—

w imieniu M. Ghezelbasha przez Y.G.F.M. Coenders, P.J. Schüllera oraz A. Eikelboom, advocaten,

—

w imieniu rządu niderlandzkiego przez K. Bulterman, H. Stergiou oraz B. Koopman, działające w charakterze pełnomocników,

—

w imieniu rządu czeskiego przez M. Smolka oraz J. Vláčila, działających w charakterze pełnomocników,

—

w imieniu rządu greckiego przez M. Michelogiannaki, działającą w charakterze pełnomocnika,

—

w imieniu rządu francuskiego przez F.X. Bréchota oraz D. Colasa, działających w charakterze pełnomocników,

—

w imieniu rządu szwedzkiego przez A. Falk, działającą w charakterze pełnomocnika,

—

w imieniu Komisji Europejskiej przez M. Condou‑Durande, R. Troostersa oraz K. Simonssona, działających w charakterze pełnomocników,

1

Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczy wykładni art. 27 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 604/2013 z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie ustanowienia kryteriów i mechanizmów ustalania państwa członkowskiego odpowiedzialnego za rozpatrzenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej złożonego w jednym z państw członkowskich przez obywatela kraju trzeciego lub bezpaństwowca (Dz.U. 2013, L 180, s. 31).

2

Wniosek ów został przedstawiony w ramach sporu pomiędzy M. Mehrdadem Ghezelbashem, obywatelem irańskim, a Staatssecretaris van Veiligheid en Justitie (sekretarzem stanu ds. bezpieczeństwa i sprawiedliwości, Niderlandy) (zwanym dalej „sekretarzem stanu”) w przedmiocie decyzji sekretarza stanu o oddaleniu wniosku o czasowe zezwolenie na pobyt złożonego przez M. Ghezelbasha na podstawie prawa do azylu.

3

Artykuł 19 ust. 1 i 2 rozporządzenia Rady (WE) nr 343/2003 z dnia 18 lutego 2003 r. ustanawiającego kryteria i mechanizmy określania państwa członkowskiego właściwego dla rozpatrywania wniosku o azyl, wniesionego w jednym z państw członkowskich przez obywatela państwa trzeciego (Dz.U. 2003, L 50, s. 1) stanowił, co następuje:

„1.   W przypadku gdy państwo członkowskie, któremu złożono wniosek, zgadza się na przejęcie osoby ubiegającej się o azyl, państwo członkowskie, w którym złożony został wniosek o udzielenie azylu, powiadamia wnioskodawcę o decyzji dotyczącej nierozpatrywania wniosku oraz o obowiązku przeniesienia wnioskodawcy do odpowiedzialnego państwa członkowskiego.

2.   Decyzja określona w ust. 1 określa podstawy, na jakich jest oparta […]. Od decyzji tej można się odwołać lub może ona zostać poddana zmianie. Odwołanie się lub zmiana nie zawieszają wykonania przekazania, chyba że sądy lub właściwe organy tak postanowią na zasadzie jednostkowych przypadków, jeżeli zezwala na to ustawodawstwo krajowe”.

4

Motywy 1, 4, 5, 9, 19 i 40 rozporządzenia nr 604/2013 stanowią:

[…]

[…]

[…]

[…]

5

Artykuł 3 ust. 1 i 2 tego rozporządzenia stanowi:

„1.   Państwa członkowskie rozpatrują każdy wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej złożony przez obywatela państwa trzeciego lub bezpaństwowca który składa wniosek na terytorium jednego z nich, w tym na granicy lub w strefach tranzytowych. Wniosek jest rozpatrywany przez jedno państwo członkowskie, którym jest państwo, które kryteria wymienione w rozdziale III wskazują jako odpowiedzialne.

2.   W przypadku gdy nie można wyznaczyć odpowiedzialnego państwa członkowskiego na podstawie kryteriów wymienionych w niniejszym rozporządzeniu, odpowiedzialne za rozpatrzenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej jest pierwsze państwo członkowskie, w którym wniosek ten został złożony.

Jeżeli przekazanie wnioskodawcy do państwa członkowskiego pierwotnie wyznaczonego jako państwo odpowiedzialne jest niemożliwe, gdyż istnieją istotne powody ku temu, by przypuszczać, że w procedurze azylowej i w warunkach przyjmowania wnioskodawców w tym państwie członkowskim występują wady systemowe, powodujące pojawienie się ryzyka nieludzkiego lub poniżającego traktowania w rozumieniu art. 4 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej, państwo członkowskie dokonujące ustalenia odpowiedzialnego państwa członkowskiego dalej prowadzi ocenę kryteriów określonych w rozdziale III w celu stwierdzenia, czy inne państwo członkowskie może zostać wyznaczone jako odpowiedzialne.

Jeżeli na mocy niniejszego ustępu nie można przeprowadzić przekazania do żadnego z państw członkowskich wyznaczonych na podstawie kryteriów określonych w rozdziale III ani do pierwszego państwa członkowskiego, w którym złożono wniosek, odpowiedzialnym państwem członkowskim staje się państwo członkowskie prowadzące postępowanie w sprawie ustalenia odpowiedzialnego państwa członkowskiego”.

