Επιλέξτε τις πειραματικές λειτουργίες που θέλετε να δοκιμάσετε

Το έγγραφο αυτό έχει ληφθεί από τον ιστότοπο EUR-Lex

Έγγραφο 62006CJ0348

    Wyrok Trybunału (trzecia izba) z dnia 21 lutego 2008 r.
    Komisja Wspólnot Europejskich przeciwko Marie-Claude Girardot.
    Odwołanie – Członek personelu tymczasowego – Skarga o odszkodowanie – Utrata szansy zatrudnienia – Rzeczywista i pewna szkoda – Określenie zakresu odszkodowania.
    Sprawa C-348/06 P.

    Zbiór Orzeczeń – Służba Publiczna 2008 II-B-2-00037

    Αναγνωριστικό ECLI: ECLI:EU:C:2008:107

    WYROK TRYBUNAŁU (trzecia izba)

    z dnia 21 lutego 2008 r. ( *1 )

    „Odwołanie — Członek personelu tymczasowego — Skarga o odszkodowanie — Utrata szansy zatrudnienia — Rzeczywista i pewna szkoda — Określenie zakresu odszkodowania”

    W sprawie C-348/06 P

    mającej za przedmiot odwołanie w trybie art. 56 statutu Trybunału Sprawiedliwości, wniesione w dniu 17 sierpnia 2006 r.,

    Komisja Wspólnot Europejskich, reprezentowana przez D. Martina oraz F. Clotuche-Duvieusart, działających w charakterze pełnomocników, z adresem do doręczeń w Luksemburgu,

    wnoszący odwołanie,

    w której drugą stroną jest:

    Marie-Claude Girardot, reprezentowana przez adwokatów C. Bernarda-Glanza i S. Rodriguesa,

    strona skarżąca w pierwszej instancji,

    TRYBUNAŁ (trzecia izba),

    w składzie: A. Rosas, prezes izby, J. Klučka, A. Ó Caoimh (sprawozdawca), P. Lindh i A. Arabadjiev, sędziowie,

    rzecznik generalny: P. Mengozzi,

    sekretarz: M.A. Gaudissart, szef wydziału,

    uwzględniając procedurę pisemną i po przeprowadzeniu rozprawy w dniu 24 maja 2007 r.,

    po zapoznaniu się z opinią rzecznika generalnego na posiedzeniu w dniu 22 listopada 2007 r.,

    wydaje następujący

    Wyrok

    1

    W niniejszym odwołaniu Komisja Wspólnot Europejskich wnosi o uchylenie wyroku Sądu Pierwszej Instancji Wspólnot Europejskich z dnia 6 czerwca 2006 r. w sprawie T-10/02 Girardot przeciwko Komisji, Zb.Orz.SP s. I-A-2-129, i II-A-2-609(zwanego dalej „zaskarżonym wyrokiem”), w którym Sąd po pierwsze określił wysokość odszkodowania zasądzonego od Komisji na rzecz M.C. Girardot w wyroku Sądu z dnia 31 marca 2004 r. w sprawie T-10/02 Girardot przeciwko Komisji, Zb.Orz.SP s. I-A-109 i II-483 (zwanym dalej „wyrokiem wstępnym”) na kwotę 92785 EUR, powiększoną o odsetki stałe stosowane przez Europejski Bank Centralny dla głównych operacji refinansowania podwyższone o dwa punkty, podlegające naliczeniu od dnia 6 września 2004 r. i po drugie obciążył Komisję kosztami postępowania.

    Ramy prawne

    2

    Regulamin pracowniczy urzędników Wspólnot Europejskich (zwany dalej „regulaminem pracowniczym”) w brzmieniu obowiązującym w niniejszej sprawie stanowi w art. 29 ust. 1:

    „Przy obsadzaniu wolnego stanowiska w instytucji organ powołujący w pierwszej kolejności bierze pod uwagę:

    a)

    czy stanowisko to może zostać obsadzone w drodze awansu lub przeniesienia w ramach instytucji;

    b)

    możliwość przeprowadzenia konkursów wewnętrznych w ramach instytucji;

    c)

    wnioski o przeniesienie złożone przez urzędników innych instytucji trzech Wspólnot Europejskich,

    a następnie przeprowadza procedurę konkursową, w oparciu o świadectwa posiadanych kwalifikacji albo testy, lub zarówno w oparciu o świadectwa kwalifikacji jak i testy, zgodnie z przepisami załącznika III.

    Konkurs może być przeprowadzony także w celu stworzenia rezerwy dla późniejszego naboru”.

    3

    Artykuł 91 ust. 1 tego regulaminu stanowi:

    „Trybunał Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich jest właściwy w zakresie rozstrzygania wszelkich sporów pomiędzy Wspólnotami a osobami, wobec których stosuje się niniejszy regulamin pracowniczy, w zakresie zgodności z prawem aktu, z którym wiążą się niekorzystne skutki dla danej osoby w rozumieniu art. 90 ust. 2. Trybunał Sprawiedliwości jest uprawniony do nieograniczonej kontroli prawidłowości decyzji oraz ma możliwość uchylenia lub zmiany zaskarżonej decyzji w sporach o charakterze majątkowym”.

    4

    Warunki zatrudnienia innych pracowników Wspólnot Europejskich (zwane dalej „WZIPW”) w brzmieniu obowiązującym w niniejszej sprawie stanowią w art. 2 lit. d):

    „Do celów niniejszych warunków zatrudnienia przez »członka personelu tymczasowego« rozumie się:

    […]

    d)

    personel zatrudniony tymczasowo na stałym stanowisku opłacanym ze środków na badania i inwestycje, znajdującym się na liście stanowisk załączonej do budżetu właściwej dla danej instytucji”.

    5

    Artykuł 8 akapity czwarty i piąty WZIPW stanowi:

    „Pracownicy, wobec których stosuje się art. 2 lit. d), są zatrudniani na następujących warunkach:

    Pracownicy należący do kategorii A lub B, wykonujący obowiązki wymagające kwalifikacji naukowych lub technicznych, zatrudniani są na okres nieprzekraczający pięciu lat; ich umowy o pracę mogą być przedłużane.

    […]

    Umowy o pracę na czas określony pracowników, wobec których stosuje się art. 2 lit. […] d), mogą być przedłużane na czas określony nie więcej niż jeden raz. Każde następne przedłużenie umowy następuje na czas nieokreślony”.

    6

    Artykuł 47 WZIPW stanowi:

    „Z wyjątkiem zgonu stosunek pracy nawiązany z członkiem personelu tymczasowego ulega rozwiązaniu:

    […]

    2)

    Jeśli umowa została zawarta na czas nieokreślony:

    a)

    z chwilą upłynięcia okresu wypowiedzenia określonego w umowie […]. W przypadku pracownika, o którym mowa w art. 2 lit. d), okres wypowiedzenia nie może być krótszy niż miesiąc za każdy przepracowany rok służby; przy czym minimalny okres wypowiedzenia wynosi trzy miesiące, a maksymalny — dziesięć miesięcy. […];

    b)

    z końcem miesiąca, w którym pracownik kończy 65 lat”.

    7

    Przypadki rozwiązania stosunku pracy bez wypowiedzenia zostały uregulowane w art. 48–50 WZIPW.

    Okoliczności faktyczne leżące u podstaw sporu

    8

    M.C. Girardot rozpoczęła służbę w Komisji w dniu 1 lutego 1996 r. w charakterze oddelegowanego eksperta krajowego. Status ten zachowała do dnia 31 stycznia 1999 r.

    9

    Na podstawie umowy z dnia 15 stycznia 1999 r., zawartej na okres dwóch lat, a następnie przedłużonej o rok, M.C. Girardot została zatrudniona jako członek personelu tymczasowego w rozumieniu art. 2 lit. d) WZIPW. Z tego tytułu podlegała Dyrekcji Generalnej ds. Przemysłu, a później Dyrekcji Generalnej ds. Społeczeństwa Informacyjnego w Komisji.

    10

    W dniu 26 lipca 2000 r. Dyrekcja Generalna ds. Personelu i Administracji Komisji opublikowała ogłoszenie o wolnym stanowisku pracy, informując, że w związku z nową polityką zatrudniania pracowników naukowych Komisja organizuje konkursy wewnętrzne, mające na celu utworzenie rezerwy, wśród których to konkursów znalazł się konkurs COM/T/R/ST/A/2000 na stanowiska w grupach zaszeregowania A8/A5, A4 i A3 w kategorii A, finansowane ze środków na badania i inwestycje przeznaczonych dla personelu posiadającego kwalifikacje naukowe i techniczne. Ogłoszenie to informowało w szczególności, że na podstawie jednego tylko testu, polegającego na rozmowie kwalifikacyjnej z komisją konkursową kandydaci, którzy otrzymają wymaganą liczbę punktów, zostaną wpisani na listę uprawniającą ich do zatrudnienia na stałe.

