EUR-Lex Access to European Union law

Back to EUR-Lex homepage

This document is an excerpt from the EUR-Lex website

Document 62019CC0665

Opinia rzecznika generalnego G. Pitruzzelli przedstawiona w dniu 29 kwietnia 2021 r.
NeXovation, Inc. przeciwko Komisji Europejskiej.
Odwołanie – Pomoc państwa – Pomoc na rzecz kompleksu Nürburgring (Niemcy) – Decyzja uznająca pomoc za częściowo niezgodną z rynkiem wewnętrznym – Sprzedaż aktywów beneficjentów pomocy uznanej za niezgodną – Otwarte, przejrzyste, niedyskryminacyjne i bezwarunkowe postępowanie przetargowe – Decyzja stwierdzająca, że zwrot niezgodnej pomocy nie dotyczy nowego właściciela kompleksu Nürburgring i że ten przy nabyciu tego kompleksu nie skorzystał z tej pomocy – Dopuszczalność – Status zainteresowanej strony – Osoba, której rozstrzygnięcie dotyczy indywidualnie – Naruszenie praw proceduralnych zainteresowanych stron – Trudności wymagające wszczęcia formalnego postępowania wyjaśniającego – Uzasadnienie.
Sprawa C-665/19 P.

Court reports – general

ECLI identifier: ECLI:EU:C:2021:348

 OPINIA RZECZNIKA GENERALNEGO

GIOVANNIEGO PITRUZZELLI

przedstawiona w dniu 29 kwietnia 2021 r. ( 1 )

Sprawa C‑665/19 P

NeXovation, Inc.

przeciwko

Komisji Europejskiej

Odwołanie – Pomoc państwa – Pomoc na rzecz kompleksu Nürburgring – Sprzedaż aktywów beneficjentów pomocy państwa uznanej za niezgodną z rynkiem wewnętrznym – Otwarte, przejrzyste, niedyskryminacyjne i bezwarunkowe postępowanie przetargowe – Brak trudności wymagających wszczęcia formalnego postępowania wyjaśniającego – Obowiązek uzasadnienia spoczywający na Sądzie – Artykuł 20 ust. 2 rozporządzenia nr 659/1999 – Naruszenie uprawnień procesowych zainteresowanych stron

1.

W swoim odwołaniu, które jest przedmiotem niniejszej opinii, spółka NeXovation Inc. (zwana dalej „wnoszącą odwołanie”) wnosi o uchylenie wyroku Sądu Unii Europejskiej z dnia 19 czerwca 2019 r., NeXovation/Komisja (T‑353/15, EU:T:2019:434; zwanego dalej „zaskarżonym wyrokiem”), w którym Sąd oddalił jej skargę o stwierdzenie nieważności decyzji Komisji (UE) 2016/151 z dnia 1 października 2014 r. w sprawie pomocy państwa SA.31550 (2012/C) (ex 2012/NN) wdrożonej przez Niemcy na rzecz Nürburgring (zwanej dalej „decyzją końcową”) ( 2 ).

2.

Niniejsza sprawa porusza kwestie dotyczące zakresu obowiązku uzasadnienia wyroków przez Sąd oraz dotyczące zakresu uprawnień procesowych zainteresowanych stron, które składają do Komisji skargę dotyczącą pomocy państwa.

I. Okoliczności faktyczne

3.

Okoliczności faktyczne sporu zostały przedstawione w pkt 1–15 zaskarżonego wyroku i dla celów niniejszego postępowania można je streścić w następujący sposób.

4.

Kompleks Nürburgring (zwany dalej „Nürburgringiem”), położony na terenie niemieckiego kraju związkowego Nadrenia-Palatynat, obejmuje samochodowy tor wyścigowy, park rozrywki, hotele i restauracje.

5.

W okresie od 2002 r. do 2012 r. właściciele Nürburgringu (zwani dalej „sprzedającymi”) otrzymali głównie od kraju związkowego Nadrenia-Palatynat środki wsparcia na budowę parku rozrywki, hoteli i restauracji oraz na organizację wyścigów Formuły 1.

6.

W następstwie skargi do Komisji te środki wsparcia były przedmiotem formalnego postępowania wyjaśniającego na mocy art. 108 ust. 2 TFUE wszczętego przez Komisję w 2012 r.

7.

W tym samym roku Amtsgericht Bad Neuenahr-Ahrweiler (sąd rejonowy w Bad Neuenahr-Ahrweiler, Niemcy) orzekł o niewypłacalności sprzedających i postanowił dokonać sprzedaży ich aktywów (zwanych dalej „aktywami Nürburgringu”). Zostało wszczęte postępowanie przetargowe (zwane dalej „postępowaniem przetargowym”), które zakończyło się sprzedażą tych aktywów spółce Capricorn Nürburgring Besitzgesellschaft GmbH (zwanej dalej „spółką Capricorn”).

8.

W dniu 10 kwietnia 2014 r. wnosząca odwołanie złożyła skargę do Komisji, w której twierdziła, że postępowanie przetargowe nie było otwarte, przejrzyste, niedyskryminacyjne i bezwarunkowe oraz nie zakończyło się sprzedażą aktywów Nürburgring po cenie rynkowej, ponieważ aktywa te zostały zbyte oferentowi – spółce Capricorn –, którego oferta była niższa od oferty wnoszącej odwołanie i która to oferta była faworyzowana w postępowaniu przetargowym. Zgodnie z tą skargą do Komisji spółka Capricorn otrzymała w ten sposób pomoc odpowiadającą różnicy między ceną rynkową aktywów Nürburgringu a ceną zapłaconą za nabycie owych aktywów oraz zapewniła ciągłość działalności gospodarczej sprzedających. Nakaz odzyskania pomocy otrzymanej przez sprzedających powinien był zatem objąć tę spółkę.

9.

Komisja wydała decyzję końcową w dniu 1 października 2014 r. W decyzji tej (zwanej dalej „pierwszą sporną decyzją”) Komisja, po pierwsze, stwierdziła, że niektóre środki przyznane przez Niemcy na rzecz sprzedających były niezgodne z prawem i niezgodne z rynkiem wewnętrznym, a po drugie, uznała, że ewentualny zwrot tych pomocy ( 3 ) nie dotyczy spółki Capricorn oraz jej spółek zależnych.

10.

Po drugie, w decyzji końcowej Komisja stwierdziła, że sprzedaż aktywów Nürburgringu na rzecz spółki Capricorn nie stanowi pomocy państwa ( 4 ). Komisja uznała, że sprzedaż ta odbyła się w drodze otwartego, przejrzystego i niedyskryminującego postępowania przetargowego oraz że postępowanie to zakończyło się sprzedażą wspomnianych aktywów po cenie rynkowej (dalej „druga sporna decyzja”).

II. Postępowanie przed Sądem i zaskarżony wyrok

11.

Pismem, które wpłynęło do sekretariatu Sądu w dniu 26 czerwca 2015 r., wnosząca odwołanie złożyła skargę o stwierdzenie nieważności zarówno pierwszej jak i drugiej spornej decyzji.

12.

W zaskarżonym wyroku Sąd przede wszystkim odrzucił skargę jako niedopuszczalną w zakresie, w jakim zmierzała ona do stwierdzenia nieważności pierwszej spornej decyzji. Sąd uznał, że wnosząca odwołanie nie wykazała, iż decyzja ta dotyczyła jej indywidualnie w rozumieniu art. 263 akapit czwarty TFUE ( 5 ).

13.

W odniesieniu do żądania stwierdzenia nieważności drugiej spornej decyzji Sąd stwierdził przede wszystkim, że wnosząca odwołanie, jako zainteresowana strona, ma legitymację procesową czynną do wniesienia skargi w celu ochrony uprawnień procesowych zagwarantowanych jej w art. 108 ust. 2 TFUE ( 6 ), jak również interes prawny. Sąd zbadał zatem co do istoty zarzuty podniesione na poparcie tego żądania i oddalił je wszystkie, oddalając tym samym skargę w całości ( 7 ).

III. Postępowanie przed Trybunałem i żądania stron

14.

Wnosząca odwołanie wnosi do Trybunału o uchylenie pkt 3 i 4 sentencji zaskarżonego wyroku oraz stwierdzenie nieważności pierwszej i drugiej spornej decyzji lub, tytułem żądania ewentualnego, o przekazanie sprawy Sądowi do ponownego rozpoznania i obciążenie Komisji kosztami postępowania.

15.

Komisja wnosi do Trybunału o oddalenie odwołania i o obciążenie wnoszącej odwołanie kosztami postępowania.

IV. Analiza odwołania

16.

Na poparcie odwołania wnosząca odwołanie podnosi sześć zarzutów.

17.

Zarzut pierwszy dotyczy części zaskarżonego wyroku odnoszącej się do pierwszej spornej decyzji. Wnosząca odwołanie podnosi, że Sąd błędnie uznał, iż decyzja ta nie dotyczyła jej indywidualnie.

18.

Pozostałe pięć zarzutów odwołania dotyczy natomiast części zaskarżonego wyroku odnoszącej się do drugiej spornej decyzji. W szczególności zarzut drugi dotyczy błędnego zastosowania pojęcia pomocy państwa; zarzut trzeci dotyczy błędnego zastosowania pojęcia „poważnych trudności”; zarzut czwarty dotyczy błędnego zastosowania art. 20 ust. 2 rozporządzenia nr 659/1999 ( 8 ); zarzut piąty dotyczy błędnej oceny bezstronnego charakteru badania skargi do Komisji złożonej przez wnoszącą odwołanie; wreszcie, w zarzucie szóstym wnosząca odwołanie podnosi naruszenie prawa przy ocenie wystarczającego charakteru uzasadnienia drugiej spornej decyzji.

19.

Zgodnie z wnioskiem Trybunału skupię się w mojej analizie na zarzutach od drugiego do szóstego, które dotyczą żądania stwierdzenia nieważności drugiej spornej decyzji.

20.

W tym względzie należy na wstępie zauważyć, że jest bezsporne, iż druga sporna decyzja stanowi decyzję wydaną po przeprowadzeniu wstępnego etapu badania ( 9 ), w którym Komisja stwierdziła, że rozpatrywane środki nie stanowią pomocy państwa w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE, i w związku z tym postanowiła nie wszczynać formalnego postępowania wyjaśniającego przewidzianego w art. 108 ust. 2 TFUE ( 10 ).

21.

W tym względzie przypominam również, że – jak wskazano w pkt 77–82 zaskarżonego wyroku – z orzecznictwa wynika, iż w sytuacji gdy strona skarżąca wnosi o stwierdzenie nieważności decyzji wydanej po zakończeniu wstępnego etapu badania, uznającej, że przedmiotowy środek nie stanowi pomocy państwa, lub decyzji o niewnoszeniu zastrzeżeń, kwestionuje ona zasadniczo fakt, że Komisja nie wszczęła formalnego postępowania wyjaśniającego, naruszając w ten sposób uprawnienia procesowe przysługujące skarżącej w ramach tego postępowania. Aby wniesione przez stronę skarżącą żądanie stwierdzenie nieważności zostało uwzględnione, skarżąca może podnieść wszelkie zarzuty mogące świadczyć o tym, że ocena informacji i dowodów, którymi Komisja dysponowała lub mogła dysponować, powinna była wzbudzić wątpliwości co do kwalifikacji przedmiotowego środka jako pomocy państwa lub co do jego zgodności z rynkiem wewnętrznym ( 11 ).

