This document is an excerpt from the EUR-Lex website
Document 62021CJ0065
Judgment of the Court (Fourth Chamber) of 16 June 2022.#SGL Carbon SE and Others v European Commission.#Appeals – Environment – Regulation (EC) No 1272/2008 – Classification, labelling and packaging of certain substances and mixtures – Regulation (EU) No 944/2013 – Classification of pitch, coal tar, high-temp as an Aquatic Acute 1 (H400) toxic substance and as an Aquatic Chronic 1 (H410) toxic substance – Annulment – Actions for damages.#Joined Cases C-65/21 P and C-73/21 P to C-75/21 P.
Wyrok Trybunału (czwarta izba) z dnia 16 czerwca 2022 r.
SGL Carbon SE i in. przeciwko Komisji Europejskiej.
Odwołania – Środowisko naturalne – Rozporządzenie (WE) nr 1272/2008 – Klasyfikacja, oznakowanie i pakowanie substancji i mieszanin – Rozporządzenie (UE) nr 944/2013 – Zaklasyfikowanie wysokotemperaturowej smoły węglowej do substancji o toksyczności ostrej kategorii 1 dla środowiska wodnego (H400) i substancji o toksyczności przewlekłej kategorii 1 dla środowiska wodnego (H410) – Stwierdzenie nieważności – Skarga o odszkodowanie.
Sprawy połączone C-65/21 P i od C-73/21 P do C-75/21 P.
Wyrok Trybunału (czwarta izba) z dnia 16 czerwca 2022 r.
SGL Carbon SE i in. przeciwko Komisji Europejskiej.
Odwołania – Środowisko naturalne – Rozporządzenie (WE) nr 1272/2008 – Klasyfikacja, oznakowanie i pakowanie substancji i mieszanin – Rozporządzenie (UE) nr 944/2013 – Zaklasyfikowanie wysokotemperaturowej smoły węglowej do substancji o toksyczności ostrej kategorii 1 dla środowiska wodnego (H400) i substancji o toksyczności przewlekłej kategorii 1 dla środowiska wodnego (H410) – Stwierdzenie nieważności – Skarga o odszkodowanie.
Sprawy połączone C-65/21 P i od C-73/21 P do C-75/21 P.
ECLI identifier: ECLI:EU:C:2022:470
WYROK TRYBUNAŁU (czwarta izba)
z dnia 16 czerwca 2022 r. ( *1 )
Odwołania – Środowisko naturalne – Rozporządzenie (WE) nr 1272/2008 – Klasyfikacja, oznakowanie i pakowanie substancji i mieszanin – Rozporządzenie (UE) nr 944/2013 – Zaklasyfikowanie wysokotemperaturowej smoły węglowej do substancji o toksyczności ostrej kategorii 1 dla środowiska wodnego (H400) i substancji o toksyczności przewlekłej kategorii 1 dla środowiska wodnego (H410) – Stwierdzenie nieważności – Skarga o odszkodowanie
W sprawach połączonych C‑65/21 P i od C‑73/21 P do C‑75/21 P,
mających za przedmiot cztery odwołania w trybie art. 56 statutu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, wniesione w dniu 2 lutego 2021 r.,
SGL Carbon SE, z siedzibą w Wiesbaden (Niemcy) (C‑65/21 P),
Química del Nalón SA, dawniej Industrial Química del Nalón SA, z siedzibą w Oviedo (Hiszpania) (C‑73/21 P),
Deza a.s., z siedzibą w Valašské Meziříčí (Republika Czeska) (C‑74/21 P),
Bilbaína de Alquitranes SA, z siedzibą w Lutxana‑Baracaldo (Hiszpania) (C‑75/21 P),
które reprezentują adwokaci M. Grunchard, P. Sellar oraz K. Van Maldegem,
strona wnosząca odwołanie,
w której pozostałymi uczestnikami postępowania są:
Komisja Europejska, którą reprezentują A. Dawes, R. Lindenthal i K. Talabér‑Ritz, w charakterze pełnomocników,
strona pozwana w pierwszej instancji,
Królestwo Hiszpanii, które reprezentują L. Aguilera Ruiz i M.J. Ruiz Sánchez, w charakterze pełnomocników,
Europejska Agencja Chemikaliów (ECHA), którą reprezentują W. Broere, M. Heikkilä i S. Mahoney, w charakterze pełnomocników,
interwenienci w pierwszej instancji,
TRYBUNAŁ (czwarta izba),
w składzie: C. Lycourgos, prezes izby, S. Rodin, J.-C. Bonichot (sprawozdawca), L.S. Rossi i O. Spineanu‑Matei, sędziowie,
rzecznik generalny: M. Szpunar,
sekretarz: A. Calot Escobar,
uwzględniając pisemny etap postępowania,
po zapoznaniu się z opinią rzecznika generalnego na posiedzeniu w dniu 3 lutego 2022 r.,
wydaje następujący
Wyrok
1 |
W odwołaniach SGL Carbon SE, Química del Nalón SA, dawniej Industrial Química del Nalón SA, Deza a.s. i Bilbaína de Alquitranes SA wnoszą o uchylenie wyroków Sądu Unii Europejskiej z dnia 16 grudnia 2020 r., odpowiednio, SGL Carbon/Komisja (T‑639/18, niepublikowanego, zwanego dalej „pierwszym z zaskarżonych wyroków”, EU:T:2020:628), Industrial Química del Nalón/Komisja (T‑635/18, zwanego dalej „drugim z zaskarżonych wyroków”, EU:T:2020:624), Deza/Komisja (T‑638/18, niepublikowanego, zwanego dalej „trzecim z zaskarżonych wyroków”, EU:T:2020:627) i Bilbaína de Alquitranes/Komisja (T‑645/18, niepublikowanego, zwanego dalej „czwartym z zaskarżonych wyroków”, EU:T:2020:629) (zwanych dalej łącznie „zaskarżonymi wyrokami”), w których Sąd oddalił ich skargi o odszkodowanie zmierzające do uzyskania naprawienia szkody poniesionej ich zdaniem wskutek przyjęcia rozporządzenia Komisji (UE) nr 944/2013 z dnia 2 października 2013 r. dostosowującego do postępu naukowo‑technicznego rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1272/2008 w sprawie klasyfikacji, oznakowania i pakowania substancji i mieszanin (Dz.U. 2013, L 261, s. 5), w którym dokonano zaklasyfikowania paku, wysokotemperaturowej smoły węglowej, do substancji o toksyczności ostrej kategorii 1 dla środowiska wodnego (H400) i substancji o toksyczności przewlekłej kategorii 1 dla środowiska wodnego (H410) (zwanego dalej „spornym rozporządzeniem”). |
Ramy prawne
2 |
W motywach 5–8 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1272/2008 z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie klasyfikacji, oznakowania i pakowania substancji i mieszanin, zmieniającego i uchylającego dyrektywy 67/548/EWG i 1999/45/WE oraz zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 1907/2006 (Dz.U. 2008, L 353, s. 1; sprostowanie Dz.U. 2011, L 16, s. 1), zmienionego rozporządzeniem Komisji (WE) nr 286/2011 z dnia 10 marca 2011 r. (Dz.U. 2011, L 83, s. 1) (zwanym dalej „rozporządzeniem nr 1272/2008”) wskazano:
|
3 |
Artykuł 1 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 1272/2008 ma następujące brzmienie: „Celem niniejszego rozporządzenia jest zapewnienie wysokiego poziomu ochrony zdrowia ludzi i środowiska, a także swobodnego przepływu substancji [i] mieszanin […] za pomocą:
[…]”. |
4 |
