1

Silver Plastics GmbH & Co. KG i Johannes Reifenhäuser Holding GmbH & Co. KG wnoszą w swym odwołaniu o uchylenie wyroku Sądu Unii Europejskiej z dnia 11 lipca 2019 r. w sprawie T‑582/15, niepublikowanego, zwanego dalej „zaskarżonym wyrokiem”, EU:T:2019:497), którym Sąd oddalił ich skargę o stwierdzenie nieważności części decyzji Komisji C(2015) 4336 final z dnia 24 czerwca 2015 r. dotyczącej postępowania przewidzianego w art. 101 TFUE oraz art. 53 porozumienia EOG (sprawa AT.39563 – Opakowania spożywcze do sprzedaży detalicznej) (zwanej dalej „sporną decyzją”) oraz, tytułem żądania ewentualnego, obniżenie grzywny nałożonej na te spółki na mocy owej decyzji.

2

Artykuł 23 ust. 2 i 3 rozporządzenia Rady (WE) nr 1/2003 z dnia 16 grudnia 2002 r. w sprawie wprowadzenia w życie reguł konkurencji ustanowionych w art. [101] i [102 TFUE] (Dz.U. 2003, L 1, s. 1) stanowi:

„2.   Komisja może, w drodze decyzji, nałożyć grzywny na przedsiębiorstwa lub związki przedsiębiorstw, jeżeli umyślnie lub w wyniku zaniedbania:

[…]

Dla każdego przedsiębiorstwa lub związku przedsiębiorstw biorących udział w naruszeniu grzywna nie przekroczy 10% całkowitego obrotu uzyskanego w poprzedzającym roku obrotowym.

[…]

3.   Przy ustalaniu wysokości grzywny uwzględnia się ciężar [wagę] i czas trwania naruszenia”.

3

Okoliczności powstania sporu zostały przedstawione w pkt 1–10 zaskarżonego wyroku i dla celów niniejszego postępowania mogą zostać streszczone w następujący sposób:

4

Pierwsza z wnoszących odwołanie, Silver Plastics, jest spółką wytwarzającą i dostarczającą różne produkty do pakowania żywności, w której 99,75% udziałów posiadała – w chwili zaistnienia okoliczności faktycznych leżących u podstaw wydania spornej decyzji – druga z wnoszących odwołanie, spółka Johannes Reifenhäuser Holding.

5

Z pkt 2–6 zaskarżonego wyroku wynika, że po otrzymaniu wniosku o zwolnienie z grzywny złożonego w dniu 18 marca 2008 r. przez przedsiębiorstwo utworzone przez grupę, której spółką dominującą jest Linpac Group Ltd (zwaną dalej „Linpac”), Komisja Europejska wszczęła postępowanie na podstawie art. 101 TFUE i art. 53 Porozumienia o Europejskim Obszarze Gospodarczym z dnia 2 maja 1992 r. (Dz.U. 1994, L 1, s. 3) w sektorze opakowań spożywczych do sprzedaży detalicznej, które doprowadziło do przyjęcia spornej decyzji.

6

Jak wskazał Sąd w pkt 7 i 8 zaskarżonego wyroku, w decyzji tej Komisja stwierdziła, że spółki prowadzące działalność we wskazanym sektorze uczestniczyły w latach 2000–2008 w jednolitym i ciągłym naruszeniu (zwanym dalej „rozpatrywanym naruszeniem”), na które składało się pięć odrębnych naruszeń wyodrębnionych ze względu na objęty obszar geograficzny, czyli Włochy, Europę Południowo-Zachodnią, Europę Północno-Zachodnią (zwaną dalej „NWE”), Europę Środkową i Wschodnią oraz Francję. Wyrobami, których dotyczyło naruszenie, były tacki polistyrenowe służące do pakowania środków spożywczych przeznaczonych do sprzedaży detalicznej, a w przypadku kartelu na obszarze NWE – tacki sztywne.

7

W szczególności, jak przypomniał Sąd w pkt 10 zaskarżonego wyroku, w sentencji spornej decyzji wskazano:

„Artykuł 1

[…]

3.   Następujące przedsiębiorstwa naruszyły art. 101 [TFUE] i art. 53 [Porozumienia o Europejskim Obszarze Gospodarczym], uczestnicząc we wskazanych okresach w jednolitym i ciągłym naruszeniu, składającym się z kilku odrębnych naruszeń dotyczących tacek polistyrenowych i tacek sztywnych przeznaczonych dla sektora opakowań środków spożywczych do sprzedaży detalicznej i obejmujących terytorium [NWE]:

[…]

[…]

5.   Wymienione poniżej przedsiębiorstwa naruszyły art. 101 [TFUE], uczestnicząc we wspomnianych okresach w jednolitym i ciągłym naruszeniu składającym się z kilku odrębnych naruszeń dotyczących tacek polistyrenowych przeznaczonych dla sektora opakowań środków spożywczych do sprzedaży detalicznej i obejmujących terytorium Francji:

[…]

Artykuł 2

[…]

3.   Za naruszenie, o którym mowa w art. 1 ust. 3, nakłada się następujące grzywny:

[…]

[…]

5.   Za naruszenie, o którym mowa w art. 1 ust. 5, nakłada się następujące grzywny:

[…]

[…]” [tłumaczenie nieoficjalne, podobnie jak wszystkie cytaty z tej decyzji przytoczone poniżej].

8

Pismem złożonym w sekretariacie Sądu w dniu 11 września 2015 r. wnoszące odwołanie wniosły skargę zmierzającą, tytułem żądania głównego, do stwierdzenia nieważności części spornej decyzji oraz, tytułem żądania ewentualnego, do obniżenia grzywien nałożonych na nie tą decyzją. Skarga ta została oddalona zaskarżonym wyrokiem.

9

W szczególności w ramach analizy części pierwszej zarzutu pierwszego skargi, w której wnoszące odwołanie utrzymywały zasadniczo, że Komisja nie przedstawiła żadnego wiarygodnego i wystarczającego dowodu na istnienie porozumienia lub uzgodnionej praktyki na obszarze NWE, Sąd w szczególności zbadał, w pkt 44–66 zaskarżonego wyroku, argumenty przedstawione przez wnoszące odwołanie w celu zakwestionowania uczestnictwa spółki Silver Plastics w antykonkurencyjnym spotkaniu, które miało miejsce w dniu 13 czerwca 2002 r. Po przeprowadzeniu tej analizy Sąd stwierdził w pkt 67 zaskarżonego wyroku, że „nawet jeśli nie można wykluczyć pewnych niejasności co do dokładnej godziny rozpoczęcia [innego spotkania, które odbyło się w tym samym dniu i którego przedmiot nie był antykonkurencyjny], istnieją wystarczające dowody na to, że konkurenci, w tym Silver Plastics, spotkali się przy okazji [tego innego] spotkania w celu omówienia strategii cenowych”.

10

Ponadto po zbadaniu części drugiej zarzutu pierwszego skargi, opartej na braku jednolitego i ciągłego naruszenia dotyczącego rynku tacek polistyrenowych i tacek sztywnych na obszarze NWE Sąd stwierdził w pkt 191 zaskarżonego wyroku, że Komisja słusznie uznała, iż spółka Silver Plastics uczestniczyła w tym jednolitym i ciągłym naruszeniu.

