Access to European Union law
<a href="https://eur-lex.europa.eu/content/help/eurlex-content/experimental-features.html" target="_blank">More about the experimental features corner</a>
Choose the experimental features you want to try
EUR-Lex
Access to European Union law

This document is an excerpt from the EUR-Lex website

You are here
Use quotation marks to search for an "exact phrase". Append an asterisk (*) to a search term to find variations of it (transp*, 32019R*). Use a question mark (?) instead of a single character in your search term to find variations of it (ca?e finds case, cane, care).
Search tips
Need more search options? Use the Advanced search

Document 52023AE2515

Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego „Wniosek dotyczący zalecenia Rady w sprawie kluczowych czynników sprzyjających skuteczności kształcenia i szkolenia cyfrowego” [COM(2023) 205 final – 2023/0099 (NLE)], „Wniosek dotyczący zalecenia Rady w sprawie poprawy oferty kształcenia i szkolenia w zakresie umiejętności cyfrowych” [COM(2023) 206 final – 2023/0100 (NLE)] oraz „Nowe sposoby osiągania włączenia cyfrowego” (opinia rozpoznawcza na wniosek prezydencji belgijskiej)

EESC 2023/02515

Dz.U. C, C/2024/885, 6.2.2024, ELI: http://data.europa.eu/eli/C/2024/885/oj (BG, ES, CS, DA, DE, ET, EL, EN, FR, GA, HR, IT, LV, LT, HU, MT, NL, PL, PT, RO, SK, SL, FI, SV)

ELI: http://data.europa.eu/eli/C/2024/885/oj

Date of document:
25/10/2023; Data głosowania
Date of vote:
25/10/2023
Date lodged:
29/06/2023
Author:
Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny
Responsible body:
Section for Employment, Social Affairs and Citizenship, EESC_SOC
Rapporteur:
Milena ANGELOVA Tatjana BABRAUSKIENĖ Justyna Kalina OCHĘDZAN
Form:
Opinia
Term of office:
2015-2020
Internal reference:
AVIS-SECTION 2023/2515 FIN, SOC/774
Session:
582
Treaty:
Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej
Legal basis:
Link
Link
Link
Select all documents mentioning this document
Earlier related instruments:
Instruments cited:
European flag

Dziennik Urzędowy
Unii Europejskiej

PL

Serie C

C/2024/885

6.2.2024

Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego „Wniosek dotyczący zalecenia Rady w sprawie kluczowych czynników sprzyjających skuteczności kształcenia i szkolenia cyfrowego”

[COM(2023) 205 final – 2023/0099 (NLE)]

„Wniosek dotyczący zalecenia Rady w sprawie poprawy oferty kształcenia i szkolenia w zakresie umiejętności cyfrowych”

[COM(2023) 206 final – 2023/0100 (NLE)]

oraz „Nowe sposoby osiągania włączenia cyfrowego”

(opinia rozpoznawcza na wniosek prezydencji belgijskiej)

(C/2024/885)

Sprawozdawczynie:

Milena ANGEŁOWA

Tatjana BABRAUSKIENĖ

Justyna Kalina OCHĘDZAN

Wniosek o konsultację

Komisja Europejska, 29.6.2023

Pismo prezydencji belgijskiej w Radzie, 10.7.2023

Podstawa prawna

Art. 304 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej

Opinia rozpoznawcza

Sekcja odpowiedzialna

Sekcja Zatrudnienia, Spraw Społecznych i Obywatelstwa

Data przyjęcia przez sekcję

4.10.2023

Data przyjęcia na sesji plenarnej

25.10.2023

Sesja plenarna nr

582

Wynik głosowania

(za/przeciw/wstrzymało się)

221/02/04

1.   Wnioski i zalecenia

1.1.

 Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny (EKES) popiera zobowiązanie Komisji Europejskiej (KE) i belgijskiej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej do zapewnienia włączenia cyfrowego wszystkich osób i zdecydowanie zobowiązuje się wspierać tworzenie narzędzi służących zmniejszeniu podatności na zagrożenia cyfrowe i zniwelowaniu przepaści cyfrowej. Każda obywatelka i każdy obywatel Europy powinni mieć prawo dostępu do wysokiej jakości edukacji cyfrowej sprzyjającej włączeniu społecznemu, która umożliwia rozwijanie wiedzy, umiejętności i kompetencji niezbędnych do aktywnego uczestnictwa we współczesnym, coraz bardziej cyfrowym świecie oraz bycie dobrze przygotowanym do konkurowania na rynku pracy i znalezienia miejsca pracy wysokiej jakości.

1.2.

 EKES z zadowoleniem przyjmuje pakiet dotyczący umiejętności cyfrowych i edukacji cyfrowej (1) i postrzega go jako istotny i wymierny wkład w Europejski Rok Umiejętności (2). Edukacja cyfrowa ma kluczowe znaczenie dla rozwoju osobistego, spójności społecznej, zatrudnienia, konkurencyjności i innowacji, o ile zaspokaja zapotrzebowanie nowoczesnego społeczeństwa, jego członkiń i członków oraz nowoczesnej gospodarki na umiejętności i kompetencje niezbędne dla pomyślnego przeprowadzenia dwojakiej transformacji. Mając to na uwadze, Komitet popiera realizację dwóch priorytetów strategicznych wyznaczonych w opracowanym przez KE Planie działania w dziedzinie edukacji cyfrowej na lata 2021–2027 (3), a którymi są wspieranie rozwoju wysoce efektywnego ekosystemu edukacji cyfrowej oraz poprawa kompetencji i umiejętności cyfrowych właściwych w dobie transformacji cyfrowej.

1.3.

 EKES zwraca się o przedstawienie dodatkowych szczegółowych wytycznych dotyczących jakości oraz infrastruktury sprzyjającej włączeniu społecznemu, łączności i bezpieczeństwa oraz bezpiecznego przetwarzania danych dla wszystkich użytkowniczek i użytkowników. EKES zaleca, aby w celu wdrożenia skutecznej polityki w zakresie rozwoju umiejętności cyfrowych KE zachęcała państwa członkowskie do stosowania kompleksowego podejścia obejmującego zainteresowane instytucje, partnerów społecznych, organizacje społeczeństwa obywatelskiego, organizacje szkoleniowe i środowisko naukowe. Komitet podkreśla, jak ważne jest podejmowanie ukierunkowanych działań, w tym w ramach krajowych koalicji na rzecz umiejętności cyfrowych i zatrudnienia, w celu zwiększenia zaangażowania partnerów społecznych – w tym na szczeblu sektorowym i lokalnym – oraz zapewnienia, aby odpowiednie zainteresowane strony miały wystarczającą zdolność do wypełniania powierzonych im obowiązków. Należy zwiększyć promocję i widoczność krajowych koalicji na rzecz umiejętności cyfrowych i zatrudnienia, aby aktywniej zaangażować je w proces rozwijania możliwości uczenia się i zwiększania inwestycji w rozwój umiejętności cyfrowych w celu zapewnienia ich lepszego dostosowania do nowych potrzeb świata pracy.

