Sprawy połączone T‑236/04 i T‑241/04

European Environmental Bureau (EEB) i Stichting Natuur en Milieu

przeciwko

Komisji Wspólnot Europejskich

Skarga o stwierdzenie nieważności – Decyzje 2004/247/WE i 2004/248/WE – Zarzut niedopuszczalności – Legitymacja czynna

Postanowienie Sądu Pierwszej Instancji (druga izba) z dnia 28 listopada 2005 r. II ‑ 0000

Streszczenie postanowienia

1.     Skarga o stwierdzenie nieważności – Osoby fizyczne lub prawne – Akty dotyczące ich bezpośrednio i indywidualnie – Dyrektywa dotycząca wprowadzania do obrotu środków ochrony roślin – Decyzje w sprawie zezwoleń na dopuszczenie niektórych substancji do obrotu – Skarga stowarzyszeń mających status konsultantów przy instytucjach wspólnotowych lub przy krajowych bądź ponadnarodowych organach władzy – Niedopuszczalność

(art. 230 akapit czwarty WE; dyrektywa Rady 91/414)

2.     Wspólnoty Europejskie – Kontrola sądowa zgodności z prawem aktów instytucji – Akty o charakterze generalnym – Konieczność podniesienia przez osoby fizyczne lub prawne zarzutu niezgodności z prawem lub zażądania złożenia wniosku o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym w zakresie oceny jego ważności

(art. 230 akapit czwarty WE, art. 234 WE i 241 WE)

1.     Niedopuszczalne są skargi o stwierdzenie nieważności złożone przez stowarzyszenie oraz fundację, których celem jest promowanie ochrony i zachowania zasobów środowiska naturalnego, skierowane przeciwko decyzjom 2004/248 i 2004/247 dotyczącym odpowiednio niewłączenia atrazyny i symazyny do załącznika I do dyrektywy Rady 91/414 oraz cofnięcia zezwoleń na środki ochrony roślin zawierające te substancje czynne.

Przepisy te oddziałują bowiem na skarżących z uwagi na ich obiektywną cechę bycia podmiotem, którego powołaniem jest ochrona środowiska naturalnego, w taki sam sposób jak w przypadku każdej innej osoby znajdującej się w takiej samej sytuacji.

Ponadto okoliczność, że skarżący mają szczególny status konsultanta przy Komisji lub innych instytucjach europejskich lub krajowych, podczas gdy uregulowania wspólnotowe obowiązujące przy przyjmowaniu tych decyzji nie ustanawiają żadnej gwarancji proceduralnej na rzecz skarżących ani też nie przewidują jakiegokolwiek uczestnictwa wspólnotowych organów konsultacyjnych ustanowionych na podstawie tego uregulowania, do których skarżący – jak twierdzą – przynależą, nie pozwala tym bardziej na stwierdzenie, że decyzje te dotyczą ich indywidualnie. Okoliczność, iż dana osoba w taki czy inny sposób uczestniczy w procesie prowadzącym do przyjęcia aktu wspólnotowego, może bowiem indywidualizować tę osobę w odniesieniu do rzeczonego aktu tylko wówczas, gdy obowiązujące uregulowania wspólnotowe określają pewne gwarancje proceduralne wobec tego podmiotu.

Podobnie okoliczność, że legitymacja czynna przysługuje skarżącym w porządku prawnym niektórych państw członkowskich, jest bez znaczenia dla oceny ich legitymacji czynnej w sprawie stwierdzenia nieważności aktu wspólnotowego zgodnie z art. 230 akapit czwarty WE.

Ponadto okoliczność, że w uzasadnieniu projektu rozporządzenia Komisja wskazała, że skarżący posiadają legitymację czynną, nie zwalnia ich z konieczności wykazania, że zaskarżony akt dotyczy ich indywidualnie. W istocie zasady regulujące hierarchię norm sprzeciwiają się temu, aby akt prawa wtórnego przyznawał legitymację czynną jednostkom, które nie spełniają wymogów ustanowionych w art. 230 akapit czwarty WE. Zachowuje to ważność a fortiori w odniesieniu do uzasadnienia propozycji aktu prawa wtórnego.

(por. pkt 56, 58, 61, 62, 71, 72)

2.     Traktat, po pierwsze, w art. 230 WE i 241 WE oraz, po drugie, w art. 234 WE ustanowił kompletny system środków prawnych oraz procedur mający na celu zapewnienie kontroli legalności aktów przyjmowanych przez instytucje, powierzając tę kontrolę sądom wspólnotowym. W ramach tego systemu osoby fizyczne lub prawne, które nie mogą – z powodu przesłanek dopuszczalności wskazanych w art. 230 akapit czwarty WE – zaskarżyć bezpośrednio aktów wspólnotowych o charakterze ogólnym, mają w zależności od przypadku możliwość powołania się na nieważność takich aktów – bądź w sposób incydentalny na mocy art. 241 WE przed sądem wspólnotowym, bądź przed sądami krajowymi – doprowadzając do tego, by sądy te, które same nie są właściwe do stwierdzenia nieważności wspomnianych powyżej aktów, zwróciły się w tej kwestii do Trybunału z pytaniem prejudycjalnym.

(por. pkt 66)

POSTANOWIENIE SĄDU PIERWSZEJ INSTANCJI (druga izba)

z dnia 28 listopada 2005 r.*(1)

Skarga o stwierdzenie nieważności – Decyzje 2004/247/WE i 2004/248/WE – Zarzut niedopuszczalności – Legitymacja czynna