    11

    W dniach 9 i 12 lutego 2001 r. Dyrekcja Generalna ds. Personelu i Administracji opublikowała dwa ogłoszenia o wolnych stanowiskach w ramach zatrudnienia na stałe, finansowanych ze środków na badania i inwestycje z zamiarem umożliwienia powołania członków personelu tymczasowego.

    12

    W pismach z dnia 20 lutego 2001 r. M.C. Girardot wyraziła zainteresowanie zatrudnieniem w kategorii A na stanowisku, którego dotyczyło ogłoszenie z dnia 9 lutego 2001 r., oraz na siedmiu innych stanowiskach w kategorii A, których dotyczyło ogłoszenie z dnia 12 lutego 2001 r.

    13

    Pismem z dnia 13 marca 2001 r. Komisja poinformowała M.C. Girardot, że złożonych przez nią kandydatur na siedem stanowisk, których dotyczyło ogłoszenie z dnia 12 lutego 2001 r., nie można było wziąć pod uwagę, albowiem stanowiska te były dostępne tylko dla członków personelu Komisji, zatrudnionych na podstawie regulaminu pracowniczego, będących laureatami konkursu. Na każde z tych stanowisk Komisja wybrała siedmiu innych kandydatów, spośród których wszyscy byli członkami personelu tymczasowego i figurowali na liście sporządzonej po przeprowadzeniu konkursu wewnętrznego COM/T/R/ST/A/2000 służącego utworzeniu rezerwy. Następnie Komisja powołała każdego z nich na stanowisko, którym byli zainteresowani.

    14

    Następnie pismem z dnia 15 marca 2001 r. Komisja poinformowała M.C. Girardot, że nie mogła uwzględnić jej kandydatury na stanowisko, którego dotyczyło ogłoszenie z dnia 9 lutego 2001 r.

    15

    W dniu 8 czerwca 2001 r. M.C. Girardot wniosła zażalenie na zawarte w tych dwóch pismach decyzje odrzucające jej kandydatury. Zażalenie zostało oddalone w wyraźnej decyzji.

    Przebieg postępowania przed Sądem Pierwszej Instancji

    16

    Pismem, które wpłynęło do sekretariatu Sądu Pierwszej Instancji w dniu 18 stycznia 2002 r., M.C. Girardot wniosła skargę o stwierdzenie nieważności dwóch decyzji Komisji z dnia 13 i z dnia 15 marca 2001 r. odrzucających jej kandydatury na osiem stanowisk związanych z zatrudnieniem na stałe i podlegających finansowaniu ze środków na badania i inwestycje (zwanych dalej „zaskarżonymi decyzjami”), i w konsekwencji stwierdzenia nieważności ośmiu decyzji Komisji dotyczących powołania na te stanowiska innych osób.

    17

    W wyroku wstępnym Sąd Pierwszej Instancji stwierdził nieważność dwóch spornych decyzji w oparciu o uzasadnienie, że Komisja nie wykazała, jakoby przed odrzuceniem kandydatury zainteresowanej należycie zbadała jej kwalifikacje na każde z przedmiotowych stanowisk i co za tym idzie dokonała tego przed dokonaniem wyboru pozostałych kandydatur (pkt 83 wyroku wstępnego).

    18

    Sąd Pierwszej Instancji nie uwzględnił jednak żądań M.C. Girardot dotyczących stwierdzenia nieważności decyzji o powołaniu na przedmiotowe stanowiska wybranych kandydatów. Po rozważeniu odnośnych interesów M.C. Girardot, interesu służby i interesów osób trzecich powołanych na przedmiotowe stanowiska Sąd uznał, że stwierdzenie nieważności tych decyzji stanowiłoby nadmierną sankcję za niezgodne z prawem działanie Komisji (pkt 85–88 wyroku wstępnego).

    19

    Niemniej jednak, przypominając, że aby wyrok stwierdzający nieważność odnosił pełny skutek w interesie skarżącej, sądy wspólnotowe mogą skorzystać z przyznanego im w sporach o charakterze majątkowym nieograniczonego prawa do orzekania i nawet z urzędu zasądzić od pozwanej instytucji zapłacenie odszkodowania lub wezwać tę instytucję do zidentyfikowania w danym przypadku słusznego rozwiązania, mając na celu zgodną z zasadą słuszności ochronę praw M.C. Girardot, Sąd wezwał strony do poszukiwania porozumienia w przedmiocie słusznego odszkodowania pieniężnego za bezprawne odrzucenie zgłoszonych przez nią kandydatur. W tym kontekście Sąd sprecyzował, że w ramach określenia wysokości tego odszkodowania należy uwzględnić, iż M.C. Girardot nie może już wziąć udziału w następnej procedurze naboru, której zgodny z prawem przebieg mogłaby zapewnić Komisja, ponieważ, w związku z tym, że umowa o pracę w charakterze członka personelu tymczasowego wiążąca ją z Komisją wygasła na skutek upływu okresu, na który została zawarta, i nie została przedłużona, skarżąca nie jest w stanie ani też nie ma prawa do wyrażenia zainteresowania zatrudnieniem na stanowiskach w kategorii „spécial recherche” w drodze udzielenia odpowiedzi na stosowane ogłoszenia. W przypadku niezawarcia takiego porozumienia Sąd wskazał, że strony powinny ująć swoje żądania w formie liczb w terminie trzech miesięcy od ogłoszenia wyroku wstępnego (pkt 89–91 wyroku wstępnego).

    Zaskarżony wyrok

    20

    Nie mogąc dojść do porozumienia co do wysokości słusznego odszkodowania pieniężnego, strony przekazały Sądowi swoje żądania ujęte w formie konkretnych liczb w dniu 6 września 2004 r.

    21

    M.C. Girardot wniosła do Trybunału o określenie wysokości odszkodowania pieniężnego, powiększonego o zasądzone przez Sąd odsetki, zasadniczo na kwotę 2687994 EUR, ewentualnie na kwotę 432887 EUR i ewentualnie, w ostatniej kolejności, na kwotę 250248 EUR.

    22

    Tymczasem Komisja wniosła do Sądu o określenie wysokości odszkodowania na kwotę 23917,43 EUR, uznając za uzasadnione, co wynika z pkt 45 zaskarżonego wyroku, przyznanie M.C. Girardot „z jednej strony trzymiesięcznego wynagrodzenia netto z tytułu minimalnego okresu wypowiedzenia, o którym mowa w [art. 47 ust. 2 lit. a) WZIPW], czyli 18917,43 EUR jako rekompensatę za utratę szansy zatrudnienia na którymś z ośmiu przedmiotowych stanowisk i z drugiej strony 5000 EUR jako rekompensatę za utratę szansy udziału w kolejnej procedurze naboru na wolne stanowiska”. Komisja uznała również, że kwotę tę należy powiększyć o odsetki wyrównawcze, naliczone od dnia ogłoszenia wyroku wstępnego do dnia rzeczywistej zapłaty należności, jak również o jedno symboliczne euro jako zadośćuczynienie za krzywdę moralną.

    23

    W zaskarżonym wyroku, po dokonaniu oceny różnych szkód podnoszonych przez M.C. Girardot, Sąd po pierwsze określił wysokość zasądzonego od Komisji odszkodowania pieniężnego na kwotę 92785 EUR, powiększoną o odsetki stałe stosowane przez Europejski Bank Centralny do głównych operacji refinansowania, naliczone od dnia 6 września 2004 r., podwyższone o dwa punkty, a ponadto obciążył Komisję kosztami postępowania.

    24

    Jeżeli chodzi, po pierwsze, o rzekomą utratę szansy zatrudnienia na wolnym stanowisku w Komisji, w pierwszej kolejności Sąd przypomniał, w pkt 54 zaskarżonego wyroku, że biorąc pod uwagę niemożność przywrócenia sytuacji poprzedzającej wydanie spornych decyzji, decyzje te pozbawiły M.C. Girardot w sposób pewny i nieodwracalny nie tylko prawa do rozpatrzenia przez Komisję złożonych przez nią kandydatur, lecz również możliwości wybrania przez Komisję jednej z nich. Następnie w pkt 55 i 56 tego wyroku Sąd sprecyzował, że utrata szansy zatrudnienia na stanowisku w instytucji wspólnotowej i czerpania finansowych korzyści z tym związanych stanowi szkodę materialną, z czym strony się zgodziły. W końcu, w pkt 57 i 58 tego wyroku, Sąd wskazał, że w celu określenia zakresu szkody wynikającej z utraty szansy, o której mowa w niniejszej sprawie, należało „określić różnicę pomiędzy wynagrodzeniem, jakie M.C. Girardot otrzymałaby przy założeniu, że jej szansa na uwzględnienie jej kandydatury zrealizowała się, a wynagrodzeniem, jakie M.C. Girardot rzeczywiście uzyskiwała na skutek bezprawnego odrzucenia jej kandydatury, a następnie, w tym przypadku, ocenić w procentach szansę, jaką M.C. Girardot miała na spełnienie tegoż założenia”.