6

Artykuł 4 ust. 1 wspomnianego rozporządzenia stanowi:

„Niezwłocznie po złożeniu wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej w rozumieniu art. 20 ust. 2 w państwie członkowskim, jego właściwe organy informują wnioskodawcę o stosowaniu niniejszego rozporządzenia, a w szczególności o:

[…]

[…]”.

7

Artykuł 5 ust. 1–3 i 6 tego rozporządzenia stanowi:

„1.   Aby ułatwić ustalenie odpowiedzialnego państwa członkowskiego, państwo członkowskie dokonujące takiego ustalenia przeprowadza indywidualną rozmowę z wnioskodawcą. Rozmowa ma pozwolić również na właściwe zrozumienie przez wnioskodawcę informacji przekazanych mu na mocy art. 4.

2.   Można odstąpić od przeprowadzania indywidualnej rozmowy, jeśli:

3.   Indywidualna rozmowa przeprowadzana jest w odpowiednim czasie, a w każdym razie przed podjęciem jakiejkolwiek decyzji o przekazaniu wnioskodawcy do odpowiedzialnego państwa członkowskiego na mocy art. 26 ust. 1.

[…]

6.   Państwo członkowskie przeprowadzające indywidualną rozmowę sporządza jej pisemne podsumowanie zawierające co najmniej najważniejsze informacje przekazane przez wnioskodawcę podczas rozmowy. Podsumowanie może mieć formę protokołu lub może zostać przygotowane na standardowym formularzu. Państwo członkowskie dba o to, by wnioskodawca lub doradca prawny, lub inny doradca, który reprezentuje wnioskodawcę, miał na czas dostęp do tego podsumowania”.

8

W celu ustalenia odpowiedzialnego państwa członkowskiego w rozumieniu art. 3 ust. 1 rozporządzenia nr 604/2013 jego rozdział III ustanawia listę obiektywnych kryteriów, pozostających ze sobą w stosunku hierarchicznym.

9

Artykuł 7 ust. 1 tego rozporządzenia przewiduje:

„Kryteria ustalania odpowiedzialnego państwa członkowskiego stosuje się w kolejności, w jakiej są one wymienione w niniejszym rozdziale”.

10

Artykuł 12 ust. 1 i 4 wspomnianego rozporządzenia stanowi:

„1.   W przypadku gdy wnioskodawca jest w posiadaniu ważnego dokumentu pobytu, państwo członkowskie, które wydało ten dokument, jest odpowiedzialne za rozpatrzenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej.

[…]

4.   W przypadku gdy wnioskodawca posiada wyłącznie jeden lub większą liczbę dokumentów pobytu, które wygasły mniej niż dwa lata wcześniej, lub jedną lub większą liczbę wiz, które wygasły mniej niż sześć miesięcy wcześniej oraz które faktycznie umożliwiły mu wjazd na terytorium państwa członkowskiego, ust. 1, 2 i 3 stosuje się do czasu opuszczenia przez wnioskodawcę terytorium państw członkowskich.

[…]”.

11

Rozdział IV tego rozporządzenia ustanawia przepisy dotyczące połączenia osób zależnych i klauzul dyskrecjonalnych.

12

Artykuł 21 rozporządzenia nr 604/2013 stanowi:

„1.   W przypadku gdy państwo członkowskie, w którym został złożony wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej, uznaje, że inne państwo członkowskie jest odpowiedzialne za rozpatrywanie wniosku, może, tak szybko jak to możliwe, i w każdym przypadku w ciągu trzech miesięcy od daty złożenia wniosku w rozumieniu art. 20 ust. 2 zwrócić się do innego państwa członkowskiego o przejęcie wnioskodawcy.

[…]

3.   W przypadkach, o których mowa w ust. 1 i 2 wniosek o przejęcie przez inne państwo członkowskie składany jest przy wykorzystaniu standardowego formularza oraz zawiera dowody lub poszlaki opisane w dwóch wykazach, wymienionych w art. 22 ust. 3 lub odpowiednie fragmenty oświadczenia złożonego przez wnioskodawcę, umożliwiające organom państwa członkowskiego, do którego kierowany jest wniosek, sprawdzenie, czy jest ono odpowiedzialne na podstawie kryteriów ustanowionych w niniejszym rozporządzeniu.

[…]”.

13

Artykuł 22 ust. 2–5 tego rozporządzenia stanowi:

„2.   W postępowaniu w sprawie ustalenia odpowiedzialnego państwa członkowskiego wykorzystuje się materiały dowodowe oraz poszlaki.

[…]

4.   Wymagania dowodowe nie powinny wykraczać poza to, co jest niezbędne dla właściwego stosowania niniejszego rozporządzenia.

5.   Jeżeli nie dostarczono dowodu formalnego, państwo członkowskie, do którego skierowano wniosek, uznaje swoją odpowiedzialność, jeżeli poszlaki są spójne, nadające się do zweryfikowania i wystarczająco szczegółowe dla ustalenia odpowiedzialności”.

14

Artykuł 26 wspomnianego rozporządzenia stanowi:

„1.   W przypadku gdy państwo członkowskie, do którego skierowano wniosek, zgadza się na przejęcie lub wtórne przejęcie wnioskodawcy […], wnioskujące państwo członkowskie powiadamia zainteresowaną osobę o decyzji o przekazaniu jej do odpowiedzialnego państwa członkowskiego oraz, w odpowiednich przypadkach, o nierozpatrywaniu jej wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej […].