W sprawach połączonych T‑236/04 i T‑241/04

European Environmental Bureau (EEB), z siedzibą w Brukseli (Belgia),

Stichting Natuur en Milieu, z siedzibą w Utrechcie (Niderlandy),

reprezentowane przez adwokatów P. van den Biesena oraz B. Arentza

strony skarżące,

popierani przez

Republikę Francuską, reprezentowaną przez J.‑L. Florenta oraz G. de Bergues’a, działających w charakterze pełnomocników, z adresem do doręczeń w Luksemburgu,

przeciwko

Komisji Wspólnot Europejskich, reprezentowanej przez B. Doherty’ego, działającego w charakterze pełnomocnika, z adresem do doręczeń w Luksemburgu,

strona pozwana,

popieranej przez

Syngenta Crop Protection AG, z siedzibą w Bâle (Szwajcaria), reprezentowaną przez D. Abrahamsa, barrister, i C. Simpsona, solicitor,

interwenient,

mających za przedmiot, w sprawie T‑236/04, wniosek o stwierdzenie częściowej nieważności decyzji Komisji 2004/248/WE z dnia 10 marca 2004 r. dotyczącej niewłączenia atrazyny do załącznika I do dyrektywy Rady 91/414/EWG oraz cofnięcia zezwoleń na środki ochrony roślin zawierające tę substancję czynną (Dz.U. L 78, str. 53) oraz, w sprawie T‑241/04, wniosek o stwierdzenie częściowej nieważności decyzji Komisji 2004/247/WE z dnia 10 marca 2004 r. dotyczącej niewłączenia symazyny do załącznika I do dyrektywy Rady 91/414/EWG oraz cofnięcia zezwoleń na środki ochrony roślin zawierające tę substancję czynną (Dz.U. L 78, str. 50),

SĄD PIERWSZEJ INSTANCJI
WSPÓLNOT EUROPEJSKICH (druga izba),

w składzie: J. Pirrung, prezes, A. W. H. Meij i I. Pelikánová, sędziowie,

sekretarz: E. Coulon,

wydaje następujące

Postanowienie

 Ramy prawne

 Dyrektywa 91/414/EWG

1       Artykuł 4 dyrektywy Rady 91/414/EWG z dnia 15 lipca 1991 r. dotyczącej wprowadzania do obrotu środków ochrony roślin (Dz.U. L 230 str. 1) określa przesłanki i procedurę prawa powszechnego mające zastosowanie przy udzielaniu, przeglądzie i cofaniu zezwoleń na dopuszczenie do obrotu przez państwa członkowskie środków ochrony roślin. W tym względzie art. 4 ust. 1 lit. a) dyrektywy 91/414 przewiduje, że dopuszczone do obrotu mogą być jedynie środki ochrony roślin, których substancje czynne są wymienione w załączniku I do dyrektywy 91/414.

2       Przesłanki wymagane dla włączenia substancji czynnych do załącznika I dyrektywy 91/414 zostały określone w art. 5 dyrektywy 91/414. Umieszczenie w załączniku jest możliwe jedynie wówczas, gdy w świetle obecnego stanu wiedzy naukowej i technicznej można się spodziewać, że środki ochrony roślin zawierające daną substancję czynną spełniają określone kryteria związane z brakiem szkodliwych skutków dla zdrowia ludzi i zwierząt bądź też brakiem szkodliwego wpływu na środowisko.

3       Artykuł 8 ust. 2 dyrektywy 91/414 stanowi, że w drodze odstępstwa od przepisów art. 4 dyrektywy 91/414 państwa członkowskie mogą, w okresie przejściowym, zezwolić na dopuszczenie do obrotu na swoim terytorium środków ochrony roślin zawierających substancje czynne niewymienione w załączniku I, a znajdujące się w obrocie dwa lat po notyfikacji dyrektywy, tj. od dnia 26 lipca 1993 r.

4       Substancje czynne zawarte w produktach objętych odstępstwem przewidzianym w art. 8 ust. 2 dyrektywy 91/414 są przedmiotem stopniowych badań w ramach programu prac Komisji.

 Rozporządzenie nr 3600/92/EWG

5       Artykuł 5 rozporządzenia Komisji (EWG) nr 3600/92 z dnia 11 grudnia 1992 r. ustanawiającego szczegółowe zasady realizacji pierwszego etapu programu prac określonego w art. 8 ust. 2 dyrektywy Rady 91/414 (Dz.U. L 366, str. 10) stanowi, że Komisja ustanawia wykaz substancji czynnych, jakie mają podlegać badaniu, i wyznacza państwo członkowskie sprawozdawcę dla dokonania oceny każdej substancji czynnej.

6       Z art. 6 i 7 rozporządzenia nr 3600/92 wynika, że państwo członkowskie sprawozdawca dokonuje oceny danej substancji czynnej i przesyła Komisji sprawozdanie z oceny przedłożonej dokumentacji, zawierające zalecenia włączenia danej substancji czynnej do załącznika I do dyrektywy 91/414 lub podjęcia innych środków, takich jak wycofanie jej z obrotu.

7       Komisja powierza następnie zbadanie dokumentacji i sprawozdania Stałemu Komitetowi ds. Łańcucha Pokarmowego i Zdrowia Zwierząt ustanowionemu w art. 58 rozporządzenia (WE) nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2002 r. ustanawiającego ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołującego Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiającego procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności (Dz.U. L 31, str. 1). 

8       Artykuł 7 ust. 3a rozporządzenia nr 3600/92, dodany rozporządzeniem Komisji (WE) nr 1199/97 z dnia 27 czerwca 1997 r. zmieniającym rozporządzenie nr 3600/92 (Dz.U. L 170, str. 19), stanowi, że Komisja przedstawia Stałemu Komitetowi ds. Łańcucha Pokarmowego i Zdrowia Zwierząt projekt aktu prawnego, który może przyjąć różne formy. Jeśli proponowane jest włączenie substancji czynnej do załącznika I do dyrektywy 91/414, ma to być projekt dyrektywy. Jeśli propozycja zmierza do przyjęcia środków wyrażających dezaprobatę w stosunku do substancji czynnej, łącznie z wycofaniem zezwolenia na stosowanie środków ochrony roślin zawierających tę substancję, Komisja może przedstawić projekt decyzji skierowanej do państw członkowskich.

 Dyrektywa 2004/35/WE

9       W rozumieniu motywu 25 dyrektywy 2004/35/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 kwietnia 2004 r. w sprawie odpowiedzialności za środowisko w odniesieniu do zapobiegania i zaradzania szkodom wyrządzonym środowisku naturalnemu (Dz.U. L 143 str. 56):

„Osoby, na które szkody wyrządzone środowisku naturalnemu miały lub mogły mieć niekorzystny wpływ, powinny być uprawnione do żądania od właściwych władz podjęcia działań. Ochrona środowiska naturalnego ma charakter rozproszony i poszczególne osoby nie zawsze działają lub nie [zawsze] mają możliwość działania w jej interesie. Organizacje pozarządowe wspierające ochronę środowiska naturalnego powinny zatem również mieć możliwość uczestnictwa we właściwy sposób w skutecznym wykonaniu niniejszej dyrektywy”.

