This document is an excerpt from the EUR-Lex website
Document 52024AE0813
Opinion of the European Economic and Social Committee – Regulation of the European Parliament and of the Council establishing the European Defence Industry Programme and a framework of measures to ensure the timely availability and supply of defence products (EDIP) (COM(2024) 150 final – 2024/0061(COD))
Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego – Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiające Program na rzecz europejskiego przemysłu obronnego oraz ramy środków w celu zapewnienia terminowej dostępności i dostaw produktów związanych z obronnością (EDIP) (COM(2024) 150 final 2024/0061(COD))
Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego – Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiające Program na rzecz europejskiego przemysłu obronnego oraz ramy środków w celu zapewnienia terminowej dostępności i dostaw produktów związanych z obronnością (EDIP) (COM(2024) 150 final 2024/0061(COD))
EESC 2024/00813
Dz.U. C, C/2024/4662, 9.8.2024, ELI: http://data.europa.eu/eli/C/2024/4662/oj (BG, ES, CS, DA, DE, ET, EL, EN, FR, GA, HR, IT, LV, LT, HU, MT, NL, PL, PT, RO, SK, SL, FI, SV)
Dziennik Urzędowy |
PL Seria C |
C/2024/4662 |
9.8.2024 |
Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiające Program na rzecz europejskiego przemysłu obronnego oraz ramy środków w celu zapewnienia terminowej dostępności i dostaw produktów związanych z obronnością („EDIP”)
(COM(2024) 150 final 2024/0061(COD))
(C/2024/4662)
Sprawozdawca:
Tomasz Andrzej WRÓBLEWSKIWspółsprawozdawca:
Franck UHLIG
Doradczynie i doradcy |
PONCYLJUSZ Paweł (z ramienia sprawozdawcy, Gr. I) NEGRI Arnaud (z ramienia współsprawozdawcy, Kat. 2) |
Procedura ustawodawcza |
|
Wniosek o konsultację |
Rada Unii Europejskiej, 19.4.2024 |
Podstawa prawna |
Art. 114 i 304 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej |
Dokumenty Komisji Europejskiej |
|
Odpowiednie cele zrównoważonego rozwoju |
|
Sekcja odpowiedzialna |
Komisja Konsultacyjna ds. Przemian w Przemyśle (CCMI) |
Data przyjęcia przez sekcję |
15.5.2024 |
Data przyjęcia na sesji plenarnej |
30.5.2024 |
Sesja plenarna nr |
588 |
Wynik głosowania (za/przeciw/wstrzymało się) |
196/1/2 |
1. ZALECENIA
Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny (EKES),
1.1. |
zaleca, aby Komisja Europejska komunikowała się na szeroką skalę z obywatelami europejskimi, aby kompleksowo informować o wyzwaniach związanych ze wspólnym finansowaniem obronności w obecnym kontekście geopolitycznym i z myślą o budowaniu wspólnego bezpieczeństwa. Jednocześnie należy nadal opierać integrację europejską ma projekcie pokoju i solidarności; |
1.2. |
zwraca się o zwiększenie obecnego ograniczonego finansowania (1,5 mld EUR) w perspektywie średnioterminowej; |
1.3. |
podkreśla, że Program na rzecz europejskiego przemysłu obronnego (EDIP) musi, oprócz niezbędnej reakcji na pilne potrzeby Ukrainy, prowadzić do strukturalnej ewolucji europejskiego podejścia do obronności i powiązanej europejskiej bazy technologiczno-przemysłowej sektora obronnego (EDTIB); |
1.4. |
zaleca, aby Parlament Europejski, państwa członkowskie, publiczny i prywatny sektor finansowy oraz Komisja Europejska przedstawiły długoterminowy plan zwiększenia wydatków i zamówień na broń, który ułatwi sektorowi prywatnemu długofalowe inwestycje oraz wesprze plany produkcji sprzętu wojskowego przez EDTIB, a także zapewni wsparcie dla bazy technologiczno-przemysłowej sektora obronnego (DTIB) dla Ukrainy; |
1.5. |