    25

    Po pierwsze, jeżeli chodzi o różnicę w wynagrodzeniu, w pkt 59 zaskarżonego wyroku Sąd wyjaśnił, że kryterium to jest uzasadnione przez okoliczność, iż chociaż M.C. Girardot utraciła szansę zatrudnienia na jednym z przedmiotowych stanowisk i w konsekwencji możliwości czerpania korzyści finansowych z tym związanych, to nie została ona pozbawiona zatrudnienia.

    26

    W celu określenia ewentualnej różnicy w wynagrodzeniu, w pierwszej kolejności, w pkt 61–82 zaskarżonego wyroku, Sąd określił okres, który należy uwzględnić, dokonując porównania pomiędzy warunkami finansowymi zatrudnienia, z których M.C. Girardot korzystałaby, gdyby została zatrudniona przez Komisję, a tymi, z których rzeczywiście korzystała. W tym kontekście Sąd odrzucił, w pkt 73–77 tego wyroku, argument Komisji, zgodnie z którym utrata szansy [zatrudnienia] przez M.C. Girardot wymaga naprawienia jedynie w drodze słusznego odszkodowania pieniężnego, którego wysokość została określona na trzymiesięczne wynagrodzenie netto z tytułu minimalnego okresu wypowiedzenia przewidzianego w art. 47 ust. 2 lit. a) WZIPW. Sąd uznał bowiem, że ten argument sugeruje, iż okres, w którym M.C. Girardot byłaby zatrudniona przez Komisję, gdyby została przez nią zatrudniona, jest hipotetyczny do tego stopnia, że należy przyjąć, iż Komisja zakończyłaby stosunek zatrudnienia bezpośrednio po jego ustanowieniu, co jest mało prawdopodobne. W tej sytuacji Sąd uznał, w pkt 78 zaskarżonego wyroku, że w celu uwzględnienia wszystkich możliwości zakończenia zatrudnienia przewidzianych w art. 47 ust. 2 i art. 48–50 WZIPW okres wymagający uwzględnienia może zostać określony na zasadzie ex aequo et bono na pięć lat, w tym okres wypowiedzenia, poczynając od dnia, w którym skuteczne stało się powołanie kandydatów wybranych przez Komisję w ramach procedury naboru na wolne stanowiska, z której M.C. Girardot została bezprawnie wykluczona. Ponadto w pkt 80 zaskarżonego wyroku Sąd odrzucił argumenty M.C. Girardot dotyczące prawdopodobieństwa jej powołania, w oparciu o uzasadnienie, iż kryterium to jest niepewne.

    27

    Następnie, w pkt 83–95 zaskarżonego wyroku, Sąd określił wysokość wynagrodzenia utraconego w tym okresie. W tym celu, w pkt 86 tego wyroku, Sąd orzekł ex aequo et bono, że w związku z nieprzedstawieniem przez M.C. Girardot dokumentów umożliwiających stwierdzenie, jakie wynagrodzenie otrzymywałaby, gdyby jedna z jej kandydatur została wybrana, jak również, w jaki sposób by ono ewoluowało, miesięczne wynagrodzenie netto M.C. Girardot odpowiada, przeciętnie, ostatniemu wynagrodzeniu, które wypłaciła jej Komisja z tytułu zatrudnienia w grupie zaszeregowania A5, stopień 4. W tym kontekście, w pkt 85 tego samego wyroku, Sąd odrzucił argument M.C. Girardot, zgodnie z którym ubiegała się ona o stanowisko w grupie zaszeregowania A4.

    28

    Po drugie, jeżeli chodzi o ocenę utraty szansy, po tym jak Sąd stwierdził w pkt 96–97 zaskarżonego wyroku, że kandydatury złożone przez M.C. Girardot spełniały warunki wzięcia ich pod uwagę, Sąd badał, w pkt 98–122 tego wyroku, czy szansa, której została pozbawiona M.C. Girardot, może zostać uznana za pewną w tym sensie, że M.C. Girardot miałaby, jeśli nie wszelkie szanse, to przynajmniej poważną szansę, na zatrudnienie na jednym z przedmiotowych stanowisk. W tym kontekście, podnosząc w pkt 102–107 tego samego wyroku, że na tym stadium procedury M.C. Girardot była jedynym kandydatem na każde z tych stanowisk, że mogła powoływać się na znaczne wcześniejsze doświadczenie w Komisji, że jej praca była wysoko ceniona i że pomiędzy jej kwalifikacjami a wymogami zatrudnienia na przedmiotowych stanowiskach istniał wystarczający stopień adekwatności, w pkt 115–117 tego wyroku Sąd orzekł, co następuje:

    „115

    Biorąc pod uwagę przytoczone powyżej okoliczności, nie można uznać, iż po zakończeniu pierwszej fazy procedury naboru na wolne stanowiska przewidzianej w art. 29 ust. 1 regulaminu Komisja, która mogła poszerzyć swój wybór, wybrałaby z pewnością jedną z kandydatur M.C. Girardot i w konsekwencji nie można uznać, że M.C. Girardot miała wszelkie szanse na otrzymanie propozycji zatrudnienia w charakterze członka personelu tymczasowego w rozumieniu art. 2 lit. d) WZIPW i uzyskanie korzyści pieniężnych płynących z jego podjęcia. Można jednak uznać, że M.C. Girardot miała na to przynajmniej poważną szansę, której została pozbawiona w wyniku odrzucenia jej kandydatur przez Komisję, która nie wykazała, że je rozpatrywała.

    116

    Podczas fazy procedury naboru na wolne stanowiska przewidzianej w art. 29 ust. 1 lit. b) regulaminu pracowniczego inny kandydat, również członek personelu tymczasowego, zgłosił swoje zainteresowanie każdym z ośmiu stanowisk w Komisji, którymi to zainteresowana była również M.C. Girardot. […] Komisja mogła wybrać jednego lub drugiego z kandydatów. Komisja mogła jednak również, po ich rozpatrzeniu, nie wybrać żadnej ze złożonych kandydatur i przystąpić do fazy procedury naboru przewidzianej w art. 29 ust. 1 lit. c) regulaminu pracowniczego […]. W końcu, respektując zasady sformułowane w orzecznictwie, Komisja mogła umorzyć postępowanie […]. Okoliczności te wpływają na zmniejszenie szansy M.C. Girardot na wybór jej kandydatury na jedno z przedmiotowych stanowisk.

    117

    Jednakże, gdyby M.C. Girardot miała prawo wzięcia udziału w nowej procedurze naboru na wolne stanowiska, zorganizowanej w konsekwencji stwierdzenia nieważności decyzji odrzucających jej kandydatury […], mogłaby ona zgłosić w sposób skuteczny zainteresowanie stanowiskami o takim samym charakterze i hipotetycznie, biorąc pod uwagę w szczególności okoliczności przywołane w pkt 103–106 powyżej, mogłaby zostać wybrana i zatrudniona na jednym z nich, czego nie kwestionuje Komisja. Okoliczność ta zwiększa szansę, którą M.C. Girardot miała na wybór jej kandydatury i zatrudnienie na stałe w charakterze członka personelu tymczasowego w rozumieniu art. 2 lit. d) WZIPW, na stanowisku finansowanym ze środków na badania i inwestycje, należącym do kategorii A, wymagającym kwalifikacji naukowych i należącym do Wspólnego Centrum Badań DG ds. Badań lub DG ds. Społeczeństwa i Informacji Komisji”.

    29

    W tych okolicznościach, w pkt 118 i 119 zaskarżonego wyroku, Sąd doszedł do wniosku, że M.C. Girardot miała poważną szansę na wybór jednej z przedstawionych przez nią kandydatur i z tego powodu, na zasadzie ex aequo et bono, pomnożył utracone wynagrodzenie przez współczynnik 0,5. W pkt 120 tego samego wyroku Sąd odmówił zastosowania współczynnika 0,996, zgodnie z metodą proponowaną przez M.C. Girardot, ponieważ metoda ta uzależnia wartość utraconej szansy tylko i wyłącznie od liczby kandydatur złożonych przez zainteresowaną, nie uwzględniając innych czynników, o których mowa powyżej.