2.   Decyzja, o której mowa w ust. 1, zawiera informację na temat dostępnych środków zaskarżenia, w tym na temat prawa do wnioskowania w stosownych przypadkach o zawieszenie przekazania, oraz zawiera informację o terminach wniesienia takich środków zaskarżenia oraz terminu [o terminie] przeprowadzenia przekazania […].

Państwa członkowskie dbają również o to, by wraz z decyzją, o której mowa w ust. 1, zainteresowanej osobie zostały przekazane informacje na temat osób lub podmiotów, które mogą udzielić jej pomocy prawnej, jeżeli takie informacje nie zostały przekazane wcześniej.

3.   Jeżeli zainteresowana osoba nie korzysta z pomocy doradcy prawnego lub innego doradcy lub nie jest przez nich reprezentowana, państwo członkowskie informuje ją o głównych elementach decyzji, wśród których zawsze znajdują się informacje na temat dostępnych środków zaskarżenia oraz terminów na wniesienie takich środków, w języku, który ta osoba rozumie, lub, jak można racjonalnie zakładać, może rozumieć”.

15

Artykuł 27 owego rozporządzenia ma następujące brzmienie:

„1.   Wnioskodawca […] ma prawo wniesienia do sądu skutecznego środka zaskarżenia w formie odwołania lub wniosku o ponowne rozpoznanie, z powodów faktycznych lub prawnych, decyzji o przekazaniu.

2.   Państwa członkowskie zapewniają zainteresowanej osobie rozsądny termin na skorzystanie z prawa do wniesienia skutecznego środka zaskarżenia na mocy ust. 1.

3.   Na użytek odwołań lub wniosków o ponowne rozpoznanie dotyczących decyzji o przekazaniu, państwa członkowskie określają w swoim prawie krajowym, że:

4.   Państwa członkowskie mogą postanowić, że właściwe organy, działając z urzędu, mogą podjąć decyzję o zawieszeniu wykonania decyzji o przekazaniu do czasu rozstrzygnięcia odwołania lub wniosku o ponowne rozpoznanie.

5.   Państwa członkowskie zapewniają, by zainteresowana osoba miała dostęp do pomocy prawnej oraz, w razie potrzeby, pomocy językowej.

6.   Państwa członkowskie zapewniają, aby zainteresowana osoba uzyskała, na swój wniosek, bezpłatną pomoc prawną, jeżeli nie jest w stanie ponieść kosztów związanych z taką pomocą […]”.

16

Artykuł 29 ust. 1 rozporządzenia nr 604/2013 stanowi:

„Przekazanie osoby ubiegającej się o azyl […] z wnioskującego państwa członkowskiego do odpowiedzialnego państwa członkowskiego jest przeprowadzane […] tak szybko, jak to jest praktycznie możliwe, a najpóźniej w ciągu sześciu miesięcy od wyrażenia zgody na złożony przez inne państwo członkowskie wniosek o przejęcie lub wtórne przejęcie zainteresowanej osoby lub od ostatecznej decyzji w sprawie odwołania się lub ponownego rozpoznania, w przypadku gdy mają one skutek zawieszający, zgodnie art. 27 ust. 3.

[…]”.

17

Artykuł 36 ust. 1 i 4 tego rozporządzenia stanowi:

„1.   Państwa członkowskie mogą, na zasadzie dwustronnej, dokonać uzgodnień administracyjnych dotyczących praktycznych metod wykonania niniejszego rozporządzenia, w celu ułatwienia jego stosowania i zwiększenia jego skuteczności. Takie uzgodnienia mogą dotyczyć:

[…].

4.   Jeżeli Komisja uzna, że uzgodnienia, o których mowa ust. 1 lit. b), są niezgodne z niniejszym rozporządzeniem, w rozsądnym terminie powiadamia o tym zainteresowane państwa członkowskie. Państwa członkowskie podejmują wszelkie właściwe działania, aby w rozsądnym terminie zmienić te uzgodnienia i usunąć wszelkie stwierdzone niezgodności”.

18

Artykuł 37 owego rozporządzenia stanowi, że państwa członkowskie mogą zastosować postępowanie pojednawcze, gdy nie mogą rozwiązać sporu dotyczącego jakiejkolwiek kwestii związanej ze stosowaniem tego rozporządzenia.

19

Mehrdad Ghezelbash, po tym, jak został wysłuchany w dniu 3 marca 2014 r. przez władze niderlandzkie, złożył w dniu 4 marca 2014 r. u tych władz wniosek o czasowe zezwolenie na pobyt na podstawie prawa do azylu.

20

Weryfikacja w Wizowym Systemie Informacyjnym Unii Europejskiej (VIS) wykazała, że ambasada Republiki Francuskiej w Iranie wydała na rzecz M. Ghezelbasha wizę na okres od 17 grudnia 2013 r. do 11 stycznia 2014 r., w związku z czym w dniu 7 marca 2014 r. sekretarz stanu zażądał od władz francuskich przejęcia zainteresowanego na podstawie rozporządzenia nr 604/2013.