1.4.

 EKES podkreśla kluczowe znaczenie poszanowania kształcenia i szkolenia jako praw człowieka i dóbr publicznych. Cyfryzacja instytucji kształcenia i szkolenia musi gwarantować równy dostęp do kształcenia i szkolenia dla wszystkich, a nie go ograniczać. Należy szczegółowo przeanalizować wyzwania i możliwości związane z kompleksową cyfryzacją instytucji kształcenia i szkolenia, co ma na celu zapewnienie, aby transformacja ta wspierała jakość i równy dostęp do kształcenia i szkolenia, zamiast stać im na przeszkodzie. Cyfryzacja w szkołach musi gwarantować interakcje społeczne między osobami uczącymi się a nauczycielami czy osobami prowadzącymi szkolenia w ramach systemów kształcenia i szkolenia. Interakcje te pomagają osobom uczącym się w doskonaleniu kluczowych kompetencji, w szczególności kompetencji społecznych. Trzeba zadbać o umiejętności podstawowe i kompetencje kluczowe, w szczególności językowe, jako solidną bazę dla edukacji cyfrowej. Cyfryzacja nie powinna być postrzegana jako coś, co zastąpi nauczanie stacjonarne. Należy wziąć pod uwagę zmęczenie i negatywny wpływ nadużywania urządzeń cyfrowych na osoby uczące i uczące się.

1.5.

 Umiejętności i kompetencje cyfrowe są istotne dla osób uczących się w każdym wieku, praktykantek i praktykantów, przedsiębiorczyń i przedsiębiorców oraz pracownic i pracowników w kontekście przepisów dotyczących podnoszenia i zmiany kwalifikacji, biorąc pod uwagę ich znaczenie dla życia społecznego i rynku pracy. Uznając solidną podstawę stworzoną przez zalecenia Rady w sprawie poprawy oferty kształcenia i szkolenia w zakresie umiejętności cyfrowych oraz w sprawie kluczowych czynników sprzyjających skuteczności kształcenia i szkolenia cyfrowego (pakiet dotyczący umiejętności cyfrowych i edukacji cyfrowej), Komitet zwraca się o zapewnienie państwom członkowskim dalszych szczegółowych wytycznych dotyczących niezbędnej infrastruktury, łączności i bezpieczeństwa oraz bezpiecznego przetwarzania danych dla wszystkich użytkowniczek i użytkowników, aby wspierać sprawiedliwą, wysokiej jakości, sprzyjającą włączeniu społecznemu i zrównoważoną cyfryzację wszystkich sektorów edukacji, przy poszanowaniu zasady pomocniczości.

1.6.

 EKES uważa, że należy położyć szczególny nacisk na rozwój i poprawę świadczenia wysokiej jakości szkoleń cyfrowych poprzez informowanie, motywowanie, ocenę umiejętności oraz identyfikację braków i potrzeb w zakresie szkoleń, poradnictwo zawodowe i mentoring podczas nabywania konkretnych umiejętności cyfrowych, a także walidację uczenia się pozaformalnego i nieformalnego itp. Ma to szczególne znaczenie dla zapewnienia ukierunkowanego i skutecznego wsparcia, zwłaszcza dla osób o niskim poziomie umiejętności cyfrowych. EKES apeluje do KE i państw członkowskich o propagowanie dostępu do wysokiej jakości inkluzywnych szkoleń pracowniczych i programów kształcenia dorosłych oraz uczestnictwa w nich poprzez zapewnienie odpowiednich narzędzi i podejść do finansowania szkoleń w zakresie umiejętności cyfrowych w celu zapewnienia wsparcia osobom fizycznym i przedsiębiorstwom, a w szczególności mikroprzedsiębiorstwom oraz małym i średnim przedsiębiorstwom.

1.7.

 EKES zauważa, że strategie i środki służące rozwijaniu i poprawie umiejętności cyfrowych powinny stanowić nieodłączny element ogólnie rozumianego systemu zarządzania umiejętnościami. Rządy demokratyczne, uwzględniające w szczególności dialog społeczny i obywatelski, mają zasadnicze znaczenie dla zapewnienia efektywnej koordynacji całej administracji rządowej, ułatwienia pomyślnego angażowania odpowiednich podmiotów zajmujących się kształceniem i szkoleniem oraz podmiotów rynku pracy, a także umożliwienia rozwoju skoordynowanych rozwiązań w dziedzinie finansowania umiejętności. Dlatego też EKES proponuje, aby Komisja zsynchronizowała ze sobą dwa omawiane zalecenia Rady i zwróciła się do państw członkowskich o przygotowanie pojedynczych krajowych planów działania służących realizacji celów wyznaczonych w Europejskim filarze praw socjalnych poprzez wspólne opracowywanie strategii cyfrowych oraz strategii w dziedzinie kształcenia i szkolenia, skuteczne koordynowanie z partnerami społecznymi i zainteresowanymi stronami polityki w zakresie umiejętności i kompetencji cyfrowych, w tym również w kwestii aktualizacji profili zawodowych i prognoz dotyczących zapotrzebowania na umiejętności, oraz przeprowadzanie zrównoważonych inwestycji.

1.8.

 Wspieranie i budowanie przedsiębiorczości cyfrowej są niezbędne ze względu na istotną rolę, jaką przedsiębiorczynie i przedsiębiorcy odgrywają w stymulowaniu innowacji cyfrowych i wzrostu gospodarczego. W związku z tym EKES wzywa do stworzenia wspierającego ekosystemu. Opowiada się również za promowaniem współpracy i partnerstw między przedsiębiorstwami, instytucjami edukacyjnymi i odpowiednimi zainteresowanymi stronami w zakresie wspierania rozwoju umiejętności cyfrowych, zwłaszcza osób dorosłych o niskich kwalifikacjach (4). Rozwój umiejętności cyfrowych powinien poprawiać kompetencje w zakresie przedsiębiorczości, takie jak kreatywność, rozwiązywanie problemów, zdolność adaptacji i podejmowanie ryzyka, a tym samym pomagać zaangażowanym osobom podejmować przedsiębiorcze działania i przyczyniać się do innowacji cyfrowych.

1.9.

