Choose the experimental features you want to try

This document is an excerpt from the EUR-Lex website

Document 62021CJ0323

Wyrok Trybunału (pierwsza izba) z dnia 12 stycznia 2023 r.
Staatssecretaris van Justitie en Veiligheid przeciwo B. i F. i K. Staatssecretaris van Justitie en Veiligheid.
Wnioski o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożone przez Raad van State.
Odesłanie prejudycjalne – Rozporządzenie (UE) nr 604/2013 – Ustalenie państwa członkowskiego odpowiedzialnego za rozpatrzenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej – Złożenie wielu wniosków o udzielenie ochrony międzynarodowej w trzech państwach członkowskich – Artykuł 29 – Termin na przekazanie – Upływ – Przeniesienie odpowiedzialność za rozpatrzenie wniosku – Artykuł 27 – Środek zaskarżenia – Zakres kontroli sądowej – Możliwość powołania się przez wnioskodawcę na przeniesienie odpowiedzialności za rozpatrzenie wniosku.
Sprawy połączone od C-323/21 do C-325/21.

ECLI identifier: ECLI:EU:C:2023:4

 WYROK TRYBUNAŁU (pierwsza izba)

z dnia 12 stycznia 2023 r. ( *1 )

Odesłanie prejudycjalne – Rozporządzenie (UE) nr 604/2013 – Ustalenie państwa członkowskiego odpowiedzialnego za rozpatrzenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej – Złożenie wielu wniosków o udzielenie ochrony międzynarodowej w trzech państwach członkowskich – Artykuł 29 – Termin na przekazanie – Upływ – Przeniesienie odpowiedzialność za rozpatrzenie wniosku – Artykuł 27 – Środek zaskarżenia – Zakres kontroli sądowej – Możliwość powołania się przez wnioskodawcę na przeniesienie odpowiedzialności za rozpatrzenie wniosku

W sprawach połączonych C‑323/21, C‑324/21 i C‑325/21

mających za przedmiot wnioski o wydanie, na podstawie art. 267 TFUE, orzeczenia w trybie prejudycjalnym, złożone przez Raad van State (radę stanu, Niderlandy) postanowieniami z dnia 19 maja 2021 r., które wpłynęły do Trybunału w dniu 25 maja 2021 r., w postępowaniach:

Staatssecretaris van Justitie en Veiligheid

przeciwko

B (C‑323/21),

F (C‑324/21),

i

K

przeciwko

Staatssecretaris van Justitie en Veiligheid (C‑325/21),

TRYBUNAŁ (pierwsza izba),

w składzie: A. Arabadjiev, prezes izby, L. Bay Larsen (sprawozdawca), wiceprezes Trybunału, P.G. Xuereb, A. Kumin i I. Ziemele, sędziowie,

rzecznik generalny: J. Richard de la Tour,

sekretarz: V. Giacobbo, administratorka,

uwzględniając pisemny etap postępowania i po przeprowadzeniu rozprawy w dniu 5 maja 2022 r.,

rozważywszy uwagi, które przedstawili:

w imieniu B – P.J.J.A. Hendriks, advocaat,

w imieniu rządu niderlandzkiego – M.K. Bulterman, H.S. Gijzen i A. Hanje, w charakterze pełnomocników,

w imieniu rządu francuskiego – A.-L. Desjonquères i J. Illouz, w charakterze pełnomocników,

w imieniu rządu włoskiego – G. Palmieri, w charakterze pełnomocnika, którą wspierał D.G. Pintus, avvocato dello Stato,

w imieniu rządu szwajcarskiego – S. Lauper i N. Marville-Dosen, w charakterze pełnomocników,

w imieniu Komisji Europejskiej – C. Cattabriga i S. Noë, w charakterze pełnomocników,

po zapoznaniu się z opinią rzecznika generalnego na posiedzeniu w dniu 8 września 2022 r.,

wydaje następujący

Wyrok

1

Wnioski o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczą wykładni art. 27 ust. 1 i art. 29 ust. 2 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 604/2013 z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie ustanowienia kryteriów i mechanizmów ustalania państwa członkowskiego odpowiedzialnego za rozpatrzenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej złożonego w jednym z państw członkowskich przez obywatela państwa trzeciego lub bezpaństwowca (Dz.U. 2013, L 180, s. 31, zwanego dalej „rozporządzeniem Dublin III”).

2

Owe wnioski o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym zostały złożone w ramach sporów pomiędzy z jednej strony Staatssecretaris van Justitie en Veiligheid (sekretarzem stanu ds. sprawiedliwości i bezpieczeństwa, Niderlandy, zwanym dalej „sekretarzem stanu”) a odpowiednio B i F, obywatelami państw trzecich, oraz z drugiej strony K, również obywatelem państwa trzeciego, a sekretarzem stanu w przedmiocie wydanych przez tego sekretarza decyzji zmierzających, po pierwsze, do odrzucenia bez rozpatrzenia wniosków o udzielenie ochrony międzynarodowej złożonych przez B i K oraz do przekazania ich do Włoch, a po drugie, do zatrzymania F w celu wydalenia.

Ramy prawne

3

Motywy 4, 5 i 19 rozporządzenia Dublin III brzmią następująco:

„(4)

W konkluzjach [Rady Europejskiej przyjętych podczas nadzwyczajnego posiedzenia] z Tampere [w dniach 15 i 16 października 1999 r.] stwierdzono także, że [wspólny europejski system azylowy (WESA)] powinien zostać uzupełniony, w krótkim terminie, o precyzyjną i sprawną metodę ustalania, które państwo członkowskie jest odpowiedzialne za rozpatrzenie wniosku o udzielenie azylu.

(5)

Metoda taka powinna być oparta na kryteriach obiektywnych i sprawiedliwych, zarówno dla państw członkowskich, jak i dla zainteresowanych osób. W szczególności powinna ona umożliwiać szybkie ustalenie odpowiedzialnego państwa członkowskiego, tak by zagwarantować skuteczny dostęp do procedur udzielania ochrony międzynarodowej, i nie powinna zagrażać celowi, jakim jest szybkie rozpatrywanie wniosków o udzielenie ochrony międzynarodowej.

[…]

(19)

W celu zapewnienia skutecznej ochrony praw zainteresowanych osób, należy określić gwarancje prawne oraz prawo do skutecznego środka zaskarżenia w odniesieniu do decyzji dotyczących przekazania do odpowiedzialnego państwa członkowskiego, zgodnie w szczególności z art. 47 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej. W celu zapewnienia przestrzegania prawa międzynarodowego skuteczny środek zaskarżenia w odniesieniu do takich decyzji powinien obejmować zbadanie zarówno stosowania niniejszego rozporządzenia, jak i sytuacji prawnej oraz faktycznej w państwie członkowskim, do którego wnioskodawca jest przekazywany”.

4

Artykuł 3 ust. 1 tego rozporządzenia stanowi:

„Państwa członkowskie rozpatrują każdy wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej złożony przez obywatela państwa trzeciego lub bezpaństwowca który składa wniosek na terytorium jednego z nich, w tym na granicy lub w strefach tranzytowych. Wniosek jest rozpatrywany przez jedno państwo członkowskie, którym jest państwo, które kryteria wymienione w rozdziale III wskazują jako odpowiedzialne”.

5

Artykuł 18 ust. 1 wspomnianego rozporządzenia przewiduje:

„Odpowiedzialne państwo członkowskie na podstawie niniejszego rozporządzenia jest zobowiązane do:

[…]

b)

wtórnego przejęcia, na warunkach ustanowionych w art. 23, 24, 25 i 29, wnioskodawcy, którego wniosek jest rozpatrywany i który złożył wniosek w innym państwie członkowskim lub który przebywa na terytorium innego państwa członkowskiego bez dokumentu pobytu;

c)

wtórnego przejęcia, na warunkach ustanowionych w art. 23, 24, 25 i 29, obywatela państwa trzeciego lub bezpaństwowca, który wycofał wniosek o w trakcie jego rozpatrywania i który złożył wniosek w innym państwie członkowskim lub który przebywa na terytorium innego państwa członkowskiego bez dokumentu pobytu;

d)

wtórnego przejęcia, na warunkach ustanowionych w art. 23, 24, 25 i 29, obywatela państwa trzeciego lub bezpaństwowca, którego wniosek został odrzucony, i który złożył wniosek w innym państwie członkowskim lub który przebywa na terytorium innego państwa członkowskiego bez dokumentu pobytu”.