10     Zgodnie z motywem 26 dyrektywy 2004/35 „odpowiednie zainteresowane osoby fizyczne lub prawne powinny mieć dostęp do procedur przeglądu decyzji, działań podejmowanych przez właściwe władze lub przypadków zaniechania działań”.

11     Artykuł 11 ust. 1 dyrektywy 2004/35 stwierdza, że „państwa członkowskie wyznaczają właściwe władze odpowiedzialne za wypełnianie obowiązków przewidzianych w niniejszej dyrektywie”.

12     Artykuł 12 ust. 1 dyrektywy stanowi, że:

„1.      Osoby fizyczne lub prawne, które:

a)       zostały dotknięte szkodami wyrządzonymi środowisku naturalnemu lub było to prawdopodobne; lub

b)       są dostatecznie zainteresowane podejmowaniem decyzji odnoszących się do szkód wyrządzanych środowisku naturalnemu; lub, zamiennie,

c)       stwierdzają naruszenie prawa, w przypadku gdy administracyjne prawo procesowe państwa członkowskiego wymaga tego jako warunek wstępny,

są uprawnione do przedkładania właściwym władzom wszelkich uwag związanych z przypadkami szkód wyrządzanych środowisku naturalnemu lub bezpośredniego zagrożenia wystąpieniem takich szkód, które są im znane, a także do żądania podjęcia działań przez właściwe władze na mocy niniejszej dyrektywy.

Państwa członkowskie określają, co oznacza »dostatecznie zainteresowane« i »naruszenie prawa«.

W tym celu uznaje się, że do celów przepisu lit. b) wszelkie pozarządowe organizacje wspierające ochronę środowiska są dostatecznie zainteresowane i spełniają wymagania na mocy prawa krajowego. Uznaje się, że do celów przepisu lit. c) prawa takich organizacji mogą być naruszone”.

 Okoliczności powstania sporu

13     W każdej z niniejszych spraw występuje dwóch skarżących. Pierwszym z nich jest European Environmental Bureau (EEB), stowarzyszenie prawa belgijskiego, którego statutowym celem jest w szczególności promowanie ochrony i zachowania zasobów środowiska naturalnego w państwach Unii Europejskiej. EEB uczestniczy w różnych organach konsultacyjnych Komisji, zwłaszcza w stałej grupie ds. „Ochrony roślin” oraz komitecie konsultacyjnym „Rolnictwo i środowisko naturalne”. Było ono również członkiem European Habitats Forum i z tego tytułu posiadało status uczestnika i obserwatora w zakresie dyrektywy Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory (Dz.U. L 206, str. 7).

14     Drugim skarżącym jest Stichting Natuur en Milieu (zwana dalej „Natuur en Milieu”), fundacja prawa niderlandzkiego, która zgodnie ze statutem, ma w szczególności na celu „umożliwienie zabrania głosu tym, którzy są go pozbawieni” oraz zapewnienie obecnym i przyszłym pokoleniom dostępu do żywej przyrody i zdrowego środowiska naturalnego. Fundacja ta jest członkiem EEB.

15     W 1996 r. kilka przedsiębiorstw zgłosiło Komisji postulat włączenia atrazyny i symazyny do załącznika I do dyrektywy 91/414.

16     Atrazyna i symazyna są wymienione odpowiednio w pkt 61 i 62 załącznika I do rozporządzenia nr 3600/92, który zawiera wykaz substancji objętych pierwszym etapem programu prac Komisji, przewidzianym w art. 8 ust. 2 dyrektywy 91/414.

17     Rozporządzenie Komisji (WE) nr 933/94 z dnia 27 kwietnia 1994 r. określające substancje czynne wchodzące w skład środków ochrony roślin i wyznaczające państwa członkowskie pełniące rolę sprawozdawców przy wykonywaniu rozporządzenia nr 3600/92 (Dz.U. L 107, str. 8), wskazało Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej jako państwo członkowskie będące sprawozdawcą dla atrazyny i symazyny.

18     Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, zgodnie z art. 7 ust. 1 lit. c) rozporządzenia nr 3600/92, przekazało Komisji sprawozdania z oceny. Sprawozdania te, przedstawione w dniu 11 listopada 1996 r., jeśli chodzi o atrazynę, oraz w dniu 20 grudnia 1996 r., jeśli chodzi o symazynę, zostały zbadane przez państwa członkowskie i Komisję w ramach Stałego Komitetu ds. Łańcucha Pokarmowego i Zdrowia Zwierząt.

 Zaskarżone decyzje

19     W dniu 10 marca 2004 r. Komisja przyjęła decyzję 2004/248/WE dotyczącą niewłączenia atrazyny do załącznika I do dyrektywy Rady 91/414/EWG oraz cofnięcia zezwoleń na środki ochrony roślin zawierające tę substancję czynną (Dz.U. L 78, str. 53, zwaną dalej „decyzją w sprawie atrazyny”).

20     W tym samym dniu Komisja przyjęła również decyzję 2004/247/WE dotyczącą niewłączenia symazyny do załącznika I do dyrektywy Rady 91/414/EWG oraz cofnięcia zezwoleń na środki ochrony roślin zawierające tę substancję czynną (Dz.U. L 78, str. 50, zwaną dalej „decyzją w sprawie symazyny”).

21     Z art. 1 decyzji w sprawie atrazyny i symazyny wynika, że żadna z tych dwóch substancji czynnych nie została włączona do załącznika I do dyrektywy 91/414.

22     Artykuł 2 ust. 1 i 2 decyzji w sprawie atrazyny i symazyny stanowi, że państwa członkowskie zapewniają, że zezwolenia na środki ochrony roślin zawierające atrazynę lub symazynę zostaną cofnięte w terminie do dnia 10 września 2004 r. i że od dnia 16 marca 2004 r. żadne zezwolenia na środki ochrony roślin zawierające atrazynę lub symazynę nie zostaną udzielone lub odnowione na mocy odstępstwa przewidzianego w art. 8 ust. 2 dyrektywy 91/414.