 Włączenie kompetencji cyfrowych do procesu kształcenia ma kluczowe znaczenie w kontekście przygotowywania uczennic i uczniów do szybko zmieniającego się otoczenia cyfrowego. Aby tego dokonać, należy wspierać ulepszanie metod nauczania i oceny z wykorzystaniem wysokiej jakości inkluzywnych narzędzi cyfrowych poprzez ustawiczne doskonalenie zawodowe nauczycielek i nauczycieli oraz osób szkolących oraz poprzez budowanie zdolności nauczycielek i nauczycieli do skutecznego wykorzystywania technologii w salach lekcyjnych, tworzenie elastycznych i adaptacyjnych środowisk edukacyjnych, włączanie nauk przyrodniczych, technologii, inżynierii, sztuki i matematyki (STEAM) do programów nauczania oraz przyjęcie podejścia skoncentrowanego na osobach uczących się, umożliwiającego im przejęcie odpowiedzialności za naukę, położenie większego nacisku na uczenie się poprzez rozwiązywanie problemów i uczenie się oparte na projektach, a także wspieranie współpracy, interdyscyplinarnego uczenia się i kreatywności.

1.10.

 EKES zauważa, że kluczowym czynnikiem, od którego zależało będzie powodzenie działań w tym zakresie, jest zapewnienie ścisłego dopasowania wybranych elementów ram DigComp 2.2 do zapotrzebowania na umiejętności w odpowiednich zawodach. Umiejętności cyfrowe nigdy wcześniej nie były tak istotne, ponieważ nie są one już „fakultatywne”, ale stały się „niezbędne” (5). EKES wzywa zatem państwa członkowskie, by wspierały działania partnerów społecznych i organizacji społeczeństwa obywatelskiego mające na celu poprawę umiejętności cyfrowych, wyeliminowanie wykluczenia cyfrowego i zlikwidowanie przepaści cyfrowej w społeczeństwie – poprzez ulepszenie dostępu do finansowania unijnego i krajowego. Choć EKES bardzo docenia skierowanie bezprecedensowo dużej kwoty finansowania na wspieranie transformacji cyfrowej (130 mld EUR, co odpowiada 26 % łącznej alokacji w ramach krajowych planów odbudowy i zwiększania odporności i stanowi znaczną część umów partnerstwa), Komitet ostrzega, że w obecnej sytuacji najważniejsze jest szybkie wdrożenie tych środków oraz zaangażowanie partnerów społecznych i organizacji społeczeństwa obywatelskiego.

1.11.

 EKES wzywa do zapewnienia osobom nauczającym, szkolącym i zarządzającym szkołami szerszego dostępu do odpowiednich programów wysokiej jakości doskonalenia zawodowego (UDZ) w zakresie umiejętności i kompetencji cyfrowych, opracowywania i oceny programów nauczania, sztucznej inteligencji i umiejętności informatycznych, w ramach szkoleń realizowanych w godzinach pracy i wspieranych finansowo przez ministerstwa i szkoły. Głównymi wyzwaniami są obecnie równy dostęp do edukacji i działania mające na celu rozwiązanie problemu niedoboru kadry nauczycielskiej (6). W celu zapewnienia, aby wysokiej jakości kształcenie i szkolenie w zakresie umiejętności i kompetencji cyfrowych było w sposób całościowy włączone do programów nauczania, należy rozwiązać problem niedoboru nauczycielek i nauczycieli i zwiększyć atrakcyjność tego zawodu, co pozwoli zagwarantować zastąpienie nauczycielek i nauczycieli uczestniczących w ustawicznym doskonaleniu zawodowym. Atrakcyjne wynagrodzenia i warunki pracy na tym samym poziomie co w przypadku innych specjalistek i specjalistów z wyższym wykształceniem, są niezbędne, aby zawód nauczycielki/nauczyciela był ceniony i atrakcyjny.

1.12.

 EKES zwraca się do państw członkowskich o uwzględnienie generatywnych modeli sztucznej inteligencji, takich jak ChatGPT, w zakresie istniejących i przyszłych rozporządzeń w sprawie wykorzystania sztucznej inteligencji oraz o przeanalizowanie wraz z partnerami społecznymi, organizacjami społeczeństwa obywatelskiego i odpowiednimi zainteresowanymi stronami wpływu generatywnych systemów sztucznej inteligencji, takich jak ChatGPT, na kształcenie i szkolenie wszystkich grup wiekowych, a w szczególności na warunki pracy nauczycielek i nauczycieli, w tym akademickich, naukowczyń i naukowców i innych osób zatrudnionych w oświacie. W przypadku dzieci i młodzieży bardzo ważne jest ich kształcenie i zapewnienie im odpowiednich umiejętności radzenia sobie z algorytmami w sposób, który zapobiega ich szkodliwym skutkom dla zdrowia psychicznego.

1.13.

 EKES zaleca, aby KE zachęcała państwa członkowskie do opracowywania i uruchamiania szeroko zakrojonych kampanii informacyjnych na temat możliwości cyfrowego uczenia się oraz wspierała je w tym zakresie w celu dotarcia do wszystkich osób, poprzez angażowanie w te kampanie partnerów społecznych, organizacji społeczeństwa obywatelskiego, mediów krajowych i lokalnych oraz różnych innych odpowiednich podmiotów wspierających na szczeblu krajowym i lokalnym – z zastosowaniem indywidualnego podejścia w cel zachęcenia wszystkich do udziału w takich programach szkoleniowych. EKES zaleca, by państwa członkowskie usprawniły wdrażanie zaleceń Rady dotyczących mikropoświadczeń, a przy tym zwracały szczególną uwagę na normy jakości.

1.14.

 EKES zaleca, by KE zachęcała państwa członkowskie do skoncentrowania się na równym dostępie do kształcenia i szkolenia cyfrowego oraz narzędzi cyfrowych poprzez:

1.14.1.

 zapewnienie pełnej inkluzywności kształcenia i szkolenia cyfrowego poprzez zadbanie o dostęp dla osób uczących się i nauczających z niepełnosprawnościami oraz zapewnienie specjalistycznego sprzętu i rozwiązań dla osób uczących się mających specjalne potrzeby edukacyjne oraz dla mniejszości językowych i migrantów;

1.14.2.

 wyeliminowanie przepaści między obszarami miejskimi a wiejskimi i innymi obszarami geograficznymi w dostępie do kształcenia i szkolenia cyfrowego, narzędzi cyfrowych i internetu;

1.14.3.

 rozpoznawanie i neutralizowanie uprzedzeń w kwestiach związanych z płcią, pochodzeniem etnicznym, tożsamością seksualną, wiekiem, językiem, religią, poglądami politycznymi, ekonomicznym i społecznym statusem w chwili urodzenia i niepełnosprawnością oraz we wszelkich innych dziedzinach chronionych prawami człowieka, w realnym życiu oraz w algorytmach tworzących naszą cyfrową rzeczywistość;

