1

W swoim odwołaniu Toshiba Corp. wnosi o uchylenie wyroku Sądu Unii Europejskiej z dnia 19 stycznia 2016 r., Toshiba/Komisja (T‑404/12, zwanego dalej „zaskarżonym wyrokiem”, EU:T:2016:18), w którym Sąd ten oddalił jej skargę o stwierdzenie nieważności decyzji Komisji C(2012) 4381 z dnia 27 czerwca 2012 r. zmieniającej decyzję C(2006) 6762 wersja ostateczna z dnia 24 stycznia 2007 r. dotyczącą postępowania na podstawie art. 81 traktatu [WE (obecnie art. 101 TFUE)] oraz art. 53 porozumienia EOG w zakresie, w jakim jej adresatem były Mitsubishi Electric Corporation i Toshiba Corporation (sprawa COMP/39.966 – Rozdzielnice z izolacją gazową – Grzywny) (zwanej dalej „sporną decyzją”).

2

W pkt 1–20 zaskarżonego wyroku okoliczności powstania sporu zostały przedstawione w następujący sposób:

3

Wyrokiem z dnia 19 grudnia 2013 r., Siemens/Komisja (C‑239/11 P, C‑489/11 P i C‑498/11 P, niepublikowanym, EU:C:2013:866), Trybunał w szczególności oddalił wniesione przez Toshibę odwołanie od wyroku z dnia 12 lipca 2011 r., Toshiba/Komisja (T‑113/07, EU:T:2011:343).

4

Pismem, które wpłynęło do sekretariatu Sądu w dniu 12 września 2012 r., Toshiba wniosła skargę, żądając, tytułem głównym, stwierdzenia nieważności spornej decyzji i, tytułem ewentualnym, obniżenia kwoty nałożonej na nią grzywny.

5

Swoją skargę Toshiba oparła na pięciu zarzutach, z których pierwszy został oparty na naruszeniu zasad dobrej administracji i proporcjonalności, drugi – na naruszeniu przysługującego Toshibie prawa do obrony, trzeci – na naruszeniu zasady równego traktowania w zakresie dotyczącym kwoty wyjściowej grzywny, czwarty – na uchybieniu obowiązkowi uzasadnienia, a piąty – na naruszeniu zasady równego traktowania w zakresie dotyczącym ustalenia poziomu odpowiedzialności ponoszonej przez Toshibę w stosunku do europejskich uczestników naruszenia.

6

W zaskarżonym wyroku Sąd oddalił tę skargę.

7

W swym odwołaniu Toshiba wnosi do Trybunału o:

8

Komisja wnosi do Trybunału o:

9

Na poparcie odwołania Toshiba podnosi trzy zarzuty, z których pierwszy został oparty na naruszeniu przysługującego jej prawa do obrony ze względu na to, że przed wydaniem spornej decyzji nie sporządzono nowego pisma w sprawie przedstawienia zarzutów, drugi – na naruszeniu zasady równego traktowania w zakresie dotyczącym kwoty wyjściowej grzywny, a zarzut trzeci dotyczy naruszenia zasady równego traktowania w zakresie dotyczącym ustalenia poziomu odpowiedzialności ponoszonej przez Toshibę w stosunku do europejskich uczestników naruszenia.

10

W swym pierwszym zarzucie Toshiba zarzuca Sądowi, że ten w pkt 34–47 zaskarżonego wyroku oddalił część pierwszą drugiego zarzutu jej skargi, w którym podniosła ona, iż w efekcie wydania przez Sąd wyroku z dnia 12 lipca 2011 r., Toshiba/Komisja (T‑113/07, EU:T:2011:343), Komisja przed wydaniem spornej decyzji miała obowiązek przesłać jej nowe pismo w sprawie przedstawienia zarzutów oraz iż przesyłając jej jedynie pismo przedstawiające okoliczności faktyczne, instytucja ta naruszyła przysługujące Toshibie prawo do obrony, a w szczególności – prawo do bycia wysłuchaną.

11

Toshiba jest zdania, że pismo w sprawie przedstawienia zarzutów z dnia 20 kwietnia 2006 r. (zwane dalej „pismem w sprawie przedstawienia zarzutów z 2006 r.”) dotyczy jedynie decyzji z 2007 r. Sąd w pkt 42 zaskarżonego wyroku błędnie zatem stwierdził, że fakt, iż sporna decyzja stanowi decyzję zmieniającą decyzję z 2007 r., oznacza, że „postępowanie, które zakończyło się jej wydaniem, stanowi ciąg dalszy postępowania zakończonego wydaniem decyzji z 2007 r.”.

12

Jak słusznie stwierdził Sąd w pkt 74 zaskarżonego wyroku, w odniesieniu do nałożenia dodatkowej kwoty grzywny, Komisja była w szczególności zobowiązana do dostarczenia Toshibie dodatkowych informacji co do szczegółowych zasad realizacji jej zamiaru zapewnienia skutku odstraszającego grzywny, co umożliwiłoby tej spółce skuteczne przedstawienie jej stanowiska w tej kwestii. Niemniej jednak twierdzenie to jest nie do pogodzenia z wyciągniętym w tym samym punkcie zaskarżonego wyroku wnioskiem, zgodnie z którym Komisja nie miała obowiązku wysyłania do Toshiby nowego pisma w sprawie przedstawienia zarzutów, które zawierałoby takie informacje.

13

Toshiba twierdzi, że ze względu na to, iż pismo przedstawiające okoliczności faktyczne nie miało, jak podniósł Sąd w pkt 75 zaskarżonego wyroku, szczególnego statusu, a pismo w sprawie przedstawienia zarzutów jest jedynym przewidzianym w prawie konkurencji Unii mechanizmem procesowym umożliwiającym przekazanie koniecznych informacji w sposób gwarantujący jej możliwość bycia wysłuchaną przez Komisję, poszanowanie przysługującego Toshibie prawa do bycia wysłuchaną odnośnie do szczegółowego sposobu obliczania grzywny wymagało wysłania jej nowego pisma w sprawie przedstawienia zarzutów.