Artykuł 3 akapit pierwszy tego rozporządzenia stanowi: „Substancja lub mieszanina spełniająca kryteria dotyczące zagrożeń wynikających z właściwości fizycznych, zagrożeń dla zdrowia lub środowiska określone w częściach 2–5 załącznika I jest substancją stwarzającą zagrożenie i powinna zostać zaklasyfikowana według odpowiednich klas zagrożenia przewidzianych w tym załączniku”. |
5 |
Artykuł 37 wspomnianego rozporządzenia dotyczy „[p]rocedury harmonizowania klasyfikacji i oznakowania substancji”. Artykuł 37 ust. 1 stanowi: „Właściwy organ państwa członkowskiego może przedłożyć Agencji wniosek o zharmonizowaną klasyfikację i zharmonizowane oznakowanie substancji oraz, w stosownych przypadkach, specyficzne stężenia graniczne lub [współczynniki (zwane dalej „współczynnikami M”)] lub wniosek o ich przegląd”. |
6 |
Zgodnie z art. 37 ust. 4 tego rozporządzenia Komitet ds. Oceny Ryzyka będący komitetem Europejskiej Agencji Chemikaliów (ECHA) (zwany dalej „RAC”, ang. Risk Assessment Code), utworzony na podstawie art. 76 ust. 1 lit. c) rozporządzenia (WE) nr 1907/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2006 r. w sprawie rejestracji, oceny, udzielania zezwoleń i stosowanych ograniczeń w zakresie chemikaliów (REACH) i utworzenia Europejskiej Agencji Chemikaliów, zmieniającego dyrektywę 1999/45/WE oraz uchylającego rozporządzenie Rady (EWG) nr 793/93 i rozporządzenie Komisji (WE) nr 1488/94, jak również dyrektywę Rady 76/769/EWG i dyrektywy Komisji 91/155/EWG, 93/67/EWG, 93/105/WE i 2000/21/WE (Dz.U. 2006, L 396, s. 1; sprostowanie Dz.U. 2007, L 136, s. 3), przyjmuje opinię na temat wszelkich wniosków „złożonych zgodnie z ust. 1 lub 2 w terminie 18 miesięcy od daty otrzymania wniosku, umożliwiając zainteresowanym stronom przedstawienie uwag”, a ECHA przekazuje Komisji tę opinię wraz z wszelkimi uwagami. |
7 |
W art. 37 ust. 5 rozporządzenia nr 1272/2008 procedura przyjęcia proponowanych klasyfikacji jest przewidziana w następujący sposób: „W przypadku gdy Komisja uzna, że harmonizacja klasyfikacji i oznakowania danej substancji jest właściwa, bez nieuzasadnionej zwłoki przedkłada projekt decyzji dotyczącej włączenia tej substancji wraz z odpowiednimi elementami klasyfikacji i oznakowania do tabeli 3.1 w części 3 załącznika VI, w stosownych przypadkach wraz ze specyficznymi stężeniami granicznymi lub współczynnikami M. […]”. |
8 |
Załącznik I do tego rozporządzenia jest zatytułowany „Wymagania w zakresie klasyfikacji i oznakowana substancji i mieszanin stwarzających zagrożenie”. W części wprowadzającej tego załącznika sprecyzowano w szczególności, że określono w nim kryteria klasyfikacji substancji i mieszanin w klasach zagrożeń. |
9 |
Punkt 4.1.1.1 załącznika I do wspomnianego rozporządzenia ma następujące brzmienie:
[…]
[…]”. |
10 |
W załączniku tym w pkt 4.1.3, zatytułowanym „Kryteria klasyfikacji dla mieszanin”, przewidziano:
Klasyfikacja wielopoziomowa obejmuje:
|
11 |
We wspomnianym załączniku w jego pkt 4.1.3.5.5, zatytułowanym „Metoda sumowania”, przewidziano: „[…]
|
12 |
Załącznik ten w pkt 4.1.3.5.5.3, zatytułowanym „Klasyfikacja do kategorii 1 toksyczności ostrej”, przewiduje, co następuje:
[…]”. |
13 |
Załącznik I do rozporządzenia nr 1272/2008 przewiduje w pkt 4.1.3.5.5.4, zatytułowanym „Klasyfikacja ze względu na toksyczność przewlekłą w kategoriach 1, 2, 3 i 4”:
|
14 |
Zawarty w tym załączniku pkt 4.1.3.5.5.5, zatytułowany „Mieszaniny zawierające wysoce toksyczne składniki”, stanowi:
|
Okoliczności faktyczne sporu i zaskarżone wyroki
15 |
SGL Carbon (sprawa C‑65/21 P) jest spółką dominującą grupy spółek wytwarzającej z węgla i grafitu produkty, których jednym z surowców jest pak, wysokotemperaturowa smoła węglowa (zwana dalej „CTPHT”). Química del Nalón (sprawa C‑73/21 P), Deza (sprawa C‑74/21 P) i Bilbaína de Alquitranes (sprawa C‑75/21 P) są wytwórcami tej substancji. |
16 |
Okoliczności powstania sporu zostały przedstawione w pkt 16–23 zaskarżonych wyroków w następujący sposób:
|
17 |
Pismem złożonym w sekretariacie Trybunału w dniu 17 grudnia 2015 r. Komisja wniosła odwołanie od wyroku z dnia 7 października 2015 r., Bilbaína de Alquitranes i in./Komisja (T‑689/13, niepublikowanego, EU:T:2015:767). |
18 |
W wyroku z dnia 22 listopada 2017 r., Komisja/Bilbaína de Alquitranes i in. (C‑691/15 P, EU:C:2017:882) Trybunał oddalił odwołanie Komisji. |
Postępowanie przed Sądem i zaskarżone wyroki
19 |
Pismami złożonymi w sekretariacie Sądu w dniu 23 października 2018 r. wnoszące odwołanie i dwie inne spółki wniosły skargi o odszkodowanie w celu uzyskania naprawienia szkody poniesionej ich zdaniem wskutek niezgodnego z prawem zaklasyfikowania CTPHT do substancji o toksyczności ostrej kategorii 1 dla środowiska wodnego (H400) i substancji o toksyczności przewlekłej kategorii 1 dla środowiska wodnego (H410). |
20 |
Podnosiły one z jednej strony, że niezgodny z prawem charakter tego zaklasyfikowania, stwierdzony przez Sąd w wyroku z dnia 7 października 2015 r., Bilbaína de Alquitranes i in./Komisja (T‑689/13, niepublikowanym, EU:T:2015:767), potwierdzony przez Trybunał w wyroku z dnia 22 listopada 2017 r., Komisja/Bilbaína de Alquitranes i in. (C‑691/15°P, EU:C:2017:882), stanowi wystarczająco istotne naruszenie normy prawnej przyznającej uprawnienia jednostkom. Z drugiej strony twierdziły one, że ta niezgodność z prawem spowodowała po ich stronie szkodę finansową w łącznej kwocie 1022172 EUR poprzez dodanie szeregu kosztów: po pierwsze, kosztów związanych z dostosowaniem opakowania oraz z warunkami przewozu wynikającymi z przepisów modelowych Organizacji Narodów Zjednoczonych dotyczących transportu towarów niebezpiecznych, a mianowicie między innymi z Umowy europejskiej dotyczącej międzynarodowego przewozu drogowego towarów niebezpiecznych, przepisów dotyczących międzynarodowego przewozu kolejami towarów niebezpiecznych oraz Międzynarodowego morskiego kodeksu towarów niebezpiecznych; po drugie, dodatkowych kosztów związanych z klasyfikacją przewidzianą w spornym rozporządzeniu i poniesionymi w celu aktualizacji kart charakterystyki zgodnie z rozporządzeniem nr 1907/2006; po trzecie, kosztów związanych z dostosowaniem do dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/18/UE z dnia 4 lipca 2012 r. w sprawie kontroli zagrożeń poważnymi awariami związanymi z substancjami niebezpiecznymi, zmieniającej, a następnie uchylającej dyrektywę Rady 96/82/WE (Dz.U. 2012, L 197, s. 1), która znalazła zastosowanie do wnoszących odwołanie w wyniku niezgodnego z prawem zaklasyfikowania CTPHT. |
