—

w imieniu M. Lippensa, G. Mittlera oraz J.P. Votrona przez P.D. Oldena oraz H.M.H. Speyarta, advocaten,

—

w imieniu rządu niderlandzkiego przez C. Wissels oraz J. Langera, działających w charakterze pełnomocników,

—

w imieniu rządu czeskiego przez M. Smolka oraz J. Vláčila, działających w charakterze pełnomocników,

—

w imieniu rządu niemieckiego przez T. Henzego oraz przez K. Petersen i J. Kemper, działających w charakterze pełnomocników,

—

w imieniu Irlandii przez P. Dillona Malonego, BL,

—

w imieniu rządu austriackiego przez A. Poscha, działającego w charakterze pełnomocnika,

—

w imieniu rządu polskiego przez M. Szpunara, działającego w charakterze pełnomocnika,

—

w imieniu rządu fińskiego przez J. Heliskoskiego oraz H. Leppo, działających w charakterze pełnomocników,

—

w imieniu rządu Zjednoczonego Królestwa przez H. Walker, działającą w charakterze pełnomocnika,

—

w imieniu Komisji Europejskiej przez R. Troostersa, działającego w charakterze pełnomocnika,

1

Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczy wykładni rozporządzenia Rady (WE) nr 1206/2001 z dnia 28 maja 2001 r. w sprawie współpracy między sądami państw członkowskich przy przeprowadzaniu dowodów w sprawach cywilnych lub handlowych (Dz.U. L 174, s. 1).

2

Wniosek ten został złożony w ramach sporu pomiędzy M. Lippensem, G. Mittlerem i J. Votronem (zwanymi dalej łącznie „Lippens i in.”), zamieszkałymi w Belgii, członkami zarządu Ageas NV, dawniej Fortis NV (zwanej dalej „Fortis”), przeciwko H. Kortekaasowi, Kortekaas Entertainment Marketing BV, Kortekaas Pensioen BV, D. De Katowi, J. Vischemu, E. Bökkerink i Laminco GLD N-A (zwanym dalej łącznie „Kortekaas i in.”), posiadaczom papierów wartościowych Fortis, w przedmiocie szkody rzekomo poniesionej w związku z informacjami dotyczącymi sytuacji finansowej Fortis rozpowszechnionymi przez rzeczonych członków zarządu.

3

Zgodnie z motywami 2, 7, 8, 10 i 11 rozporządzenia nr 1206/2001:

4

Artykuł 1 rozporządzenia nr 1206/2001 zatytułowany „Zakres” stanowi:

„1.   Niniejsze rozporządzenie stosuje się w sprawach cywilnych i handlowych, w przypadku gdy sąd jednego z państw członkowskich, zgodnie z obowiązującym w tym państwie prawem, zwróci się:

2.   Nie można zwracać się z wnioskiem w celu uzyskania dowodu, który nie jest przeznaczony do wykorzystania w toczącym się lub przyszłym postępowaniu.

3.   W niniejszym rozporządzeniu wyrazy »państwo członkowskie« oznaczają państwa członkowskie z wyjątkiem Danii”.

5

Artykuły 10–16 tego rozporządzenia dotyczą przeprowadzenia dowodu przez sąd wezwany.

6

Zgodnie z art. 10 rozporządzenia nr 1206/2001 zatytułowanym „Przepisy ogólne dotyczące wykonania wniosku”:

„1.   Sąd wezwany wykonuje wniosek bezzwłocznie, najpóźniej w ciągu 90 dni od jego otrzymania.

2.   Sąd wezwany wykonuje wniosek zgodnie z prawem obowiązującym w jego państwie członkowskim.

3.   Sąd wzywający może zwrócić się o wykonanie wniosku zgodnie ze specjalną procedurą przewidzianą przez prawo jego państwa członkowskiego, używając w tym celu formularza A, którego wzór podany jest w załączniku. Sąd wezwany zastosuje się do takich wymogów, chyba że procedura taka jest niezgodna z prawem państwa członkowskiego sądu wezwanego lub występują inne poważne trudności praktyczne. Jeżeli sąd wezwany nie zastosuje się do takich wymogów na skutek jednej z powyższych przyczyn, zawiadamia o tym sąd wzywający […].

4.   Sąd wzywający może zwrócić się do sądu wezwanego o korzystanie z technik łączności przy przeprowadzaniu dowodów, w szczególności z możliwości wideokonferencji i telekonferencji.

Sąd wezwany stosuje się do takiego wymogu sądu wzywającego, chyba że procedura taka nie jest zgodna z prawem państwa członkowskiego sądu wezwanego albo istnieją inne poważne trudności praktyczne.

[…]”.

7

Artykuł 12 rzeczonego rozporządzenia zatytułowany „Wykonanie wniosku w obecności i przy udziale przedstawicieli sądu wzywającego” stanowi:

„1.   O ile jest to zgodne z prawem państwa członkowskiego sądu wzywającego, przedstawiciele tego sądu mają prawo być obecni przy przeprowadzaniu dowodu przez sąd wezwany.

2.   Do celów niniejszego artykułu termin »przedstawiciel« obejmuje sędziów wyznaczonych przez sąd wzywający zgodnie z prawem jego państwa członkowskiego. Sąd wzywający może również wyznaczyć, zgodnie z prawem jego państwa członkowskiego, inną osobę, taką jak biegły.

[…]

4.   Jeżeli przy przeprowadzaniu dowodów wymagany jest udział przedstawicieli sądu wzywającego, sąd wezwany określa, zgodnie z art. 10 warunki tego udziału.

[…]”.

8

Artykuł 17 rozporządzenia nr 1206/2001, który reguluje bezpośrednie przeprowadzanie dowodu przez sąd wzywający, stanowi:

„1.   Jeżeli sąd zwraca się o przeprowadzenie dowodu bezpośrednio w innym państwie członkowskim, przedstawia wniosek jednostce centralnej tego państwa lub właściwym władzom […].

[…]

3.   Dowód przeprowadza sędzia lub inna osoba, taka jak biegły, która zostanie wyznaczona zgodnie z prawem państwa członkowskiego sądu wzywającego.

4.   W ciągu 30 dni od otrzymania wniosku jednostka centralna lub właściwe władze państwa członkowskiego sądu wezwanego zawiadamiają sąd wzywający o tym, czy wniosek został przyjęty i, jeśli zachodzi taka potrzeba, na jakich warunkach zgodnie z prawem państwa członkowskiego sądu wezwanego, ma być wykonany […].

W szczególności jednostka centralna lub właściwe władze mogą wyznaczyć sąd swego państwa członkowskiego, który będzie uczestniczył w przeprowadzaniu dowodów, tak aby zapewnić należyte stosowanie się do niniejszego artykułu i do warunków, jakie zostały ustalone.

Jednostka centralna lub właściwe władze wspierają wykorzystywanie technik łączności, takich jak wideokonferencje czy telekonferencje.

5.   Jednostka centralna lub właściwe władze mogą odmówić bezpośredniego przeprowadzania dowodów tylko wtedy, gdy:

6.   Bez uszczerbku dla warunków ustanowionych zgodnie z ust. 4 sąd wzywający wykonuje wniosek zgodnie z prawem swego państwa członkowskiego”.

9

Artykuł 21 wspomnianego rozporządzenia zatytułowany „Związek z istniejącymi lub przyszłymi umowami bądź porozumieniami między państwami członkowskimi” stanowi w ust. 2:

„Niniejsze rozporządzenie nie narusza praw państw członkowskich do utrzymywania w mocy lub zawierania umów bądź porozumień między dwoma lub więcej państwami w celu dalszego usprawnienia przeprowadzania dowodów pod warunkiem, że są one zgodne z niniejszym rozporządzeniem”.

10

W Niderlandach przesłuchanie świadka, jak też wstępne przesłuchanie świadka uregulowane zostały w Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering (kodeksie postępowania cywilnego, zwanym dalej „WBR”).

11

Artykuł 164 WBR stanowi:

„1.   Stronę można przesłuchać także w charakterze świadka.

[…]

3.   Jeżeli strona, która zobowiązana jest złożyć zeznanie w charakterze świadka, nie stawia się na rozprawę, nie udziela odpowiedzi na zadawane jej pytania albo odmawia podpisania swego zeznania, sąd może na tej podstawie przyjąć wnioski, jakie uzna za stosowne”.

12

Artykuł 165 ust. 1 WBR stanowi, że „[o]soba wezwana w charakterze świadka na zasadach określonych w ustawie zobowiązana jest stawić się i złożyć zeznania”.

13

Artykuł 176 ust. 1 WBR stanowi:

„O ile konwencja lub rozporządzenie UE nie stanowią inaczej, jeżeli świadek mieszka za granicą, sąd może zwrócić się do wskazanego przez niego organu kraju, w którym świadek ma miejsce zamieszkania, z wnioskiem o przeprowadzenie przesłuchania, o ile to możliwe – pod przysięgą, lub zlecić owo przesłuchanie niderlandzkim urzędnikom konsularnym, w których właściwości znajduje się miejsce zamieszkania wskazanego świadka”.

14

Artykuł 186 WBR stanowi:

„1.   Jeżeli ustawa zezwala na przeprowadzenie dowodu z zeznania świadka, można, na wniosek zainteresowanego, zarządzić wstępne przesłuchanie świadków przed wytoczeniem powództwa.

2.   Wstępne przesłuchanie świadka zarządza sąd na wniosek jednej ze stron z chwilą wszczęcia postępowania”.

15

Artykuł 189 WBR stanowi, że „[p]rzepisy o przesłuchaniu świadka stosuje się do przesłuchania wstępnego”.

16

W dniu 3 sierpnia 2009 r. Kortekaas i in., posiadacze papierów wartościowych Fortis, wszczęli postępowanie przed Rechtbank Utrecht (Niderlandy) przeciwko Lippens i in., członkom zarządu Fortis, a także przeciwko samej spółce. W ramach tego postępowania Kortekaas i in. wnieśli o odszkodowanie za szkodę, którą rzekomo ponieśli poprzez zakup i zachowanie papierów wartościowych w wyniku informacji rozgłoszonych publicznie w trakcie 2007 r. i 2008 r. przez Lippens i in. dotyczących sytuacji finansowej Fortis i dywidendy podlegającej wypłacie za rok 2008.

17

W celu uzyskania wyjaśnień odnośnie do twierdzeń sformułowanych przez Lippens i in. oraz w świetle informacji, o których dowiedzieli w trakcie wspomnianego okresu, Kortekaas i in. złożyli w dniu 6 sierpnia 2009 r. wniosek do Rechtbank Utrecht o wstępne przesłuchanie Lippens i in. w charakterze świadków. Rzeczony sąd uwzględnił ten wniosek postanowieniem z dnia 25 listopada 2009 r., w którym wyjaśniono, że przesłuchanie zostanie dokonane przez sędziego komisarza oddelegowanego w tym celu.

18

W dniu 9 grudnia 2009 r. Lippens i in. złożyli do Rechtbank Utrecht wniosek o udzielenie pomocy prawnej poprzez przesłuchanie świadków w celu dania im możliwości bycia wysłuchanym przez sędziego francuskiego w Belgii, miejscu ich zamieszkania. Ich wniosek został oddalony postanowieniem z dnia 3 lutego 2010 r.

19

Gerechtshof te Amsterdam (sąd okręgowy w Amsterdamie), do którego wniesiono odwołanie od tego postanowienia, utrzymał w mocy zaskarżone postanowienie orzeczeniem z dnia 18 maja 2010 r., opierając się na art. 176 ust. 1 WBR, który daje sądowi niderlandzkiemu mającemu przesłuchać świadka zamieszkałego w innym państwie możliwość, lecz nie obowiązek, skierowania wezwania o pomoc prawną w drodze przesłuchania świadka. Sąd ten wyjaśnił, że co do zasady świadkowie powinni być przesłuchiwani przez sąd, przed którym toczy się postępowanie, oraz że w niniejszej sprawie żadna szczególna okoliczność nie uzasadnia odstąpienia od tej zasady na korzyść Lippensa i in., biorąc w szczególności pod uwagę sprzeciw Kortekaasa i in. Sąd ten dodał, że przesłuchania w Belgii nie uzasadniają względy językowe, gdyż Lippens i in. mogą zostać przesłuchani w Niderlandach przy udziale tłumacza języka francuskiego.

20

Lippens i in. złożyli od powyższego postanowienia Gerechtshof te Amsterdam kasację do Hoge Raad der Nederlanden.

21

Sąd odsyłający jest zdania, że rozporządzenie nr 1206/2001 nie sprzeciwia się, po pierwsze temu, aby sąd jednego państwa członkowskiego wezwał do stawiennictwa przed nim zgodnie z prawem obowiązującym w tym państwie świadka zamieszkałego w innym państwie członkowskim, oraz po drugie temu, by wyciągnął konsekwencje przewidziane przez to prawo w braku stawiennictwa.

22

W tym zakresie sąd krajowy uważa, że żaden przepis rozporządzenia nr 1206/2001 nie pozwala na przyjęcie wniosku, że środki pozyskania dowodu określone w tym rozporządzeniu wykluczają posługiwanie się innymi środkami pozyskiwania dowodów przewidzianymi przez prawo państw członkowskich. Sąd ten jest zdania, że rozporządzenie nr 1206/2001 ma jedynie na celu ułatwienie pozyskiwania dowodów, lecz nie nakazuje państwom członkowskim zmiany środków pozyskiwania dowodów przewidzianych w ich krajowym prawie procesowym. Niemniej jednak zastanawia się, czy z wyroku z dnia 28 kwietnia 2005 r. w sprawie C-104/03 St. Paul Dairy, Zb.Orz. s. I-3481, pkt 23, nie wynika, że państwa członkowskie są zobowiązane do posługiwania się tym rozporządzeniem przy pozyskiwaniu dowodów usytuowanych w innym państwie członkowskim.

23

W tych okolicznościach Hoge Raad der Nederlanden postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału z następującym pytaniem prejudycjalnym:

„Czy rozporządzenie [nr 1206/2001], a w szczególności jego art. 1 ust. 1 należy interpretować w ten sposób, że sąd, który zamierza przesłuchać świadka zamieszkałego w innym państwie członkowskim, zawsze musi w ramach tego rodzaju dowodów skorzystać z metod przewidzianych przez rzeczone rozporządzenie, czy też jest uprawniony do skorzystania z metody przewidzianej w jego krajowym prawie procesowym, takiej jak wezwanie świadka przed ów sąd?”.

24

Przez swoje pytanie sąd krajowy zasadniczo zmierza do ustalenia, czy przepisy rozporządzenia nr 1206/2001, a zwłaszcza jego art. 1 ust. 1, powinny być interpretowane w ten sposób, że właściwy sąd państwa członkowskiego, który zamierza przesłuchać w charakterze świadka stronę zamieszkałą w innym państwie członkowskim, powinien zawsze stosować w celu dokonania takiego przesłuchania środki pozyskiwania dowodów przewidziane przez to rozporządzenie, czy też przeciwnie, sąd ten ma prawo do pozwania tej strony przed nim i do jej wysłuchania zgodnie z przepisami państwa członkowskiego, do którego należy ów sąd.

25

Tytułem wstępu należy przypomnieć, że zgodnie z art. 1 ust. 1 rozporządzenia nr 1206/2001 rozporządzenie to stosuje się w sprawach cywilnych i handlowych, w przypadku gdy sąd jednego z państw członkowskich, zgodnie z obowiązującym w tym państwie prawem, zwróci się do właściwego sądu innego państwa członkowskiego o przeprowadzenie dowodu lub o przeprowadzenie dowodu bezpośrednio w tym innym państwie.

26

W tym zakresie należy stwierdzić w pierwszej kolejności, że przedmiotowy zakres zastosowania rozporządzenia nr 1206/2001, jaki został określony w tym artykule oraz jaki wynika z systematyki tego rozporządzenia, jest ograniczony do dwóch środków uzyskania dowodów, to znaczy, po pierwsze, do przeprowadzenia dowodu przez sąd wezwany zgodnie z art. 10–16 rzeczonego rozporządzenia na wniosek sądu wzywającego innego państwa członkowskiego, oraz po drugie, do bezpośredniego przeprowadzenia przez sąd wzywający w innym państwie członkowskim dowodu, którego warunki zostały określone w art. 17 tego rozporządzenia.

27

Z kolei rozporządzenie nr 1206/2001 nie zawiera jakiegokolwiek przepisu regulującego lub wyłączającego możliwość wezwania przez sąd państwa członkowskiego strony zamieszkałej w innym państwie członkowskim do stawienia się i złożenia zeznania w charakterze świadka bezpośrednio przed nim.

28

Z powyższego wynika, że rozporządzenie nr 1206/2001 ma zastosowanie co do zasady jedynie w przypadku, w którym sąd jednego z państw członkowskich postanowi przeprowadzić dowód według jednego ze sposobów przewidzianych w tym rozporządzeniu, w której to sytuacji powinien postępować według procedury właściwej dla danego sposobu.

29

Kolejno należy przypomnieć, że zgodnie z motywami 2, 7, 8, 10 i 11 rozporządzenia nr 1206/2001 jego celem jest proste, skuteczne i szybkie przeprowadzanie dowodów w sprawach transgranicznych. Przeprowadzenie dowodu w innym państwie członkowskim nie powinno skutkować przedłużeniem postępowania przed sądem krajowym. Z tego też względu w rozporządzeniu nr 1206/2001 ustanowiono system wiążący wszystkie państwa członkowskie, z wyjątkiem Królestwa Danii, mający na celu wyeliminowanie przeszkód, które mogą pojawiać się w tej dziedzinie (zob. wyrok z dnia 17 lutego 2011 r. w sprawie C-283/09 Weryński, Zb.Orz. s. I-601, pkt 62).

30

Tymczasem celowi temu nie odpowiada wykładnia przepisów rozporządzenia nr 1206/2001, która zakazuje w sposób ogólny tego, aby sąd państwa członkowskiego wzywał do stawienia się przed nim na podstawie swojego prawa krajowego stronę zamieszkałą w innym państwie członkowskim w charakterze świadka oraz przesłuchiwał tę stronę na podstawie rzeczonego prawa krajowego. W rzeczywistości bowiem, na co zwracają uwagę rządy czeski i polski oraz rzecznik generalny w pkt 44 opinii, taka wykładnia prowadziłaby do ograniczenia możliwości dokonania przez ten sąd przesłuchania takiej strony.

31

Podobnie wiadomo, że w niektórych okolicznościach, a zwłaszcza wówczas, gdy strona wezwana w charakterze świadka chce stawić się dobrowolnie, może okazać się o wiele bardziej proste, skuteczne i szybsze przesłuchanie przez właściwy sąd świadka według przepisów jego prawa krajowego w miejsce uciekania się do środków przeprowadzania dowodów przewidzianych w rozporządzeniu nr 1206/2001.

32

W tym zakresie należy podkreślić, że przesłuchanie przez sąd właściwy na podstawie jego prawa krajowego daje temu sądowi możliwość nie tylko bezpośredniego przesłuchania strony, ale również skonfrontowania jej z oświadczeniami innych stron lub świadków, którzy ewentualnie będą obecni na rozprawie, a także możliwość sprawdzenia przez sam ten sąd poprzez ewentualne dodatkowe pytania wiarygodności jej zeznania, z uwzględnieniem wszystkich aspektów faktycznych i prawnych sprawy. Takie przesłuchanie różni się również od przeprowadzenia dowodu przez sąd wezwany zgodnie z art. 10–16 rzeczonego rozporządzenia, pomimo że art. 12 zezwala pod pewnymi warunkami na obecność i udział przedstawicieli sądu wzywającego przy takim przeprowadzaniu dowodu. Bezpośrednie przeprowadzenie dowodu zgodnie z art. 17 tego rozporządzenia, pomimo iż pozwala ono sądowi wzywającemu na to, aby to on sam dokonał przesłuchania na podstawie prawa państwa członkowskiego, do którego on należy, uzależnione jest od uzyskania zezwolenia i od spełnienia warunków nałożonych przez organ centralny lub wezwany właściwy organ państwa członkowskiego, a także warunków przewidzianych przez ten artykuł.

33

Wreszcie wykładnia, zgodnie z którą rozporządzenie nr 1206/2001 nie reguluje transgranicznego uzyskania dowodów w sposób wyczerpujący, lecz ma na celu jedynie ułatwienie tego pozyskania, pozwalając na posłużenie się innymi instrumentami mającymi ten sam cel, zostaje potwierdzona przez art. 21 rozporządzenia nr 1206/2001, które wyraźnie zezwala na porozumienia lub umowy pomiędzy państwami członkowskimi mającymi na celu dodatkowe ułatwianie przeprowadzania dowodów, o ile są one zgodne z tym rozporządzeniem.

34

Oczywiście Trybunał stwierdził w pkt 23 ww. wyroku w sprawie St. Paul Dairy, że wniosek o przesłuchanie świadka w okolicznościach takich jak w sprawie przed sądem krajowym mógłby służyć jako sposób ominięcia przepisów rozporządzenia nr 1206/2001 regulujących, z jednakowymi gwarancjami i skutkami dla wszystkich uczestników postępowań sądowych, przekazywanie i rozpatrywanie wniosków sądów państw członkowskich o przeprowadzenie dowodów w innych państwach członkowskich.

35

Niemniej jednak twierdzenie to nie może być interpretowane jako nakazujące sądowi państwa członkowskiego właściwemu do rozpoznania sprawy co do istoty, który zamierza przesłuchać świadka zamieszkałego w innym państwie członkowskim, do dokonywania tego przesłuchania według przepisów rozporządzenia nr 1206/2001.

36

W tym zakresie należy stwierdzić, że okoliczności leżące u podstaw sprawy zakończonej ww. wyrokiem charakteryzują się tym, że wniosek o wstępne przesłuchanie świadka wniesiony przez jedną ze stron został skierowany bezpośrednio do sądu państwa członkowskiego zamieszkania świadka, który jednak nie był właściwy do rozpoznania sprawy co do istoty. Tymczasem taki wniosek rzeczywiście mógłby zostać wykorzystany jako sposób obejścia przepisów rozporządzenia nr 1206/2001, co może pozbawić właściwy sąd, do którego wniosek taki powinien zostać skierowany, możliwości przystąpienia do przesłuchania rzeczonego świadka zgodnie z przepisami przewidzianymi przez rzeczone rozporządzenia. Z kolei okoliczności niniejszej sprawy różnią się od okoliczności, o których mowa w ww. wyroku w sprawie St. Paul Dairy, ponieważ wniosek o wstępne przesłuchanie został wniesiony do właściwego sądu.

37

Z powyższego wynika, że sąd właściwy danego państwa członkowskiego jest uprawniony do wezwania przed nim w charakterze świadka strony zamieszkałej w innym państwie członkowskim i do wysłuchania jej na podstawie prawa państwa członkowskiego, do którego należy ten sąd.

38

Ponadto sąd ten może wyciągnąć z nieuzasadnionego słusznym powodem niestawiennictwa strony w charakterze świadka ewentualne konsekwencje przewidziane przez prawo państwa członkowskiego, do którego on należy, o ile będą one stosowane zgodnie z prawem Unii.

39

W tych okolicznościach na przedstawione pytanie należy odpowiedzieć, iż przepisy rozporządzenia nr 1206/2001, a zwłaszcza jego art. 1 ust. 1, powinny być interpretowane w ten sposób, że sąd właściwy jednego z państw członkowskich, który zamierza przesłuchać w charakterze świadka stronę zamieszkałą w innym państwie członkowskim, jest uprawniony w celu dokonania takiego przesłuchania do wezwania strony do stawiennictwa przed nim i do jej przesłuchania zgodnie z prawem państwa członkowskiego, do którego należy ten sąd.

40

Dla stron postępowania przed sądem krajowym niniejsze postępowanie ma charakter incydentalny, dotyczy bowiem kwestii podniesionej przed tym sądem, do niego zatem należy rozstrzygnięcie o kosztach. Koszty poniesione w związku z przedstawieniem uwag Trybunałowi, inne niż poniesione przez strony postępowania przed sądem krajowym, nie podlegają zwrotowi.

Z powyższych względów Trybunał (pierwsza izba) orzeka, co następuje:

Przepisy rozporządzenia Rady (WE) nr 1206/2001 z dnia 28 maja 2001 r. w sprawie współpracy między sądami państw członkowskich przy przeprowadzaniu dowodów w sprawach cywilnych lub handlowych, a zwłaszcza jego art. 1 ust. 1, powinny być interpretowane w ten sposób, że sąd właściwy jednego z państw członkowskich, który zamierza przesłuchać w charakterze świadka stronę zamieszkałą w innym państwie członkowskim, jest uprawniony w celu dokonania takiego przesłuchania do wezwania strony do stawiennictwa przed nim i do jej przesłuchania zgodnie z prawem państwa członkowskiego, do którego należy ten sąd.