6

Artykuł 20 ust. 5 owego rozporządzenia brzmi następująco:

„Wnioskodawca, który przebywa w innym państwie członkowskim bez dokumentu pobytu lub który tam składa wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej po wycofaniu swojego pierwszego wniosku złożonego w innym państwie członkowskim w trakcie postępowania w sprawie ustalenia odpowiedzialnego państwa członkowskiego, zostaje wtórnie przejęty, na warunkach ustanowionych w art. 23, 24, 25 i 29, przez państwo członkowskie, w którym ten wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej został najpierw złożony, w celu zakończenia postępowania w sprawie ustalenia odpowiedzialnego państwa członkowskiego”.

7

Artykuł 23 ust. 1–3 rozporządzenia Dublin III stanowi:

„1.   W przypadku gdy państwo członkowskie, w którym osoba, o której mowa w art. 18 ust. 1 lit. b), c) lub d), złożyła nowy wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej uznaje, że odpowiedzialne jest inne państwo członkowskie, zgodnie z art. 20 ust. 5 i art. 18 ust. 1 lit. b), c) lub d), może ono zwrócić się do tego innego państwa członkowskiego o wtórne przejęcie tej osoby.

2.   Wniosek o wtórne przejęcie składany jest możliwie najszybciej, a w każdym przypadku w terminie dwóch miesięcy od uzyskania trafienia w systemie Eurodac […].

Jeżeli wniosek o wtórne przejęcie opiera się dowodach innych niż dane uzyskane z sytemu Eurodac, jest on przesyłany do państwa członkowskiego, do którego kierowany jest wniosek o wtórne przejęcie, w terminie trzech miesięcy od daty, w której wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej został złożony […].

3.   Jeżeli wniosek o wtórne przejęcie nie został złożony w terminach określonych w ust. 2, odpowiedzialność za rozpatrzenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej spoczywa na państwie członkowskim, w którym złożono nowy wniosek”.

8

Zgodnie z art. 24 ust. 1 tego rozporządzenia:

„W przypadku gdy państwo członkowskie, na terytorium którego przebywa bez dokumentu pobytu osoba, o której mowa w art. 18 ust. 1 lit. b), c) lub d), i w którym nie złożono nowego wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej, uzna, że odpowiedzialne jest inne państwo członkowskie zgodnie z art. 20 ust. 5 i art. 18 ust. 1 lit. b), c) lub d), może ono zwrócić się do tego innego państwa członkowskiego o wtórne przejęcie tej osoby”.

9

Artykuł 27 ust. 1 wspomnianego rozporządzenia ma następujące brzmienie:

„Wnioskodawca lub inna osoba, o której mowa w art. 18 ust. 1 lit. c) lub d), ma prawo wniesienia do sądu skutecznego środka zaskarżenia w formie odwołania lub wniosku o ponowne rozpoznanie, z powodów faktycznych lub prawnych, decyzji o przekazaniu”.

10

Artykuł 29 ust. 1 i 2 tego samego rozporządzenia przewiduje:

„1.   Przekazanie osoby ubiegającej się o azyl […] z wnioskującego państwa członkowskiego do odpowiedzialnego państwa członkowskiego jest przeprowadzane zgodnie z prawem krajowym wnioskującego państwa członkowskiego, po konsultacjach między zainteresowanymi państwami członkowskimi, tak szybko, jak to jest praktycznie możliwe, a najpóźniej w ciągu sześciu miesięcy od wyrażenia zgody na złożony przez inne państwo członkowskie wniosek o przejęcie lub wtórne przejęcie zainteresowanej osoby lub od ostatecznej decyzji w sprawie odwołania się lub ponownego rozpoznania, w przypadku gdy mają one skutek zawieszający […].

[…]

2.   W przypadku gdy nie dokonano przekazania w terminie sześciomiesięcznym, odpowiedzialne państwo członkowskie zostaje zwolnione z obowiązku przejęcia lub wtórnego przejęcia zainteresowanej osoby, a odpowiedzialność zostaje przeniesiona na wnioskujące państwo członkowskie. Termin ten może być przedłużony do maksymalnie jednego roku, jeżeli przekazania nie można było przeprowadzić w związku z uwięzieniem zainteresowanej osoby lub do maksymalnie osiemnastu miesięcy, jeżeli zainteresowana osoba uciekła”.

Postępowania główne i pytania prejudycjalne

Sprawa C‑323/21

11

W dniu 3 lipca 2017 r. B złożył wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej w Niemczech. Organy niemieckie wystąpiły do organów włoskich z wnioskiem o wtórne przejęcie B ze względu na to, że wcześniej ubiegał się on o tę ochronę we Włoszech. W dniu 4 października 2017 r. organy włoskie zaakceptowały ten wniosek, co spowodowało rozpoczęcie biegu terminu sześciu miesięcy na przekazanie B do Włoch. Następnie ze względu na ucieczkę B ów termin przedłużono do dnia 4 kwietnia 2019 r.

12

W dniu 17 lutego 2018 r. B złożył wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej w Niderlandach. Sekretarz stanu wystąpił w dniu 17 marca 2018 r. do organów włoskich o wtórne przejęcie B. W dniu 1 kwietnia 2018 r. organy włoskie zaakceptowały ów wniosek. Sekretarz stanu pismem z dnia 29 czerwca 2018 r. poinformował rzeczone organy, że B uciekł, co skutkowało przedłużeniem terminu na przekazanie do dnia 1 października 2019 r.

13

W dniu 9 lipca 2018 r. B złożył drugi wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej w Niemczech. W dniu 14 września 2018 r. organy niemieckie wydały decyzję na podstawie rozporządzenia Dublin III, od której nie złożono odwołania.

14

W dniu 27 grudnia 2018 r. B złożył w Niderlandach drugi wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej. Decyzją z dnia 8 marca 2019 r. sekretarz stanu odrzucił ten wniosek bez rozpatrzenia ze względu na to, że państwem członkowskim odpowiedzialnym za jego rozpatrzenie pozostawała Republika Włoska.

15

W dniu 29 kwietnia 2019 r. B został przekazany do Włoch.

16

B zaskarżył decyzję sekretarza stanu z dnia 8 marca 2019 r. do właściwego sądu. Wyrokiem z dnia 12 czerwca 2019 r. sąd ten uwzględnił ową skargę i stwierdził nieważność tej decyzji ze względu na fakt, że ze względu na upływ terminu na przekazanie, o którym mowa w art. 29 rozporządzenia Dublin III, w dniu 4 kwietnia 2019 r. państwem członkowskim odpowiedzialnym stała się Republika Federalna Niemiec.

17

Sekretarz stanu wniósł środek odwoławczy od tego wyroku do Raad van State (rady stanu, Niderlandy), która jest sądem odsyłającym. Na poparcie odwołania podniósł on w szczególności, po pierwsze, że termin na przekazanie należy obliczać w świetle relacji pomiędzy Królestwem Niderlandów a Republiką Włoską, a po drugie, że w momencie złożenia przez B wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej w Niderlandach w stosunku do Republiki Federalnej Niemiec rozpoczął bieg nowy termin na przekazanie.

18

Sąd odsyłający zauważa, że bezsporne jest, iż odpowiedzialnym państwem członkowskim w dniu złożenia przez B drugiego wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej, czyli w dniu 27 grudnia 2018 r., była Republika Włoska. Podkreśla on natomiast, że strony w postępowaniu głównym spierają się co do ewentualnego upływu terminu na przekazanie, w dniu 4 kwietnia 2019 r., następującego po upływie okresu osiemnastu miesięcy od chwili zaakceptowania przez Republikę Włoską pierwszego wniosku o wtórne przejęcie, a mianowicie wniosku wystosowanego w tym celu przez organy niemieckie.

19

W niniejszym przypadku istniały jednocześnie dwa „ważne porozumienia w sprawie uznania odpowiedzialności” do celów wtórnego przejęcia, z dwoma różnymi terminami przekazania, co wymaga wyjaśnienia relacji, w jakiej pozostają do siebie te terminy. W tym celu należałoby ustalić, czy pierwsze państwo członkowskie, które złożyło wniosek o wtórne przejęcie, a mianowicie Republikę Federalną Niemiec, należy nadal uznawać za „wnioskujące państwo członkowskie” w rozumieniu art. 29 ust. 2 rozporządzenia Dublin III, czy też status ten powinien być zastrzeżony dla państwa członkowskiego, które wystosowało taki wniosek jako ostatnie, a mianowicie dla Królestwa Niderlandów. Na wypadek przyjęcia drugiej wykładni sąd odsyłający zastanawia się, czy to ostatnie państwo członkowskie jest w jakikolwiek sposób związane terminem na przekazanie, który obowiązuje w przypadku pierwszego państwa członkowskiego.