A. W przedmiocie zarzutu drugiego, dotyczącego rzekomo błędnego zastosowania pojęcia pomocy państwa

1.   Argumenty stron

22.

Drugi zarzut odwołania składa się z czterech części.

23.

W części pierwszej zarzutu wnosząca odwołanie utrzymuje, że Sąd błędnie uznał w pkt 122–128 zaskarżonego wyroku, iż Komisja nie powinna była powziąć wątpliwości co do wiążącego charakteru pisma Deutsche Bank z dnia 10 marca 2014 r., przedstawionego przez spółkę Capricorn jako gwarancja finansowa na poparcie jej oferty. Wnosząca odwołanie twierdzi, że z szeregu okoliczności, w szczególności z wyraźnej wzmianki o niewiążącym charakterze zawartej w załączniku do tego pisma, wynika, iż był to jedynie list intencyjny. W replice wnosząca odwołanie podnosi, że kwestia ustalenia, czy pismo to ma charakter wiążący, jest kwestią prawną, która może zostać zbadana przez Trybunał w ramach postępowania odwoławczego, a posiłkowo podnosi ona, że w każdym razie Sąd przeinaczył owo pismo.

24.

Część druga zarzutu ma na celu zakwestionowanie ustalenia Sądu, zgodnie z którym wnosząca odwołanie nie wykazała, że Komisja powinna była powziąć wątpliwości co do przejrzystego charakteru postępowania przetargowego w odniesieniu do terminów składania ofert.

25.

Wnosząca odwołanie twierdzi, po pierwsze, że Sąd pominął okoliczność, iż została ona wprowadzona w błąd co do tych terminów przez sprzedających, którzy poinformowali ją o przedłużeniu wspomnianych terminów do dnia 31 marca 2014 r. Sąd pominął również fakt, że taka zmiana warunków postępowania powinna była zostać zastosowana do wszystkich oferentów.

26.

Po drugie, Sąd pominął także okoliczność, że – jak twierdzi wnosząca odwołanie – takie postępowanie przetargowe odeszło od podejścia, jakie przyjąłby zwykły inwestor prywatny. Znajduje to potwierdzenie w pkt 93 zawiadomienia Komisji w sprawie pojęcia pomocy państwa ( 12 ), z którego wynika, że nieprzestrzeganie przepisów prawa Unii w dziedzinie zamówień publicznych powinno budzić wątpliwości co do zgodności z przepisami dotyczącymi pomocy państwa. W niniejszym przypadku przepisy te nie były przestrzegane, ponieważ prawo Unii nie zezwala na swobodne negocjacje po upływie terminu. Sąd nie wziął pod uwagę tych kwestii.

27.

Po trzecie, Sąd nie wziął pod uwagę, że – jak podnosi wnosząca odwołanie – decyzja końcowa zawiera sprzeczne stwierdzenia odpowiednio w motywach 272 i 275 lit. c), dotyczące kwestii, czy sprzedający przedłużyli termin składania ofert, czy też nie.

28.

W części trzeciej zarzutu wnosząca odwołanie podnosi, że Sąd nie wziął pod uwagę trzech przedstawionych przez nią argumentów dotyczących trzech zmian wprowadzonych w toku postępowania przetargowego, o których jednak nie poinformowano wszystkich potencjalnych oferentów.

29.

Po pierwsze, o ile początkowo zaproponowano wnoszącej odwołanie, aby nabyła aktywa Nürburgringu na podstawie „oczyszczonego bilansu” (clean balance sheet), to znaczy bez konieczności przejęcia przeszłych i obecnych zobowiązań i obciążeń dotyczących tych aktywów, o tyle później okazało się, że wszystkie istotne umowy związane z eksploatacją Nürburgringu zostały zawarte przez osobę trzecią na podstawie umowy dzierżawy przedsiębiorstwa (business lease) ze sprzedającymi, którą wnosząca odwołanie byłaby zobowiązana przejąć taką, jaka jest, w przypadku nabycia Nürburgringu. W zaskarżonym wyroku Sąd w żaden sposób nie wziął pod uwagę argumentu podniesionego w tym względzie.

30.

Po drugie, Sąd nie wziął pod uwagę argumentu wnoszącej odwołanie dotyczącego umowy dzierżawy przedsiębiorstwa (business lease) zawartej na rzecz spółki Capricorn i pomyślanej pierwotnie jako „rozwiązanie awaryjne” na wypadek, gdyby postępowanie przetargowe zakończyło się niepowodzeniem lub gdyby decyzja Komisji dotycząca tego postępowania została zakwestionowana. Chociaż to rozwiązanie awaryjne miało wyraźne znaczenie dla ustalenia ostatecznej ceny, nie poinformowano o nim innych oferentów. W konsekwencji informacje przekazane w toku postępowania przetargowego nie były kompletne i w związku z tym postępowanie to nie spełniało wymogu przejrzystości w rozumieniu przepisów dotyczących pomocy państwa.

31.

Po trzecie, Sąd nie odniósł się do argumentu wnoszących odwołanie, że sprzedający wprowadzili kryterium kwalifikacji o charakterze środowiskowym w toku postępowania przetargowego, nie informując o nim wszystkich oferentów.

32.

W części czwartej zarzutu wnosząca odwołanie podnosi, że Sąd nie wziął pod uwagę różnych przedstawionych przez nią argumentów dotyczących, po pierwsze, przejrzystego charakteru postępowania przetargowego, a po drugie, jego dyskryminującego charakteru.

33.

Komisja uważa, że zarzut drugi powinien zostać oddalony w całości. Część pierwsza zarzutu i argumenty zawarte w części drugiej zarzutu są niedopuszczalne, ponieważ w części zmierzają do podważenia ustaleń faktycznych dokonanych przez Sąd, a w części nie precyzują kwestionowanych fragmentów zaskarżonego wyroku. W odniesieniu do części trzeciej zarzutu Komisja uważa, że dwa pierwsze argumenty opierają się na błędnym rozumieniu zaskarżonego wyroku. Jeśli chodzi o trzeci argument, Sąd nie był zobowiązany do ustosunkowania się do niego, ponieważ swoje stwierdzenie, że oferta wnoszącej odwołanie nie była wiarygodna i nie była wiążąca, oparł na innych elementach. Co się tyczy argumentów podniesionych przez wnoszącą odwołanie w ramach części czwartej zarzutu, są one zdaniem Komisji niedopuszczalne lub nieistotne dla sprawy.

2.   Ocena

a)   W przedmiocie części pierwszej zarzutu drugiego, dotyczącej wiążącego charakteru pisma Deutsche Bank z dnia 10 marca 2014 r.

34.

Część pierwsza zarzutu drugiego ma na celu podważenie analizy zawartej przez Sąd w pkt 124–127 zaskarżonego wyroku, która doprowadziła go w pkt 128 do wniosku, że Komisja nie powinna była powziąć wątpliwości co do wiążącego charakteru pisma Deutsche Bank z dnia 10 marca 2014 r. dotyczącego finansowania oferty spółki Capricorn.

35.

W tym względzie należy przypomnieć, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem wyłącznie Sąd jest właściwy do ustalenia i oceny okoliczności faktycznych oraz, co do zasady, do zbadania dowodów, które dopuścił na poparcie tych okoliczności. Jeśli zatem dowody te uzyskano w prawidłowy sposób, przy poszanowaniu ogólnych zasad prawa i wymogów proceduralnych dotyczących ciężaru dowodu i postępowania dowodowego, wyłącznie do Sądu należy ocena, jaką wagę należy przywiązywać do przedstawionych mu dowodów. Dlatego z wyłączeniem przypadków przeinaczenia owych dowodów ocena ta nie stanowi kwestii prawnej, która jako taka podlega kontroli Trybunału w ramach odwołania ( 13 ).

36.

W niniejszym przypadku argumenty podniesione przez wnoszącą odwołanie w ramach części pierwszej zarzutu drugiego zmierzają do podważenia dokonanej przez Sąd oceny pisma Deutsche Bank z dnia 10 marca 2014 r. co do wiążącego charakteru tego pisma. Wnosząca odwołanie zwraca się zatem w istocie do Trybunału o dokonanie w ramach odwołania nowej oceny dowodu przedstawionego przed Sądem, co zgodnie z orzecznictwem przywołanym w poprzednim punkcie nie jest dopuszczalne.

37.

Należy również zauważyć, że w odwołaniu wnosząca odwołanie w żaden sposób nie twierdzi, że Sąd przeinaczył ten dowód. Jedynie w replice, a ponadto wyłącznie posiłkowo, wnosząca odwołanie podnosi, że Sąd przeinaczył to pismo. W tym względzie należy jednak przypomnieć, że z art. 127 regulaminu postępowania, mającego zastosowanie do postępowania odwoławczego na mocy art. 190 § 1 regulaminu, wynika, że nie można podnosić nowych zarzutów w toku postępowania, chyba że opierają się one na okolicznościach faktycznych lub prawnych ujawnionych dopiero po jego wszczęciu ( 14 ), co nie ma miejsca w niniejszym przypadku.

38.

Z powyższego wynika, moim zdaniem, że część pierwsza zarzutu drugiego powinna zostać uznana za niedopuszczalną.

b)   W przedmiocie części drugiej, trzeciej i czwartej zarzutu drugiego oraz w przedmiocie zakresu obowiązku uzasadnienia wyroków przez Sąd

39.

W ramach części drugiej, trzeciej i czwartej zarzutu drugiego wnosząca odwołanie podnosi pod wieloma względami, że Sąd pominął szereg argumentów, które podniosła ona w pierwszej instancji, i nie wziął ich pod uwagę. Uważam, że przed przystąpieniem do analizy tych części zarzutu należy przypomnieć wypracowane przez Trybunał zasady orzecznictwa dotyczące zakresu obowiązku uzasadnienia wyroków przez Sąd.

1) W przedmiocie zakresu obowiązku uzasadnienia wyroków przez Sąd

40.

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem obowiązek uzasadnienia nałożony na Sąd na mocy art. 36 statutu Trybunału, mającego zastosowanie do niego na podstawie art. 53 akapit pierwszy tego statutu i art. 117 regulaminu postępowania przed Sądem, wymaga, by uzasadnienie zaskarżonego wyroku przedstawiało w sposób jasny i jednoznaczny rozumowanie Sądu, pozwalając zainteresowanym na poznanie motywów wydanego orzeczenia, a Trybunałowi na dokonanie jego kontroli sądowej ( 15 ).

41.

Z orzecznictwa wynika również, że zarzut dotyczący braku ustosunkowania się przez Sąd do argumentów przedstawionych w pierwszej instancji sprowadza się w istocie do podniesienia naruszenia obowiązku uzasadnienia ( 16 ) oraz że kwestia sprzeczności lub niewystarczającego charakteru uzasadnienia wyroku Sądu stanowi kwestię prawną, która jako takie może zostać podniesiona w ramach odwołania ( 17 ).

42.

Kontrola Trybunału w ramach odwołania ma na celu w szczególności sprawdzenie, czy Sąd odpowiedział w wystarczający pod względem prawnym sposób na wszystkie argumenty strony skarżącej ( 18 ).

43.

Niemniej jednak z utrwalonego orzecznictwa wynika ponadto, że obowiązek uzasadnienia nie wymaga od Sądu ustosunkowania się w sposób wyczerpujący do każdego punktu rozumowania przedstawionego przez strony sporu, w związku z czym uzasadnienie Sądu może mieć charakter dorozumiany, pod warunkiem że pozwala zainteresowanym na poznanie powodów, dla których Sąd nie uwzględnił ich argumentów, a Trybunałowi na uzyskanie elementów wystarczających dla sprawowania kontroli ( 19 ). Sąd nie musi jednak odnosić się elementów oczywiście nieistotnych ani uprzedzać możliwych zastrzeżeń ( 20 ).

