–

w imieniu rządu estońskiego – N. Grünberg i M. Kriisa, w charakterze pełnomocników,

–

w imieniu rządu hiszpańskiego – A. Ballesteros Panizo i M.J. Ruiz Sánchez, w charakterze pełnomocników,

–

w imieniu Komisji Europejskiej – C. Cattabriga, L. Grønfeldt i E. Randvere, w charakterze pełnomocników,

1

Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczy wykładni art. 15 ust. 1 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/115/WE z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie wspólnych norm i procedur stosowanych przez państwa członkowskie w odniesieniu do powrotów nielegalnie przebywających obywateli państw trzecich (Dz.U. 2008, L 348, s. 98; sprostowanie Dz.U. 2020, L 67, s. 141).

2

Powyższy wniosek został przedstawiony w ramach sporu między I.L., obywatelem mołdawskim zamieszkałym w Estonii, wobec którego został wydany nakaz opuszczenia terytorium państwa, a Politsei- ja Piirivalveamet (urzędem policji i straży granicznej, zwanym dalej „PPA”) w przedmiocie decyzji, którą PPA zarządził umieszczenie I.L. w ośrodku detencyjnym z tego względu, że istniało realne ryzyko, iż popełni on przestępstwo, którego stwierdzenie i ukaranie mogą znacznie utrudnić przeprowadzenie wydalenia.

3

Motywy 16 i 17 dyrektywy 2008/115 mają następujące brzmienie:

4

W art. 3 pkt 7 tej dyrektywy „ryzyko ucieczki” zostało zdefiniowane jako „istnienie w indywidualnych przypadkach powodów, opartych na obiektywnych kryteriach określonych przez prawo, pozwalających sądzić, że obywatel państwa trzeciego, który jest objęty procedurami dotyczącymi powrotu, może uciec”.

5

Artykuł 15 ust. 1 rzeczonej dyrektywy stanowi:

„O ile w danej sprawie nie mogą zostać zastosowane wystarczające, lecz mniej represyjne środki, państwa członkowskie mogą umieścić w ośrodku detencyjnym obywatela państwa trzeciego podlegającego procedurze powrotu tylko w celu przygotowania powrotu lub przeprowadzenia procesu wydalenia, w szczególności jeżeli:

Jakikolwiek środek detencyjny stosowany jest przez możliwie najkrótszy okres czasu i tylko dopóki trwają przygotowania do wydalenia oraz podlega wykonaniu z należytą starannością”.

6

Paragraf 68 väljasõidukohustuse ja sissesõidukeelu seadus (ustawy o obowiązku wyjazdu i zakazie wjazdu) z dnia 21 października 1998 r. (RT I 1998, 98, 1575), w brzmieniu mającym zastosowanie do sporu w postępowaniu głównym (zwanej dalej „VSS”), zatytułowany „Ryzyko ucieczki cudzoziemca”, ma następujące brzmienie:

„Wydanie nakazu opuszczenia terytorium lub umieszczenie cudzoziemca w ośrodku detencyjnym wiąże się z oceną ryzyka jego ucieczki. Ryzyko ucieczki cudzoziemca istnieje, jeżeli:

7

Paragraf 15 VSS, zatytułowany „Zastosowanie wobec cudzoziemca środka detencyjnego i przygotowanie do wydalenia”, przewiduje:

„(1)   Cudzoziemiec może zostać umieszczony w ośrodku detencyjnym na podstawie ust. 2, jeżeli nie można skutecznie zastosować środków dozoru przewidzianych w niniejszej ustawie. Umieszczenie w ośrodku detencyjnym musi być zgodne z zasadą proporcjonalności oraz w każdym przypadku uwzględniać istotne informacje dotyczące cudzoziemca.

(2)   Cudzoziemiec może zostać umieszczony w ośrodku detencyjnym, jeżeli zastosowanie środków dozoru przewidzianych w niniejszej ustawie nie zapewnia skutecznego wykonania nakazu opuszczenia terytorium, a w szczególności jeżeli:

[…]”.