23     Zgodnie z art. 2 ust. 3 decyzji w sprawie atrazyny i symazyny państwa członkowskie zapewniają, że w odniesieniu do zastosowań wymienionych w kolumnie B załącznika do tych decyzji państwo członkowskie określone w kolumnie A tego załącznika może utrzymać w mocy zezwolenia na środki ochrony roślin zawierające atrazynę lub symazynę do dnia 30 czerwca 2007 r. pod warunkiem, że:

a)      zapewni, że takie środki ochrony roślin pozostające w obrocie są ponownie oznaczone etykietą w celu zgodności z warunkami ograniczonego zastosowania;

b)      w celu zapewnienia ochrony zdrowia ludzi i zwierząt oraz ochrony środowiska wprowadzi wszelkie właściwe środki ograniczające zagrożenie, obniżające możliwości wystąpienia jakiegokolwiek ewentualnego zagrożenia; oraz

c)      zapewni, że trwają poszukiwania alternatywnych środków lub metod dla takich zastosowań, w szczególności za pomocą planów działania.

24     Zainteresowane państwo członkowskie, zgodnie z tym przepisem, powiadamia Komisję najpóźniej do dnia 31 grudnia 2004 r. o stosowaniu wskazanego ustępu, w szczególności o działaniach podjętych na podstawie lit. a)–c), oraz przedstawia w trybie rocznym oszacowane ilości atrazyny lub symazyny, jakie użyte zostały do istotnych celów na podstawie tego artykułu.

25     Załącznik do decyzji w sprawie atrazyny, jak i załącznik do decyzji w sprawie symazyny wymieniają państwa członkowskie i zastosowania przewidziane w art. 2 ust. 3 każdej z tych decyzji.

26     Artykuł 3 lit. b) decyzji w sprawie atrazyny i symazyny stanowi, że termin przyznany przez państwa członkowskie zgodnie z przepisami art. 4 ust. 6 dyrektywy 91/414/EWG musi być możliwie najkrótszy oraz że w odniesieniu do zastosowań, w stosunku do których zezwolenia cofa się do dnia 30 czerwca 2007 r., termin ten wygasa najpóźniej w dniu 31 grudnia 2007 r.

27     Z art. 4 decyzji w sprawie atrazyny i symazyny wynika, że decyzje te skierowane są do państw członkowskich.

 Przebieg postępowania

28     W pismach, które wpłynęły do sekretariatu Sądu w dniu 9 czerwca 2004 r., skarżące wniosły niniejsze skargi.

29     W odrębnym piśmie złożonym w sekretariacie Sądu w dniu 1 października 2004 r. pozwana podniosła w każdej z dwóch spraw zarzut niedopuszczalności na podstawie art. 114 regulaminu Sądu. Skarżący przedstawili uwagi odnośnie do tych zarzutów w dniu 24 grudnia 2004 r.

30     W pismach złożonych w sekretariacie Sądu w dniu 7 października 2004 r. Syngenta Crop Protection AG (zwana dalej „Syngenta”) wniosła o dopuszczenie do sprawy w charakterze interwenienta po stronie Komisji. Postanowieniem z dnia 13 grudnia 2004 r. prezes drugiej izby Sądu dopuścił Syngentę do udziału w sprawie w charakterze interwenienta. W pismach z dnia 7 stycznia 2005 r. Syngenta wskazała, że w żadnej z dwóch spraw nie przedstawi uwag popierających żądania Komisji, w przypadku gdyby w sprawach tych miało dojść do odrzucenia skargi jako niedopuszczalnej, ale że zastrzega sobie prawo do złożenia uwag w przypadku rozstrzygnięcia co do istoty sprawy.

31     W pismach złożonych w sekretariacie Sądu w dniu 11 października 2004 r. Republika Francuska wniosła o dopuszczenie do sprawy w charakterze interwenienta po stronie skarżących. Postanowieniem z dnia 13 grudnia 2004 r. Prezes drugiej izby Sądu dopuścił Republikę Francuską do udziału w sprawie w charakterze interwenienta. W piśmie z dnia 25 stycznia 2005 r. Republika Francuska wskazała, że w następstwie podniesionych przez Komisję zarzutów niedopuszczalności nie przedstawi uwag w odniesieniu do kwestii niedopuszczalności obydwu skarg, ale że zastrzega sobie prawo do złożenia uwag, jeśli Sąd zdecyduje rozpoznać zarzuty niedopuszczalności w wyroku orzekającym co do istoty spraw.

 Żądania stron

W sprawie T‑236/04

32     Skarżący wnoszą do Sądu o:

–       stwierdzenie nieważności art. 2 ust. 3 i art. 3 lit. b) decyzji w sprawie atrazyny;

–       obciążenie Komisji kosztami postępowania.

33     Komisja wnosi do Sądu o:

–       odrzucenie skargi jako niedopuszczalnej;

–       obciążenie skarżących kosztami postępowania.

 W sprawie T‑241/04

34     Skarżący wnoszą do Sądu o:

–       stwierdzenie nieważności art. 2 ust. 3 i art. 3 lit. b) decyzji w sprawie symazyny;

–       obciążenie Komisji kosztami postępowania.

35     Komisja wnosi do Sądu o:

–       odrzucenie skargi jako niedopuszczalnej;

–       obciążenie skarżących kosztami postępowania.

 Co do prawa

36     Na podstawie art. 50 regulaminu Sąd, mając na uwadze istniejące pomiędzy niniejszymi sprawami powiązanie i po wysłuchaniu stron, uznaje za pożądane połączenie spraw do łącznego rozpoznania.

37     Zgodnie z art. 114 § 1 regulaminu, na wniosek jednej ze stron, Sąd może orzec w przedmiocie niedopuszczalności bez rozpatrywania istoty sprawy. Artykuł 114 § 3 stanowi, że jeżeli Sąd nie zadecyduje inaczej, pozostała część postępowania odbywa się ustnie. Sąd ocenia, że zarówno sprawa T‑236/04, jak i sprawa T‑241/04 zostały wystarczająco naświetlone na podstawie akt i decyduje, że nie jest konieczne przeprowadzanie procedury ustnej.