44.

Z przedstawionych powyżej zasad wynika, że o ile zgodnie z orzecznictwem Sąd może w wyżej wymienionych warunkach wywiązać się z obowiązku uzasadnienia wyroków poprzez dorozumiane uzasadnienie, o tyle nie może on jednak po prostu zaniechać udzielenia odpowiedzi w sposób wyraźny lub dorozumiany na przedstawione mu argumenty, które nie są w sposób oczywisty pozbawione znaczenia, lub przeinaczyć ich treść. Takie pominięcie stanowi bowiem brak uzasadnienia, który jest sprzeczny z obowiązkiem uzasadnienia przez Sąd, oraz naruszenie prawa do skutecznej ochrony sądowej zagwarantowanego w art. 47 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej ( 21 ).

45.

Argumenty przedstawione przez wnoszącą odwołanie w ramach części drugiej, trzeciej i czwartej zarzutu drugiego należy zatem przeanalizować w świetle rzeczonych zasad.

2) W przedmiocie części drugiej zarzutu drugiego dotyczącej argumentów odnoszących się do terminów składania ofert

46.

W ramach części drugiej zarzutu drugiego wnosząca odwołanie podnosi, że Sąd pominął szereg przedstawionych przez nią argumentów dotyczących określenia terminu składania ofert w toku postępowania przetargowego, które to argumenty miały na celu wykazanie nieprzejrzystego charakteru tego postępowania, lub że nie wziął ich pod uwagę.

47.

W tym względzie należy przede wszystkim zauważyć, że Sąd przeanalizował zastrzeżenie dotyczące nieprzejrzystego charakteru postępowania przetargowego w pkt 119–121 zaskarżonego wyroku. Dokładniej rzecz ujmując, w pkt 119 tego wyroku Sąd stwierdził w szczególności, że z pisma KPMG z dnia 17 grudnia 2013 r. wynikało, iż ostateczny termin składania ofert potwierdzających został wyznaczony na dzień 17 lutego 2014 r. Sąd zauważył jednak także, że w piśmie tym wyjaśniono, iż oferty złożone po upływie terminu również zostaną wzięte pod uwagę, ale sprzedający mogą podjąć decyzję o wyborze niezwłocznie po upływie terminu składania ofert. Sąd ustalił zatem w pkt 120 zaskarżonego wyroku, że wszyscy oferenci wiedzieli o możliwości złożenia oferty po dniu 17 lutego 2014 r.

48.

Wnosząca odwołanie podnosi po pierwsze, że Sąd nie wziął pod uwagę okoliczności, iż została ona wprowadzona w błąd co do wspomnianych terminów przez sprzedających, którzy poinformowali ją o przedłużeniu rzeczonych terminów do dnia 31 marca 2014 r., oraz że Sąd nie wziął również pod uwagę okoliczności, iż taka zmiana warunków postępowania powinna była zostać zastosowana do wszystkich oferentów.

49.

Moim zdaniem te dwa argumenty są niedopuszczalne w zakresie, w jakim zmierzają w istocie do podważenia ustaleń faktycznych dokonanych przez Sąd w pkt 119 i 120 zaskarżonego wyroku, o których mowa w pkt 47 powyżej, dotyczących daty wyznaczenia ostatecznego terminu na przedstawienie ofert i wiedzy wszystkich oferentów o tym terminie. W tym względzie należy zauważyć, że wnosząca odwołanie nie powołała się na przeinaczenie okoliczności faktycznych w swoim odwołaniu, lecz podniosła ten zarzut dopiero w replice, to znaczy, jak wynika z pkt 37 powyżej, po terminie.

50.

Wnosząca odwołanie podnosi po drugie, że Sąd nie wziął pod uwagę argumentów, w których wnosząca odwołanie podniosła pod względem prawnym, że podejście zastosowane w postępowaniu przetargowym, takie jak wskazane w decyzji końcowej ( 22 ), w odniesieniu do terminów nie było zgodne z wymogami przejrzystości i że żaden prywatny inwestor nie zastosowałby takiego podejścia.

51.

Z akt postępowania w pierwszej instancji wynika, że wnosząca odwołanie zakwestionowała w swojej skardze zgodność z wymogami dotyczącymi przejrzystości postępowania przetargowego, w którym nie wyznaczono rzeczywistego terminu, to znaczy rzeczywistego punktu końcowego postępowania, lecz w którym sprzedający byli uprawnieni do wyboru zakwalifikowanych oferentów tuż po upływie daty wskazanej jako termin oraz w którym zakwalifikowani oferenci nie byli pozbawieni możliwości zmiany swoich ofert lub przedstawienia dowodu finansowania nawet po upływie tego terminu.

52.

W tym względzie pragnę zauważyć, że z brzmienia zaskarżonego wyroku, w szczególności z jego pkt 119–121, w których Sąd rozstrzygnął w przedmiocie zastrzeżenia dotyczącego braku przejrzystości postępowania przetargowego, nie wynika, aby Sąd ustosunkował się do tego argumentu prawnego, za pomocą którego wnosząca odwołanie zakwestionowała co do istoty zgodność z prawem Unii przyjętego postępowania przetargowego w zakresie wyznaczenia ostatecznego terminu składania ofert. Odpowiedź na ów argument nie wynika nawet w sposób dorozumiany z rozumowania Sądu zawartego w pkt 119–121 zaskarżonego wyroku. Aby bowiem odpowiedzieć na argument prawny oparty na tym, że brak wyznaczenia rzeczywistego terminu w ramach postępowania przetargowego nie jest zgodny z zasadą przejrzystości, moim zdaniem nie wystarczy stwierdzić, że wszyscy oferenci wiedzieli o możliwości złożenia oferty nawet po upływie przedłużonego terminu.

53.

Uważam zatem, że zaskarżony wyrok jest obarczony brakiem uzasadnienia w tym względzie.

54.

Po trzecie, wnosząca odwołanie twierdzi, że Sąd nie wziął pod uwagę jej argumentu, w którym podniosła ona, że decyzja końcowa zawierała sprzeczne stwierdzenia odpowiednio w motywach 272 i 275 lit. c), dotyczące kwestii przedłużenia przez sprzedających terminu składania ofert.

55.

W tym względzie pragnę zauważyć, że chociaż zaskarżony wyrok faktycznie nie zawiera wyraźnej odpowiedzi na ten argument, to z pkt 119 zaskarżonego wyroku można wywnioskować, że Sąd stwierdził, iż termin ten rzeczywiście został przedłużony zgodnie z zasadami i warunkami w nim wskazanymi, co moim zdaniem wystarcza do udzielenia odpowiedzi na zastrzeżenie dotyczące braku uzasadnienia zaskarżonego wyroku w odniesieniu do przedłużenia rozpatrywanego terminu. Natomiast w zakresie, w jakim wnosząca odwołanie zamierza za pomocą tego argumentu powołać się na naruszenie prawa przez Sąd ze względu na to, że nie stwierdził on sprzeczności w uzasadnieniu drugiej spornej decyzji, argument ów wpisuje się w ramy szóstego zarzutu odwołania będącego przedmiotem analizy w pkt 118 i nast. niniejszej opinii.

3) W przedmiocie części trzeciej zarzutu drugiego, dotyczącej trzech argumentów odnoszących się do nieprzejrzystego charakteru postępowania przetargowego

56.

W części trzeciej zarzutu drugiego wnosząca odwołanie podnosi, że Sąd nie wziął pod uwagę trzech argumentów, które przedstawiła ona w ramach zastrzeżenia mającego na celu wykazanie nieprzejrzystego charakteru postępowania przetargowego. Te trzy argumenty dotyczyły trzech zmian wprowadzonych w toku rzeczonego postępowania, o których zdaniem wnoszącej odwołanie nie wszyscy potencjalni oferenci zostali poinformowani, co stanowiło naruszenie wymogu przejrzystości.

57.

W odniesieniu do pierwszego z tych argumentów z akt postępowania w pierwszej instancji wynika, że przed Sądem wnosząca odwołanie podniosła, iż Komisja błędnie uznała w motywie 275 lit. a) decyzji końcowej, że koncepcja zbycia nie została zmieniona w trakcie postępowania przetargowego. Zdaniem wnoszącej odwołanie, o ile pierwotnie struktura transakcji sprzedaży była bowiem oparta na sprzedaży na podstawie „oczyszczonego bilansu” (clean balance sheet), o tyle następnie struktura tej transakcji została zmieniona bez poinformowania o tym oferentów, z naruszeniem wymogów przejrzystości.

58.

W odniesieniu do drugiego argumentu z akt postępowania w pierwszej instancji wynika, że wnosząca odwołanie podniosła przed Sądem, iż informacje przekazane w toku postępowania przetargowego nie były kompletne i że w związku z tym postępowanie to nie spełniało wymogów przejrzystości w rozumieniu przepisów dotyczących pomocy państwa. Wnosząca odwołanie podniosła, że nie wszyscy oferenci otrzymali informacje dotyczące umowy dzierżawy przedsiębiorstwa (business lease) zawartej na rzecz spółki Capricorn, która było pierwotnie pomyślana jako „rozwiązanie awaryjne” na wypadek, gdyby postępowanie przetargowe zakończyło się niepowodzeniem lub gdyby decyzja Komisji dotycząca tego postępowania została zakwestionowana. Wnosząca odwołanie podniosła, że ich zdaniem Komisja niesłusznie nie wzięła pod uwagę okoliczności, iż wspomniane informacje nie zostały przekazane innym oferentom w toku postępowania przetargowego, mimo eż informacje te były istotne dla ustalenia ceny oferty.

59.

W odniesieniu do trzeciego argumentu z akt postępowania wynika, że wnosząca odwołanie podniosła przed Sądem, iż dokonana przez Komisję ocena kwestii dotyczących środowiska w motywie 275 lit. i) decyzji końcowej była błędna, ponieważ jej zdaniem sprzedający wprowadzili kryterium kwalifikacji o charakterze środowiskowym w trakcie postępowania przetargowego, nie informując o tym wszystkich oferentów, co doprowadziło do naruszenia wymogów przejrzystości.

60.

Z brzmienia zaskarżonego wyroku nie wynika, by Sąd wyraźnie ustosunkował się do któregokolwiek z tych argumentów mających na celu podważenie zgodności postępowania przetargowego z wymogiem przejrzystości. Ponadto uzasadnienie tego wyroku nie pozwala moim zdaniem na poznanie, nawet w sposób dorozumiany, powodów, dla których Sąd nie uwzględnił owych argumentów. Dorozumiana odpowiedź na te argumenty, w szczególności na pierwszy i drugi z nich, nie wynika bowiem w żaden sposób z pkt 119–121 zaskarżonego wyroku, w których Sąd orzekł w przedmiocie zastrzeżenia dotyczącego nieprzejrzystego charakteru postępowania przetargowego. Nie można jej również wywnioskować z pkt 146–150 zaskarżonego wyroku, w których Sąd ‑ naprawdę dość pobieżnie ‑ odniósł się do argumentów dotyczących umowy dzierżawy przedsiębiorstwa.

61.