8

I.L. jest obywatelem mołdawskim, który przebywał w Estonii jako osoba zwolniona z obowiązku posiadania wizy.

9

W dniu 12 października 2020 r. I.L. został aresztowany w związku z podejrzeniem spowodowania cierpienia fizycznego i uszczerbku na zdrowiu swojej partnerki oraz innej poszkodowanej.

10

Wyrokiem z dnia 13 października 2020 r. Harju Maakohus (sąd pierwszej instancji w Harju, Estonia) uznał I.L. za winnego fizycznego znęcania i wymierzył karę pozbawienia wolności w wymiarze jednego roku, jednego miesiąca i 28 dni, z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres dwóch lat. Sąd ten zarządził jednak zwolnienie I.L. z aresztu.

11

Tego samego dnia PPA zakończył przedterminowo bezwizowy pobyt I.L. na terytorium Estonii i – w budynku Harju Maakohus (sądu pierwszej instancji w Harju) – zarządził umieszczenie go w ośrodku detencyjnym. PPA uzasadnił tę decyzję istnieniem „ryzyka ucieczki” w rozumieniu art. 15 ust. 2 pkt 1 VSS. W protokole umieszczenia w ośrodku detencyjnym wskazano, że dana osoba została zatrzymana ze względu na jej postawę wobec popełnionego przestępstwa i jej zachowanie po skazaniu. Zdaniem PPA w tych okolicznościach istniały podstawy do przypuszczania, że zainteresowany może podjąć próbę uchylenia się od wydalenia pomimo podjętego przez niego zobowiązania do dobrowolnego wyjazdu i wniosku o nakazanie dobrowolnego wyjazdu.

12

PPA wydał również wobec I.L. nakaz opuszczenia terytorium Estonii, uzasadniając to tym, że przebywa on tam nielegalnie.

13

Postanowieniem z dnia 15 października 2020 r. Tallinna Halduskohus (sąd administracyjny w Tallinie, Estonia) przychylił się do wniosku PPA i zezwolił na umieszczenie I.L. w ośrodku detencyjnym do chwili wydalenia, nie dłużej jednak niż do dnia 15 grudnia 2020 r.

14

Postanowieniem z dnia 2 grudnia 2020 r. Tallinna Ringkonnakohus (sąd apelacyjny w Tallinie, Estonia) oddalił skargę I.L. o uchylenie postanowienia Tallinna Halduskohus (sądu administracyjnego w Tallinie).

15

Tymczasem w dniu 23 listopada 2020 r. I.L. został wydalony do Mołdawii.

16

I.L. wniósł do Riigikohus (sądu najwyższego, Estonia) środek prawny mający na celu uchylenie postanowienia Tallinna Ringkonnakohus (sądu apelacyjnego w Tallinie) i stwierdzenie niezgodności z prawem umieszczenia go w ośrodku detencyjnym. W tym środku prawnym I.L. doprecyzował, że będzie uprawniony do wniesienia skargi o naprawienie szkody przeciwko PPA, jeżeli Riigikohus (sąd najwyższy) wyda orzeczenie stwierdzające niezgodność z prawem umieszczenia go w ośrodku detencyjnym.

17

Sąd odsyłający wyjaśnia, że spór w postępowaniu głównym dotyczy wyłącznie zezwolenia na umieszczenie I.L. w ośrodku detencyjnym.

18

W odróżnieniu od oceny dokonanej przez PPA sąd ten uważa, że nie można było zarządzić umieszczenia I.L. w ośrodku detencyjnym na podstawie „ryzyka ucieczki” w rozumieniu art. 15 ust. 2 pkt 1 VSS. Ów sąd stwierdza w tym względzie, że żaden z przypadków wyliczonych w § 68 tej ustawy, którego przedmiotem jest zdefiniowanie pojęcia „ryzyka ucieczki”, nie zachodzi w okolicznościach sporu w postępowaniu głównym.

