–

w imieniu rządu austriackiego – J. Schmoll, E. Samoilova i A. Posch, w charakterze pełnomocników,

–

w imieniu Komisji Europejskiej – B.‑R. Killmann i D. Martin, w charakterze pełnomocników,

1

Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczy wykładni art. 4 ust. 2 i 3 TUE, art. 4 ust. 4, art. 45, 208 i 288 TFUE, art. 7, art. 11 ust. 3 lit. a) i e), art. 67 i 68 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz.U. 2004, L 166, s. 1), art. 11, art. 60 ust. 2 i 3 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 z dnia 16 września 2009 r. dotyczącego wykonywania rozporządzenia (WE) nr 883/2004 (Dz.U. 2009, L 284, s. 1) oraz art. 7 ust. 1 i 2 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 492/2011 z dnia 5 kwietnia 2011 r. w sprawie swobodnego przepływu pracowników wewnątrz Unii (Dz.U. 2011, L 141, s. 1).

2

Wniosek ten został złożony w ramach sporu między QY – skarżącą w postępowaniu głównym – a Finanzamt Österreich (austriackim organem podatkowym), dawniej Finanzamt für den 8., 16. und 17. Bezirk in Wien (urzędem podatkowym dla 8., 16. i 17. okręgu w Wiedniu, Austria) (zwanym dalej „organem podatkowym”) w przedmiocie odmowy przyznania skarżącej przez ten organ zasiłków rodzinnych.

3

Motywy 12 i 16 rozporządzenia nr 883/2004 mają następujące brzmienie:

[…]

4

Zgodnie z art. 1 lit. z) tego rozporządzenia:

„[O]kreślenie »świadczenie rodzinne« oznacza wszelkie świadczenia rzeczowe lub pieniężne, które mają odpowiadać wydatkom rodziny, z wyłączeniem zaliczek z tytułu świadczeń alimentacyjnych oraz specjalnych świadczeń porodowych i świadczeń adopcyjnych wspomnianych w załączniku I”.

5

Artykuł 2 wspomnianego rozporządzenia, zatytułowany „Zakres podmiotowy”, stanowi w ust. 1:

„Niniejsze rozporządzenie stosuje się do obywateli państwa członkowskiego, bezpaństwowców i uchodźców mieszkających w państwie członkowskim, którzy podlegają lub podlegali ustawodawstwu jednego lub kilku państw członkowskich oraz do członków ich rodzin i osób pozostałych przy życiu”.

6

Artykuł 3 ust. 1 tego samego rozporządzenia przewiduje:

„Niniejsze rozporządzenie stosuje się do całego ustawodawstwa odnoszącego się do następujących działów zabezpieczenia społecznego:

[…]

j) świadczeń rodzinnych”.

7

Artykuł 4 rozporządzenia nr 883/2004, zatytułowany „Zasada równego traktowania”, stanowi:

„O ile niniejsze rozporządzenie nie stanowi inaczej, osoby, do których stosuje się niniejsze rozporządzenie korzystają z tych samych świadczeń i podlegają tym samym obowiązkom na mocy ustawodawstwa każdego państwa członkowskiego, co jego obywatele”.

8

Artykuł 5 tego rozporządzenia, zatytułowany „Równe traktowanie świadczeń, dochodów, okoliczności lub zdarzeń”, ma następujące brzmienie:

„O ile niniejsze rozporządzenie nie stanowi inaczej oraz w świetle specjalnych wprowadzonych przepisów wykonawczych, zastosowanie mają następujące przepisy:

9

Zgodnie z art. 7 wspomnianego rozporządzenia:

„O ile niniejsze rozporządzenie nie stanowi inaczej, świadczenia pieniężne należne na podstawie ustawodawstwa jednego lub kilku państw członkowskich lub na podstawie niniejszego rozporządzenia, nie podlegają jakimkolwiek obniżkom, zmianom, zawieszaniu, wstrzymywaniu lub konfiskacie z powodu tego, że beneficjent lub członkowie jego rodziny mieszkają w innym państwie członkowskim niż to, w którym znajduje się instytucja odpowiedzialna za ich wypłacanie”.

10

Zgodnie z art. 11 tego samego rozporządzenia, zatytułowanym „Zasady ogólne”:

„1.   Osoby, do których stosuje się niniejsze rozporządzenie, podlegają ustawodawstwu tylko jednego państwa członkowskiego. Ustawodawstwo takie określane jest zgodnie z przepisami niniejszego tytułu.

[…]

3.   Zgodnie z przepisami art. 12[–]16:

[…]”.

11

Artykuły 12–16 rozporządzenia nr 883/2004 przewidują zasady szczególne mające zastosowanie do osób delegowanych (art. 12), osób wykonujących pracę najemną w dwóch lub w większej liczbie państw członkowskich (art. 13), osób, które wybrały ubezpieczenie dobrowolne lub fakultatywne kontynuowane (art. 14), personelu kontraktowego instytucji europejskich (art. 15), a także odstępstwa od art. 11–15 tego rozporządzenia (art. 16).

12

Artykuły 67 i 68 omawianego rozporządzenia są zawarte w zatytułowanym „Świadczenia rodzinne” rozdziale 8 tytułu III owego rozporządzenia. Artykuł 67, zatytułowany „Członkowie rodziny, którzy zamieszkują w innym państwie członkowskim”, stanowi:

„Osoba jest uprawniona do świadczeń rodzinnych zgodnie z ustawodawstwem właściwego państwa członkowskiego, włącznie ze świadczeniami dla członków rodziny, którzy zamieszkują w innym państwie członkowskim, tak jak gdyby zamieszkiwali oni w pierwszym państwie członkowskim. Jednak emeryt lub rencista jest uprawniony do świadczeń rodzinnych zgodnie z ustawodawstwem państwa członkowskiego właściwego ze względu na emeryturę lub rentę”.

13

Artykuł 68 rozporządzenia nr 883/2004, zatytułowany „Zasady pierwszeństwa w przypadku zbiegu praw do świadczeń”, ma następujące brzmienie:

„1.   W przypadkach, w których na podstawie ustawodawstwa więcej niż jednego państwa członkowskiego udzielane są świadczenia w tym samym okresie i dla tych samych członków rodziny, mają zastosowanie następujące zasady pierwszeństwa:

2.   W przypadku zbiegu uprawnień, świadczenia rodzinne udzielane są zgodnie z ustawodawstwem wyznaczonym jako mające pierwszeństwo na podstawie przepisów ust. 1. Uprawnienia do świadczeń rodzinnych z tytułu innych kolidujących ustawodawstw są zawieszane do kwoty przewidzianej przez pierwsze ustawodawstwo i, w odpowiednim przypadku, określany jest dodatek dyferencyjny dla sumy, która przekracza tę kwotę. Jednakże taki dodatek dyferencyjny nie musi być przewidziany dla dzieci zamieszkujących w innym państwie członkowskim, kiedy uprawnienie do przedmiotowego świadczenia wynika wyłącznie z miejsca zamieszkania.