 Argumenty stron

38     Komisja utrzymuje, że ani decyzja w sprawie atrazyny, ani decyzja w sprawie symazyny – których skarżący nie są adresatami – nie dotyczą ich bezpośrednio i indywidualnie.

39     W odniesieniu do kwestii, czy decyzje dotyczą skarżących indywidualnie, Komisja zauważa, że zgodnie z orzecznictwem akt prawodawczy, którego osoba fizyczna lub prawna nie jest adresatem, dotyczy jej indywidualnie wyłącznie wtedy, gdy akt ten dotyczy tej osoby z uwagi na pewne właściwe jej cechy lub szczególne okoliczności odróżniające ją od wszelkich innych osób i w związku z tym indywidualizuje ją w podobny sposób jak adresata aktu (zob. wyrok Trybunału z dnia 1 kwietnia 2004 r. w sprawie C‑263/02 P Komisja przeciwko Jégo‑Quéré, Rec. str. I‑3425, pkt 45 i przywołane tam orzecznictwo). Tymczasem w niniejszej sprawie nie ma to miejsca, ponieważ decyzje w sprawie atrazyny i symazyny nie mają żadnego szczególnego wpływu na skarżących.

40     Skarżący utrzymują, że decyzje w sprawie atrazyny i symazyny dotyczą ich bezpośrednio i indywidualnie.

41     W odniesieniu do przesłanki indywidualnego oddziaływania skarżący twierdzą, po pierwsze, że decyzje w sprawie atrazyny i symazyny wpływają na nich w szczególny sposób. Decyzje te są decyzjami w rozumieniu art. 249 WE i prowadzą one, z naruszeniem prawa wspólnotowego, do obniżenia poziomu ochrony, jeśli chodzi o interesy popierane przez skarżących.

42     Po drugie, skarżący twierdzą, że z motywów 25 i 26, jak również z art. 12 ust. 1 dyrektywy 2004/35 wynika, że spełniają oni przesłanki określone w art. 230 akapit czwarty WE. W tym względzie z art. 12 ust. 1 dyrektywy 2004/35 wynika ich zdaniem, że każda pozarządowa organizacja wspierająca ochronę środowiska naturalnego i spełniająca ewentualne wymagania ustanowione w prawie krajowym jest uprawniona, z jednej strony, do przedkładania właściwym władzom wszelkich uwag związanych z przypadkami szkód wyrządzanych środowisku naturalnemu lub bezpośredniego zagrożenia wystąpieniem takich szkód i, z drugiej strony, do żądania podjęcia działań przez właściwe władze na podstawie rzeczonej dyrektywy.

43     Ponadto Komisja przyznała, że atrazyna i symazyna mogą powodować szkody w środowisku naturalnym, co było powodem, dla którego instytucja ta zdecydowała się na niewłączanie tych substancji do załącznika I do dyrektywy 91/414. W tych warunkach art. 12 dyrektywy 2004/35, którego zakres zastosowania nie jest ograniczony do sytuacji omówionych we wspomnianej dyrektywie, obejmuje działania podjęte przez skarżących w niniejszych sprawach. Należałoby zatem uznać, że skarżący spełniają przesłanki określone w art. 230 akapit czwarty WE.

44     Po trzecie, skarżący twierdzą, że podejście wyrażone w dyrektywie 2004/35 jest zgodne z praktyką prawną obowiązującą w wielu państwach członkowskich, w tym także w Niderlandach, wedle której stowarzyszenia mają prawo do wszczynania sporów cywilnych przed sądami krajowymi na podstawie tego, że w świetle statutu, konkretnej sytuacji i rzeczywistej działalności, obejmującej skuteczną ochronę danych interesów, spory te dotyczą ich bezpośrednio i indywidualnie. W szczególności w niderlandzkim porządku prawnym zostałoby uznane, że naruszenia przepisów prawnych chroniących interesy środowiska naturalnego i dzikich zwierząt dotyczą bezpośrednio i indywidualnie Natuur en Milieu.

45     Po czwarte, jak zauważają skarżący, akt dotyczy ich indywidualnie, gdyż swoją działalność prowadzą oni w dziedzinie ochrony środowiska naturalnego i zachowania zasobów przyrody, w tym także ochrony dzikich zwierząt w kontekście dyrektywy 92/43. Z tego tytułu EEB przysługuje specjalny status konsultanta przy Komisji i innych instytucjach europejskich. Natuur en Milieu ma zresztą podobny status w stosunku do władz niderlandzkich.

46     Po piąte, skarżący utrzymują, że dopuszczalność ich skarg jest podyktowana koniecznością zapewnienia im skutecznej ochrony sądowej. Jak zauważają oni w tym względzie, stwierdzenie nieważności decyzji w sprawie atrazyny i symazyny zapobiegłoby uruchomieniu wielu skomplikowanych, długotrwałych i kosztownych procedur wydawania zezwoleń w różnych państwach członkowskich. Ich zdaniem, jeśli mieliby oni wnieść sprawę do sądów krajowych, oznaczałoby to dla nich konieczność zidentyfikowania zezwoleń odnoszących się do atrazyny i symazyny we wszystkich państwach członkowskich, zapoznania się z systemem prawnym państwa, w którym złożono wniosek o zezwolenie na dopuszczenie do obrotu, oraz wszczęcia postępowania przed właściwymi sądami krajowymi. Ponadto skarżący twierdzą, że nie chodzi o zwykłe ułatwienie, gdyż jest praktycznie niemożliwe, aby sądy krajowe orzekały w sprawie ważności decyzji w sprawie atrazyny i symazyny. Wynikałoby z tego, że z punktu widzenia skuteczności przysługujących skarżącym środków prawnych, zgodnie z art. 6 i 13 europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności (zwanej dalej „EKPCz”), które znajdują zastosowanie do Sądu na podstawie art. 6 ust. 2 UE, skarżący są upoważnieni do wniesienia do Sądu niniejszej skargi.