19

W szczególności jeśli chodzi o kryterium ustalone w § 68 pkt 4 VSS, które dotyczy hipotezy skazania na karę pozbawienia wolności, sąd odsyłający podkreśla, że zakłada ono istnienie prawomocnego orzeczenia. Tymczasem orzeczenie, na mocy którego nastąpiło skazanie I.L., stało się prawomocne dopiero po zapadnięciu orzeczenia Tallinna Halduskohus (sądu administracyjnego w Tallinie) w sprawie zezwolenia na umieszczenie go w ośrodku detencyjnym.

20

Sąd odsyłający dodaje, że umieszczenie w ośrodku detencyjnym nie może również opierać się na § 15 ust. 2 pkt 2 i 3 VSS, które odnoszą się, odpowiednio, do niewywiązania się z obowiązku współpracowania i braku dokumentów niezbędnych do podróży powrotnej.

21

W związku z tym sąd odsyłający stoi na stanowisku, że legalność umieszczenia I.L. w ośrodku detencyjnym zależy od ewentualnego wyczerpującego charakteru wyliczenia zawartego w § 15 ust. 2 VSS.

22

Zgodnie z pierwszą wykładnią trzy podstawy umieszczenia w ośrodku detencyjnym określone w § 15 ust. 2 VSS są wyczerpujące. Jako że I.L. nie spełnia żadnej z tych podstaw, umieszczenie go w ośrodku detencyjnym należałoby uznać za nielegalne.

23

Zgodnie z drugą wykładnią wspomniane podstawy nie są wyczerpujące, lecz ilustrują kryterium ogólne, czyli ryzyko, że skuteczne przeprowadzenie wydalenia będzie zagrożone, które to kryterium wynika z § 15 ust. 2 zdanie pierwsze VSS.

24

Sąd odsyłający uważa, że okoliczności sprawy w postępowaniu głównym mogą faktycznie wiązać się z takim ryzykiem, gdyż zachodzi realne ryzyko, że I.L. będzie starał się rozwiązać konflikt istniejący między nim a byłą partnerką oraz że przy tej okazji popełni nowe przestępstwo. Otóż stwierdzenie i ukaranie takiego przestępstwa w drodze wyroku sądu oraz, w stosownym wypadku, wykonanie orzeczonej kary mogłoby spowodować odroczenie przeprowadzenia wydalenia do nieokreślonego dnia.

25

Sąd ten zastanawia się nad zgodnością takiej wykładni z art. 15 ust. 1 dyrektywy 2008/115.

26

W szczególności sąd ten chciałby się dowiedzieć, czy art. 15 ust. 1 dyrektywy 2008/115 można interpretować w ten sposób, że zezwala on na umieszczenie w ośrodku detencyjnym na podstawie zidentyfikowanego powyżej kryterium ogólnego, to jest ryzyka, że skuteczne przeprowadzenie wydalenia będzie zagrożone, czy też musi być spełniona jedna z dwóch podstaw wyraźnie określonych w tym przepisie.

27

W tych okolicznościach Riigikohus (sąd najwyższy) postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału z następującym pytaniem prejudycjalnym:

„Czy art. 15 ust. 1 zdanie pierwsze [dyrektywy 2008/115] należy interpretować w ten sposób, że państwa członkowskie mogą zatrzymać w celu umieszczenia w ośrodku detencyjnym obywatela państwa trzeciego, w przypadku którego istnieje realne ryzyko, że przebywając na wolności, popełni on przed wydaleniem przestępstwo, którego wykrywanie i karanie może poważnie utrudnić przeprowadzenie wydalenia?”.

28

Za pomocą swojego pytania sąd odsyłający dąży w istocie do ustalenia, czy art. 15 ust. 1 dyrektywy 2008/115 należy interpretować w ten sposób, że pozwala on państwu członkowskiemu zarządzić umieszczenie w ośrodku detencyjnym nielegalnie przebywającego na terenie tego państwa obywatela państwa trzeciego tylko i wyłącznie na podstawie kryterium ogólnego opartego na ryzyku, że skuteczne przeprowadzenie wydalenia będzie zagrożone, w sytuacji gdy nie jest spełniona żadna ze szczególnych podstaw umieszczenia w ośrodku detencyjnym przewidzianych i jasno zdefiniowanych w uregulowaniu mającym na celu przetransponowanie tego przepisu do prawa krajowego.