11

W ramach badania zarzutu trzeciego skargi, dotyczącego naruszenia zasady równości broni i prawa „do konfrontacji”, Sąd zbadał w pkt 226–236 zaskarżonego wyroku wnioski wnoszących odwołanie o przesłuchanie pięciu świadków i zorganizowanie przesłuchania krzyżowego jednego z tych świadków. W tym względzie, jak wynika z pkt 232–234 zaskarżonego wyroku, Sąd uznał, że biorąc pod uwagę fakt, iż wnoszące odwołanie przedstawiły przed nim i wykorzystały pisemne oświadczenia świadków, których przesłuchania sobie życzyły, z argumentów przedstawionych przez wnoszące odwołanie na poparcie ich wniosku nie wynika, że zeznania tych osób mogłyby zwiększyć wartość dowodów, które zostały już włączone do akt sprawy i które – zgodnie z pkt 235 zaskarżonego wyroku – zawierały wystarczające wyjaśnienia. W związku z tym w pkt 236 zaskarżonego wyroku Sąd uznał, że uwzględnienie przedstawionego przez wnoszące odwołanie wniosku o przesłuchanie świadków nie było ani konieczne, ani właściwe.

12

W pkt 255–279 zaskarżonego wyroku Sąd zbadał zarzut piąty skargi, dotyczący naruszenia art. 23 ust. 2 akapity pierwszy i drugi rozporządzenia nr 1/2003 w związku z art. 101 ust. 1 TFUE, polegającego na uznaniu przez Komisję, że obie wnoszące odwołanie tworzyły jednostkę gospodarczą.

13

W tym względzie Sąd stwierdził przede wszystkim, w pkt 265 i 266 zaskarżonego wyroku, że wnoszące odwołanie nie kwestionowały tego, iż w okresie obejmującym rozpatrywane naruszenie na obszarze NWE spółka Johannes Reifenhäuser Holding posiadała 99,75% kapitału spółki Silver Plastics i że w związku z tym Komisja mogła oprzeć się w stosunku do nich na uznanym w orzecznictwie Trybunału domniemaniu wywierania przez tę pierwszą spółkę decydującego wpływu na tę drugą. Następnie w pkt 267–279 zaskarżonego wyroku Sąd przeanalizował różne argumenty przedstawione przez wnoszące odwołanie i stwierdził, w pkt 280 i 281 tego wyroku, że nie przedstawiły one dowodów pozwalających obalić to domniemanie, wobec czego zarzut piąty należało oddalić jako bezzasadny.

14

Wreszcie w pkt 287–314 zaskarżonego wyroku Sąd zbadał zarzut szósty skargi, w którym wnoszące odwołanie wskazały zasadniczo na naruszenie art. 23 ust. 2 akapit drugi rozporządzenia nr 1/2003, polegające na tym, że przy ustalaniu wartości obrotu na potrzeby obliczenia przewidzianej w tym przepisie górnej granicy grzywny wynoszącej 10% Komisja uwzględniła obrót spółki Reifenhäuser GmbH & Co. KG Maschinenfabrik (zwanej dalej „Maschinenfabrik”), mimo że w chwili wydania spornej decyzji spółka Johannes Reifenhäuser Holding nie posiadała już udziałów w tej spółce.

15

W pkt 307–310 zaskarżonego wyroku Sąd uznał w szczególności, że skoro sporna decyzja została wydana w dniu 24 czerwca 2015 r., to Komisja słusznie określiła w odniesieniu do Johannes Reifenhäuser Holding górną granicę grzywny, która została nałożona na tę spółkę w spornej decyzji na podstawie roku obrotowego 2013/2014, który był ostatnim pełnym rokiem obrotowym poprzedzającym wydanie spornej decyzji. Okoliczność, że sprzedaż Maschinenfabrik przez Johannes Reifenhäuser Holding została prawidłowo zarejestrowana w dniu 28 maja 2015 r., ze skutkiem wstecznym od dnia 30 września 2014 r., nie mogła mieć, zdaniem Sądu, żadnego wpływu na obrót Johannes Reifenhäuser Holding osiągnięty w roku obrotowym 2013/2014, który zakończył się w dniu 30 czerwca 2014 r. Po obaleniu szeregu innych argumentów podniesionych przez wnoszące odwołanie Sąd orzekł w pkt 315 zaskarżonego wyroku, że zarzut szósty należy oddalić.

16

Wnoszące odwołanie wnoszą do Trybunału o:

17

Komisja wnosi do Trybunału o oddalenie odwołania oraz o obciążenie wnoszących odwołanie kosztami postępowania.

18

Na poparcie odwołania wnoszące odwołanie podnoszą siedem zarzutów, z których pierwszy dotyczy naruszenia art. 6 europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, podpisanej w Rzymie w dniu 4 listopada 1950 r. (zwanej dalej „EKPC”), w związku z art. 47 akapit drugi i art. 48 ust. 2 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej (zwanej dalej „kartą”), jak też zasady bezpośredniości, drugi – naruszenia prawa „do konfrontacji”, trzeci – naruszenia zasady równości broni, czwarty – naruszenia obowiązku uzasadnienia, piąty – naruszenia art. 23 ust. 3 rozporządzenia nr 1/2003, szósty – naruszenia art. 23 ust. 2 rozporządzenia nr 1/2003 w odniesieniu do stwierdzenia istnienia jednostki gospodarczej, a siódmy – naruszenia tego samego przepisu w odniesieniu do górnej granicy grzywny nałożonej na wnoszące odwołanie na zasadzie odpowiedzialności solidarnej.

19

Wnoszące odwołanie podnoszą, że gwarancje proceduralne i prawo do obrony ustanowione w art. 6 ust. 1 i 3 EKPC, zgodnie z ich wykładnią dokonaną w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, a także w art. 47 akapit drugi i art. 48 ust. 2 karty, należy uwzględnić w ramach postępowań prowadzonych przed sądem Unii, w tym w postępowaniach dotyczących karteli, ponieważ takie postępowania mają charakter karny.

20

Tymczasem w zakresie, w jakim Sąd ograniczył się do uwzględnienia jedynie protokołów z oświadczeń złożonych przez pana W. prawnikom spółki Silver Plastics, natomiast nie wezwał go do osobistego stawiennictwa w celu przesłuchania w charakterze świadka, Sąd naruszył zasadę rzetelnego procesu sądowego zagwarantowaną w art. 6 EKPC oraz w art. 47 akapit drugi i art. 48 ust. 2 karty, a także zasadę bezpośredniości w postępowaniu dowodowym.

21

Zdaniem wnoszących odwołanie, które powołują się w tym względzie w szczególności, po pierwsze, na wyrok ETPC z dnia 16 lipca 2019 r. w sprawie Júlíus þór Sigurþórsson przeciwko Islandii (CE:ECHR:2019:0716JUD003879717), a po drugie, na wyrok Trybunału z dnia 29 lipca 2019 r., Gambino i Hyka (C‑38/18, EU:C:2019:628), jak też na opinię rzecznika generalnego Y. Bota przedstawioną w sprawie, w której zapadł ten wyrok (C‑38/18, EU:C:2019:208), rzetelny proces sądowy zagwarantowany w art. 6 ust. 1 EKPC wymaga, aby sąd przeprowadzający kontrolę decyzji dotyczącej zawinienia danej osoby zgromadził wszystkie niezbędne zeznania w drodze osobistego przesłuchania świadka, zamiast opierać się wyłącznie na pisemnym oświadczeniu tego świadka.