20

W tych okolicznościach Raad van State (rada stanu) postanowiła zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału z następującymi pytaniami prejudycjalnymi:

„1)

a)

Czy pojęcie »wnioskującego państwa członkowskiego« w rozumieniu art. 29 ust. 2 rozporządzenia [Dublin III] należy interpretować w ten sposób, że oznacza ono państwo członkowskie (w niniejszej sprawie trzecie państwo członkowskie, tj. Królestwo Niderlandów), które jako ostatnie złożyło do innego państwa członkowskiego wniosek o przejęcie wtórne albo o przejęcie?

b)

Jeżeli zostanie udzielona odpowiedź przecząca: czy okoliczność, że wcześniej jedno państwo członkowskie zawarło z drugim porozumienie w sprawie uznania swej odpowiedzialności (w niniejszej sprawie Republika Federalna Niemiec i Republika Włoska), ma zatem jeszcze skutki w zakresie wynikających z rozporządzenia [Dublin III] zobowiązań prawnych trzeciego państwa członkowskiego (w niniejszej sprawie Królestwa Niderlandów) względem cudzoziemca lub państw członkowskich, które zawarły porozumienie w sprawie uznania odpowiedzialności, a jeśli tak, to jakie?

2)

Jeżeli na pytanie pierwsze należy udzielić odpowiedzi twierdzącej, to czy art. 27 ust. 1 rozporządzenia [Dublin III] rozpatrywany w świetle motywu 19 tego rozporządzenia należy interpretować w ten sposób, że sprzeciwia się on temu, aby osoba ubiegająca się o udzielenie ochrony międzynarodowej skutecznie podniosła w ramach środka zaskarżenia decyzji o przekazaniu, że przekazanie to nie może nastąpić, ponieważ upłynął termin na uzgodnione wcześniej pomiędzy dwoma państwami członkowskimi (w niniejszej sprawie Niemcami i Włochami) przekazanie?”.

Sprawa C‑324/21

21

W dniu 24 listopada 2017 r. F złożył wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej w Niderlandach. Sekretarz stanu wystąpił do organów włoskich z wnioskiem o wtórne przejęcie F ze względu na to, że wcześniej ubiegał się on o tę ochronę we Włoszech. W dniu 19 grudnia 2017 r. organy włoskie zaakceptowały ów wniosek, co spowodowało rozpoczęcie biegu terminu sześciu miesięcy na przekazanie F do Włoch. Pismem z dnia 12 kwietnia 2018 r. sekretarz stanu poinformował organy włoskie, że F uciekł, co skutkowało przedłużeniem terminu na przekazanie do dnia 19 czerwca 2019 r.

22

W dniu 29 marca 2018 r. F złożył wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej w Niemczech. Dalsze losy tego wniosku nie są znane sądowi odsyłającemu.

23

W dniu 30 września 2018 r. F złożył w Niderlandach drugi wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej. Decyzją z dnia 31 stycznia 2019 r. sekretarz stanu odrzucił ten wniosek bez rozpatrzenia ze względu na to, że państwem członkowskim odpowiedzialnym za jego rozpatrzenie pozostawała Republika Włoska.

24

Po opuszczeniu ośrodka recepcyjnego w Niderlandach, w którym był zakwaterowany, F został zatrzymany, a następnie decyzją sekretarza stanu z dnia 1 lipca 2019 r. umieszczony w strzeżonym ośrodku w celu przekazania do Włoch.

25

F zaskarżył tę decyzję do właściwego sądu. Wyrokiem z dnia 16 lipca 2019 r. sąd ten uwzględnił ową skargę i stwierdził nieważność wspomnianej decyzji ze względu na to, że w dniu 19 czerwca 2019 r. ze względu na upływ terminu na przekazanie F do Włoch odpowiedzialnym państwem członkowskim stało się Królestwo Niderlandów.

26

Sekretarz stanu wniósł środek odwoławczy od tego wyroku do Raad van State (rady stanu), która jest sądem odsyłającym. Na poparcie tego środka odwoławczego podniósł on w szczególności, że Królestwu Niderlandów przysługuje nowy termin na przekazanie F do Włoch, który rozpoczął bieg w dniu złożenia przez F wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej w Niemczech. W konsekwencji uznał on, że Republika Włoska pozostaje odpowiedzialnym państwem członkowskim.

27

Sąd odsyłający zauważa, że nie ulega wątpliwości, iż Republikę Włoską należy uznać za odpowiedzialne państwo członkowskie przynajmniej do dnia 19 czerwca 2019 r.

28

Sąd ten zastanawia się jednak nad tym – w świetle argumentacji przedstawionej przez sekretarza stanu – jakie znaczenie może mieć w tym względzie okoliczność, że przed upływem terminu na przekazanie F do Włoch złożył on nowy wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej w innym państwie członkowskim.

29

W tych okolicznościach Raad van State (rada stanu) postanowiła zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału z następującym pytaniem prejudycjalnym:

„Czy art. 29 rozporządzenia [Dublin III] należy interpretować w ten sposób, że termin, o którym mowa w [owym] art. 29 ust. 1 i 2, rozpoczyna swój bieg na nowo w momencie, gdy cudzoziemiec, po uniemożliwieniu państwu członkowskiemu swojego przekazania poprzez ucieczkę, złoży w innym (w niniejszej sprawie trzecim) państwie członkowskim nowy wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej?”.

Sprawa C‑325/21

30

W dniu 6 września 2018 r. K złożył wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej we Francji. Organy francuskie wystąpiły do organów włoskich z wnioskiem o wtórne przejęcie K ze względu na to, że wcześniej ubiegał się on o tę ochronę w Austrii. W dniu 4 października 2018 r. organy włoskie zaakceptowały ów wniosek, co spowodowało rozpoczęcie biegu terminu sześciu miesięcy na przekazanie K do Austrii. K następnie uciekł i nie został przekazany do Austrii.

31

W dniu 27 marca 2019 r. K złożył wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej w Niderlandach. Sekretarz stanu wystąpił w dniu 3 maja 2018 r. do organów austriackich z wnioskiem o wtórne przejęcie K. W dniu 10 maja 2019 r. organy te odrzuciły ten wniosek ze względu na to, że Republika Francuska, nie informując Republiki Austrii o tym, iż przekazanie K nie może odbyć się w terminie sześciu miesięcy, była od dnia 4 kwietnia 2019 r., czyli od dnia upływu terminu na przekazanie K do Austrii, państwem członkowskim odpowiedzialnym za rozpatrzenie wniosku K.

32

W dniu 20 maja 2019 r. sekretarz stanu złożył do organów francuskich wniosek o wtórne przejęcie K. Organy te odrzuciły ten wniosek ze względu na to, że sześciomiesięczny termin na przekazanie do Austrii jeszcze nie upłynął w dniu złożenia przez K wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej w Niderlandach.

33

W dniu 31 maja 2019 r. sekretarz stanu wystąpił zarówno do organów austriackich, jak i do organów francuskich, o ponowne rozpatrzenie wniosków o wtórne przejęcie, które zostały do nich skierowane. We wniosku skierowanym do organów austriackich podniesiono, że nowy termin na przekazanie z Republiki Francuskiej do Republiki Austrii rozpoczął bieg od chwili złożenia przez K wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej w Niderlandach i że w konsekwencji Republika Austrii jest państwem członkowskim odpowiedzialnym za rozpatrzenie wniosku K. W dniu 3 czerwca 2019 r. organy austriackie zgodziły się na wtórne przejęcie K.

34

Decyzją z dnia 24 lipca 2019 r. sekretarz stanu odrzucił bez rozpatrzenia wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej złożony przez K.

35

K zaskarżył tę decyzję do właściwego sądu. Wyrokiem z dnia 17 października 2019 r. sąd ten oddalił skargę ze względu na to, że sekretarz stanu słusznie uznał, iż państwem członkowskim odpowiedzialnym za rozpatrzenie złożonego przez K wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej jest Republika Austrii.