21

Władze francuskie uzyskały dostęp do owego wniosku o przejęcie w dniu 5 maja 2014 r.

22

Mehrdad Ghezelbash został ponownie wysłuchany przez władze niderlandzkie w dniu 15 maja 2014 r., a także został w tym dniu przesłuchany bardziej szczegółowo. W stanowisku z dnia 20 maja 2014 r. zwrócił się on do sekretarza stanu o rozpatrzenie złożonego przez niego wniosku o udzielenie azylu w przedłużonym postępowaniu w sprawie udzielenia azylu, tak by stworzono mu możliwość przedstawienia oryginalnych dokumentów wykazujących, że powrócił on do Iranu między dniem 19 grudnia 2013 r. a 20 lutego 2014 r., a więc po udaniu się do Francji, co oznacza, że wedle wnioskodawcy to państwo członkowskie nie było właściwe w zakresie rozpatrzenia jego wniosku o azyl.

23

Na mocy decyzji z dnia 21 maja 2014 r. sekretarz stanu oddalił wniosek o udzielenie czasowego zezwolenia na pobyt na podstawie prawa do azylu złożony przez M. Ghezelbasha.

24

W dniu 22 maja 2014 r. M. Ghezelbash wniósł skargę na tę decyzję i zażądał od sędziego orzekającego w przedmiocie środków tymczasowych w ramach Rechtbank Den Haag (sąd w Hadze, Niderlandy) przyjęcia środków tymczasowych. Ponadto przedstawił on w dniu 28 maja 2014 r. różne dowody poszlakowe celem wykazania, że powrócił on do Iranu po pobycie we Francji, a mianowicie oświadczenie pracodawcy, zaświadczenie medyczne i umowę sprzedaży nieruchomości.

25

Na mocy decyzji z dnia 13 czerwca 2014 r. sędzia orzekający w przedmiocie środków tymczasowych w ramach Rechtbank Den Haag (sądu w Hadze) uwzględnił wniosek o przyjęcie środków tymczasowych wniesiony przez M. Ghezelbasha i zarządził zawieszenie skutków prawnych decyzji sekretarza stanu z dnia 21 maja 2014 r.

26

Sąd odsyłający uważa, że decyzję tę należy uchylić ze względu na brak staranności administracji i błędy w uzasadnieniu, jako że sekretarz stanu powinien był rozpatrzyć wniosek o azyl M. Ghezelbasha w przedłużonym postępowaniu w sprawie udzielenia azylu celem kompletnego uwzględnienia przedstawionych przez niego dokumentów. Jednakże, celem ustalenia, czy skutki prawne uchylonej decyzji powinny zostać utrzymane w mocy, sąd ów stwierdził, że powinien on również ustalić, czy M. Ghezelbash ma prawo zakwestionować odpowiedzialność Republiki Francuskiej w zakresie rozpatrzenia jego wniosku o azyl po przyjęciu tej odpowiedzialności przez to państwo członkowskie.

27

Ponadto ów sąd podkreślił, że w trakcie przesłuchania w dniu 3 marca 2014 r. M. Ghezelbash został poinformowany o ciążącym na nim obowiązku przedstawienia dowodów w celu ustalenia odpowiedzialnego państwa członkowskiego w sposób tak dalece ogólny, że nie można mu zarzucić braku przedłożenia na tym etapie postępowania dokumentów, które przedstawił później. Wniosek o przejęcie wysłany do władz francuskich był zatem przedwczesny lub w każdym razie niekompletny i owe władze wypowiedziały się zatem w jego przedmiocie bez zaznajomienia się z dokumentami przedstawionymi przez osobę ubiegającą się o azyl.

28

W tych okolicznościach Rechtbank Den Haag (sąd w Hadze) postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału z następującymi pytaniami prejudycjalnymi:

29

Poprzez pytanie pierwsze sąd odsyłający zmierza zasadniczo do ustalenia, czy art. 27 ust. 1 rozporządzenia nr 604/2013 rozpatrywany w świetle motywu 19 tego rozporządzenia należy interpretować w ten sposób, że w sytuacji tego rodzaju jak zaistniała w postępowaniu głównym osoba ubiegająca się o azyl może powołać, w ramach skargi na podjętą wobec niej decyzję o przekazaniu, błędne zastosowanie kryterium odpowiedzialności ustanowionego w rozdziale III owego rozporządzenia, w szczególności kryterium dotyczącego wydania wizy, ustanowionego w art. 12 owego rozporządzenia.

30

W art. 27 ust. 1 rozporządzenia nr 604/2013 sprecyzowano, że osoba ubiegająca się o azyl ma prawo wniesienia do sądu skutecznego środka zaskarżenia w formie odwołania lub wniosku o ponowne rozpoznanie, z powodów faktycznych lub prawnych, decyzji o przekazaniu.

31

Z tabeli korelacji w załączniku II do owego rozporządzenia wynika, że ów przepis odpowiada art. 19 ust. 2 rozporządzenia nr 343/2003.