22

Zdaniem wnoszących odwołanie wynika z tego, że wbrew temu, co orzekł Sąd w pkt 230 zaskarżonego wyroku, nie mógł on skutecznie rozstrzygnąć zawisłego przed nim sporu bez osobistego wysłuchania pana W. Ponadto, wbrew temu, co zasugerowano w pkt 229 zaskarżonego wyroku, Sąd nie mógł ocenić znaczenia takiego przesłuchania bez jego przeprowadzenia i ograniczyć się do uznania, że w żadnym wypadku nie mogłoby ono wpłynąć na treść rozstrzygnięcia Sądu.

23

Komisja uważa, że zarzut pierwszy odwołania jest niedopuszczalny – ponieważ zmierza on w rzeczywistości do zakwestionowania dokonanej przez Sąd oceny okoliczności faktycznych – a w każdym razie bezzasadny.

24

Na wstępie należy przypomnieć, że jakkolwiek zgodnie z art. 6 ust. 3 TUE prawa podstawowe zagwarantowane w EKPC stanowią część prawa Unii jako jego zasady ogólne i jakkolwiek art. 52 ust. 3 karty stanowi, że prawa zawarte w karcie odpowiadające prawom zagwarantowanym w EKPC mają takie samo znaczenie i taki sam zakres jak prawa przyznane przez tę konwencję, to jednak konwencja ta, do czasu przystąpienia do niej Unii, nie stanowi aktu prawnego formalnie obowiązującego w porządku prawnym Unii (wyrok z dnia 16 lipca 2020 r., Facebook Ireland i Schrems, C‑311/18, EU:C:2020:559, pkt 98 i przytoczone tam orzecznictwo).

25

W tym względzie Trybunał wskazał również, że w zakresie, w jakim w karcie ujęte są prawa odpowiadające prawom gwarantowanym przez EKPC, art. 52 ust. 3 karty ma na celu zapewnienie niezbędnej spójności między prawami zawartymi w karcie a odpowiadającymi im prawami zagwarantowanymi w EKPC, „co jednak nie może mieć negatywnego wpływu na autonomię prawa Unii i Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej” (zob. podobnie wyrok z dnia 20 marca 2018 r., Menci, C‑524/15, EU:C:2018:197, pkt 23). Zgodnie z wyjaśnieniami dotyczącymi karty praw podstawowych (Dz.U. 2007, C 303, s. 17) art. 47 akapit drugi karty odpowiada art. 6 ust. 1 EKPC, a art. 48 karty jest„taki sam” jak art. 6 ust. 2 i 3 EKPC. Trybunał musi zatem dbać o to, aby dokonywana przez niego wykładnia art. 47 akapit drugi i art. 48 karty zapewniała poziom ochrony, który nie narusza poziomu ochrony gwarantowanego przez art. 6 EKPC, tak jak wynika to z orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka [zob. analogicznie wyrok z dnia 26 września 2018 r., Belastingdienst/Toeslagen (skutek zawieszający apelacji), C‑175/17, EU:C:2018:776, pkt 35 i przytoczone tam orzecznictwo].

26

Po przypomnieniu tych okoliczności zarzut pierwszy wnoszących odwołanie należy rozumieć w ten sposób, że zmierza on do wykazania w istocie, że odmawiając ustnego przesłuchania pana W. w charakterze świadka, Sąd naruszył ich prawo do rzetelnego procesu ustanowione w szczególności w art. 47 akapit drugi i art. 48 ust. 2 karty.

27

Wynika z tego, że wbrew temu, co twierdzi Komisja, zarzut taki nie ma na celu zakwestionowania dokonanej przez Sąd oceny okoliczności faktycznych, lecz twierdzi się w nim, że Sąd dopuścił się naruszenia prawa. Zarzut ten jest zatem dopuszczalny.

28

Jeśli chodzi o badanie tego zarzutu co do istoty, należy przypomnieć, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału wyłącznie do Sądu należy ocena ewentualnej konieczności uzupełnienia materiału dowodowego zgromadzonego w rozpatrywanych przez niego sprawach (wyrok z dnia 24 września 2009 r., Erste Group Bank i in./Komisja, C‑125/07 P, C‑133/07 P i C‑137/07 P, EU:C:2009:576, pkt 319 i przytoczone tam orzecznictwo).

29

Jak orzekł już Trybunał, nawet jeśli wniosek o przesłuchanie świadków przedstawiony w skardze określa dokładnie fakty, na których okoliczność należy przesłuchać świadka lub świadków, oraz powody uzasadniające to przesłuchanie, to do Sądu należy ocena znaczenia wniosku dla sprawy z uwzględnieniem przedmiotu sporu i konieczności przesłuchania powołanych świadków (wyrok z dnia 19 grudnia 2013 r., Siemens i in./Komisja, C‑239/11 P, C‑489/11 P i C‑498/11 P, niepublikowany, EU:C:2013:866, pkt 323 i przytoczone tam orzecznictwo).

30

Ten zakres uznania Sądu jest zgodny z podstawowym prawem do rzetelnego procesu sądowego, a w szczególności z postanowieniami art. 47 akapit drugi i art. 48 ust. 2 karty, w związku z art. 6 ust. 3 lit. d) EKPC. Z orzecznictwa Trybunału wynika bowiem, że ten ostatni przepis nie przyznaje oskarżonemu nieograniczonego prawa do żądania stawiennictwa świadków w sądzie i że w zasadzie to sąd decyduje o konieczności lub możliwości wezwania świadka. Artykuł 6 ust. 3 EKPC nie nakazuje wezwania świadka, ale zmierza do zapewnienia „równości broni”, aby sporne postępowanie w całości dawało oskarżonemu wystarczającą i odpowiednią możliwość do zakwestionowania ciążących na nim podejrzeń (wyrok z dnia 19 grudnia 2013 r., Siemens i in./Komisja, C‑239/11 P, C‑489/11 P i C‑498/11 P, niepublikowany, EU:C:2013:866, pkt 324, 325 i przytoczone tam orzecznictwo).

31

W niniejszej sprawie należy stwierdzić, że po przeprowadzeniu szczegółowego badania materiału dowodowego, które wnoszące odwołanie mogły zakwestionować w szerokim zakresie, Sąd orzekł po pierwsze, w pkt 153 zaskarżonego wyroku, że w spornej decyzji Komisja wykazała w sposób wymagany prawem uczestnictwo spółki Silver Plastics w porozumieniach antykonkurencyjnych i uzgodnionych praktykach oraz, po drugie, w pkt 191 tego wyroku, że spółka Silver Plastics uczestniczyła w jednolitym i ciągłym naruszeniu na obszarze NWE.

32

Ponadto w pkt 232 i 233 zaskarżonego wyroku Sąd zauważył, że wnoszące odwołanie przedstawiły przed nim oświadczenia kilku osób, w tym pana W., które mogły wykorzystać na poparcie swej argumentacji. W pkt 234 tego wyroku Sąd dodał, że przedstawione przez wnoszące odwołanie rozumowanie dotyczące użyteczności zeznań tych osób nie wykazało, że ich przesłuchanie przez Sąd w charakterze świadków mogłoby zwiększyć wartość dowodów znajdujących się już w aktach sprawy.