14

Komisja odpiera, że jeśli pierwszy zarzut odwołania należy rozumieć jako sprowadzający się do twierdzenia, iż grzywna mogła zostać nałożona dopiero po przeprowadzeniu nowego postępowania, obejmującego też wysłanie pisma w sprawie przedstawienia zarzutów przedstawiającego całokształt okoliczności składających się na naruszenie, to jest on niedopuszczalny, ponieważ nie został podniesiony przed Sądem.

15

Zarzut ten jest w każdym razie w oczywisty sposób bezzasadny.

16

Przede wszystkim Sąd w pkt 42 zaskarżonego wyroku słusznie uznał, że postępowanie, które zakończyło się wydaniem spornej decyzji, stanowi ciąg dalszy postępowania zakończonego wydaniem decyzji z 2007 r. Zgodnie bowiem z utrwalonym orzecznictwem decyzja jest dotknięta bezprawnością dopiero od momentu, w którym do tej bezprawności doszło.

17

Następnie, gdyby nawet w niniejszym przypadku Komisja przed wydaniem spornej decyzji wysłała pismo przedstawiające okoliczności faktyczne, to nie była ona do tego zobowiązana, gdyż wynikającemu z orzecznictwa Trybunał wymogowi, zgodnie z którym przedsiębiorstwa winny jeszcze przed wydaniem decyzji zostać poinformowane o tym, że Komisja nosi się z zamiarem nałożenia grzywny, uczyniono już zadość, wysyłając pismo w sprawie przedstawienia zarzutów z 2006 r.

18

Wreszcie, w pkt 74 zaskarżonego wyroku Sąd dopuścił się naruszenia prawa. Orzecznictwo, na którym opiera się Sąd, dotyczyło bowiem jedynie wymogu, zgodnie z którym przedsiębiorstwu, w sprawie którego prowadzone jest dochodzenie, należy stworzyć w toku postępowania administracyjnego możliwość przedstawienia stanowiska na temat prawdziwości i znaczenia dla sprawy podnoszonych faktów i okoliczności, a także na temat dokumentów, którymi Komisja posłużyła się na poparcie swego twierdzenia istnienia naruszenia przewidzianych w traktacie FUE reguł ochrony konkurencji. Orzecznictwo to nie dotyczy natomiast obliczania grzywny, która została nałożona w konsekwencji stwierdzenia takiego naruszenia.

19

Na wstępie należy oddalić podniesiony przez Komisję zarzut niedopuszczalności.

20

Pierwszy z podnoszonych przez Toshibę zarzutów, w ramach którego spółka ta zarzuca Sądowi, że oddalił jej argumentację, zgodnie z którą Komisja nie mogła wydać spornej decyzji bez wysłania jej nowego pisma w sprawie przedstawienia zarzutów, podnosząc w szczególności, iż wbrew temu, co rozstrzygnął Sąd, postępowanie, które zakończyło się wydaniem spornej decyzji, nie stanowi ciągu dalszego postępowania zakończonego wydaniem decyzji z 2007 r., ewidentnie nie stanowi bowiem nowego zarzutu.

21

Jeśli chodzi o istotę sprawy, Sąd w pkt 40 i 41 zaskarżonego wyroku słusznie oparł się na wywodzonej z orzecznictwa Trybunału zasadzie, zgodnie z którą Komisja, aby uczynić zadość obowiązkowi poszanowania prawa przedsiębiorstw do bycia wysłuchanym, musi w piśmie w sprawie przedstawienia zarzutów wyraźnie wskazać, iż zbada, czy należy nałożyć grzywny na dane przedsiębiorstwa, i wymienić istotne okoliczności faktyczne i prawne, które mogą pociągnąć za sobą nałożenie takiej grzywny, takie jak waga i czas trwania domniemanego naruszenia oraz to, czy dopuszczono się go umyślnie lub przez niedbalstwo. Z orzecznictwa tego wynika też, że gdy Komisja wskazuje okoliczności faktyczne i prawne, na których ma zamiar oprzeć swoje obliczenia wysokości grzywien, nie jest zobowiązana do wyjaśnienia sposobu, w jaki wykorzysta te poszczególne okoliczności w celu określenia wysokości grzywny (zob. w szczególności wyrok z dnia 28 czerwca 2005 r., Dansk Rørindustri i in./Komisja, C‑189/02 P, C‑202/02 P, od C‑205/02 P do C‑208/02 P i C‑213/02 P, EU:C:2005:408, pkt 428, 437).

22

Również w pkt 42 zaskarżonego wyroku Sąd słusznie wskazał, że ze względu na to, iż wydanie decyzji z 2007 r. zostało poprzedzone skierowaniem pisma w sprawie przedstawienia zarzutów z 2006 r. i skoro w spornej decyzji wyraźnie jest mowa o tym, iż stanowi ona decyzję zmieniającą decyzję z 2007 r., postępowanie, które zakończyło się jej wydaniem, stanowi ciąg dalszy postępowania zakończonego wydaniem decyzji z 2007 r.

23

Na tej postawie Sąd, nie dopuszczając się błędu, mógł w tym samym punkcie zaskarżonego wyroku wyciągnąć wniosek, że treść pisma w sprawie przedstawienia zarzutów z 2006 r. może zostać wzięta pod uwagę przy sprawdzaniu tego, czy w trakcie postępowania, które zakończyło się wydaniem spornej decyzji, przysługujące Toshibie prawo do obrony było poszanowane, skoro ta treść nie została zakwestionowana w wyroku Sądu z dnia 12 lipca 2011 r., Toshiba/Komisja (T‑113/07, EU:T:2011:343).