47     Po szóste, skarżący wskazują, że zasada równości broni musi prowadzić do uznania dopuszczalności ich skarg. W tym względzie twierdzą oni przede wszystkim, że zasada równości broni, ustanowiona w art. 6, 13 i 14 EKPCz, wymaga, aby strony, dla których akt przyjęty przez Komisję ma odmienne skutki, dysponowały tymi samymi możliwościami w zakresie środków prawnych. Następnie podkreślają oni, że skarga na decyzje w sprawie atrazyny i symazyny, wniesiona przez producenta tych substancji czynnych, jakim jest Syngenta, zostałaby uznana za dopuszczalną na podstawie art. 230 akapit czwarty WE. Wynika to z postanowienia Sądu z dnia 24 stycznia 2001 r. w sprawach połączonych T‑112/00 i T‑122/00 Iberotam i in. przeciwko Komisji (Rec. str. II‑97, pkt 79), w którym Sąd orzekł, że nie jest wykluczone, aby producenci substancji czynnej, na podstawie art. 230 akapit czwarty WE, mogli wnieść skargę do Sądu na decyzję Komisji odrzucającą wniosek o włączenie substancji czynnej do załącznika I do dyrektywy 91/414.

48     Skarżący dodają, że wyrok Trybunału z dnia 10 grudnia 1969 r. w sprawach połączonych 10/68 i 18/68 Eridania i in. przeciwko Komisji (Rec. str. 459), zgodnie z którym legitymacja czynna jednostek nie może wynikać jedynie z faktu, że pozostają one w konkurencji z adresatami zaskarżonego aktu, jest pozbawiony w niniejszej sprawie znaczenia, ponieważ wyrok ten dotyczył stosunków konkurencji, które w ogóle nie występują w tym przypadku.

49     Skarżący utrzymują w końcu, że ich skargi są dopuszczalne w świetle uzasadnienia projektu rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie zastosowania do instytucji i organów Wspólnoty Europejskiej przepisów Konwencji z Århus o dostępie do informacji, udziale społeczeństwa w podejmowaniu decyzji oraz dostępie do [wymiaru] sprawiedliwości w sprawach dotyczących środowiska (COM/2003/0622 wersja ostateczna, zwanego dalej „projektem rozporządzenia Århus”). W uzasadnieniu tym Komisja stwierdziła, że nie ma konieczności zmiany art. 230 WE dla uznania legitymacji czynnej europejskich organizacji obrony środowiska naturalnego, spełniających niektóre obiektywne kryteria ustanowione w tym projekcie. Skarżący spełniają rzeczone kryteria, co zgodnie z tezą Komisji wystarcza do uznania ich legitymacji czynnej w sprawie stwierdzenia nieważności zaskarżonych decyzji.

 Ocena Sądu

50     Na mocy art. 230 akapit czwarty WE „[k]ażda osoba fizyczna lub prawna może wnieść [...] skargę na decyzje, których jest adresatem, oraz na decyzje, które mimo przyjęcia w formie rozporządzenia lub decyzji skierowanej do innej osoby dotyczą jej bezpośrednio i indywidualnie”.

51     W niniejszym przypadku z art. 4 decyzji w sprawie atrazyny i decyzji w sprawie symazyny wynika, że adresatami tych decyzji są wyłącznie państwa członkowskie. Do skarżących należy więc wykazanie, że decyzje te dotyczą ich indywidualnie.

52     W tym względzie, jak wynika z orzecznictwa, skarżący, którzy tak jak w niniejszym przypadku nie są adresatami aktu, mogą powołać się na okoliczność, że akt dotyczy ich indywidualnie, wyłącznie wtedy, gdy akt ten dotyczy ich z uwagi na pewne właściwe im cechy lub szczególne okoliczności odróżniające ich od wszelkich innych osób i w związku z tym indywidualizujące ich w podobny sposób jak adresata aktu (zob. wyrok z dnia 25 lipca 2002 r. w sprawie C‑50/00 P Unión de Pequeños Agricultores przeciwko Radzie, Rec. str. I‑6677, pkt 36 oraz przywołane tam orzecznictwo).

53     Należy zatem zbadać, czy w danym przypadku decyzje w sprawie atrazyny i symazyny dotyczą skarżących z uwagi na pewne właściwe im cechy lub szczególne okoliczności odróżniające ich, w świetle tych decyzji, od wszelkich innych osób.

54     Dla wykazania, że decyzje w sprawie atrazyny i symazyny dotyczą ich indywidualnie, skarżący wskazują, po pierwsze, że decyzje te mają na nich szczególny wpływ z uwagi na obniżenie poziomu ochrony środowiska naturalnego.

55     W tym względzie należy przede wszystkim zauważyć, że skarżący nie przedstawili żadnego szczegółowego dowodu pozwalającego zrozumieć, w jaki sposób decyzje w sprawie atrazyny i symazyny powodują obniżenie poziomu ochrony środowiska naturalnego. W rezultacie ograniczają się oni do wskazania, że przyjęcie decyzji w sprawie atrazyny i symazyny, z naruszeniem prawa wspólnotowego, miało wyraźnie negatywne skutki w tym zakresie.

56     Przyjmując nawet, że skarżący twierdzą, przynajmniej domyślnie, że zarzucane obniżenie poziomu ochrony wypływa z faktu, że zaskarżone przepisy decyzji w sprawie atrazyny i symazyny mają umożliwić niektórym państwom członkowskim tymczasowe utrzymanie w mocy, dla niektórych zastosowań, zezwoleń na środki ochrony roślin zawierające atrazynę i symazynę – substancje czynne, które według skarżących mają szkodliwy wpływ na środowisko naturalne – należy zauważyć, że przepisy te oddziałują na skarżących z uwagi na ich obiektywną cechę bycia podmiotem, którego powołaniem jest ochrona środowiska naturalnego, w taki sam sposób jak w przypadku każdej innej osoby znajdującej się w takiej samej sytuacji. Jednakże, jak wynika z orzecznictwa, sama ta cecha nie wystarcza do przyjęcia wniosku, że zaskarżony akt dotyczy skarżących w sposób indywidualny (zob. podobnie wyrok Trybunału z dnia 2 kwietnia 1998 r. w sprawie C‑321/95 P Greenpeace i inni przeciwko Komisji, Rec. str. I‑1651, pkt 28 oraz postanowienie Sądu z dnia 30 kwietnia 2003 r. w sprawie T‑154/02 Villiger Söhne przeciwko Radzie, Rec. str. II‑1921, pkt 47 i przywołane tam orzecznictwo).