1.14.4.

 wdrażanie polityki równości płci na każdym etapie kształcenia i szkolenia cyfrowego oraz zmniejszanie różnic w umiejętnościach kobiet i mężczyzn, zwłaszcza w dziedzinie nauk przyrodniczych, technologii, inżynierii i matematyki (STEM), w tym programowania i sztucznej inteligencji (7);

1.14.5.

 wyeliminowanie stronniczości algorytmicznej jako jednego z głównych źródeł nierówności w rozwoju technologii sztucznej inteligencji i rzeczywistości cyfrowej, oraz zwrócenie szczególnej uwagi na eliminację stereotypów i uprzedzeń, aby uniknąć na przykład przepaści cyfrowej między kobietami a mężczyznami lub innych nierówności w zastosowaniach technologicznych. Przepisy w zakresie etycznej sztucznej inteligencji powinny dotyczyć zarówno materiałów dydaktycznych i sposobów uczenia się, jak i kwestii wykorzystania danych, rozwoju pedagogiki cyfrowej i uczenia się przez całe życie. EKES uważa, że tworzenie technologii i usług, które zapewniają większe włączenie i poszanowanie wszystkich osób, wymaga stosowania inkluzywnego języka w kodowaniu i programowaniu.

1.15.

 Sztuczna inteligencja odgrywa coraz większą rolę w rozwoju gospodarki cyfrowej. EKES zwraca uwagę na to, jak ważne jest rozwijanie wiedzy i umiejętności w zakresie sztucznej inteligencji w społeczeństwach europejskich, aby uniknąć przepaści cyfrowej i zwiększyć konkurencyjność UE (8). Komitet zwraca uwagę na rosnące zapotrzebowanie na funkcje związane ze sztuczną inteligencją w podmiotach publicznych i prywatnych oraz na szkolenia w zakresie umiejętności związanych ze sztuczną inteligencją dla pracownic i pracowników, osób w każdym wieku (w tym osób młodszych i starszych), osób z niepełnosprawnościami, osób o specjalnych potrzebach i osób z obszarów wiejskich. EKES zwraca się do KE i państw członkowskich o dopilnowanie, by wszyscy, zwłaszcza decydenci i osoby kształtujące politykę, dysponowali odpowiednimi informacjami na temat wyzwań i możliwości związanych ze stosowaniem sztucznej inteligencji, a także jej aspektów moralnych, etycznych i prawnych.

2.   Kluczowe czynniki sprzyjające skuteczności edukacji cyfrowej

2.1.

 Kryzys związany z COVID-19 spowodował nagłą potrzebę cyfryzacji systemów kształcenia i szkolenia. W 2019 r. w 50 % europejskich systemów edukacji trwał proces reform związanych z edukacją cyfrową. Niemniej jednak w połowie systemów edukacji kompetencje cyfrowe nigdy nie były oceniane w szkołach w ramach testów krajowych (9). Zgodnie z raportem Eurydice (10) informatyka jest nadal stosunkowo nową dziedziną w edukacji szkolnej i jest nauczana na różne sposoby w poszczególnych krajach europejskich. Kluczowe znaczenie ma to, aby kompleksowe krajowe strategie w zakresie kształcenia i szkolenia cyfrowego oraz narzędzi cyfrowych, takie jak narzędzie SELFIE Komisji Europejskiej (11), pomagały w stworzeniu bezpiecznego środowiska cyfrowego w szkołach w ten sposób, że pomogą im wdrożyć model kompleksowej cyfryzacji, ocenić stopień cyfryzacji oraz określić odpowiednie dalsze etapy transformacji cyfrowej. Wymaga to stałej dostępności w instytucjach kształcenia i szkolenia informatyczki lub informatyka, którzy wesprą w skutecznym zarządzaniu zasobami cyfrowymi, utrzymaniu bezpiecznego środowiska i dostosowaniu się do postępu technologicznego.

2.2.

 Oczekuje się, że systemy kształcenia pomogą studentkom i studentom oraz uczennicom i uczniom stać się obywatelkami i obywatelami potrafiącymi korzystać z technologii cyfrowych i specjalistkami i specjalistami o odpowiednich umiejętnościach cyfrowych, którzy będą w stanie czerpać korzyści oferowane przez społeczeństwo cyfrowe i w kreatywny i odpowiedzialny sposób stawiać czoła wiążącym się z nim wyzwaniom, co pozwoli zniwelować przepaść cyfrową. W tym celu państwa członkowskie powinny priorytetowo potraktować opracowanie i wdrożenie kompleksowej strategii w zakresie umiejętności cyfrowych oraz zapewnienie zrównoważonego finansowania na wsparcie nabywania szerokich kompetencji cyfrowych przez wszystkie osoby uczące się i studiujące. Kształcenie i szkolenie w zakresie umiejętności podstawowych i kompetencji kluczowych powinno koncentrować się na nauczaniu i uczeniu się umiejętności cyfrowych oraz na wyzwaniach i możliwościach związanych z wykorzystywaniem sztucznej inteligencji. Należy przy tym wspierać również krytyczne myślenie, rozwiązywanie problemów, kreatywność i innowacje, a także specjalistyczne i profesjonalne umiejętności cyfrowe, takie jak cyberbezpieczeństwo, kodowanie, analiza danych, współpraca cyfrowa i mobilność cyfrowa. Państwa członkowskie muszą być zmotywowane do korzystania z DigiComp (12), co pozwoli osiągnąć wspólne rozumienie kompetencji cyfrowych. Włączanie umiejętności cyfrowych do programów nauczania różnych przedmiotów na różnych poziomach edukacji ma kluczowe znaczenie dla zapewnienia powszechnego nabywania przez uczennice i uczniów biegłości w korzystaniu z tych umiejętności. Ważne jest również doskonalenie umiejętności w zakresie przedsiębiorczości cyfrowej, co przyczyni się zarówno do tworzenia MŚP, jak i zwiększenia zdolności do zatrudnienia.

2.3.

 Transformację cyfrową kształcenia i szkolenia należy osiągnąć poprzez wysokiej jakości edukację włączającą, nauczanie i ocenę kompetencji cyfrowych oraz ich podnoszenie dzięki uczeniu się opartemu na problemach, projektach i wzajemnemu uczeniu się, w tym w dziedzinach STEAM, przy jednoczesnym odejściu od tradycyjnego modelu oceny. Wprowadzenie tego rodzaju zmian umożliwi uczennicom i uczniom aktywne angażowanie się w rozwiązywanie rzeczywistych problemów i korzystanie z nabytych umiejętności cyfrowych oraz ułatwi im lepsze zrozumienie złożonych pojęć, współpracę i aktywne zaangażowanie się w ogólne doświadczenie edukacyjne.