21 |
W sześciu wyrokach wydanych w dniu 16 grudnia 2020 r., w tym w zaskarżonych wyrokach, Sąd oddalił w identyczny sposób powyższe skargi odszkodowawcze, uzasadniając to tym, że nie jest spełniona pierwsza przesłanka powstania odpowiedzialności pozaumownej Unii, a mianowicie wymóg „wystarczająco istotnego” naruszenia normy prawnej mającej na celu przyznanie uprawnień jednostkom. |
Postępowanie przed Trybunałem i żądania stron
22 |
Decyzją z dnia 19 października 2021 r. sprawy C‑65/21 P i od C‑73/21 P do C‑75/21 P zostały połączone do celów ustnego etapu postępowania, jak również do celów wydania wyroku. |
23 |
W swoich odwołaniach, mających identyczne brzmienie, wnoszące odwołania wnoszą do Trybunału o:
|
24 |
Komisja, Królestwo Hiszpanii i ECHA wnoszą do Trybunału o:
|
W przedmiocie odwołania
25 |
Na poparcie odwołania wnoszące je podnoszą sześć zarzutów. |
W przedmiocie zarzutu pierwszego
Argumentacja stron
26 |
Wnoszące odwołania utrzymują, że Sąd naruszył prawo w pkt 71 pierwszego zaskarżonego wyroku, w pkt 72 drugiego zaskarżonego wyroku, w pkt 69 trzeciego zaskarżonego wyroku i w pkt 72 czwartego zaskarżonego wyroku, gdy odrzucił jako niedopuszczalny zarzut oparty na naruszeniu przez Komisję obowiązku staranności, uzasadniając to tym, że ów zarzut nie został podniesiony w sposób konkretny i odrębny w skargach wszczynających postępowanie. Sąd niesłusznie uznał, że zarzut ten należało odróżnić od zarzutu, zgodnie z którym Komisja popełniła oczywisty błąd w ocenie, gdy nie uwzględniła istotnego elementu w celu dokonania klasyfikacji CTPHT. Po podniesieniu w swych skargach oczywistego błędu w ocenie popełnionego przez Komisję wnoszące odwołanie nie musiały ponadto podnosić zarzutu opartego na naruszeniu przez Komisję obowiązku staranności. |
27 |
Komisja, popierana przez ECHA, oraz rząd hiszpański kwestionują tę argumentację i uważają, że zarzut pierwszy należy oddalić. |
Ocena Trybunału
28 |
W punktach zaskarżonych wyroków, o których mowa w pkt 26 niniejszego wyroku, Sąd uznał za niedopuszczalny zarzut dotyczący naruszenia przez Komisję obowiązku staranności, uzasadniając to tym, że wnoszące odwołanie nie podniosły tego naruszenia w sposób konkretny i odrębny w skargach wszczynających postępowanie, lecz podniosły to naruszenie jedynie w replikach, oraz tym, że zarzut ten nie mógł także zostać uznany za rozszerzenie zarzutu już zawartego w owych skargach. |
29 |
Wnoszące odwołanie utrzymują co do zasady, że zarzut oparty na naruszeniu obowiązku staranności nie różni się od zarzutu opartego na oczywistym błędzie w ocenie, który podniosły one w skargach i którego stanowił on jedynie rozszerzenie. |
30 |
Obowiązek staranności, który jest nierozerwalnie związany z zasadą dobrej administracji i odnosi się ogólnie do działania administracji Unii w jej stosunkach ze społeczeństwem, wymaga od niej działania z rozwagą i ostrożnością [wyroki: z dnia 16 grudnia 2008 r., Masdar (UK)/Komisja, C‑47/07 P, EU:C:2008:726, pkt 92, 93; z dnia 4 kwietnia 2017 r., Médiateur/Staelen, C‑337/15 P, EU:C:2017:256, pkt 34]. |
31 |
Wspomniany obowiązek spoczywa na instytucjach Unii przy wykonywaniu ich uprawnień dyskrecjonalnych. Jeżeli jedna ze stron powołuje się zatem na oczywisty błąd w ocenie, jaki miała popełnić właściwa instytucja, sąd Unii musi sprawdzić, czy instytucja ta starannie i bezstronnie zbadała wszystkie istotne okoliczności danej sprawy (wyroki: z dnia 18 lipca 2007 r., Industrias Químicas del Vallés/Komisja, C‑326/05 P, EU:C:2007:443, pkt 77; z dnia 22 listopada 2017 r., Komisja/Bilbaína de Alquitranes i in., C‑691/15 P, EU:C:2017:882, pkt 35). |
32 |
Z powyższego orzecznictwa Trybunału wynika, że zarzut oparty na naruszeniu obowiązku staranności często pokrywa się z zarzutem opartym na oczywistym błędzie w ocenie. Nie ma wątpliwości co do tego, że samo staranne i bezstronne uwzględnienie wszystkich istotnych okoliczności danej sprawy nie wystarcza do uchronienia danej instytucji przed popełnieniem oczywistego błędu w ocenie. Niemniej jednak naruszenie przez tę instytucję ciążącego na niej obowiązku staranności jest najpospolitszą przyczyną takiego popełnienia błędu w ocenie. |
33 |
Tak jest w szczególności w przypadku oczywistego błędu w ocenie popełnionego w niniejszej sprawie przez Komisję poprzez zaklasyfikowanie CTPHT do substancji o toksyczności ostrej kategorii 1 dla środowiska wodnego (H400) i substancji o toksyczności przewlekłej kategorii 1 dla środowiska wodnego (H410) w oparciu o jego składniki, ustalonego przez Sąd w pkt 30 wyroku z dnia 7 października 2015 r., Bilbaína de Alquitranes i in./Komisja (T‑689/13, niepublikowanego, EU:T:2015:767)], co uzasadnił on tym, iż Komisja „uchybiła ciążącemu na niej obowiązkowi uwzględnienia wszystkich istotnych elementów i okoliczności”. W pkt 55 wyroku z dnia 22 listopada 2017 r., Komisja/Bilbaína de Alquitranes i in. (C‑691/15 P, EU:C:2017:882, pkt 55) Trybunał potwierdził to ustalenie dokonane przez Sąd. |
34 |
Otóż z punktów, odpowiednio, 55, 46, 46 i 45 skarg wszczynających postępowanie wniesionych, odpowiednio, przez spółki SGL Carbon, Química del Nalón, Deza i Bilbaína de Alquitranes wynika, że te ostatnie zarzucały Komisji, iż popełniła ona oczywisty błąd w ocenie. Ten błąd stanowi ponadto samą podstawę ich żądań odszkodowawczych, co Sąd przypomniał w pkt 61 pierwszego zaskarżonego wyroku, w pkt 62 drugiego zaskarżonego wyroku, w pkt 59 trzeciego zaskarżonego wyroku i w pkt 62 czwartego zaskarżonego wyroku. |
35 |
W związku z powyższym Sąd naruszył prawo, gdy odrzucił jako niedopuszczalny zarzut oparty na naruszeniu obowiązku staranności z tego powodu, że stanowi on nie rozszerzenie zarzutu już podniesionego w skargach wszczynających postępowanie, lecz autonomiczny zarzut podniesiony po terminie. |
36 |