    30

    Po drugie, jeżeli chodzi o inne szkody i krzywdy, które poniosła M.C. Girardot, Sąd nie uwzględnił ich, uznając, w pkt 123–125 zaskarżonego wyroku, że są pozbawione znaczenia, w oparciu o uzasadnienie, iż celem słusznego odszkodowania pieniężnego było, zgodnie z żądaniami stwierdzenia nieważności podniesionymi przez M.C. Girardot, wykonanie wyroku wstępnego i stosowna ochrona jej praw rekompensująca ex aequo et bono niemożność przywrócenia sytuacji, która miała miejsce przed naruszeniem prawa, a nie, wobec braku wcześniejszego żądania odszkodowania, naprawienie wszystkich innych szkód, które mogły zostać spowodowane przez naruszenie prawa. W każdym razie, w pkt 125–138 tego wyroku, Sąd stwierdził, że żadna z tych innych szkód i krzywd nie może być brana pod uwagę na potrzeby określenia kwoty słusznego odszkodowania pieniężnego. W szczególności, jeżeli chodzi o krzywdę moralną związaną z pogorszeniem zdrowia psychicznego i stanem depresyjnym M.C. Girardot, jak również o uszczerbek na psychice, spowodowany przez bezprawność odrzucenia jej kandydatur, Sąd uznał, w pkt 133 i 137 tego samego wyroku, że M.C. Girardot nie przedstawiła żadnego stosownego dowodu na ich istnienie, takiego jak zaświadczenie lekarskie lub ekspertyza lekarska.

    Żądania stron

    31

    W swoim odwołaniu Komisja wnosi do Trybunału o:

    uchylenie zaskarżonego wyroku;

    zasądzenie od Komisji kwoty 23917,40 EUR na rzecz M.C. Girardot;

    orzeczenie, iż każda ze stron zostaje obciążona własnymi kosztami poniesionymi zarówno w niniejszym postępowaniu odwoławczym, jak i przed Sądem Pierwszej Instancji Wspólnot Europejskich.

    32

    M.C. Girardot wnosi do Trybunału o:

    uznanie odwołania wniesionego przez Komisję za niedopuszczalne, a przynajmniej za bezzasadne;

    stwierdzenie dopuszczalności wniesionego przez nią odwołania wzajemnego i uwzględnienie żądań stwierdzenia nieważności i odszkodowania, podniesionych w pierwszej instancji;

    obciążenie Komisji kosztami postępowania.

    W przedmiocie odwołania głównego

    Argumentacja stron

    33

    Komisja podnosi tylko jeden zarzut, zgodnie z którym zastosowana przez Sąd metoda obliczenia utraconej szansy narusza art. 236 WE i warunki powstania odpowiedzialności Komisji.

    34

    W tym kontekście Komisja wyjaśnia tytułem wstępu, że biorąc pod uwagę sprzeczne orzecznictwo Sądu w tej dziedzinie, wniesione przez nią odwołanie ma na celu, ze względów pewności prawa, wydanie przez Trybunał rozstrzygnięcia w przedmiocie metody obliczania utraty szansy zatrudnienia przez Komisję, na wypadek wydania przez Komisję bezprawnej decyzji pozbawiającej zainteresowaną osobę szansy na rozważenie jej kandydatury. Komisja dodała, że cel realizowany przez to odwołanie polega również na tym, aby Trybunał wypracował jednolitą argumentację prawną i metodę stosowane do obliczania utraty tego rodzaju szansy w każdej sytuacji.

    35

    W tym kontekście Komisja precyzuje, że akceptuje ona koncepcję, zgodnie z którą utrata szansy zatrudnienia stanowi wymagającą naprawienia szkodę materialną. Niemniej jednak nie może ona zaakceptować sposobu, w jaki Sąd określił wysokość szkody poniesionej przez M.C. Girardot.

    36

    Zdaniem Komisji w pkt 58 zaskarżony wyrok narusza zatem w tym kontekście prawo. Jedyną rzeczywistą i pewną szkodą poniesioną przez M.C. Girardot jest bowiem jej zdaniem szkoda wynikająca z braku rozpatrzenia jej kandydatur, a nie z hipotetycznej utraty wynagrodzenia w okresie ustalonym w równie hipotetyczny sposób. Mimo iż Sąd uznaje w pkt 99 i 116 tego wyroku, po pierwsze, że na Komisji nie spoczywał żadnego rodzaju obowiązek doprowadzenia do końca procedury naboru, i po drugie, że nie należy do niego dokonanie w miejsce Komisji oceny porównawczej kwalifikacji kandydatów, w rzeczywistości dokonuje on tej oceny w pkt 62–95 tego samego wyroku. A zatem Sąd nie dokonał obliczenia rzeczywistej i pewnej szkody związanej z utratą szansy, lecz stwierdza hipotetyczną szkodę związaną z utratą wynagrodzenia, która zakłada istnienie prawa do zatrudnienia. Sąd wypacza również pojęcie utraty szansy, czyniąc z niego utratę gwarancji uzyskania zatrudnienia, i neguje tym samym swobodę działania i wyboru, którymi instytucje wspólnotowe powinny dysponować w dziedzinie zatrudnienia.

    37

    W tym kontekście Komisja podkreśliła również na rozprawie, że pomiędzy zawinionym działaniem Komisji, polegającym na niewzięciu pod uwagę kandydatur M.C. Girardot, a szkodą ostatecznie określoną przez Sąd w zaskarżonym wyroku nie ma żadnego bezpośredniego związku przyczynowo-skutkowego. Otóż zgodnie z orzecznictwem Trybunału szkoda musi wyniknąć bezpośrednio z zarzucanego zachowania (zob. w szczególności wyrok z dnia 4 października 1979 r. w sprawach połączonych 64/76, 113/76, 167/78, 239/78, 27/79, 28/79 i 45/79 Dumortier i in. przeciwko Radzie, Rec. s. 3091, pkt 21).

    38

    Komisja uważa, że to naruszenie prawa zostało spowodowane przez okoliczność, że obliczając wysokość utraconego wynagrodzenia, Sąd wziął pod uwagę wynagrodzenie otrzymywane w międzyczasie przez zainteresowaną. Otóż, gdyby zainteresowana we wskazanym okresie była zatrudniona na lepiej płatnym stanowisku niż to, które mogła w tym samym czasie uzyskać w Komisji, nie doszłoby do jakiejkolwiek utraty wynagrodzenia mimo niewątpliwej utraty szansy przez zainteresowaną. Zdaniem Komisji, jako że przyjęta przez Sąd metoda jest uzależniona od przypadkowych okoliczności, może powodować dyskryminację pomiędzy kandydatami w ramach tej samej procedury naboru.

    39

    Zdaniem Komisji błędność rozumowania Sądu powoduje również drugi aspekt podniesiony w pkt 58 zaskarżonego wyroku, a mianowicie, że różnicę w wynagrodzeniu można „w tym przypadku” oszacować procentowo, który to procent odzwierciedla szansę zatrudnienia zainteresowanej. Ten aspekt rozumowania ponownie wykazuje, że Sąd próbował określić zakres szkody wynikającej z hipotetycznej utraty wynagrodzenia, a nie z utraty szansy zatrudnienia, albowiem określenie wysokości tego utraconego wynagrodzenia jest oceniane ewentualnie tylko i wyłącznie z punktu widzenia hipotetycznej szansy zatrudnienia na danym stanowisku. Ponadto, określając stopień prawdopodobieństwa zatrudnienia M.C. Girardot, Sąd pozwolił sobie na swobodne przypuszczenia, podczas gdy zainteresowanej nie przysługiwało prawo do zatrudnienia.

    40

    W konsekwencji Komisja uważa, że w zaskarżonym wyroku obliczenie utraconej szansy zatrudnienia zostało dokonane w odwrotny sposób, aniżeli wymagałoby tego prawidłowe rozumowanie prawnicze, ponieważ w pierwszej kolejności obliczona została hipotetyczna utrata wynagrodzenia przez M.C. Girardot, przed zastosowaniem do otrzymanej kwoty współczynnika korygującego, związanego z prawdopodobieństwem zatrudnienia zainteresowanej. Wyliczenie tej utraconej szansy powinno zostać oparte na innej podstawie aniżeli utrata wynagrodzenia, która zakłada gwarancję zatrudnienia.

    41

    W tych okolicznościach, zgodnie z art. 61 akapit pierwszy zdanie drugie statutu Trybunału Sprawiedliwości, Komisja wnosi o orzeczenie, że utrata szansy przez M.C. Girardot może być zrekompensowana zgodnie z zasadą słuszności poprzez przyznanie zryczałtowanego odszkodowania w wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia netto, odpowiadającego kwocie, jaką Komisja musiałaby zapłacić podczas okresu wypowiedzenia umowy na czas nieokreślony, czyli w tym wypadku odszkodowania w wysokości 18917,43 EUR, powiększonego o również zryczałtowaną kwotę w wysokości 5000 EUR rekompensującą okoliczność, że zainteresowana nie będzie już mogła uczestniczyć w następnej procedurze naboru.