33

W ten sposób Sąd uznał, jak wynika z pkt 236 zaskarżonego wyroku, że w świetle przedmiotu skargi i zawartości akt sprawy uwzględnienie złożonego przez wnoszące odwołanie wniosku o przesłuchanie świadków nie było ani konieczne, ani właściwe. W związku z tym mógł on oddalić ten wniosek, nie naruszając przy tym prawa.

34

Stwierdzenia tego nie podważają wnioski płynące z przywołanego przez wnoszące odwołanie wyroku ETPC z dnia 16 lipca 2019 r. w sprawie Júlíus þór Sigurþórsson przeciwko Islandii (CE:ECHR:2019:0716JUD003879717). Jak wynika zasadniczo z pkt 39–44 tego wyroku, to właśnie w świetle szczególnych okoliczności sprawy, w której zapadł ten wyrok, trybunał ten stwierdził naruszenie art. 6 ust. 1 EKPC. Tymczasem okoliczności te – charakteryzujące się tym, że uniewinniony w pierwszej instancji oskarżony został następnie skazany przez sąd apelacyjny, który obniżył wartość dowodową zeznań ustnych złożonych przed sądem pierwszej instancji, mimo że zgodnie z prawem krajowym nie można było dokonać ponownej oceny zeznań ustnych złożonych przed sądem takim jak sąd apelacyjny bez ponownego wysłuchania osób, od których zeznania te pochodziły – nie są w żaden sposób porównywalne z okolicznościami sprawy, w której zapadł zaskarżony wyrok.

35

Również wyrok z dnia 29 lipca 2019 r., Gambino i Hyka (C‑38/18, EU:C:2019:628), na który powołały się wnoszące odwołanie, nie może prowadzić do innego wniosku.

36

Wyrok ten dotyczy wykładni dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/29/UE z dnia 25 października 2012 r. ustanawiającej normy minimalne w zakresie praw, wsparcia i ochrony ofiar przestępstw oraz zastępującej decyzję ramową Rady 2001/220/WSiSW (Dz.U. 2012, L 315, s. 57). Trybunał orzekł w tej sprawie, że art. 16 i 18 dyrektywy 2012/29 należy interpretować w ten sposób, że nie stoją one na przeszkodzie uregulowaniu krajowemu, na podstawie którego w sytuacji gdy ofiara przestępstwa została przesłuchana po raz pierwszy przez skład orzekający sądu karnego pierwszej instancji, a w składzie tym nastąpiły później zmiany, ofiara ta powinna co do zasady zostać ponownie przesłuchana przez nowy skład, jeżeli któraś ze stron postępowania nie zgadza się na to, by rzeczony skład oparł się na protokole pierwszego przesłuchania tej ofiary (wyrok z dnia 29 lipca 2019 r., Gambino i Hyka, C‑38/18, EU:C:2019:628, pkt 59).

37

To właśnie w tym kontekście należy umieścić spostrzeżenie zawarte w pkt 42 i 43 wyroku z dnia 29 lipca 2019 r., Gambino i Hyka (C‑38/18, EU:C:2019:628), zgodnie z którym ci, na których spoczywa odpowiedzialność za orzekanie o winie lub niewinności oskarżonego, powinni co do zasady osobiście przesłuchać świadków i ocenić ich wiarygodność, gdyż jednym z istotnych elementów rzetelnego procesu karnego jest możliwość konfrontacji oskarżonego ze świadkami w obecności sądu, który w ostatecznym rozrachunku wydaje rozstrzygnięcie.

38

Należy przypomnieć w tym względzie, że postępowanie przed Sądem nie dotyczyło „postępowania karnego” w rozumieniu dyrektywy 2012/29, lecz skargi o stwierdzenie nieważności decyzji administracyjnej nakładającej na wnoszące odwołanie, dwie osoby prawne, grzywnę za naruszenie reguł konkurencji Unii.

39

Niezależnie od kwestii, czy w takich okolicznościach wnoszące odwołanie mogą być traktowane tak jak oskarżone w procesie karnym, wystarczy zauważyć, że w niniejszej sprawie nie chodzi wcale o ponowne przesłuchanie świadka przesłuchanego już przez inny skład orzekający, lecz o ewentualny obowiązek przesłuchania przez Sąd świadka, o którego przesłuchanie zwróciły się wnoszące odwołanie. Żadnego obowiązku tego rodzaju nie można jednak wywnioskować z pkt 42 i 43 wyroku z dnia 29 lipca 2019 r., Gambino i Hyka (C‑38/18, EU:C:2019:628).

40

Wreszcie należy także oddalić argument wnoszących odwołanie, według którego Sąd nie mógł ocenić wiarygodności oświadczeń pana W. bez wysłuchania go w charakterze świadka.

41

Przesłuchanie nie jest bowiem jedynym środkiem pozwalającym ocenić wiarygodność oświadczeń złożonych przez daną osobę. W tym celu sąd może w szczególności oprzeć się na innych dowodach, które potwierdzają te oświadczenia bądź zaprzeczają im.

42

Jednakże to właśnie dlatego, że niektórym oświadczeniom pana W. przeczyły inne dowody przedstawione Sądowi, w pkt 74, 102 i 107 zaskarżonego wyroku, do których odnoszą się wnoszące odwołanie w swym zarzucie, orzekł on, że oświadczenia te były mało wiarygodne lub niewiarygodne.

43

W świetle wszystkich powyższych rozważań należy oddalić zarzut pierwszy odwołania jako bezzasadny.

44

Wnoszące odwołanie podnoszą, że Sąd naruszył ich prawo „do konfrontacji”, przewidziane w art. 6 ust. 1 i w art. 6 ust. 3 lit. d) EKPC, oddalając ich wniosek o umożliwienie przesłuchania przez nie same pana W. jako świadka oskarżenia.

45

Zdaniem wnoszących odwołanie z orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka wynika, że jeżeli sąd wykorzystał dowody i oparł swoją decyzję na tych dowodach, to w celu poszanowania prawa „do konfrontacji” obrona musi mieć możliwość przedstawienia swojego stanowiska w przedmiocie wniosków wynikających z tych dowodów.

46

Wnoszące odwołanie utrzymują w tym względzie, że pan W. – jako zasadnicze źródło informacji w kontekście złożonego przez Linpac wniosku o zwolnienie z grzywny – był głównym świadkiem oskarżenia w postępowaniu, które doprowadziło do wydania zaskarżonej decyzji, a następnie do wydania zaskarżonego wyroku. Tymczasem Sąd oparł „skazanie” wnoszących odwołanie w decydującym zakresie na oświadczeniach pana W. zawartych w tym wniosku, nie stworzywszy im uprzednio możliwości przeprowadzenia konfrontacji. Sąd ograniczył zatem bez uzasadnionej przyczyny prawo wnoszących odwołanie do takiej konfrontacji.

47

Przedstawiciele Komisji przesłuchiwali bowiem pana W. w charakterze świadka oskarżenia, przy czym wykluczyli oni udział wnoszących odwołanie w tym przesłuchaniu, nie sporządzili protokołu ani nie poinformowali o tym przesłuchaniu wnoszących odwołanie. Aby zbilansować ten brak równowagi, konieczne było umożliwienie wnoszącym odwołanie samodzielnego przesłuchania pana W. przed Komisją bądź przynajmniej przed Sądem.

48

Komisja kwestionuje tę argumentację. Instytucja ta twierdzi, że argument wnoszących odwołanie dotyczący braku możliwości przesłuchania przez nie same pana W. w toku postępowania administracyjnego jest niedopuszczalny, ponieważ nie odnosi się do zaskarżonego wyroku. W każdym razie wszystkie argumenty przedstawione przez wnoszące odwołanie w ramach zarzutu drugiego należy jej zdaniem oddalić jako bezzasadne.