3.   Jeżeli, zgodnie z przepisami art. 67, w instytucji właściwej państwa członkowskiego, którego ustawodawstwo ma zastosowanie, złożony zostaje wniosek o przyznanie świadczeń rodzinnych, ale nie z tytułu prawa pierwszeństwa wynikającego z przepisów ust. 1 i 2 niniejszego artykułu, to [którego ustawodawstwo ma zastosowanie, ale nie ma pierwszeństwa zgodnie z przepisami ust. 1 i 2 niniejszego artykułu, złożony zostaje wniosek o przyznanie świadczeń rodzinnych, to]:

14

Artykuł 11 rozporządzenia nr 987/2009 stanowi:

„1.   W przypadku gdy pomiędzy instytucjami dwóch lub więcej państw członkowskich istnieje rozbieżność opinii w odniesieniu do ustalenia miejsca zamieszkania osoby, do której stosuje się rozporządzenie podstawowe, instytucje te ustalają na podstawie wspólnego porozumienia ośrodek interesów życiowych zainteresowanego w oparciu ogólną ocenę wszystkich dostępnych informacji dotyczących istotnych okoliczności, które mogą obejmować, w stosownych przypadkach:

2.   W przypadku gdy uwzględnienie poszczególnych kryteriów w oparciu o istotne okoliczności wymienione w ust. 1 nie doprowadzi do osiągnięcia porozumienia przez zainteresowane instytucje, zamiar danej osoby, taki jaki wynika z tych okoliczności, a zwłaszcza powody, które skłoniły ją do przemieszczenia się, są uznawane za rozstrzygające dla ustalenia jej rzeczywistego miejsca zamieszkania”.

15

Artykuł 60 ust. 2 i 3 rozporządzenia nr 987/2009 przewiduje:

„2.   Instytucja, do której złożono wniosek zgodnie z ust. 1, rozpatruje go na podstawie szczegółowych informacji dostarczonych przez wnioskodawcę i bierze pod uwagę całościową faktyczną i prawną sytuację rodziny wnioskodawcy.

Jeżeli instytucja ta uzna, że jej ustawodawstwo ma zastosowanie na zasadzie pierwszeństwa zgodnie z art. 68 ust. 1 i 2 rozporządzenia [nr 883/2004], zapewnia świadczenia rodzinne zgodnie ze stosowanym przez siebie ustawodawstwem.

Jeżeli instytucja ta uzna, że na podstawie ustawodawstwa innego państwa członkowskiego może istnieć prawo do dodatku dyferencyjnego zgodnie z art. 68 ust. 2 rozporządzenia [nr 883/2004], niezwłocznie przekazuje wniosek do instytucji właściwej tego innego państwa członkowskiego oraz informuje o tym zainteresowanego; powiadamia ona ponadto instytucję tego innego państwa członkowskiego o swojej decyzji w sprawie wniosku oraz o kwocie wypłaconych świadczeń rodzinnych.

3.   Jeżeli instytucja, w której złożono wniosek, uzna, że zastosowanie ma jej ustawodawstwo, jednak nie na zasadzie pierwszeństwa zgodnie z art. 68 ust. 1 i 2 rozporządzenia [nr 883/2004], niezwłocznie podejmuje tymczasową decyzję w sprawie zasad pierwszeństwa, które mają być stosowane, oraz przekazuje wniosek do instytucji innego państwa członkowskiego zgodnie z art. 68 ust. 3 rozporządzenia [nr 883/2004], oraz informuje o tym również wnioskodawcę. Instytucja ta zajmuje stanowisko w sprawie decyzji tymczasowej w terminie dwóch miesięcy.

Jeżeli instytucja, której przekazano wniosek, nie zajmie stanowiska w terminie dwóch miesięcy od daty otrzymania wniosku, zastosowanie ma tymczasowa decyzja, o której mowa powyżej, a instytucja ta wypłaca świadczenia przewidziane w obowiązującym ją ustawodawstwie i informuje instytucję, w której złożono wniosek o kwocie wypłaconych świadczeń”.

16

Artykuł 7 ust. 1 i 2 rozporządzenia nr 492/2011 stanowi:

„1.   Pracownik będący obywatelem państwa członkowskiego nie może być, na terytorium innego państwa członkowskiego, traktowany – ze względu na swą przynależność państwową – odmiennie niż pracownicy krajowi pod względem warunków zatrudnienia i pracy, w szczególności warunków wynagrodzenia, zwolnienia oraz, w przypadku utraty pracy, powrotu do pracy lub ponownego zatrudnienia.

2.   Pracownik taki korzysta z takich samych przywilejów socjalnych i podatkowych, jak pracownicy krajowi”.

17

Paragraf 4 ust. 1 Allgemeines Sozialversicherungsgesetz (ustawy ogólnej o ubezpieczeniach społecznych) z dnia 9 września 1955 r. (BGBl., 189/1955), w brzmieniu mającym zastosowanie do sporu w postępowaniu głównym, stanowi:

„Na podstawie niniejszej ustawy federalnej ubezpieczeniem chorobowym, ubezpieczeniem wypadkowym i ubezpieczeniem emerytalnym objęci są (w pełni), jeżeli dany stosunek zatrudnienia nie jest wyłączony z pełnego ubezpieczenia zgodnie z §§ 5 i 6 ani nie przyznaje jedynie częściowego ubezpieczenia zgodnie z § 7:

[…]

9) personel zatrudniony w ramach współpracy na rzecz rozwoju, o którym mowa w § 2 [Bundesgesetz über den Personaleinsatz im Rahmen der Zusammenarbeit mit Entwicklungsländern (Entwicklungshelfergesetz)] [ustawy o zatrudnianiu personelu w ramach współpracy na rzecz rozwoju (ustawy o pracownikach organizacji humanitarnych)] z dnia 10 listopada 1983 r. (BGBl., 574/1983)]”.

18

Zgodnie z § 13 ust. 1 ustawy o pracownikach organizacji humanitarnych, obowiązującym do dnia 31 grudnia 2018 r., a następnie uchylonym:

„Członkowie personelu i członkowie ich rodziny mieszkający z nimi we wspólnym gospodarstwie domowym, którzy są obywatelami Austrii lub osobami zrównanymi z nimi na podstawie prawa Unii, są w okresie przygotowania i pełnienia misji za granicą traktowani pod względem prawa do świadczeń z funduszu wyrównawczego zasiłków rodzinnych oraz ulgi podatkowej na dziecko pozostające na utrzymaniu na podstawie § 33 ust. 3 [Einkommensteuergesetz 1988 (ustawy z 1988 r. o podatku dochodowym)] w każdej z mających zastosowanie jej wersji, tak, jakby nie przebywali na stałe w państwie pełnienia misji”.

19

Paragraf 26 ust. 1 i 2 Bundesabgabenordnung (federalnej ordynacji podatkowej), w brzmieniu mającym zastosowanie do sporu w postępowaniu głównym (zwanej dalej „BAO”), stanowi:

„1.   W rozumieniu przepisów podatkowych osoba ma miejsce zamieszkania tam, gdzie posiada mieszkanie, a okoliczności wskazują na to, że będzie to mieszkanie utrzymywać i użytkować.

2.   W rozumieniu przepisów podatkowych osoba ma miejsce zwykłego pobytu tam, gdzie przebywa w okolicznościach wskazujących na to, że jej pobyt w tym miejscu lub państwie nie jest jedynie tymczasowy.

3.   Obywatele austriaccy, którzy pozostają w stosunku pracy z osobą prawną prawa publicznego i mają swoje miejsce pracy za granicą (zagraniczni urzędnicy państwowi), są traktowani tak, jakby mieli zwykłe miejsce pobytu w siedzibie dyrekcji misji. To samo dotyczy ich współmałżonka, pod warunkiem że para zamieszkuje na stałe we wspólnym gospodarstwie domowym, a także ich małoletnich dzieci to gospodarstwo zamieszkujących”.