    42

    M.C. Girardot podnosi, że odwołanie jest niedopuszczalne z dwóch powodów. Po pierwsze, jedynie Sąd jest właściwy do dokonania oceny szkody wynikającej z utraconej szansy. Jeżeli zatem Komisja nie zarzuca Sądowi, że nie sprecyzował kryteriów zastosowanych w ramach oceny poniesionej przez nią szkody, to nie jest ona uprawniona do krytykowania oceny dokonanej w zaskarżonym wyroku w tej kwestii ani tym bardziej do żądania, aby Trybunał wydał orzeczenie określające zasady charakteryzujące metodę, którą należy stosować, dokonując obliczenia wysokości odszkodowania z tytułu szkody materialnej wynikającej z utraty szansy. Ponadto w tej dziedzinie występuje wiele różnych sytuacji, które nie mogą zostać rozstrzygnięte inaczej aniżeli a casu ad casum. Po drugie, argument, jakoby Sąd określił odszkodowanie z tytułu utraty gwarancji zatrudnienia a nie z tytułu utraty szansy, nie został podniesiony w pierwszej instancji i w związku z tym stanowi nowy zarzut, którego powołanie nie jest możliwe zgodnie z art. 42 ust. 2 i art. 118 regulaminu Trybunału.

    43

    W każdym razie, w odniesieniu do zasadności odwołania M.C. Girardot podkreśla, że poniesiona przez nią szkoda jest rzeczywista i pewna, ponieważ bezprawna odmowa przez Komisję rozważenia jej kandydatur pozbawiła ją szansy, po pierwsze, na wybór jednej lub więcej z nich i, po drugie, późniejszej możliwości wykazania zainteresowania innym zatrudnieniem, gdyby miała jeszcze do tego prawo. Ponadto metoda zastosowana w zaskarżonym wyroku, polegająca na ujęciu korzyści, z których M.C. Girardot mogłaby korzystać, gdyby została zatrudniona, i następnie na określeniu wyrażonej w procentach szansy zatrudnienia, wykazuje sposób postępowania, który Sąd stosował już wcześniej (zob. w szczególności wyrok Sądu z dnia 5 października 2004 r. w sprawie T-144/02 Eagle i in. przeciwko Komisji, Zb.Orz. s. II-3381 oraz Zb.Orz.SP s. I-A-275 i II-1231, pkt 149 i 163) i który jest zaaprobowany przez doktrynę belgijską. Zdaniem M.C. Girardot metoda ta jest przystosowana do obliczania odszkodowania z tytułu szkody wynikającej z utraty szansy, której realizacja — co wynika z samego pojęcia — nie jest pewna.

    44

    Jeżeli chodzi o krytykę ryzyka dyskryminacji kandydatów ubiegających się o to samo stanowisko, M.C. Girardot uważa, że argumenty Komisji pomijają całkowicie drugą część rozważań Sądu, która służy właśnie określeniu czynnika, jaki należy stosować w odniesieniu do realizacji szansy zatrudnienia. Poza tym wydaje się słuszne, by w przypadku prawdopodobieństwa stałego zatrudnienia kandydat, który doznał większej utraty wynagrodzenia, uzyskał wyższe odszkodowanie niż kandydat, który utracił niższe wynagrodzenie. Ponieważ sytuacja tych kandydatów nie jest porównywalna, nie można stwierdzić naruszenia zasady równego traktowania.

    Ocena Trybunału

    W przedmiocie dopuszczalności

    45

    Po pierwsze, w odniesieniu do zarzutu niedopuszczalności związanego z okolicznością, że Trybunał nie jest właściwy dla dokonania oceny zakresu odszkodowania z tytułu szkody poniesionej przez M.C. Girardot, należy przypomnieć, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem, jeżeli Sąd stwierdzi wystąpienie szkody, tylko on jest właściwy do określenia, w granicach żądania, sposobu i zakresu odszkodowania, z zastrzeżeniem jednak, że na potrzeby dokonania kontroli wyroków Sądu przez Trybunał wyroki te muszą być dostatecznie uzasadnione i że w odniesieniu do oceny szkody wskazują one kryteria, które zostały wzięte pod uwagę w ramach określania należnej kwoty odszkodowania (zob. podobnie wyroki: z dnia 1 czerwca 1994 r. w sprawie C-136/92 P Komisja przeciwko Brazzelli Lualdi i in., Rec. s. I-1981, pkt 66; z dnia 14 maja 1998 r. w sprawie C-259/96 P Rada przeciwko de Nil i Impens, Rec. s. I-2915, pkt 32 i 33, z dnia 9 września 1999 r. w sprawie C-257/98 P Lucaccioni przeciwko Komisji, Rec. s. I-5251, pkt 34 i 35; jak również postanowienie z dnia 14 grudnia 2006 r. w sprawie C-12/05 P Meister przeciwko OHIM, niepublikowane w Zbiorze, Zb.Orz. s. I-167*, pkt 82).

    46

    W niniejszym przypadku we wniesionym przez siebie odwołaniu Komisja kwestionuje metodę zastosowaną przez Sąd w celu określenia zakresu odszkodowania z tytułu szkody poniesionej przez M.C. Girardot. W tym kontekście podnosi ona jednak, że zaskarżony wyrok narusza prawo na kilka różnych sposobów, ponieważ metoda opisana w pkt 58 tego wyroku i następnie zastosowana w pkt 59–122 tego wyroku w rzeczywistości zmienia naturę szkody, której ten wyrok dotyczy, mianowicie utraty szansy zatrudnienia i w związku z tym przekłamuje jej istotę w ten sposób, że szkoda efektywnie zdeterminowana w zaskarżonym wyroku — zdaniem Komisji utrata gwarancji zatrudnienia i utrata stosownego wynagrodzenia — albo nie jest ani rzeczywista, ani pewna, albo nie pozostaje w bezpośrednim związku przyczynowo-skutkowym z zarzucanym Komisji bezprawnym działaniem.

    47

    Tego rodzaju środek zaskarżenia, który dotyczy spójności rozumowania Sądu zastosowanego na potrzeby określenia metody stosowanej w celu określenia zakresu odszkodowania z tytułu poniesionej szkody, stanowi kwestię prawną, która może zostać poddana kontroli Trybunału w ramach odwołania (zob. podobnie ww. wyrok w sprawie Lucaccioni przeciwko Komisji, pkt 27–29).

    48

    Niemniej jednak, jak słusznie podnosi M.C. Girardot, Komisja nie może w ramach przedmiotowego odwołania wnosić do Trybunału o sprecyzowanie sposobu, w jaki należy obliczać utratę szansy zatrudnienia przez instytucje Wspólnoty w każdym przypadku, gdy zainteresowany został bezprawnie pozbawiony prawa do wzięcia jego kandydatury pod uwagę.

    49

    W rzeczywistości, w ramach odwołania, kompetencja Trybunału jest ograniczona do oceny rozwiązania prawnego, które zostało zastosowane w świetle zarzutów podnoszonych w pierwszej instancji (zob. ww. wyrok w sprawie Komisja przeciwko Brazzelli Lualdi i in., pkt 59). W związku z tym w ramach postępowania odwoławczego tylko Trybunał jest właściwy do zbadania, czy argumenty podniesione w odwołaniu identyfikują naruszenie prawa, którym dotknięty jest zaskarżony wyrok (zob. podobnie wyroki: z dnia 4 lipca 2000 r. w sprawie C-352/98 P Bergaderm i Goupil przeciwko Komisji, Rec. s. I-5291, pkt 35 oraz z dnia 30 września 2003 r. w sprawie C-76/01 P Eurocoton i in. przeciwko Radzie, Rec. s. I-10091, pkt 47).

    50

    Po drugie, w odniesieniu do zarzutu niedopuszczalności związanego z nowym charakterem zarzutu podniesionego przez Komisję w uzasadnieniu wniesionego przez nią odwołania w celu wykazania naruszeń prawa, którymi jakoby dotknięty jest pkt 58 zaskarżonego wyroku, nie może on zostać dopuszczony, ponieważ ustalenia krytykowane przez Komisję w przedmiotowym odwołaniu zostały dokonane po raz pierwszy w tym wyroku (zob. podobnie wyroki: z dnia 2 października 2001 r. w sprawie C-449/99 P EBI przeciwko Hautem, Rec. s. I-6733, pkt 88 i 89, oraz z dnia 18 stycznia 2007 r. w sprawie C-229/05 P PKK i KNK przeciwko Radzie, Zb.Orz. s. I-439, pkt 33).

    51

    Wynika z tego, że tylko Trybunał jest właściwy do dokonania w ramach niniejszego odwołania oceny, czy metoda zastosowana przez Sąd w zaskarżonym wyroku na potrzeby określenia zakresu odszkodowania z tytułu szkody spowodowanej przez utratę szansy przez M.C. Girardot narusza prawo. W pozostałym zakresie odwołanie jest niedopuszczalne.

    Co do istoty

    52

    Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem w ramach żądania odszkodowania i zadośćuczynienia podniesionego przez urzędnika odpowiedzialność Wspólnoty jest uzależniona od łącznego spełnienia szeregu warunków dotyczących bezprawności działania zarzucanego instytucjom, rzeczywistego charakteru szkody i istnienia związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy zarzucanym działaniem i jakoby poniesioną szkodą (zob. wyroki: z dnia 16 grudnia 1987 r. w sprawie 111/86 Delauche przeciwko Komisji, Rec. s. 5345, pkt 30; ww. wyrok w sprawie Komisja przeciwko Brazzelli Lualdi i in., pkt 42, oraz ww. wyrok w sprawie Rada przeciwko De Nil i Impens, pkt 23).

    53

    Jeżeli chodzi o warunek dotyczący bezprawności zarzucanego działania z pkt 83 wyroku wstępnego, który nie stanowi przedmiotu odwołania i który w związku z tym należy uznać za ostateczny, wynika, że bezprawne działanie polegało w niniejszej sprawie na tym, że w swoich dwóch spornych decyzjach Komisja nie wykazała, jakoby przed odrzuceniem kandydatury M.C. Girardot należycie zbadała jej kwalifikacje na każde ze stanowisk, którym była ona zainteresowana.

    54

    Jeżeli chodzi o warunek dotyczący szkody, to należy przypomnieć, że będąca przedmiotem żądania odszkodowania szkoda powinna być rzeczywista i pewna (zob. podobnie wyrok z dnia 27 stycznia 1982 r. w sprawach połączonych 256/80, 257/80, 265/80, 267/80 i 5/81 Birra Wührer i in. przeciwko Radzie i Komisji, Rec. s. 85, pkt 9, zob. również wyrok dnia 9 listopada 2006 r. w sprawie C-243/05 P Agraz i in. przeciwko Komisji, Zb.Orz. s. I-10833, pkt 27).

    55

    W niniejszej sprawie bezsporne jest, że w następstwie bezprawnego działania Komisji M.C. Girardot utraciła w sposób pewny i nieodwracalny szansę zatrudnienia na stanowisku w służbach tej instytucji w ramach przedmiotowej procedury naboru i że w związku z tym ta utrata szansy stanowi szkodę mającą z jej perspektywy charakter rzeczywisty i pewny.

    56

    Ponadto z ustaleń Sądu, w szczególności tych zawartych w pkt 84–91 wyroku wstępnego, które ze względów przytoczonych w pkt 53 niniejszego wyroku również nie są kwestionowane w ramach niniejszego odwołania, wynika, że rzeczywista i pewna szkoda poniesiona przez M.C. Girardot obejmowała również utratę możliwości wzięcia udziału w nowej, zgodnej z prawem procedurze naboru, ponieważ M.C. Girardot nie jest już w stanie ani nie ma też prawa do wyrażenia w drodze odpowiedzi na ogłoszenie zainteresowania zatrudnieniem na wolnych stanowiskach „spécial recherche”, na które złożyła swoją kandydaturę.

    57

    W ramach przedmiotowego odwołania Komisja kwestionuje jednakże metodę zastosowaną przez Sąd w celu określenia zakresu odszkodowania z tytułu poniesionej szkody. Komisja twierdzi, że stosując tę metodę, Sąd nie dokonał obliczenia rzeczywistej i pewnej szkody związanej z utratą szansy przez M.C. Girardot, lecz że w rzeczywistości określił inną szkodę, czysto hipotetyczną, związaną z utratą wynagrodzenia, które zainteresowana mogłaby uzyskać, gdyby miała prawo do zatrudnienia, wypaczając jednocześnie pojęcie utraty szansy zatrudnienia i czyniąc z niego utratę gwarancji uzyskania zatrudnienia.

    58

    W tym kontekście należy podkreślić, że zgodnie z art. 91 ust. 1 zdanie drugie regulaminu pracowniczego w przypadku sporów o charakterze majątkowym Sąd ma nieograniczone prawo orzekania, w ramach którego może zasądzić — w danym przypadku z urzędu — odszkodowanie od strony pozwanej z tytułu szkody spowodowanej w zawiniony sposób i w takim przypadku oszacować poniesioną szkodę ex aequo et bono, biorąc pod uwagę całokształt okoliczności danej sprawy (zob. w szczególności wyroki: z dnia 5 czerwca 1980 r. w sprawie 24/79 Oberthür przeciwko Komisji, Rec. s. 1743, pkt 14; z dnia 27 października 1987 r. w sprawach połączonych 176/86 i 177/86 Houyoux i Guery przeciwko Komisji, Rec. s. 4333, pkt 16; z dnia 17 kwietnia 1997 r. w sprawie C-90/95 P De Compte przeciwko Parlamentowi, Rec. s. I-1999, pkt 45, oraz ww. wyrok w sprawie EBI przeciwko Hautem, pkt 95).

    59

    Ponadto należy przypomnieć, że zgodnie z orzecznictwem przywoływanym w pkt 45 niniejszego wyroku, jeżeli Sąd stwierdzi wystąpienie szkody, tylko on jest właściwy do określenia, w granicach żądania i z zastrzeżeniem obowiązku uzasadnienia, sposobu i zakresu odszkodowania.

    60

    Jak stwierdziła Komisja, udzielając na rozprawie odpowiedzi na pytanie Trybunału dotyczące tej kwestii, określenie metody umożliwiającej dokładne określenie szansy zatrudnienia na stanowisko w ramach tej instytucji, a w konsekwencji oszacowanie szkody wynikającej z utraty tej szansy jest trudne, jeśli nie niemożliwe.

    61

    W konsekwencji na potrzeby dokonania oceny, czy, jeżeli chodzi o określenie zakresu odszkodowania z tytułu szkody spowodowanej przez utratę szansy przez M.C. Girardot, zaskarżony wyrok narusza prawo, pod uwagę wziąć należy swobodę oceny, którą wykonujący nieograniczone prawo orzekania Sąd dysponuje w kwestii określenia metody stosowanej dla dokonania tego ustalenia.

    62

    Z zaskarżonego wyroku wynika, że dla określenia zakresu odszkodowania z tytułu szkody poniesionej w niniejszej sprawie przez M.C. Girardot, Sąd uznał, iż w celu należytego ustalenia wartości utraconego wynagrodzenia w pierwszej kolejności należy zdefiniować wynagrodzenie utracone przez zainteresowaną, określając różnicę pomiędzy wynagrodzeniem, jakie M.C. Girardot otrzymałaby, gdyby została zatrudniona, a wynagrodzeniem, jakie M.C. Girardot rzeczywiście uzyskiwała na skutek bezprawnego działania, a następnie ocenić w procentach szansę, jaką M.C. Girardot miała na zatrudnienie.

    63

    Prawdą jest, jak słusznie wywodzi Komisja, że w związku z tym, iż metoda ta jest oparta na kryterium utraty wynagrodzenia przez zainteresowaną, to jej stosowanie prowadzi do tego, że gdy wynagrodzenie rzeczywiście uzyskiwane w następstwie bezprawnego działania jest wyższe niż to, które zainteresowana utraciła z tego samego powodu, to nie powstaje roszczenie o odszkodowanie, mimo niewątpliwej utraty szansy.

    64

    Ponadto tego rodzaju metoda, jak również podniosła Komisja, prowadzi nieuchronnie do tego, że sąd wspólnotowy, tak jak Sąd w pkt 59–95 zaskarżonego wyroku, musi dokonać oceny opartej na prognozie i zrekonstruować fikcyjną ścieżkę kariery, jaką zainteresowana mogłaby odbyć w ramach tej instytucji, opierając się na serii hipotez, które — nawet jeśli wynikają ze swobodnej oceny okoliczności przez Sąd — są, jeżeli chodzi o czas zatrudnienia i ewolucję wynagrodzenia, z natury co najmniej niepewne.

    65

    Ponadto prawdą jest, że zakres odszkodowania z tytułu szkody spowodowanej przez utratę szansy zatrudnienia nie może być określany wyłącznie na podstawie kryterium utraty wynagrodzenia. W takim przypadku poniesiona szkoda nie może być utożsamiana z kwotą wynagrodzenia, które zainteresowana uzyskiwałaby, gdyby szansa się zrealizowała, ponieważ, jak wyjaśnił Sąd w pkt 116 zaskarżonego wyroku, biorąc pod uwagę swobodne uznanie, którym w tej dziedzinie dysponuje Komisja, zainteresowana nie może powoływać się na prawo do zatrudnienia. W związku z tym szkoda, z tytułu której zainteresowana może domagać się odszkodowania, nie może odpowiadać utracie wynagrodzenia wynikającej z utraty prawa (zob. w drodze analogii wyrok z dnia 27 stycznia 2000 r. w sprawach połączonych C-104/89 i C-37/90 Mulder i in. przeciwko Radzie i Komisji, Rec. s. I-203, pkt 59 i 60).