24

W tym względzie należy przypomnieć, że stwierdzenie nieważności aktu Unii nie musi wywierać wpływu na ważność aktów przygotowawczych, ponieważ postępowanie mające na celu zastąpienie aktu, którego nieważność stwierdzono, może co do zasady zostać podjęte na nowo właśnie od tego momentu, w którym wystąpiła niezgodność z prawem. To stwierdzenia nieważności pozostaje co do zasady bez wpływu na ważność aktów przygotowawczych, przyjętych na etapie postępowania poprzedzającym wystąpienie stwierdzonego uchybienia. Jeśli zostało stwierdzone, że to stwierdzenie nieważności pozostaje bez wpływu na ważność aktów przyjętych wcześniej w ramach danego postępowania, Komisja nie jest zobowiązana, na tej tylko podstawie, że doszło do tego stwierdzenia nieważności, do kierowania do danych przedsiębiorstw nowego pisma w sprawie przedstawienia zarzutów (zob. podobnie wyrok z dnia 15 października 2002 r., Limburgse Vinyl Maatschappij i in./Komisja, C‑238/99 P, C‑244/99 P, C‑245/99 P, C‑247/99 P, od C‑250/99 P do C‑252/99 P i C‑254/99 P, EU:C:2002:582, pkt 73–75, 80, 81).

25

Ponadto, po stwierdzeniu w pkt 43 i 44 zaskarżonego wyroku, że pismo w sprawie przedstawienia zarzutów z 2006 r. zawierało – wymagane przez orzecznictwo przytoczone w pkt 40 tego wyroku i mające znaczenie dla określenia kwoty tych grzywien – czynniki natury prawnej i faktycznej, a także, w pkt 45 i 46 tego wyroku, że w wyroku z dnia 12 lipca 2011 r., Toshiba/Komisja (T‑113/07, EU:T:2011:343), nie zakwestionowano prawdziwości, znaczenia i zasadności tych czynników, zaś Toshiba nie zakwestionowała zasadności tych ustaleń faktycznych, Sąd w pkt 47 zaskarżonego wyroku doszedł do prawidłowego wniosku, iż ten wyrok z dnia 12 lipca 2011 r. nie stoi na przeszkodzie, aby przy kontroli tego, czy w ramach postępowania, które doprowadziło do wydania spornej decyzji, uwzględniono przysługujące Toshibie prawo do obrony, zostały wzięte pod uwagę te właśnie czynniki.

26

Ponadto, ze względu na to, że do uchybienia stwierdzonego przez Sąd w wyroku z dnia 12 lipca 2011 r., Toshiba/Komisja (T‑113/07, EU:T:2011:343), doszło w momencie wydania decyzji z 2007 r., stwierdzenie nieważności tej decyzji pozostało bez wpływu na ważność przygotowujących jej wydanie aktów przyjętych na etapie poprzedzającym etap postępowania, na którym dopuszczono się tego uchybienia, zgodnie z zasadą przypomnianą w pkt 24 niniejszego wyroku.

27

Należy również stwierdzić, że ustosunkowując się do podniesionej przez Toshibę argumentacji, zgodnie z którą stwierdzone uchybienie dotyczyło błędu związanego z naruszeniem przepisu prawa materialnego ewidentnie wywierającego wpływ na ważność poprzedzających wydanie decyzji z 2007 r. aktów przygotowawczych, Sąd w pkt 62 zaskarżonego wyroku stwierdził, iż Toshiba nie wyjaśniła powodów, dla których wyrok z dnia 12 lipca 2011 r., Toshiba/Komisja (T‑113/07, EU:T:2011:343), wywarł wypływ na ważność tych aktów przygotowawczych, dodając w pkt 63 zaskarżonego wyroku, że w każdym razie krytyka wyrażona przez Sąd w tym wyroku nie dotyczyła ani ustaleń faktycznych, ani oceny prawnej naruszenia, którego dopuściła się Toshiba, ani też określenia czynników, jakie należy wziąć pod uwagę przy określaniu kwoty grzywny, lecz jedynie dokonanego wyboru danych referencyjnych mających posłużyć do szczegółowych obliczeń i, co za tym idzie, czynnika, który nie mógł zostać doprecyzowany w piśmie w sprawie przedstawienia zarzutów.

28

Wynika z tego, że Sąd, w ramach przysługującej mu i co do zasady suwerennej swobody oceny okoliczności faktycznych i dowodów, stwierdził – a Toshiba nie podniosła żadnego przeinaczenia tych okoliczności – że spółka ta nie wykazała, iż stwierdzenie przez ów Sąd w wyroku z dnia 12 lipca 2011 r., Toshiba/Komisja (T‑113/07, EU:T:2011:343), nieważności decyzji z 2007 r. miało wpływ na ważność pisma w sprawie przedstawienia zarzutów z 2006 r., oraz że taka sytuacja nie miała miejsca, gdyż stwierdzone uchybienie nie dotyczyło podniesionych przeciwko tej spółce zarzutów ani też czynników, jakie należało uwzględnić przy ustalaniu nałożonej na nią grzywny.

29

Wniosek ten nie może zostać zakwestionowany, wbrew temu, co twierdzi Toshiba, zważywszy na wynikającą z orzecznictwa przytoczonego w pkt 71 zaskarżonego wyroku zasadę, na podstawie której Sąd w pkt 74 tego samego wyroku stwierdził, że po wysłaniu pisma w sprawie przedstawienia zarzutów Komisja była zobowiązana do przedstawienia dodatkowych elementów dotyczących szczegółowych zasad realizacji jej zamiaru zapewnienia skutku odstraszającego grzywny celem umożliwienia Toshibie skutecznego podniesienia jej stanowiska w tej sprawie.

30

Należy bowiem stwierdzić, że taka zasada nie wynika z orzecznictwa Trybunału powołanego przez Sąd w pkt 71 zaskarżonego wyroku, a mianowicie tego, które wynika z pkt 66 wyroku Sądu z dnia 7 stycznia 2004 r., Aalborg Portland i in./Komisja (C‑204/00 P, C‑205/00 P, C‑211/00 P, C‑213/00 P, C‑217/00 P i C‑219/00 P, EU:C:2004:6), czy też z innych wyroków Trybunału, gdyż w tym orzecznictwie Trybunał ograniczył się do przypomnienia zasady, zgodnie z którą poszanowanie prawa do obrony wymaga, aby osobie zainteresowanej stworzono w toku postępowania administracyjnego możliwość przedstawienia stanowiska na temat prawdziwości i znaczenia dla sprawy podnoszonych faktów i okoliczności, a także na temat dokumentów, którymi Komisja posłużyła się na poparcie swego twierdzenia o dopuszczeniu się naruszenia traktatu.

31

Chociaż, jak wynika z powyższych rozważań, w pkt 74 zaskarżonego wyroku Sąd dopuścił się naruszenia prawa, pozostaje to bez wpływu na ważność tego wyroku, gdyż jego sentencja jest wystarczająco zasadna w świetle innych względów prawnych (zob. podobnie w szczególności wyrok z dnia 29 marca 2011 r., ThyssenKrupp Nirosta/Komisja, C‑352/09 P, EU:C:2011:191, pkt 136).

32

Jak bowiem wynika z wcześniejszych punktów niniejszego wyroku, Sąd, po przedstawieniu rozumowania przyjętego w pkt 40–65 zaskarżonego wyroku, słusznie rozstrzygnął, że choć Komisja nie przesłała Toshibie nowego pisma w sprawie przedstawienia zarzutów, przysługujące tej spółce prawo do obrony nie zostało naruszone.

33

Można również przypomnieć, że choć w pewnych okolicznościach, w szczególności w sytuacji, gdy Komisja zamierza zastosować nowe wytyczne do obliczenia grzywien, jeśli nie prowadzi to do uprzedzenia w niewłaściwy sposób jej decyzji w przedmiocie zarzutów, pożądane może być dostarczenie przez tę instytucję wyjaśnień co do sposobu, w jaki instytucja ta zamierza posłużyć się przy ustalaniu kwoty grzywien bezwzględnie obowiązującymi kryteriami, takimi jak waga i czas trwania naruszenia, niemniej jednak prawo do bycia wysłuchanym nie obejmuje tego rodzaju czynników odnoszących się do sposobu ustalania kwoty grzywien (wyrok z dnia 28 czerwca 2005 r., Dansk Rørindustri i in./Komisja, C‑189/02 P, C‑202/02 P, od C‑205/02 P do C‑208/02 P i C‑213/02 P, EU:C:2005:408, pkt 438, 439).

34

Wreszcie, choć w niniejszym przypadku Komisja, wysyłając pismo przedstawiające okoliczności faktyczne, zamierzała dostarczyć Toshibie wyjaśnień w przedmiocie nowych elementów metody ustalania kwoty nałożonej na tę spółkę grzywny, które zdaniem tej instytucji należało zastosować w efekcie stwierdzenia przez Sąd w wyroku z dnia 12 lipca 2011 r., Toshiba/Komisja (T‑113/07, EU:T:2011:343), częściowej nieważności decyzji z 2007 r., i choć bezsporne jest, że Toshiba miała sposobność zajęcia, zarówno na piśmie, jak i podczas spotkania, stanowiska w przedmiocie tych elementów – o czym świadczy treść spornej decyzji – to jednak elementy te ze swej natury, zgodnie z orzecznictwem przytoczonym w pkt 21 niniejszego wyroku, nie mogą stanowić przedmiotu nowego pisma w sprawie przedstawienia zarzutów.

35

Mając na względzie powyższe, zarzut pierwszy należy oddalić.

36

W swym zarzucie drugim Toshiba twierdzi, że Sąd, oddalając trzeci z zawartych w jej skardze zarzutów, w którym podniosła ona, iż Komisja, aby wykonać wyrok z dnia 12 lipca 2011 r., Toshiba/Komisja (T‑113/07, EU:T:2011:343), powinna była obliczyć kwotę nałożonej na nią grzywny na podstawie obrotów TM T&D za 2003 r., nie zaś na podstawie kwoty wyjściowej przypisanej temu przedsiębiorstwu grzywny, dopuścił się naruszenia zasady równego traktowania.

37

Toshiba przypomina, że zarówno przed Komisją, jak i przed Sądem twierdziła ona, po pierwsze, iż metoda obliczania nałożonej na nią grzywny narusza zasadę równego traktowania ze względu na to, że nie odzwierciedla ona indywidualnej roli, jaką miała Toshiba w naruszeniu jeszcze przed utworzeniem TM T&D, który to wymóg został ustanowiony przez Sąd w pkt 290 wyroku z dnia 12 lipca 2011 r., Toshiba/Komisja (T‑113/07, EU:T:2011:343), i co odpowiada podejściu przyjętemu w przypadku przedsiębiorstw europejskich. Po drugie, podnosi ona, że Komisja powinna była obliczyć kwotę wyjściową nałożonej na nią grzywny na podstawie jej obrotów z 2003 r., czyli przypisując jej 35% obrotów osiągniętych przez TM T&D w 2003 r.

38

Toshiba twierdzi, że pkt 115 zaskarżonego wyroku jest dotknięty brakiem uzasadnienia ze względu na to, iż za pomocą okoliczności, samej w sobie niemożliwej do zakwestionowania i polegającej na tym, że nałożona na nią grzywna nie mogła zostać obliczona „dokładnie w taki sam sposób”, jak grzywny przedsiębiorstw europejskich, nie można wyjaśnić powodów, dla których metoda zaproponowana przez Toshibę była mniej odpowiednia do zapewnienia równego traktowania Toshiby i przedsiębiorstw europejskich niż metoda zastosowana przez Komisję.