Wbrew temu, co twierdzi Komisja, odpowiedź na pierwszy z tych argumentów nie wynika też w sposób dorozumiany z zawartego w pkt 9 tiret czwarte zaskarżonego wyroku wskazania, że oferenci mogli składać oferty w odniesieniu do całości aktywów, określonych grup aktywów lub poszczególnych aktywów. Wskazówka ta, zawarta w części opisowej postępowania przetargowego, nie odpowiada w żaden, nawet dorozumiany sposób, na zastrzeżenie wnoszącej odwołanie dotyczące nieprzejrzystego charakteru postępowania przetargowego.

62.

Z powyższych rozważań wynika moim zdaniem, że skoro Sąd nie wziął pod uwagę ani wyraźnie, ani w sposób dorozumiany szeregu argumentów przedstawionych przez wnoszącą odwołanie na poparcie jej zastrzeżenia dotyczącego rzekomo nieprzejrzystego charakteru postępowania przetargowego, uzasadnienie zaskarżonego wyroku nie pozwala zainteresowanym na poznanie powodów, dla których Sąd nie uwzględnił tego zastrzeżenia, ani też nie zapewnia Trybunałowi elementów wystarczających do sprawowania kontroli. W związku z tym uważam, że zaskarżony wyrok jest dotknięty brakiem uzasadnienia w tym względzie.

4) W przedmiocie części czwartej zarzutu drugiego, dotyczącej niektórych argumentów odnoszących się do przejrzystego i niedyskryminującego charakteru postępowania przetargowego

63.

W ramach części czwartej zarzutu drugiego wnosząca odwołanie podnosi, że Sąd nie wziął pod uwagę dwóch grup argumentów, z których pierwsza dotyczy, podobnie jak argumenty wymienione w części trzeciej, zastrzeżenia odnoszącego się do rzekomo nieprzejrzystego charakteru postępowania przetargowego, a druga dotyczy zastrzeżenia odnoszącego się do rzekomo dyskryminacyjnego charakteru tego postępowania.

64.

W pierwszej kolejności, co się tyczy argumentów dotyczących zastrzeżenia odnoszącego się do nieprzejrzystego charakteru postępowania przetargowego, z akt postępowania w pierwszej instancji wynika, że wnosząca odwołanie podniosła przed Sądem, po pierwsze, że postępowanie przetargowe nie zostało ogłoszone poza Unią Europejską; po drugie, że różne dokumenty istotne dla sprzedaży nie zostały przekazane lub zostały przekazane zbyt późno lub w sposób wprowadzający w błąd; po trzecie, że Komisja błędnie uznała, iż przedstawienie zmienionej wersji umowy kupna-sprzedaży aktywów wchodzi ściśle w zakres negocjacji handlowych i w związku z tym nie ma znaczenia z punktu widzenia pomocy państwa; po czwarte, że Komisja błędnie uznała, iż zbyt późne przekazanie informacji w trakcie postępowania przetargowego nie miało wpływu na złożenie przez oferentów ostatecznej oferty lub na dokonanie niezbędnych w tym celu obliczeń ekonomicznych; po piąte, Komisja błędnie stwierdziła, że KPMG przekazała wszystkim oferentom wszystkie informacje niezbędne do tego, aby umożliwić im przeprowadzenie prawidłowej wyceny aktywów Nürburgringu.

65.

Podobnie jak w przypadku argumentów, o których mowa w części trzeciej rozpatrywanego zarzutu, z brzmienia zaskarżonego wyroku nie wynika, by Sąd wyraźnie ustosunkował się do któregokolwiek z argumentów wymienionych w poprzednim punkcie, ani też uzasadnienie tego wyroku nie pozwala na poznanie w sposób dorozumiany powodów, dla których Sąd ich nie uwzględnił. W szczególności dorozumiana odpowiedź na te argumenty nie wynika w żaden sposób z pkt 119–121 zaskarżonego wyroku, w których Sąd orzekł w przedmiocie zastrzeżenia dotyczącego nieprzejrzystego charakteru postępowania przetargowego, ograniczając swoją analizę do kwestii wyznaczonego terminu składania ofert.

66.

W drugiej kolejności, w odniesieniu do argumentów dotyczących zastrzeżenia odnoszącego się do dyskryminacyjnego charakteru postępowania przetargowego, z akt postępowania w pierwszej instancji wynika, że wnosząca odwołanie podniosła przed Sądem, iż Komisja nie przeprowadziła dochodzenia w odniesieniu do, po pierwsze, okoliczności, że wnosząca odwołanie była dyskryminowana, ponieważ nie dostarczono jej kopii pełnej dokumentacji postępowania przetargowego w języku angielskim; po drugie, okoliczności, że spółka Capricorn uzyskała uprzywilejowany dostęp do informacji w stosunku do innych oferentów; po trzecie, okoliczności, że ten sam partner ważnej amerykańskiej kancelarii prawnej udzielał porad najpierw sprzedającym, a następnie spółce Capricorn; po czwarte, okoliczności, że spółka Capricorn korzystała z uprzywilejowanego wsparcia zarówno po dniu 17 lutego 2014 r., jak i w odniesieniu do uzyskania finansowania z Deutsche Bank.

67.

Również w odniesieniu do tych argumentów pragnę zauważyć, że z brzmienia zaskarżonego wyroku nie wynika, aby Sąd odpowiedział wyraźnie co do istoty na którykolwiek ze wspomnianych argumentów, ani też uzasadnienie tego wyroku nie pozwala na poznanie w sposób dorozumiany powodów, dla których Sąd ich nie uwzględnił. W szczególności moim zdaniem dorozumiana odpowiedź na owe argumenty nie wynika z tej części zaskarżonego wyroku, a mianowicie z pkt 122–134, w której Sąd przeanalizował zastrzeżenie dotyczące dyskryminującego charakteru postępowania przetargowego, ograniczając swoją analizę do kwestii wymogu istnienia wiążącego zobowiązania finansowego. Uważam zatem, że zaskarżony wyrok jest dotknięty brakiem uzasadnienia również w tym względzie.

68.

Z powyższych uwag wynika w mojej ocenie, że zaskarżony wyrok jest pod wieloma względami obarczony brakiem uzasadnienia i że w związku z tym należy uwzględnić część drugą, trzecią i czwartą drugiego zarzutu odwołania.

B. W przedmiocie zarzutu trzeciego dotyczącego błędnego zastosowania pojęcia poważnych trudności

1.   Argumenty stron

69.

Zarzut trzeci odwołania składa się z trzech części.

70.

W części pierwszej zarzutu wnosząca odwołanie utrzymuje, iż chociaż Sąd uznał w pkt 91 zaskarżonego wyroku, że wstępny etap badania trwał krócej niż sześć miesięcy (od chwili złożenia skargi w kwietniu 2014 r. do wydania decyzji końcowej w październiku 2014 r.) i że nie dowodzi to istnienia poważnych trudności, które uzasadniałyby wszczęcie formalnego postępowania wyjaśniającego, to jednak nie ustosunkował się on do niektórych argumentów podniesionych w skardze, mających na celu wykazanie istnienia tych poważnych trudności. Wnosząca odwołanie wywnioskowała bowiem, że poważne trudności wynikają również, po pierwsze, z faktu, że wydanie decyzji końcowej musiało zostać kilkakrotnie odroczone z uwagi na opublikowanie przez Komisję w dniu 13 kwietnia 2015 r. sprostowania decyzji, a po drugie, z okoliczności, że Komisja rozpoczęła badanie procesu sprzedaży aktywów Nürburgringu już jesienią 2012 r. i pozostawała w ścisłym kontakcie ze sprzedającymi od 2013 r. W związku z tym wnosząca odwołanie twierdzi, że dalsza sześciomiesięczna zwłoka w podjęciu decyzji o przeprowadzeniu postępowania przetargowego była nadmierna, którego to argumentu Sąd nie wziął pod uwagę.

71.

W części drugiej zarzutu trzeciego wnosząca odwołanie kwestionuje rozumowanie Sądu zawarte w pkt 98 zaskarżonego wyroku w odniesieniu do pisma Deutsche Bank z dnia 10 marca 2014 r. Utrzymuje ona, że stwierdzenia zawarte w tym punkcie zaskarżonego wyroku powinny z kilku punktów widzenia zostać skorygowane.. Jej zdaniem Komisja popełniła błąd w ocenie warunków istnienia otwartego, przejrzystego i bezwarunkowego postępowania przetargowego i w rzeczywistości napotkała poważne trudności. W szczególności Komisja rzekomo wymagała zmienionej wersji tego pisma w lipcu 2014 r.; przyznała ona, że nie wiedziała, czy ów list intencyjny został podpisany lub wycofany, i przyznała, że przeanalizowała jedynie strukturę postępowania przetargowego; ponadto niemiecka prokuratura sprzeciwiła się wiążącemu charakterowi tego pisma.

72.

W części trzeciej zarzutu wnosząca odwołanie podnosi, że Sąd nie wziął pod uwagę jej argumentu dotyczącego dalszego prowadzenia procesu sprzedaży aktywów Nürburgringu, który wykazał natomiast istnienie poważnych trudności na etapie wstępnego dochodzenia. Sąd stwierdził jedynie w pkt 102–104 zaskarżonego wyroku, że sprzedaż ta miała miejsce w dniu 28 października 2014 r. na podstawie umowy powierniczej z dnia 5 października 2014 r., a zatem po wydaniu decyzji końcowej. Zdaniem wnoszącej odwołanie Sąd pominął jednak fakt, że przekazała ona Komisji informacje w tym względzie już w dniu 22 września 2014 r. oraz że artykuł prasowy z dnia 30 września 2014 r., to znaczy opublikowany przed wydaniem decyzji końcowej, zawierał owe informacje. Ponadto Komisja obiecała następnie wziąć pod uwagę dalszy rozwój sytuacji w tej sprawie.

73.

Komisja twierdzi, że zarzut trzeci powinien zostać oddalony w części jako niedopuszczalny, a w części jako bezzasadny.

2.   Ocena

74.

W części pierwszej zarzutu trzeciego odwołania, podobnie jak w części drugiej, trzeciej i czwartej zarzutu drugiego odwołania, wnosząca odwołanie podnosi, że Sąd nie wziął pod uwagę niektórych argumentów, które przedstawiła ona w pierwszej instancji. W tym kontekście chodzi o argumenty związane z czasem trwania wstępnego etapu badania, które jej zdaniem wskazują na istnienie poważnych trudności.

75.

W tym względzie należy zauważyć, że inaczej niż w przypadku argumentów wymienionych we wspomnianych powyżej częściach zarzutu drugiego, co do których nie ma żadnej wskazówki w zaskarżonym wyroku, Sąd wskazał natomiast w pkt 88 tego wyroku, że wnosząca odwołanie podniosła przed nim, po pierwsze, że decyzja była kilkakrotnie odraczana, a po drugie, że sprostowanie decyzji końcowej zostało przyjęte ponad rok po złożeniu skargi do Komisji.

76.

Odpowiadając na zastrzeżenie dotycząceczasu trwania etapu wstępnego, podniesiony w ramach zarzutu dotyczącego istnienia poważnych trudności w ocenie sprzedaży aktywów Nürburgringu, Sąd w pkt 91 zaskarżonego wyroku nie ustosunkował się jednak wyraźnie do tych argumentów, lecz stwierdził jedynie, że skoro decyzja końcowa została wydana w dniu 1 października 2014 r., to znaczy mniej niż sześć miesięcy od daty złożenia skargi do Komisji przez wnoszącą odwołanie, to taki czas trwania wstępnego etapu badania nie mógł świadczyć o istnieniu poważnych trudności w ocenie, które uzasadniałyby wszczęcie formalnego postępowania wyjaśniającego.

77.