    66

    Nie można z tego jednak wnioskować, że kryterium utraty wynagrodzenia, którym w zaskarżonym wyroku posłużył się Sąd, jest — biorąc pod uwagę swobodę oceny, jaką dysponuje on w stosunku do metody, którą należy w tym wypadku zastosować — całkowicie niestosowne dla określenia zakresu odszkodowania z tytułu szkody wynikającej z utraty szansy przez M.C. Girardot w niniejszej sprawie.

    67

    Jako że, jak co do istoty podniósł rzecznik generalny w pkt 77 opinii, wartość szansy utraconej przez M.C. Girardot zależy od wysokości wynagrodzenia, które M.C. Girardot uzyskałaby, gdyby ta szansa się zrealizowała, utrata wynagrodzenia poniesiona na skutek bezprawnego działania zarzucanego Komisji, o ile nie może jako jedyna określić zakresu odszkodowania z tytułu utraconej szansy, stanowi istotne kryterium w tym zakresie. Nawet jeśli M.C. Girardot nie ma prawa do zatrudnienia, to wartość odpowiadająca tej szansie zależy zatem — przynajmniej w części — od kwoty wynagrodzenia, które mogła mieć nadzieję otrzymywać.

    68

    W tym kontekście w pierwszej kolejności należy zauważyć, że alternatywna metoda, proponowana przez Komisję w ramach przedmiotowego odwołania w celu naprawienia szkody poniesionej przez M.C. Girardot, która polega na przyznaniu jej zryczałtowanego odszkodowania w wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia netto z tytułu minimalnego okresu wypowiedzenia, o którym mowa w art. 47 ust. 2 lit. a) WZIPW, jest również oparta na kwocie wynagrodzenia utraconego w następstwie zarzucanego Komisji bezprawnego działania. W tych okolicznościach Komisja praktycznie rzecz biorąc nie może kwestionować istotności tego kryterium.

    69

    Ponadto należy przyznać, że wynagrodzenie faktycznie otrzymywane w następstwie bezprawnego działania również w części determinuje zakres odszkodowania, ponieważ każdy poszkodowany ma obowiązek ograniczenia zakresu szkody. W tym kontekście nie można stwierdzić, że zachodzi ryzyko dyskryminacji, które podnosi Komisja. W przypadku dwóch bezprawnie odrzuconych kandydatów, którzy doznają utraty wynagrodzenia w różnej wysokości, nie można uznać, nawet jeśli mieliby oni identyczną szansę zatrudnienia, że znajdują się w identycznej bądź podobnej sytuacji, jeżeli chodzi o zakres poniesionej szkody.

    70

    Ponadto, nawet jeśli dla określenia zakresu odszkodowania z tytułu utraty szansy przez M.C. Girardot Sąd faktycznie w pierwszej kolejności określił kwotę utraconego przez nią wynagrodzenia, to dla określenia zakresu odszkodowania nie oparł się on wyłącznie na tym kryterium.

    71

    Co prawda, orzekając w pkt 58 zaskarżonego wyroku, że dla określenia zakresu odszkodowania z tytułu utraty szansy przez M.C. Girardot należy „w tym przypadku” przystąpić do oceny jej szansy zatrudnienia, sugerując, że ocena ta ma charakter czysto fakultatywny, Sąd naruszył prawo, ponieważ niedokonanie tej oceny, która zawiera się w samym pojęciu utraty szansy, byłoby równoznaczne z obliczeniem tylko utraconego wynagrodzenia przez M.C. Girardot, mimo iż nie miała ona żadnego prawa do zatrudnienia.

    72

    Błąd ten nie wywołuje jednak żadnych skutków, ponieważ, po obliczeniu w pkt 59–95 zaskarżonego wyroku wysokości wynagrodzenia utraconego przez M.C. Girardot, w pkt 96–122 tego wyroku Sąd faktycznie zastosował względem tej straty wartość określoną w procentach, tak aby na podstawie całokształtu elementów okoliczności stanu faktycznego w niniejszej sprawie, podlegających jego swobodnej ocenie, określić szansę zatrudnienia M.C. Girardot.

    73

    Otóż kryterium to, które — jak wywodzi rzecznik generalny w pkt 55 opinii — jest stosowane w rozlicznych systemach prawa krajowego na potrzeby należytego ustalenia wysokości utraty wynagrodzenia, może stanowić istotną wskazówkę dla określenia zakresu odszkodowania z tytułu szkody w postaci szansy utraconej przez M.C. Girardot, ponieważ umożliwia ono, w celu dokonania tego ustalenia, uwzględnienie prawdopodobieństwa pobierania przez zainteresowaną nieodwracalnie utraconego wynagrodzenia.

    74

    Prawdą jest, że — jak podniosła Komisja na rozprawie — stopień prawdopodobieństwa obliczony w ten sposób przez Sąd ma charakter hipotetyczny i że nie może być uważany za rzeczywisty i pewny. Jednakowoż okoliczność ta jest pozbawiona znaczenia, ponieważ bezsporne jest, że szkoda poniesiona przez M.C. Girardot w związku z utratą szansy zatrudnienia jest rzeczywista i pewna, a Sąd dysponuje swobodą oceny w kwestii metody, którą należy zastosować w celu określenia jej wysokości.

    75

    W końcu, w każdym razie, należy stwierdzić, że metoda proponowana przez Komisję, przywołana w pkt 68 niniejszego wyroku, jest wyraźnie mniej przystosowana do określenia zakresu odszkodowania z tytułu szkody wynikającej z utraty szansy aniżeli metoda, która została zastosowana w zaskarżonym wyroku.

    76

    Taka metoda, która całkowicie ignoruje okoliczności charakterystyczne dla sytuacji M.C. Girardot w celu ustanowienia reguły służącej naprawieniu w ten sam sposób utraty szansy zatrudnienia poniesionej przez wszystkich zainteresowanych, nie umożliwia, wbrew wymogom określonym w orzecznictwie Trybunału (zob. w szczególności wyrok z dnia 8 października 1986 r. w sprawach połączonych 169/83 i 136/84 Leussink i in. przeciwko Komisji, Rec. s. 2801, pkt 13, oraz ww. wyrok w sprawie Lucaccioni przeciwko Komisji, pkt 22 i 28), zagwarantowania całkowitego naprawienia indywidualnej szkody faktycznie przez nich poniesionej z powodu konkretnej, wymierzonej przeciwko nim bezprawności i ponadto pozbawia sąd wspólnotowy swobody oceny, którą dysponuje on na potrzeby określenia zakresu odszkodowania.

    77

    Ponadto ta alternatywna metoda prowadziłaby do naprawienia fikcyjnej szkody, która nie jest ani rzeczywista, ani pewna, ponieważ, jak stwierdził Sąd w pkt 74 zaskarżonego wyroku, jest ona tożsama ze stwierdzeniem, że okres, podczas którego M.C. Girardot byłaby zatrudniona w służbie Komisji, gdyby została zatrudniona, jest hipotetyczny do tego stopnia, że musi pozostać całkowicie nieuwzględniony i w konsekwencji należy wyjść z założenia, że jej stosunek zatrudnienia zakończyłby się bezpośrednio po jego ustanowieniu.

    78

    Wynika z tego, że Komisja, która swoją drogą nie kwestionuje, że w tym kontekście zaskarżony wyrok został wystarczająco uzasadniony argumentami natury prawnej, nie udowodniła, że stosując tę metodę w zaskarżonym wyroku Sąd, w ramach swobody oceny, którą dysponuje w tej kwestii, zmienił naturę szkody poniesionej w tym przypadku przez M.C. Girardot, nie określając rzeczywistej i pewnej szkody wynikającej dla zainteresowanej z utraty szansy zatrudnienia.

    79

    Bezsporne jest, że ta ostatnia szkoda pozostaje w bezpośrednim związku przyczynowo-skutkowym z bezprawnym działaniem zarzucanym w niniejszej sprawie.

    80

    W tej sytuacji należy uznać, że odwołanie główne jest bezpodstawne i w konsekwencji należy je oddalić.

    W przedmiocie odwołania wzajemnego

    Argumentacja stron

    81

    Wnosząc odwołanie wzajemne, M.C. Girardot podnosi, że Sąd naruszył prawo wspólnotowe, dokonując rozlicznych oczywistych błędów w ocenie.

    82

    Po pierwsze, M.C. Girardot twierdzi, że uznając, iż na potrzeby dokonania obliczenia różnicy w wynagrodzeniu uwzględnienia wymaga jedynie okres pięciu lat, Sąd popełnił oczywisty błąd w ocenie, ponieważ w pkt 80 zaskarżonego wyroku wykluczył z grona kryteriów oceny utratę szansy na karierę, podczas gdy perspektywa powołania nie była niepewna, jako że zgodnie z jasno określoną polityką Komisja zatrudniała w tamtym okresie licznych członków personelu tymczasowego i spośród ośmiu kandydatów, którzy zostali wybrani, wszyscy zostali powołani.