39

Ponadto okoliczność, na której Sąd oparł się w pkt 116, 117 i 123–125 zaskarżonego wyroku, aby odrzucić zaproponowaną przez Toshibę metodę obliczania grzywny, i zgodnie z którą to okolicznością TM T&D była ponoszącym całościową odpowiedzialność za produkcję i sprzedaż RIG w 2003 r. przedsiębiorstwem joint venture stanowiącym podmiot odrębny od jej udziałowców, choć jest niezaprzeczalna, nie ma znaczenia w tym kontekście.

40

Wykorzystanie kwoty wyjściowej grzywny TM T&D odzwierciedlało jedyne wagę TM T&D w naruszeniu, tak jak zostało to stwierdzone w pkt 66 spornej decyzji i w pkt 128 zaskarżonego wyroku, i zostało słusznie przyjęte przez Komisję przy obliczaniu kwoty grzywny należnej od przedsiębiorstwa joint venture. Niemniej jednak ta kwota nie odzwierciedla indywidualnej wagi Toshiby w okresie poprzedzającym utworzenie tego przedsiębiorstwa joint venture.

41

Ustalenie kwoty wyjściowej grzywny przypisanej Toshibie na podstawie jej teoretycznych obrotów za 2003 r., odpowiadających wartości 35% obrotów osiągniętych przez TM T&D w 2003 r., stanowiłoby natomiast oparcie się na obiektywnym kryterium, które odzwierciedlałoby w odpowiedni sposób szkodliwość ograniczającej konkurencję praktyki stosowanej przez Toshibę przed utworzeniem TM T&D.

42

Przyjęcie takiej metodologii obliczania grzywien umożliwiłoby potraktowanie Toshiby w taki sam sposób, w jaki zostali potraktowani producenci europejscy. W pierwszej kolejności zostałyby bowiem obliczone obroty osiągnięte przez samą Toshibę. Następnie, na podstawie obliczonego na podstawie tych obrotów udziału rynkowego Toshiby, spółka ta mogłaby zostać zaliczona do jednej z kategorii kwot wyjściowych przyjętych w decyzji z 2007 r., w tym przypadku – do tej pociągającej za sobą przypisanie kwoty wyjściowej w wysokości 9 mln EUR.

43

Przyjęcie metody Komisji wiąże się zaś z rezygnacją przez tę instytucję z zastosowania tej metodologii obliczania grzywny. Wskutek przypisania Toshibie części kwoty wyjściowej grzywny TM T&D spółce tej przypisano sztuczną kwotę wyjściową 10863199 EUR, która nie odpowiada żadnej z kategorii kwot wyjściowych przyjętych w decyzji z 2007 r.

44

Metoda obliczeniowa zaproponowana przez Toshibę nie jest bardziej sztuczna niż ta zastosowana przez Komisję. Ustalenie wysokości grzywny Toshiby wymaga w każdym razie zastosowania szczególnego sposobu obliczania. Sąd, w szczególności w pkt 128 zaskarżonego wyroku, nie wyjaśnił powodów, dla których przyjęta przez Komisję metoda przewidująca rozdzielenie kwoty wyjściowej grzywny TM T&D była mniej sztuczna niż ta przedstawiona przez Toshibę i polegająca na rozdzieleniu obrotów TM T&D.

45

Choć, jak wskazał Sąd w pkt 121 zaskarżonego wyroku, Komisja zastosowała metodę powołaną przezeń w wyroku z dnia 12 lipca 2011 r., Toshiba/Komisja (T‑113/07, EU:T:2011:343), jako właściwy przykład odpowiedniej metody alternatywnej, zgodnej z zasadą równego traktowania, nie wynika z tego, że metoda ta była bardziej właściwa niż ta zaproponowana przez Toshibę i nie naruszała tej zasady. Tak samo okoliczność polegająca na tym, że początkowo Toshiba zasugerowała inną metodę obliczeniową, opartą na kwocie wyjściowej przedsiębiorstwa joint venture, nie czyni tej metody zgodną z prawem.

46

Komisja twierdzi, że metodologia wskazana przez Toshibę w odwołaniu jest bardziej sztuczna niż ta przyjęta w spornej decyzji, gdyż wiąże się ona z zastosowaniem sztucznej konstrukcji polegającej na przypisaniu jej obrotów w odniesieniu do roku, w którym nie osiągnęła ona żadnych obrotów.

47

W każdym razie, ze względu na to, że Toshiba i Mitsubishi miały równiej wielkości udziały w przedsiębiorstwie joint venture, jakiekolwiek „obroty” Toshiby w dziedzinie RIG za 2003 r. mogłyby zostać obliczone jedynie w taki sposób, że przypisano by jej 50% obrotów przedsiębiorstwa joint venture, czyli 176,61 mln EUR, co odpowiadałoby udziałowi rynkowemu nieznacznie przekraczającemu 8%, nie zaś – obroty w wysokości 123,6 mln EUR, odpowiadające 35% obrotów przedsiębiorstwa joint venture, i udział rynkowy odpowiadający 5,6%, jak podnosi Toshiba.

48

Nawet jeśli Trybunał powinien był dojść do wniosku, że Komisja powinna była obliczyć grzywnę w sposób, którego broni Toshiba, nie świadczyłoby to o tym, iż instytucja ta dopuściła się naruszenia prawa.

49

Sporna kwestia nie dotyczy bowiem tego, jaka jest najlepsza z możliwych metod, tylko tego, czy metoda wdrożona w spornej decyzji była zgodna z prawem. Komisja podnosi w tym względzie, że metoda broniona obecnie przez Toshibę różni się zarówno od tej przedstawianej przez nią pierwotnie i polegającej na rozdzieleniu na pół pomiędzy nią a Mitsubishi kwoty wyjściowej grzywny przedsiębiorstwa joint venture obliczonej na podstawie jego obrotów za 2003 r., jak i od tej wskazanej przez Sąd w wyroku z dnia 12 lipca 2011 r., Toshiba/Komisja (T‑113/07, EU:T:2011:343). Nie można więc twierdzić, że ta metoda jest jedyną, jaką można by było zastosować celem ustalenia kwoty grzywny Toshiby na podstawie obrotów z 2003 r.