Jednakże to, że zarzut oparty na naruszeniu obowiązku staranności niesłusznie uznano za autonomiczny i w konsekwencji oddalono jako podniesiony po terminie, nie miało wpływu na badanie skargi w pierwszej instancji, ponieważ argument ten, jak wynika z pkt 32 i 33 niniejszego wyroku, pokrywa się z opartym na oczywistym błędzie w ocenie argumentem podniesionym w skargach wszczynających postępowanie, co wynika z pkt 34 niniejszego wyroku, który to argument został rozpatrzony i oddalony przez Sąd. Ponadto, w każdym wypadku, w ostatnim zdaniu pkt 114 pierwszego zaskarżonego wyroku, pkt 115 drugiego zaskarżonego wyroku, pkt 112 trzeciego zaskarżonego wyroku i pkt 115 czwartego zaskarżonego wyroku Sąd odniósł się co do istoty sprawy do zarzutu opartego na naruszeniu obowiązku staranności, chociaż tylko tytułem uzupełnienia, gdy uznał, że to naruszenie nie jest wystarczająco istotne do powstania odpowiedzialności Unii. |
37 |
Z powyższego wynika, że zarzut pierwszy należy oddalić jako bezskuteczny. |
W przedmiocie zarzutu czwartego
Argumentacja stron
38 |
Poprzez zarzut czwarty swych odwołań, który należy rozpatrzyć po zarzucie pierwszym, ponieważ podniesiono w nim, podobnie jak w zarzucie pierwszym, domniemane naruszenie obowiązku staranności, wnoszące odwołanie podnoszą, że Sąd błędnie zastosował kryterium ostrożności i staranności. Na poparcie tego zarzutu przytaczają one pkt 104 i 105 pierwszego zaskarżonego wyroku, pkt 105 i 106 drugiego zaskarżonego wyroku, pkt 102 i 103 trzeciego zaskarżonego wyroku oraz pkt 105 i 106 czwartego zaskarżonego wyroku. |
39 |
W części pierwszej tego zarzutu zarzucają one Sądowi, że zbadał on na podstawie opinii RAC, czy rozpuszczalność została wyraźnie wymieniona jako jeden z istotnych elementów w rozporządzeniu nr 1272/2008, zamiast zbadać, czy Komisja przestrzegała ugruntowanej zasady prawa, zgodnie z którą należy wziąć pod uwagę wszystkie istotne elementy. Argumentacja Sądu jest zatem pozbawiona znaczenia w świetle treści ich skarg. |
40 |
W ramach drugiej części zarzutu szóstego wnoszące odwołanie podnoszą, że Sąd nie powinien był uwzględnić jedynie opinii RAC w celu oceny, czy Komisja działała w sposób ostrożny i staranny, podczas gdy komitetu tego nie dotyczy obowiązek ostrożności i staranności. |
41 |
Komisja, popierana przez ECHA, oraz rząd hiszpański kwestionują zasadność tego zarzutu. |
Ocena Trybunału
42 |
W części pierwszej zarzutu czwartego wnoszące odwołanie utrzymują zasadniczo, że Sąd błędnie uznał, iż niezgodne z prawem działanie, którego dopuściła się Komisja, polegało na naruszeniu rozporządzenia nr 1272/2008, mimo że owo niezgodne z prawem działanie, jak wnoszące odwołanie podniosły w skargach wszczynających postępowanie, polega na nieuwzględnieniu wszystkich istotnych elementów, to znaczy na naruszeniu obowiązku staranności. |
43 |
Jak przypomniał Sąd w zaskarżonych wyrokach, powstanie odpowiedzialności pozaumownej Unii zależy od łącznego spełnienia szeregu przesłanek, a mianowicie istnienia wystarczająco istotnego naruszenia normy prawnej mającej na celu przyznanie uprawnień jednostkom, rzeczywistego charakteru szkody oraz istnienia związku przyczynowego między naruszeniem obowiązku spoczywającego na autorze aktu a poniesioną przez poszkodowanego szkodą (wyrok z dnia 10 września 2019 r., HTTS/Rada, C‑123/18 P, EU:C:2019:694, pkt 32 i przytoczone tam orzecznictwo). |
44 |
Co się tyczy pierwszej z powyższych przesłanek Sąd uznał, odpowiednio, w pkt 61 pierwszego zaskarżonego wyroku, w pkt 62 drugiego zaskarżonego wyroku, w pkt 59 trzeciego zaskarżonego wyroku oraz w pkt 62 czwartego zaskarżonego wyroku, „że naruszona norma, jak stwierdziły w swoich wyrokach Sąd, a następnie Trybunał, znajduje się w pkt 4.1.3.5.5 załącznika I do tego rozporządzenia i że jest to metoda sumowania”. |
45 |
Należy zauważyć, że powyższa metoda klasyfikacji mieszanin stwarzających zagrożenie dla środowiska wodnego polega na obliczeniu sumy stężeń składników objętych kategoriami toksyczności ostrej lub przewlekłej, z których każda jest ważona według współczynnika M odpowiadającego ich profilowi toksyczności. Jak zauważył Trybunał w pkt 51 wyroku z dnia22 listopada 2017 r., Komisja/Bilbaína de Alquitranes i in. (C‑691/15 P, EU:C:2017:882), wspomniana opiera się na założeniu, że uwzględnione składniki są całkowicie rozpuszczalne. Tymczasem składniki CTPHT zostały uwolnione z CTPHT jedynie w ograniczonym zakresie i substancja ta jest bardzo stabilna, jak słusznie uznał Sąd w pkt 32 wyroku z dnia 7 października 2015 r., Bilbaína de Alquitranes i in./Komisja (T‑689/13, niepublikowanego, EU:T:2015:767). |
46 |
Z tego stwierdzenia Sąd wywnioskował, w pkt 30 wyżej wspomnianego wyroku, nie to, że Komisja naruszyła metodę sumowania, lecz że popełniła oczywisty błąd w ocenie przy stosowaniu tej metody w celu obliczenia toksyczności dla środowiska wodnego CTPHT. W pkt 49–55 wyroku z dnia 22 listopada 2017 r., Komisja/Bilbaína de Alquitranes i in. (C‑691/15 P, EU:C:2017:882) Trybunał uznał, że ta ocena dokonana przez Sąd nie jest dotknięta naruszeniem prawa. |
47 |
W tym względzie należy przypomnieć, że odpowiedzialność pozaumowna Unii może powstać bez naruszenia określonej normy prawnej. Z utrwalonego orzecznictwa Trybunału wynika bowiem, że ta odpowiedzialność może także powstać, gdy instytucja Unii stosuje określoną normę prawną mającą na celu przyznanie uprawnień jednostkom, ze względu na oczywiste i poważne naruszenie przez tę instytucję granic przysługujących jej uprawnień dyskrecjonalnych (zob. podobnie wyroki: z dnia 5 marca 1996 r., Brasserie du pêcheur i Factortame, C‑46/93 i C‑48/93, EU:C:1996:79, pkt 55; z dnia 4 lipca 2000 r., Bergaderm i Goupil/Komisja, C‑352/98 P, EU:C:2000:361, pkt 43; a także z dnia 30 maja 2017 r., Safa Nicu Sepahan/Rada, C‑45/15 P, EU:C:2017:402, pkt 30). |
48 |
W niniejszej sprawie stwierdzenie dokonane przez Sąd w punktach zaskarżonego wyroku wskazanych w pkt 44 niniejszego wyroku, zgodnie z którym Komisja naruszyła metodę sumowania, zdaje się nie uwzględniać zakresu wyroku Sądu z dnia 7 października 2015 r., Bilbaína de Alquitranes i in./Komisja (T‑689/13, niepublikowanego, EU:T:2015:767) ani wyroku Trybunału z dnia 22 listopada 2017 r., Komisja/Bilbaína de Alquitranes i in. (C‑691/15 P, EU:C:2017:882). |
49 |
Jednakże z treści wszystkich zaskarżonych wyroków wynika, że zakwalifikowanie niezgodnego z prawem działania Komisji jako naruszenia normy zawartej w metodzie sumowania nie odpowiada ostatecznemu stanowisku zajętemu przez Sąd we wspomnianych wyrokach. |