32

W wyroku z dnia 10 grudnia 2013 r., Abdullahi (C‑394/12, EU:C:2013:813), Trybunał orzekł, że ów ostatni ze wskazanych przepisów należy interpretować w ten sposób, że osoba ubiegająca się o azyl może podważać odpowiedzialność państwa członkowskiego jako państwa pierwszego wjazdu osoby ubiegającej się o azyl na terytorium Unii, wyłącznie powołując się na istnienie systemowych nieprawidłowości w zakresie procedury azylowej i warunków przyjmowania osób ubiegających się o azyl w tym państwie członkowskim, które to nieprawidłowości stanowią poważne i udowodnione powody, aby przypuszczać, że wspomniana osoba zetknie się z rzeczywistym niebezpieczeństwem bycia poddaną nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu w rozumieniu art. 4 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej.

33

Dla sądu odsyłającego powstało pytanie o znaczenie tego wyroku dla celów ustalenia zakresu art. 27 ust. 1 rozporządzenia nr 604/2013 w sytuacji tego rodzaju jak ta w postępowaniu głównym.

34

Na wstępie należy stwierdzić, że w zakresie dotyczącym praw przyznanych osobie ubiegającej się o azyl rozporządzenie nr 604/2013 różni się w zasadniczych punktach od rozporządzenia nr 343/2003, które miało zastosowanie w sprawie, w której zapadł wyrok z dnia 10 grudnia 2013 r., Abdullahi (C‑394/12, EU:C:2013:813).

35

Zakres środka zaskarżenia przewidzianego w art. 27 ust. 1 rozporządzenia nr 604/2013 należy zatem ustalić przy uwzględnieniu brzmienia przepisów tego rozporządzenia, jego ogólnej systematyki, celów i kontekstu, a w szczególności jego ewolucji w związku z systemem, w który się wpisuje (zob. podobnie wyrok z dnia 10 grudnia 2013 r., Abdullahi, C‑394/12, EU:C:2013:813, pkt 51).

36

Z brzmienia art. 27 ust. 1 owego rozporządzenia wynika, że środek zaskarżenia przewidziany w tym przepisie musi być skuteczny i że dotyczy on kwestii zarówno faktycznych, jak i prawnych. Ponadto owo brzmienie nie wskazuje żadnego ograniczenia argumentów, które mogą być powołane przez osobę ubiegającą się o azyl w ramach tego środka zaskarżenia. To samo dotyczy brzmienia art. 4 ust. 1 lit. d) tego rozporządzenia, dotyczącego informacji, która powinna zostać przekazana wnioskodawcy przez właściwe władze w przedmiocie możliwości zakwestionowania decyzji o przekazaniu.

37

W szczególności należy stwierdzić, że prawodawca Unii nie przewidział szczególnego lub, a fortiori, wyłącznego związku pomiędzy środkami zaskarżenia ustanowionymi w art. 27 rozporządzenia nr 604/2013 i zasadą przewidzianą obecnie w art. 3 ust. 2 tego rozporządzenia, ograniczającą możliwości przekazania wnioskodawcy do innego państwa członkowskiego początkowo określonego jako odpowiedzialne w przypadku systemowych nieprawidłowości w zakresie procedury azylowej i warunków przyjmowania osób ubiegających się o azyl w tym państwie członkowskim, które to nieprawidłowości prowadzą do niebezpieczeństwa nieludzkiego lub poniżającego traktowania w rozumieniu art. 4 karty praw podstawowych.

38

Ponadto zakres środka zaskarżenia dostępnego dla osoby ubiegającej się o azyl od podjętej względem niej decyzji o przekazaniu został sprecyzowany w motywie 19 rozporządzenia nr 604/2013, którego treść nie została zawarta w rozporządzeniu nr 343/2003.

39

W motywie tym wskazano, że w celu zapewnienia przestrzegania prawa międzynarodowego ustanowiony w rozporządzeniu nr 604/2013 skuteczny środek zaskarżenia na decyzje o przekazaniu powinien obejmować zbadanie zarówno stosowania niniejszego rozporządzenia, jak i sytuacji prawnej oraz faktycznej w państwie członkowskim, do którego wnioskodawca jest przekazywany.

40

O ile drugie badanie wskazane w owym motywie odsyła jedynie do kontroli sytuacji panującej w państwie członkowskim, do którego przekazywany jest wnioskodawca, i ma na celu w szczególności upewnienie się, że nie jest niemożliwe dokonanie przekazania owego wnioskodawcy ze względów wskazanych w art. 3 ust. 2 owego rozporządzenia, o tyle pierwsze badanie wskazane w owym motywie dotyczy, w sposób bardziej ogólny, kontroli prawidłowego zastosowania tego rozporządzenia.

41

Tymczasem z ogólnej systematyki rozporządzenia nr 604/2013 wynika, że jego zastosowanie opiera się głównie na prowadzeniu postępowania w sprawie ustalenia odpowiedzialnego państwa członkowskiego wyznaczonego na podstawie kryteriów ogłoszonych w rozdziale III tego rozporządzenia.