20

Zgodnie z art. 1 Bundesgesetz betreffend den Familienlastenausgleich durch Beihilfen (ustawy o wyrównaniu kosztów utrzymania rodziny przez zasiłki) z dnia 24 października 1967 r. (BGBl., 376/1967), w brzmieniu mającym zastosowanie do sporu w postępowaniu głównym (zwanej dalej „FLAG”), przewidziane świadczenia są „przyznawane w celu wyrównania obciążeń w interesie rodziny”.

21

Zgodnie z § 2 ust. 1 FLAG prawo do zasiłków rodzinnych na małoletnie dzieci przysługuje osobom, które mają miejsce zamieszkania lub zwykłego pobytu w Austrii.

22

Paragraf 2 ust. 8 FLAG przewiduje, że prawo do zasiłków rodzinnych przysługuje danej osobie tylko wtedy, gdy ma ona ośrodek swoich interesów życiowych w Austrii. Ośrodek interesów życiowych danej osoby znajduje się w państwie, z którym ma ona najściślejsze więzi osobiste i gospodarcze.

23

Na podstawie § 5 ust. 3 FLAG na dzieci, które zamieszkują na stałe za granicą, prawo do zasiłków rodzinnych nie przysługuje.

24

Paragraf 8 FLAG reguluje wysokość zasiłków rodzinnych i ustala w ust. 1–3 ich tabelę w zależności od liczby dzieci oraz tabelę opartą na wieku dzieci. Zasiłki rodzinne są regularnie podwyższane na podstawie decyzji Verfassungsgerichtshof (trybunału konstytucyjnego, Austria).

25

Paragraf 53 FLAG stanowi:

„1)   W ramach niniejszej ustawy federalnej obywatele państw będących stronami [Porozumienia o Europejskim Obszarze Gospodarczym (EOG) z dnia 2 maja 1992 r. (Dz.U. 1994, L 1, s. 3)] są, w zakresie wynikającym z tego porozumienia, traktowani jak obywatele austriaccy. W tym kontekście stały pobyt dziecka w państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego jest, zgodnie z przepisami wspólnotowymi, równoważny ze stałym pobytem dziecka w Austrii.

[…]

4)   Ustęp 1 zdanie drugie nie ma zastosowania do § 8a ust. 1–3.

5)   Paragraf 26 ust. 3 BAO […] stosuje się do dnia 31 grudnia 2018 r. w odniesieniu do świadczeń, o których mowa w niniejszej ustawie federalnej. Od dnia 1 stycznia 2019 r. § 26 ust. 3 BAO ma zastosowanie do świadczeń, o których mowa w niniejszej ustawie federalnej, wyłącznie w odniesieniu do osób zajmujących stanowiska za granicą, wykonujących działalność na rzecz jednostki samorządu terytorialnego”.

26

Skarżąca w postępowaniu głównym i jej troje dzieci, wszyscy czworo będący obywatelami niemieckimi, mają miejsce zameldowania w Niemczech. Małżonek skarżącej w postępowaniu głównym, który jest ojcem jej trojga dzieci, jest obywatelem brazylijskim i nigdy nie miał miejsca zameldowania w Niemczech.

27

Od 2002 r. skarżąca w postępowaniu głównym pracuje jako pracownica organizacji humanitarnej. W latach 2013–2016 wraz z rodziną przebywała na przemian w Niemczech i w Brazylii, gdzie małżonek skarżącej w postępowaniu głównym posiada nieruchomości i gdzie pracował jako rolnik.

28

W dniu 6 września 2016 r. skarżąca w postępowaniu głównym zawarła umowę o pracę z austriacką organizacją pozarządową. Zgodnie z tą umową miejsce pełnienia misji przez skarżącą w postępowaniu głównym znajdowało się w Wiedniu (Austria), a członkowie jej rodziny, podobnie jak ona sama, byli objęci ubezpieczeniem społecznym przez Wiener Gebietskrankenkasse (lokalną kasę chorych w Wiedniu, Austria). Po odbyciu kursu przygotowawczego w Wiedniu w dniach od 6 września do 21 października 2016 r. skarżąca w postępowaniu głównym rozpoczęła w dniu 31 października 2016 r. pełnienie misji w Ugandzie. Misja ta, w trakcie której towarzyszyła jej rodzina, trwała do dnia 15 sierpnia 2019 r. i została przerwana jedynie w okresie od dnia 17 października 2017 r. do dnia 7 lutego 2018 r. z powodu narodzin trzeciego dziecka skarżącej w postępowaniu głównym. W okresie tej przerwy skarżąca w postępowaniu głównym zajmowała pokoje oddane do jej dyspozycji w domu jej rodziców w Niemczech i pobrała zasiłek porodowy wypłacony przez lokalną kasę chorych w Wiedniu. W okresie od dnia 15 sierpnia do dnia 15 września 2019 r., czyli w ostatnim miesiącu przed wygaśnięciem jej umowy o pracę, skarżąca w postępowaniu głównym odbyła reintegrację w Wiedniu. W tym okresie, podobnie jak w trakcie kursu przygotowawczego, skarżąca w postępowaniu głównym dysponowała lokalem mieszkalnym w Wiedniu, który został jej udostępniony przez pracodawcę pod pewnymi warunkami, a mianowicie, że skarżąca w postępowaniu głównym i jej rodzina mogły korzystać z niego jedynie podczas okresu szkolenia i okresu reintegracji. W trakcie misji skarżącej w postępowaniu głównym za granicą wspomniany lokal mieszkalny został udostępniony innym pracownikom organizacji humanitarnej. W tych okresach skarżąca w postępowaniu głównym, jak również jej dzieci i małżonek byli zameldowani w Austrii – państwie ich głównego miejsca zamieszkania.

29

Gdy skarżąca w postępowaniu głównym wykonywała swoje obowiązki jako pracownica organizacji humanitarnej, jej małżonek, który towarzyszył jej w trakcie jej misji za granicą, zajmował się prowadzeniem gospodarstwa domowego. W okresie, w którym pełniła misję, skarżąca w postępowaniu głównym spędzała wakacje w Niemczech, gdzie posiada rachunki bankowe.

30

Do września 2016 r. skarżąca w postępowaniu głównym otrzymywała zasiłek rodzinny wypłacany przez właściwy organ niemiecki na dwoje jej pierwszych dzieci. Decyzją tego organu z dnia 26 września 2016 r. wypłata tego zasiłku została wstrzymana na tej podstawie, że państwem właściwym w zakresie świadczeń rodzinnych miała być Republika Austrii, jako że skarżąca w postępowaniu głównym pracowała odtąd w Austrii, a jej małżonek nie wykonywał działalności zawodowej w Niemczech.

31

W dniu 5 października 2016 r. skarżąca w postępowaniu głównym złożyła do organu podatkowego wniosek o przyznanie zasiłków rodzinnych na dwoje swoich pierwszych dzieci, a w dniu 8 stycznia 2018 r. taki sam wniosek w odniesieniu do trzeciego dziecka. Wskazała przy tym, że jej rodzina nie miała wspólnego miejsca zamieszkania w Niemczech ani w Brazylii, ponieważ wszyscy jej członkowie towarzyszyli jej zazwyczaj w miejscu pełnienia przez nią misji za granicą. Kiedy skarżąca w postępowaniu głównym złożyła te wnioski, miejscem pełnienia przez nią misji była Uganda.

32

Organ podatkowy oddalił wnioski skarżącej w postępowaniu głównym na tej podstawie, że nie miała ona prawa do austriackich świadczeń rodzinnych z tego względu, że jej działalność pracownicy organizacji humanitarnej była wykonywana w państwie trzecim. W związku z tym nie wykonywała ona w przekonaniu tego organu pracy najemnej w Austrii w rozumieniu art. 11 ust. 3 lit. a) rozporządzenia nr 883/2004, a zatem nie była objęta zakresem stosowania tego rozporządzenia. Ponadto mieszkanie skarżącej w postępowaniu głównym w Wiedniu nie stanowiło „[miejsca] zamieszkania” ani też nie pozwalało na „pobyt” w rozumieniu art. 1 lit. j) i k) wspomnianego rozporządzenia, co skutkuje zdaniem organu podatkowego tym, że Republika Austrii nie jest państwem członkowskim miejsca zamieszkania w rozumieniu art. 11 ust. 3 lit. e) tego samego rozporządzenia. Poza tym według organu podatkowego skarżąca w postępowaniu głównym nie ma również prawa do świadczeń rodzinnych na podstawie przepisów krajowych.

33

Skarżąca w postępowaniu głównym wniosła skargę na te decyzje, podnosząc, że Republika Austrii była państwem członkowskim, w którym wykonywała pracę najemną w rozumieniu art. 11 ust. 3 lit. a) rozporządzenia nr 883/2004, ponieważ zgodnie z jej umową o pracę Wiedeń był jej miejscem pełnienia misji. Co więcej, wskazuje ona, że kierowane do niej wytyczne były jej przekazywane z Wiednia, a kurs przygotowawczy oraz miesiąc reintegracji również odbyły się w tym mieście. Ponadto skarżąca podaje, że zameldowała się w Wiedniu i tam znajdowało się centrum jej interesów życiowych.

34

W tych okolicznościach Bundesfinanzgericht (federalny sąd do spraw finansowych) postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału z następującymi pytaniami prejudycjalnymi:

35

W pytaniu pierwszym sąd odsyłający dąży co do istoty do ustalenia, czy art. 11 ust. 3 lit. a) rozporządzenia nr 883/2004 należy interpretować w ten sposób, że pracownicę będącą obywatelką państwa członkowskiego, w którym zarówno ona, jak i jej dzieci mają miejsce zamieszkania, która została zatrudniona na podstawie umowy o pracę w charakterze pracownicy organizacji humanitarnej przez pracodawcę mającego siedzibę w innym państwie członkowskim i zgodnie z ustawodawstwem tego innego państwa członkowskiego jest objęta obowiązkowym systemem zabezpieczenia społecznego tego państwa członkowskiego, a jej miejsce pełnienia misji zostało wyznaczone w państwie trzecim nie bezpośrednio po zatrudnieniu, lecz po odbyciu przez nią szkolenia w tym innym państwie członkowskim, do którego wróciła ona następnie w celu przejścia etapu reintegracji, należy postrzegać jako wykonującą pracę najemną w tym ostatnim państwie członkowskim w rozumieniu tego przepisu, a jeżeli nie, to czy sytuacja takiej pracownicy podlega art. 11 ust. 3 lit. e) tego rozporządzenia.

36

W celu udzielenia odpowiedzi na to pytanie należy przede wszystkim przypomnieć, że zgodnie z orzecznictwem Trybunału sama okoliczność, że pracownik świadczy pracę poza terytorium Unii, nie wystarczy, by przepisy prawa Unii dotyczące swobodnego przepływu pracowników, między innymi rozporządzenie nr 883/2004, zostały pozbawione zastosowania, pod warunkiem że stosunek pracy zachowuje wystarczająco ścisły związek z tym terytorium (wyrok z dnia 8 maja 2019 r., Inspecteur van de Belastingdienst, C‑631/17, EU:C:2019:381, pkt 22 i przytoczone tam orzecznictwo).

37

Wystarczająco ścisły związek pomiędzy stosunkiem pracy a terytorium Unii wynika w szczególności z okoliczności, że obywatel Unii, zamieszkały w jednym z państw członkowskich, został zaangażowany przez przedsiębiorstwo mające siedzibę w innym państwie członkowskim, na którego rachunek wykonuje działalność zawodową (wyrok z dnia 8 maja 2019 r., Inspecteur van de Belastingdienst, C‑631/17, EU:C:2019:381, pkt 23 i przytoczone tam orzecznictwo).

38

W niniejszej sprawie należy stwierdzić w oparciu o informacje zawarte we wniosku o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym, że istnieje wystarczająco ścisły związek pomiędzy stosunkiem pracy będącym przedmiotem postępowania głównego a terytorium Unii, konkretnie z terytorium austriackim. Pracodawca skarżącej w postępowaniu głównym ma bowiem siedzibę w Austrii i to w tym państwie członkowskim odbyła ona szkolenie przed skierowaniem do pełnienia misji w Ugandzie, a także spędziła okres reintegracji po jej zakończeniu. Ponadto umowa o pracę została zawarta zgodnie z prawem austriackim, skarżąca w postępowaniu głównym jest objęta austriackim systemem zabezpieczenia społecznego i wykonuje swoje zadania w ramach pomocy na rzecz rozwoju udzielanej przez Republikę Austrii. Elementy te mają również znaczenie dla wdrażania zasady zastosowania ustawodawstwa w dziedzinie zabezpieczenia społecznego tylko jednego państwa członkowskiego, ustanowionej w art. 11 rozporządzenia nr 883/2004.

39

Następnie, co się tyczy konkretnie kwestii tego, czy osobę taką jak skarżąca w postępowaniu głównym należy uznać za wykonującą pracę najemną „w państwie członkowskim” – w tym wypadku w Republice Austrii – w rozumieniu art. 11 ust. 3 lit. a) rozporządzenia nr 883/2004, czy też podlega ona art. 11 ust. 3 lit. e) tego rozporządzenia, należy przypomnieć, że ten ostatni przepis ma charakter normy kolizyjnej domykającej system, obejmującej swoim zakresem stosowania wszystkie osoby znajdujące się w sytuacji, która nie jest konkretnie uregulowana w innych przepisach owego rozporządzenia, i służy ustanowieniu kompletnego systemu ustalania mającego zastosowanie ustawodawstwa (zob. podobnie wyrok z dnia 8 maja 2019 r., Inspecteur van de Belastingdienst, C‑631/17, EU:C:2019:381, pkt 31).

40

Mając na uwadze ten uzupełniający charakter wspomnianego przepisu, należy zbadać, czy przypadek, o którym mowa w art. 11 ust. 3 lit. a) rozporządzenia nr 883/2004, odpowiada w szczególności sytuacji takiej jak rozpatrywana w postępowaniu głównym, przy czym z góry należy założyć, że przypadki przewidziane w art. 11 ust. 3 lit. b)–d) nie mają żadnego związku z taką sytuacją.

41

W tym względzie, choć w niniejszej sprawie prima facie wydaje się, że skarżąca w postępowaniu głównym nie wykonywała pracy „w państwie członkowskim”, ponieważ pełniła misję w Ugandzie, to jednak z akt sprawy, którymi dysponuje Trybunał, wynika, że przed wyjazdem w celu pełnienia misji i po jej zakończeniu skarżąca w postępowaniu głównym pracowała na terytorium austriackim, gdzie siedzibę ma jej pracodawca, i że posiadała tam nawet służbowy lokal mieszkalny. Ponadto skarżąca w postępowaniu głównym, jej dzieci i jej małżonek mieli w trakcie trwania jej umowy o pracę główne miejsce zamieszkania w Austrii i byli objęci systemem zabezpieczenia społecznego w ramach lokalnej kasy chorych w Wiedniu.

42

Nawet przy założeniu, że – jak podniósł organ podatkowy przed sądem odsyłającym – skarżąca w postępowaniu głównym miała miejsce zamieszkania na terytorium innego państwa członkowskiego, taka sytuacja wykazuje podobieństwa do sytuacji rozpatrywanej w sprawie zakończonej wyrokiem z dnia 29 czerwca 1994 r., Aldewereld (C‑60/93, EU:C:1994:271), dotyczącym wykładni rozporządzenia Rady (EWG) nr 1408/71 z dnia 14 czerwca 1971 r. w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego do pracowników najemnych, osób prowadzących działalność na własny rachunek i do członków ich rodzin przemieszczających się we Wspólnocie (Dz.U. 1971, L 149, s. 2), uchylonego i zastąpionego rozporządzeniem nr 883/2004. Sprawa ta dotyczyła pracownika przedsiębiorstwa mającego siedzibę w innym państwie członkowskim niż państwo miejsca zamieszkania tego pracownika, który świadczył pracę poza terytorium Unii. Otóż w pkt 24 tego wyroku Trybunał orzekł, że w takiej sytuacji „ustawodawstwo państwa członkowskiego miejsca zamieszkania pracownika nie może znaleźć zastosowania, ponieważ ustawodawstwo to nie ma żadnego związku ze stosunkiem pracy, w przeciwieństwie do ustawodawstwa państwa siedziby pracodawcy, które powinno tym samym znaleźć zastosowanie”.

43

Wynika z tego, że – niezależnie od okoliczności, że w rzeczywistości praca, dla wykonywania której skarżąca w postępowaniu głównym została zatrudniona przez jej austriackiego pracodawcę, była wykonywana poza terytorium Unii i że zachowała ona więzi ze swoim państwem pochodzenia, a mianowicie z Republiką Federalną Niemiec, dysponując tam zakwaterowaniem udostępnionym przez jej rodziców – trzeba uznać, że art. 11 ust. 3 lit. a) rozporządzenia nr 883/2004 należy interpretować w ten sposób, że przepis ten wyznacza ustawodawstwo państwa członkowskiego jej pracodawcy, to jest ustawodawstwo austriackie, jako jedyne, któremu ma ona podlegać, przy czym brak jest konieczności odwoływania się do przepisu uzupełniającego zawartego w art. 11 ust. 3 lit. e) tego rozporządzenia.

44

W tych okolicznościach na pytanie pierwsze należy odpowiedzieć, że art. 11 ust. 3 lit. a) rozporządzenia nr 883/2004 należy interpretować w ten sposób, że pracownicę będącą obywatelką państwa członkowskiego, w którym zarówno ona, jak i jej dzieci mają miejsce zamieszkania, która została zatrudniona na podstawie umowy o pracę w charakterze pracownicy organizacji humanitarnej przez pracodawcę mającego siedzibę w innym państwie członkowskim i zgodnie z ustawodawstwem tego innego państwa członkowskiego jest objęta obowiązkowym systemem zabezpieczenia społecznego tego państwa członkowskiego, a jej miejsce pełnienia misji zostało wyznaczone w państwie trzecim nie bezpośrednio po zatrudnieniu, lecz po odbyciu przez nią szkolenia w tym innym państwie członkowskim, do którego wróciła ona następnie w celu przejścia etapu reintegracji, należy postrzegać jako wykonującą pracę najemną w tym ostatnim państwie członkowskim w rozumieniu tego przepisu.

45

W pytaniu drugim sąd odsyłający dąży co do istoty do ustalenia, czy art. 288 akapit drugi TFUE należy interpretować w ten sposób, że stoi on na przeszkodzie przyjęciu przez państwo członkowskie uregulowania krajowego, którego podmiotowy zakres stosowania jest szerszy niż podmiotowy zakres stosowania rozporządzenia nr 883/2004 w zakresie, w jakim przewiduje ono zrównanie obywateli państw będących stronami Porozumienia o Europejskim Obszarze Gospodarczym z obywatelami tego państwa członkowskiego.

46

Z wniosku o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym wynika, że sąd odsyłający uważa, iż art. 288 akapit drugi TFUE stoi na przeszkodzie przepisowi krajowemu takiemu jak § 53 ust. 1 FLAG, ponieważ – jak wynika z pkt 11 wyroku z dnia 10 października 1973 r., Variola (34/73, EU:C:1973:101) – taki przepis krajowy może maskować w stosunku do jednostek bezpośrednio stosowane prawo Unii i tym samym skutecznie podważyć przyznany Trybunałowi monopol na dokonywanie wykładni prawa Unii.

47

W tym względzie jako zasadne jawi się przypomnienie, że zgodnie z orzecznictwem Trybunału, choć przepisy rozporządzeń mają, już ze względu na ich charakter i ich funkcję w systemie źródeł prawa Unii, co do zasady bezpośredni skutek w krajowych porządkach prawnych, co oznacza brak konieczności przyjmowania środków wykonawczych przez organy krajowe, niektóre ich przepisy mogą jednakże wymagać przyjęcia środków wykonawczych przez państwa członkowskie (zob. podobnie wyrok z dnia 21 grudnia 2011 r., Danske Svineproducenter, C‑316/10, EU:C:2011:863, pkt 39, 40 i przytoczone tam orzecznictwo).

48

Państwa członkowskie mogą przyjmować środki w celu wykonania rozporządzenia, jeżeli nie stanowią one przeszkody dla jego bezpośredniego stosowania ani nie maskują wspólnotowego charakteru tego rozporządzenia oraz określają korzystanie z zakresu uznania przyznanego im na mocy tego rozporządzenia, przy zachowaniu granic wyznaczonych jego przepisami (zob. podobnie wyrok z dnia 21 grudnia 2011 r., Danske Svineproducenter, C‑316/10, EU:C:2011:863, pkt 41 i przytoczone tam orzecznictwo).

49

W niniejszej sprawie wystarczy stwierdzić – bez konieczności rozstrzygania przez Trybunał w przedmiocie tego, czy przepis taki jak § 53 ust. 1 FLAG stanowi środek wykonawczy rozporządzenia nr 883/2004, czy nie – że w każdym razie bezpośrednie stosowanie tego rozporządzenia ma na celu umożliwienie sądom krajowym przeprowadzania kontroli zgodności krajowego środka z brzmieniem owego rozporządzenia (zob. podobnie wyrok z dnia 27 września 1979 r., Eridania-Zuccherifici nazionali i Società italiana per l'industria degli zuccheri, 230/78, EU:C:1979:216, pkt 34) i, w stosownym przypadku, odstąpienia od stosowania takiego środka w celu zapewnienia pierwszeństwa prawa Unii, czyli – w sytuacji takiej jak będąca przedmiotem sprawy w postępowaniu głównym – rozporządzenia nr 883/2004.

50

Co za tym idzie, prawo Unii nie stoi na przeszkodzie przyjęciu przepisu takiego jak § 53 ust. 1 FLAG, pod warunkiem jednak, że ów przepis krajowy będzie interpretowany w sposób zgodny z art. 4 rozporządzenia nr 883/2004, a pierwszeństwo tego rozporządzenia nie zostanie podważone.

51

W świetle powyższego na pytanie drugie należy odpowiedzieć, że art. 288 akapit drugi TFUE należy interpretować w ten sposób, że nie stoi on na przeszkodzie przyjęciu przez państwo członkowskie uregulowania krajowego, którego podmiotowy zakres stosowania jest szerszy niż podmiotowy zakres stosowania rozporządzenia nr 883/2004 w zakresie, w jakim przewiduje ono zrównanie obywateli państw będących stronami Porozumienia o Europejskim Obszarze Gospodarczym z obywatelami tego państwa członkowskiego, pod warunkiem, że owo uregulowanie będzie interpretowane w sposób zgodny z tym rozporządzeniem, a pierwszeństwo tego ostatniego nie zostanie podważone.

52

Mając na względzie odpowiedź udzieloną na pytanie pierwsze, nie ma potrzeby udzielania odpowiedzi na pytania trzecie i czwarte.

53

W pytaniach piątym i szóstym sąd odsyłający dąży co do istoty do ustalenia, czy przewidziany w art. 60 ust. 3 rozporządzenia nr 987/2009 obowiązek wydania tymczasowej decyzji w odniesieniu do ustawodawstwa krajowego mającego zastosowanie na zasadzie pierwszeństwa ciąży wyłącznie na właściwej instytucji krajowej, do której wpłynął wniosek o przyznanie świadczeń rodzinnych, czy również na sądzie krajowym rozpoznającym skargę w tym kontekście, a jeżeli tak, to w jakim momencie sąd ten powinien podjąć taką decyzję.

54

Na wstępie należy przypomnieć, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału pytania dotyczące wykładni prawa Unii, z którymi zwrócił się do Trybunału sąd krajowy w ramach stanu prawnego i faktycznego, za którego ustalenie jest on odpowiedzialny – a prawidłowość tego ustalenia nie podlega ocenie Trybunału – korzystają z domniemania posiadania znaczenia dla sprawy. Odmowa rozstrzygnięcia przez Trybunał w przedmiocie postawionego przez sąd krajowy pytania prejudycjalnego jest możliwa tylko wtedy, gdy oczywiste jest, że wykładnia lub ocena ważności przepisu prawa Unii, o którą się zwrócono, nie ma żadnego związku ze stanem faktycznym lub z przedmiotem sporu w postępowaniu głównym, gdy problem jest natury hipotetycznej bądź gdy Trybunał nie dysponuje informacjami w zakresie stanu faktycznego lub prawnego, które są niezbędne do udzielenia przydatnej odpowiedzi na przedstawione mu pytania (wyrok z dnia 16 czerwca 2015 r., Gauweiler i in., C‑62/14, EU:C:2015:400, pkt 25 i przytoczone tam orzecznictwo).

55

W niniejszej sprawie należy stwierdzić, że z wniosku o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym wynika, iż w ramach sporu w postępowaniu głównym sąd odsyłający wydał już tymczasową decyzję nakazującą właściwej instytucji austriackiej przekazanie będącego przedmiotem postępowania głównego wniosku o przyznanie świadczeń rodzinnych jej niemieckiemu odpowiednikowi i rozpoczęcie z nim dialogu.

56

Decyzja ta w sposób oczywisty opiera się na zastosowaniu w drodze analogii art. 60 ust. 3 rozporządzenia nr 987/2009, podczas gdy z wniosku o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym wynika paradoksalnie, że sąd odsyłający uważa, po pierwsze, że nie jest właściwy do wydania takiej tymczasowej decyzji, a po drugie, że nie istnieje przepis mający zastosowanie w przypadku środka odwoławczego takiego jak rozpatrywany w postępowaniu głównym.

57

Ponieważ sąd odsyłający podjął już tę decyzję i może ona wywoływać wszystkie skutki, nawet tymczasowo, pytanie piąte straciło znaczenie dla rozstrzygnięcia sporu w postępowaniu głównym, a zatem stało się hipotetyczne.

58

Stwierdzenie to znajduje potwierdzenie w fakcie, że – jak wynika z odpowiedzi na pytanie pierwsze – w niniejszej sprawie należy uznać, iż Republika Austrii jest państwem członkowskim właściwym w pierwszej kolejności, na podstawie art. 68 ust. 1 lit. a) rozporządzenia nr 883/2004, do przyznawania świadczeń rodzinnych będących przedmiotem sprawy w postępowaniu głównym, w związku z czym organy austriackie nie są zobowiązane do wydania na podstawie art. 60 ust. 3 rozporządzenia nr 987/2009 tymczasowej decyzji w sprawie ustawodawstwa krajowego mającego zastosowanie na zasadzie pierwszeństwa. W tych okolicznościach pytanie, czy sąd odsyłający powinien, zamiast organów austriackich, wydać taką „tymczasową” decyzję, ma charakter hipotetyczny i w związku z tym należy je uznać za niedopuszczalne.

59

Niedopuszczalność pytania piątego pociąga za sobą niedopuszczalność pytania szóstego, ponieważ pytanie to opiera się na założeniu udzielenia odpowiedzi twierdzącej na pytanie piąte.

60

W świetle powyższego pytania piąte i szóste należy uznać za niedopuszczalne.

61

W pytaniu siódmym sąd odsyłający dąży co do istoty do ustalenia, czy art. 68 ust. 3 lit. a) rozporządzenia nr 883/2004 i art. 60 rozporządzenia nr 987/2009 należy interpretować w ten sposób, że wiążą one wzajemnie instytucję państwa członkowskiego, którego ustawodawstwo ma zastosowanie na zasadzie pierwszeństwa, i instytucję państwa członkowskiego właściwego w dalszej kolejności w taki sposób, że wnioskodawca ubiegający się o przyznanie świadczeń rodzinnych powinien złożyć tylko jeden wniosek do jednej z tych instytucji, a następnie te dwie instytucje powinny rozpatrzyć wspólnie wspomniany wniosek, czy też wnioskodawca powinien złożyć dwa odrębne wnioski do każdej z tych dwóch instytucji.

62

W tym względzie należy zauważyć, że zgodnie z art. 68 ust. 3 rozporządzenia nr 883/2004, jeżeli we właściwej instytucji państwa członkowskiego, którego ustawodawstwo znajduje zastosowanie, ale nie ma pierwszeństwa zgodnie z przepisami ust. 1 i 2 tego artykułu, złożony zostaje wniosek o przyznanie świadczeń rodzinnych, to „instytucja ta niezwłocznie przekazuje taki wniosek instytucji właściwej państwa członkowskiego, którego ustawodawstwo ma zastosowanie z tytułu pierwszeństwa, informuje zainteresowanego i, bez uszczerbku dla przepisów rozporządzenia wykonawczego dotyczących tymczasowego przyznawania świadczeń, zapewnia, jeżeli to konieczne, dodatek dyferencyjny wspomniany w ust. 2”, a „instytucja właściwa państwa członkowskiego, którego ustawodawstwo ma zastosowanie z tytułu pierwszeństwa, rozpatruje ten wniosek, tak jak gdyby został on złożony bezpośrednio do niej, a dzień, w którym wniosek taki został złożony w pierwszej instytucji, uważa się za dzień złożenia wniosku w instytucji mającej pierwszeństwo”.

63

Brzmienie art. 68 ust. 3 rozporządzenia nr 883/2004 wskazuje zatem jasno, że w przypadku gdy wniosek o przyznanie świadczenia rodzinnego zostaje złożony do instytucji właściwej państwa członkowskiego, którego ustawodawstwo nie ma pierwszeństwa, instytucja ta niezwłocznie przekazuje wniosek instytucji właściwej państwa członkowskiego, którego ustawodawstwo ma zastosowanie na zasadzie pierwszeństwa, i powinna poinformować o tym wnioskodawcę. W takiej sytuacji ta druga instytucja jest zobowiązana traktować przedmiotowy wniosek w taki sposób, jakby został on złożony bezpośrednio do niej w dniu, w którym został on złożony w pierwszej instytucji.

64

Z brzmienia art. 60 ust. 2 i 3 rozporządzenia nr 987/2009 wynika równie jasno, że jeżeli instytucja, do której złożono wniosek zgodnie z ust. 1 tego artykułu, uzna, „że jej ustawodawstwo ma zastosowanie na zasadzie pierwszeństwa zgodnie z art. 68 ust. 1 i 2 rozporządzenia [nr 883/2004], zapewnia świadczenia rodzinne zgodnie ze stosowanym przez siebie ustawodawstwem”, a jeżeli uzna, że jej ustawodawstwo ma zastosowanie, jednak nie na zasadzie pierwszeństwa, „niezwłocznie podejmuje tymczasową decyzję w sprawie zasad pierwszeństwa, które mają być stosowane, oraz przekazuje wniosek do instytucji innego państwa członkowskiego zgodnie z art. 68 ust. 3 rozporządzenia [nr 883/2004]” oraz „informuje o tym również wnioskodawcę”.

65

Z brzmienia zarówno art. 68 ust. 3 lit. a) rozporządzenia nr 883/2004, jak i art. 60 ust. 2 i 3 rozporządzenia nr 987/2009 wynika zatem, że wnioskodawca musi złożyć tylko jeden wniosek do jednej właściwej instytucji. Właściwa instytucja, w zależności od tego, czy uważa, że jest właściwa na zasadzie pierwszeństwa, czy też w dalszej kolejności, ma obowiązek w pierwszym przypadku sama wypłacać dochodzone świadczenia rodzinne, a w drugim przypadku przekazać przedmiotowy wniosek właściwej instytucji państwa członkowskiego, którego ustawodawstwo uważa za mające zastosowanie na zasadzie pierwszeństwa, w celu zapewnienia niezwłocznego rozpatrzenia takiego wniosku o przyznanie świadczeń rodzinnych.

66

W świetle powyższych rozważań na pytanie siódme należy odpowiedzieć, że art. 68 ust. 3 lit. a) rozporządzenia nr 883/2004 i art. 60 ust. 2 i 3 rozporządzenia nr 987/2009 należy interpretować w ten sposób, że wiążą one wzajemnie instytucję państwa członkowskiego, którego ustawodawstwo ma zastosowanie na zasadzie pierwszeństwa, i instytucję państwa członkowskiego właściwego w dalszej kolejności w taki sposób, że wnioskodawca ubiegający się o przyznanie świadczeń rodzinnych powinien złożyć tylko jeden wniosek do jednej z tych instytucji, a następnie te dwie instytucje powinny rozpatrzyć wspólnie wspomniany wniosek.

67

W pytaniach ósmym i dziewiątym sąd odsyłający dąży co do istoty do ustalenia, czy art. 4 ust. 4, art. 45 i 208 TFUE, art. 4 ust. 3 TUE oraz art. 2, 3, 7 i przepisy tytułu II rozporządzenia nr 883/2004 należy interpretować w ten sposób, że stoją one na przeszkodzie temu, by państwo członkowskie zniosło w sposób ogólny prawo do świadczeń rodzinnych, które dotychczas wypłacało pracownikom organizacji humanitarnych, którzy zabierają członków swojej rodziny do miejsca pełnienia misji w państwie trzecim.

68

Aby odpowiedzieć na to pytanie, należy przypomnieć, w odniesieniu do 45 TFUE, po pierwsze, że każdy obywatel Unii, niezależnie od jego miejsca zamieszkania i obywatelstwa, który skorzystał w prawa do swobodnego przepływu pracowników i który wykonywał działalność zawodową w państwie członkowskim innym niż państwo członkowskie jego miejsca zamieszkania, jest objęty zakresem stosowania tego postanowienia (zob. podobnie wyrok z dnia 12 grudnia 2002 r., de Groot, C‑385/00, EU:C:2002:750, pkt 76 i przytoczone tam orzecznictwo).

69

O ile art. 45 TFUE stoi na przeszkodzie jakiemukolwiek przepisowi krajowemu, który – nawet stosowany bez dyskryminacji ze względu na przynależność państwową – może zakłócać lub czynić mniej atrakcyjnym korzystanie przez obywateli Unii z podstawowych swobód zagwarantowanych na mocy tego art. 45 TFUE, to nie przyznaje on pracownikowi przemieszczającemu się do państwa członkowskiego innego niż państwo członkowskie pochodzenia prawa do powoływania się w przyjmującym państwie członkowskim na taki sam zakres ubezpieczenia społecznego jak to, z którego korzystał w państwie członkowskim pochodzenia zgodnie z ustawodawstwem krajowym tego ostatniego państwa (wyrok z dnia 19 września 2019 r., van den Berg i in., C‑95/18 i C‑96/18, EU:C:2019:767, pkt 57 i przytoczone tam orzecznictwo).

70

Po drugie, co się tyczy art. 48 TFUE, przewidującego koordynację przepisów państw członkowskich, a nie ich harmonizację, postanowienie to nie ma wpływu na różnice merytoryczne i proceduralne pomiędzy systemami zabezpieczenia społecznego poszczególnych państw członkowskich i, co za tym idzie, na różnice w zakresie praw osób w nich ubezpieczonych, a każde państwo członkowskie zachowuje uprawnienia do określania w swoim ustawodawstwie, z poszanowaniem prawa Unii, warunków przyznawania świadczeń z systemu zabezpieczenia społecznego (wyrok z dnia 19 września 2019 r., van den Berg i in., C‑95/18 i C‑96/18, EU:C:2019:767, pkt 59 i przytoczone tam orzecznictwo).

71

Należy dodać, że rozporządzenie nr 883/2004 także nie wprowadza wspólnego systemu zabezpieczenia społecznego, lecz pozostawia współistnienie odrębnych systemów krajowych i ma na celu jedynie zapewnienie ich koordynacji w zamiarze zagwarantowania skutecznego korzystania ze swobody przepływu osób. I tak zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału państwa członkowskie zachowują swoje kompetencje do organizowania swoich systemów zabezpieczenia społecznego (zob. podobnie wyrok z dnia 23 stycznia 2020 r., Bundesagentur für Arbeit, C‑29/19, EU:C:2020:36, pkt 39 i przytoczone tam orzecznictwo).

72

Niemniej, wykonując swe kompetencje w zakresie organizacji systemów zabezpieczenia społecznego, państwa członkowskie są zobowiązane przestrzegać przepisów prawa Unii, a zwłaszcza postanowień traktatu FUE dotyczących przyznanej wszystkim obywatelom Unii swobody przemieszczania się i przebywania na terytorium państw członkowskich (wyrok z dnia 23 stycznia 2020 r., Bundesagentur für Arbeit, C‑29/19, EU:C:2020:36, pkt 41 i przytoczone tam orzecznictwo).

73

W niniejszej sprawie należy zatem zbadać, czy Republika Austrii nie naruszyła tych przepisów, gdy postanowiła znieść prawo do świadczeń rodzinnych wypłacanych dotychczas pracownikom organizacji humanitarnych, którzy zabierają członków swojej rodziny do miejsca pełnienia misji w państwie trzecim.

74

W tym względzie z wniosku o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym wynika, że to przewidziane przez ustawodawcę austriackiego zniesienie ma charakter ogólny i znajduje zastosowanie bez rozróżnienia zarówno do beneficjentów będących obywatelami tego państwa członkowskiego, jak i do obywateli innych państw członkowskich, czego sprawdzenie należy jednak do sądu odsyłającego.

75

Nie ma zatem podstaw do uznania, że wspomniane zniesienie, które nastąpiło od dnia 1 stycznia 2019 r., prowadziło do bezpośredniej dyskryminacji ze względu na przynależność państwową.

76

Jeśli chodzi o możliwą dyskryminację pośrednią ze względu na przynależność państwową zainteresowanych pracowników, opartą na państwie członkowskim miejsca zamieszkania ich lub członków ich rodziny, należy stwierdzić, że ani przepisy rozporządzenia nr 883/2004, a konkretniej jego art. 7 i 67 – które mają na celu uniemożliwienie państwu członkowskiemu uzależnienia przyznania lub wysokości świadczeń rodzinnych od miejsca zamieszkania członków rodziny pracownika w państwie członkowskim udzielającym świadczeń (zob. podobnie wyrok z dnia 5 października 1995 r., Imbernon Martínez, C‑321/93, EU:C:1995:306, pkt 21) – ani art. 45 TFUE nie przewidują, by prawo do swobodnego przepływu pracowników znajdowało zastosowanie poza terytorium Unii. Wręcz przeciwnie, z jasnego brzmienia art. 45 TFUE wynika, że „[z]apewnia się swobodę przepływu pracowników wewnątrz Unii”.

77

Zniesienie świadczeń rodzinnych w odniesieniu do pracowników organizacji humanitarnych mających wraz z rodziną miejsce zamieszkania w państwie trzecim nie może zatem stanowić dyskryminacji pośredniej na terytorium Unii, jeżeli – czego sprawdzenie należy do sądu odsyłającego – traktowanie tych pracowników od dnia 1 stycznia 2019 r. w zakresie świadczeń rodzinnych nie różni się w zależności od tego, czy skorzystali oni z prawa do swobodnego przepływu, opuszczając państwo członkowskie pochodzenia w celu osiedlenia się w Austrii, lecz zależy wyłącznie od tego, czy dzieci zainteresowanych pracowników mają miejsce zamieszkania w państwie trzecim, czy w innym państwie członkowskim, w tym w Austrii.

78

Stwierdzenia tego nie podważa okoliczność, że pracownicy organizacji humanitarnych, którzy nabyli już prawo do świadczeń rodzinnych za minione okresy, utracili je po wejściu w życie w dniu 1 stycznia 2019 r. nowego ustawodawstwa, ponieważ brak jest podstaw do przyjęcia, aby utrata tego prawa wynikała z wykonywania przez nich prawa do swobodnego przepływu, czego sprawdzenie należy do sądu odsyłającego.

79

W tym względzie należy dodać, po pierwsze, że z wyroków: z dnia 12 czerwca 1980 r., Laterza (733/79, EU:C:1980:156), i z dnia 26 listopada 2009 r., Slanina (C‑363/08, EU:C:2009:732), nie można wywieść żadnego wniosku istotnego dla udzielenia odpowiedzi na te pytania, ponieważ sprawy, w których zapadły te wyroki, nie są porównywalne ani pod względem prawnym, ani faktycznym do sytuacji rozpatrywanej w postępowaniu głównym, zgodnie z jej opisem zawartym we wniosku o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym. W sprawach tych chodziło bowiem o zmiany praw nabytych w następstwie skorzystania, na terytorium Unii, z prawa do swobodnego przemieszczania się przez obywatela Unii. Tymczasem w niniejszej sprawie zmiana przepisów dotyczy pracowników organizacji humanitarnych, którzy są na stanowisku i których dzieci mieszkają z nimi poza terytorium Unii.

80

Po drugie, podniesiona przez sąd odsyłający ewentualność, że zniesienie zasiłków rodzinnych w odniesieniu do pracowników organizacji humanitarnych mogłoby utrudniać swobodny przepływ pracowników i, w stosownym przypadku, uczynić go mniej atrakcyjnym, a wręcz prowadzić do zmniejszenia popytu na zawód „pracownika organizacji humanitarnej”, nawet gdyby potwierdziła się w rzeczywistości, nie może w żadnym razie być źródłem sytuacji sprzecznej z art. 45 i 48 TFUE. Jak bowiem wynika z pkt 71 i 72 niniejszego wyroku, postanowienia te nie przewidują harmonizacji systemów zabezpieczenia społecznego państw członkowskich, przy czym państwa te zachowują kompetencje w zakresie organizacji takich systemów, z poszanowaniem prawa Unii, a traktat FUE nie gwarantuje pracownikowi, że rozszerzenie jego działalności na więcej niż jedno państwo członkowskie lub jej przeniesienie do innego państwa członkowskiego będą neutralne z punktu widzenia zabezpieczenia społecznego. Z uwagi na rozbieżności między ustawodawstwami państw członkowskich w zakresie zabezpieczenia społecznego takie rozszerzenie lub przeniesienie może w konkretnych przypadkach okazać się dla pracownika bardziej lub mniej korzystne pod względem ochrony socjalnej. Wynika stąd, że nawet w przypadkach, gdy stosowanie takiego ustawodawstwa okazuje się mniej korzystne, pozostaje ono zgodne z art. 45 i 48 TFUE, jeżeli nie stawia ono zainteresowanego pracownika w gorszej sytuacji w porównaniu z tymi osobami, które pracują lub prowadzą działalność w całości w tym państwie członkowskim, na którego terytorium obowiązuje to ustawodawstwo, lub w porównaniu z tymi osobami, które podlegały mu wcześniej, i jeżeli zwyczajnie nie oznacza sytuacji, w której opłacane są składki na ubezpieczenie społeczne nieuprawniające ubezpieczonego do świadczenia (wyrok z dnia 14 marca 2019 r., Vester, C‑134/18, EU:C:2019:212, pkt 32 i przytoczone tam orzecznictwo).

81

Mając na względzie powyższe rozważania, na pytania ósme i dziewiąte należy odpowiedzieć, że art. 45 i 48 TFUE należy interpretować w ten sposób, że nie stoją one na przeszkodzie temu, by państwo członkowskie zniosło w sposób ogólny prawo do świadczeń rodzinnych, które dotychczas wypłacało pracownikom organizacji humanitarnych, którzy zabierają członków swojej rodziny do miejsca pełnienia misji w państwie trzecim, o ile, po pierwsze, to zniesienie znajduje zastosowanie bez rozróżnienia zarówno do beneficjentów będących obywatelami tego państwa członkowskiego, jak i do obywateli innych państw członkowskich, oraz, po drugie, owo zniesienie stwarza różnicę w traktowaniu zainteresowanych pracowników organizacji humanitarnych nie w zależności od tego, czy skorzystali z prawa do swobodnego przepływu przed wprowadzeniem wspomnianego zniesienia lub po nim, lecz stosownie do tego, czy dzieci tych pracowników mieszkają z nimi w państwie członkowskim, czy w państwie trzecim.

82

Dla stron w postępowaniu głównym niniejsze postępowanie ma charakter incydentalny, dotyczy bowiem kwestii podniesionej przed sądem odsyłającym, do niego zatem należy rozstrzygnięcie o kosztach. Koszty poniesione w związku z przedstawieniem uwag Trybunałowi, inne niż koszty stron w postępowaniu głównym, nie podlegają zwrotowi.

Z powyższych względów Trybunał (ósma izba) orzeka, co następuje: