KOMISJA EUROPEJSKA

Bruksela, dnia 12.5.2023

COM(2023) 265 final

2023/0161(NLE)

Wniosek

DECYZJA WYKONAWCZA RADY

zmieniająca decyzję wykonawczą Rady (UE) (ST 12532/21 INIT; ST 12532/21 ADD 1) z 3 listopada 2021 r. w sprawie zatwierdzenia oceny planu odbudowy i zwiększania odporności Estonii

{SWD(2023) 142 final}

2023/0161 (NLE)

Wniosek

DECYZJA WYKONAWCZA RADY

zmieniająca decyzję wykonawczą Rady (UE) (ST 12532/21 INIT; ST 12532/21 ADD 1) z 3 listopada 2021 r. w sprawie zatwierdzenia oceny planu odbudowy i zwiększania odporności Estonii

RADA UNII EUROPEJSKIEJ,

uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/241 z dnia 12 lutego 2021 r. ustanawiające Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności 1 , w szczególności jego art. 20 ust. 1,

uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej,

a także mając na uwadze, co następuje:

(1)Po przedłożeniu przez Estonię w dniu 18 czerwca 2021 r. krajowego planu odbudowy i zwiększania odporności („RRP”) Komisja przedstawiła Radzie wniosek dotyczący pozytywnej oceny tego planu. Rada zatwierdziła pozytywną ocenę w drodze decyzji wykonawczej Rady z dnia 3 listopada 2021 r. 2

(2)Zgodnie z art. 11 ust. 2 rozporządzenia (UE) 2021/241 maksymalny wkład finansowy z tytułu bezzwrotnego wsparcia finansowego dla każdego państwa członkowskiego należy zaktualizować do dnia 30 czerwca 2022 r. zgodnie z metodyką określoną w tym artykule. W dniu 30 czerwca 2022 r. Komisja przedstawiła wyniki tej aktualizacji Parlamentowi Europejskiemu i Radzie. 

(3)W dniu 9 marca 2023 r. Estonia przedstawiła Komisji zmieniony krajowy RRP, zawierający rozdział dotyczący REPowerEU, zgodnie z art. 21c rozporządzenia (UE) 2021/241.

(4)W zmienionym RRP uwzględniono również zaktualizowany maksymalny wkład finansowy zgodnie z art. 18 ust. 2 rozporządzenia (UE) 2021/241 i zwrócono się do Komisji z wnioskiem wraz z uzasadnieniem o zmianę decyzji wykonawczej Rady z dnia 3 listopada 2021 r. zgodnie z art. 21 ust. 1 rozporządzenia (UE) 2021/241, w którym to wniosku uznano, że realizacja RRP nie jest już częściowo możliwa z uwagi na obiektywne okoliczności. Zmiany RRP przedstawione przez Estonię dotyczą 22 działań.

(5)W dniu 12 lipca 2022 r. Rada skierowała do Estonii zalecenia w kontekście europejskiego semestru. W szczególności Rada zaleciła, aby Estonia rozwijała inwestycje publiczne na rzecz zielonej i cyfrowej transformacji oraz na rzecz bezpieczeństwa energetycznego, w tym poprzez wykorzystanie Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności, REPowerEU oraz innych funduszy unijnych. Rada zaleciła również wzmocnienie ochrony socjalnej, m.in. poprzez rozszerzenie zakresu świadczeń dla bezrobotnych, w szczególności w celu objęcia nimi osób, u których krótkie okresy pracy przeplatają się z okresami bezrobocia, oraz osób zatrudnianych w ramach niestandardowych form. Zaleciła również poprawę przystępności cenowej i jakości opieki długoterminowej, w szczególności poprzez zapewnienie jej trwałego finansowania oraz integrację usług zdrowotnych i społecznych. Rada zaleciła ponadto, aby Estonia ograniczyła ogólną zależność od paliw kopalnych i dywersyfikację przywozu paliw kopalnych poprzez przyspieszenie wdrażania odnawialnych źródeł energii, m.in. poprzez dalsze usprawnienie procedur wydawania pozwoleń, zapewnienie wystarczającej przepustowości połączeń międzysystemowych oraz wzmocnienie krajowej sieci elektroenergetycznej. Rada zaleciła Estonii zwiększenie efektywności energetycznej, w tym efektywności energetycznej budynków, w celu zmniejszenia zużycia energii. Co więcej, Rada wezwała Estonię do zintensyfikowania wysiłków na rzecz bardziej zrównoważonego charakteru systemu transportowego, m.in. poprzez elektryfikację sieci kolejowej oraz wprowadzenie zachęt służących promowaniu zrównoważonego i mniej zanieczyszczającego transportu, np. poprzez wymianę pojazdów drogowych. Po dokonaniu oceny stanu wdrożenia zaleceń krajowych z lat 2019, 2020 i 2021 Komisja stwierdza w momencie przedłożenia zmienionego krajowego RRP, że poczyniono pewne postępy w realizacji zalecenia dotyczącego wzmocnienia ochrony socjalnej. Poczyniono ograniczone postępy w realizacji zalecenia dotyczącego ograniczenia ogólnej zależności od paliw kopalnych.

(6)Złożenie zmienionego RRP nastąpiło po przeprowadzeniu procesu konsultacji zgodnie z krajowymi uregulowaniami, przy zaangażowaniu władz lokalnych i regionalnych, partnerów społecznych, organizacji społeczeństwa obywatelskiego, organizacji młodzieżowych i innych odpowiednich zainteresowanych stron. Podsumowanie konsultacji przedstawiono wraz ze zmienionym krajowym RRP. Na podstawie art. 19 rozporządzenia (UE) 2021/241 Komisja oceniła adekwatność, skuteczność, efektywność oraz spójność zmienionego RRP, zgodnie z wytycznymi dotyczącymi oceny ustanowionymi w załączniku V do tego rozporządzenia.

Aktualizacje na podstawie art. 18 ust. 2 rozporządzenia (UE) 2021/241

(7)W zmienionym RRP przedstawionym przez Estonię usunięto trzy działania w celu uwzględnienia zaktualizowanego maksymalnego wkładu finansowego. Estonia wyjaśniła, że z powodu ograniczenia maksymalnego wkładu finansowego dla Estonii z 969 299 213 EUR 3 do 863 271 631 EUR 4 nie jest już możliwe sfinansowanie wszystkich działań uwzględnionych w pierwotnym RRP Estonii. Estonia wyjaśniła, że niektóre działania należy usunąć ze względu na ograniczenie alokacji oraz ze względu na wzrost kosztów i zakłóceń w łańcuchach dostaw wpływających na realizację tych działań.

(8)Zmieniony RRP nie zawiera już niektórych działań uwzględnionych w komponencie 5 (Zrównoważony transport) i w komponencie 6 (Opieka zdrowotna i ochrona socjalna). Dotyczy to działania 5.2 (Inwestycja: Budowa odcinka linii kolejowej Tallinn-Rohuküla na zachód), działania 5.3 (Inwestycja: Budowa wspólnego terminalu multimodalnego Rail Baltic w Tallinie) i działania 6.5 (Inwestycja: Budowanie zdolności w zakresie wielofunkcyjnych śmigłowców medycznych). Działanie 5.2 obejmuje budowę odcinka linii kolejowej Tallinn-Rohuküla na zachód. Działanie 5.3 obejmuje budowę wspólnego terminalu multimodalnego Rail Baltic w Tallinie, co stanowi element projektu rozwoju infrastruktury transportu kolejowego na terenie niezagospodarowanym w ramach korytarza „Morze Północne – Morze Bałtyckie” transeuropejskich sieci transportowych (TEN-T). Działanie 6.5 polega na zakupie dwóch wielofunkcyjnych helikopterów medycznych, w tym wyposażenia pomocniczego, wyposażenia technicznego i zapewnieniu wstępnego szkolenia personelu niezbędnego do obsługi śmigłowców, a także na budowie lądowisk i miejsc lądowania w ośrodkach ratownictwa medycznego. W decyzji wykonawczej Rady z dnia 3 listopada 2021 r. należy zatem skreślić opis tych działań oraz powiązane z nimi kamienie milowe i wartości docelowe.

Aktualizacje na podstawie art. 21 rozporządzenia (UE) 2021/241

(9)Zmiany RRP przedstawione przez Estonię z uwagi na obiektywne okoliczności dotyczą 19 działań.

(10)Estonia wyjaśniła, że realizacja dwóch działań nie jest już możliwa z uwagi na skutki rosyjskiej agresji na Ukrainę. Ze względu na tę zaistniałą sytuację postanowiono dodatkowo zaplanować bunkier (kondygnacja podziemna) w szpitalu, którego budowę zaplanowano w ramach działania 6.2 (Inwestycja: Ustanowienie kompleksu medycznego w północnej Estonii). Tego typu dodatkowy element budowy spowodowałby wzrost kosztów, nie licząc kosztów wynikających z wysokiej inflacji i znacznego zakłócenia w łańcuchach dostaw, oraz opóźnienie robót budowlanych, które trwałyby jeszcze po roku 2026. Wiąże się to również z rezygnacją z budowy kompleksu medycznego w północnej Estonii). Dotyczy to odpowiednio kamieni milowych i wartości docelowych o numerach porządkowych 99–105 w ramach działania 6.2 (Inwestycja: Ustanowienie kompleksu medycznego w północnej Estonii). Estonia wyjaśniła ponadto, że konieczna jest zmiana nazwy kamienia milowego o numerze porządkowym 94 w ramach działania 6.1 (Reforma: Ogólna zmiana organizacji opieki zdrowotnej w Estonii) będącego elementem komponentu 6 (Opieka zdrowotna i ochrona socjalna), jako że w związku z rezygnacją z budowy kompleksu medycznego w północnej Estonii nie ma już potrzeby zmiany odpowiednich przepisów w celu uwzględnienia tego kompleksu w wykazie szpitali. Dodatkowo Estonia wyjaśniła również, że nie jest możliwe osiągnięcie wszystkich elementów kamienia milowego o numerze porządkowym 96 w ramach tego samego działania 6.1 (Reforma: Ogólna zmiana organizacji opieki zdrowotnej w Estonii) w komponencie 6 (Opieka zdrowotna i ochrona socjalna) według orientacyjnego harmonogramu. Opóźnienie wynika z konieczności priorytetowego potraktowania prac legislacyjnych i wydania wytycznych dla pielęgniarek, które wspierają uchodźców z Ukrainy, i dotyczy wyłącznie ustanowienia nowego systemu zwrotu kosztów ponoszonych przez pielęgniarki. Opóźnienie to nie dotyczy zmian systemu zwrotu kosztów ponoszonych przez lekarzy i farmaceutów. Kamień milowy o numerze porządkowym 96 podzielono zatem na dwa kamienie milowe, a ustanowienie systemu zwrotu kosztów ponoszonych przez pielęgniarki przełożono na II kwartał 2024 r. Na tej podstawie Estonia zwróciła się o zmianę dwóch kamieni milowymi w ramach działania 6.1 i usunięcie wyżej wskazanych kamieni milowych i wartości docelowych z działania 6.2; należy odpowiednio zmienić decyzję wykonawczą Rady.

(11)Estonia wyjaśniła, że realizacja trzech działań nie jest już możliwa przy założeniu kosztów oszacowanych w pierwotnym RRP, ponieważ koszty realizacji tych działań znacząco wzrosły z powodu wysokiej inflacji i zakłóceń w łańcuchach dostaw. Inflacja była wysoka w całym 2022 r., a wartość szczytową osiągnęła w sierpniu 2022 r., kiedy to zharmonizowany indeks cen konsumpcyjnych wzrósł o 25,2 % w porównaniu z sierpniem 2021 r. Wysoka inflacja wynika głównie z cen energii, które znacząco wzrosły z powodu rosyjskiej agresji na Ukrainę. Jednak również pozostałe ceny rosły w szybkim tempie. Na przykład wzrost kosztów budowy znacząco przyspieszył w 2021 r. głównie z powodu zakłóceń dostaw materiałów budowlanych, a ceny rosły jeszcze szybciej w pierwszych kwartałach 2022 r. we względu na niedobory materiałów budowlanych i siły roboczej w związku z rosyjską agresją na Ukrainę. Według Estonii w zaistniałej sytuacji realizacja niektórych dużych inwestycji uwzględnionych w pierwotnym RRP była niemożliwa po cenach przewidywanych w 2020 r. Dotyczy to kamieni milowych i wartości docelowych o numerach porządkowych 74 i 75 w ramach działania 4.5 (Inwestycja: Program wzmocnienia sieci elektroenergetycznej w celu zwiększenia zdolności produkcyjnej energii ze źródeł odnawialnych i dostosowania się do zmiany klimatu (np. ochrona przed burzami)) kamieni milowych i wartości docelowych o numerach porządkowych 76 i 77 w ramach działania 4.6 (Inwestycja: Program na rzecz zwiększenia produkcji energii na obszarach przemysłowych) oraz kamieni milowych i wartości docelowych o numerach porządkowych 78 i 79 w ramach działania 4.7 (Inwestycja: Pilotażowy program magazynowania energii) w komponencie 4 (Energia i efektywność energetyczna). Na tej podstawie Estonia nie ograniczyła celów dotyczących powiązanych wartości docelowych w porównaniu z pierwotnym planem, a zamiast tego utrzymała te działania w planie dzięki skompensowaniu wyższych szacowanych kosztów za pomocą środków pozyskanych w wyniku usunięcia pozostałych działań na podstawie art. 21 rozporządzenia (UE) 2021/241. Opis tych działań i powiązane z nimi kamienie milowe oraz wartości docelowe pozostają niezmienione.

(12)Estonia wyjaśniła, że realizacja jednego działania nie jest już możliwa w terminie i przy założeniu kosztów oszacowanych w pierwotnym RRP, ponieważ w wyniku wysokiej inflacji i zakłóceń w łańcuchach dostaw doszło do opóźnień w realizacji robót budowlanych i znacznego wzrostu kosztów realizacji tego działania. Dotyczy to wartości docelowej o numerze porządkowym 91 w ramach działania 5.4 (Inwestycja: Budowa linii tramwajowej w Tallinie) w komponencie 5 (Zrównoważony transport). Na tej podstawie Estonia zwróciła się o przedłużenie terminu realizacji i wykorzystanie środków uwolnionych dzięki usunięciu innych działań na podstawie art. 21 rozporządzenia (UE) 2021/241 w celu pokrycia wzrostów kosztów ponoszonych w ramach tego działania; należy odpowiednio zmienić decyzję wykonawczą Rady.

(13)Estonia wyjaśniła, że realizacja dwóch działań nie jest już możliwa z uwagi na znaczny wzrost kosztów wynagrodzeń i niedobór siły roboczej w sektorze IT. Dotyczy to wartości docelowej o numerze porządkowym 6 w ramach działania 1.2 (Inwestycja: Rozwój elektronicznej procedury wydawania pozwolenia na budowę) oraz wartości docelowych o numerach porządkowych 8 i 9 w ramach działania 1.3 (Inwestycja: Rozwój usług w zakresie cyfrowych listów przewozowych) w komponencie 1 (Transformacja cyfrowa przedsiębiorstw). Na tej podstawie Estonia zwróciła się o obniżenie wartości docelowych odpowiadających tym dwóm działaniom w porównaniu z pierwotnym RRP; należy odpowiednio zmienić decyzję wykonawczą Rady.

(14)Estonia wyjaśniła, że realizacja czterech działań nie jest już możliwa, ponieważ doszło do opóźnienia w realizacji tych działań na skutek zakłóceń w łańcuchach dostaw, nieoczekiwanych problemów, opóźnień w zakresie zamówień publicznych i procedur. Dotyczy to wartości docelowej o numerze porządkowym 61 w ramach działania 3.8 (Inwestycja: Budowa sieci szerokopasmowych o bardzo dużej przepustowości) w komponencie 3 (Cyfrowe państwo). Na tej podstawie Estonia zwróciła się o przedłużenie terminu na osiągnięcie tej wartości docelowej. W przypadku jednej inwestycji Estonia wyjaśniła w uzupełnieniu powodów wskazanych powyżej, że nie jest już możliwe osiągnięcie we wskazanym terminie kamienia milowego o numerze porządkowym 42 w ramach działania 2.7 (Inwestycja: Tworzenie możliwości wykorzystania ekologicznych technologii wodorowych opartych na odnawialnych źródłach energii) w komponencie 2 (Przyspieszenie zielonej transformacji w przedsiębiorstwach), ponieważ Estonia musi przekształcić swoje zaproszenie do składania wniosków na podstawie ostatecznej treści zmiany ogólnego rozporządzenia w sprawie wyłączeń grupowych (GBER), która nastąpiła po opracowaniu przez Estonię pierwotnej wersji zaproszenia do składania wniosków. Na tej podstawie Estonia zwróciła się o przedłużenie terminów na osiągnięcie tego kamienia milowego. W przypadku jednej reformy i jednej inwestycji doszło ponadto, niezależnie od powodów wskazanych powyżej, do zakłócenia prac administracyjnych ze względu na konieczność szybkiej integracji osób uciekających przed wojną w Ukrainie. Dotyczy to wartości docelowej o numerze porządkowym 14 w ramach działania 1.4 (Reforma: Reforma umiejętności na rzecz transformacji cyfrowej przedsiębiorstw) w komponencie 1 (Transformacja cyfrowa przedsiębiorstw) i wartości docelowej o numerze porządkowym 26 w ramach działania 2.2 (Inwestycja: Zielone umiejętności wspierające zieloną transformację przedsiębiorstw) w komponencie 2 (Przyspieszenie zielonej transformacji w przedsiębiorstwach). Na tej podstawie Estonia zwróciła się o przedłużenie terminu na osiągnięcie tych dwóch wartości docelowych oraz o zmianę nazwy platformy informatycznej na potrzeby rejestracji działań szkoleniowych powiązanych z działaniem 1.4. Należy odpowiednio zmienić decyzję wykonawczą Rady.

(15)Estonia zwróciła się również o możliwość wykorzystania środków uwolnionych w wyniku usunięcia działań na podstawie art. 21 rozporządzenia (UE) 2021/241 i przeznaczenia ich na zwiększenie poziomu ambicji dwóch działań i uwzględnienie pięciu nowych działań w zmienionym RRP. W jednym przypadku wzrost poziomu ambicji przybiera formę wzrostu wartości docelowych. Dotyczy to wartości docelowych o numerach porządkowych 35 i 36 w ramach działania 2.5 (Inwestycja: Wdrażanie ekologicznych technologii zasobooszczędnych) w komponencie 2 (Przyspieszenie zielonej transformacji w przedsiębiorstwach). Na tej podstawie Estonia zwróciła się o zwiększenie wyżej wskazanych wartości docelowych. W innym przypadku wzrost poziomu ambicji przybiera formę dodatkowej wartości docelowej. Dotyczy to wartości docelowej o numerze porządkowym 69a w ramach działania 4.3 (Inwestycja: Wsparcie renowacji małych budynków mieszkalnych) w komponencie 4 (Energia i efektywność energetyczna). Na tej podstawie Estonia zwróciła się o uwzględnienie w planie wartości docelowej dotyczącej tego działania. Uwzględnienie pięciu nowych działań dotyczy kamieni milowych i wartości docelowych o numerach porządkowych 43a, 43b i 43c w ramach działania 2.8 (Inwestycja: Wsparcie w zakresie inwestycji na rzecz bezpieczeństwa dostaw) w komponencie 2 (Przyspieszenie zielonej transformacji w przedsiębiorstwach), kamieni milowych o numerach porządkowych 80a, 80b i 80c w ramach działania 4.8 (Inwestycja: Pobudzenie rozwoju morskich farm wiatrowych) w komponencie 4 (Energia i efektywność energetyczna), kamieni milowych i wartości docelowych o numerach porządkowych 84a i 85a w ramach działania 5.2a (Inwestycja: Wielozadaniowy statek) oraz kamieni milowych i wartości docelowych o numerach porządkowych 86a i 87a w ramach działania 5.3.a (Inwestycja: Budowa wiaduktów Rail Baltic) w komponencie 5 (Zrównoważony transport) oraz kamieni milowych i wartości docelowych o numerach porządkowych 99a i 100a w ramach działania 6.2.a (budowa TERVIKUM) w komponencie 6 (Opieka zdrowotna i ochrona socjalna). Na tej podstawie Estonia zwróciła się o uwzględnienie w planie kamieni milowych i wartości docelowych dotyczących tych pięciu działań; należy odpowiednio zmienić decyzję wykonawczą Rady.

(16)Komisja uznaje, że powody przedstawione przez Estonię uzasadniają aktualizację na podstawie art. 18 ust. 2 rozporządzenia (UE) 2021/241 i zmianę na podstawie art. 21 ust. 2 tego rozporządzenia.

Korekty błędów pisarskich

(17)W tekście decyzji wykonawczej Rady z dnia 3 listopada 2021 r. zauważono jeden błąd pisarski wpływający na dwie wartości docelowe w ramach jednego działania. Należy zmienić decyzję wykonawczą Rady w celu skorygowania tego błędu pisarskiego, który nie odzwierciedla treści RRP przedstawionego Komisji w dniu 18 czerwca 2021 r., zgodnego z ustaleniami między Komisją a Estonią. Ten błąd pisarski dotyczy wartości docelowych o numerach porządkowych 39–40 w ramach działania 2.6 (Inwestycja: Zielony Fundusz) w komponencie 2 (Przyspieszenie zielonej transformacji w przedsiębiorstwach). Korekty te nie wpływają na realizację odnośnego działania.

Rozdział REPowerEU na podstawie art. 21c rozporządzenia (UE) 2021/241

(18)Rozdział REPowerEU obejmuje jedną reformę o zwiększonej skali i dwie nowe inwestycje. Reforma 8.1 ma ułatwić rozpowszechnienie wykorzystania odnawialnych źródeł energii. W szczególności ta nowa reforma będzie oparta na reformie przewidzianej w ramach działania 4.4 i obejmie określenie odpowiednich obszarów rozwoju energii wiatrowej, usprawnienie ram udzielania zezwoleń w odniesieniu do projektów z zakresu energii odnawialnej dotyczących energii wiatrowej oraz budowanie zdolności organów udzielających zezwoleń. Celem inwestycji 8.2 jest zwiększenie zdolności sieci dystrybucji energii elektrycznej w celu zwiększenia dostępu do sieci instalacji do produkcji energii odnawialnej. Inwestycja 8.3 służy dwóm celom. Po pierwsze, jej celem jest utworzenie niezbędnych warunków regulacyjnych, organizacyjnych i finansowych pozwalających na zwiększenie produkcji i wykorzystania zrównoważonego biogazu i zrównoważonego biometanu. Po drugie, inwestycja 8.3 ma na celu zwiększenie zainstalowanej zdolności do produkcji zrównoważonego biometanu. Wkład działań REPowerEU w zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii powinien przyczynić się do przezwyciężenia niedoborów dostaw energii i tym samym do ograniczenia ryzyka wysokich cen energii. Zmiany te powinny być korzystne dla wszystkich konsumentów, w tym konsumentów w najtrudniejszej sytuacji. Estonia zgłosiła również, że na finansowanie ukierunkowanych działań służących zwalczeniu ubóstwa energetycznego przeznacza również środki z własnego budżetu krajowego.

(19)Komisja oceniła zmieniony RRP zawierający rozdział REPowerEU według kryteriów oceny określonych w art. 19 ust. 3 rozporządzenia (UE) 2021/241.

Wyważona reakcja przyczyniająca się do realizacji sześciu filarów

(20)Zgodnie z art. 19 ust. 3 lit. a) i kryterium 2.1 załącznika V do rozporządzenia (UE) 2021/241 zmieniony RRP, zawierający rozdział dotyczący REPowerEU, stanowi w dużym stopniu (rating A) kompleksową i odpowiednio wyważoną reakcję na sytuację gospodarczą i społeczną, tym samym przyczyniając się odpowiednio do realizacji wszystkich sześciu filarów, o których mowa w art. 3 tego rozporządzenia, z uwzględnieniem szczególnych wyzwań, przed którymi stoi dane państwo członkowskie, oraz alokacji finansowej na jego rzecz.

(21)Komisja uznaje, że zmiana planu, uzupełnionego o rozdział REPowerEU, ma wpływ wyłącznie na ocenę wkładu RRP w osiągnięcie założeń pierwszego filaru, jakim jest zielona transformacja. W przypadku pozostałych filarów charakter i zakres proponowanych zmian RRP nie mają wpływu na wcześniejszą ocenę planu, zgodnie z którą stanowi on w dużym stopniu kompleksową i odpowiednio wyważoną reakcję na sytuację gospodarczą i społeczną, ani na sposób, w jaki plan przyczynia się odpowiednio do realizacji wszystkich sześciu filarów, o których mowa w art. 3 rozporządzenia (UE) 2021/241. Zmiana będzie kontynuacją procesu wzmacniania opieki zdrowotnej oraz odporności gospodarczej, społecznej i instytucjonalnej kraju, jak opisano w piątym filarze. W szczególności zastąpienie kompleksu medycznego w północnej Estonii projektem TERVIKUM przyczyni się do zwiększenia odporności i dostępności systemu opieki zdrowotnej w Estonii. W przypadku komponentu dotyczącego zrównoważonego transportu nowe działania, takie jak budowa wiaduktów Rail Baltic oraz wielozadaniowy statek, nadal będą przyczyniać się do przechodzenia na bardziej zrównoważony transport w ramach filaru, jakim jest zielona transformacja, oraz do udoskonalenia sieci połączeń transportu publicznego w ramach filaru czwartego, jakim jest spójność społeczna i terytorialna, podobnie jak miałoby to miejsce w przypadku realizacji poprzednich działań polegających na budowie wspólnego terminalu multimodalnego Rail Baltic i budowie odcinka linii kolejowej Tallinn-Rohuküla na zachód.

(22)Jeżeli chodzi o pierwszy filar, zmieniony RRP Estonii, uzupełniony o rozdział REPowerEU, zawiera dodatkowe działania mające na celu pokonanie wyzwań związanych z zieloną transformacją, w szczególności w ramach komponentu 2 (Przyspieszenie zielonej transformacji w przedsiębiorstwach), komponentu 4 (Energia i efektywność energetyczna), komponentu 5 (Zrównoważony transport) i komponentu 8 (Rozdział REPowerEU).

(23)Wyzwania związane z zieloną transformacją uwzględniono w nowej inwestycji 2.8 w komponencie 2, którego celem jest wsparcie przechodzenia przez przedsiębiorstwa przemysłowe z energii z paliw kopalnych na energię z alternatywnych źródeł. Do kwalifikowalnych rodzajów energii ze źródeł alternatywnych zaliczają się: energia wiatrowa, słoneczna, energia ze zrównoważonego biogazu i energia geotermalna, elektryfikacja i podłączenie do wydajnych systemów ciepłowniczych. Przestawienie się na inne rodzaje paliwa będzie miało pozytywny skutek w kontekście łagodzenia zmiany klimatu, bezpieczeństwa energetycznego i przystępności cenowej energii.

(24)Ważne starania podejmuje się w ramach działania służącego pobudzeniu rozwoju morskich farm wiatrowych w ramach komponentu 4, który przyczynia się do rozwoju odnawialnych zasobów energetycznych i tym samym do wzrostu udziału energii odnawialnej w koszyku energetycznym Estonii. Budowa nowych instalacji do produkcji energii odnawialnej przyczyni się do przejścia na neutralną dla klimatu produkcję energii i ograniczenia zależności od paliw kopalnych.

(25)Nowo dodane działania na rzecz zrównoważonego transportu w komponencie 5 przyczyniają się do rozwoju bardziej ekologicznych rodzajów transportu i do zwiększenia udziału rodzajów transportu przyjaznych dla klimatu, głównie za sprawą transportu kolejowego i morskiego. Budowa pięciu wiaduktów Rail Baltic przyczyni się do rozwoju nowego zelektryfikowanego połączenia kolejowego, natomiast nowy niskoemisyjny wielozadaniowy statek przyczyni się między innymi do ochrony bioróżnorodności. Inwestycje te pomogą Estonii propagować przechodzenie na rodzaje transportu bardziej przyjazne dla klimatu i będą miały wkład w długoterminową redukcję emisji w sektorze transportu.

(26)Działania określone w rozdziale REPowerEU przyczynią się do osiągnięcia unijnych celów klimatycznych na 2030 r. i celu polegającego na osiągnięciu przez UE neutralności klimatycznej do 2050 r., ponieważ mają pobudzić większe wykorzystanie energii odnawialnej. W szczególności w ramach komponentu 8 Estonia zamierza podjąć działania ułatwiające wprowadzanie odnawialnych źródeł energii, zwiększające dostęp instalacji produkujących energię elektryczną do sieci dystrybucji energii elektrycznej oraz intensyfikujące produkcję i wykorzystanie zrównoważonego biometanu. Oczekuje się, że cztery spośród pięciu nowych działań w zmienionym planie i wszystkie trzy działania w rozdziale REPowerEU znacznie przyczynią się do zielonej transformacji, w tym wzmocnienia bioróżnorodności, lub ułatwią reagowanie na związane z nią wyzwania.

Sprostanie wszystkim wyzwaniom wskazanym w zaleceniach krajowych lub znacznej części tych wyzwań

(27)Zgodnie z art. 19 ust. 3 lit. b) i kryterium 2.2 załącznika V do rozporządzenia (UE) 2021/241 zmieniony RRP, zawierający rozdział dotyczący REPowerEU, ma przyczynić się do skutecznego sprostania wszystkim wyzwaniom lub znacznej części wyzwań (rating A), które zostały wskazane w skierowanych do Estonii zaleceniach krajowych, w tym w zakresie ich aspektów fiskalnych, lub wyzwaniom wskazanym w innych stosownych dokumentach formalnie przyjętych przez Komisję w ramach europejskiego semestru. W szczególności w zmienionym RRP uwzględniono zalecenie krajowe z 2022 r. dotyczące energii.

