane bezpośrednio w wezwanym państwie członkowskim (zob. podobnie wyroki: z dnia 28 kwietnia 2009 r., Apostolides, C‑420/07, EU:C:2009:271, pkt 66; a także z dnia 4 października 2018 r., Società Immobiliare Al Bosco, C‑379/17, EU:C:2018:806, pkt 40 i przytoczone tam orzecznictwo).

53

Podobnie, kiedy zagraniczne orzeczenie jest uznawane w wezwanym państwie członkowskim, jest ono włączane do porządku prawnego tego państwa członkowskiego, a zastosowanie znajdują jego przepisy proceduralne.

54

Do sądu odsyłającego należy ustalenie, jakie przepisy proceduralne znajdują zastosowanie w wyniku uznania orzeczenia wydanego w państwie członkowskim pochodzenia, a także ewentualnych konsekwencji proceduralnych w odniesieniu do później zgłoszonych roszczeń.

55

Mając na uwadze całość powyższych rozważań, na pytanie pierwsze należy odpowiedzieć, że art. 33 rozporządzenia nr 44/2001 w związku z art. 36 tego rozporządzenia należy interpretować w ten sposób, że stoi on na przeszkodzie temu, by uznanie w wezwanym państwie członkowskim orzeczenia w przedmiocie umowy o pracę, wydanego w państwie członkowskim pochodzenia, skutkowało niedopuszczalnością roszczeń zgłoszonych przed sądem wezwanego państwa członkowskiego z tego względu, że ustawodawstwo państwa członkowskiego pochodzenia przewiduje proceduralną zasadę koncentracji wszystkich roszczeń dotyczących tej umowy o pracę, bez uszczerbku dla przepisów proceduralnych wezwanego państwa członkowskiego mogących znaleźć zastosowanie po dokonaniu tego uznania.

56

Z uwagi na odpowiedź udzieloną na pytanie pierwsze nie ma konieczności udzielania odpowiedzi na pytania drugie i trzecie.

57

Dla stron w postępowaniu głównym niniejsze postępowanie ma charakter incydentalny, dotyczy bowiem kwestii podniesionej przed sądem odsyłającym, do niego zatem należy rozstrzygnięcie o kosztach. Koszty poniesione w związku z przedstawieniem uwag Trybunałowi, inne niż koszty stron w postępowaniu głównym, nie podlegają zwrotowi.

Z powyższych względów Trybunał (trzecia izba) orzeka, co następuje:

Artykuł 33 rozporządzenia Rady (WE) nr 44/2001 z dnia 22 grudnia 2000 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych w związku z art. 36 tego rozporządzenia

należy interpretować w ten sposób, że:

stoi on na przeszkodzie temu, by uznanie w wezwanym państwie członkowskim orzeczenia w przedmiocie umowy o pracę, wydanego w państwie członkowskim pochodzenia, skutkowało niedopuszczalnością roszczeń zgłoszonych przed sądem wezwanego państwa członkowskiego z tego względu, że ustawodawstwo państwa członkowskiego pochodzenia przewiduje proceduralną zasadę koncentracji wszystkich roszczeń dotyczących tej umowy o pracę, bez uszczerbku dla przepisów proceduralnych wezwanego państwa członkowskiego mogących znaleźć zastosowanie po dokonaniu tego uznania.