50

Komisja wyciąga na tej podstawie wniosek, że Sąd nie dopuścił się żadnego naruszenia prawa, gdyż nie odszedł on od zasady porównywalności obrotów „różnych przedsiębiorstw”, ponieważ jedynym przedsiębiorstwem, które osiągnęło obroty w 2003 r., było przedsiębiorstwo joint venture.

51

Sąd, opierając się w szczególności na motywach 62 i 66 spornej decyzji, słusznie rozstrzygnął, przede wszystkim w ramach uzasadnienia przedstawionego w pkt 114–117 i 123–125 zaskarżonego wyroku, że Komisja mogła na podstawie okoliczności polegającej na tym, iż Toshiba nie zrealizowała sprzedaży RIG w roku referencyjnym 2003, dojść do wniosku, że niewłaściwe byłoby obliczenie w przypadku tego przedsiębiorstwa wirtualnych obrotów za ten rok poprzez sztuczne rozdzielenie obrotów TM T&D za 2003 r. i bez nie uwzględnienia przy tym faktu, iż to przedsiębiorstwo joint venture prowadziło w roku referencyjnym działalność rynkową jako podmiot odrębny od swych udziałowców.

52

Okoliczność polegająca na tym, że w 2003 r. Toshiba nie zrealizowała swych własnych obrotów w sektorze RIG, stanowi bowiem element, którym jej sytuacja różni się obiektywnie od sytuacji, w jakiej znajdują się przedsiębiorstwa uczestniczące w kartelu, a w szczególności przedsiębiorstwa europejskie, z czego wynika, że nałożoną na nią grzywnę należało obliczać na podstawie rzeczywistych obrotów osiągniętych przez TM T&D w 2003 r., nie zaś na podstawie sztucznych obrotów obliczonych jako ułamkowa część obrotów TM T&D.

53

Jak słusznie podniósł Sąd w pkt 125 zaskarżonego wyroku, zastosowanie podejścia zalecanego przez Toshibę sprowadzałoby się w rzeczywistości do odejścia od ogłoszonego przez Komisję zamiaru oparcia się przy ustalaniu kwot grzywien na obrotach osiągniętych w 2003 r.

54

Zaproponowana przez Toshibę metoda obliczeniowa, w zakresie, w jakim sprowadza się ona do porównania wirtualnych obrotów tej spółki z rzeczywistymi obrotami przedsiębiorstw europejskich, nie pozwoliłaby zresztą na ustalenie w przypadku Toshiby i Mitsubishi takiej kwoty wyjściowej grzywny, która odzwierciedlałaby w odpowiedni sposób wagę, jaką miały one w naruszeniu w 2003 r., a w szczególności – skumulowaną presję tych przedsiębiorstw wywieraną przez nie za pośrednictwem TM T&D, jak zresztą zostało to wskazane przez Komisję w motywie 66 spornej decyzji.

55

Jak wskazał rzecznik generalny w pkt 102 swej opinii, wątpliwe jest również to, że zastosowanie tej alternatywnej metody umożliwiłoby bardziej bezpośrednie zastosowanie obrotu TM T&D za 2003 r. czy też dokładniejsze przedstawienie pozycji rynkowej zajmowanej przez Toshibę w tym samym roku, gdyż wymaga ona przeprowadzenia dwóch dodatkowych etapów, a mianowicie obliczenia teoretycznych obrotów Toshiby za 2003 r. i, na tej podstawie, ustalenia jej teoretycznego udziału rynkowego w tym samym roku.

56

Wreszcie, choć w spornej decyzji przypisano Toshibie kwotę wyjściową grzywny w wysokości, która nie odpowiadała żadnej z kwot wyjściowych przypisanych grupom określonych w decyzji z 2007 r., okoliczność ta jest jedynie konsekwencją faktu, że w tej decyzji kwota wyjściowa Toshiby została obliczona z wykorzystaniem części kwoty wyjściowej TM T&D. Skoro więc Toshiba nie twierdzi, że przypisując TM T&D do drugiej z określonych w tej decyzji grup, Komisja naruszyła zasadę równego traktowania, nie może ona twierdzić, iż przypisano jej kwotę wyjściową grzywny wyższą niż ta przypisana przedsiębiorstwom porównywalnej wielkości.

57

Wobec powyższego zarzut drugi należy oddalić.

58

W trzecim z podnoszonych zarzutów Toshiba zarzuca Sądowi, że ten dopuścił się naruszenia prawa, rozstrzygając w pkt 141 i 142 zaskarżonego wyroku, iż Komisja nie naruszyła zasady równości traktowania, oddalając w spornej decyzji wniosek Toshiby o nałożenie mniejszej grzywny ze względu na to, że poziom odpowiedzialności tej spółki za naruszenie jest mniejszy niż poziom odpowiedzialności ponoszonej przez europejskich uczestników kartelu.

59

Zdaniem Toshiby z orzecznictwa wynika, że po ustaleniu istnienia kartelu i tożsamości jego uczestników Komisja podczas nakładania grzywien jest zobowiązana do przeanalizowania względnej wagi uczestnictwa poszczególnych przedsiębiorstw w naruszeniu i dostosowania wymiaru sankcji do indywidualnego zachowania i szczególnych cech charakterystycznych uczestnictwa danego przedsiębiorstwa w tym jednolitym i ciągłym naruszeniu.

60

Jej zdaniem Sąd zatem w pkt 142 zaskarżonego wyroku błędnie rozstrzygnął, że „[Toshiba] przyczyniła się do naruszenia w stopniu porównywalnym do wkładu przedsiębiorstw europejskich”, co wiąże się z tym, iż Komisja nie dopuściła się naruszenia zasady równego traktowania, w szczególności ze względu na to, jak Sąd wskazał w pkt 141 tego wyroku, że wykonanie wspólnego uzgodnienia stanowiło „wkład[…] niezbędn[y]” do realizacji celów naruszenia jako całości czy też było „wstępną przesłanką” przydzielania projektów producentom europejskim.