50 |
W tym względzie należy zauważyć, że Sąd uznał w pkt 89 pierwszego zaskarżonego wyroku, w pkt 90 drugiego zaskarżonego wyroku, w pkt 87 trzeciego zaskarżonego wyroku oraz w pkt 90 czwartego zaskarżonego wyroku, iż zamierzał zbadać, czy „uchybienie Komisji” jest wystarczająco istotne w świetle rozważań, które skłoniły Sąd w wyroku z dnia 7 października 2015 r., Bilbaína de Alquitranes i in./Komisja (T‑689/13, niepublikowanego, EU:T:2015:767), a następnie Trybunał w wyroku z dnia 22 listopada 2017 r., Komisja/Bilbaína de Alquitranes i in. (C‑691/15 P, EU:C:2017:882) do stwierdzenia, że Komisja popełniła oczywisty błąd w ocenie przy dokonywaniu klasyfikacji CTPHT. Ponadto w ramach tego badania Sąd przypomniał w pkt 100 pierwszego zaskarżonego wyroku, w pkt 101 drugiego zaskarżonego wyroku, w pkt 98 trzeciego zaskarżonego wyroku oraz w pkt 101 czwartego zaskarżonego wyroku, że zgodnie z wyrokami stwierdzającymi nieważność Komisja popełniła oczywisty błąd w ocenie „przy stosowaniu metody sumowania”. |
51 |
W powyższych okolicznościach, mimo że Sąd wskazał w niektórych punktach zaskarżonych wyroków na naruszenie normy zawartej w metodzie sumowania, w rzeczywistości zamierzał on odnieść się do jej niewłaściwego zastosowania przez Komisję. |
52 |
W konsekwencji, jak zauważył również rzecznik generalny w pkt 62 opinii, Sąd nie podważył ustaleń dokonanych w wyrokach stwierdzających nieważność, zgodnie z którymi niezgodność z prawem spornego aktu wynika z oczywistego błędu w ocenie popełnionego przez Komisję, polegającego na nieuwzględnieniu wszystkich istotnych elementów i okoliczności przy dokonywaniu klasyfikacji CTPHT. |
53 |
W tym względzie należy zauważyć, że wbrew twierdzeniom wnoszących odwołanie podniesionym w części pierwszej zarzutu czwartego badanie w kwestionowanych punktach zaskarżonych wyroków kwestii, czy rozpuszczalność została wyraźnie wskazana w rozporządzeniu nr 1272/2008, okazuje się istotne dla oceny, czy popełniony przez Komisję błąd, który został stwierdzony przez Sąd, a następnie przez Trybunał, miał umyślny lub nieusprawiedliwiony charakter. |
54 |
Pierwszą część zarzutu czwartego należy więc oddalić. |
55 |
W części drugiej tego zarzutu, dotyczącej pkt 104 i 105 pierwszego zaskarżonego wyroku, pkt 105 i 106 drugiego zaskarżonego wyroku, pkt 102 i 103 trzeciego zaskarżonego wyroku, a także pkt 105 i 106 czwartego zaskarżonego wyroku, wnoszące odwołanie zarzucają Sądowi, że odniósł się on jedynie do opinii RAC, aby stwierdzić, iż Komisja działała tak, jak uczyniłby to zwyczajnie ostrożny i staranny organ administracji, i nie uwzględnił, że ów komitetu tego nie dotyczy obowiązek ostrożności i staranności. |
56 |
Należy przede wszystkim zauważyć, po pierwsze, że w celu oceny wagi błędu w ocenie popełnionego przez Komisję przy dokonywaniu klasyfikacji CTPHT Sąd w pkt 88–108 pierwszego zaskarżonego wyroku, w pkt 89–109 drugiego zaskarżonego wyroku, w pkt 86–106 trzeciego zaskarżonego wyroku i w pkt 89–109 czwartego zaskarżonego wyroku dokonał analizy innych elementów niż sprawozdanie RAC, do którego Sąd odniósł się konkretnie w punktach zaskarżonych wyroków określonych w powyższym punkcie. Nie można zatem utrzymywać, że Sąd oparł się wyłącznie na opinii RAC w celu stwierdzenia, że Komisja działała tak, jak uczyniłby to zwyczajnie ostrożny i staranny organ administracji. |
57 |
Po drugie, należy stwierdzić, że Sąd nie wskazał w określonych w pkt 56 niniejszego wyroku punktach zaskarżonych wyroków, że na RAC ciążył obowiązek ostrożności i staranności. W konsekwencji jeżeli wnoszące odwołanie zamierzały zarzucić Sądowi, że uznał on, iż Komisja może oprzeć się na opinii RAC i przerzucić na ten komitet ciążący na niej obowiązek ostrożności i staranności, to twierdzenie to nie znajduje żadnego poparcia w tych punktach. |
58 |
W świetle powyższych rozważań część drugą zarzutu czwartego należy oddalić jako bezzasadną. |
59 |
Wynika z tego, że czwarty zarzut odwołań należy oddalić w całości. |
W przedmiocie zarzutu drugiego
Argumentacja stron
60 |
Wnoszące odwołanie utrzymują, że w pkt 98 pierwszego zaskarżonego wyroku, w pkt 99 drugiego zaskarżonego wyroku, w pkt 96 trzeciego zaskarżonego wyroku i w pkt 99 czwartego zaskarżonego wyroku Sąd doszedł do wniosku, że nie można uznać, iż pkt 4.1.3.5.5 załącznika I do rozporządzenia nr 1272/2008 był w dniu przyjęcia spornego rozporządzenia normą, która była całkowicie jasna w kwestii istnienia zakresu uznania, jakim dysponowała Komisja przy stosowaniu metody sumowania. Zdaniem wnoszących odwołanie wniosek ten jest oparty na błędnym zrozumieniu ich argumentacji. Podniosły one w skargach wszczynających postępowanie, że Komisja nie uwzględniła istotnego elementu, mianowicie rozpuszczalności CTPHT, chociaż zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Komisja powinna była uwzględnić wszystkie istotne elementy, takie jak rozpuszczalność. Odpowiadając na pytanie, czy rozpatrywany przepis był normą jasną, Sąd skoncentrował się zatem na argumencie, którego wnoszące odwołanie nie podniosły. |
61 |
Sąd następnie stwierdził, że we wspomnianym przepisie nie wskazano w sposób wyraźny, iż należało uwzględnić rozpuszczalność konkretnej substancji. Zdaniem wnoszących odwołanie brak wyraźnego wskazania tej kwestii w brzmieniu aktu Unii nie może zwolnić Komisji z obowiązku uwzględnienia wszystkich istotnych elementów. Sąd pominął ogólną zasadę prawa, zgodnie z którą niezależnie od literalnego brzmienia przepisu wszystkie istotne elementy powinny zostać uwzględnione. |
62 |
Ponadto zdaniem wnoszących odwołanie trudności pod względem faktycznym i naukowym wynikające z klasyfikacji substancji, takie jak opisane przez Sąd, nie są istotne, ponieważ jako że w niniejszym przypadku chodzi o ocenę „toksyczności dla środowiska wodnego” CTPHT, było oczywiste, że należy uwzględnić rozpuszczalność tej substancji. W rezultacie rozważania Sądu znajdujące się w pkt 96 i 97 pierwszego zaskarżonego wyroku, w pkt 97 i 98 drugiego zaskarżonego wyroku, w pkt 94 i 95 trzeciego zaskarżonego wyroku oraz w pkt 97 i 98 czwartego zaskarżonego wyroku nie mają znaczenia dla sprawy z uwagi na jasne i utrwalone orzecznictwo, przypomniane w pkt 35 wyroku Trybunału z dnia 22 listopada 2017 r., Komisja/Bilbaína de Alquitranes i in. (C‑691/15 P, EU:C:2017:882), które zobowiązuje Komisję do uwzględnienia, w ramach wykonywania przysługującego jej uznania, wszystkich istotnych elementów przy klasyfikacji substancji. |