57     Po drugie, skarżący podnoszą, że z art. 12 ust. 1 dyrektywy 2004/35 wynika, iż są oni, jako organizacja pozarządowa, która działa na rzecz ochrony środowiska naturalnego i która spełnia przesłanki ustanowione w prawie krajowym, uprawnieni do przedstawienia swoich uwag właściwym władzom i zwrócenia się do tych władz o podjęcie działań przewidzianych w tej dyrektywie. Wynikałoby z tego, że mają oni legitymację czynną w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji w sprawie atrazyny i symazyny w rozumieniu art. 230 akapit czwarty WE.

58     Należy w tym względzie przypomnieć, że okoliczność, iż dana osoba w taki czy inny sposób uczestniczy w procesie prowadzącym do przyjęcia aktu wspólnotowego, może indywidualizować tę osobę w odniesieniu do rzeczonego aktu tylko wówczas, gdy obowiązujące uregulowania wspólnotowe określają pewne gwarancje proceduralne wobec tego podmiotu (zob. postanowienie Sądu z dnia 29 kwietnia 2002 r. w sprawie T‑339/00 Bactria przeciwko Komisji, Rec. str. II‑2287, pkt 51 i przywołane tam orzecznictwo).

59     Z art. 11 ust. 1 dyrektywy 2004/35 wynika, że właściwe władze, o których mowa w art. 12 tej dyrektywy, są wyznaczane przez każde państwo członkowskie. W rezultacie, przyznając nawet, że skarżący mogli uznać, że są uprawnieni do przedstawienia uwag i żądania podjęcia działań, jak stanowi art. 12 dyrektywy, należy stwierdzić, że na takie prawa proceduralne można powoływać się jedynie w stosunku do „właściwych władz”, jakimi w rozumieniu art. 11 dyrektywy 2004/35 nie jest instytucja wspólnotowa. Ponadto, w przeciwieństwie do tego, co twierdzą skarżący, ani z tekstu, ani z systematyki tej dyrektywy nie można wywnioskować, że obejmuje ona również niniejsze skargi.

60     Wynika z tego, że skarżący nie mogą skutecznie powołać się w stosunku do Komisji na wskazane przez nich prawa proceduralne, w ramach procedury przyjęcia decyzji w sprawie atrazyny i symazyny oraz że prawa te nie są istotne dla ustalenia, czy decyzje w sprawie atrazyny i symazyny dotyczą indywidualnie skarżących.

61     Po trzecie, jeśli chodzi o argument, zgodnie z którym prawo niektórych państw członkowskich uznaje, że akty naruszające interesy wspierane przez stowarzyszenia ochrony środowiska naturalnego dotyczą takich stowarzyszeń bezpośrednio i indywidualnie i że ma to miejsce w prawie niderlandzkim w przypadku Natuur en Milieu, należy przypomnieć, że legitymacja czynna przyznana tym skarżącym w  porządku prawnym niektórych państw członkowskich jest bez znaczenia dla oceny ich legitymacji czynnej w sprawie stwierdzenia nieważności aktu wspólnotowego zgodnie z art. 230 akapit czwarty WE (zob. podobnie postanowienie Sądu z dnia 9 sierpnia 1995 r. w sprawie T‑585/93 Greenpeace i inni przeciwko Komisji, Rec. str. II‑2205, pkt 51).

62     Po czwarte, jeśli chodzi o szczególny status konsultanta, który między innymi na podstawie dyrektywy 92/43, przysługuje EEB i Natuur en Milieu w stosunku do Komisji i innych instytucji europejskich lub krajowych, należy zaznaczyć, że uregulowania wspólnotowe obowiązujące przy przyjmowaniu decyzji w sprawie atrazyny i symazyny nie ustanawiają żadnej gwarancji proceduralnej na rzecz skarżących ani też nie przewidują jakiegokolwiek uczestnictwa wspólnotowych organów konsultacyjnych ustanowionych w ramach dyrektywy 92/43, organów krajowych czy ponadnarodowych, do których skarżący – jak twierdzą – przynależą. Ponadto, zgodnie z orzecznictwem wskazanym powyżej w pkt 56, domniemany status konsultanta, na który skarżący się powołują, nie pozwala na stwierdzenie, że decyzje w sprawie atrazyny i symazyny dotyczą ich indywidualnie.

63     Z powyższych uwag wynika, że prawo wspólnotowe, na obecnym etapie, nie ustanawia prawa wniesienia do sądu wspólnotowego skargi we wspólnym interesie, jak chcieliby tego w niniejszym przypadku skarżący.

64     Po piąte, skarżący utrzymują, że skuteczna ochrona sądowa, ustanowiona w art. 6 i 13 EKPCz, znajdująca zastosowanie w stosunku do instytucji wspólnotowych na podstawie art. 6 ust. 2 UE wymaga, aby stwierdzono dopuszczalność niniejszych skarg z uwagi na to, że z jednej strony postępowania wszczęte przed sądami krajowymi byłyby długie, złożone i kosztowne i z drugiej strony, że sądy te nie mogłyby orzekać w kwestiach podniesionych w ramach niniejszych skarg.

65     W tym względzie Trybunał orzekł, że prawo do skutecznej ochrony sądowej stanowi część ogólnych zasad prawa, które wynikają ze tradycji konstytucyjnych wspólnych dla państw członkowskich, i że prawo to zostało w istocie ustanowione również w art. 6 i 13 EKPCz (ww. w pkt 52 wyrok w sprawie Unión de Pequeños Agricultores przeciwko Radzie, pkt 38 i 39).