    83

    Po drugie, M.C. Girardot twierdzi, że odwołując się do miesięcznego wynagrodzenia netto, odpowiadającego, przeciętnie, ostatniemu wynagrodzeniu wypłaconemu jej przez Komisję w związku z zatrudnieniem w grupie zaszeregowania A5, Sąd popełnił oczywisty błąd w ocenie, jeżeli chodzi o określenie różnicy w wynagrodzeniu, ponieważ w pkt 85 zaskarżonego wyroku Sąd nie ocenił należycie, iż miała ona większą szansę na zatrudnienie na stanowisku w grupie zaszeregowania A4 aniżeli w grupie zaszeregowania A5, jako że pięć spośród ośmiu stanowisk, na które kandydowała, było stanowiskami w grupie zaszeregowania A4. Ponadto Sąd powinien był zrekonstruować jej zdaniem przebieg jej kariery na podstawie przeciętnego okresu oczekiwania na awans z jednej kategorii zaszeregowania do drugiej i wziąć pod uwagę uprawnienia emerytalne, które nabyłaby, gdyby została zatrudniona.

    84

    Po trzecie, M.C. Girardot uważa, że określając jej szanse zatrudnienia przez Komisję na 50%, Sąd popełnił oczywisty błąd w ocenie, jeżeli chodzi o prawdopodobieństwo zrealizowania się tej szansy, ponieważ w pkt 116 zaskarżonego wyroku nie ocenił należycie, iż jej szansa zatrudnienia była wyższa, jako że na każde ze stanowisk konkurował z nią tylko jeden kandydat, z których każdy został zatrudniony, a jeden kandydat, który ubiega się jednocześnie o przyjęcie na osiem stanowisk, ma większą szansę na zatrudnienie aniżeli kandydat, który ubiega się tylko i wyłącznie o jedno stanowisko. Ponadto poważna szansa nie odpowiada jednej szansie na dwie.

    85

    Po czwarte, M.C. Girardot uważa, że Sąd popełnił oczywisty błąd w ocenie, nie biorąc pod uwagę, w pkt 133–138 zaskarżonego wyroku, wszystkich elementów krzywdy moralnej i uszczerbku na zdrowiu, podczas gdy zaświadczenia lekarskie przedstawione przez nią w ramach niniejszego postępowania dają obraz depresji, na którą M.C. Girardot cierpi od czasu bezprawnego odrzucenia jej kandydatur.

    86

    Na rozprawie Komisja podniosła, że odwołanie wzajemne jest niedopuszczalne w całości, ponieważ kwestionuje ono ocenę okoliczności stanu faktycznego, dokonaną przez Sąd.

    Ocena Trybunału

    87

    Jak wynika z art. 255 WE oraz art. 58 statutu Trybunału Sprawiedliwości wynika, że odwołanie jest ograniczone do kwestii prawnych, a zatem Sąd jest wyłącznie właściwy dla stwierdzenia i oceny faktów, z wyjątkiem przypadków, gdy błędność jego ustaleń wynika z akt sprawy, które zostały mu przedłożone. Ocena okoliczności stanu faktycznego nie stanowi zatem, z zastrzeżeniem zniekształcenia dowodów przedstawionych przed Sądem, kwestii prawnej podlegającej, jako taka, kontroli Trybunału (zob. w szczególności ww. wyrok w sprawie EBI przeciwko Hautem, pkt 44, wyrok z dnia 5 czerwca 2003 r. w sprawie C-121/01 P O’Hannrachain przeciwko Parlamentowi, Rec. s. I-5539, pkt 35; postanowienie z dnia 27 kwietnia 2006 r. w sprawie C-230/05 P L przeciwko Komisji, niepublikowane w Zbiorze, pkt 45).

    88

    Ponadto z art. 225 WE, art. 58 akapit pierwszy statutu Trybunału Sprawiedliwości oraz art. 112 § 1 lit. c) regulaminu Trybunału wynika, że odwołanie musi dokładnie wskazywać zakwestionowane części wyroku, którego uchylenie ma na celu, oraz zawierać argumenty prawne, które szczegółowo uzasadniają to żądanie (zob. w szczególności wyroki: z dnia 6 marca 2003 r. w sprawie C-41/00 P Interporc przeciwko Komisji, Rec. s. I-2125, pkt 15; z dnia 26 października 2006 r. w sprawie C-68/05 P Koninklijke Coöperatie Cosun przeciwko Komisji, Zb.Orz. s. I-10367, pkt 54; postanowienie z dnia 19 marca 2004 r. w sprawie C-196/03 P Lucaccioni przeciwko Komisji, Rec. s. I-2683, pkt 40 i ww. postanowienie w sprawie Meister przeciwko OHIM, pkt 95).

    89

    Zgodnie z orzecznictwem Trybunału tego ostatniego wymogu nie spełnia odwołanie, które polega jedynie na powtórzeniu lub dosłownym zacytowaniu zarzutów i argumentów przedstawionych przed Sądem, włącznie z tymi, które były oparte na okolicznościach faktycznych wyraźnie odrzuconych przez Sąd i nie zawiera nawet argumentacji mającej na celu określenie naruszenia prawa, jakim miałoby być dotknięte zaskarżone orzeczenie. Takie odwołanie stanowi w rzeczywistości żądanie zmierzające do poddania skargi wniesionej do Sądu zwykłej kontroli, która nie jest objęta zakresem kompetencji Trybunału (zob. w szczególności ww. wyroki w sprawach: Bergaderm i Goupil przeciwko Komisji, pkt 35, i Eurocoton i in. przeciwko Radzie, pkt 47; ww. postanowienie w sprawie Lucaccioni przeciwko Komisji, pkt 41).

    90

    Ponadto zgodnie z orzecznictwem przywołanym w pkt 45 niniejszego wyroku, jeżeli Sąd stwierdzi wystąpienie szkody, tylko on jest właściwy do określenia, w granicach żądania, sposobu i zakresu odszkodowania.

    91

    W niniejszym przypadku należy stwierdzić, że odwołanie wzajemne wniesione przez M.C. Girardot, co M.C. Girardot sama podkreśliła na rozprawie w odpowiedzi na pytanie Trybunału dotyczące tej kwestii, nie ma na celu określenia naruszeń prawa, jakimi miałoby być dotknięte rozumowanie Sądu w zaskarżonym wyroku, lecz zakwestionowanie — z jednej strony, powtarzając argumenty powołane w pierwszej instancji, i z drugiej strony, powołując się na jakoby nowe dowody — oceny okoliczności stanu faktycznego, dokonanej w zaskarżonym wyroku przez Sąd na potrzeby określenia zakresu odszkodowania. Jednocześnie M.C. Girardot nie powołuje się ani na zniekształcenie tych okoliczności, ani też nie podnosi argumentów prawnych, które mogłyby wskazać powód, dla którego ocena tych argumentów przez Sąd miałaby być niezgodna z prawem. W ten sposób M.C. Girardot ogranicza się zatem do żądania przeprowadzenia kontroli zaskarżonego wyroku.

    92

    W konsekwencji odwołanie wzajemne należy odrzucić jako niedopuszczalne.

    93

    Z całokształtu powyższych rozważań wynika, że należy zarówno w części oddalić i w części odrzucić odwołanie główne, jak i odrzucić odwołanie wzajemne.

    W przedmiocie kosztów

    94

    Zgodnie z art. 69 § 2 regulaminu, mającym zastosowanie do postępowania odwoławczego na podstawie art. 118 regulaminu, kosztami zostaje obciążona, na żądanie strony przeciwnej, strona przegrywająca sprawę. Ponieważ M.C. Girardot wniosła o obciążenie Komisji kosztami, a ta przegrała sprawę, należy obciążyć ją kosztami związanymi z odwołaniem głównym. Ponieważ Komisja wniosła o obciążenie M.C. Girardot kosztami związanymi z odwołaniem wzajemnym, a ta przegrała sprawę, należy obciążyć ją kosztami związanymi z tym odwołaniem.

     

    Z powyższych względów Trybunał (trzecia izba) orzeka, co następuje:

     

    1)

    Odwołanie główne zostaje w części oddalone i w części odrzucone, a odwołanie wzajemne zostaje odrzucone.

     

    2)

    Komisja Wspólnot Europejskich zostaje obciążona kosztami związanymi z odwołaniem głównym.

     

    3)

    M.C. Girardot zostaje obciążona kosztami związanymi z odwołaniem wzajemnym.

     

    Podpisy


    ( *1 ) Język postępowania: francuski.

    Επάνω