42

W związku z tym, zgodnie z motywami 4, 5 i 40 rozporządzenia nr 604/2013, rozporządzenie to ma na celu ustanowienie metody jasnej i wykonalnej, opartej na obiektywnych i sprawiedliwych kryteriach zarówno dla państwa członkowskiego, jak i dla zainteresowanych osób, celem określenia, które państwo członkowskie jest odpowiedzialne za rozpatrywanie wniosku o udzielenie azylu. Z art. 3 ust. 1 i art. 7 ust. 1 owego rozporządzenia wynika, że państwem członkowskim odpowiedzialnym jest zasadniczo państwo, które zostało określone w kryteriach wskazanych w rozdziale III owego rozporządzenia. Rozdział IV owego rozporządzenia wskazuje ponadto w sposób precyzyjny sytuacje, w których państwo członkowskie może zostać uznane za odpowiedzialne za rozpatrywanie wniosku o udzielenie azylu przy odstąpieniu od tych kryteriów.

43

Charakter podstawowy – dla celów stosowania rozporządzenia nr 604/2013 – postępowania w sprawie ustalenia odpowiedzialnego państwa członkowskiego wyznaczonego na podstawie kryteriów ustanowionych w rozdziale III tego rozporządzenia jest również potwierdzony poprzez fakt, że art. 21 ust. 1 tego rozporządzenia przewiduje możliwość, by państwo członkowskie, w którym został złożony wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej, zwróciło się do innego państwa członkowskiego o przejęcie osoby ubiegającej się o azyl jedynie wówczas, gdy pierwsze państwo członkowskie uważa, że to inne państwo członkowskie jest odpowiedzialne za rozpatrywanie wniosku. Ponadto w zastosowaniu art. 21 ust. 3 owego rozporządzenia wniosek o przejęcie powinien zawierać wskazówki umożliwiające organom państwa członkowskiego, do którego kierowany jest wniosek, sprawdzenie, czy jest ono odpowiedzialne na podstawie kryteriów ustanowionych w owym rozporządzeniu. Podobnie, z art. 22 rozporządzenia nr 604/2013 wynika, że odpowiedź na tego rodzaju wniosek powinna opierać się na badaniu dowodów oraz poszlak umożliwiających zastosowanie kryteriów ustanowionych w rozdziale III tego rozporządzenia.

44

W tych okolicznościach odesłanie zawarte w motywie 19 rozporządzenia nr 604/2013 do badania stosowania tego rozporządzenia w ramach środka zaskarżenia na decyzję o przekazaniu przewidzianą w art. 27 ust. 1 tego rozporządzenia należy rozumieć w ten sposób, że ma ono na celu w szczególności kontrolę prawidłowego stosowania kryteriów określania państwa członkowskiego odpowiedzialnego za rozpatrywanie wniosków ustanowionych w rozdziale III owego rozporządzenia, włącznie z kryterium odpowiedzialności wskazanym w art. 12 tego rozporządzenia.

45

Wniosek ten został potwierdzony poprzez ogólny rozwój systemu określania państwa członkowskiego odpowiedzialnego za rozpatrywanie wniosku o azyl wniesionego w jednym z państw członkowskich (zwanego dalej „systemem dublińskim”) w związku z przyjęciem rozporządzenia nr 604/2013 oraz w związku z celami wskazanymi w tym rozporządzeniu.

46

A zatem, co się tyczy, po pierwsze, owego rozwoju, należy stwierdzić, iż w związku z tym, że prawodawca Unii ustanowił lub wzmocnił różne prawa i mechanizmy gwarantujące udział osób ubiegających się o azyl w postępowaniu w sprawie ustalenia odpowiedzialnego państwa członkowskiego, rozporządzenie nr 604/2013 różni się zasadniczo od rozporządzenia nr 343/2003, które miało zastosowanie w sprawie, w której zapadł wyrok z dnia 10 grudnia 2013 r., Abdullahi (C‑394/12, EU:C:2013:813).

47

W pierwszej kolejności w art. 4 rozporządzenia nr 604/2013 ustanowiono prawo wnioskodawcy do informacji, które dotyczy w szczególności kryteriów określania państwa członkowskiego odpowiedzialnego za rozpatrywanie wniosku i hierarchii kryteriów, włącznie z tym, że złożenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej w jednym państwie członkowskim może prowadzić do tego, iż państwo to stanie się odpowiedzialnym państwem członkowskim, nawet jeśli taka odpowiedzialność nie wynika z tych kryteriów.

48

W drugiej kolejności art. 5 ust. 1, 3 i 6 owego rozporządzenia przewiduje, że państwo członkowskie dokonujące ustalenia państwa członkowskiego odpowiedzialnego przeprowadza w odpowiednim czasie, a w każdym razie przed podjęciem jakiejkolwiek decyzji o przekazaniu, indywidualną rozmowę z osobą ubiegającą się o azyl, przy czym wnioskodawcy lub reprezentującemu go doradcy należy zapewnić dostęp do podsumowania tej rozmowy. W zastosowaniu art. 5 ust. 2 owego rozporządzenia, od przeprowadzenia indywidualnej rozmowy można odstąpić, jeśli wnioskodawca przedstawił już informacje mające znaczenie dla ustalenia odpowiedzialnego państwa członkowskiego, w którym to przypadku dane państwo członkowskie daje wnioskodawcy możliwość przedstawienia wszystkich dodatkowych informacji mających znaczenie dla prawidłowego ustalenia odpowiedzialnego państwa członkowskiego przed podjęciem decyzji o przekazaniu.