49

W zarzucie drugim wnoszące odwołanie twierdzą zasadniczo, że Sąd był zobowiązany, na podstawie art. 47 akapit drugi i art. 48 ust. 2 karty, w związku z art. 6 EKPC, do przychylenia się do ich wniosku o przesłuchanie pana W. w charakterze świadka, tak aby umożliwić im samodzielne przesłuchanie go, ze względu na to, iż był on „głównym świadkiem oskarżenia” w dotyczącym ich postępowaniu i został przesłuchany przez Komisję bez umożliwienia uczestnictwa w tym przesłuchaniu ich przedstawicielom.

50

Wnoszące odwołanie jedynie incydentalnie powołują się zatem na przesłuchanie pana W. przez Komisję, w związku z czym należy oddalić twierdzenie tej instytucji, że taki argument, podniesiony w odwołaniu, jest niedopuszczalny.

51

Jeśli chodzi o badanie tego zarzutu co do istoty, należy zauważyć, iż wnoszące odwołanie krytykują Sąd właśnie za to, że nie przesłuchał pana W. w charakterze świadka, w związku z czym nie może on logicznie zostać uznany za „świadka oskarżenia” przed Sądem.

52

Ponadto z zaskarżonego wyroku nie wynika, by Sąd wziął pod uwagę jakiekolwiek pisemne oświadczenie pana W. przedstawione przez Komisję. Jedynymi oświadczeniami pisemnymi pana W. uwzględnionymi przez Sąd są, jak wynika z pkt 34–39 zaskarżonego wyroku, oświadczenia przedstawione przez same wnoszące odwołanie.

53

Chociaż z pkt 36 zaskarżonego wyroku wynika, że pan W. był jednym ze źródeł zeznań, które zostały złożone w ramach wniosku o zwolnienie z grzywny przedstawionego przez Linpac, jego byłego pracodawcę, i na których Komisja oparła się w szczególności w spornej decyzji, to jednak oświadczenia tego przedsiębiorstwa zostały złożone na jego własną odpowiedzialność, przy znajomości potencjalnych negatywnych konsekwencji przedstawienia niedokładnych informacji (zob. podobnie wyrok z dnia 19 grudnia 2013 r., Siemens i in./Komisja, C‑239/11 P, C‑489/11 P i C‑498/11 P, niepublikowany, EU:C:2013:866, pkt 138). Dlatego też fakt, że pan W. był jednym ze źródeł tych zeznań lub nawet ich głównym źródłem, nie jest wystarczający, aby zakwalifikować go jako „świadka oskarżenia”.

54

Argument wnoszących odwołanie, że skoro Komisja wysłuchała pana W. przed wydaniem spornej decyzji, pod nieobecność przedstawicieli wnoszących odwołanie, to Sąd był zobowiązany do wezwania pana W. w charakterze świadka, aby umożliwić wnoszącym odwołanie samodzielne przesłuchanie go, nie może również zostać przyjęty. Wnoszące odwołanie miały bowiem możliwość samodzielnego skontaktowania się z panem W. w celu uzyskania od niego zeznań, co zresztą uczyniły, a uzyskane w ten sposób oświadczenia pisemne zostały przedstawione przed Sądem, który wziął je pod uwagę.

55

Wynika z tego, iż argumenty przedstawione na poparcie zarzutu drugiego nie pozwalają wykazać, że pomimo suwerennego zakresu uznania Sądu w tym względzie, o którym przypomniano w pkt 28–30 niniejszego wyroku, nie mógł on skutecznie odmówić przesłuchania pana W. w charakterze świadka. W związku z tym zarzut drugi odwołania należy oddalić jako bezzasadny.

56

Wnoszące odwołanie podnoszą, że Sąd naruszył zasadę równości broni, która stanowi część prawa do rzetelnego procesu sądowego w rozumieniu art. 6 ust. 1 i art. 6 ust. 3 lit. d) EKPC. Zasada ta oznacza, ich zdaniem, że Sąd powinien był zarządzić osobiste przesłuchanie pana W. i innych świadków, o których przesłuchanie wnioskowały.

57

Wnoszące odwołanie przypominają, że wskazały nazwiska świadków, których przesłuchania przed Sądem sobie życzyły, jak też fakty, które zamierzały udowodnić za pomocą tych zeznań. Tymczasem Sąd oddalił wniosek o przesłuchanie świadków, opierając się na uzasadnieniu, które nie spełnia wymogów orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, przypomnianych w szczególności w pkt 164 wyroku z dnia 18 grudnia 2018 r. w sprawie Murtazaliyeva przeciwko Rosji (CE:ECHR:2018:1218JUD003665805).

58

Komisja uważa, że zarzut trzeci odwołania jest bezzasadny i powinien zostać oddalony.

59

Co się tyczy, po pierwsze, naruszenia zasady równości broni, na którą powołują się wnoszące odwołanie, wystarczy wskazać, że z uwagi na to, że Sąd nie wysłuchał świadków zaproponowanych przez Komisję, nie można zarzucać mu naruszenia tej zasady, ponieważ w ten sam sposób postanowił zrezygnować z przesłuchania świadków zaproponowanych przez wnoszące odwołanie.

60

Po drugie, w zakresie, w jakim wnoszące odwołanie zarzucają Sądowi w istocie naruszenie obowiązku uzasadnienia w odniesieniu do oddalenia ich wniosku o przesłuchanie świadków, należy zauważyć, że w pkt 232–235 zaskarżonego wyroku Sąd przedstawił w sposób wymagany prawem powody, które skłoniły go do uznania, że uwzględnienie złożonego przez wnoszące odwołanie wniosku o przesłuchanie świadków nie było ani konieczne, ani właściwe. Czyniąc to, Sąd spełnił obowiązek uzasadniania swych wyroków.

61

Wyrok ETPC z dnia 18 grudnia 2018 r. w sprawie Murtazaliyeva przeciwko Rosji (CE:ECHR:2018:1218JUD003665805) nie pozwala na podważenie powyższych rozważań. Chociaż trybunał ten zauważył w pkt 164 tego wyroku, że rozumowanie sądów rozpatrujących wniosek o przesłuchanie świadków musi odpowiadać argumentom przedstawionym w uzasadnieniu tego wniosku, to znaczy powinno być równie obszerne i szczegółowe jak owe argumenty, to jednak w pkt 165 wskazanego wyroku dodał on, że ponieważ EKPC nie wymaga wzywania lub przesłuchiwania wszystkich świadków obrony, od sądów krajowych nie oczekuje się udzielania szczegółowych odpowiedzi na każdy dotyczący tej kwestii wniosek obrony, jednakże ich decyzje muszą zawierać odpowiednie uzasadnienie.

62

Tymczasem w niniejszej sprawie Sąd uwzględnił argumenty przedstawione przez wnoszące odwołanie na poparcie ich wniosku o przesłuchanie świadków, które streścił w pkt 221–225 zaskarżonego wyroku i na które odpowiedział w pkt 232–235 tego wyroku w sposób, którego nie można uznać za nieodpowiedni.

63

Wynika z tego, że zarzut trzeci odwołania należy oddalić jako bezzasadny.