(28)Zmieniony RRP obejmuje obszerny zestaw wzajemnie wzmacniających się reform i inwestycji, które przyczyniają się do skutecznego sprostania wszystkim wyzwaniom gospodarczym i społecznym, przedstawionym w zaleceniach krajowych skierowanych do Estonii przez Radę w kontekście europejskiego semestru w 2022 r. (lub znacznej części tych wyzwań). W obszarze energii Rada zaleciła w szczególności ograniczenie ogólnej zależności od paliw kopalnych i dywersyfikację ich przywozu poprzez przyspieszenie wdrażania odnawialnych źródeł energii, m.in. poprzez dalsze usprawnienie procedur wydawania pozwoleń, zapewnienie wystarczającej przepustowości połączeń międzysystemowych oraz wzmocnienie krajowej sieci elektroenergetycznej. Nowe inwestycje i reformy służą zwiększeniu bezpieczeństwa energetycznego, ułatwieniu rozwoju morskich farm wiatrowych, zwiększeniu przepustowości sieci dystrybucyjnej, usprawnieniu procedur wydawania pozwoleń na realizację projektów z zakresu energii odnawialnej oraz pobudzeniu produkcji zrównoważonego biometanu oraz jego wykorzystania. W rezultacie działania te powinny przyczynić się do ograniczenia ogólnej zależności od paliw kopalnych poprzez przyspieszenie wdrażania odnawialnych źródeł energii, jak wskazano w zaleceniach krajowych skierowanych do Estonii w 2022 r. W zmienionym RRP zwiększono ponadto poziom ambicji przez określenie wyższych wartości docelowych w zakresie inwestycji w renowacje małych budynków mieszkalnych oraz wdrażania ekologicznych technologii zasobooszczędnych zgodnie z zaleceniem krajowym z 2022 r. Estonia zajmuje się również wyzwaniami związanymi z dywersyfikacją przywozu paliw kopalnych i zapewnieniem wystarczającej przepustowości połączeń międzysystemowych bez wykorzystania środków z RRP. Jeżeli chodzi o dywersyfikację przywozu paliw kopalnych, Estonia zdołała zaprzestać nabywania rosyjskiego gazu dzięki podjętym staraniom, np. dzięki podjęciu współpracy z Finlandią i utworzeniu pływającej jednostki służącej magazynowaniu i regazyfikacji. Jeżeli chodzi o przepustowość połączeń międzysystemowych, Estonia nadal dąży do synchronizacji swojej sieci elektroenergetycznej z unijną siecią elektroenergetyczną. Osiągnięcie bardziej zrównoważonego charakteru systemu transportowego będzie możliwe za sprawą inwestycji w wiadukty Rail Baltic i wielozadaniowy statek zgodnie z zaleceniem krajowym z 2022 r. dotyczącym transportu niskoemisyjnego. Budowa TERVIKUM (nowego ośrodka opieki zdrowotnej w mieście Viljandi) będzie sprzyjać świadczeniu zintegrowanych usług zdrowotnych i społecznych. Działanie to przyczyni się do realizacji zaleceń krajowych dotyczących lepszego świadczenia zintegrowanych usług zdrowotnych i społecznych.

(29)RRP stanowi podstawę dalszych reform w sektorach opieki społecznej i zdrowotnej, aby rozwiązać problem niedoboru pracowników służby zdrowia, poprawić jakość i dostęp do opieki długoterminowej dla wszystkich osób potrzebujących opieki, rozszerzyć zakres świadczeń dla bezrobotnych i zmniejszyć zróżnicowanie wynagrodzenia ze względu na płeć, w szczególności dzięki zwiększeniu przejrzystości płac. Działania przewidziane w RRP, których celem jest obniżenie emisyjności gospodarki, polegają głównie na inwestycjach. Jeśli chodzi o reformy, należy się spodziewać, że konkretne działania mające na celu stopniowe wycofywanie łupków bitumicznych zostaną określone w krajowym planie rozwoju sektora energetycznego dopiero pod koniec 2025 r.

(30)Uznaje się, że zalecenie dotyczące zapewnienia, aby wzrost bieżących wydatków finansowanych z zasobów krajowych był zgodny z ogólnie neutralnym kursem polityki, przy uwzględnieniu dalszego tymczasowego i ukierunkowanego wsparcia dla gospodarstw domowych i przedsiębiorstw najbardziej narażonych na podwyżki cen energii oraz dla osób uciekających z Ukrainy, wykracza poza zakres RRP Estonii, niezależnie od faktu, że przewiduje się, iż Estonia nadal będzie wykorzystywać bezzwrotne wsparcie z Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności w 2023 r. na finansowanie dodatkowej inwestycji wspomagającej odbudowę.

Zasada „Nie czyń poważnych szkód”

(31)Zgodnie z art. 19 ust. 3 lit. d) i kryterium 2.4 załącznika V do rozporządzenia (UE) 2021/241 zmieniony RRP, zawierający rozdział dotyczący REPowerEU, ma przyczynić się do zapewnienia, aby żadne z działań służących realizacji reform i projektów inwestycyjnych ujętych w RRP nie czyniło poważnych szkód dla celów środowiskowych (rating A) w rozumieniu art. 17 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/852 5 (zasada „nie czyń poważnych szkód”).

(32)Zmieniony plan obejmuje ocenę zgodności z zasadą „nie czyń poważnych szkód” zgodnie z metodyką określoną w opracowanych przez Komisję Wytycznych technicznych dotyczących stosowania zasady „nie czyń poważnych szkód” na podstawie rozporządzenia ustanawiającego Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności (2021/C 58/01). Ocenie tej poddaje się systematycznie każdą zmienioną reformę i inwestycję zgodnie z dwuetapowym podejściem. W jej wyniku stwierdzono, że w przypadku żadnego ze zmienionych działań nie występuje ryzyko poważnych szkód albo, jeżeli zidentyfikowano ryzyko, po przeprowadzeniu dodatkowej szczegółowej oceny stwierdza się, że nie jest to ryzyko poważnych szkód. Estonia przedstawiła sprawozdanie ze szczegółowej oceny nowych działań, w tym działań określonych w rozdziale REPowerEU. Żadne z działań określonych w rozdziale REPowerEU nie wymagały odstępstwa od zasady „nie czyń poważnych szkód”. W stosownych przypadkach wymagania oceny zgodności z zasadą „nie czyń poważnych szkód” są wpisane w projekt działania i określone w ramach kamienia milowego lub wartości docelowej danego działania. Na podstawie przedstawionych informacji można stwierdzić, że żadne z działań nie czyni poważnych szkód w kontekście celów środowiskowych w rozumieniu art. 17 rozporządzenia (UE) 2020/852.

Wkład w osiągnięcie celów REPowerEU

(33)Zgodnie z art. 19 ust. 3 lit. da) rozporządzenia (UE) 2021/241 i kryterium 2.12 załącznika V do tego rozporządzenia oczekuje się, że rozdział REPowerEU w dużym stopniu (rating A) skutecznie przyczyni się do zwiększenia bezpieczeństwa energetycznego, dywersyfikacji dostaw energii w Unii, zwiększania wykorzystania energii odnawialnej i zwiększania efektywności energetycznej oraz zdolności do magazynowania energii lub do niezbędnego zmniejszenia zależności od paliw kopalnych przed 2030 r.

(34)Oczekuje się, że realizacja działań uwzględnionych w rozdziale REPowerEU znacząco przyczyni się do wspierania osiągnięcia celów określonych w art. 21c ust. 3 lit. b) i e) rozporządzenia (UE) 2021/241. Reforma dotycząca wydawania pozwoleń na realizację projektów z zakresu energii odnawialnej i działanie dotyczące zrównoważonego biometanu przyczynią się do osiągnięcia celu określonego w art. 21c ust. 3 lit. b) rozporządzenia, tj. dywersyfikacji dostaw energii w Unii poprzez zwiększenie udziału i przyspieszenie wprowadzania energii ze źródeł odnawialnych oraz zwiększanie produkcji i wykorzystania zrównoważonego biometanu. Inwestycja w sieć elektroenergetyczną odnosi się do celu określonego w art. 21c ust. 3 lit. e) rozporządzenia, tj. do niezbędnego zmniejszenia zależności od paliw kopalnych przed 2030 r. przez usprawnienie wewnętrznego przesyłu i usunięcie wąskich gardeł w zakresie dystrybucji oraz przyspieszenie integracji odnawialnych źródeł energii.

(35)Działania REPowerEU są zgodne z ramami polityki Estonii, których celem jest redukcja emisji gazów cieplarnianych i zwiększenie udziału odnawialnych źródeł energii. Działania są ponadto wzmocnieniem działań uwzględnionych w pierwotnym RRP i dotyczących magazynowania energii, udoskonalenia sieci elektroenergetycznej i pobudzenia produkcji energii odnawialnej na obszarach przemysłowych, ponieważ docelowo będą skutkowały wzrostem udziału energii odnawialnej.

(36)Działania REPowerEU w dużym stopniu skupiają się zatem na zwiększeniu wykorzystania odnawialnych źródeł energii i ich integracji z siecią elektroenergetyczną, dzięki czemu Estonia będzie mogła zwiększyć udział krajowych źródeł energii w koszyku energetycznym. W takiej sytuacji nastąpi spadek zapotrzebowania na import paliw będących źródłem energii i, co za tym idzie, wzrośnie bezpieczeństwo energetyczne kraju.

Działania mające wymiar lub skutek transgraniczny lub wielokrajowy

(37)Zgodnie z art. 19 ust. 3 lit. db) rozporządzenia (UE) 2021/241 i kryterium 2.13 załącznika V do tego rozporządzenia oczekuje się, że działania uwzględnione w rozdziale REPowerEU będą w dużym stopniu (rating A) miały wymiar lub skutek transgraniczny lub wielokrajowy. W rozumieniu zmienionego rozporządzenia (UE) 2021/241 wszystkie trzy działania uwzględnione w rozdziale REPowerEU, a tym samym 100 % ich szacowanych kosztów, mają wymiar lub skutek transgraniczny lub wielokrajowy. Działania uwzględnione w rozdziale REPowerEU bezpośrednio przyczynią się do produkcji energii ze źródeł odnawialnych i jej integracji z siecią. W rezultacie przyczynią się do zmniejszenia zależności od paliw kopalnych i zapotrzebowania na energię, w związku z czym uznaje się, że mają one pozytywny skutek transgraniczny, jak określono w wytycznych Komisji w kontekście REPowerEU.

Przyczynienie się do zielonej transformacji, w tym do różnorodności biologicznej

(38)Zgodnie z art. 19 ust. 3 lit. e) i kryterium 2.5 załącznika V do rozporządzenia (UE) 2021/241 zmieniony RRP, zawierający rozdział dotyczący REPowerEU, zawiera działania, które przyczyniają się w dużym stopniu (rating A) do zielonej transformacji, w tym do różnorodności biologicznej, lub do sprostania związanym z tym wyzwaniom. Działania wspierające realizację celów klimatycznych odpowiadają kwocie wynoszącej 59,4 % łącznej alokacji w ramach planu odbudowy i zwiększania odporności oraz 77,6 % łącznych szacunkowych kosztów działań uwzględnionych w rozdziale REPowerEU, obliczonej zgodnie z metodyką określoną w załączniku VI do tego rozporządzenia. Zgodnie z art. 17 rozporządzenia (UE) 2021/241 zmieniony RRP zawierający rozdział REPowerEU jest spójny z informacjami widniejącymi w krajowym planie w dziedzinie energii i klimatu na lata 2021–2030.

(39)Oprócz działań uwzględnionych w komponentach dotyczących zielonej transformacji w przedsiębiorstwach, energii i efektywności energetycznej oraz zrównoważonego transportu, które zostały zapisane w pierwotnym RRP Estonii, w zmienionym RRP rozszerzono działania dotyczące efektywności energetycznej, magazynowania energii i wzmocnienia sieci elektroenergetycznej. W ramach nowych działań Estonia koncentruje się na usunięciu barier w zakresie wdrażania technologii energii wiatrowej i propaguje wykorzystanie energii ze źródeł odnawialnych przez przedsiębiorstwa. Przez dodanie inwestycji w postaci wielozadaniowego statku do zwalczania zanieczyszczeń priorytetowo traktuje się również kwestię bioróżnorodności, która nie została wyraźnie uwzględniona w pierwotnym planie.

(40)Jeżeli chodzi o wkład działań określonych w rozdziale REPowerEU, o który uzupełniono estoński RRP, w osiągnięcie celów klimatycznych na rok 2030 i w celu polegającego na pozyskanie przez UE neutralności klimatycznej do 2050 r., działania te mają, z jednej strony, pobudzić wykorzystanie energii odnawialnej w ujęciu ogólnym, a z drugiej strony mają w szczególności spowodować rozwój produkcji zrównoważonego biogazu i zrównoważonego biometanu ze źródeł lokalnych. W szczególności w ramach komponentu 8 Estonia przewidziała działania ułatwiające wprowadzenie odnawialnych źródeł energii, zwiększające dostęp instalacji produkujących energię elektryczną do sieci dystrybucji energii elektrycznej oraz intensyfikujące produkcję i wykorzystanie zrównoważonego biometanu zgodnie z dyrektywą (UE) 2018/2001.

(41)Działania te będą miały trwały wpływ, gdyż przyspieszą stopniowe wycofywanie paliw kopalnych z myślą o osiągnięciu zrównoważonego systemu energii ze źródeł odnawialnych w Estonii. Spowodują znaczne ograniczenie intensywności emisji gazów cieplarnianych w związku z produkcją energii wykorzystywanej w Estonii i tym samym przyczynią się do osiągnięcia celów klimatycznych na rok 2030 oraz celu polegającego na osiągnięciu przez UE neutralności klimatycznej do 2050 r.

(42)Ze względu na ograniczony maksymalny wkład finansowy w przypadku RRP Estonii i uwzględnienie nowych działań sprzyjających zielonej transformacji wkład planu w realizację celów klimatycznych wzrósł z 41,5 % do 59,4 %.

Przyczynianie się do transformacji cyfrowej

(43)Zgodnie z art. 19 ust. 3 lit. f) i kryterium 2.6 załącznika V do rozporządzenia (UE) 2021/241 zmieniony RRP zawiera działania, które w dużym stopniu przyczyniają się do transformacji cyfrowej lub do sprostania związanym z nią wyzwaniom. Działania wspierające realizację celów cyfrowych stanowią kwotę wynoszącą 24,1 % łącznej alokacji w ramach zmienionego RRP, obliczoną zgodnie z metodyką określoną w załączniku VII do tego rozporządzenia.

(44)Pozytywna ocena wkładu w transformację cyfrową zawarta w decyzji wykonawczej Rady z dnia 3 listopada 2021 r. nadal jest aktualna. Zmieniony plan odbudowy i zwiększania odporności obejmuje małe zmiany czterech działań dotyczących transformacji cyfrowej i nie zawiera nowych działań przyczyniających się do transformacji cyfrowej. 

(45)Ze względu na ograniczony maksymalny wkład finansowy w przypadku RRP Estonii wkład planu, z wyłączeniem rozdziału REPowerEU zgodnie z art. 21c ust. 5, w realizację celów cyfrowych wzrósł z 21,5 % do 24,1 %.

Monitorowanie i realizacja

(46)Zgodnie z art. 19 ust. 3 lit. h) i kryterium 2.8 załącznika V do rozporządzenia (UE) 2021/241 ustalenia zaproponowane w zmienionym RRP, zawierającym rozdział dotyczący REPowerEU, są adekwatne (rating A), aby zapewnić skuteczne monitorowanie i realizację RRP, w tym planowanego harmonogramu działań, kamieni milowych i wartości docelowych oraz związanych z nimi wskaźników.

(47)Charakter i zakres proponowanych zmian estońskiego planu odbudowy i zwiększania odporności nie mają wpływu na wcześniejszą ocenę skutecznego monitorowania i realizacji planu odbudowy i zwiększania odporności. Kamienie milowe i wartości docelowe towarzyszące zmienionym działaniom, w tym działaniom określonym w rozdziale dotyczącym REPowerEU, są jasne i realistyczne, a zaproponowane wskaźniki dotyczące tych kamieni milowych i wartości docelowych są adekwatne, akceptowalne i wiarygodne.

Kalkulacja kosztów

(48)Zgodnie z art. 19 ust. 3 lit. i) i kryterium 2.9 załącznika V do rozporządzenia (UE) 2021/241 przedstawione w zmienionym RRP, zawierającym rozdział dotyczący REPowerEU, uzasadnienie kwoty szacunkowych łącznych kosztów planu jest w umiarkowanym stopniu (rating B) racjonalne i wiarygodne, zgodne z zasadą efektywności kosztowej i proporcjonalne do spodziewanego wpływu na krajową gospodarkę i społeczeństwo.

(49)Na podstawie przekazanych informacji można stwierdzić, że z oceny szacunkowych kosztów nowych inwestycji i działań REPowerEU wynika, iż większość kosztów jest racjonalna i wiarygodna, mimo że dowody wskazują na różny stopień szczegółowości i dokładności obliczeń. W niektórych przypadkach szczegółowe informacje na temat metodyki i założeń wykorzystanych do oszacowania kosztów były ograniczone – częściowo ze względu na fakt, że chodziło o nowe działania – lub mniej jasne, przez co nie można było przyznać ratingu A w ramach tego kryterium oceny. Co więcej, zmiany w szacunkach kosztów związanych ze zmienionymi działaniami były uzasadnione i proporcjonalne, przez co nie zmieniła się racjonalność i wiarygodność tych szacunków kosztów w porównaniu z pierwotnym RRP. Na koniec, szacunkowe łączne koszty zmienionego RRP są zgodne z zasadą efektywności kosztowej i proporcjonalne do spodziewanego wpływu na krajową gospodarkę i społeczeństwo.

Spójność RRP

(50)Zgodnie z art. 19 ust. 3 lit. k) i kryterium 2.11 załącznika V do rozporządzenia (UE) 2021/241 zmieniony RRP, zawierający rozdział dotyczący REPowerEU, zawiera w umiarkowanym stopniu (rating B) działania służące realizacji reform i projektów inwestycji publicznych, które mają spójny charakter.

(51)Zmiany w RRP wykazują spójność w ramach każdego komponentu i wzajemne powiązania tematyczne i synergie między poszczególnymi komponentami, w szczególności między komponentami związanymi z zieloną transformacją oraz nowo dodanym rozdziałem dotyczącym REPowerEU. Działania określone w rozdziale REPowerEU przyczyniły się do dalszego zwiększenia spójności przez wzmocnienie działań uwzględnionych w pierwotnym RRP dotyczących magazynowania energii, udoskonalenia sieci elektroenergetycznej i pobudzenia produkcji energii odnawialnej na obszarach przemysłowych. W szczególności działania REPowerEU obejmują reformę i inwestycje służące zwiększeniu produkcji i integracji energii ze źródeł odnawialnych. W porównaniu z pierwotnym RRP w znacznym stopniu rozszerzono również działanie wspierające energooszczędne renowacje prywatnych lokali mieszkalnych. Nowa inwestycja w pobudzenie rozwoju morskich farm wiatrowych ściśle wiąże się z istniejącymi działaniami służącymi zwiększeniu udziału energii odnawialnej i powinna skutkować zniesieniem ograniczeń dotyczących wysokości turbin wiatrowych w Zatoce Ryskiej i na trzech wyspach, a tym samym uwolnić niewykorzystany potencjał Estonii w zakresie produkcji morskiej energii wiatrowej. Za sprawą nowej inwestycji w infrastrukturę ochrony zdrowia w dalszym czasie zapewnia się poprawę dostępu do opieki zdrowotnej, jak przewidziano w pierwotnym RRP. Jednocześnie nie rozwiązano kwestii określonych ograniczeń związanych ze spójnością pierwotnego planu. Zasadniczo w zmienionym planie nadal przewidziano więcej inwestycji niż reform, a ponadto nie wzmocniono jego społecznego wymiaru. W RRP nie uwzględniono konkretnych działań mających na celu stopniowe wycofywanie łupków bitumicznych – których określenia należy się spodziewać w krajowym planie rozwoju sektora energetycznego dopiero pod koniec 2025 r. – ani nie przewidziano szerszych reform, takich jak zielone opodatkowanie.

Wszelkie pozostałe kryteria oceny

(52)Komisja jest zdania, że zmiany przedstawione przez Estonię nie mają wpływu na pozytywną ocenę RRP określoną w decyzji wykonawczej Rady z dnia 3 listopada 2021 r. w zakresie jego adekwatności, skuteczności, efektywności oraz spójności na podstawie kryteriów oceny określonych w art. 19 ust. 3 lit. c), g) i j).

Proces konsultacji

(53)Na etapie przygotowania zmienionego RRP, zawierającego rozdział dotyczący REPowerEU, Estonia skorzystała ze wsparcia przewidzianego w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/240 z dnia 10 lutego 2021 r. ustanawiającego Instrument Wsparcia Technicznego (tytuł projektu „Wsparcie na rzecz REPowerEU”). W kontekście przygotowania sprawozdania, które zawierało informacje wykorzystane do opracowania działań REPowerEU, zapewniono inkluzywne zaangażowanie zainteresowanych stron.

(54)Realizacja zmienionego planu, zawierającego rozdział dotyczący REPowerEU, obejmuje konsultacje z zainteresowanymi stronami na potrzeby przyjęcia odpowiednich aktów wykonawczych w odniesieniu do każdego działania, a także regularne informowanie zainteresowanych stron o postępach w realizacji planu w ramach odbywającego się corocznie w Estonii wydarzenia dotyczącego realizacji RRP Estonii. Aby zapewnić odpowiedzialność odpowiednich podmiotów, kluczowe znaczenie ma zaangażowanie wszystkich odpowiednich władz lokalnych i zainteresowanych stron, w tym partnerów społecznych, w całym okresie realizacji inwestycji i reform przewidzianych w zmienionym RRP zawierającym rozdział dotyczący REPowerEU.

Pozytywna ocena

(55)Po pozytywnej ocenie Komisji w sprawie zmienionego RRP, zawierającego rozdział dotyczący REPowerEU, i stwierdzeniu, że plan ten spełnia w zadowalający sposób kryteria oceny określone w rozporządzeniu (UE) 2021/241, zgodnie z art. 20 ust. 2 tego rozporządzenia i załącznikiem V do tego rozporządzenia, należy określić reformy i projekty inwestycyjne niezbędne do zrealizowania zmienionego RRP, zawierającego rozdział dotyczący REPowerEU, odpowiednie kamienie milowe, wartości docelowe i wskaźniki, a także kwotę udostępnianą przez Unię na wdrożenie zmienionego RRP, zawierającego rozdział dotyczący REPowerEU, w formie bezzwrotnego wsparcia finansowego.

Wkład finansowy

(56)Szacunkowy łączny koszt zmienionego RRP Estonii, zawierającego rozdział dotyczący REPowerEU, wynosi 953 330 000 EUR. Ponieważ kwota szacunkowych łącznych kosztów zmienionego RRP, zawierającego rozdział dotyczący REPowerEU, jest wyższa od zaktualizowanego maksymalnego wkładu finansowego dostępnego dla Estonii, wkład finansowy obliczony zgodnie z art. 11, przydzielony na zmieniony RRP Estonii, zawierający rozdział dotyczący REPowerEU, powinien być równy łącznej kwocie wkładu finansowego przydzielonego na zmieniony RRP Estonii, zawierający rozdział dotyczący REPowerEU. Kwota ta wynosi 953 184 800 EUR. 

(57)Zgodnie z art. 21a ust. 5 rozporządzenia (UE) 2021/241 w dniu 28 lutego 2023 r. Estonia przedłożyła wniosek o alokację kwoty dochodów, o których mowa w art. 21a ust. 1 tego rozporządzenia, którą to alokację dzieli się między państwa członkowskie na podstawie wskaźników określonych w metodyce przedstawionej w załączniku IVa do rozporządzenia (UE) 2021/241. Szacunkowe łączne koszty działań, o których mowa w art. 21c ust. 3 lit. b)–f), uwzględnionych w rozdziale dotyczącym REPowerEU, wynoszą 90 040 000 EUR. Ponieważ kwota ta jest wyższa od odsetka alokacji dostępnego dla Estonii, dodatkowe bezzwrotne wsparcie finansowe dostępne dla Estonii powinno być równe odsetkowi alokacji. Kwota ta wynosi 83 297 553 EUR.

(58)Co więcej, zgodnie z art. 4a rozporządzenia (UE) 2021/1755 w dniu 28 lutego 2023 r. Estonia przedstawiła uzasadniony wniosek o przesunięcie do Instrumentu całości alokacji tymczasowej z zasobów w pobrexitowej rezerwie dostosowawczej w kwocie 6 615 616 EUR. Kwotę tę należy udostępnić jako dodatkowe bezzwrotne wsparcie finansowe reform i inwestycji przewidzianych w rozdziale dotyczącym REPowerEU.

(59)Łączny wkład finansowy dostępny dla Estonii powinien wynosić 953 184 800 EUR. 

Płatności zaliczkowe dotyczące REPowerEU

(60)Estonia zwróciła się o zapewnienie następujących środków finansowych na wdrożenie rozdziału dotyczącego REPowerEU: przesunięcie kwoty 6 615 616 EUR alokacji tymczasowej z zasobów w pobrexitowej rezerwie dostosowawczej oraz 83 297 553 EUR z dochodów z systemu handlu emisjami na podstawie dyrektywy 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady.

(61)W odniesieniu do tych kwot w dniu 9 marca 2023 r. na podstawie art. 21d rozporządzenia (UE) 2021/241 Estonia zwróciła się o przekazanie płatności zaliczkowych w wysokości 20 % wnioskowanego poziomu finansowania. Pod warunkiem dostępności zasobów, kwotę tę należy udostępnić Estonii z zastrzeżeniem wejścia w życie umowy, której zawarcie między Komisją a Estonią przewidziano w art. 23 ust. 1 rozporządzenia (UE) 2021/241 („umowa w sprawie finansowania”), i zgodnie z tą umową.

(62)Należy zatem odpowiednio zmienić decyzję wykonawczą Rady z dnia 3 listopada 2021 r. w sprawie zatwierdzenia oceny planu odbudowy i zwiększania odporności Estonii. Dla zachowania jasności należy zastąpić w całości załącznik do tej decyzji wykonawczej,

PRZYJMUJE NINIEJSZĄ DECYZJĘ:

Artykuł 1

W decyzji wykonawczej (UE) z dnia 3 listopada 2021 r. w sprawie zatwierdzenia oceny planu odbudowy i zwiększania odporności Estonii wprowadza się następujące zmiany:

1) art. 1 otrzymuje brzmienie:

„Artykuł 1

Zatwierdza się ocenę zmienionego RRP Estonii na podstawie kryteriów przewidzianych w art. 19 ust. 3 rozporządzenia (UE) 2021/241. Reformy i projekty inwestycyjne w ramach RRP, ustalenia oraz harmonogram monitorowania i realizacji RRP, w tym odpowiednie kamienie milowe i wartości docelowe, odpowiednie wskaźniki dotyczące osiągnięcia planowanych kamieni milowych i wartości docelowych oraz ustalenia dotyczące sposobu zapewnienia Komisji pełnego dostępu do odpowiednich danych bazowych określono w załączniku do niniejszej decyzji.”;

2) art. 2 ust. 1 i 2 otrzymują brzmienie:

„1. Unia udostępnia Estonii wkład finansowy w formie bezzwrotnego wsparcia w wysokości 953 184 800 EUR 6 . Wkład ten obejmuje:

1.kwotę 759 545 893 EUR udostępnioną do celów zaciągnięcia zobowiązań prawnych do dnia 31 grudnia 2022 r. 

2.kwotę 103 725 738 EUR udostępnioną do celów zaciągnięcia zobowiązań prawnych od dnia 1 stycznia 2023 r. do dnia 31 grudnia 2023 r.

3.kwotę 83 297 553 EUR 7 , zgodnie z art. 21a ust. 6 rozporządzenia (UE) 2021/241, wyłącznie na realizację działań, o których mowa w art. 21c tego rozporządzenia, z wyjątkiem działań, o których mowa w art. 21c ust. 3 lit. a);

4.kwotę 6 615 616 EUR przesuniętą do Instrumentu z pobrexitowej rezerwy dostosowawczej.

2. Wkład finansowy Unii jest udostępniany Estonii przez Komisję w transzach zgodnie z załącznikiem do niniejszej decyzji. Kwotę 126 008 898 EUR udostępnia się jako płatność zaliczkową zgodnie z art. 13 rozporządzenia (UE) 2021/241.

Kwotę 17 982 634 EUR udostępnia się jako płatność zaliczkową zgodnie z art. 21d rozporządzenia (UE) 2021/241. Ta płatność zaliczkowa może być wypłacona przez Komisję w ramach maksymalnie dwóch płatności.

Płatności zaliczkowe i transze mogą być wypłacane przez Komisję w jednej racie albo w kilku ratach. Wielkość rat zależy od dostępności środków finansowych.”;

3) załącznik zastępuje się tekstem znajdującym się w załączniku do niniejszej decyzji.

Artykuł 2

Niniejsza decyzja skierowana jest do Republiki Estońskiej.

Sporządzono w Brukseli dnia […] r.

(1)    Dz.U. L 57 z 18.2.2021, s. 17.

(2)    ST 12532/21 INIT; ST 12532/21 ADD 1.

(3)    Ta kwota odpowiada alokacji finansowej po odliczeniu proporcjonalnego udziału wydatków Estonii określonych w art. 6 ust. 2 rozporządzenia (UE) Ł2021/241, obliczonej zgodnie z metodyką przyjętą w art. 11 tego rozporządzenia.

(4)    Ta kwota odpowiada alokacji finansowej po odliczeniu proporcjonalnego udziału wydatków Estonii określonych w art. 6 ust. 2 rozporządzenia (UE) Ł2021/241, obliczonej zgodnie z metodyką przyjętą w art. 11 tego rozporządzenia.

(5)    Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/852 z dnia 18 czerwca 2020 r. w sprawie ustanowienia ram ułatwiających zrównoważone inwestycje, zmieniające rozporządzenie (UE) 2019/2088 (Dz.U. L 198 z 22.6.2020, s. 13).

(6)    Ta kwota odpowiada alokacji finansowej po odliczeniu proporcjonalnego udziału wydatków Estonii określonych w art. 6 ust. 2 rozporządzenia (UE) Ł2021/241, obliczonej zgodnie z metodyką przyjętą w art. 11 tego rozporządzenia.

(7)    Ta kwota odpowiada alokacji finansowej po odliczeniu proporcjonalnego udziału wydatków Estonii określonych w art. 6 ust. 2 rozporządzenia (UE) 2021/241.