zaleca, aby Komisja Europejska wyjaśniła pochodzenie i wykorzystanie funduszy przeznaczonych na EDIP, aby uniknąć podejrzenia arbitrażu w stosunku do finansowania innych programów, których potrzeby są również ogromne i pilne (usługi publiczne, sektor społeczny, Zielony Ład itp.); |
1.6. |
zaleca, aby przedsiębiorstwa EDTIB zacieśniły współpracę, zwłaszcza z małymi i średnimi przedsiębiorstwami (MŚP) oraz w aspekcie transgranicznym; |
1.7. |
podkreśla znaczenie współpracy przemysłowej z Ukrainą w ramach EDIP; |
1.8. |
sugeruje dalsze promowanie synergii między przemysłem obronnym i cywilnym, w tym MŚP i przedsiębiorstwami typu start-up; |
1.9. |
zastanawia się nad tym, na ile Program na rzecz struktury europejskiego uzbrojenia (SEAP) może znacząco przyczynić się do wzmocnienia EDTIB; |
1.10. |
zaleca, by włączyć do dokumentu regulacyjnego dotyczącego EDIP odsetek wspólnych i wewnątrzeuropejskich celów w zakresie zakupów, wyrażonych w komunikacie w sprawie strategii na rzecz europejskiego przemysłu obronnego (EDIS). |
2. NOTY WYJAŚNIAJĄCE
Argumenty na poparcie zalecenia 1.1
2.1. |
Konieczne jest konsekwentne i zdecydowane przedstawianie argumentów wyjaśniających historyczne uwarunkowania Unii Europejskiej oraz zagrożenie dla demokracji i naszych wartości wynikające z dążenia do ekspansji reżimów totalitarnych, w szczególności reżimu rosyjskiego, przez regularne podnoszenie świadomości społecznej. |
2.2. |
Obywatele europejscy muszą być przekonani o konieczności udzielenia natychmiastowego wsparcia Ukrainie z jednej strony oraz o odpowiedzialności Unii i państw członkowskich za konsolidację projektu europejskiego z drugiej strony. Gwarantuje to długoterminowe bezpieczeństwo obywateli europejskich. |
2.3. |
EKES popiera rozporządzenie w sprawie EDIP. Należy bronić pokoju, a bezpieczeństwo Europy nie może zostać zapewnione bez europejskiego przemysłu obronnego. Pragnie jednak ponownie podkreślić, że pomimo obecnych burzliwych czasów budowa Europy musi nadal opierać się na projekcie pokoju i solidarności w Europie i poza nią. |
2.4. |
Bezpieczeństwo obywateli europejskich wiąże się z kosztami, które Europa zbyt długo ignorowała: w tym kontekście niemożliwe byłoby uzasadnienie braku własnych zasobów, mimo że wiele państw członkowskich UE korzysta ze wzajemnego wsparcia w ramach NATO. |
2.5. |
Konieczne jest uruchomienie ram strukturalnych i instrumentu finansowania obronności w oparciu o podejście NextGenerationEU. |
Argumenty na poparcie zalecenia 1.2
2.6. |
Zbyt mała kwota finansowania oznacza, że powodzenie EDIP będzie zależało od dobrej woli państw członkowskich UE w zakresie współpracy i wspólnych inwestycji w przyszłe zamówienia w dziedzinie obronności. EKES z zadowoleniem przyjmuje wyrażoną w komunikacie w sprawie EDIS gotowość Komisji do promowania wykorzystania EDTIB za pomocą wskaźników monitorowania. W kontekście wspólnych zamówień mogłoby to przynieść wiele korzyści, w tym pod względem zatrudnienia, autonomii strategicznej i rozwoju gospodarczego na tych terytoriach. EKES obawia się, że te dobre intencje niekoniecznie zostaną wprowadzone w życie z wielu powodów związanych z czasami rozbieżnymi interesami państw członkowskich UE. |
2.7. |
EKES podkreśla potrzebę zapewnienia podmiotom EDTIB, zwłaszcza MŚP we wszystkich państwach członkowskich, wystarczającego dostępu do finansowania zarówno publicznego, jak i prywatnego. Propozycja EDIP dotycząca utworzenia Funduszu na rzecz Przyspieszenia Transformacji Łańcuchów Dostaw w Sektorze Obronności (FAST) wydaje się być dobrym podejściem, nawet jeśli jest mało prawdopodobne, aby było to wystarczające w świetle przyszłych znacznych potrzeb finansowych. Chociaż europejska systematyka jest uzasadnioną i niezbędną klasyfikacją, klasyfikacja ta nie może mieć negatywnego wpływu na EDTIB w kontekście zawirowań i zagrożeń geopolitycznych. |
Argumenty na poparcie zalecenia 1.3
2.8. |
Przyszłe wieloletnie ramy finansowe muszą uwzględniać wszystkie finansowe aspekty długoterminowej strategii obrony. |
2.9. |
Pilna sytuacja w perspektywie krótkoterminowej nie może sprawić, że zapomnimy o potrzebie kontynuowania integracji europejskiej w perspektywie długoterminowej: ramy współpracy między państwami i między podmiotami przemysłowymi muszą stać się mniej fragmentaryczne i lepiej finansowane z myślą o przewidywaniu, standaryzacji, oszczędności czasu i zmniejszeniu kosztów, z korzyścią dla obywateli europejskich i ich bezpieczeństwa. |
Argumenty na poparcie zalecenia 1.4
2.10. |
Niezwykle ograniczone zasoby przyznane obecnie przez Komisję Europejską muszą koniecznie i z pożytkiem zostać uzupełnione środkami finansowymi z państw członkowskich, publicznych i prywatnych sektorów finansowych oraz, w miarę możliwości, z Europejskiego Banku Inwestycyjnego i Europejskiego Funduszu Inwestycyjnego. |
2.11. |
Jedynie długoterminowe zobowiązania do kontynuowania zamówień na broń, niezależne od kontekstu politycznego i cyklu wyborczego, przekonają przemysł i instytucje finansowe do znacznych inwestycji w przemysł zbrojeniowy. |
2.12. |
Dzięki inicjatywie EDIP wzrost wydatków na obronność jest również wyrazem wspólnego zobowiązania narodów europejskich do przyjęcia większej odpowiedzialności za swoje bezpieczeństwo i obronę, co zmniejsza zależność od podmiotów zewnętrznych w tym zakresie. Inwestując w zdolności wojskowe, kraje europejskie dążą do zwiększenia autonomii strategicznej i zdolności do zdecydowanego działania w obronie swoich interesów i wartości. |
2.13. |
EDIP umożliwi lepsze wzajemne zrozumienie potrzeb i sprzeciwów wobec zbiorowych projektów zbrojeniowych, ułatwiając tym samym budowanie konsensusu i podejmowanie strategicznych decyzji w ramach wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony UE (WPBiO). |
Argumenty na poparcie zalecenia 1.5
2.14. |
Aby zapewnić jak najlepszą akceptację przez obywateli europejskich, EKES podkreśla, że ten znaczny wysiłek budżetowy nie powinien odbywać się kosztem niezbędnych inwestycji w usługi publiczne, sektor społeczny oraz transformację ekologiczną i cyfrową. |
2.15. |
Zamówienia publiczne muszą być społecznie odpowiedzialne i spełniać kryteria z zakresu ochrony środowiska, polityki społecznej i ładu korporacyjnego (ang. ESG). |
Argumenty na poparcie zalecenia 1.6
2.16. |
Utrzymujące się rozróżnienie między krajowym planowaniem obrony a programowaniem wielonarodowym stanowi poważne wyzwanie dla integracji i skuteczności ogólnounijnych strategii obrony. Dalsze istnienie odrębnych krajowych procesów planowania obronnego i ponadnarodowych ram programowania stwarza bariery utrudniające rozwój spójnego i jednolitego podejścia do europejskiej obronności. |
2.17. |
Dzięki ukierunkowanym strumieniom finansowania i zachętom do współpracy EDIP powinien odgrywać kluczową rolę w promowaniu wzmocnionej współpracy między państwami członkowskimi UE, przekraczając tym samym tradycyjne bariery krajowe dla zamówień i planowania w dziedzinie obronności. To podejście do współpracy w dziedzinie obronności ma zasadnicze znaczenie dla wzmocnienia autonomii strategicznej i zbiorowych zdolności obronnych UE. Będzie to uzupełnieniem współpracy z partnerami spoza UE w ramach NATO i ze wszystkimi bliskimi demokratycznymi sojusznikami UE, w Europie i poza nią. Przyczyni się to do zwiększenia interoperacyjności, konkurencyjności i efektywności zamówień publicznych, planowania i operacji w dziedzinie obronności, co ostatecznie zwiększy odporność Europy. |
2.18. |
Zharmonizowane podejście do zamówień publicznych w dziedzinie obronności ułatwia wykorzystanie korzyści skali i negocjowanie korzystnych warunków z dostawcami oraz zapewnia optymalną alokację zasobów w ramach różnych projektów i programów obronnych. |
Argumenty na poparcie zalecenia 1.7
2.19. |
Współpraca przemysłowa z Ukrainą w przyszłości musi gwarantować lepszą interoperacyjność dzięki dostosowaniu norm oraz, w szerszym ujęciu, w obrębie UE między państwami członkowskimi. |
2.20. |
Ukraiński przemysł stanowi pulę umiejętności, wiedzy fachowej i współpracy, z której EDTIB może skorzystać dzięki wzajemnie wzbogacającej współpracy. Będzie to jednak kwestia uniknięcia złych praktyk relokacji ze szkodą dla zatrudnienia w Europie, aby zapobiec ryzyku dumpingu podatkowego. |
Argumenty na poparcie zalecenia 1.8
2.21. |
Rozporządzenie w sprawie EDIP może zmaksymalizować korzyści społeczne wynikające z inwestycji w obronność, pobudzić wzrost gospodarczy i stymulować ekosystemy innowacji w całej Europie. Podejście oparte na podwójnym zastosowaniu zwiększa opłacalność obronności i przyczynia się do osiągnięcia szerszych celów strategicznych Europy, takich jak zrównoważony rozwój, cyfryzacja i odporność. |
Argumenty na poparcie zalecenia 1.9
2.22. |
Wniosek dotyczący ram SEAP jest nowy, ale jego zakres i wdrażanie pozostają niejasne. Kwestie techniczne, prawne, gospodarcze i podatkowe są liczne i wymagają wyjaśnienia przed stworzeniem instrumentu, którego niepełne wykorzystanie sprawiłoby, że byłby on nieaktualny. Z drugiej strony, jeżeli instrument zostanie z powodzeniem wdrożony, należy pamiętać o jego potencjalnych konsekwencjach. |
2.23. |
Taki system na pierwszy rzut oka nie wydaje się być bezpośrednio zgodny z interesami europejskich podmiotów przemysłowych, których kapitał jest w dużej mierze prywatny, a czasem pozawspólnotowy. |
Argumenty na poparcie zalecenia 1.10
2.24. |
Celem jest wzmocnienie nadrzędnego charakteru przeorientowania wojskowych systemów obronnych państw członkowskich UE w kierunku EDTIB, najlepiej w drodze współpracy. |
2.25. |
EKES z zadowoleniem przyjmuje cele wyznaczone przez instytucje UE w dziedzinie obronności. Oznacza to zwiększenie autonomii strategicznej UE w kwestiach obronnych, zapewnienie jej zdolności do zdecydowanego działania na rzecz ochrony interesów europejskich, dążenie do stania się światowym liderem w zakresie badań i rozwoju w dziedzinie obronności, przesuwanie granic technologii obronnych i kształtowanie przyszłości europejskiego bezpieczeństwa. |
2.26. |
EKES uważa, że w obecnej sytuacji kluczowe znaczenie ma zlikwidowanie luk technologicznych i zadbanie o to, by Europa pozostała liderem innowacji w dziedzinie obronności. Dzięki ukierunkowanym strumieniom finansowania i wspólnym projektom te inicjatywy europejskie umożliwiają państwom członkowskim łączenie zasobów, dzielenie się wiedzą fachową i wykorzystanie uzupełniających się mocnych stron z myślą o opracowaniu innowacyjnych produktów i technologii obronnych. |
2.27. |
Europejskie inicjatywy obronne odgrywają istotną rolę w rozwoju EDTIB, ułatwiając współpracę między państwami członkowskimi, wykonawcami w dziedzinie obronności i instytucjami badawczymi w celu opracowania najnowocześniejszych rozwiązań zwiększających zdolności obronne i autonomię strategiczną Europy. |
Bruksela, dnia 30 maja 2024 r
Przewodniczący
Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego
Oliver RÖPKE
ELI: http://data.europa.eu/eli/C/2024/4662/oj
ISSN 1977-1002 (electronic edition)