29

Zgodnie z wyjaśnieniami przedstawionymi Trybunałowi sąd odsyłający stwierdził, że w okolicznościach sporu w postępowaniu głównym nie jest spełniona żadna ze szczególnych podstaw umieszczenia w ośrodku detencyjnym przewidzianych w § 15 ust. 2 VSS, który ma na celu przetransponowanie art. 15 ust. 1 dyrektywy 2008/115 do prawa estońskiego, opartych, odpowiednio, na istnieniu ryzyka ucieczki, niewywiązaniu się z obowiązku współpracowania i na braku dokumentów niezbędnych do podróży powrotnej. Natomiast sąd ten uważa, że kryterium ogólne zidentyfikowane w zadanym pytaniu, czyli ryzyko, że skuteczne przeprowadzenie wydalenia będzie zagrożone, jest spełnione, gdyż istniało realne ryzyko, że zainteresowany popełni przestępstwo, którego stwierdzenie i ukaranie mogły spowodować odroczenie wydalenia do nieokreślonego dnia.

30

Należy zauważyć, że zgodnie z art. 15 ust. 1 dyrektywy 2008/115 umieszczenie zainteresowanego w ośrodku detencyjnym jest dozwolone tylko w celu „przygotowania powrotu lub przeprowadzenia procesu wydalenia”.

31

Trybunał wyjaśnił w tym względzie, że jedynie w przypadku, gdy zachowanie zainteresowanego, w świetle oceny każdego poszczególnego przypadku, może wpłynąć negatywnie na wykonanie decyzji nakazującej powrót w postaci wydalenia, państwa członkowskie mogą pozbawić go wolności poprzez umieszczenie w ośrodku detencyjnym (wyrok z dnia 10 marca 2022 r., Landkreis Gifhorn, C‑519/20, EU:C:2022:178, pkt 37 i przytoczone tam orzecznictwo).

32

Wynika z tego, że środek detencyjny stosowany wobec nielegalnie przebywającego obywatela państwa trzeciego, gdy zostaje zarządzony w celu wydalenia, służy jedynie zapewnieniu skuteczności postępowania w sprawie powrotu i nie ma żadnego celu represyjnego (wyrok z dnia 10 marca 2022 r., Landkreis Gifhorn, C‑519/20, EU:C:2022:178, pkt 38).

33

A zatem środek detencyjny zarządzony przez państwo członkowskie na podstawie uregulowania krajowego mającego na celu przetransponowanie art. 15 ust. 1 dyrektywy 2008/115 musi spełniać kryterium ogólne oparte na ryzyku, że skuteczne przeprowadzenie wydalenia będzie zagrożone.

34

Nie oznacza to jednak, że art. 15 ust. 1 dyrektywy 2008/115 należy rozumieć w ten sposób, iż kryterium ogólne ustanawia jako takie podstawę umieszczenia w ośrodku detencyjnym i pozwala państwu członkowskiemu zarządzić środek detencyjny jedynie na tej podstawie.

35

Artykuł 15 ust. 1 dyrektywy 2008/115 przewiduje wyraźnie dwie podstawy umieszczenia w ośrodku detencyjnym, oparte z jednej strony na istnieniu ryzyka ucieczki zdefiniowanego w art. 3 pkt 7 tej dyrektywy, a z drugiej strony na okoliczności, że zainteresowana osoba unika lub utrudnia przygotowania do powrotu lub procesu wydalenia.

36

Nie ulega wątpliwości, jak zauważył rzecznik generalny w pkt 30–34 opinii, że z art. 15 ust. 1 zdanie pierwsze dyrektywy 2008/115, a zwłaszcza z wyrażenia „w szczególności” wynika, iż te dwie podstawy nie są wyczerpujące. Wobec tego państwa członkowskie mogą przewidzieć inne szczególne podstawy umieszczenia w ośrodku detencyjnym, w uzupełnieniu do dwóch podstaw wyraźnie przewidzianych w tym przepisie.

37

Należy jednak podkreślić, że przyznana państwom członkowskim możliwość przyjęcia uzupełniających podstaw umieszczenia w ośrodku detencyjnym jest bezwzględnie podporządkowana wymogom wynikającym z samej dyrektywy 2008/115, jak i wymogom wynikających z ochrony praw podstawowych, a w szczególności prawa podstawowego do wolności ustanowionego w art. 6 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej (zwanej dalej „kartą”).

38

W tym względzie należy w pierwszej kolejności podkreślić, że – jak przypomniano w pkt 30–33 niniejszego wyroku – środek detencyjny może zostać zarządzony jedynie w przypadku, gdy istnieje ryzyko, że zachowanie zainteresowanego zagrozi wykonaniu decyzji nakazującej powrót w postaci wydalenia, i może on mieć jedynie na celu zapewnienie skuteczności postępowania w sprawie powrotu.

39

W niniejszym przypadku należy stwierdzić, że kryterium ogólne zidentyfikowane w zadanym pytaniu, oparte na ryzyku, że skuteczne przeprowadzenie wydalenia będzie zagrożone, spełnia ten wymóg.

40

W drugiej kolejności należy zauważyć, że stosowanie środków detencyjnych w celu wydalenia należy ograniczyć i uzależnić od poszanowania zasady proporcjonalności, co znajduje również potwierdzenie w motywie 16 dyrektywy 2008/115.

41

Należy przypomnieć, że dyrektywa 2008/115 ma na celu stworzenie skutecznej polityki wydalania i repatriacji z pełnym poszanowaniem praw podstawowych oraz godności zainteresowanych osób (wyrok z dnia 10 marca 2022 r., Landkreis Gifhorn, C‑519/20, EU:C:2022:178, pkt 39 i przytoczone tam orzecznictwo).

42

A zatem jakikolwiek środek detencyjny objęty zakresem stosowania tej dyrektywy jest bezwzględnie podporządkowany przepisom rozdziału IV wspomnianej dyrektywy, tak by zagwarantować, po pierwsze, poszanowanie zasady proporcjonalności w odniesieniu do użytych środków i realizowanych celów, a po drugie, poszanowanie praw podstawowych obywateli państw trzecich (wyrok z dnia 10 marca 2022 r., Landkreis Gifhorn, C‑519/20, EU:C:2022:178, pkt 40 i przytoczone tam orzecznictwo).

43

Z powyższego wynika, że dodanie przez państwo członkowskie uzupełniającej podstawy umieszczenia w ośrodku detencyjnym w żadnym wypadku nie może odnosić się do sytuacji, w której zastosowanie mniej represyjnych środków, w szczególności przestrzegających praw podstawowych zainteresowanych osób, wystarcza do zapewnienia skuteczności postępowania w sprawie powrotu.

44

Jeśli chodzi w szczególności o wymogi wynikające z ochrony prawa podstawowego do wolności, ustanowionego w art. 6 karty, należy odwołać się do wniosków sformułowanych w wyroku z dnia 15 marca 2017 r., Al Chodor (C‑528/15, EU:C:2017:213).

45

W owym wyroku Trybunał zauważył, że art. 28 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 604/2013 z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie ustanowienia kryteriów i mechanizmów ustalania państwa członkowskiego odpowiedzialnego za rozpatrzenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej złożonego w jednym z państw członkowskich przez obywatela państwa trzeciego lub bezpaństwowca (Dz.U. 2013, L 180, s. 31), zezwalając na zatrzymanie wnioskodawcy w celu zabezpieczenia przekazania zgodnie z tym rozporządzeniem, jeżeli istnieje znaczne ryzyko ucieczki tego wnioskodawcy, przewiduje ograniczenie z korzystania z prawa podstawowego do wolności (wyrok z dnia 15 marca 2017 r., Al Chodor, C‑528/15, EU:C:2017:213, pkt 36).