KOMISJA EUROPEJSKA

Bruksela, dnia 12.5.2023

COM(2023) 265 final

ZAŁĄCZNIK

do

wniosku dotyczącego DECYZJI WYKONAWCZEJ RADY

zmieniającej decyzję wykonawczą (UE) (ST 12532/21 INIT; ST 12532/21 ADD 1) z 3 listopada 2021 r. w sprawie zatwierdzenia oceny planu odbudowy i zwiększania odporności Estonii

{SWD(2023) 142 final}

ZAŁĄCZNIK

SEKCJA 1: REFORMY I INWESTYCJE W RAMACH PLANU ODBUDOWY I ZWIĘKSZANIA ODPORNOŚCI 

1.Opis reform i inwestycji

A. SKŁADNIK 1: Transformacja cyfrowa przedsiębiorstw

Celem tego komponentu estońskiego planu odbudowy i zwiększania odporności jest wspieranie transformacji cyfrowej estońskich przedsiębiorstw i ich konkurencyjności, w szczególności na rynkach eksportowych. Zapewnia on wsparcie finansowe przedsiębiorstwom wszystkich sektorów, ze szczególnym uwzględnieniem MŚP i mikroprzedsiębiorstw, na różnych etapach transformacji cyfrowej, a także konkretny wkład w przyjmowanie i wdrażanie rozwiązań cyfrowych w sektorach budownictwa i transportu drogowego towarów. Ponadto w ramach komponentu należy zająć się kluczową kwestią umiejętności cyfrowych poprzez podnoszenie świadomości kadry kierowniczej MŚP oraz wspieranie podnoszenia kwalifikacji i przekwalifikowania specjalistów w dziedzinie technologii informacyjno-komunikacyjnych (ICT).

Działania mające na celu wspieranie identyfikacji możliwości wywozu i promowanie estońskich przedsiębiorstw za granicą są prowadzone w synergii z działalnością Enterprise Estonia.

Komponent ten wspiera realizację zaleceń dla poszczególnych krajów w sprawie inwestycji w transformację cyfrową (zalecenie 3 dla poszczególnych krajów w 2020 r.) oraz w sprawie niedoborów wykwalifikowanej siły roboczej (zalecenie 2 dla poszczególnych krajów w 2019 r.).

Oczekuje się, że żaden środek w ramach tego komponentu nie spowoduje poważnych szkód dla celów środowiskowych w rozumieniu art. 17 rozporządzenia (UE) 2020/852, biorąc pod uwagę opis środków i działań łagodzących określonych w planie odbudowy i zwiększania odporności zgodnie z wytycznymi technicznymi „nie czyń poważnych szkód” (2021/C58/01).

A.1. Opis reform i inwestycji na rzecz bezzwrotnego wsparcia finansowego

1.1.    Działalność inwestycyjna: Transformacja cyfrowa w przedsiębiorstwach

Celem środka jest wspieranie transformacji cyfrowej przedsiębiorstw, ze szczególnym uwzględnieniem MŚP i mikroprzedsiębiorstw.

Środek polega na zapewnieniu wsparcia finansowego MŚP i mikroprzedsiębiorstwom mającym siedzibę w Estonii ze wszystkich sektorów na działania i inwestycje istotne dla ich transformacji cyfrowej. To wsparcie finansowe, które uzupełnia się zasobami własnymi przedsiębiorstw, obejmuje co najmniej jeden z następujących aspektów:

-przyjęcie technologii cyfrowych,

-rozwój chmur danych przemysłowych,

-działalność w zakresie badań przemysłowych, rozwoju, testowania i pilotażu,

-studia wykonalności, usługi doradcze i wspierające,

-szkolenie personelu.

Środki finansowe przydziela się w drodze otwartych zaproszeń do składania wniosków.

Aby zapewnić zgodność środka z wytycznymi technicznymi dotyczącymi zasady „nie czyń poważnych szkód” (2021/C58/01), kryteria kwalifikowalności zawarte w zakresie wymagań i obowiązków w odniesieniu do zaproszeń do składania wniosków wykluczają następujący wykaz działań: działania związane z paliwami kopalnymi, w tym ich wykorzystanie na dalszych etapach 1 ; działania w ramach unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji (ETS) prowadzące do osiągnięcia prognozowanych emisji gazów cieplarnianych, które nie są niższe niż odpowiednie poziomy odniesienia 2 ; działania związane ze składowiskami odpadów, spalarniami 3 i mechanicznie biologicznymi zakładami przetwarzania 4 ; oraz (iv) działania, w przypadku których długoterminowe unieszkodliwianie odpadów może powodować szkody dla środowiska. Ponadto zakres zadań wymaga, aby można było wybierać wyłącznie te działania, które są zgodne z odpowiednimi unijnymi i krajowymi przepisami w zakresie ochrony środowiska.

Wdrażanie środka zostanie zakończone do dnia 31 grudnia 2025 r.

1.2.Działalność inwestycyjna: Rozwój e-budowy

Celem środka jest przyczynienie się do przyspieszenia transformacji cyfrowej sektora budowlanego w celu zwiększenia jego wydajności, zmniejszenia śladu środowiskowego i poprawy jakości budynków. Oczekuje się również, że inwestycja ta przyczyni się do szerszej i skuteczniejszej wymiany danych między zainteresowanymi stronami.

Środek składa się z trzech różnych komponentów:

(I)rozwój interfejsów oprogramowania między krajową platformą e-budowy (która jest opracowywana pod nadzorem Departamentu Budownictwa i Mieszkalnictwa Ministerstwa Gospodarki i Komunikacji) a istniejącymi publicznymi i prywatnymi systemami informacyjnymi stosowanymi w tym sektorze, między innymi w celu automatyzacji weryfikacji zgodności budynków z różnymi wymogami regulacyjnymi, a także wydawania certyfikatów i zezwoleń; obejmuje to szkolenie użytkowników platformy e-budowy (w tym opracowanie materiałów szkoleniowych);

(II)wspieranie wprowadzania międzynarodowych norm i najlepszych praktyk w odniesieniu do cyfryzacji budownictwa i utrzymania budynków, w tym poprzez wprowadzenie systemu klasyfikacji danych budowlanych, utworzenie bazy danych o materiałach budowlanych i wyrobach budowlanych, wprowadzenie BIM (modelowania informacji budowlanych) w dziedzinie utrzymania nieruchomości;

(III)wsparcie dla projektów (wybranych w drodze otwartych zaproszeń do składania wniosków) mających na celu wdrożenie cyfrowych narzędzi budowlanych oraz opracowanie (również prototypowania) innowacyjnych usług prywatnych i publicznych podłączonych do krajowej platformy e-budowy.

Wdrażanie środka zostanie zakończone do dnia 31 grudnia 2025 r.

1.3.Działalność inwestycyjna: Rozwój usług w zakresie cyfrowych listów przewozowych

Celem środka jest wspieranie cyfryzacji wymiany informacji w drogowym transporcie towarowym poprzez wprowadzenie cyfrowych listów przewozowych, zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2020/1056 w sprawie elektronicznych informacji dotyczących transportu towarowego (eFTI), a tym samym przyczynienie się do sprawnego funkcjonowania rynku wewnętrznego.

Środek polega na wspieraniu:

(I)usługodawcy w tworzeniu platform eFTI w celu umożliwienia wdrożenia cyfrowych listów przewozowych (eCMR – elektroniczny list przewozowy),

(II)przedsiębiorstwa transportowe i logistyczne łączące swoje systemy i procesy z platformami eFTI, umożliwiające im korzystanie z cyfrowych listów przewozowych (eCMR).

Odpowiednie projekty wybiera się w drodze dwóch odrębnych zaproszeń do składania wniosków.

Wdrażanie środka należy zakończyć do dnia 30 czerwca 2026 r.

1.4.Reforma: Reforma umiejętności na rzecz transformacji cyfrowej przedsiębiorstw

Celem reformy jest przyczynienie się do wzmocnienia zdolności przedsiębiorstw na szczeblu zarządzania do kierowania transformacją cyfrową i jej wspierania, a także do zapewnienia dostępności wystarczającej liczby specjalistów ICT posiadających aktualne umiejętności i wiedzę, tak aby estońskie przedsiębiorstwa mogły w pełni wykorzystać możliwości oferowane przez transformację cyfrową. Jego celem jest również oferowanie nowych możliwości kariery zarówno osobom zatrudnionym, jak i bezrobotnym poprzez podnoszenie kwalifikacji i przekwalifikowanie w zakresie ICT, a także poprzez lepsze uznawanie umiejętności nabytych poza formalnym uczeniem się. Środek ten ma również na celu przyczynienie się do zwiększenia udziału kobiet w szkoleniach w dziedzinie ICT oraz w zawodach związanych z ICT.

Środek składa się z czterech następujących elementów:

(I)szkolenie kadry kierowniczej w przedsiębiorstwach (w szczególności MŚP) w celu zwiększenia ich umiejętności i wiedzy w zakresie ICT oraz podniesienia ich świadomości na temat potencjalnych korzyści płynących z wykorzystania ICT,

(II)przegląd treści i organizacji szkolenia ekspertów w dziedzinie ICT, z uwzględnieniem najnowszych osiągnięć technologicznych, rosnącego znaczenia cyberbezpieczeństwa i potrzeb przedsiębiorstw,

(III)projekt pilotażowy dotyczący zmiany ram kwalifikacji specjalistów w dziedzinie ICT,

(IV)podnoszenie kwalifikacji i przekwalifikowanie specjalistów w dziedzinie ICT, w tym w dziedzinie cyberbezpieczeństwa.

Wdrażanie środka należy zakończyć do dnia 30 czerwca 2026 r.

1.5.Reforma: Wspieranie konkurencyjności przedsiębiorstw na rynkach zagranicznych

Celem środka jest zwiększenie zdolności eksportowych i konkurencyjności estońskich przedsiębiorstw, w tym zwłaszcza przedsiębiorstw sektora ICT. Oczekuje się, że środek ten będzie szczególnie istotny dla MŚP. Korzysta również z możliwości oferowanych przez narzędzia cyfrowe.

Środek składa się z trzech poddziałań:

(I)opracowanie strategii wywozowych ukierunkowanych na konkretne kraje lub regiony;

(II)zakładanie centrów działalności gospodarczej zlokalizowanych na kluczowych rynkach eksportowych;

(III)promowanie estońskich produktów i usług (w szczególności z sektora ICT) za pośrednictwem fizycznych, wirtualnych lub hybrydowych misji i wydarzeń.

Wdrażanie środka należy zakończyć do dnia 30 czerwca 2026 r.

1.5.1.Podreforma: Strategie krajowe i regionalne

Ta podreforma polega na opracowaniu szeregu kompleksowych strategii eksportowych skierowanych do kluczowych krajów i regionów docelowych, tj. tych, które mają duży potencjał wzrostu dla estońskich przedsiębiorstw. Obejmują one szczegółowe rozdziały dotyczące możliwości eksportu dla sektora ICT oraz, w szerszym ujęciu, rozwiązań cyfrowych opracowanych w różnych obszarach zastosowań (takich jak zarządzanie, edukacja lub transport).

Strategie te mają na celu udzielanie porad przedsiębiorstwom wchodzącym lub prowadzącym już działalność na odnośnych rynkach.

Kraje i regiony, które mają być objęte strategiami, są identyfikowane za pomocą analizy, która ma być przeprowadzona w ramach realizacji niniejszego poddziałania.

Wdrożenie tego środka odbywa się w synergii między innymi z działaniami przedsiębiorstwa Estonia.

1.5.2.Podreforma: Innowacyjne centra biznesowe na kluczowych rynkach eksportowych

Ta podreforma polega na utworzeniu centrów biznesu w siedmiu krajach zagranicznych (w Unii lub poza nią) uznawanych za ważne rynki eksportowe. Centra te zawierają odpowiedni sprzęt do fizycznych, wirtualnych i hybrydowych spotkań, przyjęć i prezentacji, które będą organizowane przez estońskie przedsiębiorstwa we wszystkich sektorach ukierunkowanych na dany rynek. Sprzęt ten może być również wykorzystywany poza wydarzeniami, do wprowadzenia do każdego potencjalnego klienta klastra lub konkretnego przedsiębiorstwa w Estonii. Centra biznesu przyczyniają się do promowania estońskich przedsiębiorstw, wspierają je lokalnie w ich działalności eksportowej oraz pomagają przyciągnąć inwestorów zagranicznych. Działalność centrów biznesu prowadzona jest w synergii między innymi z działalnością Enterprise Estonia.

Lokalizacja centrów działalności gospodarczej jest identyfikowana po przeprowadzeniu analizy w ramach realizacji tego poddziałania.

1.5.3.Podreforma: Globalne grupy wpływu e-eksportu i etapy wirtualne

Ta podreforma polega na powołaniu grup przedstawicieli zarówno organów publicznych, jak i innych zainteresowanych stron, w tym w szczególności przedsiębiorstw prywatnych, oraz wspieraniu promowania estońskich produktów i usług (w szczególności z sektora ICT) przez te grupy poprzez misje i udział w wydarzeniach fizycznych, wirtualnych lub hybrydowych.

Wdrożenie tej podreformy obejmuje również wzmocnienie promocji estońskich produktów i usług podczas ważnych wydarzeń z wykorzystaniem narzędzi cyfrowych. Tak zwane „wirtualne etapy” stworzą więcej możliwości uczestnictwa dla estońskich zainteresowanych stron i zaprezentują estońskie rozwiązania cyfrowe. Te „wirtualne etapy” składają się z rozwiązań technicznych łączących elementy fizyczne i cyfrowe w celu umożliwienia dotarcia do globalnej publiczności wydarzenia związanego z wywozem w Estonii lub estońskich eksporterów do udziału w globalnych wydarzeniach organizowanych za granicą.

Wdrożenie tego środka odbywa się w synergii między innymi z działaniami przedsiębiorstwa Estonia.

A.2. Cele pośrednie, wartości docelowe, wskaźniki i harmonogram monitorowania i wdrażania bezzwrotnego wsparcia finansowego

B.KOMPONENT 2: Przyspieszenie transformacji ekologicznej w przedsiębiorstwach

Opis reform i inwestycji na rzecz bezzwrotnego wsparcia finansowego

Celem komponentu planu odbudowy i zwiększania odporności Estonii jest przyspieszenie transformacji ekologicznej w sektorze przedsiębiorstw w Estonii oraz wykorzystanie oferowanych przez nią możliwości biznesowych. Komponent ten składa się z dwóch reform i sześciu inwestycji i ma na celu wspieranie rozwoju zielonych technologii, zwiększenie ekologicznych zdolności w zakresie badań i rozwoju oraz innowacji i zasobooszczędności, wprowadzenie nowych modeli biznesowych oraz poprawę umiejętności i wiedzy fachowej w dziedzinach związanych z transformacją ekologiczną. Środki w ramach tego komponentu mają na celu kompleksowe podejście do zielonej transformacji w celu wyeliminowania kluczowych niedoskonałości rynku i ułatwienia przełomu technologicznego i behawioralnego w celu zwiększenia konkurencyjności sektora przedsiębiorstw. Środki te wspierają również dalszy rozwój rynku kapitałowego i otoczenia biznesowego.

W ramach komponentu wspiera się realizację zaleceń dla poszczególnych krajów dotyczących wspierania zdolności innowacyjnych małych i średnich przedsiębiorstw oraz skoncentrowanie inwestycji na transformacji ekologicznej, zapewnienie wystarczającego dostępu do finansowania (zalecenie 3 dla poszczególnych krajów w 2020 r.), niedobór wykwalifikowanej siły roboczej (zalecenie szczegółowe dla poszczególnych krajów nr 2 w 2019 r.) oraz zmniejszenie zależności od paliw kopalnych (zalecenie 4 dla poszczególnych krajów w 2022 r.).

Oczekuje się, że żaden środek w ramach tego komponentu nie spowoduje poważnych szkód dla celów środowiskowych w rozumieniu art. 17 rozporządzenia (UE) 2020/852, biorąc pod uwagę opis środków i działań łagodzących określonych w planie odbudowy i zwiększania odporności zgodnie z wytycznymi technicznymi „nie czyń poważnych szkód” (2021/C58/01).

2.1. Reforma: Transformacja ekologiczna przedsiębiorstw

Celem reformy jest poprawa transformacji ekologicznej w sektorze przedsiębiorstw, która zgodnie z oczekiwaniami przyniesie korzyści gospodarcze, środowiskowe i społeczne poprzez uczynienie istniejących przedsiębiorstw bardziej wydajnymi i przyjaznymi dla środowiska (efektywne gospodarowanie zasobami, nowe certyfikaty transformacji ekologicznej i pozwolenia na dopuszczenie do obrotu produktów) oraz poprzez wspieranie powstawania nowych przedsiębiorstw z branży ekologicznych technologii (rozwój i wdrażanie zielonych technologii, nowe możliwości waloryzacji zasobów biologicznych).

Reforma polega na utworzeniu szeroko zakrojonej grupy zadaniowej ds. zielonej transformacji w celu wspierania współpracy między zainteresowanymi stronami w dziedzinie zielonej technologii oraz przyjęciu przepisów niezbędnych do wdrożenia pięciu inwestycji uzupełniających: 1. Umiejętności ekologiczne wspierające zieloną transformację przedsiębiorstw; 2. Programy rozwoju technologii ekologicznych; 3 Modernizacja modeli biznesowych w przedsiębiorstwach produkcyjnych; 4. Wdrażanie zasobooszczędnych technologii ekologicznych; oraz 5. Zielony Fundusz.

Reforma jest powiązana z komponentem 1, ponieważ cyfryzacja i automatyzacja przyczyniają się do rozwoju zielonych technologii i zielonej transformacji w sektorze przedsiębiorstw.

Wdrożenie reformy zostanie zakończone do dnia 31 grudnia 2022 r.

2.2. Działalność inwestycyjna: Umiejętności ekologiczne wspierające zieloną transformację przedsiębiorstw

Celem inwestycji jest zapewnienie dostępności wysokiej jakości wiedzy fachowej w celu wdrożenia zielonej transformacji w przedsiębiorstwach. Inwestycja polega na wprowadzeniu aktualnych programów podnoszenia kwalifikacji i przekwalifikowania dorosłych oraz modernizacji programów studiów w szkolnictwie wyższym i zawodowym, a także na opracowaniu i pilotażowaniu bardziej elastycznych programów szkoleniowych oferujących mikropoświadczenia, z uwzględnieniem przyszłych potrzeb zielonej gospodarki.

Umiejętności ekologiczne definiuje się jako umiejętności potrzebne w miejscach pracy, które przyczyniają się do redukcji emisji gazów cieplarnianych, poprawy efektywności energetycznej i zasobooszczędności oraz obejmują szersze wprowadzenie zasad gospodarki o obiegu zamkniętym. WE współpracy z zainteresowanymi stronami aktualizuje się standardy zawodowe i profile umiejętności oraz, w stosownych przypadkach, opracowuje się nowe profile, określając oczekiwane efekty uczenia się i wybierając konkretne obszary o największym wpływie na zieloną transformację. Należy zapewnić możliwości przekwalifikowania osobom pracującym w sektorach już dotkniętych transformacją ekologiczną (energia, transport, gospodarowanie odpadami; nowe gałęzie przemysłu i sektory o potencjale tworzenia miejsc pracy wynikających z transformacji ekologicznej lub z nią związanych oraz dla tych, którzy chcą zmienić swoją karierę zawodową.

Realizacja inwestycji zostanie zakończona do dnia 30 czerwca 2026 r.

2.3. Działalność inwestycyjna: Programy rozwoju technologii ekologicznych

Celem inwestycji jest przyczynienie się do zielonej transformacji przedsiębiorstw poprzez wspieranie rozwoju i rozpowszechniania innowacyjnych zielonych technologii. Oczekuje się, że inwestycja przyczyni się do zwiększenia liczby przedsiębiorstw z sektora ekologicznych technologii intensywnie korzystających z badań naukowych na rynku i wesprze ekosystem przedsiębiorstw typu start-up. Inwestycja polega na wspieraniu przedsiębiorstw typu start-up i klastrów rozwojowych ze szczególnym uwzględnieniem zintegrowanych ekologicznych rozwiązań technologicznych poprzez różne usługi rozwojowe (w tym akceleratory, inkubacje, rozwój przedsiębiorczości, opracowywanie prototypów, pilotaż) oraz poprawę współpracy między różnymi rodzajami organizacji i podmiotami, które już działają na rynku (akademia akademicka, przedsiębiorstwa, inne zainteresowane strony).

Inwestycja koncentruje się na efektywności energetycznej i zasobooszczędności, promowaniu gospodarki o obiegu zamkniętym, nowych modeli biznesowych, cyfryzacji i automatyzacji. Projekty wspierane w ramach inwestycji przyczyniają się do zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych i zwiększenia produktywności zasobów w Estonii.

Realizacja inwestycji zostanie zakończona do dnia 30 czerwca 2026 r.

2.4. Działalność inwestycyjna: Modernizacja modeli biznesowych w przedsiębiorstwach produkcyjnych

Celem inwestycji jest wspieranie zmiany modeli biznesowych w produkcji w celu zapewnienia zgodności estońskich produktów z celami środowiskowymi i klimatycznymi, w tym z zasadami gospodarki o obiegu zamkniętym, oraz zwiększenie konkurencyjności przedsiębiorstw produkcyjnych. Środek wspiera projekty modernizujące modele biznesowe przedsiębiorstw produkcyjnych związane z celami klimatycznymi i środowiskowymi. Projekty są wybierane na podstawie zaproszenia do składania wniosków.

Aby zapewnić zgodność środka z wytycznymi technicznymi dotyczącymi zasady „nie czyń poważnych szkód” (2021/C58/01), kryteria kwalifikowalności zawarte w zakresie wymagań i obowiązków w odniesieniu do zaproszenia do składania wniosków wykluczają następujący wykaz działań: działania związane z paliwami kopalnymi, w tym ich wykorzystanie na dalszych etapach 5 ; działania w ramach unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji (ETS) prowadzące do osiągnięcia prognozowanych emisji gazów cieplarnianych, które nie są niższe niż odpowiednie poziomy odniesienia 6 ; działania związane ze składowiskami odpadów, spalarniami 7 i mechanicznie biologicznymi zakładami przetwarzania 8 ; oraz (iv) działania, w przypadku których długoterminowe unieszkodliwianie odpadów może powodować szkody dla środowiska. Ponadto zakres zadań wymaga, aby można było wybierać wyłącznie te działania, które są zgodne z odpowiednimi unijnymi i krajowymi przepisami w zakresie ochrony środowiska.

Realizacja inwestycji zostanie zakończona do dnia 31 grudnia 2025 r.

2.5. Działalność inwestycyjna: Wdrażanie zasobooszczędnych technologii ekologicznych

Celem inwestycji jest poprawa zasobooszczędności przedsiębiorstw, w tym efektywności energetycznej, ze szczególnym uwzględnieniem waloryzacji niedostatecznie wykorzystywanych zasobów biologicznych, takich jak pozostałości i produkty uboczne. Celem inwestycji jest wspieranie innowacji w zakresie technologii produkcji i rozwoju produktów w przedsiębiorstwach oraz wkład w rozwiązania w zakresie gospodarki o obiegu zamkniętym.

Środek wspiera dwa rodzaje inwestycji:

-promowanie zasobooszczędnych zielonych technologii dla zakładów przemysłowych;

-waloryzacja zasobów biologicznych.

Projekty są wybierane na podstawie zaproszenia do składania wniosków. Główne kryteria wyboru projektów, które otrzymają dotację, obejmują, stosownie do znaczenia, efektywność w ograniczaniu emisji gazów cieplarnianych, efektywne gospodarowanie zasobami, opłacalność, ograniczenie pozostałości i wytwarzania odpadów, wartość dodaną zasobów biologicznych oraz innowacyjność rozwiązań, które mają zostać opracowane.

Aby zapewnić zgodność środka z wytycznymi technicznymi dotyczącymi zasady „nie czyń poważnych szkód” (2021/C58/01), kryteria kwalifikowalności zawarte w zakresie wymagań i obowiązków w odniesieniu do zaproszenia do składania wniosków wykluczają następujący wykaz działań: działania związane z paliwami kopalnymi, w tym ich wykorzystanie na dalszych etapach 9 ; działania w ramach unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji (ETS) prowadzące do osiągnięcia prognozowanych emisji gazów cieplarnianych, które nie są niższe niż odpowiednie poziomy odniesienia 10 ; działania związane ze składowiskami odpadów, spalarniami 11 i mechanicznie biologicznymi zakładami przetwarzania 12 ; oraz (iv) działania, w przypadku których długoterminowe unieszkodliwianie odpadów może powodować szkody dla środowiska. Ponadto zakres zadań wymaga, aby można było wybierać wyłącznie te działania, które są zgodne z odpowiednimi unijnymi i krajowymi przepisami w zakresie ochrony środowiska.

Realizacja inwestycji zostanie zakończona do dnia 30 czerwca 2026 r.

2.6. Inwestycje: Zielony Fundusz

Celem inwestycji jest zapewnienie kapitału na rozwój nowych zielonych technologii w strategicznych obszarach, takich jak energetyka, rolnictwo, przemysł spożywczy, transport i logistyka, materiały i przemysł chemiczny. Zielony Fundusz zapewnia finansowanie przedsiębiorstwom i sektorom, których produkty, usługi lub procesy charakteryzują się intensywnymi technologiami ekologicznymi i których działalność przyczynia się do rozwiązywania problemów środowiskowych, opracowywania nowych produktów, usług lub technologii, które ograniczają lub wychwytują emisje gazów cieplarnianych lub są napędzane wymogami dotyczącymi ekoprojektu. Inwestycji dokonuje się w zrównoważone projekty, z uwzględnieniem rozporządzenia w sprawie unijnej systematyki dotyczącej zrównoważonego rozwoju.

Środek jest wdrażany jako instrument finansowy w ramach szerszego programu inwestycji w technologie ekologiczne, który zapewnia przedsiębiorstwom inwestycje kapitałowe w formie bezpośrednich inwestycji kapitałowych oraz za pośrednictwem funduszy venture capital zarządzanych przez zarządzającego funduszem publicznym SmartCap.

Środek musi być zgodny z wytycznymi technicznymi dotyczącymi zasady „nie czyń poważnych szkód” (2021/C58/01). Umowa prawna podpisana między Estonią a SmartCap oraz późniejsza polityka inwestycyjna Zielonego Funduszu:

I.wymaga stosowania wytycznych technicznych Komisji dotyczących kontroli zrównoważonego charakteru projektów w odniesieniu do Funduszu InvestEU; oraz

II.zobowiązanie przedsiębiorstw, które w poprzednim roku obrotowym osiągnęły ponad 50 % swoich przychodów z następujących rodzajów działalności lub aktywów, do przyjęcia i opublikowania planów transformacji ekologicznej: działania i aktywa związane z paliwami kopalnymi, w tym wykorzystanie na rynku niższego szczebla 13 ; działania i aktywa w ramach unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji (ETS) służące osiągnięciu prognozowanych emisji gazów cieplarnianych, które nie są niższe niż odpowiednie poziomy odniesienia 14 ; działalność i aktywa związane ze składowiskami odpadów, spalarniami 15 i mechanicznymi oczyszczalniami biologicznymi 16 ; oraz (iv) działalności i aktywów, w przypadku których długoterminowe unieszkodliwianie odpadów może wyrządzić szkodę środowisku; oraz

III.wymaganie weryfikacji zgodności prawnej z odpowiednimi unijnymi i krajowymi przepisami środowiskowymi beneficjenta przez SmartCap w odniesieniu do wszystkich transakcji, w tym transakcji zwolnionych z kontroli zrównoważonego charakteru.

Realizacja inwestycji zostanie zakończona do dnia 30 czerwca 2026 r.

2.7. Działalność inwestycyjna: Tworzenie możliwości upowszechnienia ekologicznych technologii wodorowych opartych na odnawialnych źródłach energii

Celem inwestycji jest wspieranie wdrażania i pilotażu zintegrowanych łańcuchów wartości wodoru, począwszy od rozwiązań w zakresie produkcji i dostaw energii po zużycie końcowe w różnych obszarach zastosowań.

Projekty, które mają otrzymać wsparcie, wybiera się w drodze zaproszenia do składania wniosków. Zaproszenie do składania wniosków jest otwarte dla projektów ze wszystkich sektorów gospodarki. Energia elektryczna wykorzystywana do produkcji wodoru jest wytwarzana z energii odnawialnej, a zużycie zielonego wodoru ma miejsce w Estonii.

Aby zapewnić zgodność środka z wytycznymi technicznymi dotyczącymi zasady „nie czyń poważnych szkód” (2021/C58/01), kryteria kwalifikowalności zawarte w zakresie wymagań i obowiązków w odniesieniu do zaproszenia do składania wniosków wykluczają następujący wykaz działań: działania związane z paliwami kopalnymi, w tym ich wykorzystanie na dalszych etapach 17 ; działania w ramach unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji (ETS) prowadzące do osiągnięcia prognozowanych emisji gazów cieplarnianych, które nie są niższe niż odpowiednie poziomy odniesienia 18 ; działania związane ze składowiskami odpadów, spalarniami 19 i mechanicznie biologicznymi zakładami przetwarzania 20 ; oraz (iv) działania, w przypadku których długoterminowe unieszkodliwianie odpadów może powodować szkody dla środowiska. Ponadto zakres zadań wymaga, aby można było wybierać wyłącznie te działania, które są zgodne z odpowiednimi unijnymi i krajowymi przepisami w zakresie ochrony środowiska.

Realizacja inwestycji zostanie zakończona do dnia 30 czerwca 2026 r.

2.8. Działalność inwestycyjna: Wsparcie inwestycji w bezpieczeństwo dostaw

Celem inwestycji jest wspieranie przechodzenia przedsiębiorstw z kopalnych źródeł energii na alternatywne źródła dostaw energii. Do kwalifikujących się alternatywnych źródeł dostaw energii należą:

·odnawialne źródła energii w rozumieniu dyrektywy w sprawie odnawialnych źródeł energii (UE) 2018/2011 (RED II);

·zastosowania do przechowywania za licznikiem;

·elektryfikacja; oraz

·podłączenie do efektywnych systemów ciepłowniczych zgodnie z dyrektywą 2012/27/UE (dyrektywa w sprawie efektywności energetycznej).

Wspierane działania obejmują zakup, instalację i powiązane prace budowlane urządzeń niezbędnych do przejścia na alternatywne źródła zaopatrzenia w energię wymienione powyżej.

W celu zapewnienia zgodności środka z wytycznymi technicznymi dotyczącymi zasady „nie czyń poważnych szkód” (2021/C58/01) kryteria kwalifikowalności zawarte w zakresie wymagań i obowiązków w odniesieniu do zaproszenia do składania wniosków gwarantują, że wspierane będą wyłącznie wymienione powyżej alternatywne źródła dostaw energii. Wspierane odnawialne źródła energii muszą być zgodne z dyrektywą (UE) 2018/2011, a w szczególności w odniesieniu do bioenergii, należy przestrzegać kryteriów zrównoważonego rozwoju i ograniczania emisji gazów cieplarnianych określonych w art. 29–31 oraz przepisów dotyczących bioenergii pochodzenia spożywczego i paszowego określonych w art. 26 tej ostatniej dyrektywy. Działalność geotermalna nie obejmuje poszukiwania lub wydobywania ropy naftowej lub gazu ani sprzętu wykorzystywanego do takich celów. Należy zapewnić, aby uwalnianie metanu było ograniczone do minimum i pozostawało znacznie poniżej progu 20000 ton ekwiwalentu CO2/rok. Kryteriakwalifikowalności określone w zaproszeniu do składania wniosków wykluczają działania w ramach unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji (ETS) prowadzące do osiągnięcia prognozowanych emisji gazów cieplarnianych, które nie są niższe niż odpowiednie poziomy odniesienia. W przypadku gdy działalność prowadzi do osiągnięcia prognozowanych emisji gazów cieplarnianych, które nie są znacznie niższe, ale nadal niższe od odpowiednich wskaźników, należy przedstawić wyjaśnienie powodów, dla których nie jest to możliwe. Poziomy odniesienia ustanowione na potrzeby przydziału bezpłatnych uprawnień dla działań wchodzących w zakres systemu handlu uprawnieniami do emisji, jak określono w rozporządzeniu wykonawczym Komisji (UE) 2021/447.

Realizacja inwestycji zostanie zakończona do dnia 30 czerwca 2026 r.

B.2. Cele pośrednie, wartości docelowe, wskaźniki i harmonogram monitorowania i wdrażania bezzwrotnego wsparcia finansowego

C.SKŁADNIK 3: Państwo cyfrowe

W oparciu o udane wdrożenie technologii cyfrowych na potrzeby świadczenia usług publicznych w Estonii w ostatnich latach ten komponent estońskiego planu odbudowy i zwiększania odporności ma na celu dalszą modernizację cyfrowych usług administracji publicznej, w szczególności pod względem ukierunkowania na użytkownika i odporności (w tym w świetle rosnących zagrożeń dla cyberbezpieczeństwa). Komponent obejmuje środki umożliwiające wykorzystanie możliwości oferowanych przez najnowsze technologie, w szczególności sztuczną inteligencję, ale również znaczne przeprojektowanie zarówno usług typu front-end, jak i back-end. Przynoszą one korzyści zarówno obywatelom, jak i przedsiębiorstwom. Przewiduje się konkretne działania mające na celu wzmocnienie zdolności tego kraju do zwalczania prania pieniędzy. Oczekuje się również, że wsparcie na rzecz wdrażania sieci o bardzo dużej przepustowości na obszarach wiejskich zapewni szerszy dostęp do usług online i, bardziej ogólnie, przyczyni się do dalszej transformacji cyfrowej kraju.

W ramach komponentu wspiera się realizację zaleceń dla poszczególnych krajów dotyczących inwestycji w transformację cyfrową (zalecenie 3 dla poszczególnych krajów w 2020 r.) oraz ram przeciwdziałania praniu pieniędzy (zalecenie 1 dla poszczególnych krajów w 2019 r. i zalecenie 4 dla poszczególnych krajów w 2020 r.).

Oczekuje się, że żaden środek w ramach tego komponentu nie spowoduje poważnych szkód dla celów środowiskowych w rozumieniu art. 17 rozporządzenia (UE) 2020/852, biorąc pod uwagę opis środków i działań łagodzących określonych w planie odbudowy i zwiększania odporności zgodnie z wytycznymi technicznymi „nie czyń poważnych szkód” (2021/C58/01).

C.1. Opis reform i inwestycji na rzecz bezzwrotnego wsparcia finansowego

3.1.Reforma: Utworzenie i rozwój centrum doskonałości w zakresie zarządzania danymi i otwartych danych

Celem środka jest wspieranie lepszego zarządzania danymi zgromadzonymi i będącymi w posiadaniu estońskich organów publicznych. Jego celem jest poprawa jakości danych, zwiększenie ich wykorzystania do celów podejmowania decyzji, a także ich dostępności jako otwartych danych, tak aby mogły być również ponownie wykorzystywane przez inne zainteresowane strony.

Środek obejmuje:

-utworzenie centrum doskonałości w ramach estońskiego urzędu statystycznego (Estońska agencja rządowa odpowiedzialna za sporządzanie oficjalnych statystyk) w celu koordynowania i wspierania rozwoju zarządzania danymi w innych organach publicznych,

-rozwój zarządzania danymi i narzędzi wymiany danych/systemów informacyjnych,

-realizacja projektów mających na celu poprawę jakości danych będących w posiadaniu organów publicznych oraz zwiększenie dostępności otwartych danych.

Wdrażanie środka zostanie zakończone do dnia 31 grudnia 2025 r.

3.2.Reforma: Rozwój usług imprez i proaktywnych cyfrowych usług publicznych dla osób fizycznych

Celem środka jest poprawa efektywności świadczenia usług publicznych i zmniejszenie obciążeń administracyjnych dla obywateli.

Środek polega na przeprojektowaniu szeregu usług publicznych (i leżących u ich podstaw systemów informatycznych), aby umożliwić ich automatyczną i proaktywną realizację w oparciu o wydarzenia życiowe lub biznesowe, których doświadczają obywatele (np. małżeństwo, narodziny dziecka lub założenie przedsiębiorstwa). Umożliwi to w szczególności lepszą integrację systemów informatycznych między różnymi organami publicznymi i przyczyni się do wdrożenia zasady jednorazowości.

Wdrażanie środka zostanie zakończone do dnia 31 grudnia 2025 r.

3.3.Reforma: Rozwój usług w zakresie imprez i portalu cyfrowego dla przedsiębiorców

Celem środka jest poprawa efektywności i jakości świadczenia usług publicznych oraz zmniejszenie obciążeń administracyjnych dla przedsiębiorców.

Środek ten polega na utworzeniu jednego portalu cyfrowego służącego świadczeniu usług publicznych na rzecz przedsiębiorców oraz przeprojektowaniu szeregu usług (i podstawowych systemów informatycznych) w celu połączenia ich z portalem, wspieraniu łatwości korzystania z usług, wdrażaniu zasady jednorazowości oraz, w miarę możliwości, umożliwieniu proaktywnego dostarczania informacji w oparciu o wydarzenia, których doświadczają przedsiębiorstwa.

Uwzględnia się w nim rozwiązania opracowane w kontekście wdrażania rozporządzenia (UE) 2018/1724 w sprawie utworzenia jednolitego portalu cyfrowego zapewniającego informacje, procedury, usługi wsparcia i rozwiązywania problemów.

Wdrażanie środka zostanie zakończone do dnia 31 grudnia 2025 r.

3.4.Działalność inwestycyjna: Program #Bürokratt (krajowe wirtualne platformy asystenckie i ekosystem)

Celem środka jest poprawa przyjazności dla użytkownika i dostępności usług publicznych w Estonii.

Środek polega na opracowaniu wirtualnego asystenta ds. sztucznej inteligencji opartego na mowie i tekstie, umożliwiającego dostęp do internetowych usług publicznych. Prace będą opierać się na projektach pilotażowych przeprowadzonych już w latach 2020 i 2021.

Wdrażanie środka zostanie zakończone do dnia 31 grudnia 2025 r.

3.5.Działalność inwestycyjna: Rekonfiguracja podstawowych usług cyfrowych i bezpieczne przejście na infrastrukturę chmury obliczeniowej

Celem środka jest zwiększenie odporności, bezpieczeństwa i niezawodności systemów i usług informatycznych estońskich organów publicznych poprzez ich migrację do chmury prywatnej oraz kompleksowe testy bezpieczeństwa.

Środek składa się z następujących elementów:

-utworzenie nowego organu publicznego odpowiedzialnego za centralne zarządzanie podstawowymi usługami informatycznymi i infrastrukturą instytucji publicznych,

-Ustanowienie nowych zdolności w zakresie testowania bezpieczeństwa w ramach estońskiego organu systemu informacyjnego (RIA),

-zamówienia na prywatne zasoby infrastruktury chmury obliczeniowej,

-migracji istniejących systemów informacyjnych do chmury prywatnej,

-kompleksowe testowanie bezpieczeństwa nowych systemów informacyjnych opartych na chmurze wykorzystywanych przez organy publiczne, a także istniejących systemów informacyjnych,

-rozwój zdolności ambasady danych (tj. zdolności w zakresie obsługi informatycznej utworzonej za granicą w celu zapewnienia ciągłości dostępności krytycznych baz danych w przypadku klęsk żywiołowych), w oparciu o projekt pilotażowy przeprowadzony w latach 2017–2020 w Luksemburgu,

-rozszerzenie chmury prywatnej na ambasadę danych, tak aby systemy przeniesione do chmury mogły być również przechowywane w ambasadzie danych i z niej obsługiwane,

-migracja systemów krytycznych do infrastruktury ambasady danych.

Wdrażanie środka należy zakończyć do dnia 31 grudnia 2024 r.

3.6.Reforma: Ustanawiająca strategiczną analizę prania pieniędzy i finansowania terroryzmu w Estonii

Celem reformy jest wzmocnienie zdolności jednostki analityki finansowej do identyfikowania systemów i kanałów prania pieniędzy na wczesnym etapie.

Środek polega na utworzeniu centrum analiz strategicznych w ramach jednostki analityki finansowej. Oczekuje się, że Centrum Analiz Strategicznych umożliwi bardziej operacyjne i skuteczniejsze zapobieganie praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu oraz wykrywanie tych zjawisk. Zespół Centrum Analiz Strategicznych odpowiada w szczególności za opracowanie specyfikacji nowego narzędzia informatycznego w oparciu o dane dostępne z różnych źródeł. Centrum Analiz Strategicznych może również określić niezbędne zmiany legislacyjne.

Wdrażanie środka należy zakończyć do dnia 31 grudnia 2024 r.

3.7.Działalność inwestycyjna: System informacyjny do celów analizy strategicznej prania pieniędzy i finansowania terroryzmu w czasie rzeczywistym

W oparciu o analizę przeprowadzoną w ramach wdrażania reformy 3.6 inwestycja ma na celu zapewnienie jednostce analityki finansowej nowego specjalnego systemu informatycznego umożliwiającego wykorzystywanie danych pochodzących od różnych organów oraz identyfikację ewentualnych systemów i kanałów prania pieniędzy w czasie rzeczywistym. Środek polega na opracowaniu nowego systemu informatycznego.

Wdrażanie środka należy zakończyć do dnia 30 czerwca 2026 r.

3.8.Działalność inwestycyjna: Budowa sieci szerokopasmowych o bardzo dużej przepustowości

Celem inwestycji jest poprawa dostępu do sieci szerokopasmowych o bardzo dużej przepustowości (VHCN), które oferują połączenie o przepustowości co najmniej 100 Mb/s, dla gospodarstw domowych i instytucji o znaczeniu społeczno-gospodarczym, takich jak szpitale, szkoły, służby publiczne i przedsiębiorstwa.

Środek polega na zapewnieniu wsparcia finansowego na rzecz budowy sieci szerokopasmowych o bardzo dużej przepustowości na obszarach, w których występują niedoskonałości rynku (zgodnie z przepisami art. 52 rozporządzenia Komisji nr 651/2014). Kryteria kwalifikowalności i wyboru stosowane przy przyznawaniu finansowania zapewniają odpowiednią równowagę regionalną.

Wdrażanie środka zostanie zakończone do dnia 31 grudnia 2025 r.

C.2. Cele pośrednie, wartości docelowe, wskaźniki i harmonogram monitorowania i wdrażania bezzwrotnego wsparcia finansowego

D.SKŁADNIK 4: Energia i efektywność energetyczna

Ten element estońskiego planu odbudowy i zwiększania odporności stanowi odpowiedź na wyzwanie, jakim jest dekarbonizacja sektora energetycznego. Celem komponentu jest zmniejszenie zależności od łupków bitumicznych, zachęcanie do wykorzystywania energii ze źródeł odnawialnych i poprawa efektywności energetycznej budynków.

W ramach komponentu wspiera się realizację zalecenia dla poszczególnych krajów, aby skoncentrować inwestycje na infrastrukturze energetycznej oraz na zasobooszczędności i efektywności energetycznej, przyczyniając się do stopniowej dekarbonizacji gospodarki (zalecenie 3 dla poszczególnych krajów w 2019 r. i w 2020 r.). Zaktualizowane i nowe środki wspierają realizację zalecenia dla poszczególnych krajów w sprawie zmniejszenia zależności od paliw kopalnych poprzez ułatwienie wdrażania odnawialnych źródeł energii i zwiększenie efektywności energetycznej (zalecenie 4 dla poszczególnych krajów w 2022 r.).

Oczekuje się, że żaden środek w ramach tego komponentu nie spowoduje poważnych szkód dla celów środowiskowych w rozumieniu art. 17 rozporządzenia (UE) 2020/852, biorąc pod uwagę opis środków i działań łagodzących określonych w planie odbudowy i zwiększania odporności zgodnie z wytycznymi technicznymi „nie czyń poważnych szkód” (2021/C58/01).

D.1. Opis reform i inwestycji na rzecz bezzwrotnego wsparcia finansowego

4.1.Reforma: Promowanie efektywności energetycznej

Celem reformy jest zmniejszenie barier administracyjnych utrudniających energooszczędne renowacje poprzez doradzanie stowarzyszeniom mieszkaniowym, prywatnym gospodarstwom domowym i samorządom lokalnym w zakresie prawodawstwa, aspektów technicznych i finansowania renowacji. W ramach reformy wspiera się również stosowanie innowacyjnych rozwiązań, takich jak renowacja z wykorzystaniem elementów prefabrykowanych, w celu zwiększenia zdolności renowacji i zmniejszenia śladu węglowego zasobów budowlanych (oszczędność materiałów i zapewnienie jakości). Celem reformy jest zwiększenie wskaźników renowacji na obszarach o niższej wartości nieruchomości.

Środek polega na utworzeniu regionalnej sieci doradczej i szkoleniu konsultantów technicznych w celu zapewnienia niezbędnych informacji i zachęcenia do renowacji. Ponadto należy zapewnić dostęp do informacji związanych z energooszczędnymi renowacjami poprzez utworzenie specjalnej strony internetowej i narzędzi cyfrowych ułatwiających zrozumienie wyników renowacji, kosztów i korzyści. Komponent ten jest powiązany ze środkiem dotyczącym cyfryzacji danych budowlanych w ramach komponentu 1 estońskiego planu odbudowy i zwiększania odporności.

Wdrożenie reformy zakończy się do dnia 31 grudnia 2024 r.

4.2.Działalność inwestycyjna: Wsparcie na renowację budynków mieszkalnych

Celem środka jest przyspieszenie gruntownych renowacji budynków mieszkalnych w celu zwiększenia efektywności energetycznej, zmniejszenia zużycia energii i poprawy warunków życia ich mieszkańców. Celem jest również zwiększenie wskaźników renowacji na obszarach o niższej wartości nieruchomości.

Wsparcia udziela się stowarzyszeniom mieszkaniowym w zakresie renowacji, które prowadzą do poprawy co najmniej jednej klasy efektywności energetycznej lub, w przypadku gruntownych renowacji, co najmniej klasy efektywności energetycznej C. Renowacje muszą odpowiadać co najmniej gruntownej renowacji o średnim poziomie oszczędności energii pierwotnej wynoszącym co najmniej 30 %. Zróżnicowane regionalne stawki wsparcia stosuje się: 30 % w Tallinie i Tartu, 40 % na obszarach otaczających Tallinn i Tartu w oparciu o cenę nieruchomości i 50 % na wszystkich pozostałych obszarach. Poza Tallinnem i Tartu stowarzyszenia mieszkaniowe mogą prowadzić częściową przebudowę, aby zapobiec pogorszeniu stanu technicznego budynku, w którym to przypadku stawka dofinansowania jest niższa. Ponadto w ramach długoterminowych strategii krajowych Estonia planuje finansowanie uzupełniających działań renowacyjnych z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i REACT-EU.

Realizacja inwestycji zostanie zakończona do dnia 30 czerwca 2026 r.

4.3.Działalność inwestycyjna: Wsparcie na renowację małych budynków mieszkalnych

Celem środka jest przyspieszenie gruntownych renowacji prywatnych budynków mieszkalnych w celu zwiększenia efektywności energetycznej, zmniejszenia zużycia energii i poprawy warunków życia ich mieszkańców. Celem jest również zwiększenie wskaźników renowacji na obszarach o niższej wartości nieruchomości.

Wsparcia udziela się prywatnym właścicielom na renowacje prowadzące do poprawy efektywności energetycznej lub, w przypadku pełnych renowacji, co najmniej klasę efektywności energetycznej C. Stosuje się zróżnicowane regionalne stawki wsparcia: 30 % w Tallinie i Tartu, 40 % na obszarach otaczających Tallinn i Tartu w oparciu o cenę nieruchomości i 50 % na wszystkich pozostałych obszarach. Do celów środka mieszkalnictwo definiuje się jako „mieszkanie lub mieszkania w jednym budynku lub w oddzielnym budynku przeznaczonym dla jednego gospodarstwa domowego do życia przez cały rok” (zgodnie z danymi Eurostatu).

Realizacja inwestycji zostanie zakończona do dnia 31 marca 2026 r.

4.4.Reforma: Pobudzanie zielonej transformacji w gospodarce energetycznej

Celem tego środka jest przyczynienie się do dekarbonizacji produkcji i zużycia energii w Estonii poprzez aktualizację celów i działań estońskiej polityki energetycznej (w tym związanych ze stopniowym wycofywaniem łupków bitumicznych) oraz usunięcie barier administracyjnych dla instalacji energii odnawialnej.

Krajowy plan rozwoju sektora energetycznego jest aktualizowany i zawiera cele dotyczące produkcji energii ze źródeł odnawialnych, efektywności energetycznej i bezpieczeństwa dostaw. Plan będzie również obejmował działania mające na celu zmniejszenie zależności od łupków bitumicznych w estońskim sektorze energetycznym oraz cele dotyczące całkowitego wycofania łupków bitumicznych w sektorze energetycznym.

Reforma polega również na przyjęciu niezbędnych przepisów i opracowaniu materiałów zawierających wytyczne w celu przyspieszenia instalacji mocy wytwórczych energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych oraz działań mających na celu złagodzenie związanych z obronnością ograniczeń wysokości parków wiatrowych.

Wdrożenie reformy zostanie zakończone do dnia 31 grudnia 2025 r.

4.5.Działalność inwestycyjna: Program mający na celu wzmocnienie sieci elektroenergetycznej w celu zwiększenia zdolności produkcji energii ze źródeł odnawialnych i przystosowania się do zmiany klimatu (np. ochrona przed burzami)

Celem tego środka jest przyczynienie się do dekarbonizacji estońskiej produkcji energii elektrycznej poprzez zwiększenie zdolności sieci przesyłowej, co umożliwi przyłączenie dodatkowej produkcji energii ze źródeł odnawialnych.

W ramach tego środka inwestycje operatora systemu przesyłowego w sieć przesyłową:

być współfinansowane w celu dodania co najmniej 310 MW dodatkowej przepustowości sieci.

Wdrażanie środka należy zakończyć do dnia 30 czerwca 2026 r.

4.6.Działalność inwestycyjna: Program na rzecz pobudzenia produkcji energii na obszarach przemysłowych

Środek ma na celu zwiększenie skuteczności systemu elektroenergetycznego poprzez zachęcanie do wytwarzania energii elektrycznej zbliżonej do zużycia. Środek zachęca do produkcji energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych na obszarach przemysłowych lub w ich pobliżu poprzez współfinansowanie niezbędnego przyłączenia do sieci. W ramach tego środka inwestycje dokonywane przez przedsiębiorstwa w celu przyłączenia zdolności produkcyjnych energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych do sieci są wspierane za pomocą dotacji. Aby zapewnić zgodność środka z wytycznymi technicznymi dotyczącymi zasady „nie czyń poważnych szkód” (2021/C58/01), kryteria kwalifikowalności zawarte w zakresie wymagań i obowiązków w odniesieniu do zaproszeń do składania projektów wykluczają następujący wykaz działań: działania związane z paliwami kopalnymi, w tym ich wykorzystanie na dalszych etapach 21 ; działania w ramach unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji (ETS) prowadzące do osiągnięcia prognozowanych emisji gazów cieplarnianych, które nie są niższe niż odpowiednie poziomy odniesienia 22 ; działania związane ze składowiskami odpadów, spalarniami 23 i mechanicznie biologicznymi zakładami przetwarzania 24 ; oraz (iv) działania, w przypadku których długoterminowe unieszkodliwianie odpadów może powodować szkody dla środowiska. Ponadto zakres zadań wymaga, aby można było wybierać wyłącznie te działania, które są zgodne z odpowiednimi unijnymi i krajowymi przepisami w zakresie ochrony środowiska.

Realizacja inwestycji zostanie zakończona do dnia 30 czerwca 2026 r.

4.7.Działalność inwestycyjna: Pilotażowy program magazynowania energii

W celu uzupełnienia powyższych środków, stopniowego wycofywania łupków bitumicznych i zwiększenia produkcji energii ze źródeł odnawialnych wspierane są projekty dotyczące magazynowania energii ze źródeł odnawialnych.

Celem środka jest realizacja programu pilotażowego dotyczącego magazynowania energii ze źródeł odnawialnych w Estonii. Oczekuje się, że wiedza zdobyta w ramach tego programu pilotażowego będzie stanowić podstawę przyszłych zerowych inwestycji w obiekty magazynowe. W ramach tego środka przyznaje się dotacje przedsiębiorstwom inwestującym w instalacje magazynowania energii ze źródeł odnawialnych.

Realizacja inwestycji zostanie zakończona do dnia 30 czerwca 2026 r.

4.8.Działalność inwestycyjna: Pobudzanie rozwoju morskich farm wiatrowych

Celem tego środka jest uruchomienie i uruchomienie systemu/czujników radarowych i pasywnych, które umożliwią eksploatację morskich turbin wiatrowych, niezależnie od ich wysokości, w Zatoce Ryskiej i na estońskich wyspach Hiiumaa, Saaremaa i Vormsi.

Realizacja inwestycji zostanie zakończona do dnia 31 marca 2026 r.

D.2. Cele pośrednie, wartości docelowe, wskaźniki i harmonogram monitorowania i wdrażania bezzwrotnego wsparcia finansowego

E.KOMPONENT 5: Zrównoważony transport

Komponent estońskiego planu odbudowy i zwiększania odporności ma na celu sprostanie wyzwaniu, jakim jest dekarbonizacja sektora transportu. Celem komponentu jest ograniczenie emisji i zachęcanie do upowszechniania zrównoważonych rodzajów transportu.

Reforma i inwestycje komponentu wspierają rozwój transgranicznego projektu Rail Baltic, łączącego trzy stolice bałtyckie i kraje bałtyckie z Polską i resztą Unii. Środki w ramach komponentu mają na celu połączenie Rail Baltic z innymi krajowymi liniami kolejowymi i innymi węzłami TEN-T (port lotniczy w Tallinie i stary port) oraz ułatwienie dostępu do lokalnych przystanków pieszych lub rowerowych.

Komponent ten wspiera realizację zalecenia dla poszczególnych krajów w celu skoncentrowania inwestycji na zasobooszczędności i zrównoważonym transporcie przyczyniającym się do dekarbonizacji gospodarki (zalecenie 3 dla poszczególnych krajów w 2019 r. i 2020 r.). Nowe środki odpowiadają również zaleceniu dla poszczególnych krajów, którego celemjest zintensyfikowanie wysiłków na rzecz poprawy zrównoważonego charakteru systemu transportowego, w tym poprzez elektryfikację sieci kolejowej i zwiększenie zachęt do zrównoważonego i mniej zanieczyszczającego transportu (zalecenie 4 dla poszczególnych krajów w 2022 r.).

Oczekuje się, że żaden środek w ramach tego komponentu nie spowoduje poważnych szkód dla celów środowiskowych w rozumieniu art. 17 rozporządzenia (UE) 2020/852, biorąc pod uwagę opis środków i działań łagodzących określonych w planie odbudowy i zwiększania odporności zgodnie z wytycznymi technicznymi „nie czyń poważnych szkód” (2021/C58/01).

E.1. Opis reform i inwestycji na rzecz bezzwrotnego wsparcia finansowego

5.1.Reforma: Wdrożenie bezpiecznej, ekologicznej, konkurencyjnej, opartej na potrzebach i zrównoważonej infrastruktury transportowej i energetycznej

Celem reformy jest zmniejszenie emisji CO2 w sektorze transportu i zachęcenie do upowszechniania zrównoważonych rodzajów transportu.

Środek polega na przyjęciu i wdrożeniu nowego planu rozwoju transportu i mobilności oraz związanego z nim planu wdrażania. Plan koncentruje się na zmniejszeniu śladu środowiskowego systemów transportowych i obejmuje środki mające na celu rozwój wzajemnie połączonej i współdzielonej mobilności na obszarach miejskich kosztem samochodów prywatnych oraz promowanie kompleksowych ram mobilności lekkiej (na pieszo lub rowerze) na obszarach poza głównymi ośrodkami miejskimi. Plan obejmuje inwestycje kolejowe, które mają na celu zwiększenie prędkości i bezpieczeństwa podróży oraz dodanie połączeń zarówno dla transportu pasażerskiego, jak i towarowego. Kluczowe działania w ramach niniejszego planu, które mają zostać wdrożone zgodnie z harmonogramem Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności, obejmują budowę i rozbudowę zelektryfikowanej kolei z Tallinna do Tartu oraz harmonizację systemu transportu publicznego w regionie stołecznym Tallinna (systemy biletowe i ceny).

Wdrożenie reformy zakończy się do dnia 30 czerwca 2026 r.

5.2.[skreślono]

5.2.a    Działalność inwestycyjna: Wielofunkcyjny statek roboczy

Celem inwestycji jest zapewnienie bezpieczeństwa i stanu dróg wodnych niezbędnych do funkcjonowania transportu morskiego, umożliwienie prowadzenia działań w zakresie zwalczania zanieczyszczeń oraz zwiększenie możliwości badawczych w zakresie badań środowiska. W tym celu należy zbudować niskoemisyjny statek z potencjałem badawczym, instalacją boi i zdolnością kontroli zanieczyszczeń.

Statek musi być elektryczny lub zasilany paliwami (wodorowymi lub wodorowymi paliwami syntetycznymi lub zrównoważonym biometanem), które spełniają następujące wymogi dotyczące zasady „nie czyń poważnych szkód” zgodnie z wytycznymi technicznymi dotyczącymi zasady „nie czyń poważnych szkód” (2021/C58/01):

a.W przypadku wodoru i paliw syntetycznych opartych na wodorze – są one produkowane z wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii zgodnych z dyrektywą w sprawie odnawialnych źródeł energii (UE) 2018/2001 (RED II) oraz powiązanymi aktami wykonawczymi i delegowanymi, a także spełniają wymóg ograniczenia emisji gazów cieplarnianych w całym cyklu życia na poziomie 73,4 % w przypadku wodoru [co prowadzi do emisji gazów cieplarnianych w cyklu życia poniżej 3 t CO2e/tH2] i 70 % w przypadku syntetycznych paliw wodorowych w stosunku do odpowiednika kopalnego wynoszącego 94 g CO2e/MJ, analogicznie do podejścia określonego w art. 25 ust. 2 dyrektywy (UE) 2018/2001 i w załączniku V do tej dyrektywy;

b.W przypadku biometanu są one zgodne z kryteriami zrównoważonego rozwoju i ograniczania emisji gazów cieplarnianych określonymi w art. 29–31 oraz z przepisami dotyczącymi biopaliw produkowanych z żywności i pasz określonymi w art. 26 dyrektywy (UE) 2018/2001 w sprawie odnawialnych źródeł energii (REDII) oraz powiązanymi aktami wykonawczymi i delegowanymi.

Realizacja inwestycji zostanie zakończona do dnia 30 czerwca 2026 r.

5.3.[skreślono]

5.3.a    Działalność inwestycyjna: Budowa wiaduktów Rail Baltic

Celem środka jest zwiększenie udziału mobilności zgodnej z zasadami zrównoważonego rozwoju w Estonii poprzez wkład w projekt Rail Baltic, który łączy trzy państwa bałtyckie.

Inwestycja polega na budowie pięciu wiaduktów w skrzyżowaniu Kangru niedaleko Tallinna: Wiadukt Kangru, wiadukt Raudalu, wiadukt Raku, wiadukt świetlny Männiku i tunel świetlny Männiku.

Realizacja inwestycji zostanie zakończona do dnia 31 marca 2026 r.

5.4.Działalność inwestycyjna: Budowa linii tramwaju starego portu w Tallinie

Celem środka jest zwiększenie udziału zrównoważonej mobilności w regionie Tallina. W tym celu środek ma na celu połączenie Rail Baltic z połączeniami morskimi z krajami nordyckimi za pośrednictwem starego portu w Tallinnie.

Udziela się wsparcia organowi ds. transportu miejskiego w Tallinie, odpowiedzialnemu za obsługę transportu publicznego w Tallinie, w celu budowy nowej linii tramwajowej o długości około 2 km, łączącej port lotniczy w Tallinie, węzeł Rail Baltic, centrum miasta, stary port i regionalny dworzec kolejowy.

Realizacja inwestycji zostanie zakończona do dnia 31 grudnia 2025 r.

5.5    Działalność inwestycyjna: Inwestycje gmin w rowery i chodniki

Celem środka jest zmniejszenie zależności od samochodów i zwiększenie mobilności zgodnej z zasadami zrównoważonego rozwoju na obszarach poza trzema głównymi ośrodkami miejskimi (Tallinn, Tartu, Pärnu), gdzie możliwości finansowe gmin stanowią przeszkodę dla rozwoju bezpiecznych i przyjaznych dla klimatu korytarzy rowerowych i pieszych.

Gminom udziela się wsparcia na budowę 24 km infrastruktury rowerowej i chodników w celu zapewnienia bezpiecznego i zrównoważonego dostępu do usług publicznych, w tym transportu publicznego, i miejsc pracy. Uwaga zostanie również poświęcona lokalnym przystankom Rail Baltic oraz połączeniu z istniejącą siecią rowerową i pieszą.

Środek ten stanowi uzupełnienie podobnego środka, który ma być finansowany z EFRR, co przyczynia się do zwiększenia mobilności rowerem w trzech głównych ośrodkach miejskich w Tallinie, Tartu i Pärnu.

Realizacja inwestycji zostanie zakończona do dnia 31 grudnia 2025 r.

E.2. Cele pośrednie, wartości docelowe, wskaźniki i harmonogram monitorowania i wdrażania bezzwrotnego wsparcia finansowego