63 |
Komisja, popierana przez ECHA, oraz rząd hiszpański kwestionują tę argumentację. |
Ocena Trybunału
64 |
Jak przypomniano w pkt 43 niniejszego wyroku, niezgodne z prawem działanie instytucji Unii może spowodować powstanie odpowiedzialności tej ostatniej jedynie pod warunkiem, że jest ono wystarczająco istotne. |
65 |
Do elementów, które sąd unijny winien wziąć pod uwagę w celu dokonania oceny, czy przesłanka ta jest spełniona, zaliczają się w szczególności, zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału, stopień jasności i precyzji naruszonej lub nieprawidłowo zastosowanej normy, zakres uznania, jaki ta norma pozostawia organowi Unii, a także usprawiedliwiony lub nieusprawiedliwiony charakter ewentualnego błędu w stosowaniu prawa lub w ocenie (zob. podobnie w szczególności wyroki: z dnia 5 marca 1996 r., Brasserie du pêcheur i Factortame, C‑46/93 i C‑48/93, EU:C:1996:79, pkt 55, 56; z dnia 25 stycznia 2007 r., Robins i in., C‑278/05, EU:C:2007:56, pkt 70; a także z dnia 19 czerwca 2014 r., Specht i in., od C‑501/12 do C‑506/12, C‑540/12 i C‑541/12, EU:C:2014:2005, pkt 102). |
66 |
Do sądu unijnego z urzędu należy zatem, gdy ma on ocenić, czy naruszenie prawa popełnione przez instytucję Unii może prowadzić do powstania odpowiedzialności Unii, zbadanie wszystkich istotnych w tym zakresie elementów, takich jak wyżej wymienione, nawet jeśli nie są one podniesione przez strony. |
67 |
W związku z powyższym wnoszące odwołanie nie mogą zarzucać Sądowi, że w określonych w pkt 60 niniejszego wyroku punktach zaskarżonych wyroków orzekł on w przedmiocie stopnia jasności metody sumowania, i uzasadniać tego tym, iż same nie wskazały tego elementu w swych pismach. |
68 |
Przy założeniu, że wnoszące odwołanie zamierzały ponadto zakwestionować co do istoty zawartą w wyżej wymienionych punktach zaskarżonych wyroków ocenę Sądu, zgodnie z którą zawarta w pkt 4.1.3.5.5 załącznika I do rozporządzenia nr 1272/2008 norma jest niejasna, nie przedstawiły one jednak argumentów mogących podważyć tę ocenę, opartą na stwierdzeniu, że w treści tej normy nie wskazano, iż jej stosowanie może zmieniać się w zależności od rozpuszczalności mieszaniny. |
69 |
Z powyższych rozważań wynika, że należy oddalić zarzut drugi odwołań. |
W przedmiocie zarzutu trzeciego
Argumentacja stron
70 |
Wnoszące odwołanie zarzucają Sądowi, że orzekł w pkt 105 i 107 pierwszego zaskarżonego wyroku, w pkt 106 i 108 drugiego zaskarżonego wyroku, w pkt 103 i 105 trzeciego zaskarżonego wyroku, a także w pkt 106 i 108 czwartego zaskarżonego wyroku, iż ramy prawne dotyczące niniejszej sprawy są złożone i że ta złożoność może usprawiedliwiać to, iż Komisja nie uwzględniła rozpuszczalności CTPHT w ramach stosowania metody sumowania. |
71 |
W celu ograniczenia zasądzonych kosztów sam Sąd orzekł bowiem w pkt 22 postanowienia z dnia 25 września 2019 r., Bilbaína de Alquitranes i in./Komisja (T‑689/13 DEP, niepublikowanego, EU:T:2019:698), że wspomniana norma prawna jest jasna. Wobec tego zdaniem wnoszących odwołanie ze względu na nieprzedstawienie żadnej podstawy uzasadniającej taką różnicę Sąd niewystarczająco uzasadnił swoje orzeczenie, co stanowi naruszenie art. 36 i art. 53 akapit pierwszy statutu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. |
72 |
Komisja, popierana przez ECHA, oraz rząd hiszpański uważają, że zarzut ten należy oddalić. |
Ocena Trybunału
73 |
Należy na wstępie zauważyć, że nie ma sprzeczności między z jednej strony stwierdzeniem w zaskarżonych wyrokach złożoności ram prawnych dotyczących klasyfikacji CTPHT a z drugiej strony znajdującą się w pkt 22 postanowienia z dnia 25 września 2019 r., Bilbaína de Alquitranes i in./Komisja (T‑689/13 DEP, niepublikowanego, EU:T:2019:698) argumentacją, zgodnie z którą kwestie wynikające z dokonania klasyfikacji CTPHT w postępowaniu w sprawie skargi na tę klasyfikację nie były na tyle nietypowe i złożone, by uzasadnić przekazanie tej sprawy izbie w składzie powiększonym. |
74 |
Ponadto wnoszące odwołanie nie wskazują, w jaki sposób podnoszona przez nie różnica w przedmiocie stopnia jasności metody sumowania między zaskarżonymi wyrokami a tym postanowieniem mogłaby sama w sobie, przy założeniu, że różnica ta zostanie wykazana, powodować niezgodność z prawem wspomnianych wyroków. |
75 |
W każdym wypadku z utrwalonego orzecznictwa wynika, że spoczywający na Sądzie obowiązek uzasadniania swych wyroków nie może, co do zasady, obejmować obowiązku uzasadnienia rozstrzygnięcia przyjętego w sprawie w odniesieniu do rozstrzygnięcia przyjętego w innej sprawie, nawet jeśli dotyczy ona tej samej decyzji (zob. podobnie wyroki: z dnia 11 lipca 2013 r., Team Relocations i in./Komisja, C‑444/11 P, niepublikowany, EU:C:2013:464, pkt 66 i przytoczone tam orzecznictwo; a także z dnia 26 stycznia 2017 r., Duravit i in./Komisja, C‑609/13 P, EU:C:2017:46, pkt 90 i przytoczone tam orzecznictwo). |
76 |
Z powyższych rozważań wynika, że należy oddalić zarzut trzeci przedstawiony w odwołaniach. |
W przedmiocie zarzutu piątego
Argumentacja stron
77 |
Poprzez zarzut piąty wnoszące odwołanie krytycznie oceniają niewystarczające uzasadnienie pkt 101 i 112 pierwszego zaskarżonego wyroku, pkt 102 i 113 drugiego zaskarżonego wyroku, pkt 99 i 110 trzeciego zaskarżonego wyroku, a także pkt 102 i 113 czwartego zaskarżonego wyroku. |
78 |
W ramach części pierwszej tego zarzutu wnoszące odwołanie podnoszą, że Sąd nie mógł, jak to uczynił w pkt 101 pierwszego zaskarżonego wyroku, w pkt 102 drugiego zaskarżonego wyroku, w pkt 99 trzeciego zaskarżonego wyroku i w pkt 102 czwartego zaskarżonego wyroku, uznać podejścia Komisji za „ścisłe” i „ostrożne”, podczas gdy było ono obarczone oczywistym błędem w ocenie. |
79 |