W powyższym kontekście zaskarżony wyrok można moim zdaniem rozumieć w ten sposób, że chociaż Sąd nie odrzucił wyraźnie dwóch argumentów, o których mowa w pkt 75 powyżej, to jednak, biorąc pod uwagę, że wstępny etap dochodzenia trwał mniej niż sześć miesięcy, uznał on, że dla oceny istnienia poważnych trudności w ocenie nieistotne są dwie okoliczności, na które powołuje się wnosząca odwołanie, a mianowicie, po pierwsze, że w tym okresie wydanie decyzji końcowej było kilkakrotnie odraczane, a po drugie, że decyzja ta była przedmiotem sprostowania przyjętego rok później.

78.

Analiza ta, która w sposób dorozumiany wynika z zaskarżonego wyroku, nie jest moim zdaniem obarczona błędem. Po pierwsze bowiem fakt, że decyzja zostaje odroczona, może wynikać z różnych powodów i sam w sobie nie stanowi dowodu na istnienie poważnych trudności w ocenie, które uzasadniałyby wszczęcie formalnego postępowania wyjaśniającego. Jest tak w szczególności w świetle tak ograniczonego czasu trwania etapu wstępnego, który doprowadził do przyjęcia decyzji końcowej.

79.

Po drugie, sprostowanie decyzji jest aktem mającym na celu skorygowanie omyłek lub błędów pisarskich, takich jak błędy typograficzne, a nie zmianę treści decyzji; w konsekwencji nie prowadzi ono w żaden sposób do przedłużenia czasu trwania postępowania. W każdym razie pragnę zauważyć, że wnosząca odwołanie nie przedstawiła żadnego dowodu na poparcie swojego twierdzenia w tym względzie.

80.

Wreszcie, jeśli chodzi o podniesioną przez wnoszącą odwołanie okoliczność, że Komisja zaczęła badać proces sprzedaży aktywów Nürburgringu już w 2012 r., nie jest ona zgodna ze stwierdzeniem Sądu, że czas trwania wstępnego etapu badania był krótszy niż sześć miesięcy, które to stwierdzenie nie zostało zakwestionowane przez wnoszącą odwołanie.

81.

Moim zdaniem z powyższego wynika, że część pierwsza zarzutu trzeciego odwołania powinna zostać oddalona.

82.

W odniesieniu do części drugiej zarzutu trzeciego odwołania pragnę zauważyć, iż w pkt 98 zaskarżonego wyroku, zakwestionowanym przez wnoszącą odwołanie, Sąd uznał, że Komisja wykazała, iż już w kwietniu 2014 r. dysponowała pismem Deutsche Bank z dnia 10 marca 2014 r., i że w związku z tym nie było powodu, aby podać w wątpliwość twierdzenie Komisji, zgodnie z którym dokonała ona własnej analizy wspomnianego pisma, uznając, że stanowi ono gwarancję finansowania, której wiążący charakter został potwierdzony przez władze niemieckie.

83.

Są to ustalenia faktyczne dotyczące wiążącego charakteru wspomnianego wyżej pisma Deutsche Bank, które, jak wskazano w pkt 34–37 powyżej, nie mogą być podważone w ramach odwołania bez podniesienia zarzutu przeinaczenia okoliczności faktycznych, który to zarzut wnosząca odwołanie podniosła zbyt późno, dopiero w replice, nie precyzując ponadto nawet, na jakich dowodach miałoby się opierać ewentualne przeinaczenie. W związku z tym, moim zdaniem ta część zarzutu powinna zostać uznana za niedopuszczalną.

84.

Część trzecia zarzutu trzeciego ma natomiast na celu podważenie wniosku, do jakiego Sąd doszedł w pkt 104 zaskarżonego wyroku, zgodnie z którym nie można zarzucić Komisji, że w decyzji końcowej nie wypowiedziała się w przedmiocie dalszej części procesu sprzedaży przez zbycie kolejnemu nabywcy udziału spółki Capricorn w spółce utworzonej na potrzeby transakcji nabycia aktywów Nürburgringu, ponieważ zbycie to miało miejsce dopiero po wydaniu decyzji końcowej.

85.

W tym względzie pragnę zauważyć, po pierwsze, że Sąd nie pominął argumentu wnoszącej odwołanie dotyczącego dalszej części procesu sprzedaży aktywów Nürburgringu, lecz stwierdził, że sprzedaż ta miała miejsce po wydaniu decyzji końcowej, i wywnioskował z tego, zgodnie z orzecznictwem przytoczonym w pkt 102 tego wyroku, że nie można zarzucić Komisji, iż nie zajęła stanowiska w przedmiocie tej okoliczności po wydaniu decyzji końcowej.

86.

Po drugie, wnosząca odwołanie utrzymuje, iż Sąd nie wziął pod uwagę okoliczności, że poinformowała ona Komisję o kontynuowaniu procesu sprzedaży rozpatrywanych aktywów na rzecz kolejnego nabywcy kilka dni przed wydaniem decyzji końcowej oraz że sprzedaż ta wynikała z artykułu prasowego, który również został opublikowany kilka dni przed wydaniem rzeczonej decyzji. W tym względzie należy jednak zauważyć, że w pkt 165 zaskarżonego wyroku Sąd ustosunkował się do tego argumentu i stwierdził, że wnosząca odwołanie nie wykazała, iż Komisja dysponowała lub mogła dysponować takimi informacjami w chwili wydania decyzji końcowej. Również w tym przypadku chodzi o ocenę stanu faktycznego, której wnosząca odwołanie nie może podważyć w postępowaniu odwoławczym, z wyjątkiem przypadku przeinaczenia ( 23 ). Wnosząca odwołanie powołała się na przeinaczenie dopiero w replice, a zatem zbyt późno, nie wskazując ponadto dokładnie, jakie elementy miały zostać przeinaczone, ani na czym polegało ich przeinaczenie. W związku z tym część trzecia zarzutu trzeciego powinna moim zdaniem zostać oddalona w części jako bezzasadna, a w części jako niedopuszczalna.

87.

Z powyższego wynika moim zdaniem, że zarzut trzeci odwołania powinien zostać oddalony w całości.

C. W przedmiocie zarzutu czwartego dotyczącego błędnego zastosowania art. 20 ust. 2 rozporządzenia nr 659/1999

1.   Argumenty stron

88.

W czwartym zarzucie odwołania wnosząca odwołanie kwestionuje tę część zaskarżonego wyroku, w której Sąd oddalił jej zarzut dotyczący naruszenia art. 20 ust. 2 rozporządzenia nr 659/1999 w zakresie, w jakim Komisja nie poinformowała jej o swoim zamiarze odrzucenia skargi i nie wezwała jej do przedstawienia uwag w tym względzie ( 24 ).

89.

Zdaniem wnoszącej odwołanie, po pierwsze, Sąd błędnie zastosował art. 20 ust. 2 rozporządzenia nr 659/1999, ponieważ z przepisu tego wyraźnie wynika, że Komisja ma obowiązek poinformować zainteresowaną stronę o zamiarze odrzucenia jej skargi i wezwać ją do przedstawienia uwag w tym względzie. W niniejszej sprawie, nie informując wnoszącej odwołanie o swojej wstępnej ocenie, Komisja pozbawiła ją możliwości wpływu na wydanie decyzji i poparcia w razie potrzeby dochodzenia Komisji innymi okolicznościami faktycznymi. Celem prawa do przedstawienia uwag przewidzianego w omawianym przepisie jest ochrona praw stron na możliwie najwcześniejszym etapie postępowania, a zatem jego naruszenie stanowi zdaniem wnoszącej odwołanie poważne niewykonanie obowiązku ze szkodą dla niej.

90.

Po drugie, zawarte w pkt 188 zaskarżonego wyroku odniesienie do wyroku z dnia 18 listopada 2010 r., NDSHT/Komisja (C‑322/09 P, EU:C:2010:701), jest błędne i wprowadza w błąd. Zdaniem wnoszącej odwołanie w sprawie tej Trybunał nie rozpatrywał kwestii konieczności umożliwienia przedstawienia dodatkowych uwag przed wydaniem decyzji. Ponadto z wyroku z dnia 17 lipca 2008 r., Athinaïki Techniki/Komisja (C‑521/06 P, EU:C:2008:422), wynika, że zainteresowane strony mają prawo do wzięcia udziału w postępowaniu w odpowiedni sposób, z uwzględnieniem okoliczności danej sprawy.

91.

Komisja nie zgadza się z argumentami wnoszącej odwołanie i uważa, że zarzut czwarty powinien zostać oddalony.

2.   Ocena

92.

W ramach zarzutu czwartego wnosząca odwołanie podnosi naruszenie prawa przez Sąd przy stosowaniu art. 20 ust. 2 rozporządzenia nr 659/1999.

93.

W tym względzie należy na wstępie przypomnieć, że w brzmieniu zmienionym rozporządzeniem (UE) nr 734/2013 ( 25 ), mającym zastosowanie w niniejszej sprawie, art. 20 ust. 2 rozporządzenia nr 659/1999 ( 26 ) stanowił w akapicie pierwszym, że „[k]ażda z zainteresowanych stron może złożyć skargę w celu poinformowania Komisji o wszelkiej domniemanej pomocy niezgodnej z prawem lub wszelkiej domniemanej pomocy świadczonej niezgodnie z przeznaczeniem. W tym celu zainteresowana strona należycie wypełnia formularz, który określono […] oraz przekazuje wszystkie wymagane w nim obowiązkowe informacje”, a w akapicie drugim, że „[j]eżeli Komisja uważa, że zainteresowana strona nie spełnia wymogów dotyczących obowiązkowego formularza skargi lub że okoliczności faktyczne i prawne przedstawione przez zainteresowaną stronę nie stanowią wystarczającej podstawy, by wykazać – na podstawie badania prima facie – istnienie pomocy niezgodnej z prawem lub pomocy świadczonej niezgodnie z przeznaczeniem, informuje o tym zainteresowaną stronę i wzywa ją do przekazania uwag w wyznaczonym terminie, który zwykle nie przekracza jednego miesiąca. Jeżeli zainteresowana strona nie przekaże swoich uwag w wyznaczonym terminie, skargę uznaje się za wycofaną. Komisja informuje zainteresowane państwo członkowskie o uznaniu skargi za wycofaną”. Zgodnie z ustępem trzecim tego samego przepisu „Komisja przesyła skarżącemu [składającemu skargę] kopię decyzji w danej sprawie dotyczącej przedmiotu skargi”.

94.

Wnosząca odwołanie utrzymuje, że art. 20 ust. 2 rozporządzenia nr 659/1999, w szczególności jego akapit drugi, przyznaje jej uprawnienie procesowe do tego, aby przed wydaniem decyzji Komisja poinformowała ją o zamiarze odrzucenia wniesionej przez nią skargi do Komisji i wezwała ją do przedstawienia uwag w tym względzie. Ponieważ Komisja nie poinformowała wnoszącej odwołanie i nie umożliwiła jej przedstawienia uwag przed wydaniem decyzji o odrzuceniu skargi do Komisji, naruszyła ona sporny przepis, w związku z czym Sąd naruszył prawo, nie uznając tego naruszenia.

95.

Nie zgadzam się z zaproponowaną przez wnoszącą odwołanie wykładnią art. 20 ust. 2 akapit drugi rozporządzenia nr 659/1999.

96.

W tym względzie należy przypomnieć, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału przy dokonywaniu wykładni przepisu prawa Unii należy uwzględniać nie tylko jego brzmienie, lecz także kontekst i cele, do których zmierza akt, którego jest on częścią. Geneza przepisu prawa Unii również może dostarczyć informacji istotnych dla jego wykładni ( 27 ).