2.4.

 Transformacja cyfrowa już teraz pociąga za sobą zmiany w sposobie wykonywania określonych zawodów. W Planie działania na rzecz Europejskiego filaru praw socjalnych wyznaczono ambitne cele służące wsparciu państw członkowskich w procesie transformacji cyfrowej, dążąc do zapewnienia, aby 80 % osób dorosłych posiadało co najmniej podstawowe umiejętności cyfrowe, a w UE zatrudnionych było 20 mln specjalistek i specjalistów w dziedzinie ICT przy zwiększeniu udziału kobiet wykonujących ten zawód. Komitet wzywa do podejmowania dodatkowych starań przejawiających się wdrażaniem środków na rzecz zmniejszania niedoborów siły roboczej i ograniczania skali zjawiska niedopasowania umiejętności, co przyczyni się do zrównoważonego wzrostu gospodarczego oraz zwiększania wydajności i innowacyjności i pozwoli zapewnić wysokiej jakości miejsca pracy oraz godziwe wynagrodzenia i warunki pracy. Uznając znaczenie, jakie ma dysponowanie przez siłę roboczą odpowiednimi umiejętnościami i kompetencjami cyfrowymi, należy wdrożyć pierwszą zasadę Europejskiego filaru praw socjalnych oraz Europejską deklarację praw i zasad cyfrowych w cyfrowej dekadzie z 2022 r., aby zapewnić odpowiednie środki finansowe na potrzeby realizacji programów kształcenia i szkolenia zawodowego (VET) oraz programów kształcenia dorosłych, a także aby zagwarantować dostępność wysokiej jakości programów edukacji dorosłych dla wszystkich.

2.5.

 Odpowiedzialność za podnoszenie i zmianę kwalifikacji na potrzeby sprawiedliwej transformacji rynku pracy w związku z dokonującą się transformacją cyfrową oraz za nabywanie umiejętności i kompetencji cyfrowych niezbędnych w nowych miejscach pracy nie spoczywa wyłącznie na poszczególnych osobach uczących się (a także osobach poszukujących pracy i zatrudnionych), ale również – z uwagi na istotny wpływ tego procesu na sytuację społeczną i gospodarczą – również na organach państwa, partnerach społecznych i ogólnie rozumianym społeczeństwie. Skuteczne strategie w zakresie rozwoju umiejętności i cyfryzacji na poziomie przedsiębiorstw, sektorów i państw powinny wspierać pracownice i pracowników poprzez zapewnianie im możliwości brania udziału w odpowiednich szkoleniach wysokiej jakości. Przedsiębiorstwa i partnerzy społeczni odgrywają kluczową rolę w oferowaniu wysokiej jakości programów przygotowania zawodowego oraz w procesie podnoszenia i zmiany kwalifikacji pracowników w kontekście transformacji cyfrowej. Cyfryzacji systemu kształcenia i szkolenia zawodowego trzeba będzie poświecić specjalne wysiłki, aby zagwarantować możliwość nabywania przez przyszłe specjalistki i przyszłych specjalistów zaawansowanych umiejętności cyfrowych.

2.6.

 W tym kontekście Komitet przywołuje zalecenie Rady z dnia 22 maja 2018 r. w sprawie kompetencji kluczowych w procesie uczenia się przez całe życie (13), w którym podkreślono, że kompetencje cyfrowe wykraczają poza zwykłą znajomość technologii cyfrowych. Przy włączaniu nauczania umiejętności i kompetencji cyfrowych do programów kształcenia i szkolenia zawodowego i programów kształcenia dorosłych należy dążyć do rozwijania zdolności krytycznego myślenia i wspierania edukacji obywatelskiej oraz do zwalczania informacji nieprawdziwych i wprowadzających w błąd.

2.7.

 Wspieranie i rozwój przedsiębiorczości cyfrowej są niezbędne ze względu na istotną rolę, jaką przedsiębiorczynie i przedsiębiorcy odgrywają w stymulowaniu innowacji cyfrowych i wzrostu gospodarczego. Są oni często siłą napędową wykorzystywania umiejętności i technologii cyfrowych do zakładania nowych przedsiębiorstw, tworzenia miejsc pracy, wspierania rozwoju gospodarczego i zapewniania bardziej kompleksowego spojrzenia na cyfrowe uczenie się.

2.8.

 EKES zaleca, aby KE zachęcała państwa członkowskie do podejmowania następujących działań i wspierała je w tych działaniach:

—

przeznaczanie specjalnych środków finansowych i zasobów na wspieranie procesu cyfryzacji kształcenia i szkolenia zawodowego oraz kształcenia dorosłych w każdym wieku, uwzględniając osoby bezrobotne i młodzież NEET (niepracujących, niekształcących się ani nieszkolących się), a także na poprawę ogólnej jakości i istotności programów kształcenia i szkolenia zawodowego oraz programów kształcenia dorosłych. Działania w tym zakresie obejmują: udzielanie wsparcia finansowego zarówno pracodawczyniom i pracodawcom, jak i ich pracownicom i pracownikom przy uzgadnianiu warunków płatnego urlopu szkoleniowego, wprowadzanie indywidualnych rachunków szkoleniowych lub zbliżonych mechanizmów finansowania zarządzanych wspólnie z partnerami społecznymi. Należy zagwarantować realizowanie odpowiednich inwestycji w modernizację infrastruktury instytucji kształcenia i szkolenia, rozwijanie programów nauczania przy wykorzystaniu ram DigComp, rozwój zawodowy nauczycielek i nauczycieli oraz osób prowadzących szkolenia i nieodpłatny dostęp do wysokiej jakości zasobów wykorzystywanych w procesie cyfrowego uczenia się, a także ustanowić granty i stypendia w celu wsparcia uczennic i uczniów uczestniczących w programach kształcenia i szkolenia zawodowego koncentrujących się na problematyce związanej z cyfryzacją;

—

dalsze wspieranie współpracy instytucji kształcenia i szkolenia zawodowego w ramach centrów doskonałości itp.;