W części drugiej zarzutu piątego wnoszące odwołanie podnoszą, że uzasadnienie pkt 112 pierwszego zaskarżonego wyroku, pkt 113 drugiego zaskarżonego wyroku, pkt 110 trzeciego zaskarżonego wyroku i pkt 113 czwartego zaskarżonego wyroku jest wewnętrznie sprzeczne, ponieważ z jednej strony Sąd stwierdził, że powody, dla których CTPHT nie był przedmiotem nowej klasyfikacji od chwili, gdy została stwierdzona nieważność tej klasyfikacji, nie są znane, a z drugiej strony że brak nowej klasyfikacji ilustruje trudności w zakresie prawidłowego stosowania metody sumowania i sprzeciwia się zatem temu, aby błąd popełniony przez Komisję można uznać za „nieusprawiedliwiony”. |
80 |
Komisja, popierana przez ECHA, oraz rząd hiszpański uważają, że zarzut ten nie zasługuje na uwzględnienie. |
Ocena Trybunału
81 |
W części pierwszej zarzutu piątego wnoszące odwołanie zarzucają Sądowi, że uznał on w punktach zaskarżonych wyroków określonych w pkt 78 powyżej, iż Komisja przyjęła w niniejszej sprawie podejście ścisłe i ostrożne z tego względu, że „zastosowała metodę sumowania, ściśle stosując brzmienie pkt 4.1.3.5.5 [załącznika I do rozporządzenia nr 1272/2008]”, że „zamierzała działać w granicach przyznanych jej kompetencji, co zasadniczo można uznać za ostrożne podejście” i, odsyłając do pkt 75 opinii rzecznika generalnego M. Bobeka w sprawie Komisja/Bilbaína de Alquitranes i in. (C‑691/15 P, EU:C:2017:646) – że „jest to podejście godne pochwały”. |
82 |
Należy zauważyć, że powyższa argumentacja opiera się na niewłaściwym zrozumieniu zaskarżonych wyroków. |
83 |
Po pierwsze, wbrew twierdzeniom wnoszących odwołanie, Sąd nie uznał za „ostrożne” podejścia Komisji w niniejszej sprawie, lecz stwierdził jedynie działanie instytucji w sposób ogólny w granicach przyznanych jej kompetencji. Sąd przede wszystkim zaznaczył, że Komisja zamierzała działać z poszanowaniem przyznanych jej kompetencji i że w konsekwencji jej błąd w ocenie nie miał umyślnego lub nieusprawiedliwionego charakteru. |
84 |
Po drugie, Sąd przypomniał na końcu pkt 101 pierwszego zaskarżonego wyroku, pkt 102 drugiego zaskarżonego wyroku, pkt 99 trzeciego zaskarżonego wyroku i pkt 102 czwartego zaskarżonego wyroku, a także na początku kolejnych punktów tych wyroków, że w niniejszej sprawie podejście Komisji okazało się błędne i zostało uznane przez Trybunał i Sąd za obarczone oczywistym błędem w ocenie. |
85 |
W konsekwencji zarzut przedstawiony przez wnoszące odwołanie w części pierwszej zarzutu piątego jest bezzasadny. |
86 |
Część druga tego zarzutu dotyczy domniemanej wewnętrznej sprzeczności uzasadnienia punktów zaskarżonych wyroków określonych w pkt 79 niniejszego wyroku, w których to punktach Sąd wyciągnął wnioski ze wspomnianej w pkt 111 pierwszego zaskarżonego wyroku, w pkt 112 drugiego zaskarżonego wyroku, w pkt 109 trzeciego zaskarżonego wyroku i w pkt 112 czwartego zaskarżonego wyroku okoliczności, że Komisja do dnia wydania zaskarżonych wyroków, w następstwie wydania wyroku Trybunału z dnia 22 listopada 2017 r., Komisja/Bilbaína de Alquitranes i in. (C‑691/15 P, EU:C:2017:882), w którym potwierdzono stwierdzenie częściowej nieważności spornego rozporządzenia, nie dokonała nowego sklasyfikowania CTPHT. |
87 |
Należy stwierdzić, jak podnoszą wnoszące odwołanie, że uzasadnienie wspomnianych punktów jest wewnętrznie sprzeczne. W związku z tym chociaż Sąd przyznaje w zdaniu pierwszym, że nie może wyciągnąć żadnego wniosku z braku nowego sklasyfikowania CTPHT od chwili, gdy została stwierdzona nieważność poprzedniej klasyfikacji, ponieważ nie zna przyczyn tego braku, to wskazuje on w kolejnych zdaniach, iż okoliczność ta „może ilustrować trudności związane z prawidłowym stosowaniem metody sumowania” i że „[t]rudny do skorygowania charakter błędu popełnionego przez Komisję, który został potencjalnie wykazany w niniejszej sprawie, […] sprzeciwia się temu, aby błąd ten można uznać za nieusprawiedliwiony”. |
88 |
Jednakże ta wewnętrzna sprzeczność nie może uzasadniać uchylenia zaskarżonych wyroków. |
89 |
Należy bowiem zauważyć, że Sąd stwierdził usprawiedliwiony charakter oczywistego błędu w ocenie popełnionego przez Komisję na podstawie argumentacji przedstawionej w pkt 99–113 pierwszego zaskarżonego wyroku, pkt 100–114 drugiego zaskarżonego wyroku, pkt 97–111 trzeciego zaskarżonego wyroku i pkt 100–114 czwartego zaskarżonego wyroku. |
90 |
W konsekwencji określone w pkt 79 niniejszego wyroku punkty zaskarżonych wyroków zakwestionowane w ramach części drugiej zarzutu piątego dotyczą jedynie pomocniczego aspektu uzasadnienia przedstawionego przez Sąd na poparcie sentencji zaskarżonych wyroków, w którym zasadniczo usprawiedliwiony charakter oczywistego błędu w ocenie popełnionego przez Komisję potwierdzono złożonością procesu klasyfikacji substancji i trudnością w dokonywaniu wykładni normy zawartej w metodzie sumowania. Tymczasem odwołania nie zawierają żadnej argumentacji zmierzającej do wykazania niewystarczającego charakteru tego uzasadnienia rozpatrywanego jako całość. Z powyższego wynika, że część druga zarzutu piątego nie może uzasadnić uchylenia zaskarżonych wyroków, a zatem należy ją oddalić. |
W przedmiocie zarzutu szóstego
Argumentacja stron
91 |
Wnoszące odwołanie zarzucają Sądowi, że naruszył prawo w pkt 106 i 108 pierwszego zaskarżonego wyroku, w pkt 107 i 109 drugiego zaskarżonego wyroku, w pkt 104 i 106 trzeciego zaskarżonego wyroku, a także w pkt 107 i 109 czwartego zaskarżonego wyroku, poprzez uznanie, że działanie Komisji może być usprawiedliwione na podstawie zasady ostrożności. |
92 |
Zdaniem wnoszących odwołanie stosowanie zasady ostrożności zasady oznacza, że występuje niepewność dotycząca istnienia lub zakresu zagrożenia zdrowia ludzi i że można podjąć działania ochronne, bez oczekiwania, aż realność i waga tych zagrożeń zostaną w pełni udowodnione. |
93 |
Owa zasada nie znajduje zastosowania w kontekście klasyfikacji substancji, co wynika z braku wskazania tej zasady w rozporządzeniu nr 1272/2008. Na wspomnianą zasadę można bowiem powołać się dopiero po dokonaniu oceny zagrożeń, jak orzekł Trybunał w wyroku z dnia 1 października 2019 r., Blaise i in. (C‑616/17, EU:C:2019:800). Dopiero po dokonaniu oceny zagrożeń właściwe organy mogą powołać się na zasadę ostrożności w celu uzasadnienia ograniczeń. Na zasadę ostrożności nie można natomiast powołać się na wcześniejszym etapie. |
94 |