61

W niniejszym przypadku ewidentne jest bowiem to, że przedsiębiorstwa japońskie nie wyrządziły na rynku EOG szkody porównywalnej do tej wyrządzonej przez producentów europejskich i w mniejszym stopniu niż one przyczyniły się do naruszenia na skalę światową, gdyż producenci europejscy poszli jeszcze dalej [w ograniczaniu konkurencji], rozdzielając między siebie, poprzez pozytywne działania mające znamiona zmowy, projekty europejskie.

62

Zdaniem Komisji zarzut trzeci odwołania jest niedopuszczalny, ponieważ wykracza on poza argumentację przedstawioną przez Toshibę w pierwszej instancji.

63

Za pomocą tego zarzutu Toshiba kwestionuje bowiem zawarte w spornej decyzji potwierdzenie zawartych w decyzji z 2007 r. twierdzeń dotyczących względnej wagi popełnionego przez Toshibę naruszenia. Te twierdzenia zaś, choć zostały zakwestionowane w ramach piątego z zarzutów podniesionych przed Sądem w sprawie, w której wydano zaskarżony wyrok, nie stanowią części argumentacji Toshiby, jak przyznała zresztą sama skarżąca w pierwszej instancji w swej odpowiedzi na replikę. W piśmie tym Toshiba zrezygnowała bowiem z podnoszenia argumentów dotyczących kwestii względnej wagi jej naruszenia.

64

Tytułem ewentualnym Komisja twierdzi, że trzeci zarzut odwołania jest niedopuszczalny, ponieważ dotyczy kwestii objętej powagą rzeczy osądzonej.

65

W wyroku z dnia 12 lipca 2011 r., Toshiba/Komisja (T‑113/07, EU:T:2011:343), Sąd powiązał swą ocenę wagi naruszenia popełnionego przez Toshibę z kwestią jednolitego i ciągłego naruszenia. Niemniej jednak, ze względu na to, że ta kwestia jest objęta powagą rzeczy osądzonej, nie może ona zostać zakwestionowana w ramach niniejszego postępowania.

66

Wreszcie, na wypadek gdyby Trybunał uznał trzeci zarzut odwołania za dopuszczalny, Komisja twierdzi, że należy go oddalić. Instytucja ta powołuje się w tym względzie na wynikającą z orzecznictwa zasadę, zgodnie z którą okoliczność, iż przedsiębiorstwo nie uczestniczyło we wszystkich elementach składających się na kartel, nie może zwolnić go z odpowiedzialności za naruszenie, jeśli zostało ustalone, że owo przedsiębiorstwo musiało wiedzieć, po pierwsze, iż zmowa, w której uczestniczyło, wpisuje się w całościowy plan, i po drugie, że ten całościowy plan obejmował wszystkie elementy składowe tego naruszenia.

67

Podnoszone przez Komisję zarzuty niedopuszczalności należy odrzucić.

68

W odniesieniu do, w pierwszej kolejności, argumentu opartego na tym, że kwestia stanowiąca przedmiot trzeciego zarzutu odwołania nie została podniesiona przed Sądem, należy stwierdzić, że tak właśnie było. W ramach piątego z podniesionych w skardze zarzutów Toshiba podniosła bowiem, że Komisja nie uwzględniła w momencie ustalania wysokości grzywny zarzucanego jej wkładu w działanie kartelowe, w szczególności przy określaniu jej kwoty wyjściowej, co stanowi naruszenie zasady równego traktowania. Ponadto w odpowiedzi na przedstawioną przed Sądem replikę Toshiba nie zrezygnowała z podnoszenia tego zarzutu piątego.

69

W drugiej kolejności, w odniesieniu do zarzutu niedopuszczalności opartego przez Komisję na zasadzie powagi rzeczy osądzonej, należy stwierdzić, że opiera się on na przesłance, zgodnie z którą Toshiba w swym odwołaniu kwestionuje samo istnienie jednolitego i ciągłego naruszenia.

70

Tak zaś nie jest, ponieważ trzeci z zarzutów odwołania ogranicza się do odrębnej kwestii ustalenia kwoty grzywny nałożonej na Toshibę z punktu widzenia wagi naruszenia, którego dopuszczenie się jest jej zarzucane.

71

Ta ostatnia kwestia zaś, związana nie z jednolitym i ciągłym naruszeniem, którego istnienie przyjęto w odniesieniu do Toshiby, lecz z ustaleniem kwoty grzywny z punktu widzenia wagi naruszenia, którego dopuszczenie się jest jej zarzucane, została w szczególny sposób zbadana przez Sąd w wyroku z dnia 12 lipca 2011 r., Toshiba/Komisja (T‑113/07, EU:T:2011:343).

72

W pkt 258–261 tego wyroku Sąd oddalił bowiem część pierwszą czwartego z podnoszonych przez Toshibę zarzutów, w którym spółka ta podniosła, że Komisja nie wzięła pod uwagę, iż względna waga jej uczestnictwa w kartelu była mniejsza niż ta przypisywana producentom europejskim ze względu na to, że Toshiba uczestniczyła jedynie we wspólnym uzgodnieniu, na mocy którego zobowiązała się ona do nieprzedstawiania ofert dotyczących RIG projektów usytuowanych w Europie, podczas gdy producenci europejscy uczestniczyli ponadto w porozumieniu EQ mającym za przedmiot podział tych projektów.

73

Następnie należy podnieść, że wyrok Sądu z dnia 12 lipca 2011 r., Toshiba/Komisja (T‑113/07, EU:T:2011:343), był przedmiotem wniesionego do Trybunału odwołania.