49

W trzeciej kolejności sekcja IV rozdziału VI rozporządzenia nr 604/2013, zatytułowana „Gwarancje proceduralne”, dokładnie reguluje warunki powiadamiania o decyzjach o przekazaniu i przepisy mające zastosowanie do dostępnych środków zaskarżenia na te decyzje, podczas gdy aspekty te nie były tak szczegółowo uregulowane w rozporządzeniu nr 343/2003.

50

Z art. 27 ust. 3–6 rozporządzenia nr 604/2013 wynika, że w celu zapewnienia skuteczności środków zaskarżenia osoba ubiegająca się o azyl powinna w szczególności mieć możliwość złożenia do sądu w rozsądnym terminie wniosku o zawieszenie wykonania decyzji o przekazaniu do czasu rozstrzygnięcia odwołania i powinna mieć dostęp do pomocy prawnej.

51

Z powyższego wynika, że prawodawca Unii w ramach rozporządzenia nr 604/2013 nie ograniczył się do ustanawiania reguł organizacyjnych regulujących wyłącznie stosunki pomiędzy państwami członkowskimi celem ustalenia państwa członkowskiego odpowiedzialnego, lecz zdecydował o włączeniu do tego postępowania osób ubiegających się o azyl, zobowiązując państwa członkowskie do poinformowania ich o kryteriach odpowiedzialności i do udzielenia im możliwości przedstawienia informacji umożliwiających prawidłowe zastosowanie tych kryteriów, a także zapewniając im prawo do skutecznego środka zaskarżenia na ewentualną decyzję o przekazaniu podjętą w toku tego postępowania.

52

Co się tyczy, po drugie, celów wskazanych w rozporządzeniu nr 604/2013, z motywu 9 wynika, że rozporządzenie to, potwierdzając w pełni zasady, na których opiera się rozporządzenie nr 343/2003, ma na celu wprowadzenie potrzebnych udoskonaleń w oparciu o zdobyte doświadczenia, by zwiększyć nie tylko skuteczność systemu dublińskiego, lecz również skuteczność ochrony udzielanej wnioskodawcom, która jest zapewniana w szczególności poprzez ochronę sądową, z której wnioskodawcy ci korzystają.

53

Restrykcyjna wykładnia zakresu środka zaskarżenia przewidzianego w art. 27 ust. 1 rozporządzenia nr 604/2013 mogłaby przeszkodzić realizacji tego celu, pozbawiając skuteczności (effet utile) inne prawa osoby ubiegającej się o azyl ustanowione w rozporządzeniu nr 604/2013. W związku z tym obowiązki ustanowione w art. 5 tego rozporządzenia, polegające na umożliwieniu osobom ubiegającym się o azyl przedstawienia informacji umożliwiających prawidłowe zastosowanie kryteriów odpowiedzialności uregulowanych we wskazanym rozporządzeniu i na zapewnieniu, by osoby te miały dostęp do podsumowań rozmów przeprowadzanych w tym celu, mogłyby zostać pozbawione skuteczności (effet utile), gdyby błędne zastosowanie tych kryteriów, w danym przypadku dokonane bez uwzględnienia informacji przedstawionych przez te osoby, zostało wykluczone spod kontroli sądowej.

54

W tym kontekście wniesienie środka zaskarżenia na podstawie rozporządzenia nr 604/2013 nie może być zrównane, jak wskazała rzecznik generalna w pkt 74 opinii, do forum shoppingu, czego system dubliński ma unikać (wyrok z dnia 21 grudnia 2011 r., N.S. i in., C‑411/10 i C‑493/10, EU:C:2011:865, pkt 79). Zadaniem sądu rozpatrującego tego rodzaju środek zaskarżenia nie jest bowiem powierzenie odpowiedzialności za rozpatrzenie wniosku o udzielenie azylu państwu członkowskiemu określonemu wedle woli wnioskodawcy, lecz weryfikacja, czy kryteria odpowiedzialności ustanowione przez prawodawcę Unii zostały zastosowane w sposób prawidłowy.

55

Należy w tym względzie wskazać, że brak jest możliwości, by ewentualne stwierdzenie błędu w ramach tego rodzaju badania podważało zasadę wzajemnego zaufania między państwami członkowskimi, na której opiera się wspólny europejski system azylowy (zob. podobnie wyrok z dnia 10 grudnia 2013 r., Abdullahi, C‑394/12, EU:C:2013:813, pkt 52, 53), gdyż stwierdzenie to oznacza jedynie, że państwo członkowskie, do którego wnioskodawca ma zostać przekazany, nie jest państwem członkowskim odpowiedzialnym w rozumieniu kryteriów ustanowionych w rozdziale III rozporządzenia nr 604/2013.

56

Co się ponadto tyczy celu polegającego na ustanowieniu metody umożliwiającej szybkie określenie państwa członkowskiego odpowiedzialnego i niepodważającej celu szybkiego rozpatrywania wniosków o udzielenie azylu, wskazanego w motywie 5 tego rozporządzenia, należy wskazać, że prawdą jest, iż wniesienie środka zaskarżenia może opóźnić ostateczne zakończenie postępowania określania państwa członkowskiego odpowiedzialnego.