Komisja, popierana przez ECHA, oraz rząd hiszpański kwestionują tę argumentację. |
Ocena Trybunału
95 |
Na wstępie należy zauważyć, że chociaż art. 191 ust. 2 TFUE stanowi, iż polityka ochrony środowiska opiera się w szczególności na zasadzie ostrożności, to zasada ta ma również zastosowanie w kontekście innych polityk Unii, w szczególności polityki ochrony zdrowia publicznego, jak również wtedy, gdy instytucje Unii przyjmują w ramach wspólnej polityki rolnej lub polityki rynku wewnętrznego środki ochrony zdrowia ludzkiego (wyrok z dnia 1 października 2019 r., Blaise i in., C‑616/17, EU:C:2019:800, pkt 41 i przytoczone tam orzecznictwo). |
96 |
Z zasady ostrożności wynika, że jeżeli występuje niepewność dotycząca istnienia lub zakresu zagrożenia zdrowia ludzi, można podjąć działania ochronne, bez oczekiwania, aż realność i waga tych zagrożeń zostaną w pełni udowodnione. Jeżeli istnienie lub zakres domniemanego ryzyka okazują się niemożliwe do ustalenia z całkowitą pewnością z racji nieostatecznego charakteru wyników przeprowadzonych badań, lecz w przypadku wystąpienia tego ryzyka powstanie rzeczywistej szkody dla zdrowia publicznego jest prawdopodobne, zasada ostrożności uzasadnia przyjęcie środków ograniczających (wyrok z dnia 1 października 2019 r., Blaise i in., C‑616/17, EU:C:2019:800, pkt 43 i przytoczone tam orzecznictwo). |
97 |
W konsekwencji owa zasada znajduje w szczególności zastosowanie w kontekście klasyfikacji substancji na podstawie rozporządzenia nr 1272/2008, jeżeli ocena zagrożeń związanych z tą substancją dotycząca istnienia lub zakresu zagrożenia zdrowia ludzi pozostawia jakąś niepewność. |
98 |
Słusznie zatem w określonych w pkt 91 niniejszego wyroku punktach zaskarżonych wyroków Sąd uznał, że „zasada ostrożności […] nie może być pominięta przy klasyfikacji substancji i mieszanin chemicznych”, że zasada ta „upoważnia właściwe organy, w przypadku niepewności, do podjęcia właściwych środków celem zapobieżenia pewnym potencjalnym zagrożeniom dla zdrowia publicznego, bezpieczeństwa i środowiska naturalnego, bez oczekiwania, aż realność i waga tych zagrożeń zostaną w pełni udowodnione” i że klasyfikacja substancji i mieszanin realizuje „cel polegający na zapewnieniu wysokiego poziomu ochrony środowiska przy pełnym poszanowaniu zasady ostrożności”. |
99 |
Z powyższych względów Sąd uznaje, przynajmniej w sposób dorozumiany, że zasada ostrożności znajduje zastosowanie w niniejszej sprawie i mogła uzasadnić zaklasyfikowanie CTPHT do substancji o toksyczności ostrej kategorii 1 dla środowiska wodnego (H400) i substancji o toksyczności przewlekłej kategorii 1 dla środowiska wodnego (H410). Ta interpretacja zaskarżonych wyroków podniesiona przez wnoszące odwołanie znajduje potwierdzenie w pkt 105 pierwszego zaskarżonego wyroku, w pkt 106 drugiego zaskarżonego wyroku, w pkt 103 trzeciego zaskarżonego wyroku i w pkt 106 czwartego zaskarżonego wyroku, we wzmiance o „sytuacji […] niepewności co do dokładnego składu CTPHT”. |
100 |
Otóż ani z wyroku Sądu z dnia 7 października 2015 r., Bilbaína de Alquitranes i in./Komisja (T‑689/13, niepublikowanego, EU:T:2015:767), w którym stwierdzono oczywisty błąd w ocenie Komisji przy dokonywaniu klasyfikacji CTPHT, ani z wyroku Trybunału z dnia 22 listopada 2017 r., Komisja/Bilbaína de Alquitranes i in. (C‑691/15 P, EU:C:2017:882), w którym oddalono odwołanie od tego pierwszego wyroku, nie wynika, że nie było pewności co do zagrożeń ze względu na toksyczność CTPHT dla środowiska wodnego, skutkiem czego Komisja miała podstawy, by powoływać się na zasadę ostrożności. Ponieważ Sąd i Trybunał orzekły, że Komisja dopuściła się takiego błędu przy ocenie zagrożeń, nie można stwierdzić, iż ta błędna ocena pozostawia niepewność co do zakresu tych zagrożeń. |
101 |
Z powyższego wynika, że Sąd naruszył prawo, gdy uznał, iż zasada ostrożności znajdowała zastosowania w kontekście klasyfikacji CTPHT, efektem czego błąd popełniony przez Komisję nie mógł powodować powstania odpowiedzialności pozaumownej Unii. |
102 |
Niemniej jednak z zaskarżonych wyroków, a w szczególności z pkt 106 pierwszego zaskarżonego wyroku, pkt 107 drugiego zaskarżonego wyroku, pkt 104 trzeciego zaskarżonego wyroku i z pkt 107 czwartego zaskarżonego wyroku, wynika, że Sąd jedynie tytułem uzupełnienia orzekł, że zasada ostrożności również może uzasadniać taką klasyfikację. Jak wynika bowiem w szczególności z pkt 114 pierwszego zaskarżonego wyroku, z pkt 115 drugiego zaskarżonego wyroku, z pkt 112 trzeciego zaskarżonego wyroku i z pkt 115 czwartego zaskarżonego wyroku, Sąd uznał, że błąd popełniony przez Komisję nie może prowadzić do powstania odpowiedzialności pozaumownej Unii głównie w świetle złożoności procesu klasyfikacji substancji i trudności w dokonywaniu wykładni normy zawartej w metodzie sumowania. |
103 |
W związku z powyższym zarzut szósty odwołań jest bezskuteczny i powinien zostać oddalony. |
104 |
Z ogółu powyższych rozważań wynika, że odwołania należy oddalić. |
W przedmiocie kosztów
105 |
Zgodnie z art. 184 § 2 regulaminu postępowania przed Trybunałem jeżeli odwołanie jest bezzasadne, Trybunał rozstrzyga o kosztach. Zgodnie z art. 138 § 1 tego regulaminu, mającym zastosowanie do postępowania odwoławczego na podstawie art. 184 § 1 owego regulaminu, kosztami zostaje obciążona, na żądanie strony przeciwnej, strona przegrywająca sprawę. |
106 |
Artykuł 140 § 1 regulaminu postępowania, mający zastosowanie do postępowania odwoławczego na podstawie art. 184 § 1 tego regulaminu, przewiduje, że państwa członkowskie i instytucje interweniujące w sprawie pokrywają własne koszty. |
107 |
Artykuł 184 § 4 regulaminu postępowania stanowi, że jeżeli interwenient w postępowaniu w pierwszej instancji bierze udział w postępowaniu, Trybunał może postanowić, że pokryje on własne koszty. |
108 |
Ponieważ Komisja wniosła o obciążenie wnoszących odwołanie kosztami postępowania, a te ostatnie przegrały sprawę, należy obciążyć je, poza ich własnymi kosztami, również kosztami poniesionymi przez Komisję. |
109 |
Królestwo Hiszpanii i ECHA, interwenienci w pierwszej instancji, pokrywają własne koszty. |
Z powyższych względów Trybunał (czwarta izba) orzeka, co następuje: |
|
|
|
Podpisy |
( *1 ) Język postępowania: angielski.