74

Wskutek oddalenia tego odwołania wyrokiem z dnia 19 grudnia 2013 r., Siemens i in./Komisja (C‑239/11 P, C‑489/11 P i C‑498/11 P, nieopublikowanym, EU:C:2013:866), wyrok Sądu z dnia 12 lipca 2011 r., Toshiba/Komisja (T‑113/07, EU:T:2011:343), a konkretnie jego uzasadnienie i oparta na nim sentencja, nabrał ostatecznego charakteru (zob. podobnie wyrok z dnia 19 lutego 2009 r., Gorostiaga Atxalandabaso/Parlament, C‑308/07 P, EU:C:2009:103, pkt 57).

75

Prawdą jest, że w swym odwołaniu wniesionym przeciwko wyrokowi Sądu z dnia 12 lipca 2011 r., Toshiba/Komisja (T‑113/07, EU:T:2011:343), Toshiba nie zakwestionowała pkt 258–262 tego wyroku.

76

Niemniej jednak art. 169 regulaminu postępowania przed Trybunałem stanowi, że żądania odwołania mają na celu uchylenie, w całości lub w części, orzeczenia Sądu, w brzmieniu zawartym w jego sentencji.

77

Wynika z tego, że w ramach odwołania od wyroku Sądu z dnia 12 lipca 2011 r., Toshiba/Komisja (T‑113/07, EU:T:2011:343), Toshiba nie mogła zakwestionować uzasadnienia zawartego w pkt 258–262 tego wyroku, nie kwestionując jednocześnie jego sentencji w zakresie, w jakim Sąd uchylił w niej nałożoną na tę spółkę grzywnę.

78

Nie można zaś zarzucać Toshibie, że nie zakwestionowała tego uzasadnienia w ramach wniesionego do Trybunału odwołania, lecz ograniczyła je do uzasadnienia wyroku Sądu z dnia 12 lipca 2011 r., Toshiba/Komisja (T‑113/07, EU:T:2011:343), dotyczącego zarzucanego jej naruszenia.

79

Nikt nie może bowiem zostać zmuszony do działania wbrew własnemu interesowi w celu zachowania praw procesowych, do których należy prawo do wniesienia odwołania do Trybunału.

80

Tak więc, analizując w pkt 139–141 zaskarżonego wyroku kwestię tego, czy ustalenie kwoty grzywny nałożonej na Toshibę z uwzględnieniem wagi, jaką miało zarzucane jej naruszenie, w porównaniu do tej przyjętej w odniesieniu do producentów europejskich, jest zgodne z zasadą równego traktowania, Sąd nie uchybił powadze rzeczy osądzonej w wyroku Sądu z dnia 12 lipca 2011 r., Toshiba/Komisja (T‑113/07, EU:T:2011:343).

81

W pkt 141 i 142 Sąd, nie dopuszczając się naruszenia prawa, rozstrzygnął, że w sytuacji gdy uczestnictwo przedsiębiorstw japońskich we wspólnym uzgodnieniu było „wstępną przesłanką” rzeczywistego wdrożenia porozumienia EQ, w którym uczestniczyły jedynie przedsiębiorstwa europejskie, i że poszanowanie przez przedsiębiorstwa japońskie zobowiązań zaciągniętych przez nie w ramach wspólnego uzgodnienia stanowiło „niezbędny wkład” w funkcjonowanie naruszenia, należy dojść do wniosku, że udział Toshiby w naruszeniu był porównywalny do udziału w nim przedsiębiorstw europejskich.

82

Ponadto w pkt 141 zaskarżonego wyroku Sąd powołał się na pkt 261 wyroku z dnia 12 lipca 2011 r., Toshiba/Komisja (T‑113/07, EU:T:2011:343), w którym Sąd również słusznie orzekł, że skoro Toshiba na mocy wspólnego uzgodnienia zobowiązała się do powstrzymania się od prowadzenia działalności na rynku EOG, bezużyteczne byłoby uczestniczenie przez nią oprócz tego w porozumieniu EQ mającym za przedmiot podział projektów dotyczących RIG na rynku EOG. Okoliczność polegająca na tym, że Toshiba nie uczestniczyła w porozumieniu EQ, była bowiem bez znaczenia i nie była efektem dokonanego przez tę spółkę wyboru.

83

Innymi słowy, jak podniósł rzecznik generalny w pkt 134 swej opinii, Sąd prawidłowo rozstrzygnął, że to, iż Toshiba nie uczestniczyła w porozumieniu EQ, jest po prostu konsekwencją jej udziału we wspólnym uzgodnieniu i nie wiąże się z tym, że jej zachowanie miało mniej poważny charakter niż zachowanie producentów europejskich.

84

W tych okolicznościach Toshiba nie może zarzucać Sądowi, że nie przyznał jej obniżenia kwoty grzywny ze względu na fakt, iż nie uczestniczyła ona w porozumieniu EQ.

85

Uwzględniając powyższe, należy stwierdzić, że zarzut trzeci jest bezzasadny i że należy go oddalić.

86

Ponieważ żaden z zarzutów podniesionych przez Toshibę nie mógł zostać uwzględniony, wniesione przez tę spółkę odwołanie należy oddalić.

87

Zgodnie z art. 184 § 2 regulaminu postępowania przed Trybunałem, jeżeli odwołanie jest bezzasadne, Trybunał rozstrzyga o kosztach. Zgodnie z art. 138 § 1 tego regulaminu, mającym zastosowanie do postępowania odwoławczego na podstawie art. 184 § 1 tego regulaminu, kosztami zostaje obciążona, na żądanie strony przeciwnej, strona przegrywająca sprawę.

88

Ponieważ Komisja wniosła o obciążenie Toshiby kosztami postępowania, a spółka ta przegrała sprawę, należy obciążyć ją kosztami postępowania.

Z powyższych względów Trybunał (siódma izba) orzeka, co następuje: