Sprawy połączone C‑42/10, C‑45/10 i C‑57/10

Vlaamse Dierenartsenvereniging VZW

i

Marc Janssens

przeciwko

Belgische Staat

[wnioski o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożone przez Raad van State (Belgia)]

Sektor weterynaryjny i zootechniczny – Rozporządzenie (WE) nr 998/2003 – Wymogi dotyczące zdrowia zwierząt, stosowane do przemieszczania zwierząt domowych o charakterze niehandlowym – Decyzja 2003/803/WE – Wzór paszportu do celu wewnątrzwspólnotowego przemieszczania psów, kotów i fretek

Streszczenie wyroku

1.        Zbliżanie ustawodawstw – Środki zbliżania ustawodawstw – Wymogi dotyczące zdrowia zwierząt, stosowane do przemieszczania zwierząt domowych o charakterze niehandlowym – Wzór paszportu do celu wewnątrzwspólnotowego przemieszczania psów, kotów i fretek – Przepisy krajowe nakazujące numerację paszportów dla zwierząt domowych składającą się z niepowtarzalnego numeru zawierającego dwuznakowy kod ISO danego państwa członkowskiego, po którym następuje dwucyfrowy numer identyfikacyjny upoważnionego podmiotu go wydającego i ciąg dziewięciu cyfr – Numeracja gwarantująca niepowtarzalny charakter numeru identyfikacyjnego – Dopuszczalność

(rozporządzenie nr 998/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady, art. 3 lit. b), art. 4 ust. 2, art. 5, 17 akapit drugi; decyzja Komisji 2003/803)

2.        Zbliżanie ustawodawstw – Środki zbliżania ustawodawstw – Wymogi dotyczące zdrowia zwierząt, stosowane do przemieszczania zwierząt domowych o charakterze niehandlowym – Wzór paszportu do celu wewnątrzwspólnotowego przemieszczania psów, kotów i fretek – Przepisy krajowe przewidujące stosowanie paszportów dla zwierząt domowych nie tylko jako dokument podróżny, lecz również jako dowód identyfikacji i rejestracji psów na poziomie krajowym – Dopuszczalność

(rozporządzenie nr 998/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady, art. 3 lit. b), art. 4 ust. 2, art. 5, 17, akapit drugi; decyzja Komisji 2003/803)

3.        Zbliżanie ustawodawstw – Środki zbliżania ustawodawstw – Wymogi dotyczące zdrowia zwierząt, stosowane do przemieszczania zwierząt domowych o charakterze niehandlowym – Wzór paszportu do celu wewnątrzwspólnotowego przemieszczania psów, kotów i fretek – Przepisy krajowe przewidujące jedno pole w paszporcie dla zwierząt domowych, przeznaczone na wpisanie tożsamości i adresu właściciela zwierzęcia – Późniejsze modyfikacje tego pola dokonywane poprzez naklejenie samoprzylepnych etykiet – Niedopuszczalność

(rozporządzenie nr 998/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady, art. 3 lit. b), art. 4 ust. 2, art. 5, 17 akapit drugi; decyzja Komisji 2003/803)

4.        Zbliżanie ustawodawstw – Środki zbliżania ustawodawstw – Wymogi dotyczące zdrowia zwierząt, stosowane do przemieszczania zwierząt domowych o charakterze niehandlowym – Wzór paszportu do celu wewnątrzwspólnotowego przemieszczania psów, kotów i fretek – Przepisy krajowe odnoszące się do korzystania z niego jako dowodu identyfikacji i rejestracji psów oraz do używania samoprzylepnych etykiet w celu dokonania zmian dotyczących identyfikacji właściciela i zwierzęcia – Przepisy krajowe odnoszące się do określenia niepowtarzalnego numeru dla kotów i fretek – Kwalifikacja jako przepisu technicznego w rozumieniu dyrektywy 98/34 – Wyłączenie

(dyrektywa nr 98/34 Parlamentu Europejskiego i Rady, zmieniona dyrektywą 98/48, art. 1, 8)

1.        Artykuł 3 lit. b), art. 4 ust. 2, art. 5 i art. 17 akapit drugi rozporządzenia nr 998/2003 w sprawie wymogów dotyczących zdrowia zwierząt, stosowanych do przemieszczania zwierząt domowych o charakterze niehandlowym, i zmieniającego dyrektywę 92/65 oraz artykuły i załączniki do decyzji 2003/803 ustanawiającej wzór paszportu do celu wewnątrzwspólnotowego przemieszczania psów, kotów i fretek należy interpretować w ten sposób, że nie sprzeciwiają się one przepisom krajowym nakazującym numerację paszportów dla zwierząt domowych, składającą się z niepowtarzalnego numeru zawierającego dwuznakowy kod ISO danego państwa członkowskiego, po którym następuje dwucyfrowy numer identyfikacyjny upoważnionego podmiotu go wydającego i ciąg dziewięciu cyfr, o ile przepisy te zapewniają niepowtarzalny charakter numeru identyfikacyjnego.

(por. pkt 52; pkt 1 sentencji)

2.        Artykuł 3 lit. b), art. 4 ust. 2, art. 5 i art. 17 akapit drugi rozporządzenia nr 998/2003 w sprawie wymogów dotyczących zdrowia zwierząt, stosowanych do przemieszczania zwierząt domowych o charakterze niehandlowym, i zmieniającego dyrektywę 92/65 oraz artykuły i załączniki do decyzji 2003/803 ustanawiającej wzór paszportu do celu wewnątrzwspólnotowego przemieszczania psów, kotów i fretek należy interpretować w ten sposób, że nie stoją one na przeszkodzie przepisom krajowym, na podstawie których paszport dla zwierząt domowych wykorzystywany jest nie tylko jako dokument podróżny zgodnie z uregulowaniem Unii, lecz również jako świadectwo identyfikacji i rejestracji psów na poziomie krajowym.

W istocie ani litera, ani duch owego rozporządzenia i wspomnianej decyzji nie pozwalają uznać, iż jedyną i wyłączną funkcją paszportu dla zwierząt domowych jest służenie celom uregulowań Unii i że wobec tego zakazane jest wykorzystanie tego paszportu dla innych celów na poziomie krajowym. Przeciwnie, z motywu 3 i 4 decyzji oraz ze wzoru paszportu stanowiącego załącznik do tej decyzji wynika, że wzór ten zawiera strony umożliwiające wpisanie danych niemających związku z uregulowaniami Unii. Wobec tego nie można co do zasady zakazać wykorzystania tego paszportu w celach innych niż zakładane przez uregulowania Unii, o ile takie użycie nie zagraża ani skutecznemu stosowaniu rozporządzenia nr 998/2003 i decyzji 2003/803, ani zakładanym przez nie celom.

(por. pkt 55-57, 65; pkt 2 sentencji)

3.        Artykuł 3 lit. b), art. 4 ust. 2, art. 5 i art. 17 akapit drugi rozporządzenia nr 998/2003 w sprawie wymogów dotyczących zdrowia zwierząt, stosowanych do przemieszczania zwierząt domowych o charakterze niehandlowym, i zmieniającego dyrektywę 92/65 oraz artykuły i załączniki do decyzji 2003/803 ustanawiającej wzór paszportu do celu wewnątrzwspólnotowego przemieszczania psów, kotów i fretek należy interpretować w ten sposób, że stoją one na przeszkodzie prawu krajowemu, które przewiduje jedno pole w paszporcie dla zwierząt domowych, przeznaczone na wpisanie tożsamości i adresu właściciela zwierzęcia, którego późniejsze zmiany są dokonywane poprzez naklejenie samoprzylepnych etykiet.

Uregulowanie takie nie uwzględnia bowiem wymogu jednolitego formatu nakazanego poprzez wzór paszportu zawarty w załączniku I do omawianej decyzji, zgodnie z którym między innymi pola i format pierwszej strony paszportu dla zwierząt domowych powinny umożliwiać wpisanie tożsamości i adresu trzech kolejnych właścicieli zwierzęcia.

Ponadto, naklejanie jednej na drugą kolejnych samoprzylepnych etykiet uniemożliwia identyfikację kolejnych właścicieli zwierzęcia, chociaż taka identyfikacja ma decydujące znaczenie w dziedzinie zdrowia, a tej właśnie dziedziny dotyczą rozporządzenie nr 998/2003 i decyzja 2003/803. Podobnie stanowi ona również przeszkodę w przemieszczaniu zwierząt domowych poza państwo członkowskie pochodzenia, czyniąc koniecznym w takim przypadku wydanie nowego paszportu w państwie członkowskim przeznaczenia.

(por. pkt 62-65; pkt 2 sentencji)

4.        Przepisy krajowe odnoszące się, po pierwsze, do korzystania z niego jako dowodu identyfikacji i rejestracji psów oraz do używania samoprzylepnych etykiet w celu dokonania zmian dotyczących identyfikacji właściciela i zwierzęcia oraz, po drugie, do określenia niepowtarzalnego numeru dla kotów i fretek, nie stanowią przepisów technicznych w rozumieniu art. 1 dyrektywy 98/34 ustanawiającej procedurę udzielania informacji w dziedzinie norm i przepisów technicznych oraz zasad dotyczących usług społeczeństwa informacyjnego, zmienionej dyrektywą 98/48, które zgodnie z art. 8 tej dyrektywy powinny zostać przedstawione Komisji przed ich przyjęciem.

W istocie ze względu na to, iż paszporty dla zwierząt domowych są oznaczone niepowtarzalnym numerem i określają tożsamość konkretnego zwierzęcia, nie mogą one jako takie stanowić przedmiotu transakcji handlowych. Wykluczone jest zatem, aby paszporty te mogły zostać uznane za „towary” w rozumieniu orzecznictwa Trybunału i aby dyrektywa 98/34 miała do nich zastosowanie.

(por. pkt 69-71; pkt 3 sentencji)

WYROK TRYBUNAŁU (trzecia izba)

z dnia 14 kwietnia 2011 r.(1)

Sektor weterynaryjny i zootechniczny – Rozporządzenie (WE) nr 998/2003 – Wymogi dotyczące zdrowia zwierząt, stosowane do przemieszczania zwierząt domowych o charakterze niehandlowym – Decyzja 2003/803/WE – Wzór paszportu do celu wewnątrzwspólnotowego przemieszczania psów, kotów i fretek

W sprawach połączonych C‑42/10, C‑45/10 i C‑57/10

mających za przedmiot wnioski o wydanie, na podstawie art. 267 TFUE, orzeczenia w trybie prejudycjalnym, złożone przez Raad van State (Belgia), postanowieniami z dnia 14 stycznia 2010 r., które wpłynęły do Trybunału w dniach 25 i 28 stycznia 2010 r., w postępowaniach:

Vlaamse Dierenartsenvereniging VZW (C‑42/10, C‑45/10 i C‑57/10),

Marc Janssens (C‑42/10 i C‑45/10)

przeciwko

Belgische Staat,

przy udziale:

Luka Vangheluwego (C‑42/10),

TRYBUNAŁ (trzecia izba),

w składzie: K. Lenaerts, prezes izby, D. Šváby (sprawozdawca), G. Arestis, J. Malenovský i T. von Danwitz, sędziowie,

rzecznik generalny: Y. Bot,

sekretarz: M. Ferreira, główny administrator,

uwzględniając procedurę pisemną i po przeprowadzeniu rozprawy w dniu 3 lutego 2011 r.,

rozważywszy uwagi przedstawione:

–        w imieniu Vlaamse Dierenartsenvereniging VZW przez R. Gielena, advocaat,

–        w imieniu rządu belgijskiego przez J.C. Halleuxa, działającego w charakterze pełnomocnika, wspieranego przez adwokata J.F. De Bocka,

–        w imieniu Komisji Europejskiej przez A. Marcoulli oraz B. Burggraafa, działających w charakterze pełnomocników,

podjąwszy, po wysłuchaniu rzecznika generalnego, decyzję o rozstrzygnięciu sprawy bez opinii,

wydaje następujący

Wyrok

1        Wnioski o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczą wykładni art. 3 lit. b), art. 4 ust. 2, art. 5 i art. 17 akapit drugi  rozporządzenia (WE) nr 998/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 26 maja 2003 r. w sprawie wymogów dotyczących zdrowia zwierząt, stosowanych do przemieszczania zwierząt domowych o charakterze niehandlowym, i zmieniającego dyrektywę Rady 92/65/EWG (Dz.U. L 146, s. 1), decyzji Komisji z dnia 26 listopada 2003 r. ustanawiającej wzór paszportu do celu wewnątrzwspólnotowego przemieszczania psów, kotów i fretek (Dz.U. L 312, s. 1) oraz art. 1 dyrektywy 98/34/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 czerwca 1998 r. ustanawiającej procedurę udzielania informacji w dziedzinie norm i przepisów technicznych oraz zasad dotyczących usług społeczeństwa informacyjnego (Dz.U. L 204, s. 37), zmienionej dyrektywą 98/48/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 lipca 1998 r. (Dz.U. L 217, s. 18, zwanej dalej „dyrektywą 98/34”).

2        Wnioski te zostały złożone w ramach trzech postępowań mających za przedmiot skargi wniesione, po pierwsze, przez Vlaamse Dierenartsenvereniging VZW (zwaną dalej Vlaamse Dierenartsenvereniging) i M. Janssensa (sprawy C‑42/10 i C‑45/10) oraz, po drugie, przez Vlaamse Dierenartsenvereniging (sprawa C‑57/10) przeciwko Belgische Staat (państwu belgijskiemu), które to skargi zmierzają do uzyskania stwierdzenia nieważności, odpowiednio, rozporządzenia królewskiego z dnia 21 września 2004 r. zmieniającego rozporządzenie królewskie z dnia 10 lutego 1967 r. wprowadzające uregulowanie dotyczące kontroli zdrowia zwierząt w odniesieniu do wścieklizny (Moniteur belge z dnia 24 września 2004 r., s. 69208, zwanego dalej „rozporządzeniem z dnia 21 września 2004 r.”) (sprawa C‑42/10), rozporządzenia królewskiego z dnia 28 maja 2004 r. w sprawie identyfikacji i rejestracji psów (Moniteur belge z dnia 7 czerwca 2004 r., s. 43185, zwanego dalej „rozporządzeniem z dnia 28 maja 2004 r.”) (sprawa C‑45/10) oraz rozporządzenia królewskiego z dnia 5 maja 2004 r. w sprawie wzoru i przesłanek wydawania paszportu do celu wewnątrzwspólnotowego przemieszczania kotów i fretek (Moniteur belge z dnia 24 maja 2004 r., s. 40130, zwanego dalej „rozporządzeniem z dnia 5 maja 2004 r.”) (sprawa C‑57/10).

3        Postanowieniem prezesa Trybunału z dnia 2 marca 2010 r. sprawy C‑42/10, C‑45/10 i C‑57/10 zostały połączone do celów procedury pisemnej i ustnej, jak również do celów wydania wyroku ze względu na istniejące pomiędzy nimi powiązanie zgodnie z art. 43 regulaminu postępowania przed Trybunałem.

 Ramy prawne

 Uregulowania Unii

 Rozporządzenie nr 998/2003

4        Artykuł 3 rozporządzenia nr 998/2003 stanowi:

„Do celów niniejszego rozporządzenia:

[...]

b)      »paszport« oznacza każdy dokument umożliwiający wyraźną identyfikację zwierzęcia domowego i zawierający dane umożliwiające kontrolę jego statusu w odniesieniu do niniejszego rozporządzenia, który zostanie sporządzony zgodnie z art. 17 akapit drugi;

[...]”.

5        Artykuł 4 ust. 2 tego rozporządzenia brzmi:

„Niezależnie od formy systemu identyfikacji zwierzęcia należy zapewnić również wskazanie danych szczegółowych dotyczących nazwiska i adresu właściciela zwierzęcia”.

6        Artykuł 5 wspomnianego rozporządzenia stanowi:

„1.      Podczas przemieszczania zwierzęta domowe gatunków wymienionych w części A i B załącznika I muszą, bez uszczerbku dla wymogów ustanowionych w art. 6:

a)      posiadać identyfikację zgodnie z art. 4, oraz

b)      posiadać paszport wystawiony przez lekarza weterynarii upoważnionego przez właściwe władze, zaświadczającego wykonanie ważnego szczepienia lub, jeśli właściwe, ponownego szczepienia przeciwko wściekliźnie, zgodnie z zaleceniami laboratorium produkującego, przeprowadzonego na danym zwierzęciu przy użyciu inaktywowanej szczepionki zawierającej co najmniej jedną jednostkę antygenową w dawce (norma WHO).

2.      Państwa członkowskie mogą zezwolić na przemieszczanie zwierząt wymienionych w części A i B załącznika I w wieku poniżej trzech miesięcy, które nie zostały zaszczepione, jeżeli posiadają one paszport i od chwili przyjścia na świat pozostawały w miejscu urodzenia bez kontaktu z dzikimi zwierzętami mogącymi być narażone na zarażenie lub towarzyszy im ich matka, od której są one w dalszym ciągu uzależnione”.

7        Artykuł 17 akapit drugi rozporządzenia nr 998/2003 stanowi:

„Wzór paszportów, jakie muszą posiadać przemieszczane zwierzęta gatunków wymienionych w części A i B załącznika I, zostanie sporządzony zgodnie z procedurą ustanowioną w art. 24 ust. 2”.

8        Część A i B załącznika I do wspomnianego rozporządzenia dotyczy psów, kotów i fretek.

 Decyzja 2003/803

9        Na podstawie art. 1 decyzji 2003/803 ustanowiony został wzór paszportu do celu przemieszczania psów, kotów i fretek między państwami członkowskimi.

10      Na mocy odesłania zawartego w art. 2 wspomnianej decyzji załącznik I do tej decyzji określa następującą postać okładki i stron od pierwszej do trzeciej tego wzoru paszportu:

11      Artykuł 3 decyzji 2003/803 stanowi, że wzór paszportu musi spełniać wymogi dodatkowe określone w załączniku II.

12      W tym względzie część A pkt 1 załącznika II stanowi:

„Format wzoru paszportu jest jednolity”.

13      Część B pkt 2 lit. c) załącznika II brzmi:

„Numer wzoru paszportu [numer paszportu] i kod ISO [zawierający kod ISO] wydającego państwa członkowskiego, po którym następuje niepowtarzalny numer, są drukowane [jest drukowany] na okładce wzoru paszportu”.

14      Zgodnie z częścią C pkt 4 załącznika II rozmiar i forma pól wzoru paszportu określonego w załączniku I są przykładowe i nie mają mocy wiążącej.

 Dyrektywa 98/34

15      Artykuł 1 dyrektywy 98/34 stanowi:

„Do celów niniejszej dyrektywy stosuje się poniższe terminy:

1)      »produkt« oznacza każdy wyprodukowany przemysłowo produkt lub każdy produkt rolniczy, włącznie z produktami rybnymi;

2)      »usługa« [oznacza] każd[ą] usług[ę] społeczeństwa informacyjnego, to znaczy każd[ą] usług[ę] normalnie świadczon[ą] za wynagrodzeniem, na odległość, drogą elektroniczną i na indywidualne żądanie odbiorcy usług.

[...]

3)      »specyfikacja techniczna« oznacza specyfikację zawartą w dokumencie, który opisuje wymagane cechy produktu, takie jak: poziom jakości, wydajności, bezpieczeństwa lub wymiary, włącznie z wymaganiami mającymi zastosowanie do produktu w zakresie nazwy, pod jaką jest sprzedawany, terminologii, symboli, badań i metod badania, opakowania, oznakowania i etykietowania oraz procedur oceny zgodności.

[...]

4)      »inne wymagania« oznaczają wymagania inne niż specyfikacje techniczne, nałożone na produkt w celu ochrony, w szczególności konsumentów i środowiska, które wpływają na jego cykl życiowy po wprowadzeniu go na rynek, takie jak warunki użytkowania, powtórne przetwarzanie, ponowne zastosowanie lub składowanie, gdzie takie warunki mogą mieć istotny wpływ na skład lub rodzaj produktu lub jego obrót;

[...]

11)      »przepisy techniczne« [oznaczają] specyfikacje techniczne i inne wymagania bądź zasady dotyczące usług, włącznie z odpowiednimi przepisami administracyjnymi, których przestrzeganie jest obowiązkowe, de jure lub de facto, w przypadku wprowadzenia do obrotu, świadczenia usługi, ustanowienia operatora usług lub stosowania w państwie członkowskim lub na przeważającej jego części jak również przepisy ustawowe, wykonawcze i administracyjne państw członkowskich, z wyjątkiem określonych w art. 10, zakazujących produkcji, przywozu, wprowadzania do obrotu i stosowania produktu lub zakazujących świadczenia bądź korzystania z usługi lub ustanawiania dostawcy usług.

[...]”.

16      Artykuł 8 dyrektywy 98/34 stanowi:

„1. Z zastrzeżeniem art. 10 państwa członkowskie niezwłocznie przekazują Komisji wszelkie projekty przepisów technicznych, z wyjątkiem tych, które w pełni stanowią transpozycję normy międzynarodowej lub europejskiej, w którym to przypadku wystarczająca jest informacja dotycząca odpowiedniej normy. Przekazują Komisji także podstawę prawną konieczną do przyjęcia uregulowań technicznych, jeżeli nie zostały one wyraźnie ujęte w projekcie [Przedstawiają Komisji także powody uzasadniające konieczność przyjęcia takiego uregulowania technicznego, chyba że powody te wynikają z projektu].

Gdzie stosowne oraz jeżeli nie został on przesłany z uprzedzeniem, państwa członkowskie jednocześnie przekazują tekst podstawowych przepisów prawnych lub innych regulacji [przepisów ustawowych lub wykonawczych], których zasadniczo i bezpośrednio dotyczą normy, jeżeli znajomość takiego tekstu jest niezbędna do prawidłowej oceny implikacji, jakie niesie ze sobą projekt przepisów technicznych.

Państwa członkowskie przekazują projekt ponownie i na powyższych warunkach, jeżeli dokonają w tekście jakichś zmian, które w istotny sposób wpływają na zakres jego zastosowania, skracają wyjściowo przewidziany harmonogram wdrożenia, dodają więcej specyfikacji lub wymagań lub zaostrzają wspomniane wymagania.

[…]

Komisja niezwłocznie informuje pozostałe państwa członkowskie o projekcie i wszelkich dokumentach, które zostały jej przekazane; może także przekazać ten projekt w celu uzyskania opinii do Komitetu, określonego w art. 5, oraz, gdzie stosowne, do komitetu odpowiedzialnego za daną dziedzinę.

[…]

3. Państwa członkowskie niezwłocznie przekazują Komisji ostateczny tekst przepisów technicznych.

[…]”.

 Uregulowania krajowe

17      Artykuł 3 ust. 2 rozporządzenia z dnia 5 maja 2004 r. stanowi:

„Każdy paszport zawiera niepowtarzalny numer. Numer ten składa się z trzynastu znaków, to znaczy kodu ISO dla Belgii »BE«, dwucyfrowego numeru identyfikacyjnego podmiotu go wydającego oraz dziewięciocyfrowego numeru porządkowego”.

18      Artykuł 2 ust. 2 akapit drugi rozporządzenia z dnia 28 maja 2004 r. stanowi:

„Dowodem identyfikacji i rejestracji w przypadku psów zidentyfikowanych i zarejestrowanych po wejściu w życie niniejszego rozporządzenia jest paszport, którego wzór jest określony w załączniku II do niniejszego rozporządzenia, uzupełniony przez ostateczne świadectwo identyfikacji i rejestracji, o którym mowa w art. 19. Wzór ostatecznego świadectwa identyfikacji i rejestracji jest określony w załączniku III do niniejszego rozporządzenia”.

19      Na mocy odesłania zawartego w tym art. 2, w załączniku III do tego rozporządzenia określony został wzór paszportu dla zwierzęcia domowego, który zawiera 32 strony. Druga i trzecia strona tego wzoru paszportu mają postać następującą:

20      Artykuł 20 rozporządzenia z dnia 28 maja 2004 r. stanowi:

„Ostateczne świadectwo identyfikacji i rejestracji składa się z dwóch samoprzylepnych etykiet, które zostają naklejone na stronach 2 i 3 paszportu”.

21      Zgodnie z art. 21 tego rozporządzenia:

„Po otrzymaniu żółtej kopii tymczasowego świadectwa identyfikacji administrator centralnego rejestru dokonuje rejestracji danych psa i osoby za niego odpowiedzialnej w rejestrze centralnym i wysyła do osoby odpowiedzialnej za psa ostateczne świadectwo identyfikacji i rejestracji wraz z formularzem zatytułowanym »Zmiana osoby odpowiedzialnej/Zmiana danych/Śmierć«, którego wzór jest określony w załączniku IV do niniejszego rozporządzenia. Niezwłocznie po otrzymaniu ostatecznego świadectwa identyfikacji i rejestracji osoba odpowiedzialna wkleja je do paszportu”.

22      Artykuł 22 tego rozporządzenia stanowi:

„W razie zbycia psa zbywca wypełnia formularz »Zmiana osoby odpowiedzialnej/Zmiana danych/Śmierć« i w terminie jednego tygodnia przekazuje go do rejestru centralnego. Paszport zostaje niezwłocznie wydany nowej osobie odpowiedzialnej. Administrator rejestru centralnego wysyła potwierdzenie zmiany do nowej osoby odpowiedzialnej wraz z formularzem »Zmiana osoby odpowiedzialnej/Zmiana danych/Śmierć«. Niezwłocznie po otrzymaniu nowego ostatecznego świadectwa identyfikacji i rejestracji nowa osoba odpowiedzialna wkleja je do paszportu”.

23      Zgodnie z art. 23 tego samego rozporządzenia:

„W przypadku, o którym mowa w art. 6 lub 7, osoba dokonująca identyfikacji wysyła tak szybko, jak to możliwe, ale nie później niż w terminie jednego tygodnia, formularz »Zmiana osoby odpowiedzialnej/Zmiana danych/Śmierć« ze wskazanym nowym znakiem identyfikacyjnym do administratora rejestru centralnego. Administrator przekazuje osobie odpowiedzialnej za psa nowe świadectwo ostatecznej identyfikacji wraz z formularzem »Zmiana osoby odpowiedzialnej/Zmiana danych/Śmierć« na dowód dokonania rejestracji pod nowym znakiem identyfikacyjnym”.

24      Artykuł 1 rozporządzenia z dnia 21 września 2004 r. dokonał zmiany art. 14 rozporządzenia królewskiego z dnia 10 lutego 1967 r. wprowadzającego uregulowanie dotyczące kontroli zdrowia zwierząt w odniesieniu do wścieklizny (Moniteur belge z dnia 25 lutego 1967 r., s. 1966, zwanego dalej „rozporządzeniem z dnia 10 lutego 1967 r.”), któremu nadane zostało następujące brzmienie:

„§ 1.      W przypadku każdego szczepienia upoważniony weterynarz, który je wykonał, wydaje świadectwo zgodne ze wzorem załączonym do niniejszego rozporządzenia.

§ 2.      Upoważniony weterynarz wydaje psom, kotom i fretkom, mającym widoczny tatuaż, noszącym micro-chip lub zidentyfikowanym przy okazji szczepienia, paszport wystawiony przez zarejestrowaną osobę prawną zgodnie z przepisami [rozporządzenia z dnia 5 maja 2004 r.] lub przez administratora centralnego rejestru identyfikacji psów wyznaczonego na podstawie art. 27 [rozporządzenia z dnia 28 maja 2004 r.]. Po dokonaniu identyfikacji lub jej zweryfikowaniu upoważniony weterynarz wpisuje wykonane przez siebie szczepienie w tym paszporcie.

Jeżeli dla psa, kota lub fretki został już wystawiony paszport w rozumieniu akapitu pierwszego, upoważniony weterynarz, który wykonał szczepienie, uzupełnia ten paszport, po dokonaniu weryfikacji danych identyfikacyjnych, niezbędnymi informacjami dotyczącymi szczepienia.

§ 3.      Właściciele i posiadacze zwierząt podlegających obowiązkowi szczepienia są zobowiązani przedstawić, stosownie do przypadku, świadectwo szczepienia lub paszport, o którym mowa powyżej, na każde żądanie organów wskazanych w art. 27”.

 Postępowania przed sądem krajowym i pytania prejudycjalne

 W sprawie C‑42/10

25      W sprawie C‑42/10 skarga w postępowaniu przed sądem krajowym wniesiona w dniu 5 listopada 2004 r. przez Vlaamse Dierenartsenvereniging (flamandzkie stowarzyszenie lekarzy weterynarii) i M. Janssensa ma na celu uzyskanie stwierdzenia nieważności rozporządzenia z dnia 21 września 2004 r. w zakresie, w jakim w zmienionym przezeń art. 14 rozporządzenia z dnia 10 lutego 1967 r. nakazuje ono wpisanie szczepienia przeciwko wściekliźnie do paszportu dla zwierząt domowych, spełniającego wymogi określone w rozporządzeniu z dnia 5 maja 2004 r. lub w rozporządzeniu z dnia 28 maja 2004 r.

26      W tym względzie skarżący w postępowaniu przed sądem krajowym wskazują, że rozporządzenie z dnia 21 września 2000 r. narusza zasady swobody przepływu towarów, usług i osób, zasadę swobody konkurencji, ponieważ przyznaje pozycję monopolistyczną wyłącznie Belgische Vereniging voor Identificatie en Registratie van Honden (belgijskiemu stowarzyszeniu identyfikacji i rejestracji psów, zwanemu dalej „BVIRH”), a także narusza rozporządzenie nr 998/2003 i decyzję 2003/803.

27      Jeśli chodzi o tę ostatnią kwestię, wspomniani skarżący twierdzą, że rozporządzenie z dnia 21 września 2004 r. uniemożliwia wpisanie szczepień do zagranicznego paszportu dla zwierząt domowych lub do paszportu dla zwierząt domowych wystawionego przez Vlaamse Dierenartsenvereniging. Wskazują oni również, że nie powinno w nim następować odesłanie do rozporządzeń z dnia 5 i 28 maja 2004 r., ponieważ te ostatnie rozporządzenia zawierają dodatkowe wymogi w stosunku do wymogów przewidzianych w przypadku paszportu dla zwierząt domowych, o którym mowa w rozporządzeniu nr 998/2003. Rozporządzenia te wprowadzają w odniesieniu do tego paszportu między innymi obowiązek rejestracji i zapewnienia możliwości dotarcia do danych źródłowych. Tymczasem paszport, o którym mowa w tym rozporządzeniu, pełni funkcję wyłącznie ochrony zdrowia. Ponadto takie uzupełnienie nie mogło w żadnym wypadku stanowić zamiaru prawodawcy Unii, ponieważ identyfikacja zwierzęcia jest wymagana wyłącznie w celu powiązania z nią świadectwa zdrowia. Oprócz tego przewidziane w rozporządzeniu z dnia 28 maja 2004 r. umieszczanie przez osobę trzecią etykiet na świadectwie zdrowia jest ich zdaniem niedozwolone. Jeśli chodzi o rozporządzenie z dnia 5 maja 2004 r., według skarżących wprowadza ono wymóg nieistniejący na poziomie Unii, wymagając, aby paszporty wystawione w Belgii zawierały niepowtarzalny, trzynastocyfrowy numer.

28      Strona pozwana w postępowaniu przed sądem krajowym odpiera te zarzuty, twierdząc, że paszport, o którym mowa w rozporządzeniu nr 998/2003, stanowi przede wszystkim dokument identyfikacyjny i że jest całkowicie logiczne, że przyjęte zostały środki mające zagwarantować spójną i jednolitą politykę, w ramach której wprowadzony został jeden obowiązkowy dokument, który w Belgii służy identyfikacji i rejestracji, a w przypadku przemieszczania wewnątrzwspólnotowego stanowi dokument identyfikacyjny oraz świadectwo zdrowia. Co się tyczy rzekomej pozycji monopolistycznej BVIRH, strona pozwana wskazuje, że nie jest to jedyne stowarzyszenie uznane przez państwo.

29      W tych okolicznościach Raad van State postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału z następującymi pytaniami prejudycjalnymi:

„1)      Czy art. 3 lit. b), art. 4 ust. 2, art. 5 i art. 17 ust. 2 rozporządzenia [nr 998/2003] i artykuły oraz załączniki do decyzji [2003/803] stoją na przeszkodzie uregulowaniu prawa krajowego, które w odniesieniu do paszportów dla kotów i fretek odsyła do wzoru i dodatkowych wymogów ustanowionych przez decyzję [2003/803], jednakże przewiduje ponadto, że każdy paszport musi zawierać niepowtarzalny numer składający się z trzynastu znaków, to znaczy kodu ISO dla Belgii »BE«, dwucyfrowego numeru identyfikacyjnego podmiotu go wydającego i dziewięciocyfrowego numeru porządkowego?

2)      Czy art. 3 lit. b), art. 4 ust. 2, art. 5 i art. 17 akapit drugi rozporządzenia [nr 998/2003], artykuły decyzji [2003/803] oraz załączniki do niej stoją na przeszkodzie uregulowaniu prawa krajowego, które zarządza korzystanie z europejskiego paszportu dla zwierząt domowych również jako świadectwa identyfikacji i rejestracji psów i przewiduje przy tym, że używając samoprzylepnych etykiet dla celów identyfikacji, osoby trzecie mogą dokonywać zmian danych identyfikacyjnych właściciela i zwierzęcia w częściach I–III paszportu zawierającego wpis upoważnionego do tego weterynarza, zaklejając wcześniejsze dane identyfikacyjne?”.

 W sprawie C‑45/10

30      W sprawie C‑45/10 skarga w postępowaniu przed sądem krajowym wniesiona w dniu 30 lipca 2004 r. przez Vlaamse Dierenartsenvereniging i M. Janssensa zmierza do uzyskania stwierdzenia nieważności rozporządzenia z dnia 28 maja 2004 r.

31      W tym celu skarżący w postępowaniu przed sadem krajowym twierdzą przede wszystkim, że rozporządzenie to przyznaje BVIRH pozycję monopolistyczną w zakresie wydawania paszportów przeznaczonych dla psów, czego konsekwencją jest uniemożliwienie weterynarzom zlecenia wydrukowania ich paszportów dla zwierząt domowych w innym niż Królestwo Belgii państwie członkowskim. Według skarżących rozporządzenie to stanowi ponadto źródło nadużyć i prowadzi do nierównego traktowania poprzez powiązanie identyfikacji psów na podstawie paszportów, których dotyczy postępowanie przed sądem krajowym, z obowiązkiem rejestracji i zapewnienia możliwości dotarcia do danych źródłowych, podczas gdy obowiązek ten nie został przewidziany dla kotów i fretek, mimo iż uregulowania Unii traktują te gatunki zwierząt identycznie. Oprócz tego zdaniem skarżących bezpośrednia skuteczność tych ostatnich uregulowań wymaga, aby Vlaamse Dierenartsenvereiniging podjęła wszelkie działania w celu umożliwienia swoim członkom przestrzegania tych uregulowań, a także powoduje nieskuteczność rozporządzenia z dnia 28 maja 2004 r. Skarżący wskazują następnie, że wykorzystanie samoprzylepnych etykiet jest sprzeczne z celem decyzji 2003/803, która zmierza do umożliwienia właściwym organom łatwej kontroli. Wreszcie według skarżących odnośne państwo członkowskie nie może powołać się na zasadę subsydiarności.

32      Skarżący w postępowaniu przed sądem krajowym podnoszą ponadto, że przepisy rozporządzenia z dnia 28 maja 2004 r., które wykorzystują wzór europejskiego paszportu dla zwierząt domowych w rozumieniu decyzji 2003/803 jako dowodu identyfikacji i rejestracji psów i przewidują umieszczanie w paszporcie samoprzylepnych etykiet dla celów identyfikacji właściciela i zwierzęcia oraz odbiegają od tego wzoru paszportu, jeśli chodzi o miejsce przewidziane dla wskazania danych dotyczących nowego właściciela, stanowią przepisy techniczne w rozumieniu dyrektywy 98/34/, które zgodnie z art. 8 tej dyrektywy powinny były zostać przekazane Komisji przed ich przyjęciem. W tym znaczeniu skarżący twierdzą, że psy wraz z ich paszportem należy uważać za towary.

33      Wyrokiem z dnia 9 stycznia 2006 r. (nr 153 336), oddalającym wniosek o zawieszenie wykonania zaskarżonego rozporządzenia, sąd krajowy orzekł, że sama okoliczność, iż pewne zagadnienie zostało uregulowane za pomocą bezpośrednio wiążących przepisów na poziomie Unii, nie sprzeciwia się temu, aby organ krajowy właściwy w danej dziedzinie przyjął, tytułem uzupełniającym i w celu ochrony wspólnego interesu krajowego, właściwe dla siebie przepisy dotyczące kwestii nieobjętych uregulowaniem unijnym lub w przypadku których uregulowanie to nie wyklucza uzupełniającego uregulowania krajowego. W związku z tym strona pozwana w postępowaniu krajowym mogła zdaniem sądu krajowego przyjąć przepis prawa krajowego, o ile nie uniemożliwiał on pełnej skuteczności uregulowania unijnego. Jako że ani rozporządzenie nr 998/2003, ani decyzja 2003/803 nie zawierają przepisów dotyczących wykonania i wydawania weterynarzom paszportów przeznaczonych dla psów, rozporządzenie z dnia 28 maja 2004 r. nie wychodzi poza zakres określony w tej decyzji. Również jeśli chodzi o umieszczanie samoprzylepnych etykiet w tych paszportach, sąd krajowy uznał, że ani rozporządzenie nr 998/2003, ani decyzja 2003/803 nie zakazują umieszczania w paszportach zindywidualizowanych wpisów przy użyciu samoprzylepnych etykiet, o ile w ten sposób nie dochodzi do odejścia od wzoru paszportu określonego w decyzji 2003/803.

34      Jako że skarżące w postępowaniu przed sądem krajowym podtrzymały swoją argumentację dotyczącą niezgodności rozporządzenia z dnia 28 maja 2004 r. z przepisami Unii, Raad van State postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału z następującymi pytaniami prejudycjalnymi:

„1)      Czy art. 3 lit. b), art. 4 ust. 2, art. 5 i art. 17 akapit drugi rozporządzenia [nr 998/2003] oraz artykuły i załączniki do decyzji [2003/803] stoją na przeszkodzie uregulowaniu prawa krajowego, które zarządza korzystanie z europejskiego paszportu dla zwierząt domowych również jako dowodu identyfikacji i rejestracji psów i przewiduje przy tym, że używając samoprzylepnych etykiet dla celów identyfikacji, osoby trzecie mogą dokonywać zmian danych identyfikacyjnych właściciela i zwierzęcia w częściach I–III paszportu wydanego przez upoważnionego weterynarza, zaklejając wcześniejsze dane identyfikacyjne?

2)      Czy przepisy krajowe, które zarządzają korzystanie z wzoru europejskiego paszportu dla zwierząt domowych w rozumieniu decyzji [2003/803] również jako dowodu identyfikacji i rejestracji dla psów i przewidują przy tym, że używając samoprzylepnych etykiet dla celów identyfikacji, osoby trzecie mogą dokonywać zmian danych identyfikacyjnych właściciela i zwierzęcia w częściach I–III takiego paszportu, są przepisami technicznymi w rozumieniu art. 1 dyrektywy [98/34], o których należy zgodnie z art. 8 tej dyrektywy poinformować Komisję przed ich przyjęciem?”.

 W sprawie C‑57/10

35      W sprawie C‑57/10 skarga w postępowaniu przed sądem krajowym wniesiona w dniu 7 czerwca 2004 r. przez Vlaamse Dierenartsenvereniging ma na celu uzyskanie stwierdzenia nieważności rozporządzenia z dnia 5 maja 2004 r.

36      W tym względzie skarżący w postępowaniu przed sądem krajowym twierdzi, że wspomniane rozporządzenie narusza art. 3 lit. g) WE, art. 30 WE, art. 81 WE i art. 82 WE, zasady swobody przepływu towarów, usług, osób i kapitału, rozporządzenie nr 998/2003, decyzję 2003/803 oraz dyrektywę 98/34.

37      Zdaniem skarżącego rozporządzenie z dnia 5 maja 2004 r. ustala sposób określenia niepowtarzalnego numeru paszportu dla zwierząt domowych bardziej szczegółowo, niż przewidują to przepisy Unii, i z tego względu po pierwsze nie uwzględnia bezpośredniej skuteczności, którą art. 249 WE nadaje rozporządzeniom i decyzjom Unii, a po drugie stanowi normę techniczną, która wbrew postanowieniom dyrektywy 98/34 nie została przedstawiona Komisji.

38      Strona pozwana w postępowaniu przed sądem krajowym wskazuje, że jeśli chodzi o określenie tego niepowtarzalnego numeru, zgodnie z rozporządzeniem nr 998/2003 władze krajowe dysponują zakresem uznania umożliwiającym im przyjęcie decyzji uzupełniających w celu opracowania prawidłowej procedury identyfikacji. Uważa ona również, że rozporządzenie z dnia 5 maja 2004 r. nie wchodzi w zakres stosowania dyrektywy 98/34.

39      Wyrokiem z dnia 9 stycznia 2006 r. (nr 136 163), oddalającym wniosek o zawieszenie wykonania wspomnianego rozporządzenia, sąd krajowy orzekł, że sama okoliczność, iż pewne zagadnienie zostało uregulowane za pomocą bezpośrednio wiążących przepisów na poziomie Unii, nie sprzeciwia się temu, aby organ krajowy właściwy w danej dziedzinie przyjął, tytułem uzupełniającym i w celu ochrony wspólnego interesu krajowego, właściwe dla siebie przepisy dotyczące kwestii nieobjętych uregulowaniem unijnym lub w przypadku których uregulowanie to nie wyklucza uzupełniającego uregulowania krajowego. W związku z tym strona pozwana w postępowaniu krajowym mogła zdaniem sądu krajowego przyjąć przepis prawa krajowego, o ile nie uniemożliwiał on pełnej skuteczności uregulowania unijnego. Jako że ani rozporządzenie nr 998/2003, ani decyzja 2003/803 nie zawierają przepisów dotyczących wykonania i wydawania weterynarzom paszportów przeznaczonych dla kotów i fretek, zaskarżone rozporządzenie nie wychodzi poza zakres określony w tej decyzji.

40      Jako że skarżący w postępowaniu przed sądem krajowym podtrzymał swoją argumentację co do niezgodności rozporządzenia z dnia 5 maja 2004 r. z przepisami Unii, Raad van State postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału z następującymi pytaniami prejudycjalnymi:

„1)      Czy art. 3 lit. b), art. 4 ust. 2, art. 5 i art. 17 akapit drugi rozporządzenia [nr 998/2003] oraz artykuły i załączniki do decyzji [2003/803] stoją na przeszkodzie przepisom krajowym, które – jeśli chodzi o paszporty dla psów i kotów – zawierają odesłanie do przewidzianych we wspomnianej decyzji [2003/803] wzoru i dodatkowych wymogów, lecz stanowią ponadto, że każdy paszport musi zawierać niepowtarzalny numer składający się z trzynastu znaków, to znaczy kodu ISO dla Belgii »BE«, dwucyfrowego numeru identyfikacyjnego podmiotu go wydającego i dziewięciocyfrowego numeru porządkowego?

2)      Czy przepisy krajowe, które – jeśli chodzi o paszporty dla psów i kotów – zawierają odesłanie do przewidzianych we wspomnianej decyzji Komisji z dnia 26 listopada 2003 r. wzoru i dodatkowych wymogów, lecz stanowią ponadto, że każdy paszport musi zawierać niepowtarzalny numer składający się z trzynastu znaków, to znaczy kodu ISO dla Belgii »BE«, dwucyfrowego numeru identyfikacyjnego podmiotu go wydającego i dziewięciocyfrowego numeru porządkowego, są przepisami technicznymi w rozumieniu art. 1 dyrektywy [98/34], o których należy zgodnie z art. 8 tej dyrektywy poinformować Komisję przed ich przyjęciem?”.

 W przedmiocie pytań prejudycjalnych

 Uwagi wstępne

41      W swoich uwagach Vlaamse Dierenartsenvereniging – skarżący we wszystkich trzech sprawach przed sądem krajowym – formułuje dwa dodatkowe pytania, na które – jak twierdzi – Trybunał powinien odpowiedzieć ze względu na ich istotne znaczenie.

42      W tym zakresie należy przypomnieć, że w ramach współpracy pomiędzy Trybunałem a sądami krajowymi, przewidzianej w art. 267 TFUE, do sądu krajowego, przed którym postępowanie się toczy i który jest zobowiązany orzec w sprawie przed nim zawisłej, należy dokonanie oceny, z uwzględnieniem szczególnych okoliczności zawisłej przed nim sprawy zarówno w odniesieniu do tego, czy wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym jest niezbędne do wydania wyroku w postępowaniu przed sądem krajowym, jak i w odniesieniu do oceny zasadności pytań, z którymi zwraca się on do Trybunału (zob. podobnie wyrok z dnia 15 października 2009 r. w sprawie C‑138/08 Hochtief i Linde-Kca-Dresden, Zb.Orz. s. I‑9889, pkt 20 i przytoczone tam orzecznictwo).

43      Wyłącznie sąd krajowy jest więc władny ustalić, jakie pytania mają być przedstawione Trybunałowi, zaś stronom nie przysługuje uprawnienie do dokonywania zmian w treści tych pytań (ww. wyrok w sprawie Hochtief i Linde-Kca-Dresden, pkt 21 i przytoczone tam orzecznictwo).

44      Ponadto zmiana istotnej treści pytań prejudycjalnych lub udzielenie odpowiedzi na dodatkowe pytania podniesione w uwagach przez skarżącą w postępowaniu przed sądem krajowym byłoby niezgodne z rolą powierzoną Trybunałowi w art. 267 TFUE oraz z obowiązkiem zapewnienia przez Trybunał rządom państw członkowskich oraz zainteresowanym możliwości przedstawienia uwag zgodnie z art. 23 statutu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, ponieważ na mocy tego przepisu zainteresowanym doręcza się jedynie postanowienia odsyłające (zob. podobnie ww. wyrok w sprawie Hochtief i Linde-Kca-Dresden, pkt 22 i przytoczone tam orzecznictwo).

45      Wynika z tego, że Trybunał nie może dokonać zbadania dodatkowych pytań postawionych przez Vlaamse Dierenartsenvereniging.

 W przedmiocie pytań pierwszych w sprawach C‑42/10 i C‑57/10

46      Poprzez pytania pierwsze w sprawach C‑42/10 i C‑57/10 sąd krajowy w istocie chce się dowiedzieć, czy art. 3 lit. b), art. 4 ust. 2, art. 5 i art. 17 akapit drugi rozporządzenia nr 998/2003 oraz artykuły i załączniki do decyzji 2003/803 należy interpretować w ten sposób, że sprzeciwiają się one przepisom krajowym, takim jak rozpatrywane w postępowaniu przed tym sądem, nakazującym numerację paszportów dla zwierząt domowych składającą się z niepowtarzalnego numeru zawierającego dwuznakowy kod ISO Królestwa Belgii „BE”, po którym następuje dwucyfrowy numer identyfikacyjny upoważnionego podmiotu go wydającego i ciąg dziewięciu cyfr.

47      W tym względzie należy przypomnieć, że rozporządzenia mają z reguły, ze względu na swój charakter i swoją funkcję w systemie źródeł prawa unijnego, bezpośredni skutek w krajowych porządkach prawnych, bez konieczności przyjmowania środków wykonawczych przez władze krajowe lub przyjęcia dodatkowych przepisów przez prawodawcę Unii (wyrok z dnia 28 października 2010 r. w sprawie C‑367/09 SGS Belgium i in., Zb.Orz. s. I‑10761, pkt 32 i przytoczone tam orzecznictwo).

48      Wprowadzenie w życie niektórych przepisów rozporządzenia, nawet uzupełnionych przez decyzję dotyczącą ich wykonania, może jednak wymagać przyjęcia krajowych środków wykonawczych (zob. podobnie wyrok z dnia 11 stycznia 2001 r. w sprawie C‑403/98 Monte Arcosu, Rec. s. I‑103, pkt 26).

49      W sposób oczywisty sytuacja taka ma miejsce w przypadku art. 5 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 998/2003 w związku z częścią B pkt 2 lit. c) załącznika II do decyzji 2003/803.

50      Z wyjątkiem obowiązku wskazania numeru ISO wydającego państwa członkowskiego na początku ciągu znaków składających się na niepowtarzalny numer umieszczany na paszporcie dla zwierząt domowych, wspomniane przepisy rozporządzenia nr 2003/803 nie narzucają bowiem szczególnego sposobu tworzenia tego numeru. W ten sposób nakładają one na państwa członkowskie obowiązek określenia sposobu jego tworzenia.

51      Należy stwierdzić, że uregulowanie krajowe rozpatrywane w postępowaniu przed sądem krajowym spełnia wymogi dotyczące numeracji paszportów przewidziane w art. 5 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 998/2003 w związku z częścią B pkt 2 lit. c) załącznika II do decyzji 2003/803. Wspomniane uregulowanie krajowe przewiduje bowiem, po pierwsze, że każdy paszport posiada niepowtarzalny numer, a po drugie że dwa pierwsze znaki tego numeru odwołują się do kodu ISO Królestwa Belgii „BE”. Poprzez wdrożenie wspomnianych wyżej przepisów prawa Unii, a ponadto określenie sposobu numerowania pozostałych znaków, z których składa się numer paszportu, rozpatrywane uregulowanie krajowe zapewnia pełną skuteczność tych przepisów.

52      Z powyższych rozważań wynika, iż na pytania pierwsze w sprawach C‑42/10 i C‑57/10 należy odpowiedzieć, że art. 3 lit. b), art. 4 ust. 2, art. 5 i art. 17 akapit drugi rozporządzenia nr 998/2003 oraz artykuły i załączniki do decyzji 2003/803 należy interpretować w ten sposób, że nie sprzeciwiają się one przepisom krajowym nakazującym numerację paszportów dla zwierząt domowych składającą się z niepowtarzalnego numeru zawierającego dwuznakowy kod ISO danego państwa członkowskiego, po którym następuje dwucyfrowy numer identyfikacyjny upoważnionego podmiotu go wydającego i ciąg dziewięciu cyfr, o ile przepisy te zapewniają niepowtarzalny charakter numeru identyfikacyjnego.

 W przedmiocie pytania drugiego w sprawie C‑42/10 i pytania pierwszego w sprawie C‑45/10

53      Poprzez pytanie drugie w sprawie C‑42/10 i pytanie pierwsze w sprawie C‑45/10 sąd krajowy w istocie chce się dowiedzieć, czy art. 3 lit. b), art. 4 ust. 2, art. 5 i art. 17 akapit drugi rozporządzenia nr 998/2003 i artykuły oraz załączniki do decyzji 2003/803 stoją na przeszkodzie przepisom takim jak rozpatrywane w postępowaniu przed sądem krajowym, na podstawie których, po pierwsze, paszport dla zwierząt domowych wykorzystywany jest nie tylko jako dokument podróżny zgodnie z uregulowaniem Unii, lecz również jako dowód identyfikacji i rejestracji psów na poziomie krajowym, oraz, po drugie, format danych identyfikacyjnych właściciela i zwierzęcia wskazanych w tym paszporcie różni się od formatu przewidzianego w tej decyzji, a ich zmiana jest dokonywana poprzez naklejenie nowych danych na danych wcześniejszych przy użyciu samoprzylepnych etykiet.

54      Co się tyczy, w pierwszej kolejności, wykorzystania paszportu dla zwierząt domowych jako dowodu identyfikacji i rejestracji psów, należy podkreślić, że chodzi o użycie tego paszportu dla celów różnych od celu uregulowania Unii i równoległych w stosunku do tego celu, jakim jest harmonizacja wymogów dotyczących zdrowia zwierząt stosowanych do wewnątrzwspólnotowego przemieszczania zwierząt domowych o charakterze niehandlowym.

55      W tym względzie należy wskazać, że ani litera, ani duch rozporządzenia nr 998/2003 i decyzji 2003/803 nie pozwalają uznać, iż jedyną i wyłączną funkcją paszportu dla zwierząt domowych jest służenie celom uregulowań Unii i że wobec tego zakazane jest wykorzystanie tego paszportu dla innych celów na poziomie krajowym. Przeciwnie, z motywu 3 i 4 decyzji oraz ze wzoru paszportu stanowiącego załącznik do tej decyzji wynika, że wzór ten zawiera strony umożliwiające wpisanie danych niemających związku z uregulowaniami Unii. Przewiduje on zatem wpisanie potwierdzenia szczepień nieuwzględnionych w rozporządzeniu nr 998/2003 oraz rubryki zatytułowane „badanie kliniczne” i „prawodawstwo”, po to aby paszporty dla zwierząt domowych mogły być wykorzystywane również w celu przemieszczania zwierząt poza Unią.

56      Wobec tego nie można co do zasady zakazać wykorzystania tego paszportu w celach innych niż zakładane przez uregulowania Unii.

57      Niemniej ważne jest, aby takie użycie nie zagrażało ani skutecznemu stosowaniu rozporządzenia nr 998/2003 i decyzji 2003/803, ani zakładanym przez nie celom. Nie zostało jednak wykazane, ani nawet podniesione przez strony w postępowaniu przed sądem krajowym lub zainteresowanych w rozumieniu art. 23 statutu Trybunału, którzy przedłożyli swoje uwagi, że użycie tego paszportu dla celów identyfikacji i rejestracji psów na poziomie krajowym powoduje taki skutek.

58      Co się tyczy, w drugiej kolejności, wskazania danych identyfikacyjnych właściciela i zwierzęcia, których zmiana jest dokonywana poprzez naklejenie nowych danych na danych wcześniejszych przy użyciu samoprzylepnych etykiet, należy stwierdzić, że uregulowanie takie jak rozpatrywane w postępowaniu przed sądem krajowym powoduje ustanowienie paszportu dla zwierząt domowych, którego format różni się od formatu wzoru paszportu przewidzianego w decyzji 2003/803.

59      Podczas gdy załącznik do decyzji 2003/803 przewiduje, że pierwsza strona wzoru paszportu zawiera trzy pola pozwalające na wpisanie tożsamości i adresu trzech kolejnych właścicieli zwierzęcia, uregulowanie rozpatrywane w postępowaniu przed sądem krajowym przewiduje, że pierwsza strona paszportu dla zwierząt domowych zawiera tylko jedno pole, na które w miarę zmian adresu lub tożsamości właściciela powinny być kolejno naklejane samoprzylepne etykiety.

60      W tym względzie należy przypomnieć, że na mocy art. 288 akapit czwarty TFUE decyzje Komisji skierowane do państw członkowskich są w całości wiążące.

61      Co więcej, z samego przedmiotu decyzji 2003/803, ze wzoru paszportu zawartego w załączniku I do tej decyzji oraz z części A pkt 1 załącznika II do tej decyzji, który stanowi, iż „format wzoru paszportu jest jednolity”, wynika, że przedmiotem tej decyzji jest ustanowienie jednolitego dokumentu – niezależnie od tego, przez które państwo członkowskie jest on wystawiany – którego forma i treść są dla państwa członkowskiego obowiązujące, z zastrzeżeniem nieznacznych modyfikacji wymienionych w sposób wyczerpujący w części C pkt 4 załącznika II do tej decyzji.

62      Tymczasem wprowadzając format pierwszej strony paszportu dla zwierząt domowych zawierającej tylko jedno pole przeznaczone na wpisanie tożsamości i adresu pierwszego właściciela zwierzęcia, którego późniejsze zmiany są dokonywane poprzez naklejenie samoprzylepnych etykiet, uregulowanie takie jak rozpatrywane w postępowaniu przed sądem krajowym nie uwzględnia wymogu jednolitego formatu nakazanego poprzez wzór paszportu, zgodnie z którym między innymi pola i format pierwszej strony paszportu dla zwierząt domowych powinny umożliwiać wpisanie tożsamości i adresu trzech kolejnych właścicieli zwierzęcia.

63      Ponadto jak wskazała Komisja podczas rozprawy, naklejanie jednej na drugą kolejnych samoprzylepnych etykiet uniemożliwia identyfikację kolejnych właścicieli zwierzęcia, chociaż taka identyfikacja ma decydujące znaczenie w dziedzinie zdrowia, a tej właśnie dziedziny dotyczą rozporządzenie nr 998/2003 i decyzja 2003/803.

64      Podobnie użycie samoprzylepnych etykiet, takich jak przewidziane w uregulowaniu rozpatrywanym w postępowaniu przed sądem krajowym, które powoduje zmianę formatu narzuconego poprzez wzór paszportu, stanowi również przeszkodę w przemieszczaniu zwierząt domowych poza państwo członkowskie pochodzenia, czyniąc koniecznym w takim przypadku wydanie nowego paszportu w państwie członkowskim przeznaczenia.

65      Mając na względzie powyższe rozważania, na pytanie drugie w sprawie C‑42/10 i na pytanie pierwsze w sprawie C‑45/10 należy odpowiedzieć, że art. 3 lit. b), art. 4 ust. 2, art. 5 i art. 17 akapit drugi rozporządzenia nr 998/2003 oraz artykuły i załączniki do decyzji 2003/803 należy interpretować w ten sposób, że:

–        nie stoją one na przeszkodzie przepisom takim jak rozpatrywane w postępowaniu przed sądem krajowym, na podstawie których paszport dla zwierząt domowych wykorzystywany jest nie tylko jako dokument podróżny zgodnie z uregulowaniem Unii, lecz również jako świadectwo identyfikacji i rejestracji psów na poziomie krajowym;

–        stoją one na przeszkodzie prawu krajowemu takiemu jak rozpatrywane w postępowaniu przed sądem krajowym, które przewiduje jedno pole w paszporcie dla zwierząt domowych, przeznaczone na wpisanie tożsamości i adresu właściciela zwierzęcia, którego późniejsze zmiany są dokonywane poprzez naklejenie samoprzylepnych etykiet.

 W przedmiocie pytań drugich w sprawach C‑45/10 i C‑57/10

66      Poprzez pytania drugie w sprawach C‑45/10 i C‑57/10 sąd krajowy chce w istocie dowiedzieć się, czy przepisy krajowe takie jak zawarte w uregulowaniach belgijskich dotyczących paszportu dla zwierząt domowych, odnoszące się, po pierwsze, do korzystania z niego jako dowodu identyfikacji i rejestracji psów oraz do używania samoprzylepnych etykiet w celu dokonania zmian dotyczących identyfikacji właściciela i zwierzęcia oraz, po drugie, do określenia niepowtarzalnego numeru dla kotów i fretek, powinny być uważane za uregulowania techniczne w rozumieniu dyrektywy 98/34.

67      W tym względzie należy zauważyć, że jak wskazuje podstawa prawna dyrektywy 98/34, to znaczy art. 100 A traktatu WE (następnie, po zmianie, art. 95 WE), oraz motywy 2 i 4 tej dyrektywy, uregulowania Unii ustanawiające procedurę udzielania informacji w dziedzinie norm i przepisów technicznych oraz zasad dotyczących usług społeczeństwa informacyjnego przyczyniają się do dobrego funkcjonowania rynku wewnętrznego poprzez zapewnienie między innymi swobody przepływu towarów.

68      Ponadto Trybunał stwierdził już, że swoboda przepływu towarów ma zastosowanie wyłącznie do produktów, których wartość może być wyrażona w pieniądzu i które jako takie mogą być przedmiotem transakcji handlowych (zob. podobnie wyroki: z dnia 10 grudnia 1968 r. w sprawie 7/68 Komisja przeciwko Włochom, Rec. s. 617, 626; z dnia 26 października 2006 r. w sprawie C‑65/05 Komisja przeciwko Grecji, Zb.Orz. s. I‑10341, pkt 23–25).

69      Tymczasem bezsporne jest, że ze względu na to, iż paszporty dla zwierząt domowych są oznaczone niepowtarzalnym numerem i określają tożsamość konkretnego zwierzęcia, nie mogą one jako takie stanowić przedmiotu transakcji handlowych.

70      Wykluczone jest zatem, aby paszporty te mogły zostać uznane za „towary” w rozumieniu orzecznictwa Trybunału i aby dyrektywa 98/34 miała do nich zastosowanie. Wobec tego specyfikacje takie jak te przewidziane przez przepisy belgijskie rozpatrywane w postępowaniu przed sądem krajowym nie mogą zostać uznane za specyfikacje techniczne, które zgodnie z art. 8 tej dyrektywy powinny zostać przedstawione Komisji przed ich przyjęciem, a w przeciwnym wypadku nie powinny być stosowane przez sądy krajowe (zob. podobnie wyrok z dnia 8 listopada 2007 r. w sprawie C‑20/05 Schwibbert, Zb.Orz. s. I‑9447, pkt 33, 44 i przytoczone tam orzecznictwo).

71      Z powyższych rozważań wynika, że na pytania drugie w sprawach C‑45/10 i C‑57/10 należy odpowiedzieć, iż przepisy krajowe takie jak zawarte w uregulowaniach belgijskich dotyczących paszportu dla zwierząt domowych, odnoszących się, po pierwsze, do korzystania z niego jako dowodu identyfikacji i rejestracji psów oraz do używania samoprzylepnych etykiet w celu dokonania zmian dotyczących identyfikacji właściciela i zwierzęcia oraz, po drugie, do określenia niepowtarzalnego numeru dla kotów i fretek, nie stanowią przepisów technicznych w rozumieniu art. 1 dyrektywy 98/34, które zgodnie z art. 8 tej dyrektywy powinny zostać przedstawione Komisji przed ich przyjęciem.

 W przedmiocie kosztów

72      Dla stron postępowania przed sądem krajowym niniejsze postępowanie ma charakter incydentalny, dotyczy bowiem kwestii podniesionej przed tym sądem, do niego zatem należy rozstrzygnięcie o kosztach. Koszty poniesione w związku z przedstawieniem uwag Trybunałowi, inne niż poniesione przez strony postępowania przed sądem krajowym, nie podlegają zwrotowi.

Z powyższych względów Trybunał (trzecia izba) orzeka, co następuje:

1)      Artykuł 3 lit. b), art. 4 ust. 2, art. 5 i art. 17 akapit drugi rozporządzenia (WE) nr 998/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 26 maja 2003 r. w sprawie wymogów dotyczących zdrowia zwierząt, stosowanych do przemieszczania zwierząt domowych o charakterze niehandlowym, i zmieniającego dyrektywę Rady 92/65/EWG oraz artykuły i załączniki do decyzji Komisji 2003/803/WE z dnia 26 listopada 2003 r. ustanawiającej wzór paszportu do celu wewnątrzwspólnotowego przemieszczania psów, kotów i fretek należy interpretować w ten sposób, że nie sprzeciwiają się one przepisom krajowym nakazującym numerację paszportów dla zwierząt domowych, składającą się z niepowtarzalnego numeru zawierającego dwuznakowy kod ISO danego państwa członkowskiego, po którym następuje dwucyfrowy numer identyfikacyjny upoważnionego podmiotu go wydającego i ciąg dziewięciu cyfr, o ile przepisy te zapewniają niepowtarzalny charakter numeru identyfikacyjnego.

2)      Artykuł 3 lit. b), art. 4 ust. 2, art. 5 i art. 17 akapit drugi rozporządzenia nr 998/2003 oraz artykuły i załączniki do decyzji 2003/803 należy interpretować w ten sposób, że:

–        nie stoją one na przeszkodzie przepisom takim jak rozpatrywane w postępowaniu przed sądem krajowym, na podstawie których paszport dla zwierząt domowych wykorzystywany jest nie tylko jako dokument podróżny zgodnie z uregulowaniem Unii, lecz również jako świadectwo identyfikacji i rejestracji psów na poziomie krajowym;

–        stoją one na przeszkodzie prawu krajowemu takiemu jak rozpatrywane w postępowaniu przed sądem krajowym, które przewiduje jedno pole w paszporcie dla zwierząt domowych, przeznaczone na wpisanie tożsamości i adresu właściciela zwierzęcia, którego późniejsze zmiany są dokonywane poprzez naklejenie samoprzylepnych etykiet.

3)      Przepisy krajowe takie jak zawarte w uregulowaniach belgijskich dotyczących paszportu dla zwierząt domowych, odnoszące się, po pierwsze, do korzystania z niego jako dowodu identyfikacji i rejestracji psów oraz do używania samoprzylepnych etykiet w celu dokonania zmian dotyczących identyfikacji właściciela i zwierzęcia oraz, po drugie, do określenia niepowtarzalnego numeru dla kotów i fretek, nie stanowią przepisów technicznych w rozumieniu art. 1 dyrektywy 98/34/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 czerwca 1998 r. ustanawiającej procedurę udzielania informacji w dziedzinie norm i przepisów technicznych oraz zasad dotyczących usług społeczeństwa informacyjnego, zmienionej dyrektywą 98/48/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 lipca 1998 r., które zgodnie z art. 8 tej dyrektywy powinny zostać przedstawione Komisji Europejskiej przed ich przyjęciem.

Podpisy

---

1* Język postępowania: niderlandzki.