36

K wniósł środek odwoławczy od tego wyroku do Raad van State (rady stanu), która jest sądem odsyłającym. Na poparcie tego środka odwoławczego podniósł on, że złożenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej w trzecim państwie członkowskim nie może stać na przeszkodzie upływowi terminu na zaplanowane przekazanie między dwoma innymi państwami członkowskimi.

37

Sąd odsyłający zauważa, że bezsporne jest, iż organy francuskie nie poinformowały organów austriackich o ucieczce K ani o tym, że nie mogą przeprowadzić jego przekazania w terminie sześciu miesięcy. W konsekwencji, mając na uwadze upływ tego terminu, od dnia 4 kwietnia 2019 r. Republiki Austrii nie mona już uznać za odpowiedzialne państwo członkowskie.

38

Sąd ten zastanawia się jednak nad tym, jakie znaczenie może mieć w tym względzie okoliczność, że przed upływem terminu na przekazanie dana osoba złożyła nowy wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej w innym państwie członkowskim.

39

W tych okolicznościach Raad van State (rada stanu) postanowiła zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału z następującymi pytaniami prejudycjalnymi:

„1)

Czy art. 29 rozporządzenia [Dublin III] należy interpretować w ten sposób, że termin, o którym mowa w [owym] art. 29 ust. 1 i 2, rozpoczyna swój bieg na nowo w momencie, gdy cudzoziemiec, po uniemożliwieniu państwu członkowskiemu swojego przekazania poprzez ucieczkę, złoży w innym (w niniejszej sprawie trzecim) państwie członkowskim nowy wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej?

2)

Jeżeli na pytanie pierwsze należy udzielić odpowiedzi przeczącej, to czy art. 27 ust. 1 rozporządzenia [Dublin III], rozpatrywany w świetle motywu 19 tego rozporządzenia, należy interpretować w ten sposób, że sprzeciwia się on temu, aby osoba ubiegająca się o udzielenie ochrony międzynarodowej skutecznie podniosła w ramach środka zaskarżenia decyzji o przekazaniu, że przekazanie to nie może nastąpić, ponieważ upłynął termin na uzgodnione wcześniej pomiędzy dwoma państwami członkowskimi (w niniejszej sprawie Republiką Francuską i Republiką Austrii) przekazanie, na skutek czego upłynął także termin, w trakcie którego Królestwo Niderlandów mogło dokonać przekazania?”.

W przedmiocie pytań prejudycjalnych

W przedmiocie pytania pierwszego w sprawach C‑323/21 i C‑325/21 oraz jedynego pytania w sprawie C‑324/21

40

Poprzez pytanie pierwsze w sprawach C‑323/21 i C‑325/21 oraz jedyne pytanie w sprawie C‑324/21 sąd odsyłający dąży w istocie do ustalenia, czy art. 29 rozporządzenia Dublin III należy interpretować w ten sposób, że w przypadku gdy termin na przekazanie obywatela państwa trzeciego z państwa członkowskiego, do którego skierowano wniosek, do pierwszego wnioskującego państwa członkowskiego rozpoczął bieg, odpowiedzialność za rozpatrzenie złożonego przez tę osobę wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej zostaje przeniesiona na owo wnioskujące państwo członkowskie ze względu na upływ tego terminu, mimo że wspomniana osoba złożyła w międzyczasie nowy wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej w trzecim państwie członkowskim, co doprowadziło do zaakceptowania przez państwo członkowskie, do którego skierowano wniosek, wniosku o wtórne przejęcie wystosowanego przez to trzecie państwo członkowskie. W pierwszym pytaniu w sprawie C‑323/21 sąd odsyłający zwraca się również do Trybunału o wyjaśnienie ewentualnych konsekwencji upływu tego terminu dla wspomnianego trzeciego państwa członkowskiego.

41

Na wstępie należy zauważyć, że zgodnie z art. 3 ust. 1 rozporządzenia Dublin III każdy wniosek o udzielenie azylu złożony przez obywatela państwa trzeciego lub bezpaństwowca na terytorium jednego z państw członkowskich jest rozpatrywany przez jedno państwo członkowskie.

42

W związku z tym, jeżeli osoba ubiegająca się o udzielenie ochrony międzynarodowej znajduje się na terytorium państwa członkowskiego innego niż to, na którym spoczywa obowiązek rozpatrzenia jej wniosku, procedury przewidziane w rozporządzeniu Dublin III mają w szczególności na celu umożliwienie jej przekazania do tego ostatniego państwa członkowskiego.

43

W tym względzie art. 29 ust. 1 akapit pierwszy rozporządzenia Dublin III przewiduje, że przekazanie zainteresowanej osoby do odpowiedzialnego państwa członkowskiego jest przeprowadzane tak szybko, jak to jest praktycznie możliwe, a najpóźniej w ciągu sześciu miesięcy od wyrażenia zgody na złożony przez owo państwo członkowskie wniosek o przejęcie lub wtórne przejęcie tej osoby lub od ostatecznej decyzji w sprawie odwołania się lub ponownego rozpoznania, w przypadku gdy środki te mają skutek zawieszający.

44

Artykuł 29 ust. 2 rzeczonego rozporządzenia uściśla, że w przypadku gdy nie dokonano przekazania w terminie sześciomiesięcznym, odpowiedzialne państwo członkowskie zostaje zwolnione z obowiązku przejęcia lub wtórnego przejęcia zainteresowanej osoby, a odpowiedzialność zostaje przeniesiona na wnioskujące państwo członkowskie.

45

Artykuł 29 rozporządzenia Dublin III nie ustanawia zatem szczególnych zasad dotyczących sytuacji, w której, po tym jak złożony przez wnioskujące państwo członkowskie wniosek o wtórne przejęcie złożony przez obywatela państwa trzeciego został już zaakceptowany przez inne państwo członkowskie, osoba ta składa wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej w trzecim państwie członkowskim.

46

W celu dokonania oceny, czy w takiej sytuacji do celów stosowania tych przepisów należy uwzględnić złożenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej w trzecim państwie członkowskim, czy też wynik rozpatrzenia tego wniosku, konieczne jest określenie zasad regulujących procedury, które mają być prowadzone na podstawie rozporządzenia Dublin III w przypadku złożenia kolejnych wniosków o udzielenie ochrony międzynarodowej w kilku państwach członkowskich.

47

Zakres stosowania procedury wtórnego przejęcia został określony w art. 23 i 24 rozporządzenia Dublin III. Z art. 23 ust. 1 i art. 24 ust. 1 tego rozporządzenia wynika, że procedura ta ma zastosowanie do osób wskazanych w art. 20 ust. 5 lub w art. 18 ust. 1 lit. b)–d) rzeczonego rozporządzenia (wyrok z dnia 2 kwietnia 2019 r., H. i R., C‑582/17 i C‑583/17, EU:C:2019:280, pkt 46).

48

Artykuł 20 ust. 5 tego samego rozporządzenia przewiduje w szczególności, że ma on zastosowanie do wnioskodawcy, który w trakcie postępowania w sprawie ustalenia państwa członkowskiego odpowiedzialnego za rozpatrzenie wniosku złożył wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej w jednym z państw członkowskich po wycofaniu pierwszego wniosku w innym państwie członkowskim. Przepis ten ma również zastosowanie w sytuacji, w której wnioskodawca opuścił państwo członkowskie, w którym złożył pierwszy wniosek, przed zakończeniem postępowania w sprawie ustalenia państwa członkowskiego odpowiedzialnego za rozpatrzenie wniosku, nie informując właściwego organu tego pierwszego państwa członkowskiego o swoim zamiarze wycofania wniosku (zob. podobnie wyrok z dnia 2 kwietnia 2019 r., H. i R., C‑582/17 i C‑583/17, EU:C:2019:280, pkt 46, 50).

49

Jeżeli chodzi o art. 18 ust. 1 lit. b)–d) rozporządzenia Dublin III, należy stwierdzić, że odnosi się on do osoby, która, po pierwsze, złożyła wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej, który jest w trakcie rozpatrywania, wycofała ten wniosek w trakcie rozpatrywania lub został on odrzucony, a po drugie, bądź złożyła wniosek w innym państwie członkowskim, bądź bez dokumentu pobytowego przebywa na terytorium innego państwa członkowskiego (zob. podobnie wyrok z dnia 2 kwietnia 2019 r., H. i R., C‑582/17 i C‑583/17, EU:C:2019:280, pkt 51 i przytoczone tam orzecznictwo).

50

Artykuł 20 ust. 5 i art. 18 ust. 1 lit. b)–d) tego rozporządzenia uzupełniają się zatem, ponieważ pierwszy z tych przepisów ma zastosowanie do sytuacji, w której państwo członkowskie odpowiedzialne za rozpatrzenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej nie zostało jeszcze ustalone, podczas gdy drugi z nich dotyczy przypadków, w których odpowiedzialność za rozpatrzenie wniosku została już ustalona (zob. podobnie wyrok z dnia 2 kwietnia 2019 r., H. i R., C‑582/17 i C‑583/17, EU:C:2019:280, pkt 52, 66, 67).

51

W tych okolicznościach, ponieważ art. 23 ust. 1 wspomnianego rozporządzenia odnosi się w sposób ogólny do państwa członkowskiego, w którym złożony został nowy wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej, które to państwo uzna, że odpowiedzialne jest inne państwo członkowskie zgodnie z art. 20 ust. 5 lub art. 18 ust. 1 lit. b)–d) tego rozporządzenia, należy uznać, że procedura wtórnego przejęcia ma zastosowanie nie tylko do drugiego państwa członkowskiego, w którym obywatel państwa trzeciego złożył taki wniosek, lecz również do trzeciego państwa członkowskiego, w którym ów obywatel państwa trzeciego złożył następnie nowy wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej.

52

Co się tyczy szczegółów procedury wtórnego przejęcia wszczętej w następstwie złożenia kolejnych wniosków o udzielenie ochrony międzynarodowej w kilku państwach członkowskich, należy zauważyć, że prawodawca Unii nie dokonał w przepisach dotyczących wszczęcia i prowadzenia procedury wtórnego przejęcia, a mianowicie art. 23–25 rozporządzenia Dublin III, żadnego rozróżnienia w zależności od tego, czy procedura ta została wszczęta przez drugie państwo członkowskie, w którym obywatel państwa trzeciego złożył wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej, czy przez trzecie państwo członkowskie, w którym taki wniosek został następnie złożony.

53

W braku jakiegokolwiek przepisu szczególnego nie ma zaś potrzeby dokonywania nieprzewidzianego w tym rozporządzeniu rozróżnienia między tymi dwiema sytuacjami (zob. analogicznie wyrok z dnia 10 września 2015 r., FCD i FMB, C‑106/14, EU:C:2015:576, pkt 50).

54

W konsekwencji w takich sytuacjach państwa członkowskie uczestniczące w procedurach wtórnego przejęcia są zobowiązane do przestrzegania wiążących terminów ustanowionych przez prawodawcę Unii w odniesieniu do owych procedur.

55

Terminy te przyczyniają się bowiem w decydujący sposób do realizacji celu, jakim jest szybkie rozpatrywanie wniosków o udzielenie ochrony międzynarodowej, o którym mowa w motywie 5 rozporządzenia Dublin III, poprzez zagwarantowanie, że procedury te będą przeprowadzane bez nieuzasadnionego opóźnienia, oraz dowodzą, że prawodawca Unii przywiązuje szczególną wagę do szybkiego ustalenia państwa członkowskiego odpowiedzialnego za rozpatrzenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej, a także wskazują, że – ze względu na cel polegający na zagwarantowaniu skutecznego dostępu do procedur udzielania ochrony międzynarodowej i na niezagrażaniu celowi, jakim jest szybkie rozpatrywanie wniosków o udzielenie ochrony międzynarodowej – w stosownych przypadkach takie wnioski powinny według rzeczonego prawodawcy być rozpatrywane przez państwo członkowskie inne niż państwo odpowiedzialne na mocy kryteriów wymienionych w rozdziale III tego rozporządzenia (zob. podobnie wyrok z dnia 13 listopada 2018 r., X i X, C‑47/17 i C‑48/17, EU:C:2018:900, pkt 69, 70).

56

Wynika z tego w pierwszej kolejności, że wiążących terminów określonych w art. 23 ust. 2 rozporządzenia Dublin III powinny przestrzegać zarówno drugie, jak i trzecie państwo członkowskie, w którym wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej został złożony przez obywatela państwa trzeciego, gdy państwa te występują z wnioskiem o wtórne przejęcie.

57

Jednakże w zakresie, w jakim niektóre ze spraw rozpatrywanych w postępowaniach głównych odnoszą się do sytuacji, w których obywatel państwa trzeciego złożył szereg wniosków o udzielenie ochrony międzynarodowej w tym samym państwie członkowskim, należy zauważyć, że w przypadku gdy wnioskodawca składa nowy wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej w państwie członkowskim po wydaniu przez owo państwo decyzji o przekazaniu tego wnioskodawcy, wykonanie tej decyzji pozostaje co do zasady możliwe bez konieczności wystosowania przez to państwo członkowskie nowego wniosku o wtórne przejęcie wnioskodawcy, nawet jeśli w międzyczasie wspomniany wnioskodawca złożył wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej w innym państwie członkowskim.

58

Gdyby bowiem decyzja o przekazaniu nie pociągała za sobą takiego skutku, pozwoliłoby to każdemu obywatelowi państwa trzeciego, wobec którego państwo członkowskie wydało decyzję o przekazaniu, definitywnie uchylać się od wykonania tej decyzji, zanim owa decyzja mogłaby stać się skuteczna, poprzez złożenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej w innym państwie członkowskim, a następnie powrót do pierwszego państwa członkowskiego, co groziłoby całkowitym sparaliżowaniem mechanizmu rozpatrywania wniosków o udzielenie ochrony międzynarodowej ustanowionego rozporządzeniem Dublin III oraz podważeniem celu, jakim jest szybkie rozpatrywanie takich wniosków.

59

W konsekwencji na państwo członkowskie, które wydało decyzję o przekazaniu, która nie została jeszcze wykonana i której termin wykonania nie upłynął, nie można przenieść odpowiedzialności za rozpatrzenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej z tego tylko powodu, że nie wystosowało ono, w następstwie złożenia nowego wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej na jego terytorium, nowego wniosku o wtórne przejęcie w terminach przewidzianych w art. 23 ust. 2 rozporządzenia Dublin III.

60

Natomiast taki wniosek powinien bezwzględnie zostać wystosowany w celu umożliwienia przeprowadzenia przekazania obywatela państwa trzeciego, wobec którego wydano decyzję o przekazaniu do danego państwa członkowskiego, jeżeli decyzja ta została już wykonana (zob. analogicznie wyrok z dnia 25 stycznia 2018 r., Hasan, C‑360/16, EU:C:2018:35, pkt 51).

61

W takiej sytuacji, jeżeli wniosek o wtórne przejęcie osoby nie zostanie wystosowany w terminie określonym w art. 23 ust. 2 rozporządzenia Dublin III, państwo członkowskie, w którym został złożony nowy wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej, stanie się zgodnie z art. 23 ust. 3 tego rozporządzenia państwem członkowskim odpowiedzialnym za rozpatrzenie tego wniosku, przy czym kwestia ewentualnego upływu terminu na przekazanie przewidzianego w art. 29 ust. 1 wspomnianego rozporządzenia nie ma znaczenia.

62

W drugiej kolejności z rozważań zawartych w pkt 52–54 niniejszego wyroku wynika, że zasady dotyczące terminów przekazania określone w art. 29 ust. 1 i 2 rozporządzenia Dublin III mają zastosowanie w ramach prowadzonych procedur wtórnego przejęcia w sytuacji, gdy dany obywatel państwa trzeciego złożył kolejno wnioski o udzielenie ochrony międzynarodowej w kilku państwach członkowskich.

63

W tym względzie należy przypomnieć, że sześciomiesięczny termin na przekazanie przewidziany w art. 29 ust. 1 rozporządzenia Dublin III ma w szczególności na celu pozostawienie, ze względu na praktyczne komplikacje i trudności organizacyjne, z którymi łączy się wykonanie przekazania obywatela państwa trzeciego, czasu niezbędnego obydwu zainteresowanym państwom członkowskim na uzgodnienia w celu wykonania tego przekazania, a dokładniej wnioskującemu państwu członkowskiemu na określenie sposobu, w jaki nastąpi przekazanie [zob. podobnie wyrok z dnia 22 września 2022 r., Bundesrepublik Deutschland (Zawieszenie decyzji o przekazaniu na drodze administracyjnej),C‑245/21 i C‑248/21, EU:C:2022:709, pkt 58 i przytoczone tam orzecznictwo].

64

W związku z tym, biorąc pod uwagę, że przepis ten nie przewiduje szczególnego systemu dla przypadków, w których kolejno zaakceptowano szereg wniosków o wtórne przejęcie, bieg terminu na przekazanie mający zastosowanie do wnioskującego państwa członkowskiego należy liczyć od dnia, w którym wniosek wystosowany przez to państwo członkowskie został zaakceptowany przez państwo członkowskie, do którego skierowano wniosek, nawet jeśli termin na przekazanie obywatela państwa trzeciego z wnioskującego państwa członkowskiego do owego państwa członkowskiego, do którego skierowano wniosek, rozpoczął już bieg.

65

Ponadto w takiej sytuacji, ponieważ poszczególne procedury wtórnego przejęcia prowadzone są w sposób niezależny przez każde z wnioskujących państw członkowskich, a rozporządzenie Dublin III nie przewiduje mechanizmu koordynacji pozwalającego na odstąpienie od zasad ustanowionych w art. 29 tego rozporządzenia, termin przekazania wynikający z faktu, że pierwszy wniosek o wtórne przejęcie został zaakceptowany przez państwo członkowskie, do którego skierowano wniosek, nie może zostać przerwany lub przedłużony ze względu na okoliczność, iż nowy wniosek o wtórne przejęcie wystosowany przez inne państwo członkowskie został zaakceptowany przez wspomniane państwo członkowskie, do którego skierowano wniosek.

66

Prawdą jest, jak podkreśla sąd odsyłający, że od dnia, w którym osoba, której dotyczy decyzja o przekazaniu, opuściła terytorium państwa członkowskiego, aby pozostać poza jego terytorium, owo państwo członkowskie nie ma już praktycznej możliwości dokonania przekazania, co oznacza, że termin na przekazanie przewidziany w art. 29 rozporządzenia Dublin III mógłby zatem upłynąć, w którym to przypadku owo państwo członkowskie nie dysponowałoby czasem uznanym przez prawodawcę Unii za odpowiedni na określenie sposobu, w jaki nastąpi przekazanie.

67

Jednakże prawodawca ten wyraźnie uwzględnił ryzyko uchylania się przez daną osobę od wykonania decyzji o przekazaniu poprzez ucieczkę i przewidział w art. 29 ust. 2 tego rozporządzenia, że w takiej sytuacji wnioskujące państwo członkowskie może wyjątkowo przedłużyć termin na przekazanie do maksymalnie osiemnastu miesięcy [zob. podobnie wyrok z dnia 22 września 2022 r., Bundesrepublik Deutschland (Zawieszenie decyzji o przekazaniu na drodze administracyjnej), C‑245/21 i C‑248/21, EU:C:2022:709, pkt 67].

68

Rozwiązanie to, stanowiące wyraz równowagi przyjętej przez wspomnianego prawodawcę pomiędzy różnymi celami rozporządzenia Dublin III i wchodzącymi w grę przeciwstawnymi interesami, obowiązuje we wszystkich przypadkach ucieczki i znajduje zatem zastosowanie zarówno wtedy, gdy dana osoba uciekła i znajduje się na terytorium wnioskującego państwa członkowskiego, jak i gdy opuszcza to terytorium w trakcie ucieczki.

69

Ponadto należy podkreślić, że rzeczony prawodawca nie uznał, iż praktyczną niemożność wykonania decyzji o przekazaniu należy uważać za mogącą stanowić uzasadnienie przerwania lub zawieszenia biegu terminu na przekazanie określonego w art. 29 ust. 1 rozporządzenia Dublin III [zob. podobnie wyrok z dnia 22 września 2022 r., Bundesrepublik Deutschland (Zawieszenie decyzji o przekazaniu na drodze administracyjnej), C‑245/21 i C‑248/21, EU:C:2022:709, pkt 65 i przytoczone tam orzecznictwo].

70

Trybunał orzekł w związku z tym, że termin na przekazanie przewidziany w tym przepisie powinien mieć zastosowanie w sytuacjach, w których przekazanie danej osoby było niemożliwe [zob. podobnie wyroki: z dnia 16 lutego 2017 r., C.K. i in., C‑578/16 PPU, EU:C:2017:127, pkt 89; z dnia 31 marca 2022 r., Bundesamt für Fremdenwesen und Asyl i in. (Umieszczenie osoby ubiegającej się o azyl w szpitalu psychiatrycznym), C‑231/21, EU:C:2022:237, pkt 62; z dnia 22 września 2022 r., Bundesrepublik Deutschland (Zawieszenie decyzji o przekazaniu na drodze administracyjnej), C‑245/21 i C‑248/21, EU:C:2022:709, pkt 70].

71

W tej sytuacji okoliczność, że dana osoba złożyła w trakcie ucieczki nowy wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej w państwie członkowskim innym niż wnioskujące państwo członkowskie lub że nowy wniosek o wtórne przejęcie został zaakceptowany w następstwie złożenia takiego wniosku, nie może – w braku przepisu przewidzianego w tym celu w rozporządzeniu Dublin III – uzasadniać przerwania lub przedłużenia jednego z wiążących terminów przewidzianych w art. 29 tego rozporządzenia. Taka okoliczność nie oznacza zresztą w żaden sposób, że wspomniane osoba pozostaje na stałe poza terytorium pierwszego wnioskującego państwa członkowskiego i uniemożliwia w ten sposób dokonanie przez to państwo przekazania, o czym świadczą okoliczności faktyczne rozpatrywane w postępowaniach głównych w sprawach C‑323/21 i C‑324/21.

72

Wynika stąd, że jeżeli upłynął termin przekazania wynikający z akceptacji wniosku o wtórne przejęcie wystosowanego przez wnioskujące państwo członkowskie, odpowiedzialność za rozpatrzenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej zostaje przeniesiona zgodnie z art. 29 ust. 2 rozporządzenia Dublin III na owo wnioskujące państwo członkowskie, nawet jeśli w międzyczasie został złożony nowy wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej w innym państwie członkowskim lub jeżeli w następstwie złożenia takiego wniosku został zaakceptowany nowy wniosek o wtórne przejęcie.

73

W trzeciej kolejności przeniesienie odpowiedzialności za rozpatrzenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej złożonego przez obywatela państwa trzeciego, wynikające z zastosowania art. 23 lub 29 rozporządzenia Dublin III, powinno być należycie uwzględnione przez wszystkie państwa członkowskie przy wdrażaniu ewentualnych procedur wtórnego przejęcia dotyczących tego wnioskodawcy.

74

Wynika z tego, po pierwsze, że w zakresie, w jakim art. 20 ust. 5 rozporządzenia Dublin III ma zastosowanie, jak wynika z pkt 50 niniejszego wyroku, tylko w sytuacji, gdy państwo członkowskie odpowiedzialne za rozpatrzenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej nie zostało jeszcze ustalone, wniosek o wtórne przejęcie nie może być, zgodnie z art. 18 i 23 tego rozporządzenia, skutecznie wystosowany do państwa członkowskiego, w którym obywatel państwa trzeciego złożył swój pierwszy wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej po tym, jak odpowiedzialność za rozpatrzenie tego wniosku została przeniesiona na inne państwo członkowskie. W takim przypadku to do tego ostatniego państwa członkowskiego należy wystosowanie ewentualnego wniosku o wtórne przejęcie.

75

Zważywszy, że przepisy rozporządzenia Dublin III ustanawiające wiążące terminy przyczyniają się – podobnie jak kryteria wymienione w rozdziale III wspomnianego rozporządzenia – do ustalenia odpowiedzialnego państwa członkowskiego w rozumieniu tego rozporządzenia (zob. podobnie wyrok z dnia 26 lipca 2017 r., Mengesteab, C‑670/16, EU:C:2017:587, pkt 53), zasada wyrażona w pkt 74 niniejszego wyroku znajduje zastosowanie w szczególności wówczas, gdy przeniesienie odpowiedzialności za rozpatrzenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej wynika z tych przepisów, a zwłaszcza z art. 23 lub 29 wspomnianego rozporządzenia.

76

W szczególności w sytuacji, w której termin na przekazanie wynikający z faktu, że wniosek o wtórne przejęcie wystosowany przez pierwsze wnioskujące państwo członkowskie został zaakceptowany przez państwo członkowskie, do którego skierowano wniosek, upłynął, zanim nowy wniosek o wtórne przejęcie wystosowany przez inne państwo członkowskie został zaakceptowany, to ostatnie państwo powinno skierować swój wniosek do tego pierwszego wnioskującego państwa członkowskiego, ponieważ na podstawie art. 29 ust. 2 rozporządzenia Dublin III należy je wówczas uznać za odpowiedzialne państwo członkowskie.

77

Po drugie, jeśli chodzi o sytuację, w której przeniesienie odpowiedzialności za rozpatrzenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej na państwo członkowskie inne niż państwo członkowskie, do którego skierowano wniosek, nastąpiło po zaakceptowaniu wniosku o wtórne przejęcie wystosowanego przez trzecie państwo członkowskie, należy przypomnieć z jednej strony, że rozporządzenie Dublin III opiera się na fundamentalnej zasadzie, wyrażonej w jego art. 3 ust. 1, zgodnie z którą wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej powinien być rozpatrywany tylko przez jedno państwo członkowskie, co oznacza, że tylko jedno państwo członkowskie można w danym momencie uznać za odpowiedzialne za rozpatrzenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej (zob. podobnie wyrok z dnia 2 kwietnia 2019 r., H. i R., C‑582/17 i C‑583/17, EU:C:2019:280, pkt 78).

78

Z drugiej strony z orzecznictwa Trybunału wynika, że nie można przeprowadzić przekazania obywatela państwa trzeciego do innego państwa członkowskiego niż państwo odpowiedzialne, jeżeli przeniesienie odpowiedzialności za rozpatrzenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej wynika z upływu terminu proceduralnego po zaakceptowaniu wniosku o wtórne przejęcie i wydaniu decyzji o przekazaniu [zob. podobnie wyroki: z dnia 25 października 2017 r., Shiri, C‑201/16, EU:C:2017:805, pkt 43; z dnia 15 kwietnia 2021 r., État belge (Okoliczności zaistniałe po wydaniu decyzji o przekazaniu), C‑194/19, EU:C:2021:270, pkt 47].

79

W związku z tym przeniesienie odpowiedzialności za rozpatrzenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej złożonego przez obywatela państwa trzeciego na państwo członkowskie na podstawie art. 23 lub 29 rozporządzenia Dublin III stoi na przeszkodzie wykonaniu decyzji wymagającej przekazania zainteresowanej osoby do innego państwa członkowskiego.

80

Niemniej jednak w takiej sytuacji należy podkreślić, że państwo członkowskie, którego decyzja o przekazaniu staje się niewykonalna, może zatem skierować wniosek o wtórne przejęcie do państwa członkowskiego, na które odpowiedzialność ta została przeniesiona.

81

Prawdą jest, że art. 23 ust. 3 rozporządzenia Dublin III przewiduje przeniesienie odpowiedzialności za rozpatrzenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej na państwo członkowskie, w którym złożono nowy wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej, w przypadku gdy owo państwo członkowskie nie wystosowało w terminach przewidzianych w art. 23 ust. 2 tego rozporządzenia wniosku o wtórne przejęcie.

82

Jednakże nie można uznać, że państwo członkowskie, które w owych terminach skierowało wniosek o wtórne przejęcie do państwa członkowskiego, które było w tym czasie państwem odpowiedzialnym za rozpatrzenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej, nie wystosowało w odpowiednim momencie takiego wniosku.

83

Po pierwsze, wynika z tego, że zasada zawarta w art. 23 ust. 3 rozporządzenia Dublin III nie ma zastosowania do takiego państwa członkowskiego.

84

Zastosowanie tej zasady w takiej sytuacji nie byłoby zresztą zgodne z celem terminów przewidzianych w art. 23 ust. 2 tego rozporządzenia, a mianowicie polegającym na zagwarantowaniu, że wnioskujące państwo członkowskie rozpocznie procedurę wtórnego przejęcia w rozsądnym terminie od dnia, w którym dysponuje informacjami umożliwiającymi mu wystąpienie do innego państwa członkowskiego z wnioskiem o wtórne przejęcie (zob. podobnie wyrok z dnia 25 stycznia 2018 r., Hasan, C‑360/16, EU:C:2018:35, pkt 63).

85

Po drugie, wynika z tego, że przeniesienie odpowiedzialności, o której mowa w pkt 79 niniejszego wyroku, powoduje, że w odniesieniu do państwa członkowskiego, na którego terytorium znajduje się wnioskodawca, rozpoczyna bieg nowy termin, o którym mowa w art. 23 ust. 2 rozporządzenia Dublin III, na wystąpienie z wnioskiem o wtórne przejęcie do państwa członkowskiego, na które odpowiedzialność ta została przeniesiona.

86

W świetle całości powyższych rozważań na pytanie pierwsze w sprawach C‑323/21 i C‑325/21 oraz na jedyne pytanie w sprawie C‑324/21 należy odpowiedzieć w ten sposób, że art. 23 i 29 rozporządzenia Dublin III należy interpretować w ten sposób, iż w przypadku gdy termin na przekazanie obywatela państwa trzeciego z państwa członkowskiego, do którego skierowano wniosek, do pierwszego wnioskującego państwa członkowskiego rozpoczął bieg, odpowiedzialność za rozpatrzenie złożonego przez tę osobę wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej zostaje przeniesiona na owo wnioskujące państwo członkowskie ze względu na upływ tego terminu, mimo że wspomniana osoba złożyła w międzyczasie nowy wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej w trzecim państwie członkowskim, co doprowadziło do zaakceptowania przez państwo członkowskie, do którego skierowano wniosek, wniosku o wtórne przejęcie wystosowanego przez to trzecie państwo członkowskie, pod warunkiem że odpowiedzialność ta nie została przeniesiona na wspomniane trzecie państwo członkowskie w wyniku upływu jednego z terminów przewidzianych w owym art. 23.

87

W następstwie takiego przeniesienia odpowiedzialności państwo członkowskie, w którym znajduje się wspomniana osoba, nie może przeprowadzić jej przekazania do państwa członkowskiego innego niż państwo członkowskie, które stało się odpowiedzialne, lecz może ono z zachowaniem terminów przewidzianych w art. 23 ust. 2 tego rozporządzenia wystąpić do tego państwa członkowskiego z wnioskiem o wtórne przejęcie.

W przedmiocie drugiego pytania prejudycjalnego w sprawach C‑323/21 i C‑325/21

88

Poprzez pytanie drugie w sprawach C‑323/21 i C‑325/21 sąd odsyłający dąży w istocie do ustalenia, czy art. 27 ust. 1 rozporządzenia Dublin III w związku z motywem 19 tego rozporządzenia należy interpretować w ten sposób, że obywatel państwa trzeciego, który złożył wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej kolejno w trzech państwach członkowskich, może powołać się w ramach środka zaskarżenia wniesionego na podstawie art. 27 ust. 1 tego rozporządzenia na decyzję o przekazaniu do pierwszego z tych państw członkowskich wydaną przez trzecie z tych państw członkowskich zważywszy, że po wydaniu tej decyzji o przekazaniu odpowiedzialność za rozpatrzenie jego wniosku została przeniesiona, ze względu na upływ terminu na przekazanie określony w art. 29 ust. 1 i 2 rzeczonego rozporządzenia, na drugie z tych państw członkowskich.

89

Artykuł 27 ust. 1 rozporządzenia Dublin III przewiduje, że osoba, wobec której wydano decyzję o przekazaniu, ma prawo wniesienia do sądu skutecznego środka zaskarżenia w formie odwołania od tej decyzji lub wniosku o jej ponowne rozpoznanie z powodów faktycznych lub prawnych.

90

Zakres tego środka jest sprecyzowany w motywie 19 tego rozporządzenia, który wskazuje, że w celu zapewnienia zgodności z prawem międzynarodowym skuteczny środek zaskarżenia przewidziany rzeczonym rozporządzeniem w odniesieniu do decyzji o przekazaniu powinien obejmować zarówno zbadanie stosowania samego rozporządzenia, jak i zbadanie sytuacji prawnej i faktycznej w państwie członkowskim, do którego osoba ubiegająca się o azyl ma zostać przekazana [wyroki: z dnia 2 kwietnia 2019 r., H. i R., C‑582/17 i C‑583/17, EU:C:2019:280, pkt 39; z dnia 15 kwietnia 2021 r., État belge (Okoliczności zaistniałe po wydaniu decyzji o przekazaniu), C‑194/19, EU:C:2021:270, pkt 33).

91

W świetle w szczególności ogólnego rozwoju systemu określania państwa członkowskiego odpowiedzialnego za rozpatrywanie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej wniesionego w jednym z państw członkowskich w związku z przyjęciem rozporządzenia Dublin III oraz w świetle celów wskazanych w tym rozporządzeniu art. 27 ust. 1 rzeczonego rozporządzenia należy interpretować w ten sposób, że przewidziane w nim odwołanie od decyzji o przekazaniu powinno umożliwiać odniesienie się do przestrzegania zarówno zasad przypisania odpowiedzialności za zbadanie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej, jak i przewidzianych w nim gwarancji proceduralnych [wyroki: z dnia 2 kwietnia 2019 r., H. i R., C‑582/17 i C‑583/17, EU:C:2019:280, pkt 40; z dnia 15 kwietnia 2021 r., État belge (Okoliczności zaistniałe po wydaniu decyzji o przekazaniu), C‑194/19, EU:C:2021:270, pkt 34].

92

Ponadto Trybunał orzekł, że w świetle z jednej strony wspomnianego w motywie 19 tego rozporządzenia celu polegającego na zapewnieniu skutecznej ochrony zainteresowanych osób zgodnie z art. 47 karty praw podstawowych oraz z drugiej strony wskazanego w motywie 5 rzeczonego rozporządzenia celu polegającego na szybkim zapewnieniu ustalenia państwa członkowskiego odpowiedzialnego za rozpatrzenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej wnioskodawcy powinien przysługiwać skuteczny i szybki środek zaskarżenia umożliwiający mu powołanie się na okoliczności zaistniałe po wydaniu decyzji o przekazaniu, jeżeli uwzględnienie tych okoliczności ma kluczowe znaczenie dla prawidłowego stosowania wspomnianego rozporządzenia [wyrok z dnia 15 kwietnia 2021 r., État belge (Okoliczności zaistniałe po wydaniu decyzji o przekazaniu), C‑194/19, EU:C:2021:270, pkt 35 i przytoczone tam orzecznictwo].

93

Taki skuteczny środek zaskarżenia powinien w szczególności umożliwić osobie ubiegającej się o udzielenie ochrony międzynarodowej powołanie się w państwie członkowskim, na którego terytorium się znajduje, na upływ terminu przekazania przewidzianego w art. 29 ust. 1 i 2 rozporządzenia Dublin III wobec innego wnioskującego państwa członkowskiego, ponieważ z pkt 79 niniejszego wyroku wynika, że uwzględnienie upływu tego terminu ma kluczowe znaczenie dla prawidłowego stosowania tego rozporządzenia.

94

Niemniej jednak należy przypomnieć, że państwa członkowskie nie są zobowiązane na podstawie art. 27 wspomnianego rozporządzenia do zorganizowania systemu środków zaskarżenia w taki sposób, aby w ramach rozpatrywania środka zaskarżenia umożliwiającego podważenie zgodności z prawem decyzji o przekazaniu zapewnić dochowanie wymogu uwzględnienia okoliczności zaistniałych po wydaniu decyzji o przekazaniu, które mają kluczowe znaczenie, pod warunkiem że wystarczająca ochrona sądowa może zostać zapewniona w innej formie w ramach krajowego systemu sądowniczego, rozpatrywanego jako całość [zob. podobnie wyrok z dnia 15 kwietnia 2021 r., État belge (Okoliczności zaistniałe po wydaniu decyzji o przekazaniu), C‑194/19, EU:C:2021:270, pkt 37, 46).

95

Taka inna forma wystarczającej ochrony sądowej powinna w praktyce gwarantować zainteresowanej osobie możliwość doprowadzenia do tego, by właściwe organy państwa członkowskiego, na którego terytorium znajduje się ta osoba, nie mogły, jeżeli upływ terminu na przekazanie wobec pierwszego wnioskującego państwa członkowskiego oznacza, że państwo to stało się państwem członkowskim odpowiedzialnym za rozpatrzenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej, przeprowadzić przekazania wspomnianej osoby do innego państwa członkowskiego. Wspomniany środek zaskarżenia powinien również zapewnić, by właściwe organy państwa członkowskiego, na którego terytorium owa osoba się znajduje, były zobowiązane do podjęcia wszelkich środków koniecznych do bezzwłocznego wyciągnięcia konsekwencji z przeniesienia odpowiedzialności za rozpatrzenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej [zob. podobnie wyrok z dnia 15 kwietnia 2021 r., État belge (Okoliczności zaistniałe po wydaniu decyzji o przekazaniu), C‑194/19, EU:C:2021:270, pkt 47].

96

W konsekwencji na pytanie drugie w sprawach C‑323/21 i C‑325/21 należy odpowiedzieć, że art. 27 ust. 1 rozporządzenia Dublin III w związku z motywem 19 tego rozporządzenia oraz art. 47 karty praw podstawowych należy interpretować w ten sposób, iż obywatelowi państwa trzeciego, który złożył wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej kolejno w trzech państwach członkowskich, powinien przysługiwać w trzecim z tych państw członkowskich skuteczny i szybki środek zaskarżenia umożliwiający mu powołanie się na okoliczność, że odpowiedzialność za rozpatrzenie jego wniosku została przeniesiona, ze względu na upływ terminu na przekazanie przewidziany w art. 29 ust. 1 i 2 tego rozporządzenia, na drugie z tych państw członkowskich.

W przedmiocie kosztów

97

Dla stron w postępowaniach głównych niniejsze postępowanie ma charakter incydentalny, dotyczy bowiem kwestii podniesionej przed sądem odsyłającym, do niego zatem należy rozstrzygnięcie o kosztach. Koszty poniesione w związku z przedstawieniem uwag Trybunałowi, inne niż koszty stron w postępowaniu głównym, nie podlegają zwrotowi.

 

Z powyższych względów Trybunał (pierwsza izba) orzeka, co następuje:

 

1)

Sprawy C‑323/21, C‑324/21 i C‑325/21 zostają połączone do celów wydania wyroku.

 

2)

Artykuły 23 i 29 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 604/2013 z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie ustanowienia kryteriów i mechanizmów ustalania państwa członkowskiego odpowiedzialnego za rozpatrzenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej złożonego w jednym z państw członkowskich przez obywatela państwa trzeciego lub bezpaństwowca

należy interpretować w ten sposób, że:

w przypadku gdy termin na przekazanie obywatela państwa trzeciego z państwa członkowskiego, do którego skierowano wniosek, do pierwszego wnioskującego państwa członkowskiego rozpoczął bieg, odpowiedzialność za rozpatrzenie złożonego przez tę osobę wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej zostaje przeniesiona na owo wnioskujące państwo członkowskie ze względu na upływ tego terminu, mimo że wspomniana osoba złożyła w międzyczasie nowy wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej w trzecim państwie członkowskim, co doprowadziło do zaakceptowania przez państwo członkowskie, do którego skierowano wniosek, wniosku o wtórne przejęcie wystosowanego przez to trzecie państwo członkowskie, pod warunkiem że odpowiedzialność ta nie została przeniesiona na wspomniane trzecie państwo członkowskie w wyniku upływu jednego z terminów przewidzianych w owym art. 23.

W następstwie takiego przeniesienia odpowiedzialności państwo członkowskie, w którym znajduje się wspomniana osoba, nie może przeprowadzić jej przekazania do państwa członkowskiego innego niż państwo członkowskie, które stało się odpowiedzialne, lecz może ono z zachowaniem terminów przewidzianych w art. 23 ust. 2 tego rozporządzenia wystąpić do tego państwa członkowskiego z wnioskiem o wtórne przejęcie.

 

3)

Artykuł 27 ust. 1 rozporządzenia nr 604/2013 w związku z motywem 19 tego rozporządzenia oraz art. 47 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej

należy interpretować w ten sposób, że:

obywatelowi państwa trzeciego, który złożył wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej kolejno w trzech państwach członkowskich, powinien przysługiwać w trzecim z tych państw członkowskich skuteczny i szybki środek zaskarżenia umożliwiający mu powołanie się na okoliczność, że odpowiedzialność za rozpatrzenie jego wniosku została przeniesiona, ze względu na upływ terminu na przekazanie przewidziany w art. 29 ust. 1 i 2 tego rozporządzenia, na drugie z tych państw członkowskich.

 

Podpisy


( *1 ) Język postępowania: niderlandzki.

Top