46

Tak samo, zezwalając na umieszczenie w ośrodku detencyjnym obywatela państwa trzeciego, wobec którego toczy się postępowanie w sprawie powrotu, aby przygotować powrót lub przeprowadzenie wydalenia, art. 15 ust. 1 dyrektywy 2008/115 przewiduje ograniczenie prawa podstawowego do wolności, ustanowionego w art. 6 karty.

47

W tym względzie z art. 52 ust. 1 karty wynika, że wszystkie ograniczenia w korzystaniu z tego prawa muszą być przewidziane ustawą i szanować jego istotę, a także być zgodne z zasadą proporcjonalności. W zakresie, w jakim karta zawiera prawa, które odpowiadają prawom zagwarantowanym w europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, podpisanej w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r. (zwanej dalej „EKPC”), art. 52 ust. 3 karty przewiduje, że ich znaczenie i zakres są takie same jak praw przyznanych przez EKPC, a jednocześnie wyjaśnia, że prawo Unii może przyznawać szerszą ochronę. Do celów wykładni art. 6 karty należy zatem uwzględnić art. 5 EKPC jako próg minimalnej ochrony (wyrok z dnia 15 marca 2017 r., Al Chodor, C‑528/15, EU:C:2017:213, pkt 37).

48

W odniesieniu do wymogów, które musi spełniać podstawa prawna ograniczenia prawa do wolności, Trybunał – w świetle wyroku ETPC z dnia 21 października 2013 r., Del Río Prada przeciwko Hiszpanii (CE:ECHR:2013:1021JUD004275009) – zauważył, że prawo krajowe zezwalające na pozbawienie wolności musi, aby spełniało wymogi określone w art. 52 ust. 1 karty, być wystarczająco dostępne, precyzyjne i przewidywalne w zakresie jego stosowania, aby uniknąć wszelkiego ryzyka arbitralności [wyrok z dnia 15 marca 2017 r., Al Chodor, C‑528/15, EU:C:2017:213, pkt 38; zob. podobnie wyrok z dnia 17 września 2020 r., JZ (Kara pozbawienia wolności w wypadku zakazu wjazdu), C‑806/18, EU:C:2020:724, pkt 41].

49

W tym ostatnim względzie Trybunał podkreślił również, że cel gwarancji wprowadzonych w odniesieniu do wolności, takich jak ustanowione zarówno w art. 6 karty, jak i w art. 5 EKPC, polega w szczególności na ochronie jednostki przed arbitralnością. Tak więc aby zastosowanie środka pozbawienia wolności było zgodne z tym celem, musi być ono w szczególności pozbawione elementów złej wiary lub wprowadzenia w błąd przez organy władzy (wyroki: z dnia 15 marca 2017 r., Al Chodor, C‑528/15, EU:C:2017:213, pkt 39; z dnia 12 lutego 2019 r., TC, C‑492/18 PPU, EU:C:2019:108, pkt 59).

50

Z powyższego wynika, że umieszczenie obywatela państwa trzeciego, wobec którego toczy się postępowanie w sprawie powrotu, w ośrodku detencyjnym, stanowiące poważną ingerencję w jego prawo do wolności, podlega przestrzeganiu ścisłych gwarancji, którymi są: istnienie podstawy prawnej, jasność, przewidywalność, dostępność i ochrona przed arbitralnością (wyrok z dnia 15 marca 2017 r., Al Chodor, C‑528/15, EU:C:2017:213, pkt 40).

51

W niniejszym przypadku w odniesieniu do wymogu podstawy prawnej należy stwierdzić, że ograniczenie prawa do wolności w okolicznościach sporu w postępowaniu głównym jest oparte na § 15 VSS, czyli przepisie prawa krajowego służącym wykonaniu art. 15 ust. 1 dyrektywy 2008/115.