57

Trybunał orzekł już jednak w kontekście rozporządzenia nr 343/2003, że prawodawca Unii nie zamierzał poświęcić ochrony sądowej osób ubiegających się o azyl na rzecz wymogu szybkiego rozpatrywania wniosków o udzielenie azylu (zob. podobnie wyrok z dnia 29 stycznia 2009 r., Petrosian, C‑19/08, EU:C:2009:41, pkt 48). Stwierdzenie to ma zastosowanie, a fortiori, w zakresie dotyczącym rozporządzenia nr 604/2013, ponieważ prawodawca Unii znacznie rozwinął w tym rozporządzeniu gwarancje proceduralne przysługujące osobom ubiegającym się o azyl w ramach systemu dublińskiego.

58

Należy w tym względzie wskazać, że ryzyko nadmiernego opóźnienia zakończenia postępowania określania państwa członkowskiego odpowiedzialnego poprzez kontrolę prawidłowego zastosowania kryteriów odpowiedzialności jest ograniczone poprzez fakt, że kontrola ta powinna być wykonywana w ramach zdefiniowanych w rozporządzeniu nr 604/2013, a w szczególności w art. 22 ust. 4 i 5 tego rozporządzenia, który przewiduje z jednej strony, że wymagania dowodowe nie powinny wykraczać poza to, co jest niezbędne dla właściwego stosowania rozporządzenia, a z drugiej strony, że w braku dowodu formalnego należy uznać odpowiedzialność państwa członkowskiego, do którego skierowano wniosek, jeżeli poszlaki są spójne, nadające się do zweryfikowania i wystarczająco szczegółowe dla ustalenia odpowiedzialności.

59

Ponadto, co się tyczy ryzyka opóźnienia w wykonaniu decyzji o przekazaniu, z art. 27 ust. 3 lit. c) rozporządzenia nr 604/2013 wynika, że poprzez sprecyzowanie, iż państwa członkowskie przewidują, że zainteresowana osoba ma możliwość złożenia do sądu w rozsądnym terminie wniosku o zawieszenie wykonania decyzji o przekazaniu do czasu rozstrzygnięcia odwołania, prawodawca Unii uznał, że państwa członkowskie mogą zdecydować, iż wniesienie skargi na decyzję o przekazaniu nie wystarcza samo w sobie, by zawiesić przekazanie, które może ponadto nastąpić bez oczekiwania na badanie owego środka zaskarżenia, jeśli nie wniesiono o zawieszenie lub jeśli wniosek o zawieszenie został oddalony.

60

Wreszcie, uwzględniając rozwój systemu dublińskiego wynikający z rozporządzenia nr 604/2013, okoliczność, że przepisy mające zastosowanie do wniosków o udzielenie azylu były przedmiotem harmonizacji – zresztą minimalnej (zob. podobnie wyrok z dnia 9 listopada 2010 r., B i D, C‑57/09 i C‑101/09, EU:C:2010:661, pkt 114) – nie może samo w sobie prowadzić do interpretacji ograniczającej zakres środka zaskarżenia przewidzianego w art. 27 tego rozporządzenia.

61

Mając na uwadze powyższe rozważania, na pytanie pierwsze należy udzielić odpowiedzi, że art. 27 ust. 1 rozporządzenia nr 604/2013 rozpatrywany w świetle motywu 19 tego rozporządzenia należy interpretować w ten sposób, że w sytuacji tego rodzaju jak zaistniała w postępowaniu głównym osoba ubiegająca się o azyl może powołać, w ramach skargi na podjętą wobec niej decyzję o przekazaniu, błędne zastosowanie kryterium odpowiedzialności ustanowionego w rozdziale III owego rozporządzenia, w szczególności kryterium dotyczącego wydania wizy, ustanowionego w art. 12 owego rozporządzenia.

62

Z uwagi na odpowiedź udzieloną na pytanie pierwsze nie ma konieczności udzielania odpowiedzi na pytania drugie i trzecie.

63

Dla stron w postępowaniu głównym niniejsze postępowanie ma charakter incydentalny, dotyczy bowiem kwestii podniesionej przed sądem odsyłającym, do niego zatem należy rozstrzygnięcie o kosztach. Koszty poniesione w związku z przedstawieniem uwag Trybunałowi, inne niż koszty stron w postępowaniu głównym, nie podlegają zwrotowi.

Z powyższych względów Trybunał (wielka izba) orzeka, co następuje:

Artykuł 27 ust. 1 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 604/2013 z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie ustanowienia kryteriów i mechanizmów ustalania państwa członkowskiego odpowiedzialnego za rozpatrzenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej złożonego w jednym z państw członkowskich przez obywatela kraju trzeciego lub bezpaństwowca rozpatrywany w świetle motywu 19 tego rozporządzenia należy interpretować w ten sposób, że w sytuacji tego rodzaju jak zaistniała w postępowaniu głównym osoba ubiegająca się o azyl może powołać, w ramach skargi na podjętą wobec niej decyzję o przekazaniu, błędne zastosowanie kryterium odpowiedzialności ustanowionego w rozdziale III owego rozporządzenia, w szczególności kryterium dotyczącego wydania wizy, ustanowionego w art. 12 owego rozporządzenia.