97.

Wykładnia literalna, kontekstowa i celowościowa w świetle genezy zmienionego przepisu art. 20 ust. 2 akapit drugi rozporządzenia nr 659/1999 skłania mnie do wniosku, że przepis ten nie ma na celu, jak twierdzi wnosząca odwołanie, przyznania w sposób ogólny składającemu skargę, przed wydaniem decyzji odmownej w przedmiocie jego skargi do Komisji, uprawnienia procesowego do tego, aby Komisja poinformowała go o zamiarze wydania takiej decyzji, oraz do przedstawienia uwag w tym względzie. Moim zdaniem przepis ten ma natomiast zastosowanie na bardzo wstępnym etapie postępowania i ma na celu umożliwienie Komisji szybkiego rozpatrywania, ze względów efektywności administracyjnej, skarg do Komisji, które w sposób oczywisty (prima facie) nie spełniają minimalnych wymogów formalnych lub materialnych wszczęcia postępowania administracyjnego w dziedzinie pomocy państwa, a zatem ma on zastosowanie nawet nie na wstępnym etapie badania ewentualnie zakwestionowanych środków.

98.

Z brzmienia przepisu art. 20 ust. 2 akapit drugi rozporządzenia nr 659/1999 wynika bowiem, że dotyczy on dwóch sytuacji: po pierwsze, przypadku, w którym nie zostały spełnione wymogi formalne dotyczące złożenia skargi do Komisji, a mianowicie spełnienie „wymogów dotyczących obowiązkowego formularza skargi”, a po drugie, przypadku, w którym skarga do Komisji, mimo iż spełnia wymogi formalne, nie spełnia minimalnych wymogów materialnych, ponieważ„okoliczności faktyczne i prawne przedstawione przez zainteresowaną stronę nie stanowią wystarczającej podstawy, by wykazać – na podstawie badania prima facie – istnienie pomocy przyznanej bezprawnie lub pomocy świadczonej niezgodnie z przeznaczeniem”.

99.

Rozpatrywany przepis przewiduje takie samo traktowanie proceduralne i takie same skutki prawne w obu sytuacjach (niespełnienie minimalnych wymogów formalnych lub materialnych). Po pierwsze, z proceduralnego punktu widzenia obie sytuacje są traktowane w ten sam sposób, to znaczy składający skargę ma możliwość przedstawienia uwag poprzez usunięcie braków formalnych lub materialnych, przedstawiając istotne informacje umożliwiające rozpoczęcie analizy w dziedzinie pomocy państwa. Po drugie, brak działania ze strony składającego skargę lub ciągłe niespełnianie minimalnych wymogów formalnych lub materialnych dotyczących złożenia skargi do Komisji skutkuje tym, że może ona uznać skargę za wycofaną.

100.

Taką wykładnię rozpatrywanego przepisu potwierdza również jego analiza celowościowa w świetle genezy zmiany owego przepisu wprowadzonej rozporządzeniem nr 734/2013. Z przedstawionego przez Komisję wniosku dotyczącego rozporządzenia Rady, który doprowadził do przyjęcia tego rozporządzenia ( 28 ), wynika, że celem zmiany było, po pierwsze, wprowadzenie formalnych wymogów dotyczących składania do Komisji skarg dotyczących pomocy państwa, a po drugie, umożliwienie Komisji szybkiego i skutecznego rozpatrywania „wiel[u]” ze skarg, które instytucja ta otrzymuje w dziedzinie pomocy państwa i które nie wynikają z „autentycznych obaw o konkurencję lub [są] niewystarczająco uzasadnion[e]” ( 29 ). Z tego punktu widzenia sporny przepis umożliwia zatem Komisji nieuznawanie za rzeczywistą skargę zawiadomień, które nie spełniają minimalnych wymogów formalnych i materialnych, i to po umożliwieniu osobie, która złożyła zawiadomienie, „zaradzenia” uchybieniu w zakresie spełnienia minimalnych wymogów formalnych lub materialnych jej zawiadomienia. Komisja nie jest zatem zobowiązana do wydania formalnej decyzji w odniesieniu do takich zawiadomień; są one traktowane jako wycofane skargi i ewentualnie są rejestrowane jako informacje z rynku, które Komisja może ponownie wykorzystać na późniejszym etapie dochodzenia z urzędu ( 30 ).

101.

Powyższą wykładnię rozpatrywanego przepisu potwierdza również brzmienie pkt 48 lit. b) kodeksu najlepszych praktyk dotyczących przebiegu postępowania w zakresie kontroli pomocy państwa w brzmieniu z 2009 r. ( 31 ), przytoczonego, moim zdaniem słusznie, przez Sąd w pkt 187 zaskarżonego wyroku, który jest również przytoczony we wniosku dotyczącym rozporządzenia, o którym mowa w poprzednim akapicie ( 32 ).

102.

Jeśli chodzi o przywołane przez wnoszącą odwołanie wyroki Athinaïki Techniki/Komisja i NDSHT/Komisja, wystarczy zauważyć, że dotyczą one brzmienia rozpatrywanego przepisu, które obowiązywało przed zmianą wprowadzoną rozporządzeniem nr 734/2013, a zatem nie mogą one moim zdaniem zostać wykorzystane do podważenia wykładni zmienionego brzmienia tego przepisu, ani wniosku wskazanego w poprzednim akapicie.

103.

Z powyższych uwag wynika, że należy zatem odrzucić wykładnię, zgodnie z którą art. 20 ust. 2 rozporządzenia nr 659/1999, a w szczególności jego akapit drugi przyznaje zainteresowanym stronom uprawnienie procesowe do tego, aby przed przyjęciem decyzji Komisja poinformowała je o jej zamiarze odrzucenia złożonej przez nie skargi i wezwała je do przedstawienia uwag w tym względzie.

104.

W związku z tym należy również przypomnieć, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem w postępowaniach w sprawie pomocy państwa zainteresowane strony nie mają rzeczywistego prawa do obrony, ani prawa do kontradyktoryjnej debaty z Komisją, a ich rola polega jedynie na dostarczeniu wszelkich informacji niezbędnych jako wskazówka dla Komisji ( 33 ).

105.

Zgodnie z orzecznictwem w postępowaniu w sprawie kontroli pomocy państwa zainteresowanym stronom innym niż dane państwo członkowskie przysługują ograniczone uprawnienia procesowe, które nie obejmują bezpośredniej kontradyktoryjnej debaty z Komisją, takiej jak przewidziana na rzecz tego państwa członkowskiego, lecz jedynie prawo do udziału w postępowaniu administracyjnym przed Komisją w odpowiednim zakresie, z uwzględnieniem okoliczności danej sprawy ( 34 ).

106.

W niniejszej sprawie, jak wskazano w pkt 20 powyżej, jest bezsporne, iż druga sporna decyzja stanowi decyzję wydaną po przeprowadzeniu wstępnego etapu badania, i nie jest kwestionowane, że ‑ jak wynika między innymi z motywu 13 decyzji końcowej ‑ wnosząca odwołanie aktywnie uczestniczyła w tym postępowaniu, które zakończyło się decyzją odrzucającą w istocie jej skargę do Komisji, która w żaden sposób nie została uznana za wycofaną. Wynika z tego moim zdaniem, że przepis art. 20 ust. 2 akapit drugi rozporządzenia nr 659/1999 nie ma zastosowania do sytuacji wnoszącej odwołanie i że nie może ona w związku z tym powoływać się na naruszenie tego przepisu przez Komisję, ani w konsekwencji na błąd Sądu w tym względzie.

107.

Z powyższego wynika w mojej ocenie, że Sąd nie naruszył prawa przy stosowaniu art. 20 ust. 2 rozporządzenia nr 659/1999 i że zarzut czwarty powinien zatem zostać oddalony.

D. W przedmiocie zarzutu piątego, dotyczącego błędnego zastosowania pojęcia bezstronnego badania

1.   Argumenty stron

108.

W zarzucie piątym wnosząca odwołanie kwestionuje oddalenie przez Sąd w pkt 209–212 zaskarżonego wyroku jej zarzutu dotyczącego rzekomego braku bezstronnego rozpatrzenia jej skargi do Komisji. Zdaniem wnoszącej odwołanie Sąd błędnie i bezzasadnie uznał, że orzecznictwo w dziedzinie konkurencji ma zastosowanie w drodze analogii do postępowań w sprawie pomocy państwa.

109.

W każdym razie, nawet gdyby to orzecznictwo miało zastosowanie, wnosząca odwołanie podkreśla, że oparła się na wskazówkach świadczących o tym, że Komisja nie zamierzała kontynuować badania sprawy, ani uzyskać dokładniejszych lub dodatkowych informacji.

110.

Komisja uważa, że zarzut piąty odwołania powinien zostać oddalony.

2.   Ocena

111.

W pkt 207–213 zaskarżonego wyroku Sąd odrzucił argument wnoszącej odwołanie, zgodnie z którym dokonanie bezstronnej analizy jej skargi przez Komisję zostało uniemożliwione przez oświadczenie rzecznika członka Komisji do spraw konkurencji, zgodnie z którym władze niemieckie zastosowały się do wytycznych udzielonych przez tego członka Komisji w odniesieniu do sprzedaży aktywów Nürburgringu oraz zgodnie z którym aktywa te zostały sprzedane oferentowi oferującemu najwyższą cenę po przeprowadzeniu zgodnego z prawem postępowania przetargowego i po cenie rynkowej.

112.

Sąd oddalił w istocie ten zarzut, stosując w drodze analogii orzecznictwo, zgodnie z którym w sprawach dotyczących naruszenia reguł konkurencji taka nieprawidłowość może prowadzić do stwierdzenia przez sąd Unii nieważności zaskarżonej przed nim decyzji tylko wtedy, gdy zostanie wykazane, że w braku takiej nieprawidłowości treść owej decyzji byłaby inna. Sąd uznał, że wnosząca odwołanie nie przedstawiła żadnych dowodów ani wskazówek świadczących o tym, że gdyby nie złożono spornego oświadczenia, decyzja końcowa mogłaby mieć inną treść.

113.

Wnosząca odwołanie kwestionuje, po pierwsze, możliwość zastosowania w drodze analogii tego orzecznictwa wypracowanego w dziedzinie konkurencji do dziedziny pomocy państwa. W tym względzie pragnę jednak zauważyć, że wspomniane orzecznictwo, które dotyczy skutków prawnych, jakie należy wyciągnąć z błędnego ujawnienia elementów, również istotnych, decyzji, które mają zostać przyjęte przez Komisję, ma zakres ogólny, a zatem nie ma powodu, aby ograniczać jego zastosowanie wyłącznie do dziedziny konkurencji ( 35 ).

114.

Orzecznictwo to stanowi ponadto zastosowanie w konkretnym przypadku ogólnego orzecznictwa, zgodnie z którym co do zasady uchybienie proceduralne prowadzi do stwierdzenia nieważności decyzji w całości lub w części tylko wtedy, gdy zostanie wykazane, że w braku takiego uchybienia zaskarżona decyzja mogłaby mieć inną treść; orzecznictwo to jest niewątpliwie stosowane również w dziedzinie pomocy państwa ( 36 ).

115.