—

dokonywanie przeglądu programów kształcenia i szkolenia zawodowego oraz programów kształcenia dorosłych i aktualizowanie tych programów, aby uwzględnić w nich zarówno kompetencje cyfrowe przydatne w codziennym funkcjonowaniu, jak i zaawansowane umiejętności cyfrowe do celów zawodowych. Należy dążyć do poprawy dostępności programów kształcenia i szkolenia w dziedzinie powstających technologii, takich jak zaawansowana robotyka i automatyzacja, sztuczna inteligencja, internet rzeczy itp., dla osób uczących się w dowolnym wieku, niezależnie od środowiska, z którego się wywodzą, ponieważ udział w tego rodzaju programach przyczyni się do zwiększenia ich zdolności do zatrudnienia. Państwa członkowskie muszą ponadto zadbać o to, aby programy kształcenia i szkolenia zawodowego oraz programy kształcenia dorosłych uwzględniały rzeczywiste wyzwania cyfrowe i zapewniały osobom uczącym się praktyczne doświadczenia w celu zwiększenia ich wiedzy na temat technologii cyfrowych i ich znaczenia w miejscu pracy;

—

promowanie różnorodności w dostępie do rozwoju umiejętności i kompetencji cyfrowych dla wszystkich grup wiekowych oraz zrównoważonego pod względem płci podejmowania pracy w sektorze IT. Równość płci w sektorze IT należy osiągnąć poprzez promowanie nauk przyrodniczych, technologii, inżynierii, sztuki i matematyki (STEAM) od najmłodszych lat, wspieranie równego dostępu studentek i uczennic do studiów informatycznych oraz zapewnienie, aby sektor IT oferował środowisko pracy wspierające równość płci i możliwości rozwoju kariery – w tym poprzez przyznanie kobietom ról przywódczych i decyzyjnych (14);

—

tworzenie i rozwijanie wspierającego ekosystemu poprzez propagowanie współpracy między instytucjami oferującymi programy kształcenia i szkolenia zawodowego (VET) i programy kształcenia dorosłych oraz ekspertami rynku pracy, przedsiębiorstwami technologicznymi i przedsiębiorstwami typu start-up w celu zapewnienia specjalistycznych programów szkoleniowych w ramach VET. W szczególności należy skupić się na przedsiębiorczości cyfrowej, w tym ułatwianiu dostępu do środków finansowych i możliwości finansowania, programach mentorskich, inkubatorach i akceleratorach, otoczeniu regulacyjnym sprzyjającym innowacjom i działaniom przedsiębiorczym, tworzeniu platform wymiany wiedzy itp. Taka współpraca może ułatwić zdobywanie cennych doświadczeń, poznawanie praktyk w miejscu pracy i rozwijanie odpowiednich umiejętności, co umożliwi studentkom i studentom zdobycie narzędzi niezbędnych do doskonałego wykonywania pracy w sektorze cyfrowym;

—

zapewnienie skutecznych programów przygotowania zawodowego wysokiej jakości dla osób uczących się w każdym wieku we wszystkich sektorach objętych transformacją cyfrową oraz w sektorach cyfrowych. Konieczne jest usprawnienie wdrażania zalecenia Rady w sprawie europejskich ram jakości i skuteczności przygotowania zawodowego, aby zapewnić wsparcie przy współtworzeniu programów szkoleniowych i oferowaniu skutecznych programów przygotowania zawodowego o uczciwej jakości i sprzyjających włączeniu społecznemu, które zapewnią przedsiębiorstwom wykwalifikowaną siłę roboczą jako inwestycję, a także wysokiej jakości miejsca pracy dla młodych specjalistek i specjalistów oraz tych osób zatrudnionych i bezrobotnych, które potrzebują przekwalifikowania.

2.9.

 EKES popiera koncepcję, zgodnie z którą zamówienia wspierające cyfryzację instytucji kształcenia i szkolenia muszą zapewniać jakość, przejrzystość, dostępność i stabilność. Podkreśla potrzebę zapewnienia, aby zamówienia publiczne dotyczące cyfryzacji instytucji kształcenia i szkolenia oraz ich wyposażenia miały wymiar społeczny i gwarantowały usługi wysokiej jakości oraz dobre warunki pracy.

2.10.

 EKES z zadowoleniem przyjmuje wniosek dotyczący wspierania nauczycielek i nauczycieli, osób szkolących, osób z kadry kierowniczej szkół i osób uczących się oraz sugeruje państwom członkowskim, aby upewniły się, że znają i stosują wytyczne dla nauczycielek i nauczycieli oraz pedagożek i pedagogów dotyczące przeciwdziałania dezinformacji i upowszechniania umiejętności cyfrowych za pośrednictwem kształcenia i szkolenia (15) oraz zestaw narzędzi dotyczących zauważania i zwalczania dezinformacji, a także wytyczne etyczne dla nauczycieli dotyczące wykorzystania sztucznej inteligencji i danych w nauczaniu i uczeniu się (16).

2.11.

 Proponowane zalecenia stanowią dobrą podstawę do rozwoju systemów kształcenia i szkolenia w zakresie kompetencji i umiejętności cyfrowych. EKES podkreśla, że w celu zapewnienia kompetencji krajowych w zakresie kształcenia i szkolenia istniejące europejskie ramy umiejętności cyfrowych dla obywatelek i obywateli mogą wspierać nabywanie umiejętności cyfrowych, ale nie powinny być wykorzystywane do oceny umiejętności osób uczących się i studiujących. EKES zaleca, aby KE i państwa członkowskie opracowały europejskie ramy umiejętności cyfrowych o szerszym zakresie, biorąc pod uwagę poziomy wykształcenia i inne umiejętności, zwłaszcza umiejętności przekrojowe, ze szczególnym uwzględnieniem pracy ze sztuczną inteligencją, platformą ChatGPT, mediami społecznościowymi i algorytmami oraz ochrony danych osobowych, a także zwalczania fałszywych informacji i nękania w sieci.

2.12.

 Komitet zaleca dalszy rozwój konkretnych ram, takich jak między innymi europejskie ramy kompetencji cyfrowych dla nauczycieli, europejskie ramy kompetencji cyfrowych w kontekście zatrudnienia i inne. Ponadto ramy na poziomie sektorowym mogą być opracowywane w ramach projektów związanych z paktem na rzecz umiejętności z udziałem odpowiednich partnerów społecznych, organizacji społeczeństwa obywatelskiego i innych zainteresowanych stron jako wytyczne dotyczące rozwoju umiejętności cyfrowych na rynku pracy. Pomimo stosunkowo niskiego poziomu ogólnych umiejętności cyfrowych obywatelek i obywateli w większości państw członkowskich konieczne jest również zapewnienie wielu konkretnych umiejętności umożliwiających wykonywanie określonych zadań, co powinno zostać omówione z partnerami społecznymi przy okazji aktualizowania profili zawodowych.

3.   Siła robocza i rynek pracy

3.1.

 Aby zapewnić pracownicom i pracownikom terminowe wsparcie i niezbędną wiedzę cyfrową oraz umiejętności i kompetencje cyfrowe, konieczne jest opracowanie i udostępnianie w przystępnej formie i cenie bardziej elastycznych programów i metod szkoleniowych oraz dostosowanych ofert, w tym programów kształcenia na odległość i skróconych programów szkoleniowych odpowiadających potrzebom osób uczących się. Szersze wykorzystanie technologii cyfrowych w procesie szkolenia dorosłych ma kluczowe znaczenie, podobnie jak prowadzenie kursów online na odległość, w dowolnym czasie i z dowolnego miejsca, w tym szkoleń zawodowych, w kontekście wspierania równowagi między życiem zawodowym a prywatnym oraz obowiązków rodzinnych. Należy znaleźć rozwiązania mające na celu zwiększenie motywacji i dostępu do szkoleń online, z wykorzystaniem kont szkoleniowych i bonów dla osób poszukujących pracy oraz osób, które potrzebują podniesienia i zmiany kwalifikacji – poprzez zapewnienie wszystkim wysokiej jakości poradnictwa zawodowego i zagwarantowanie uznawania kursów szkoleniowych. Wieloaspektowe podejście, uwzględniające uznawanie uczenia się pozaformalnego i nieformalnego, a także walidację i certyfikację umiejętności, ma zasadnicze znaczenie dla zapewnienia, aby wszyscy mogli odnosić korzyści z transformacji cyfrowej i w niej uczestniczyć.

3.2.

 Komitet uważa, że aby odpowiedzieć na zmiany w zapotrzebowaniu na umiejętności cyfrowe, konieczne jest propagowanie uczenia się przez całe życie i zapewnienie wszystkim osobom dostępu do wysokiej jakości uczenia się przez całe życie sprzyjającego włączeniu społecznemu na każdym etapie kariery i życia. W rezultacie należy zapewnić bardziej elastyczne i dostępne formy uczenia się, w tym specjalnie opracowane formy uczenia się, które odpowiadają charakterystyce poszczególnych grup docelowych, zapewniające innowacyjne metody uczenia się oraz elektroniczne narzędzia i zasoby do uczenia się.

4.   Na drodze do zapewnienia dostępności, włączenia i równości w zakresie umiejętności cyfrowych i edukacji cyfrowej

4.1.

 Każda obywatelka i każdy obywatel Europy powinni mieć prawo dostępu do wysokiej jakości edukacji cyfrowej sprzyjającej włączeniu społecznemu, która umożliwia rozwijanie wiedzy, umiejętności i kompetencji niezbędnych do aktywnego uczestnictwa we współczesnym, coraz bardziej cyfrowym świecie. EKES w pełni popiera stanowisko belgijskiej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej, zgodnie z którym „transformacja cyfrowa musi iść w parze z włączeniem cyfrowym”, i zobowiązuje się wspierać tworzenie narzędzi służących zmniejszeniu podatności na zagrożenia cyfrowe i zniwelowaniu przepaści cyfrowej.

4.2.

 Gdy patrzeć na edukację cyfrową sprzyjającą włączeniu społecznemu z perspektywy całego życia, jest jasne, że powinna trwać od najmłodszych lat, przez dorosłość aż po starość. Należy zachęcać państwa członkowskie do doskonalenia ram i warunków służących zapewnianiu lepszej jakości, sprzyjającej włączeniu społecznemu i dostępnej edukacji oraz możliwości uczenia się przez całe życie dla wszystkich poprzez reformowanie i rozwijanie systemu kształcenia, szkoleń i uczenia się przez całe życie.

4.3.

 Jedną z podstawy włączenia cyfrowego jest praca nad rozpoznawaniem i neutralizowaniem uprzedzeń w kwestiach związanych z płcią, pochodzeniem etnicznym, tożsamością seksualną, wiekiem, językiem, religią, poglądami politycznymi, ekonomicznym i społecznym statusem w chwili urodzenia i niepełnosprawnością oraz we wszelkich innych dziedzinach chronionych prawami człowieka, w realnym życiu oraz w algorytmach tworzących naszą cyfrową rzeczywistość. Szczególną uwagę należy zwrócić na to, by osoby uczące się nie powielały uprzedzeń i ograniczeń osób je uczących.

4.4.

 Różnice w umiejętnościach kobiet i mężczyzn są wyraźnie widoczne w specjalizacjach w dziedzinach STEM, w tym w obszarze programowania i sztucznej inteligencji. W 2018 r. średnio tylko 1 % dziewcząt zadeklarowało, że zamierza pracować w zawodzie związanym z technologiami informacyjno-komunikacyjnymi, podczas gdy wśród chłopców odsetek ten wynosił 10 % (17). W UE udział kobiet w zawodach związanych z nauką i inżynierią wynosi około 27 % (18). Z badań przeprowadzonych przez Engineering UK wynika, że 73 % dzieci w wieku 11–14 lat nie wie, czym zajmują się inżynierki i inżynierowie, a 42 % nauczycielek i nauczycieli nie czuje się pewnie, udzielając porad dotyczących tego zawodu.

4.5.

 Ważne jest zachęcanie państw członkowskich do rozwijania badań i współpracy międzynarodowej w dziedzinie edukacji cyfrowej i pedagogiki cyfrowej. Rządy i organizacje powinny inwestować w rozbudowę infrastruktury internetowej na obszarach o niedostatecznym zasięgu sieci i oferować dopłaty na zakup urządzeń osobom o niskich dochodach, organizacjom społeczeństwa obywatelskiego i przedsiębiorstwom. Należy utworzyć centra obsługi klienta i cyfrowe punkty pomocy, aby wspierać użytkowniczki i użytkowników w korzystaniu z usług cyfrowych i rozwiązywaniu problemów technicznych, a jednocześnie oferować kursy umożliwiające zdobycie minimalnych umiejętności podstawowych.

4.6.

 Jak wynika z indeksu gospodarki cyfrowej i społeczeństwa cyfrowego (DESI), istnieją znaczne różnice terytorialne w różnych częściach Europy, a także między obszarami wiejskimi i miejskimi. Tego rodzaju nierówności należy również uwzględnić na poziomie polityk i reform państw członkowskich. Istotne jest zapewnienie, aby każda osoba miała dostęp do internetu oraz odpowiednich urządzeń i umiejętności umożliwiających korzystanie z cyfrowych usług publicznych, których potrzebuje. Obowiązkiem władz jest zapewnienie, aby wszyscy mieli dostęp do usług i nikt nie został pozostawiony w tyle. Jest to szczególnie ważne na obszarach wiejskich oraz na obszarach, na których łącza internetowe są niewystarczające lub w ogóle ich nie ma.

5.   Wiedza i umiejętności w zakresie sztucznej inteligencji jako czynnik włączenia cyfrowego

5.1.

 Sztuczna inteligencja odgrywa coraz większą rolę w rozwoju gospodarki cyfrowej. EKES zwraca uwagę na to, jak ważne jest rozwijanie wiedzy i umiejętności w zakresie sztucznej inteligencji w społeczeństwach europejskich, aby uniknąć przepaści cyfrowej i zwiększyć konkurencyjność UE. Komitet zwraca uwagę na rosnące zapotrzebowanie na funkcje związane ze sztuczną inteligencją w podmiotach publicznych i prywatnych oraz na szkolenia w zakresie umiejętności związanych ze sztuczną inteligencją dla pracownic i pracowników, osób w każdym wieku (w tym osób młodszych i starszych), osób z niepełnosprawnościami, osób o specjalnych potrzebach i osób z obszarów wiejskich.

5.2.

 Konieczne jest wyeliminowanie stronniczości algorytmicznej – jednego z głównych źródeł nierówności w rozwoju technologii sztucznej inteligencji i rzeczywistości cyfrowej – oraz zwrócenie szczególnej uwagi na eliminację stereotypów i uprzedzeń, aby uniknąć wprowadzania elementów takich jak przepaść cyfrowa między kobietami a mężczyznami lub inne nierówności do zastosowań technologicznych. Przepisy w zakresie etycznej sztucznej inteligencji powinny dotyczyć zarówno materiałów dydaktycznych i sposobów uczenia się, jak i kwestii wykorzystania danych, rozwoju pedagogiki cyfrowej i uczenia się przez całe życie. EKES uważa, że tworzenie technologii i usług, które zapewniają większe włączenie i poszanowanie wszystkich osób, wymaga stosowania inkluzywnego języka w kodowaniu i programowaniu.

5.3.

 Podmioty publiczne i prywatne wykorzystują sztuczną inteligencję do uzyskiwania informacji na podstawie danych, automatyzacji procesów, poprawy doświadczeń klientek i klientów oraz opracowywania nowych produktów i usług lub ulepszania tych już istniejących. Do najważniejszych funkcji związanych z zarządzaniem sztuczną inteligencją i jej wsparciem należą: menedżerka/menedżer produktu ds. danych, strateżka/strateg ds. sztucznej inteligencji, specjalistka/specjalista ds. kontroli jakości sztucznej inteligencji, specjalistka/specjalista ds. etyki sztucznej inteligencji, specjalistka/specjalista ds. użyteczności sztucznej inteligencji, audytorka/audytor sztucznej inteligencji i radczyni prawna/radca prawny ds. sztucznej inteligencji (19).

5.4.

 Jak wynika z raportu „AI Skills Needs Analysis”, oprócz umiejętności technicznych, specjalistki i specjaliści ds. sztucznej inteligencji muszą posiadać różne umiejętności miękkie, takie jak rozwiązywanie problemów, krytyczne myślenie i umiejętności komunikacyjne, a także umiejętności przekrojowe, obejmujące kwestie związane z dostępnością, etyką, prywatnością i bezpieczeństwem. Muszą również posiadać wiedzę na temat tego, jak działać w ramach organizacji, obejmującą między innymi umiejętności zarządzania projektami, umiejętności w zakresie łączenia pracy zespołów programistycznych i operacyjnych (DevOps) oraz rozumienie procesów biznesowych. Specjalistki i specjaliści ds. sztucznej inteligencji muszą posiadać te umiejętności, aby móc skutecznie wykonywać swoje obowiązki.

5.5.

 EKES zwraca się do KE i państw członkowskich o dopilnowanie, by wszyscy, zwłaszcza decydenci i osoby kształtujące politykę, dysponowali odpowiednimi informacjami na temat wyzwań i możliwości związanych ze stosowaniem sztucznej inteligencji, a także jej aspektów moralnych, etycznych i prawnych.

Bruksela, dnia 25 października 2023 r.

Oliver RÖPKE

Przewodniczący Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego

(1)  COM (2023) 205 final, COM (2023) 206 final, 18.4.2023.

(2)  https://state-of-the-union.ec.europa.eu/index_pl

(3)  COM(2020) 624 final.

(4)  Zalecenie Rady z dnia 19 grudnia 2016 r. w sprawie ścieżek poprawy umiejętności: nowe możliwości dla dorosłych (Dz.U. C 484 z 24.12.2016, s. 1).

(5)  Raport Digital Economy and Society Index (DESI) 2022 , Thematic chapters.

(6)   Education and Training Monitor 2022 i European Education Area Progress Report.

(7)  W 2018 r. średnio tylko 1 % dziewcząt zadeklarowało, że zamierza pracować w zawodzie związanym z technologiami informacyjno-komunikacyjnymi, podczas gdy wśród chłopców odsetek ten wynosił 10 %. W UE udział kobiet w zawodach związanych z nauką i inżynierią wynosi około 27 %;

(8)  Jak wynika z raportu „Future of Jobs Report 2023” opracowanego przez Światowe Forum Ekonomiczne, specjalistki/specjaliści ds. sztucznej inteligencji i uczenia maszynowego znajdują się na szczycie listy szybko rozwijających się zawodów.

(9)  Eurydice: Edukacja cyfrowa w szkołach w Europie (europa.eu).

(10)  Eurydice: Informatics education at school in Europe (europa.eu).

(11)  SELFIE – europejski obszar edukacji (europa.eu).

(12)  Repozytorium publikacji JRC, DigComp 2.2: The Digital Competence Framework for Citizens – With new examples of knowledge, skills and attitudes (europa.eu).

(13)   Dz.U. C 189 z 4.6.2018, s. 1, zob. pkt 4 załącznika.

(14)  Z publikacji EIGE Work-life balance in the ICT sector wynika, że zwiększenie różnorodności może przyczynić się do poprawy innowacyjności organizacji o około 2,5 %.

(15)  Wytyczne dla nauczycieli i pedagogów dotyczące przeciwdziałania dezinformacji i upowszechniania umiejętności cyfrowych za pośrednictwem kształcenia i szkolenia (europa.eu).

(16)  Wytyczne etyczne dla nauczycieli dotyczące wykorzystania sztucznej inteligencji i danych w nauczaniu i uczeniu się – Urząd Publikacji Unii Europejskiej (europa.eu).

(17)  https://eige.europa.eu/publications-resources/toolkits-guides/gender-equality-index-2020-report/men-dominate-technology-development

(18)  https://eige.europa.eu/publications-resources/toolkits-guides/gender-equality-index-2020-report/men-dominate-technology-development

(19)   AI Skills Needs Analysis: An insight into the AI roles and skills needed for Europe, 2023.

ELI: http://data.europa.eu/eli/C/2024/885/oj

ISSN 1977-1002 (electronic edition)

Top