66     W tym samym wyroku Trybunał stwierdził, że traktat WE, po pierwsze, w art. 230 i 241 oraz, po drugie, w art. 234 ustanowił kompletny system środków prawnych oraz procedur mający na celu zapewnienie kontroli legalności aktów przyjmowanych przez instytucje, powierzając tę kontrolę sądom wspólnotowym. W ramach tego systemu osoby fizyczne lub prawne, które nie mogą – z powodu przesłanek dopuszczalności wskazanych w art. 230 akapit czwarty WE – zaskarżyć bezpośrednio aktów wspólnotowych o charakterze ogólnym, mają w zależności od przypadku możliwość powołania się na nieważność takich aktów – bądź w sposób incydentalny na mocy art. 241 WE przed sądem wspólnotowym, bądź przed sądami krajowymi – doprowadzając do tego, by sądy te, które same nie są właściwe do stwierdzenia nieważności wspomnianych powyżej aktów, zwróciły się w tej kwestii do Trybunału z pytaniem prejudycjalnych (ww. w pkt 52 wyrok w sprawie Unión de Pequeños Agricultores przeciwko Radzie, pkt 40).

67     W końcu z orzecznictwa Trybunału wynika, że dopuszczalność skargi o stwierdzenie nieważności przed sądem wspólnotowym nie może zależeć od dostępności środka prawnego przed sądem krajowym pozwalającego na zbadanie ważności aktu, wobec którego wnioskuje się o stwierdzenie nieważności (zob. podobnie ww. w pkt 52 wyrok w sprawie Unión de Pequeños Agricultores przeciwko Radzie, pkt 46).

68     Z powyższych uwag wynika, że w przyjętej przez Trybunał linii orzecznictwa argument oparty na braku skutecznej ochrony sądowej, wysunięty przez skarżących, nie może sam w sobie uzasadnić dopuszczalności skarg wniesionych przez skarżących.

69     Po szóste, w odniesieniu do argumentu, zgodnie z którym zasada równości broni nakazuje, aby skargi wniesione przez skarżących zostały uznane za dopuszczalne, należy przypomnieć, że jak wynika z orzecznictwa, sam fakt, iż akt wywołuje w stosunku do skarżącego skutki przeciwne do skutków, jakie powoduje on względem osób posiadających legitymację czynną w sprawie stwierdzenia nieważności tego aktu, nie wystarcza do przyznania temu skarżącemu legitymacji czynnej (zob. podobnie ww. w pkt 48 wyrok w sprawie Eridania i inni przeciwko Komisji, pkt 7 oraz wyrok Trybunału z dnia 23 maja 2000 r. w sprawie C‑106/98 P Comité d’entreprise de la société française de production i in. przeciwko Komisji, Rec. str. I‑3659, pkt 41). W tej sytuacji przyznając nawet, jak utrzymują skarżący, że Syngenta posiada legitymację czynną w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji w sprawie atrazyny i symazyny, sama ta okoliczność nie dowodzi, iż skarżący spełniają wymóg, zgodnie z którym decyzje w sprawie atrazyny i symazyny dotyczą ich indywidualnie, ani też nie zwalnia ich z wykazania, że spełniają oni ten wymóg.

70     Po siódme w końcu, skarżący podnoszą, że ich legitymacja czynna w postępowaniu o stwierdzenie nieważności decyzji w sprawie atrazyny i symazyny wynika z tego, że w uzasadnieniu projektu rozporządzenia Århus, Komisja wskazała, że europejskie stowarzyszenia ochrony środowiska naturalnego, które spełniają pewne obiektywne kryteria, posiadają legitymację czynną w rozumieniu art. 230 akapit czwarty WE. W niniejszym przypadku skarżący spełniają rzeczone obiektywne kryteria.

71     W tym względzie należy przede wszystkim zauważyć, że zasady regulujące hierarchię norm (zob. w szczególności wyrok Trybunału z dnia 27 października 1992 r. w sprawie C‑240/90 Niemcy przeciwko Komisji, Rec. str. I‑5383, pkt 42) sprzeciwiają się temu, aby akt prawa wtórnego przyznawał legitymację czynną jednostkom, które nie spełniają wymogów ustanowionych w art. 230 akapit czwarty WE. Zachowuje to ważność a fortiori w odniesieniu do uzasadnienia propozycji aktu prawa wtórnego.

72     W rezultacie motywy przedstawione przez skarżących nie zwalniają ich z konieczności wykazania, że decyzje w sprawie atrazyny i symazyny dotyczą ich indywidualnie. Ponadto przyznając nawet, że skarżący stanowią uprawnione podmioty w rozumieniu projektu rozporządzenia Århus, należy stwierdzić, że nie przedstawili oni żadnego powodu, dla którego status ten pozwalałaby uznać, że decyzje w sprawie atrazyny i symazyny dotyczą ich indywidualnie.

73     W świetle powyższych uwag należy uznać, że decyzje w sprawie atrazyny i symazyny nie dotyczą skarżących indywidualnie. W rezultacie skargę należy uznać za niedopuszczalną, bez potrzeby rozważania, czy zaskarżone decyzje dotyczą skarżących bezpośrednio.

 W przedmiocie kosztów

74     Zgodnie z art. 87 § 2 regulaminu kosztami zostaje obciążona, na żądanie strony przeciwnej, strona przegrywająca sprawę. Ponieważ skarżący przegrali obie sprawy, zgodnie z żądaniem Komisji, należy obciążyć ich kosztami postępowania.

75     Zgodnie z art. 87 § 4 akapit pierwszy regulaminu państwa członkowskie, które przystąpiły do sprawy w charakterze interwenienta, pokrywają własne koszty. Republika Francuska pokrywa zatem własne koszty. Zgodnie z art. 87 § 4 akapit trzeci regulaminu Sąd może postanowić, że interwenient pokrywa własne koszty. W niniejszej sprawie Syngenta, która wstąpiła do sprawy w charakterze interwenienta popierającego żądania Komisji, pokrywa własne koszty.

Z powyższych względów

SĄD (druga izba)

postanawia:

1)      Sprawy T‑236/04 i T‑241/04 zostają połączone.

2)      Skargi w sprawach T‑236/04 i T‑241/04 zostają odrzucone jako niedopuszczalne.

3)      Skarżący pokrywają, poza własnymi kosztami, koszty poniesione przez Komisję w sprawach T‑236/04 i T‑241/04.

4)      Interwenienci pokrywają własne koszty. 

Sporządzono w Luksemburgu w dniu 28 listopada 2005 r.

Sekretarz

Prezes

E. Coulon

J. Pirrung

---

1* Język postępowania: angielski.