52

To wyjaśniwszy, należy zastanowić się nad przestrzeganiem innych wymienionych powyżej gwarancji w przypadku, do którego odnosi się zadane pytanie, w którym zainteresowany zostaje umieszczony w ośrodku detencyjnym jedynie na podstawie kryterium ogólnego opartego na ryzyku, że skuteczne przeprowadzenie wydalenia będzie zagrożone, w sytuacji gdy nie jest spełniona żadna ze szczególnych podstaw umieszczenia w ośrodku detencyjnym przewidzianych w tym przepisie prawa krajowego.

53

Zgodnie z orzecznictwem przypomnianym w pkt 47–49 niniejszego wyroku należy podkreślić w tym względzie, że indywidualne uznanie przysługujące danym organom musi wpisywać się w ramy wyznaczone przez pewne wcześniej określone punkty odniesienia. A zatem istotne jest, aby kryteria, które definiują podstawę umieszczenia w ośrodku detencyjnym, były wyraźnie określone przez akt wiążący i przewidywalny w zakresie jego stosowania (zob. podobnie wyrok z dnia 15 marca 2017 r., Al Chodor, C‑528/15, EU:C:2017:213, pkt 42).

54

Otóż należy stwierdzić, że kryterium ogólne oparte na ryzyku, że skuteczne przeprowadzenie wydalenia będzie zagrożone, nie czyni zadość wymogom jasności, przewidywalności i ochrony przed arbitralnością, jak słusznie podniosła Komisja Europejska. Z uwagi bowiem na brak precyzji, w szczególności w odniesieniu do określenia elementów, które właściwe organy krajowe muszą uwzględnić do celów oceny istnienia ryzyka, na jakim się ono opiera, takie kryterium nie pozwala zainteresowanym osobom przewidzieć w wymaganym stopniu pewności, w jakich przypadkach mogą one zostać umieszczone w ośrodku detencyjnym. Z tych samych powodów takie kryterium nie zapewnia tym osobom odpowiedniej ochrony przed arbitralnością.

55

W świetle powyższych rozważań na zadane pytanie należy odpowiedzieć, że art. 15 ust. 1 dyrektywy 2008/115 należy interpretować w ten sposób, iż nie pozwala on państwu członkowskiemu zarządzić umieszczenia w ośrodku detencyjnym nielegalnie przebywającego na terenie tego państwa obywatela państwa trzeciego tylko i wyłącznie na podstawie kryterium ogólnego opartego na ryzyku, że skuteczne przeprowadzenie wydalenia będzie zagrożone, w sytuacji gdy nie jest spełniona żadna ze szczególnych podstaw umieszczenia w ośrodku detencyjnym przewidzianych i jasno zdefiniowanych w uregulowaniu mającym na celu przetransponowanie tego przepisu do prawa krajowego.

56

Dla stron w postępowaniu głównym niniejsze postępowanie ma charakter incydentalny, dotyczy bowiem kwestii podniesionej przed sądem odsyłającym, do niego zatem należy rozstrzygnięcie o kosztach. Koszty poniesione w związku z przedstawieniem uwag Trybunałowi, inne niż koszty stron w postępowaniu głównym, nie podlegają zwrotowi.

Z powyższych względów Trybunał (druga izba) orzeka, co następuje:

Artykuł 15 ust. 1 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/115/WE z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie wspólnych norm i procedur stosowanych przez państwa członkowskie w odniesieniu do powrotów nielegalnie przebywających obywateli państw trzecich

należy interpretować w ten sposób, że:

nie pozwala on państwu członkowskiemu zarządzić umieszczenia w ośrodku detencyjnym nielegalnie przebywającego na terenie tego państwa obywatela państwa trzeciego tylko i wyłącznie na podstawie kryterium ogólnego opartego na ryzyku, że skuteczne przeprowadzenie wydalenia będzie zagrożone, w sytuacji gdy nie jest spełniona żadna ze szczególnych podstaw umieszczenia w ośrodku detencyjnym przewidzianych i jasno zdefiniowanych w uregulowaniu mającym na celu przetransponowanie tego przepisu do prawa krajowego.