Po drugie, jeśli chodzi o elementy, co do których wnosząca odwołanie twierdzi, że przedstawiła je przed Sądem jako wskazówki mogące wykazać, że w braku rzekomego uchybienia treść drugiej spornej decyzji byłaby inna, nie mogą one w żaden sposób świadczyć o rzekomym braku bezstronności Komisji. Chodzi bowiem o wymianę korespondencji elektronicznej między adwokatami wnoszącej odwołanie a służbami Komisji, rzekomą bezczynność tych służb w odniesieniu do pism przedstawionych przez wnoszącą odwołanie w 2014 r. i 2015 r., a zatem po wydaniu decyzji końcowej, oraz rzekomy brak możliwości przedstawienia dodatkowych uwag zgodnie z art. 20 ust. 2 rozporządzenia nr 659/1999, którego domniemana niezgodność z prawem została już odrzucona w ramach zarzutu czwartego ( 37 ).

116.

Moim zdaniem takie wskazówki nie mają żadnego związku z rzekomym brakiem bezstronności Komisji i nie mogą świadczyć o tym, że w braku oświadczenia rzecznika członka Komisji do spraw konkurencji, na które powołuje się wnosząca odwołanie, druga sporna decyzja miałaby inną treść. Jeśli chodzi w szczególności o ocenę Sądu dotyczącą wyżej wymienionej wymiany korespondencji elektronicznej, zgodnie z orzecznictwem przytoczonym w pkt 35 powyżej nie może ona zostać podważona w ramach odwołania bez podniesienia zarzutu przeinaczenia dowodów.

117.

Z powyższego wynika moim zdaniem, że zarzut piąty powinien zostać oddalony.

E. W przedmiocie zarzutu szóstego, dotyczącego niewystarczającego uzasadnienia drugiej spornej decyzji

1.   Argumenty stron

118.

W zarzucie szóstym odwołania wnosząca odwołanie kwestionuje część zaskarżonego wyroku ( 38 ), w której Sąd oddalił podniesiony przez nią w pierwszej instancji zarzut, że druga druga decyzja jest dotknięta brakiem uzasadnienia. Wnosząca odwołanie podnosi, że Sąd naruszył prawo przy stosowaniu art. 296 ust. 2 TFUE. Wnosząca odwołanie zauważa, że w pierwszej instancji przytoczyła przykłady wskazujące na cztery rodzaje zaniechań ze strony Komisji: brak ustosunkowania się do niektórych z jej głównych zastrzeżeń; brak jasnego i jednoznacznego uzasadnienia; brak bardziej szczegółowego uzasadnienia dotyczącego odstępstw od praktyki decyzyjnej; wreszcie, brak uwzględnienia właściwego kontekstu faktycznego i prawnego.

119.

Jeśli chodzi o pierwsze z tych zastrzeżeń podniesionych w pierwszej instancji, wnosząca odwołanie kwestionuje w szczególności rozumowanie Sądu zawarte w pkt 179 zaskarżonego wyroku, zgodnie z którym Komisja dysponowała ograniczonym czasem, biorąc pod uwagę krótkie terminy wstępnego etapu badania. Zdaniem wnoszącej odwołanie Komisja rozpoczęła bowiem analizę procesu sprzedaży już w 2012 r., to znaczy na długo przed złożeniem skarg. Ponadto Sąd nie wziął pod uwagę podstawowego zarzutu wnoszącej odwołanie, zgodnie z którym Komisja nie wyciągnęła własnych wniosków i odniosła się wyłącznie do oświadczeń innych osób.

120.

Jeśli chodzi o pozostałe trzy zastrzeżenia i przedstawione w nich argumenty, Sąd całkowicie je pominął.

121.

Komisja twierdzi, że zarzut szósty powinien zostać oddalony.

2.   Ocena

122.

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem uzasadnienie aktów wydawanych przez instytucje Unii, jakiego wymaga art. 296 TFUE, powinno być dostosowane do charakteru danego aktu i przedstawiać w sposób jasny i jednoznaczny tok rozumowania instytucji, która wydała akt, tak aby umożliwić zainteresowanym zaznajomienie się z podstawą rozstrzygnięcia, a właściwemu sądowi dokonanie jego kontroli. Obowiązek uzasadnienia należy oceniać w świetle wszystkich okoliczności danego przypadku, w szczególności treści aktu, charakteru podniesionych zarzutów, a także interesu, jaki w uzyskaniu wyjaśnień mogą mieć adresaci aktu lub inne osoby, których dotyczy on bezpośrednio i indywidualnie. Nie ma wymogu, by uzasadnienie wyszczególniało wszystkie istotne okoliczności faktyczne i prawne, ponieważ ocena, czy uzasadnienie aktu spełnia wymogi art. 296 TFUE, winna opierać się nie tylko na jego brzmieniu, lecz także uwzględniać jego kontekst, jak również całość przepisów prawa regulującego daną dziedzinę ( 39 ).

123.

Jeśli chodzi w szczególności o decyzję Komisji stwierdzającą, że domniemana pomoc państwa, o której poinformował składający skargę, nie istnieje, z orzecznictwa wynika, że Komisja jest w każdym razie zobowiązana do wyjaśnienia w odpowiedni sposób składającemu skargę powodów, dla których okoliczności faktyczne i prawne przedstawione w skardze były niewystarczające dla wykazania istnienia pomocy państwa. Jednakże Komisja nie jest zobowiązana do zajmowania stanowiska w przedmiocie kwestii, które w oczywisty sposób nie mają związku z przedmiotem sprawy, nie mają znaczenia bądź są wyraźnie drugorzędne ( 40 ).

124.

Niezbędna korelacja między zarzutami podniesionymi przez składającego skargę a uzasadnieniem decyzji Komisji nie oznacza, że Komisja jest zobowiązana odrzucić każdy z argumentów przedstawionych na poparcie tych zarzutów. Wystarczy, że Komisja przedstawi okoliczności faktyczne oraz rozważania prawne mające kluczowe znaczenie w systematyce decyzji ( 41 ).

125.

Ponadto należy przypomnieć, że obowiązek uzasadnienia decyzji jest wymogiem materialnym, który należy odróżnić od kwestii zasadności uzasadnienia dotyczącej materialnej zgodności z prawem danego aktu. Uzasadnienie decyzji polega bowiem na wyraźnym przedstawieniu podstaw, na jakich opiera się ta decyzja. W przypadku gdy wspomniane podstawy są dotknięte błędami, błędy te stanowią wadę naruszającą materialną zgodność z prawem decyzji, ale nie jej uzasadnienia, które może być wystarczające, nawet jeśli przedstawia niewłaściwe podstawy, w związku z czym sprawowanie przez Sąd kontroli sądowej może być możliwe ( 42 ).

126.

W ramach rozpatrywanego zarzutu odwołania wnosząca odwołanie kwestionuje, po pierwsze, odniesienie się przez Sąd do okoliczności, że Komisja musiała przestrzegać „krótkich terminów” na wydanie decyzji po zakończeniu wstępnego etapu badania, ponieważ jej zdaniem Komisja rozpoczęła już analizę spornego procesu sprzedaży na długo przed złożeniem skarg do Komisji ( 43 ). W tym względzie zgadzam się jednak ze stanowiskiem Komisji, zgodnie z którym argument ten jest w każdym razie pozbawiony znaczenia, gdyż kwestionuje on punkt wyroku przedstawiony przez Sąd ad abundantiam. Argument ten nie może natomiast sam w sobie podważyć wniosku Sądu wynikającego z pkt 176 i 178 zaskarżonego wyroku, zgodnie z którym uzasadnienie zawarte w motywach 266–281 decyzji końcowej jest wystarczające do zapoznania się z podstawami przyjętego rozstrzygnięcia i zgodnie z którym Komisja nie naruszyła zatem ciążącego na niej obowiązku uzasadnienia, nie ustosunkowując się do niektórych zastrzeżeń, ponieważ uznała, że nie mają one zasadniczego znaczenia w systematyce decyzji.

127.

Po drugie, wnosząca odwołanie twierdzi, że Sąd nie wziął pod uwagę jej głównej krytycznej uwagi, a mianowicie, że Komisja nie wyciągnęła własnych wniosków i odniosła się wyłącznie do oświadczeń innych osób. W tym względzie, pomijając okoliczność, że argument ten został podniesiony przez Sądem w sposób bardzo ogólny i abstrakcyjny, co uniemożliwia dokładne określenie błędu zarzucanego Sądowi, pragnę zauważyć, że w każdym razie, co do zasady, okoliczność, że w celu uzasadnienia decyzji przyjmuje się oświadczenia innych osób, nie oznacza sama w sobie, że uzasadnienie jest niewystarczające lub dotknięte wadą. W związku z powyższym argument ten jest nie tylko prawdopodobnie niedopuszczalny, lecz również nieistotny dla niniejszej sprawy.

128.

Po trzecie, wnosząca odwołanie zarzuca Sądowi, że nie ustosunkował się do niektórych zastzeżeń podniesionych przez nią w pierwszej instancji.

129.

W tym względzie, w zakresie, w jakim wnosząca odwołanie zamierza za pomocą tego argumentu powołać się na brak uzasadnienia zaskarżonego wyroku, moim zdaniem należy go odrzucić. Z pkt 175–180 zaskarżonego wyroku wynika bowiem jasno i jednoznacznie tok rozumowania przyjęty przez Sąd w celu oddalenia zarzutu wnoszącej odwołanie, a mianowicie, iż Sąd uznał, że uzasadnienie zawarte w motywach 266–281 decyzji końcowej było wystarczające dla zapoznania się z podstawami przyjętego rozstrzygnięcia oraz że Komisja przedstawiła okoliczności faktyczne i rozważania prawne, które mają zasadnicze znaczenie w systematyce drugiej spornej decyzji.

130.

Natomiast w zakresie, w jakim za pomocą tego argumentu wnosząca odwołanie zamierza podnieść, że Sąd naruszył art. 296 ust. 2 TFUE, gdyż nie uznał, iż decyzja końcowa była dotknięta brakiem uzasadnienia ze względu na to, że sama Komisja nie wzięła pod uwagę elementów przedstawionych w pierwszej instancji w ramach zastrzeżeń drugiego, trzeciego i czwartego, argument ten mógłby zostać uwzględniony jedynie w przypadku, gdyby wspomniane elementy należało uznać za okoliczności faktyczne lub rozważania prawne o zasadniczym znaczeniu w systematyce decyzji. W takim przypadku, zgodnie z orzecznictwem, o którym mowa w pkt 123 i 124 powyżej, Komisja byłaby zobowiązana do wzięcia ich pod uwagę.

131.

Jednakże, po pierwsze, wnosząca odwołanie nie wyjaśnia w żaden sposób, dlaczego elementy przedstawione w pierwszej instancji w ramach zastrzeżeń drugiego, trzeciego i czwartego powinny zostać uznane za okoliczności faktyczne lub rozważania prawne o zasadniczym znaczeniu w systematyce decyzji, które Komisja była zobowiązana koniecznie wziąć pod uwagę. Po drugie, argumenty podniesione w owych zastrzeżeniach mają na celu w istocie podważenie zasadności uzasadnienia, co dotyczy materialnej zgodności z prawem rozpatrywanej decyzji, a nie uzasadnienie decyzji. Natomiast o ile Sąd może, pod pewnymi warunkami, zmienić kwalifikację argumentu podniesionego przez jedną ze stron w celu poparcia innego zarzutu skargi ( 44 ), o tyle nie jestem przekonany, że w sytuacji, gdy skarżący przedstawia argumenty na poparcie swojego zarzutu dotyczącego naruszenia obowiązku uzasadnienia, można zarzucić Sądowi naruszenie prawa ze względu na to, że nie zmienił on kwalifikacji tego argumentu jako dotyczącego zasadności uzasadnienia, która, jak wynika z orzecznictwa przytoczonego w pkt 125 powyżej, stanowi odrębną kwestię.

132.

Z powyższego wynika moim zdaniem, że należy odrzucić również trzeci argument podniesiony w ramach zarzutu szóstego, a tym samym zarzut ten należy oddalić w całości.

V. Wnioski

133.

Na podstawie całości powyższych rozważań proponuję, aby Trybunał:

uwzględnił część drugą, trzecią i czwartą zarzutu drugiego odwołania wniesionego przez NeXovation, Inc.; oraz

oddalił część pierwszą zarzutu drugiego oraz zarzuty trzeci, czwarty, piąty i szósty tego odwołania.


( 1 ) Język oryginału: włoski.

( 2 ) Dz.U. 2016, L 34, s. 1.

( 3 ) Zobacz odpowiednio art. 2 i art. 3 ust. 2 decyzji końcowej.

( 4 ) Zobacz art. 1 tiret ostatnie decyzji końcowej.

( 5 ) Zobacz pkt 57 zaskarżonego wyroku.

( 6 ) Zobacz pkt 75 zaskarżonego wyroku.

( 7 ) Zobacz pkt 214 i 216 zaskarżonego wyroku.

( 8 ) Rozporządzenie Rady (WE) z dnia 22 marca 1999 r. ustanawiające szczegółowe zasady stosowania art. 22 Traktatu WE (Dz.U. 1999, L 83, s. 1). Rozporządzenie to zostało obecnie uchylone i zastąpione rozporządzeniem Rady (UE) 2015/1589 z dnia 13 lipca 2015 r. ustanawiającym szczegółowe zasady stosowania art. 108 TFUE (Dz.U. 2015, L 248, s. 9).

( 9 ) Zobacz pkt 67 zaskarżonego wyroku.

( 10 ) Zobacz art. 4 ust. 2 rozporządzenia nr 659/1999.

( 11 ) Zobacz w tym względzie wyroki: z dnia 24 maja 2011 r., Komisja/Kronoply i Kronotex (C‑83/09 P, EU:C:2011:341, pkt 59); oraz ostatnio z dnia 3 września 2020 r., Vereniging tot Behoud van Natuurmonumenten in Nederland i in./Komisja (C‑817/18 P, EU:C:2020:637, pkt 81 i przytoczone tam orzecznictwo).

( 12 ) Zawiadomienie Komisji w sprawie pojęcia pomocy państwa w rozumieniu art. 107 ust. 1 [TFUE] (Dz.U. 2016, C 262, s. 1).

( 13 ) Zobacz między innymi wyrok z dnia 5 września 2019 r., Unia Europejska/Guardian Europe (C‑447/17 P i C-479/17 P, EU:C:2019:672, pkt 137 i przytoczone tam orzecznictwo).

( 14 ) Zobacz w tym względzie między innymi wyrok z dnia 3 września 2020 r., Vereniging tot Behoud van Natuurmonumenten in Nederland i in./Komisja (C‑817/18 P, EU:C:2020:637, pkt 116).

( 15 ) Zobacz między innymi wyroki: z dnia 11 czerwca 2015 r., EMA/Komisja (C‑100/14 P, EU:C:2015:382, niepublikowany, pkt 67 i przytoczone tam orzecznictwo); z dnia 26 maja 2016 r., Rose Vision/Komisja (C‑224/15 P, EU:C:2016:358, pkt 24).

( 16 ) Zobacz wyroki: z dnia 11 maja 2017 r., Dyson/Komisja (C‑44/16 P, EU:C:2017:357, pkt 37 i przytoczone tam orzecznictwo); z dnia 16 listopada 2017 r., Ludwig-Bölkow-Systemtechnik/Komisja (C‑250/16 P, EU:C:2017:871, pkt 55).

( 17 ) Zobacz między innymi wyroki: z dnia 26 maja 2016 r., Rose Vision/Komisja (C‑224/15 P, EU:C:2016:358, pkt 26 i przytoczone tam orzecznictwo); oraz ostatnio z dnia 11 czerwca 2020 r., China Construction Bank/EUIPO (C‑115/19 P, EU:C:2020:469, pkt 67 i przytoczone tam orzecznictwo).

( 18 ) Zobacz wyrok z dnia 11 maja 2017 r., Dyson/Komisja (C‑44/16 P, EU:C:2017:357, pkt 37 i przytoczone tam orzecznictwo) oraz postanowienie z dnia 13 grudnia 2012 r., Alliance One International/Komisja (C‑593/11 P, niepublikowane, EU:C:2012:804, pkt 27).

( 19 ) Zobacz między innymi wyroki: z dnia 26 maja 2016 r., Rose Vision/Komisja (C‑224/15 P, EU:C:2016:358, pkt 25 i przytoczone tam orzecznictwo); z dnia 11 maja 2017 r., Dyson/Komisja (C‑44/16 P, EU:C:2017:357, pkt 38 i przytoczone tam orzecznictwo).

( 20 ) Zobacz podobnie wyrok z dnia 6 listopada 2012 r., Éditions Odile Jacob/Komisja (C‑551/10 P, EU:C:2012:681, pkt 48 i przytoczone tam orzecznictwo).

( 21 ) Zobacz podobnie także opinię rzecznik generalnej J. Kokott w sprawie Bayer CropScience i Bayer/Komisja (C‑499/18 P, EU:C:2020:735, pkt 89).

( 22 ) Zobacz w szczególności motyw 275 lit. c) decyzji końcowej.

( 23 ) Zobacz orzecznictwo przytoczone w pkt 35 i 37 powyżej.

( 24 ) Zobacz pkt 185 i 190 zaskarżonego wyroku.

( 25 ) Rozporządzenie Rady (UE) nr 734/2013 z dnia 22 lipca 2013 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 659/1999 (Dz.U. 2013, L 204, s. 15).

( 26 ) W nowym rozporządzeniu (UE) 2015/1589, które, jak zauważono w przypisie 8 powyżej, zastąpiło rozporządzenie 659/1999, rozpatrywany przepis pozostał zasadniczo niezmieniony w art. 24 ust. 2 akapit drugi.

( 27 ) Zobacz między innymi ostatnio wyrok z dnia 11 listopada 2020 r., EUIPO/John Mills (C‑809/18 P, EU:C:2020:902, pkt 55 i przytoczone tam orzecznictwo).

( 28 ) Zobacz wniosek dotyczący rozporządzenia Rady zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 659/1999 ustanawiające szczegółowe zasady stosowania art. 93 Traktatu WE z dnia 5 grudnia 2012 r., COM(2012) 725 final.

( 29 ) Zobacz pkt 2.1., s. 4, uzasadnienia do wniosku dotyczącego rozporządzenia przytoczonego w poprzednim przypisie.

( 30 ) Zobacz pkt 2.1., s. 5, uzasadnienia do wniosku dotyczącego rozporządzenia przytoczonego w przypisie 28. Zobacz także pkt 70 i 72 kodeksu najlepszych praktyk dotyczących przebiegu postępowania w zakresie kontroli pomocy państwa w brzmieniu z 2018 r. (Dz.U. 2018, C 253, s. 14).

( 31 ) Dz.U. 2009, C 136, s. 13. Kodeks ten został zastąpiony nową wersją kodeksu, o której mowa w poprzednim przypisie. Zobacz pkt 70 i 72 tej wersji.

( 32 ) Zobacz pkt 2.1., s. 4, uzasadnienia do wniosku dotyczącego rozporządzenia przytoczonego w przypisie 28.

( 33 ) Zobacz wyroki: z dnia 12 lipca 1973 r., Komisja/Niemcy,70/72, EU:C:1973:87, pkt 19; z dnia 2 kwietnia 1998 r., Komisja/Sytraval i Brink’s France, C‑367/95 P, EU:C:1998:154, pkt 59; z dnia 24 września 2002 r., Falck i Acciaierie di Bolzano/Komisja, C‑74/00 P i C‑75/00 P, EU:C:2002:524, pkt 8083. Zobacz także niedawno opinię rzecznika generalnego E. Tancheva w sprawie Komisja/Gmina Miasto Gdynia i Port Lotniczy Gdynia Kosakowo (C‑56/18 P, EU:C:2019:569, pkt 24) oraz wydany w tej sprawie wyrok z dnia 11 marca 2020 r., Komisja/Gmina Miasto Gdynia i Port Lotniczy Gdynia Kosakowo (C‑56/18 P, EU:C:2020:192, pkt 71, 74).

( 34 ) Zobacz wyrok z dnia 11 marca 2020 r., Komisja/Gmina Miasto Gdynia i Port Lotniczy Gdynia Kosakowo (C‑56/18 P, EU:C:2020:192, pkt 71, 74) oraz opinię rzecznika generalnego E. Tancheva w sprawie Komisja/Gmina Miasto Gdynia i Port Lotniczy Gdynia Kosakowo (C‑56/18 P, EU:C:2019:569, pkt 26, 27 i przytoczone tam orzecznictwo).

( 35 ) Zobacz także w odniesieniu do tej zasady wyrok z dnia 18 września 2003 r., Volkswagen/Komisja (C‑338/00 P, EU:C:2003:473 pkt 164, 165).

( 36 ) Zobacz między innymi ostatnio wyrok z dnia 11 marca 2020 r., Komisja/Gmina Miasto Gdynia i Port Lotniczy Gdynia Kosakowo (C‑56/18 P, EU:C:2020:192, pkt 80).

( 37 ) Zobacz pkt 92–107 powyżej.

( 38 ) Punkty 175–180 zaskarżonego wyroku.

( 39 ) Zobacz między innymi, w dziedzinie pomocy państwa, wyroki: z dnia 1 lipca 2008 r., Chronopost/UFEX i in. (C‑341/06 P i C‑342/06 P, EU:C:2008:375, pkt 88 i przytoczone tam orzecznictwo); oraz ostatnio z dnia 4 czerwca 2020 r., Węgry/Komisja (C‑456/18 P, EU:C:2020:421, pkt 57 i przytoczone tam orzecznictwo).

( 40 ) Zobacz między innymi, w dziedzinie pomocy państwa, wyrok z dnia 1 lipca 2008 r., Chronopost/UFEX i in. (C‑341/06 P i C‑342/06 P, EU:C:2008:375, pkt 89 i przytoczone tam orzecznictwo).

( 41 ) Zobacz między innymi, w dziedzinie pomocy państwa, wyrok z dnia 1 lipca 2008 r., Chronopost/UFEX i in. (C‑341/06 P i C‑342/06 P, EU:C:2008:375, pkt 96 i przytoczone tam orzecznictwo).

( 42 ) Zobacz wyrok z dnia 10 lipca 2008 r., Bertelsmann i Sony Corporation of America/Impala (C‑413/06 P, EU:C:2008:392, pkt 181 i przytoczone tam orzecznictwo).

( 43 ) Wnosząca odwołanie powołuje się na pkt 178 zaskarżonego wyroku, ale wydaje się, że argument ten odnosi się raczej do pkt 179 tego wyroku.

( 44 ) W przedmiocie możliwości dokonania takiej zmiany kwalifikacji zob. wyroki: z dnia 19 listopada 1998 r., Parlament/Gaspari (C‑316/97 P, EU:C:1998:558, pkt 21); z dnia 1 lipca 2008 r., Chronopost/UFEX i in. (C‑341/06 P i C‑342/06 P, EU:C:2008:375, pkt 75).

Top