64

Wnoszące odwołanie podnoszą, że Sąd naruszył obowiązek uzasadniania swych decyzji. Z jednej strony twierdzą one, że niemożliwe jest zrozumienie, na jakich przesłankach Sąd oparł zawarte w pkt 67 zaskarżonego wyroku stwierdzenie, że spółka Silver Plastics uczestniczyła w domniemanym antykonkurencyjnym spotkaniu w dniu 13 czerwca 2002 r. Sąd nie wyjaśnił w żadnym momencie, dlaczego odręczne notatki, o których mowa w pkt 54 zaskarżonego wyroku, miałyby świadczyć o naruszeniu prawa konkurencji Unii. Ponadto w pkt 63 zaskarżonego wyroku Sąd dążył jedynie do wykazania, że argumenty przedstawione przez wnoszące odwołanie nie przesądzają o tym, że inne spotkanie, którego przedmiot nie był antykonkurencyjny i które odbyło się w tym samym dniu z udziałem przedstawicieli Silver Plastics, rozpoczęło się o godzinie 9.00 i że w związku z tym przedstawiciele tej spółki nie mogli uczestniczyć w antykonkurencyjnym spotkaniu, które odbyło się w tym samym czasie. Natomiast powody, dla których Sąd uznał, że spotkanie, którego cel nie był antykonkurencyjny, rozpoczęło się później, pozostają nieokreślone. Wnoszące odwołanie podkreślają, że nie kwestionują oceny dowodów dokonanej przez Sąd, lecz krytykują fakt, że Sąd nie poparł swoich założeń w sposób pozytywny.

65

Z drugiej strony wnoszące odwołanie zarzucają Sądowi, że wielokrotnie poprzestawał w zaskarżonym wyroku na niepopartych uzasadnieniem twierdzeniach, że oświadczenia pisemne pana W. nie są wiarygodne.

66

Komisja uważa, że zarzut czwarty odwołania jest częściowo niedopuszczalny – ponieważ ma on na celu zakwestionowanie oceny dowodów dokonanej przez Sąd – a w każdym razie bezzasadny.

67

Jak podkreśliły same wnoszące odwołanie, zarzut czwarty odwołania ma na celu skontrolowanie, czy Sąd spełnił ciążący na nim obowiązek uzasadniania wyroków, i nie zmierza do ponownej oceny okoliczności faktycznych, do której Trybunał nie jest właściwy na etapie odwołania. Należy zatem oddalić argument Komisji, że zarzut ten jest częściowo niedopuszczalny.

68

Po pierwsze, jeśli chodzi o argumenty wnoszących odwołanie dotyczące pkt 67 zaskarżonego wyroku, należy zauważyć, że Sąd stwierdził tamże, iż w dniu 13 czerwca 2002 r. różne przedsiębiorstwa konkurujące na właściwym rynku, w tym Silver Plastics, spotkały się w celu omówienia strategii cenowych przy okazji spotkania, które odbyło się w tym samym dniu i które nie miało antykonkurencyjnego celu.

69

Wnoszące odwołanie zasadniczo utrzymywały przed Sądem, że spotkanie niemające antykonkurencyjnego celu i spotkanie dotyczące cen odbyły się w tym samym czasie, wobec czego przedstawiciele Silver Plastics, którzy uczestniczyli w tym pierwszym spotkaniu, nie mogli uczestniczyć również w drugim z nich.

70

Tymczasem w pkt 47–66 zaskarżonego wyroku Sąd przedstawił w sposób wyczerpujący wszystkie elementy, które jego zdaniem świadczyły o tym, że przedstawiciele spółki Silver Plastics uczestniczyli w antykonkurencyjnym spotkaniu dotyczącym cen. Wbrew temu, co twierdzą wnoszące odwołanie, ustalenie przez Sąd dokładnej godziny rozpoczęcia spotkania, którego cel nie był antykonkurencyjny, wcale nie było w tym względzie konieczne. Sąd mógł uznać w pkt 67 zaskarżonego wyroku, nie naruszając przy tym ciążącego na nim obowiązku uzasadnienia, że istniały pewne niejasności co do godziny rozpoczęcia tego drugiego spotkania.

71

Co się tyczy odręcznych notatek, o których mowa w pkt 54 zaskarżonego wyroku, wbrew twierdzeniom skarżących, z pkt 56 tego wyroku jasno wynika, że odnosiły się one do cen stosowanych przez różne konkurujące ze sobą przedsiębiorstwa, w tym Silver Plastics, a zatem świadczyły o naruszeniu prawa konkurencji Unii.

72

Wbrew temu, co twierdzą wnoszące odwołanie w swej skardze, treść pkt 54, 63 i 67 zaskarżonego wyroku nie wskazuje zatem na jakiekolwiek naruszenie przez Sąd obowiązku uzasadnienia.

73

Po drugie, wnoszące odwołanie zarzucają Sądowi, że nie uzasadnił swojego twierdzenia, zgodnie z którym przedłożone mu przez nie oświadczenia pana W. nie były wiarygodne.

74

W tym względzie należy zaznaczyć, że wbrew temu, co sugerują wnoszące odwołanie, Sąd nie przeprowadził oceny wiarygodności całości oświadczeń pana W.

75

Jak już wskazano w pkt 42 niniejszego wyroku, w kilku punktach zaskarżonego wyroku Sąd stwierdził, że jedynie niektóre wypowiedzi pana W. zawarte w przedłożonych mu przez wnoszące odwołanie oświadczeniach były mało wiarygodne bądź całkiem niewiarygodne, ponieważ przeczyły im inne dowody, o których wspomniał Sąd.

76

W związku z tym nie można zarzucać Sądowi, że nie dopełnił on ciążącego na nim obowiązku uzasadnienia w odniesieniu do kwestii wiarygodności wszystkich twierdzeń pana W.

77

W konsekwencji zarzut czwarty należy oddalić jako bezzasadny.

78

Wnoszące odwołanie podnoszą, że Sąd naruszył art. 101 TFUE i art. 23 ust. 3 rozporządzenia nr 1/2003, orzekając, iż rozpatrywane naruszenie na obszarze NWE, o którym mowa w spornej decyzji, stanowiło jednolite i ciągłe naruszenie dotyczące rynku tacek sztywnych, które obejmowało w szczególności okres od 13 czerwca 2002 r. do 24 sierpnia 2004 r. Sąd nie wykazał istnienia w tym okresie na właściwym rynku całościowego planu przejawiającego się w pojedynczych naruszeniach, które mogły być ze sobą powiązane. Przeciwnie, sam przyznał on w pkt 177 zaskarżonego wyroku, że spotkanie dotyczące owego rynku odbyło się po raz pierwszy w dniu 24 sierpnia 2004 r.

79

Błąd popełniony przez Sąd miał wpływ na kwotę grzywny nałożonej na wnoszące odwołanie, ponieważ została ona ustalona z uwzględnieniem kwoty wyjściowej opartej na obrocie osiągniętym w roku gospodarczym 2006, w szczególności z tytułu sprzedaży tacek sztywnych. Kwota ta została następnie pomnożona przez liczbę lat trwania naruszenia, w wyniku czego obrót ze sprzedaży tacek sztywnych za okres przed wrześniem 2004 r. został uwzględniony przy obliczaniu wysokości grzywny.

80

Komisja kwestionuje argumenty wnoszących odwołanie i uważa, że zarzut piąty odwołania powinien zostać oddalony.

81

Należy przypomnieć, że pojęcie „jednolitego i ciągłego naruszenia”, które zostało przyjęte w orzecznictwie Trybunału, zakłada istnienie „całościowego planu”, w który wpisują się różne działania ze względu na ich identyczny cel polegający na zakłóceniu konkurencji na rynku wewnętrznym, i to niezależnie od faktu, że jedno z tych działań lub większa ich liczba mogłyby również stanowić same w sobie i odrębnie naruszenie art. 101 TFUE (wyrok z dnia 26 stycznia 2017 r., Villeroy & Boch/Komisja, C‑644/13 P, EU:C:2017:59, pkt 47 i przytoczone tam orzecznictwo).

82

Z orzecznictwa tego wynika, że uczestnictwo przedsiębiorstwa w jednolitym i ciągłym naruszeniu nie wymaga jego bezpośredniego udziału we wszystkich zachowaniach antykonkurencyjnych stanowiących to naruszenie, ani też nie wymaga, aby wszystkie przedsiębiorstwa uczestniczące w jednolitym i ciągłym naruszeniu prowadziły działalność na tym samym rynku (zob. podobnie wyrok z dnia 26 stycznia 2017 r., Villeroy & Boch/Komisja, C‑644/13 P, EU:C:2017:59, pkt 49, 51 i przytoczone tam orzecznictwo).

83

W niniejszej sprawie z pkt 177 zaskarżonego wyroku wynika, że Sąd w ramach niezależnej oceny okoliczności faktycznych stwierdził, iż rozpatrywane naruszenie na obszarze NWE, w którym uczestniczyły wnoszące odwołanie, dotyczyło zarówno tacek polistyrenowych, jak i tacek sztywnych. Z tych względów Sąd uznał zatem, że istniał „całościowy plan” obejmujący oba te produkty.

84

W świetle tego stwierdzenia Sąd nie naruszył prawa, potwierdzając wniosek sformułowany w uzasadnieniu spornej decyzji, zgodnie z którym wnoszące odwołanie uczestniczyły w jednolitym i ciągłym naruszeniu na obszarze NWE, dotyczącym zarówno tacek polistyrenowych, jak i tacek sztywnych w okresie od 13 czerwca 2002 r. do 29 października 2007 r.

85

Nawet jeśli pierwsze spotkanie dotyczące rynku tacek sztywnych miało miejsce dopiero w dniu 24 sierpnia 2004 r., jak twierdzą wnoszące odwołanie, to okoliczność ta nie miała bowiem wpływu na ich udział w jednolitym i ciągłym naruszeniu dotyczącym zarówno tacek polistyrenowych, jak i tacek sztywnych, ponieważ – jak stwierdził Sąd – realizacja „całościowego planu” w rozumieniu orzecznictwa Trybunału wskazanego w pkt 81 niniejszego wyroku, w który wpisywały się również działania dotyczące tacek sztywnych, rozpoczęła się w dniu 13 czerwca 2002 r.

86

Wynika z tego, że zarzut piąty odwołania należy oddalić jako bezzasadny.

87

Wnoszące odwołanie twierdzą, że Sąd naruszył art. 23 ust. 2 zdania pierwsze i drugie rozporządzenia nr 1/2003 w związku z art. 101 ust. 1 TFUE, ponieważ oparł swe rozumowanie na założeniu, że stanowią one jednostkę gospodarczą, nie uwzględniając przedstawionych przez nie okoliczności faktycznych i dowodów, które pozwalały na obalenie przyjętego w tym względzie domniemania, opartego na fakcie, że prawie cały kapitał spółki Silver Plastics znajdował się w posiadaniu Johannes Reifenhäuser Holding. Tymczasem, jak wynika ich zdaniem z szeregu elementów powołanych przed Sądem, spółka Johannes Reifenhäuser Holding nigdy nie przedstawiała się osobom trzecim jako właściciel spółki Silver Plastics. Johannes Reifenhäuser Holding jest jedynie podmiotem utworzonym ze względów administracyjnych, który należałoby pominąć przy ustalaniu istnienia jednostki gospodarczej. Przedmiot działalności tej spółki, określony w sposób wysoce ogólny, nie stoi na przeszkodzie takiemu twierdzeniu, wbrew temu, co wskazano w pkt 269 zaskarżonego wyroku.

88

Komisja kwestionuje argumentację wnoszących odwołanie.

89

Należy przypomnieć, że w pkt 265 zaskarżonego wyroku Sąd zauważył, iż w okresie objętym rozpatrywanym naruszeniem spółka Johannes Reifenhäuser Holding była w posiadaniu prawie całego (99,75%) kapitału spółki Silver Plastics.

90

W pkt 266 zaskarżonego wyroku Sąd uznał zatem, że Komisja mogła oprzeć się na domniemaniu, w myśl którego w szczególnym przypadku, gdy spółka dominująca posiada cały lub prawie cały kapitał spółki zależnej, która dopuściła się naruszenia unijnych zasad konkurencji, istnieje wzruszalne domniemanie, iż owa spółka dominująca rzeczywiście wywiera decydujący wpływ na swoją spółkę zależną (zob. podobnie wyroki: z dnia 25 października 1983 r., AEG-Telefunken/Komisja, 107/82, EU:C:1983:293, pkt 50; z dnia 16 czerwca 2016 r., Evonik Degussa i AlzChem/Komisja, C‑155/14 P, EU:C:2016:446, pkt 28).

91

Po przeanalizowaniu w pkt 267–279 zaskarżonego wyroku argumentów i dowodów przedstawionych przez wnoszące odwołanie Sąd uznał w pkt 280 tego wyroku, że nie wystarczają one do obalenia domniemania, o którym mowa w punkcie poprzednim.

92

Na poparcie badanego zarzutu wnoszące odwołanie powtarzają zasadniczo argumenty, które przedstawiły przed Sądem w celu wykazania, że spółka Johannes Reifenhäuser Holding nie wywierała decydującego wpływu na spółkę Silver Plastics, przy czym nie wyjaśniły, na czym polega błąd, który w ramach tej oceny popełnił ich zdaniem Sąd.

93

Tymczasem zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału w odwołaniu należy dokładnie wskazać zakwestionowane części wyroku lub postanowienia, którego uchylenia zażądano, oraz argumenty prawne, które szczegółowo uzasadniają to żądanie. Nie spełnia tego wymogu odwołanie, które ogranicza się jedynie do powtórzenia czy też dosłownego odtworzenia zarzutów i argumentów podniesionych już przed Sądem i nie zawiera nawet argumentacji mającej na celu wskazanie konkretnego naruszenia prawa, którym miałby być dotknięty zaskarżony wyrok lub zaskarżone postanowienie (postanowienie z dnia 4 lipca 2012 r., Région Nord-Pas-de-Calais/Komisja, C‑389/11 P, niepublikowane, EU:C:2012:408, pkt 25 i przytoczone tam orzecznictwo).

94

Wobec powyższego zarzut szósty należy odrzucić jako niedopuszczalny.

95

Wnoszące odwołanie twierdzą, że Sąd naruszył art. 23 ust. 2 akapit drugi rozporządzenia nr 1/2003, ponieważ przy obliczaniu grzywny, która została na nie nałożona na zasadzie odpowiedzialności solidarnej, błędnie uwzględnił obrót uzyskany z działalności przekazanej następnie spółce Maschinenfabrik, co doprowadziło do przekroczenia określonej w tym przepisie górnej granicy odpowiadającej 10% obrotów każdego z przedsiębiorstw uczestniczących w naruszeniu. Podnoszą one, że Sąd nie uwzględnił orzecznictwa Trybunału dotyczącego stosowania tego przepisu, skoro w pkt 311 zaskarżonego wyroku przyjął czas trwania naruszenia jako jedyne właściwe kryterium dla określenia obrotu, który należy uwzględnić przy obliczaniu górnej granicy grzywny. Zdaniem wnoszących odwołanie w celu określenia tego obrotu należało wybrać właściwy rok obrotowy, z uwzględnieniem działalności gospodarczej w okresie trwania naruszenia, a następnie, tytułem korekty, wziąć pod uwagę zdolność płatniczą danego przedsiębiorstwa w chwili wydania decyzji nakładającej grzywnę. Dodają one, że w niniejszej sprawie ich zdolność płatnicza uległa znacznemu zmniejszeniu z dniem wydania spornej decyzji, o czym Komisja wiedziała.

96

Komisja kwestionuje argumenty wnoszących odwołanie i uważa, że zarzut siódmy powinien zostać oddalony.

97

Zgodnie z art. 23 ust. 2 rozporządzenia nr 1/2003 w przypadku każdego przedsiębiorstwa i związku przedsiębiorstw uczestniczących w naruszeniu art. 101 lub 102 TFUE nałożona grzywna nie może przekraczać 10% całkowitego obrotu uzyskanego w poprzedzającym roku obrotowym.

98

W pkt 307 zaskarżonego wyroku Sąd stwierdził, że sporna decyzja została wydana w dniu 24 czerwca 2015 r. oraz że – skoro rok obrotowy spółki Johannes Reifenhäuser Holding kończy się z dniem 30 czerwca każdego roku – „poprzedzającym rokiem obrotowym” w rozumieniu art. 23 ust. 2 rozporządzenia nr 1/2003 był w jej przypadku rok obrotowy 2013/2014, który zakończył się w dniu 30 czerwca 2014 r.

99

Z pkt 309 tego wyroku wynika, że dopiero w dniu 28 maja 2015 r., a więc po zakończeniu roku obrotowego 2013/2014, transakcja polegająca na wyodrębnieniu ze spółki Johannes Reifenhäuser Holding przyszłej spółki Maschinenfabrik została prawidłowo zarejestrowana. Jak stwierdził Sąd w tym samym punkcie wyroku, bez znaczenia jest okoliczność, że sprzedaż ta wywarła skutek wsteczny od dnia 30 września 2014 r., ponieważ data ta również przypadała po dniu 30 czerwca 2014 r.

100

W świetle tych okoliczności, które nie zostały zakwestionowane przez wnoszące odwołanie, Sąd prawidłowo zastosował art. 23 ust. 2 rozporządzenia nr 1/2003, uwzględniając w celu obliczenia górnej granicy nałożonej na nie grzywny obrót osiągnięty przez Johannes Reifenhäuser Holding w roku obrotowym 2013/2014, w tym obrót osiągnięty w ramach działalności, która po podziale zarejestrowanym w dniu 28 maja 2015 r. stała się działalnością spółki Maschinenfabrik.

101

Argumentacja wnoszących odwołanie, zgodnie z którą w dniu wydania spornej decyzji ich zdolność płatnicza uległa istotnemu ograniczeniu w następstwie podziału spółki Johannes Reifenhäuser Holding, który doprowadził do powstania spółki Maschinenfabrik, nie może prowadzić do odmiennego wniosku.

102

Z orzecznictwa Trybunału wynika wprawdzie, że w celu ustalenia znaczenia wyrażenia „poprzedzający rok obrotowy” Komisja – z uwagi na kontekst oraz cel systemu kar ustanowionego w rozporządzeniu nr 1/2003 – jest zobowiązana dokonać oceny, w każdym rozpatrywanym przypadku, zamierzonego wpływu na zainteresowane przedsiębiorstwo, uwzględniając w szczególności obrót tego przedsiębiorstwa odzwierciedlający jego rzeczywistą sytuację gospodarczą w okresie, w którym zostało popełnione naruszenie. W sytuacjach, w których wielkość obrotu osiągniętego przez dane przedsiębiorstwo nie dostarcza żadnych pomocnych wskazówek co do jego rzeczywistej sytuacji gospodarczej ani co do odpowiedniego poziomu grzywny, która ma zostać na nie nałożona, Komisja ma prawo odnieść się do innego roku obrotowego, aby móc dokonać właściwej oceny zasobów finansowych tego przedsiębiorstwa oraz zapewnić, że grzywna będzie mieć wystarczająco odstraszający skutek i proporcjonalny charakter (zob. podobnie wyrok z dnia 15 maja 2014 r., 1. garantovaná/Komisja, C‑90/13 P, niepublikowany, EU:C:2014:326, pkt 15–17 i przytoczone tam orzecznictwo).

103

Jednakże okoliczności faktyczne, na które wnoszące odwołanie powołały się na poparcie zarzutu szóstego podniesionego przed Sądem, a mianowicie podział spółki Johannes Reifenhäuser Holding skutkujący powstaniem spółki Maschinenfabrik w dniu, który nastąpił znacznie później niż okres, w którym sporne naruszenie trwało , nie pozwalały wcale na podanie w wątpliwość wniosku, że obrót osiągnięty przez Johannes Reifenhäuser Holding w roku obrotowym 2013/2014 może być przydatną wskazówką co do rzeczywistej sytuacji gospodarczej tego przedsiębiorstwa w okresie, w którym naruszenie to trwało , i co do właściwego poziomu grzywny, jaką należy na nie nałożyć.

104

Przeciwnie, gdyby przyjąć, że przedsiębiorstwo, które naruszyło unijne reguły konkurencji, może – poprzez przeniesienie na osobę trzecią jednego z sektorów swojej działalności na kilka dni przed przyjęciem decyzji o nałożeniu na nie grzywny – znacznie obniżyć górną granicę, której grzywna ta w żadnym wypadku nie powinna przekroczyć, skuteczność sankcji przewidzianych w rozporządzeniu nr 1/2003 byłaby poważnie zagrożona.

105

Sąd nie popełnił więc błędu, gdy w celu obliczenia górnej granicy grzywny, która została nałożona na wnoszące odwołanie na zasadzie odpowiedzialności solidarnej, wziął pod uwagę obrót spółki Johannes Reifenhäuser Holding uzyskany przez nią w roku obrotowym 2013/2014.

106

Co za tym idzie, zarzut siódmy należy oddalić jako bezzasadny.

107

W konsekwencji odwołanie należy oddalić w całości.

108

Zgodnie z art. 184 § 2 regulaminu postępowania przed Trybunałem, jeżeli odwołanie jest bezzasadne, Trybunał rozstrzyga o kosztach.

109

Zgodnie z art. 138 § 1 regulaminu postępowania, mającym zastosowanie do postępowania odwoławczego na podstawie art. 184 § 1 tego regulaminu, kosztami zostaje obciążona, na żądanie strony przeciwnej, strona przegrywająca sprawę.

110

Ponieważ zarzuty wnoszących odwołanie zostały oddalone, a Komisja wniosła o obciążenie ich kosztami postępowania, należy obciążyć je, poza ich własnymi kosztami, także kosztami poniesionymi przez Komisję.

Z powyższych względów Trybunał (dziewiąta izba) orzeka, co następuje: