Choose the experimental features you want to try

This document is an excerpt from the EUR-Lex website

Document 52021DC0455

    Wniosek ZALECENIE RADY w sprawie kształcenia mieszanego na rzecz wysokiej jakości szkolnictwa podstawowego i średniego sprzyjającego włączeniu społecznemu

    COM/2021/455 final

    Bruksela, dnia 5.8.2021

    COM(2021) 455 final

    2021/0255(NLE)

    Wniosek

    ZALECENIE RADY

    w sprawie kształcenia mieszanego na rzecz wysokiej jakości szkolnictwa podstawowego i średniego sprzyjającego włączeniu społecznemu

    (Tekst mający znaczenie dla EOG)

    {SWD(2021) 219 final}


    UZASADNIENIE

    1.KONTEKST WNIOSKU

    Zapewnienie wszystkim równego dostępu do kształcenia wysokiej jakości ma zasadnicze znaczenie dla postępu gospodarczego i społecznego. Polityka oświatowa powinna umożliwiać wszystkim obywatelom wykorzystanie swojego pełnego potencjału i rozwój swoich kompetencji w procesie uczenia się przez całe życie. Takie jest główne przesłanie następujących dokumentów i inicjatyw: komunikat Komisji „Ustanowienie Europejskiego filaru praw socjalnych” 1 ; wizja dotycząca europejskiego obszaru edukacji 2 ; Plan działania w dziedzinie edukacji cyfrowej na lata 2021–2027 3 ; rezolucja Rady w sprawie strategicznych ram europejskiej współpracy w dziedzinie kształcenia i szkolenia na rzecz europejskiego obszaru edukacji i w szerszej perspektywie (2021–2030) 4 ; oraz konkluzje Rady pt. „Sprawiedliwość i włączenie w kształceniu i szkoleniu jako czynniki sprzyjające osiąganiu sukcesu edukacyjnego przez wszystkich” 5 . Osiągnięcie powyższego celu stało się jeszcze pilniejsze w świetle wyzwań edukacyjnych, które wysunęły się na plan pierwszy w czasie pandemii COVID‑19.

    (1)Wyzwania poruszane w proponowanym zaleceniu

    Wskutek zamknięcia szkół i szeroko zakrojonych ograniczeń społecznych z powodu pandemii COVID-19 uwidoczniły się istniejące mocne i słabe strony szkolnictwa podstawowego i średniego, w tym kształcenia i szkolenia zawodowego. Systemy kształcenia i szkolenia wykazały bardzo dużą zdolność wprowadzania innowacji i przyjmowania nowych rozwiązań 6 , ale także znaczne niedobory wynikające z braku gotowości wykorzystywania różnych środowisk i narzędzi edukacyjnych.

    Proces uczenia się był dla osób uczących się często wolniejszy i mniej pogłębiony, a czasami opóźniony. Na ogół był utrudniony z powodu braku systematycznej obecności w szkole i rytmu klasowego oraz bliskich kontaktów z nauczycielami i innymi uczniami.

    W pewnych przypadkach pogorszył się fizyczny, psychiczny i emocjonalny dobrostan uczniów, ponieważ wiele szkół nie było w stanie zapewnić zorganizowanych zajęć bądź dostępu do obiektów, a zdrowie i motywacja dzieci opierały się na możliwościach ich rodzin 7 i otoczenia domowego.

    Wiele rodzin i osób uczących się, zwłaszcza z grup znajdujących się w niekorzystnej sytuacji, nie miało niezbędnych możliwości i zasobów do zorganizowania nauki w domu 8 . To wzbudziło poważne obawy dotyczące uczniów, którzy zazwyczaj otrzymywali ukierunkowane wsparcie w szkole, subsydiowane zdrowe posiłki 9 lub dostęp do różnych zajęć pozalekcyjnych, w tym aktywności fizycznej.

    Wiele systemów i szkół oraz wielu pedagogów nie było przygotowanych na taką zmianę pod względem zarówno kompetencji cyfrowych, jak i zasobów informatycznych, w tym sieci połączeń i infrastruktury 10 . Niektórzy nauczyciele szkół podstawowych i średnich zgłaszali, że nie mają jasnych wytycznych i informacji ze strony organów publicznych. Zgłaszali też brak wsparcia i szkoleń w zakresie projektowania nauki na okres, gdy wszyscy uczniowie lub ich większość uczą się w domu.

    Do szkół nie mieli już dostępu ważni specjaliści edukacyjni – wizytatorzy, specjaliści zajmujący się kontaktami z rodzinami, pedagodzy w organizacjach kulturalnych, a także instruktorzy i opiekunowie uczących się w miejscu pracy – wraz ze swoimi zasobami.

    Zakłócone zostało prowadzenie wszystkich lekcji z przedmiotów przyrodniczych i artystycznych objętych programem nauczania oraz zajęć z kształcenia i szkolenia zawodowego, ponieważ wiążą się one z dostępem do określonych pomieszczeń, laboratoriów i urządzeń oraz z nadzorem wyszkolonych specjalistów (zwykle ze względów dydaktycznych i z uwagi na bezpieczeństwo).

    Wobec nieobecności uczniów na miejscu szkoły napotkały trudności w utrzymaniu personalnych i społecznych korzyści wynikających z przynależności do społeczności szkolnej.

    Dążenie do realizacji wizji włączającego kształcenia i szkolenia wysokiej jakości nie ogranicza się jedynie do sytuacji wywołanej COVID-19. Utrzymują się wyzwania w zakresie projektowania kształcenia i szkolenia, a mianowicie: tworzenie istotnych doświadczeń edukacyjnych w różnych warunkach, dla uczących się w różnym wieku, o różnych zdolnościach i w różnych sytuacjach; wspieranie szeroko zakrojonego rozwoju kompetencji dopasowanego do potrzeb osób uczących się w globalnym społeczeństwie współcześnie i w przyszłości; wspieranie dobrostanu; a także pomaganie pedagogom i szkołom w dostosowywaniu się i stałym doskonaleniu własnych rozwiązań organizacyjnych i podejść pedagogicznych, na korzyść wszystkich uczących się. Aby sprostać tym wyzwaniom i zwiększyć możliwości, kształcenie mieszane wymaga spójnego podejścia w całym systemie kształcenia i szkolenia w ramach kultury ciągłego doskonalenia.

    (2)Cele proponowanego zalecenia

    Niniejsze proponowane zalecenie jest elementem natychmiastowej reakcji na doświadczenia zdobyte podczas pandemii COVID-19, gdy wiele z istniejących wcześniej problemów i nierówności pogłębiło się i wyszło na plan pierwszy. Zalecenie zawiera proponowane środki bardziej krótkoterminowe mające na celu zaradzenie najpilniejszym odnotowanym dotychczas brakom oraz przezwyciężenie ich skutków dla młodszego pokolenia. Jednocześnie nakreślono w nim przyszłą ścieżkę rozwoju warunków i narzędzi kształcenia mieszanego w szkolnictwie podstawowym i średnim, służących budowie systemów kształcenia i szkolenia o większej odporności, zgodnie z Planem działania w dziedzinie edukacji cyfrowej na lata 2021-2027 oraz europejskim obszarem edukacji, oraz przygotowujących fundamenty dla realizacji celów cyfrowej dekady 11 . Ma to sprzyjać inkluzywności i jakości kształcenia i szkolenia oraz lepszemu rozwojowi ogólnych kompetencji wszystkich uczących się.

    W proponowanym zaleceniu nie przewiduje się promowania powszechnego ograniczenia obecności pedagogów w procesie nauczania ani nie zachęca się do spędzania większej ilości czasu przed monitorem. Nie zakłada się też w nim nagłego i ogólnego zastąpienia w szkolnictwie podstawowym i średnim tekstów drukowanych, materiałów w wersji papierowej i ołówków narzędziami cyfrowymi 12 . Rozpowszechnienie platform i kanałów komunikacyjnych może zwiększyć ryzyko zmęczenia cyfrowego i wypalenia organizacyjnego wśród uczniów, pedagogów i rodziców. W proponowanym zaleceniu dąży się natomiast – w ramach odbudowy po pandemii COVID-19 – do wspierania ciągłego rozwoju i udoskonalania dobrze wyważonej edukacji szkolnej (pod względem metod dydaktycznych i materiałów naukowych), promującej wysoką jakość i inkluzywność, a dodatkową korzyścią ma być dostateczna odporność na potrzeby radzenia sobie z trudnościami i dostosowywania się do sytuacji.

    (3)Szczegółowe rozwiązania określone w zaleceniu

    Kształcenie mieszane w ramach kształcenia i szkolenia formalnego ma miejsce, gdy szkoła, pedagog lub osoba ucząca się stosują więcej niż jedną metodę w procesie uczenia się:

    łączenie nauki stacjonarnej w szkole ze zdalnym środowiskiem edukacyjnym; oraz

    łączenie w zadaniach edukacyjnych różnych narzędzi nauczania, które mogą być cyfrowe (w tym internetowe) i niecyfrowe.

    Aby zapewnić optymalne wykorzystanie kształcenia mieszanego, nauczyciele i osoby uczące się muszą być wyposażeni w niezbędne umiejętności, wiedzę i postawę oraz gotowi na stosowanie odpowiednich narzędzi cyfrowych i na zmiany w sposobach nauczania. Kształcenie mieszane wymaga też dostatecznej elastyczności, aby umożliwić dostosowanie do potrzeb osób uczących się oraz aby pedagodzy mieli swobodę dopasowania tej metody do swoich okoliczności i odbiorców. Zapewnienie warunków sprzyjających kształceniu mieszanemu zależy też od zasobów osób uczących się oraz od organizacji, kultury i zasobów szkoły, tj. dostępu do odpowiednich, przystępnych kosztowo i dobrze funkcjonujących warunków i narzędzi. Aby to osiągnąć, w niniejszym proponowanym zaleceniu podkreśla się konieczność podjęcia działań na różnych szczeblach (szkoła i jej lokalny ekosystem; poziom systemu edukacyjnego w państwie członkowskim lub regionie; odpowiednie wsparcie na poziomie UE) oraz przyjęcia różnych perspektyw czasowych: krótkoterminowej w ramach natychmiastowej reakcji na pandemię oraz średnioterminowej, aby to podejście przyczyniało się do promocji włączającej edukacji o wysokiej jakości.

    (4)Komplementarność z innymi inicjatywami

    Proponowane zalecenie ma być uzupełnieniem innych inicjatyw Komisji w zakresie powiązanych problemów edukacji szkolnej, mianowicie działań przedstawionych w Planie działania w dziedzinie edukacji cyfrowej na lata 2021–2027 13 oraz w inicjatywie „Drogi do sukcesów w szkole” w ramach europejskiego obszaru edukacji, mających pomóc wszystkim uczącym się w biegłym opanowaniu umiejętności podstawowych i ukończeniu szkoły średniej II stopnia, europejskiego programu na rzecz umiejętności 14 oraz w szczególności zalecenia Rady w sprawie kształcenia i szkolenia zawodowego 15 , w którym proponuje się unowocześnioną wizję polityki UE w zakresie kształcenia i szkolenia zawodowego, w tym cyfryzację tego obszaru i wykorzystanie w nim kształcenia mieszanego. Proponowane zalecenie uzupełnia też inne inicjatywy w ramach programu Erasmus+, w tym akademie nauczycielskie Erasmus+.

    2.PODSTAWA PRAWNA, POMOCNICZOŚĆ I PROPORCJONALNOŚĆ

    ·Podstawa prawna

    Niniejsza inicjatywa jest zgodna z art. 165 i 166 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Art. 165 stanowi, że „Unia przyczynia się do rozwoju edukacji o wysokiej jakości poprzez zachęcanie do współpracy między państwami członkowskimi oraz, jeśli jest to niezbędne, poprzez wspieranie i uzupełnianie ich działalności, w pełni szanując odpowiedzialność państw członkowskich za treść nauczania i organizację systemów edukacyjnych...”. W art. 165 ust. 2 wskazuje się ponadto, że działanie Unii w dziedzinie edukacji będzie zmierzać między innymi do popierania rozwoju kształcenia na odległość. Art. 166 przewiduje, że Unia ma urzeczywistniać politykę kształcenia zawodowego, która wspiera i uzupełnia działanie państw członkowskich, w pełni szanując odpowiedzialność państw członkowskich za treść i organizację kształcenia zawodowego.

    W ramach obecnej inicjatywy nie proponuje się rozszerzenia uprawnień regulacyjnych UE ani wiążących zobowiązań dla państw członkowskich. Państwa członkowskie podejmą decyzje, stosownie do swojej sytuacji krajowej, dotyczące sposobu wdrażania niniejszego zalecenia.

    ·Pomocniczość (w przypadku kompetencji niewyłącznych)

    Państwa członkowskie mają własną kulturę i własne przepisy w zakresie struktury i organizacji kształcenia. W pełni odpowiadają za treść nauczania oraz organizację swoich systemów kształcenia i szkolenia. Borykają się jednak z pewnymi wspólnymi problemami związanymi z gotowością tych systemów do reagowania, co uwidoczniło się przez wpływ pandemii COVID-19 na uczących się, ich rodziny, nauczycieli, instruktorów i kadrę kierowniczą placówek. Zalecenie ma wesprzeć państwa członkowskie w zwiększeniu gotowości i odporności ich systemów kształcenia i szkolenia, poprzez rozwój wyważonych rozwiązań w ramach kształcenia mieszanego.

    Wartość dodana niniejszego proponowanego zalecenia na poziomie UE przejawia się w zdolności Unii do:

    łatwiejszego stosowania wspólnego podejścia do krótkoterminowych rozwiązań w zakresie problemów, które ujawniły się w czasie pandemii oraz doprowadziły do dysproporcji w efektach uczenia się lub pogłębiły te dysproporcje;

    promowania wspólnego europejskiego postrzegania szans wynikających z łączenia sposobów uczenia się, w tym zwiększania jakości i włączającego charakteru kształcenia i szkolenia, a także ogólnego rozwoju kompetencji i dobrostanu osób uczących się;

    łatwiejszej wymiany wiedzy fachowej i najlepszych praktyk wśród decydentów, naukowców i pedagogów na poziomie systemu i na poziomie szkoły;

    wspierania inicjatyw na poziomie UE w celu krzewienia rozwoju kompetencji pedagogów i uczących się w zakresie środowiska i narzędzi kształcenia mieszanego; oraz

    zachęcania do inwestycji w powyższych obszarach.

    Zgodnie z zasadą pomocniczości we wniosku nakreślono ścieżkę rozwoju środowiska i narzędzi kształcenia mieszanego w szkolnictwie podstawowym i średnim oraz sformułowano odnośne zalecenia.

    ·Proporcjonalność

    Ani treść, ani forma niniejszego proponowanego zalecenia nie wykraczają poza to, co jest konieczne do osiągnięcia celów zalecenia. Zobowiązania podejmowane przez państwa członkowskie będą miały charakter dobrowolny i każde państwo członkowskie ma swobodę decydowania o przyjętym podejściu.

    ·Wybór instrumentu

    Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, dla ułatwienia realizacji celów określonych w jego art. 165 i 166, przewiduje, że Rada przyjmuje zalecenia na wniosek Komisji.

    Zalecenie Rady stanowi odpowiedni instrument w dziedzinie kształcenia i szkolenia, w której UE ma odpowiedzialność wspierającą, i instrument ten był często wykorzystywany do działań na szczeblu europejskim w tej dziedzinie. Jako instrument prawny zalecenie wyraża zobowiązanie państw członkowskich do wprowadzenia opisanych środków oraz zapewnia bardziej solidną polityczną podstawę współpracy w tej dziedzinie, przy pełnym poszanowaniu uprawnień państw członkowskich w dziedzinie kształcenia i szkolenia.

    3.WYNIKI OCEN EX POST, KONSULTACJI Z ZAINTERESOWANYMI STRONAMI I OCEN SKUTKÓW

    ·Oceny ex post / oceny adekwatności obowiązującego prawodawstwa

    Nie dotyczy.

    ·Konsultacje z zainteresowanymi stronami

    W latach 2020 i 2021 Komisja Europejska przeprowadziła konsultacje z przedstawicielami ministerstw edukacji, europejskich organizacji sieciowych (gromadzących edukatorów nauczycieli, rodziców, uczniów, pracodawców, związki zawodowe), pedagogów i innych członków społeczeństwa. Aby lepiej zrozumieć wyzwania i możliwości w tym obszarze, użyteczne były dodatkowe rozwiązania i uwarunkowania: spotkania online i seminaria internetowe; badania ukierunkowane na odbiorców szkolnego kształcenia i szkolenia; oraz projekty badawcze.

    Ważnym etapem były otwarte konsultacje publiczne prowadzone od lutego do września 2020 r. w ramach prac przygotowawczych dotyczących komunikatu w sprawie Planu działania w dziedzinie edukacji cyfrowej na lata 2021–2027. Skupiały się one na skutkach pandemii COVID-19; zebrano ponad 2700 odpowiedzi z 60 krajów. Przeprowadzono też konsultacje z europejskimi uczniami poprzez społeczność internetową eTwinning skupiającą nauczycieli i członków kadry kierowniczej szkół.

    ·Gromadzenie i wykorzystanie wiedzy eksperckiej

    Wniosek opiera się na wielu sprawozdaniach i badaniach dotyczących: dydaktycznych metod rozwoju kompetencji kluczowych; rozwoju zawodowego nauczycieli i kadry kierowniczej szkół; wykorzystania technologii cyfrowych w edukacji szkolnej; oraz zarządzania edukacją szkolną. W odniesieniu do zagadnień szczegółowych swój wkład konsultacyjny wniosło też trzech ekspertów zaangażowanych w ramach europejskiej współpracy w dziedzinie kształcenia i szkolenia (ramy ET2020) 16 . W przeprowadzonym przeglądzie uwzględniono sprawozdania i badania OECD, UNESCO i Rady Europy, a także prace Wspólnego Centrum Badawczego Komisji Europejskiej (zwłaszcza w obszarze dydaktycznych metod rozwoju kompetencji kluczowych w edukacji szkolnej, wykorzystania technologii cyfrowych w edukacji szkolnej oraz edukacyjnych doświadczeń dzieci i rodzin w czasie początkowych etapów pandemii). Odnośne informacje są zawarte w towarzyszącym dokumencie roboczym służb Komisji.

    ·Ocena skutków

    Zważywszy na uzupełniający charakter tych działań wobec inicjatyw państw członkowskich, dobrowolny charakter proponowanych działań i zakresu oczekiwanych skutków, nie przeprowadzono oceny skutków. Podstawą opracowania wniosku były poprzednie badania, konsultacje z państwami członkowskimi i konsultacje publiczne.

    ·Sprawność regulacyjna i uproszczenie

    Nie dotyczy.

    ·Prawa podstawowe

    Niniejsze proponowane zalecenie nie narusza praw podstawowych i jest zgodne z zasadami uznanymi w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej, mianowicie prawem do nauki, przewidzianym w art. 14 karty, oraz prawem do ochrony danych osobowych, przewidzianym w art. 8. Dane osobowe muszą być przetwarzane rzetelnie w określonych celach i za zgodą osoby zainteresowanej lub na innej uzasadnionej podstawie przewidzianej prawem; ponadto, każdy ma prawo dostępu do zebranych danych, które go dotyczą, i prawo do dokonania ich sprostowania. Środki będą realizowane zgodnie z unijnymi przepisami dotyczącymi ochrony danych osobowych, w szczególności z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 17 w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych (ogólne rozporządzenie o ochronie danych).

    4.WPŁYW NA BUDŻET

    Inicjatywa ta nie będzie wymagała dodatkowych zasobów z budżetu UE.

    5.POZOSTAŁE ELEMENTY

    ·Plany wdrożenia i monitorowanie, ocena i sprawozdania

    Aby wesprzeć wdrażanie zalecenia, Komisja proponuje opracowanie, we współpracy z państwami członkowskimi, szczegółowych wytycznych, podręczników i innych konkretnych materiałów docelowych, na podstawie dowodów, wzajemnego uczenia się oraz identyfikacji dobrych praktyk. Dzięki temu usunięte zostaną rozpoznane dysproporcje we wspieraniu rozwoju kształcenia mieszanego na poziomie szkoły i systemu.

    Komisja zamierza informować o stosowaniu zalecenia w kontekście strategicznych ram europejskiej współpracy w dziedzinie kształcenia i szkolenia w dążeniu do realizacji europejskiego obszaru edukacji oraz w dalszej perspektywie.

    ·Dokumenty wyjaśniające (w przypadku dyrektyw)

    Nie dotyczy.

    ·Zarys zalecenia i dokumentu roboczego służb Komisji

    Projekt zalecenia zawiera proponowane wytyczne i działania, które mogą być realizowane przez państwa członkowskie w celu poradzenia sobie z krótkoterminowymi konsekwencjami pandemii, a także w celu dobrze wyważonego i ukierunkowanego kształcenia mieszanego, prowadzącego do włączającego szkolnictwa podstawowego i średniego o wysokiej jakości. Zalecenie zawiera zobowiązanie Komisji Europejskiej do uzupełniania i wspierania działań państw członkowskich w tej dziedzinie.

    W towarzyszącym dokumencie roboczym służb Komisji na poparcie proponowanego zalecenia opisano różnorodne najnowsze dowody naukowe wraz z opiniami i doświadczeniami europejskich zainteresowanych podmiotów oraz przedstawiono przykłady istniejących polityk i projektów w tej szybko rozwijającej się dziedzinie.

    2021/0255 (NLE)

    Wniosek

    ZALECENIE RADY

    w sprawie kształcenia mieszanego na rzecz wysokiej jakości szkolnictwa podstawowego i średniego sprzyjającego włączeniu społecznemu

    (Tekst mający znaczenie dla EOG)

    RADA UNII EUROPEJSKIEJ,

    uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 165 i 166,

    uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej,

    a także mając na uwadze, co następuje:

    (1)Pandemia COVID-19 odcisnęła piętno na systemach kształcenia i szkolenia na całym świecie i w całej Unii i wywarła bezprecedensową presję na te systemy. Ograniczenia dotyczące kontaktów społecznych doprowadziły do poważnych zmian w nauczaniu i uczeniu się, a także w komunikacji i współpracy w społecznościach zajmujących się kształceniem i szkoleniem 18 . Miały wpływ na uczących się, ich rodziny, nauczycieli, instruktorów i członków kadry kierowniczej placówek, a także na lokalnych specjalistów wspierających edukację, na przykład pracowników społecznych i edukatorów w dziedzinie kultury. Państwom członkowskim udało się szybko zorganizować możliwości i wsparcie w obszarze nauczania na odległość, zwłaszcza w zakresie rozwiązań cyfrowych. Wykorzystano doświadczenia dotyczące nowych możliwości kształcenia, w tym znacznego zwiększenia cyfrowych kompetencji nauczycieli oraz bliższych powiązań między szkołami i szerszą społecznością. W systemach wielu państw członkowskich wystąpiły jednak niedociągnięcia polegające na szeroko rozpowszechnionym braku gotowości i zasobów do przejścia na inny sposób nauczania i uczenia się, co uwidoczniło i pogłębiło istniejące nierówności, braki i potrzeby. Systemy kształcenia i szkolenia muszą rozwiązać te problemy, a także zwiększać swoją odporność, aby lepiej sobie radzić ze zmieniającymi się okolicznościami w przyszłości i dostosowywać się do nich.

    (2)W Planie działania w dziedzinie edukacji cyfrowej na lata 2021–2027 nakreślono wizję Komisji Europejskiej dotyczącą włączającej i dostępnej edukacji cyfrowej o wysokiej jakości w Europie. Wzywa się w nim do ściślejszej współpracy na poziomie europejskim, aby wykorzystać doświadczenia wynikające z pandemii COVID-19 oraz dostosować systemy kształcenia i szkolenia do ery cyfrowej. Podkreśla się potencjał technologii w ułatwieniu bardziej indywidualizowanego i elastycznego nauczania skupionego na uczniu. Plan odnosi się do nierówności w kształceniu w warunkach, w których brakuje kompetencji cyfrowych, dostępu do odpowiednich narzędzi i niezawodnych połączeń internetowych. Podkreśla się w nim konieczność zwiększenia zdolności cyfrowych w systemach kształcenia i szkolenia.

    (3)Pierwsza zasada Europejskiego filaru praw socjalnych 19 stanowi, że każdy ma prawo do edukacji włączającej, charakteryzującej się dobrą jakością, szkoleń i uczenia się przez całe życie w celu utrzymania i nabywania umiejętności, które pozwolą mu w pełni uczestniczyć w życiu społeczeństwa i skutecznie radzić sobie ze zmianami na rynku pracy. Zasada 11 przewiduje, że dzieci ze środowisk znajdujących się w niekorzystnej sytuacji mają prawo do szczególnych środków służących zwiększeniu równości szans. Skuteczne wdrożenie tych zasad w dużej mierze zależy od zdecydowania i działań państw członkowskich. Działania na poziomie UE mogą stanowić uzupełnienie środków krajowych; Komisja przedstawiła swój wkład w realizację planu działania na rzecz Europejskiego filaru praw socjalnych 20 . W europejskim programie na rzecz umiejętności 21 określono działania mające pomóc osobom i firmom w rozwoju dodatkowych i lepszych umiejętności oraz w ich zastosowaniu, poprzez zwiększenie trwałej konkurencyjności oraz wypracowanie odporności do reagowania na kryzysy, wykorzystując doświadczenia zdobyte podczas pandemii COVID-19; proponuje się w nim także wspieranie edukacji przyrodniczej w ramach działań badawczych i innowacyjnych. W zaleceniu Rady ustanawiającym europejską gwarancję dla dzieci wezwano państwa członkowskie do zagwarantowania dzieciom w potrzebie (tj. zagrożonym ubóstwem lub wykluczeniem społecznym) skutecznego i bezpłatnego dostępu do edukacji i zajęć w szkole. W strategii UE na rzecz praw dziecka wezwano do tworzenia włączającej edukacji o wysokiej jakości. Wspieranie rozwoju kompetencji jest jednym z celów europejskiego obszaru edukacyjnego, który ma pozwolić na „wykorzystanie w pełni potencjału edukacji i kultury jako sił napędowych zatrudnienia, sprawiedliwości społecznej i aktywnego obywatelstwa, a także jako sposobu na doświadczenie europejskiej tożsamości w całej jej różnorodności” 22 .

    (4)W szybko zmieniającym się świecie o licznych wzajemnych powiązaniach każdy potrzebuje szerokiego spektrum kompetencji oraz musi stale je rozwijać przez całe życie. Celem kompetencji kluczowych, zdefiniowanych w europejskich ramach odniesienia dla kompetencji kluczowych w uczeniu się przez całe życie 23 , jest zapewnienie podstaw dla osiągnięcia bardziej demokratycznych społeczeństw, w których panuje większa równość. Stanowią one odpowiedź na potrzebę trwałego wzrostu gospodarczego sprzyjającego włączeniu społecznemu, spójności społecznej i dalszego rozwoju kultury demokratycznej.

    (5)W zaleceniu Rady w sprawie kompetencji kluczowych w procesie uczenia się przez całe życie 24 stwierdza się, że rozwojowi kompetencji sprzyjają: włączenie różnorodnych środowisk i narzędzi edukacyjnych, w tym technologii cyfrowych, oraz zadań w ramach struktury uczenia się; udzielanie wsparcia pedagogom oraz innym zainteresowanym podmiotom wspierającym proces uczenia się, w tym rodzinom; wspieranie i dalszy rozwój oceny i walidacji kompetencji kluczowych nabytych w różnych warunkach; oraz zacieśnienie współpracy w ramach kształcenia, a także między kształceniem a innymi dziedzinami poprzez bardziej kompleksowy program działania.

    (6)W zaleceniu Rady w sprawie kształcenia i szkolenia zawodowego na rzecz zrównoważonej konkurencyjności, sprawiedliwości społecznej i odporności 25 proponuje się unowocześnioną wizję polityki UE w zakresie kształcenia i szkolenia zawodowego, w tym cyfryzację tego obszaru i wykorzystanie w nim kształcenia mieszanego.

    (7)W konkluzjach Rady w sprawie europejskich nauczycieli i trenerów przyszłości 26 stwierdza się, że nauczyciele, trenerzy i kadra kierownicza szkół są niezbędną siłą napędową kształcenia i szkolenia oraz powinni być zaangażowani w tworzenie polityki w tym obszarze i powinni móc niezależnie wdrażać tę politykę w praktyce; jednak potrzebują oni również wsparcia poprzez kompleksowe podejście do kształcenia formalnego, wprowadzenia do zawodu i ciągłego rozwoju zawodowego.

    (8)Pandemia nasiliła obecne od dawna obawy dotyczące fizycznego, psychicznego i emocjonalnego dobrostanu dzieci i młodzieży. Wszystkie dzieci i osoby młode powinny uzyskać wsparcie, by prowadzić zdrowy i aktywny styl życia, który zachęca do nabierania pozytywnych nawyków na całe życie, a także powinny mieć możliwość uczestniczenia w różnych sportach i aktywnościach fizycznych, które poprawiają umiejętności ruchowe i podnoszą dobrostan psychiczny i emocjonalny. Dzieci i osoby młode potrzebują też wsparcia w zakresie dobrostanu psychicznego i emocjonalnego podczas nauki, w tym zadań edukacyjnych pod presją oraz rozumienia bezpiecznych i odpowiedzialnych zachowań w internecie. Wsparcie jest też potrzebne uczącym się, którzy spędzają dużo czasu bez kontaktu z kolegami lub kadrą szkoły.

    (9)Kształcenie mieszane w ramach kształcenia i szkolenia formalnego ma miejsce, gdy szkoła, pedagog lub osoba ucząca się stosują więcej niż jedną metodę w procesie uczenia się: łączenie nauki stacjonarnej w szkole z innymi warunkami fizycznymi poza szkołą (nauczaniem na odległość); łączenie różnych narzędzi uczenia się, które mogą być cyfrowe (w tym internetowe) i niecyfrowe. Nauczyciele i szkoły – na podstawie swojego fachowego osądu – wybiorą metody i ułatwią ich stosowanie w ramach interesujących i skutecznych zadań edukacyjnych pomagających w ogólnym rozwoju kompetencji.

    (10)Uczenie się w różnych warunkach, w tym w szkole, w domu, na zewnątrz, w obiektach kultury oraz w zakładach pracy może być motywujące dla dzieci i młodzieży, a także wspierać ogólny rozwój kompetencji. To z kolei może im pomóc w zrozumieniu istotnego znaczenia kształcenia i szkolenia formalnego dla ich życia w społeczeństwie i w znalezieniu w nim motywacji, a także w większym zaangażowaniu w rozwiązywanie lokalnych i światowych wyzwań, na przykład w zakresie środowiska i zmiany klimatu.

    (11)W kształceniu mieszanym dostrzega się wartość szkoły jako wspólnego miejsca osobistych i społecznych interakcji, które samo w sobie jest ważne dla uczenia się jako sposób zrozumienia i objaśnienia świata.

    (12)Kształcenie mieszane może wspierać ogólny rozwój kompetencji dzięki różnym zadaniom i narzędziom edukacyjnym mieszczącym się w tym podejściu. Wykorzystanie technologii cyfrowych, w tym internetowej łączności między urządzeniami, może ułatwić interakcję osoby uczącej się z innymi uczącymi się, programami nauczania i innymi źródłami informacji, oraz może wspomóc uczenie się w różnych warunkach. Uzupełniające wykorzystanie sprzętu naukowego, narzędzi rzemieślniczych, przykładowych materiałów (przedmiotów wykorzystywanych w życiu codziennym), tekstów publikowanych oraz narzędzi piśmienniczych i artystycznych może sprzyjać kreatywności i osobistej ekspresji, zarówno na poziomie indywidualnym, jak i zbiorowym.

    (13)Edukacja jest podstawowym prawem człowieka i prawem dziecka. Dostęp do edukacji musi być zagwarantowany, niezależnie od warunków jej prowadzenia – w szkole, na odległość lub przez połączenie tych rozwiązań – oraz niezależnie od różnych osobistych i społecznych uwarunkowań osób uczących się. Wykraczając poza horyzont pandemii, metoda kształcenia mieszanego stanowi szansę na poprawę jakości, istotności i włączającego charakteru kształcenia i szkolenia, na przykład na zapewnienie lepszej edukacji na obszarach wiejskich i oddalonych, w tym w regionach najbardziej oddalonych i społecznościach wyspiarskich, oraz dla innych osób uczących się, które nie mogą uczęszczać do szkoły w pełnym wymiarze czasu: osób należących do społeczności podróżujących; młodych opiekunów; osób mających problemy zdrowotne lub przebywających w szpitalach lub ośrodkach opieki; osób trenujących wyczynowo; oraz osób uczestniczących w kształceniu zawodowym lub pracy zarobkowej. Wszystkie warunki i narzędzia powinny być w równej mierze dostępne dla mniejszości, dzieci niepełnosprawnych i dzieci pochodzących ze środowisk znajdujących się w niekorzystnej sytuacji społeczno-ekonomicznej; nie powinny też prowadzić do dyskryminacji bądź segregacji.

    (14)Kształcenie mieszane wymaga spójnego, systemowego podejścia, aby zapewnić warunki podstawowe. To wiąże się z zaangażowaniem aktywnych zawodowo specjalistów o różnym zakresie wiedzy fachowej i promowaniem współpracy ze społecznością, co zachęca do wspólnej odpowiedzialności za rozwój osób młodych. Skuteczność środków systemowych mających na celu wsparcie kształcenia mieszanego będzie też zależeć od uwydatnienia i wspierania relacji między różnymi elementami ekosystemu, między władzami edukacyjnymi, sektorami zapewniającymi zasoby edukacyjne (technologie, publikacje i inne wyposażenie na potrzeby programu nauczania), instytucjami zajmującymi się badaniami, kształceniem i szkoleniem oraz społecznościami.

    (15)Kształcenie mieszane jest szeroko stosowaną praktyką w kształceniu zawodowym podstawowym 27 , jednak ograniczenia związane z pandemią były barierą dla możliwości instytucji i organizacji w zakresie uczenia się w miejscu pracy oraz utrzymania komunikacji z instruktorami i mentorami, a także wywarły wpływ na prowadzenie przygotowania zawodowego. Ograniczony dostęp do zadań praktycznych uwidocznił znaną potrzebę, aby w kształceniu i szkoleniu zawodowym wykorzystywać technologie cyfrowe, w tym urządzenia cyfrowe i platformy uczenia się, e-portfolia oraz rzeczywistość rozszerzoną i rzeczywistość wirtualną do symulacji. Jeszcze pilniejsza stała się też potrzeba zrozumienia i koordynacji sposobów stosowania technologii cyfrowych do uczenia się w różnych warunkach (np. w szkole lub podczas praktyk zawodowych).

    (16)Istotne znaczenie i przydatność uczenia się pozaformalnego są wyraźnie widoczne na podstawie doświadczeń pozyskanych w pracy z młodzieżą, wolontariacie i poprzez udział w aktywnościach kulturalnych, w tym sporcie masowym. Uczenie się pozaformalne odgrywa ważną rolę we wspieraniu rozwoju kluczowych umiejętności interpersonalnych, komunikacyjnych i poznawczych, w tym m.in. kreatywności, które ułatwiają młodzieży wchodzenie w dorosłość, aktywność obywatelską i życie zawodowe 28 . Rozpoznanie nowych sposobów nauczania wiąże się ze skuteczniejszą współpracą między uczeniem się formalnym a pozaformalnym 29 .

    (17)Treść niniejszego zalecenia jest w pełni zgodna z zasadami pomocniczości i proporcjonalności,

    NINIEJSZYM ZALECA PAŃSTWOM CZŁONKOWSKIM:

    1)Na podstawie doświadczeń zdobytych w kontekście kryzysu COVID-19 wspieranie odbudowy i gotowości systemów kształcenia i szkolenia poprzez radzenie sobie z konsekwencjami pandemii dla uczących się, pedagogów i wszystkich specjalistów zajmujących się edukacją oraz rozwijanie długoterminowego strategicznego podejścia do kształcenia mieszanego, zgodnie z zasadami określonymi w niniejszym zaleceniu 30 . Wykorzystanie udanych innowacji wprowadzonych lub przetestowanych podczas pandemii w celu wymiany i ulepszenia dobrych praktyk.

    2)Wspieranie uczących się poprzez uwzględnienie następujących środków:

    W ramach bezpośredniej reakcji na kryzys:

    a)Zapewnienie dodatkowych możliwości uczenia się i ukierunkowanego wsparcia dla uczących się, którzy mają problemy w nauce, specjalne potrzeby edukacyjne, pochodzą z grup znajdujących się w niekorzystnej sytuacji lub w inny sposób odczuły skutki zakłóceń w funkcjonowaniu szkół. Można tu uwzględnić na przykład zwiększenie wsparcia zindywidualizowanego i osobistej opieki dydaktycznej, systemy mentoringu (w tym mentoring wzajemny), dodatkowy czas na naukę w roku szkolnym lub w okresach wakacyjnych, dostęp do dodatkowych miejsc nauki, np. bibliotek publicznych i obiektów gminnych, oraz do zajęć pozaszkolnych ze wsparciem pedagogicznym.

    b)Priorytetowe traktowanie fizycznego i psychicznego dobrostanu uczących się i ich rodzin. Można tu uwzględnić opracowanie wytycznych dotyczących zdrowia psychicznego; uwzględnienie dobrostanu uczniów i strategii walki z nękaniem w celach oraz procesach monitorowania i zapewnienia jakości szkoły (w ramach regularnego zapewnienia jakości lub działań kontrolnych szkoły lub w kontekście szczegółowych ocen sytuacji szkoły w kontekście pandemii); przydzielanie specjalnych pracowników lub ułatwianie dostępu do wykwalifikowanych specjalistów i usług w zakresie zdrowia psychicznego i wsparcia.

    c)Pobudzanie rozwoju kompetencji cyfrowych osób uczących się i ich rodzin oraz zwiększanie cyfrowych zdolności systemów kształcenia poprzez zachęcanie na poziomie szkoły i na poziomie społeczności do inwestycji w dostępne urządzenia i połączenia oraz poprzez stworzenie możliwości podnoszenia umiejętności cyfrowych, w tym z wykorzystaniem technologii na potrzeby samodzielnej i wspólnej nauki. Wdrażanie inwestycji i reform przewidzianych w planach krajowych i planach w ramach Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności w celu zapewnienia, aby wszystkie osoby uczące się miały dostęp do niezbędnych urządzeń i możliwości uczenia się.

    W celu wsparcia odbudowy i długoterminowej gotowości systemu kształcenia i szkolenia:

    3)Zbadanie sposobów rozwoju kształcenia mieszanego w szkolnictwie podstawowym i średnim z korzyścią dla wszystkich osób uczących się oraz zapewnienia trwałego pozytywnego wpływu na nauczanie i uczenie się dostosowane do wieku, zdolności i edukacyjnych celów uczniów. Można tu uwzględnić wzmocnienie powiązań nauki w szkole i nauki na odległość w celu stworzenia większej elastyczności i odpowiednich warunków, w których odbywa się nauka, przy uwzględnieniu różnych potrzeb wynikających z różnych warunków społeczno-ekonomicznych i mieszkaniowych; wzmocnienie rozwoju i utrwalania narzędzi uczenia się, aby zapewnić możliwości badania i wyrażania, w tym rozwój znajomości nauk ścisłych i przyrodniczych; wspieranie uczenia się w różnych warunkach; zapewnienie odpowiedniej równowagi między nauką prowadzoną przez nauczycieli i uczniów, z jednej strony, a uczeniem się opartym na współpracy i samodzielnym uczeniem się, z drugiej strony; testowanie metod nauki, aby uatrakcyjnić nowe możliwości, i lepszych rozwiązań edukacyjnych dla uczących się i nauczycieli.

    4)Wykorzystanie kształcenia mieszanego jako sposobu wspierania samodzielności uczących się oraz nauczania zindywidualizowanego (przy uwzględnieniu wieku, zdolności i specjalnych potrzeb edukacyjnych uczniów) oraz rozwijania ich kompetencji osobistych, społecznych i w zakresie umiejętności uczenia się (jednej z ośmiu kompetencji kluczowych w procesie uczenia się przez całe życie 31 , dopracowanej w europejskich ramach LifeComp 32 ).

    5)Wspieranie nauczycieli poprzez uwzględnienie następujących środków:

    W ramach bezpośredniej reakcji na kryzys:

    a)Wspieranie kursów, programów i narzędzi z zakresu podnoszenia umiejętności cyfrowych 33 dla nauczycieli. Opracowanie i rozpowszechnianie internetowych i stacjonarnych modułów i zasobów dydaktycznych, które pomogą nauczycielom dostosować ich metody nauczania do rozwiązań kształcenia mieszanego na podstawie ich doświadczeń i opinii oraz zaangażować się w wykorzystanie nowych narzędzi i materiałów.

    b)Położenie większego nacisku na dobrostan pedagogów, członków kadry kierowniczej szkół i innych pracowników oświaty. Można tu uwzględnić dostęp do wykwalifikowanych specjalistów i specjalistycznych usług w zakresie zdrowia psychicznego i wsparcia, promowanie organizacji wzajemnego wsparcia w celu łagodzenia stresu i zwiększanie oferty szkoleń z zakresu odporności / dobrostanu psychicznego w kształceniu nauczycieli i programach ustawicznego doskonalenia zawodowego.

    c)Mobilizowanie lub zatrudnianie dodatkowych pracowników, aby zapewnić więcej czasu na wsparcie indywidualne w szkołach i na zajęciach pozaszkolnych.

    W celu wsparcia odbudowy i długoterminowej gotowości pedagogów:

    d)Osadzenie kształcenia mieszanego w ustawowym kształceniu nauczycieli 34 i programach ustawicznego doskonalenia zawodowego 35 , aby pomóc pracownikom oświaty odpowiednio dostosować strukturę nauczania do ich otoczenia zawodowego oraz ułatwić im kompetentne wspieranie procesu uczenia się z wykorzystaniem różnych wewnętrznych i zewnętrznych warunków, narzędzi i zadań.

    e)Zapewnienie dostępu do centrów wiedzy eksperckiej oraz odpowiednich zasobów wspomagających i doskonalących strukturę i pomoce edukacyjne. Wspieranie kadr prowadzących kształcenie i szkolenie w wypracowaniu metod kształcenia mieszanego w konkretnych warunkach poprzez wymianę kadr i wzajemne uczenie się, tworzenie sieci, projekty oparte na współpracy i wspólnoty praktyków.

    f)Opracowanie wytycznych dotyczących nowych rozwiązań w zakresie oceny i egzaminów końcowych przy użyciu odpowiednich narzędzi ewaluacji formatywnej i oceniania podsumowującego, odpowiednich dla różnych poziomów kształcenia i szkolenia oraz odnoszących się w równym stopniu do nauki w szkole i nauki na odległość.

    g)Zachęcanie pracowników oświaty do uczestniczenia w projektach badawczych i badaniach, w tym testowaniu zadań w różnych warunkach nauki oraz technologii cyfrowych stosowanych do wsparcia procesu uczenia się.

    6)Wspieranie szkół poprzez uwzględnienie następujących środków:

    W ramach bezpośredniej reakcji na kryzys:

    a)Zapewnienie narzędzi i zasobów na potrzeby kształcenia mieszanego, a także wytycznych dla szkół dotyczących ich stosowania 36 .

    b)Wspieranie skutecznych partnerstw w zakresie infrastruktury i zasobów obejmujących podmioty zajmujące się różnymi obszarami edukacyjnymi, w tym biznesem, sztuką, dziedzictwem kulturowym, sportem, przyrodą, szkolnictwem wyższym, a także instytuty badawcze, sektor zasobów edukacyjnych (dostarczający technologie, publikacje i inne urządzenia związane z programem nauczania) oraz jednostki badań edukacyjnych.

    c)Pomoc szkołom w ocenie ich strategii i praktyk w zakresie włączenia społecznego oraz w podejmowaniu niezbędnych działań w celu zaradzenia niedociągnięciom, w tym z wykorzystaniem narzędzi UE 37 .

    W celu wsparcia długoterminowej odbudowy i poprawy zdolności w zakresie zmian organizacyjnych

    d)Inwestowanie w sieć szybkiego internetu w szkołach i w środowiskach nauczania na odległość, od czego zależy e-uczenie się.

    e)Dopuszczenie dostatecznego poziomu autonomii w podejmowaniu decyzji na poziomie szkoły (przez zarząd, dyrekcję i kadrę kierowniczą szkoły) w celu ułatwienia innowacji, zdolności reagowania i dostosowania do lokalnych potrzeb.

    f)Wspieranie członków kadry kierowniczej szkoły w zarządzaniu zmianami organizacyjnymi, zapewniając ukierunkowany rozwój zawodowy i wytyczne dotyczące pełnionych funkcji. Wspieranie szkół i powiązane placówki edukacyjne, aby uwzględniały kształcenie mieszane w swoich planach strategicznych, co może obejmować wykorzystanie narzędzi samooceny.

    g)Wspieranie dialogu i tworzenia sieci kontaktów między zainteresowanymi podmiotami zajmującymi się zarówno nauką w szkole, jak i nauczaniem na odległość, aby z różnych źródeł pozyskiwać opinie i pomysły na potrzeby rozwoju w przyszłości. Można tu również uwzględnić dialog, wytyczne i strategie mające na celu zapewnienie bezpieczeństwa, ochrony i prywatności dzieci w świecie cyfrowym.

    h)Skoncentrowanie części wewnętrznych lub zewnętrznych mechanizmów kontroli i zapewnienia jakości w szkole na łączeniu warunków i narzędzi nauki, z uwzględnieniem oceny innych podmiotów niż szkoła lub oceny przez takie podmioty przeprowadzonej.

    7)Pełne wykorzystanie unijnych funduszy i wiedzy eksperckiej na potrzeby reform i inwestycji w infrastrukturę, narzędzia i rozwiązania dydaktyczne w celu zwiększenia odporności i gotowości szkół przygotowanych na przyszłość, zwłaszcza programu Erasmus+, Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności, Europejskiego Funduszu Społecznego Plus, Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR), programu „Cyfrowa Europa”, programu „Horyzont Europa” oraz Instrumentu Wsparcia Technicznego.

    8)Inwestycje w monitorowanie, badania i ocenę wyzwań w zakresie polityki oraz skutków tych inicjatyw w celu wykorzystania zdobytych doświadczeń i użycia tych danych w przyszłej reformie polityki, w tym poprzez wykorzystanie doświadczeń osób uczących się oraz danych zebranych na potrzeby opracowania najlepszych praktyk i zindywidualizowanych rozwiązań z zakresu sztucznej inteligencji na potrzeby ulepszenia programów nauczania.

    9)Zapewnienie odpowiednich ram wdrażania niniejszego zalecenia przez uwzględnienie środków wspierających kształcenie mieszane w krajowych planach działania na rzecz realizacji europejskiej gwarancji dla dzieci.

    NINIEJSZYM WZYWA KOMISJĘ DO NASTĘPUJĄCYCH DZIAŁAŃ:

    1.Pomoc we wdrażaniu zalecenia przez ułatwianie wzajemnego uczenia się i wymiany między państwami członkowskimi i wszystkimi właściwymi zainteresowanymi podmiotami poprzez:

    1.1.strategiczne ramy europejskiej współpracy w dziedzinie kształcenia i szkolenia na rzecz europejskiego obszaru edukacji i w szerszej perspektywie (2021–2030) 38 ;

    1.2.nowe europejskie centrum edukacji cyfrowej oraz nowy dialog strategiczny z państwami członkowskimi, które zostaną ustanowione w ramach Planu działania w dziedzinie edukacji cyfrowej na lata 2021–2027 w celu wspierania międzysektorowej współpracy w zakresie edukacji cyfrowej;

    1.3.unijne internetowe platformy i społeczności w obszarze kształcenia i szkolenia, w tym europejską platformę internetową dla szkół School Education Gateway, eTwinning oraz Europejski przybornik dla szkół „Promowanie kształcenia sprzyjającego włączeniu oraz przeciwdziałanie przedwczesnemu kończeniu nauki szkolnej”.

    2.We współpracy z państwami członkowskimi wspieranie rozwoju zasobów, takich jak:

    2.1.oparte na dowodach wytyczne dotyczące struktury nauczania i szkolnych praktyk organizacyjnych w ramach kształcenia mieszanego, w tym dotyczące narzędzi cyfrowych, rozwiązań w zakresie oceny i walidacji nauczania oraz ochrony danych, prywatności i bezpieczeństwa w warunkach kształcenia mieszanego;

    2.2.potencjał przyszłych europejskich ram treści edukacji cyfrowej,
    mających na celu tworzenie i wymianę wysokiej jakości treści edukacji cyfrowej, opracowanych w kontekście Planu działania w dziedzinie edukacji cyfrowej na lata 2021–2027.

    3.Wspieranie rozwoju zawodowego pracowników oświaty i innych zainteresowanych stron poprzez:

    3.1.prowadzenie masowych, otwartych kursów internetowych (MOOC) z zakresu kształcenia mieszanego dla nauczycieli, instruktorów, kadry kierowniczej szkół i edukatorów nauczycieli na platformie School Education Gateway oraz promowanie powszechnego wykorzystania tych kursów wśród szkolnych kadr;

    3.2.dzielenie się dobrymi praktykami wypracowanymi podczas wymiany kadr, projektów i sieci Erasmus+, w tym poprzez internetową społeczność eTwinning, przyszłe akademie nauczycielskie Erasmus+ oraz centra doskonałości zawodowej;

    3.3.uruchomienie nowego internetowego narzędzia SELFIE dla nauczycieli, aby pomóc im w analizowaniu swoich umiejętności cyfrowych i planowaniu dalszego doskonalenia tych umiejętności. Jest ono oparte na narzędziu SELFIE przeznaczonym do planowania kompetencji cyfrowych całej szkoły, które może być pomocne w skutecznym realizowaniu kształcenia mieszanego, w tym kształcenia i szkolenia zawodowego.

    4.Wspieranie inicjatyw na rzecz dalszego rozwoju i promowania włączającej i sprawiedliwej edukacji o wysokiej jakości oraz możliwości uczenia się przez całe życie dla wszystkich osób, w ramach europejskiego obszaru edukacji w zakresie kształcenia szkolnego, zwłaszcza w odniesieniu do włączania osób uczących się znajdujących się w różnych sytuacjach, które mają wpływ na ich dostęp do określonych warunków i narzędzi nauczania, i w odniesieniu do włączania osób wymagających ukierunkowanego wsparcia w procesie uczenia się.

    5.Udzielanie państwom członkowskim dalszego wsparcia w prowadzeniu reform w celu zwiększania jakości i włączającego charakteru systemów edukacji szkolnej, a także wspieranie ich gotowości cyfrowej zgodnie z celami Planu działania w dziedzinie edukacji cyfrowej na lata 2021–2027.

    6.Położenie nacisku na rozwój kształcenia mieszanego w szkolnictwie podstawowym i średnim w ramach regularnych sprawozdań z postępów w realizacji europejskiego obszaru edukacji oraz Planu działania w dziedzinie edukacji cyfrowej na lata 2021–2027.

    Sporządzono w Brukseli dnia […] r.

       W imieniu Rady

       Przewodniczący

    (1)    COM(2017) 250.
    (2)     https://ec.europa.eu/education/education-in-the-eu/european-education-area_pl  
    (3)    COM(2020) 624.
    (4)    Dz.U. 2021 C 66/1 z 26.2.2021.
    (5)    https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=CELEX:52021XG0610(01) 
    (6)    Na przykład szybko uruchomiono nowe przepisy oraz dano więcej autonomii władzom i kierownictwu szkół na poziomie lokalnym. Wiele szkół stworzyło lub odnowiło partnerstwa z rodzicami, lokalnymi społecznościami, firmami, prywatnymi przedsiębiorstwami, organizacjami pozarządowymi oraz organizacjami kulturalnymi (w tym nadawcami i mediami), jak wynika z otwartych konsultacji publicznych w sprawie Planu działania w dziedzinie edukacji cyfrowej.
    (7)    Wspólne Centrum Badawcze Komisji Europejskiej zebrało opinie dzieci i rodzin w dziewięciu państwach UE na potrzeby opracowanego przez siebie sprawozdania How families handled emergency remote schooling during the Covid-19 lockdown in spring 2020 („Jak rodziny radziły sobie z nauką zdalną w sytuacji nadzwyczajnej podczas lockdownu wprowadzonego z powodu pandemii COVID-19 wiosną 2020 r.”).
    (8)    Jak pokazują wyniki otwartych konsultacji publicznych przeprowadzonych w celu sporządzenia Planu działania w dziedzinie edukacji cyfrowej, rodzice i osoby uczące się zgłaszali szczególne trudności z przejściem na nauczanie zdalne w sytuacji nadzwyczajnej. Według relacji rodziców ich dzieci miały szczególnie złe doświadczenia związane ze znalezieniem motywacji do nauki, z egzaminami/ocenami i informacjami zwrotnymi od nauczycieli oraz ze słabą jakością internetowych treści dydaktycznych. Za najpoważniejsze wyzwanie na przyszłość uznano społeczno-ekonomiczne różnice między uczącymi się. Zob. też opracowanie w przygotowaniu: Cachia R., Velicu A., Chaudron S., Di Gioia R., Vuorikari R., „Remote schooling during Covid-19 spring 2020 lockdown. A closer look at European families” („Nauka zdalna w czasie lockdownu spowodowanego pandemią COVID-19 wiosną 2020 r. Szczegółowa analiza dotycząca europejskich rodzin”).
    (9)    Unijny program dla szkół umożliwia dzieciom naukę o zdrowym żywieniu i stylu życia. Zob. O programie dla szkół | Komisja Europejska (europa.eu)
    (10)    Jak pokazują wyniki otwartych konsultacji publicznych przeprowadzonych w ramach przygotowań Planu działania w dziedzinie edukacji cyfrowej, 69 % szkół podstawowych i 64 % szkół średnich nie miało wcześniejszych doświadczeń w nauczaniu na odległość z wykorzystaniem technologii cyfrowych. Respondenci wskazali różne przeszkody i bariery, w tym brak infrastruktury i zdolności cyfrowych, kiepską organizację nauki, niewystarczającą komunikację między szkołą a domem oraz brak kompetencji cyfrowych, zwłaszcza w przypadku pedagogów.
    (11)     https://ec.europa.eu/info/strategy/priorities-2019-2024/europe-fit-digital-age/europes-digital-decade-digital-targets-2030_pl
    (12)    Badania wykazały, że to może prowadzić do zahamowania rozwoju umiejętności czytania głębokiego wśród uczniów; zob. Deklaracja Stavangerska dotycząca Przyszłości Czytania ( https://ereadcost.eu/wp-content/uploads/2021/05/PL-Stavanger-Declaration.pdf ). Ta deklaracja, którą w 2019 r. podpisało ponad 100 naukowców, zawiera najważniejsze ustalenia z czteroletnich badań empirycznych w kontekście finansowanego przez UE działania badawczego COST pod nazwą Evolution of Reading in the Age of Digitalisation (E-READ).
    (13)    COM(2020) 624.
    (14)    COM(2020) 274 final.
    (15)    Dz.U. C 417 z 2.12.2020, s. 1.
    (16)     Europejska współpraca polityczna (ramy ET 2020) | strona internetowa na temat kształcenia i szkolenia (europa.eu)
    (17)     http://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=uriserv:OJ.L_.2016.119.01.0001.01.ENG  
    (18)    Dz.U. C 212I z 26.6.2020, s. 9–14.
    (19)    COM(2017)250.
    (20)    COM(2021)102.
    (21)    COM(2020) 274 final.
    (22)    COM(2017)673.
    (23)    Dz.U. C 189 z 4.6.2018, s. 1, załącznik
    (24)    Dz.U. C 189 z 4.6.2018, s. 1.
    (25)    Dz.U. C 417 z 2.12.2020, s. 1.
    (26)    Dz.U. C 193 z 9.6.2020, s. 11.
    (27)    Kształcenie zawodowe podstawowe jest zwykle realizowane na poziomie szkoły średniej II stopnia i na poziomie pomaturalnym, zanim uczniowie rozpoczną życie zawodowe. Jest prowadzone albo w szkole (głównie w klasach), albo w miejscu pracy, np. ośrodkach szkoleniowych i przedsiębiorstwach, w zależności od krajowych systemów kształcenia i szkolenia oraz struktur gospodarczych.
    (28)     http://data.consilium.europa.eu/doc/document/ST-9624-2017-INIT/pl/pdf  
    (29)    2015/C 172/03.
    (30)    Ramy kształcenia mieszanego przedstawione w dokumencie roboczym służb Komisji mogą być podstawą szczegółowych działań dostosowanych do sytuacji poszczególnych krajów.
    (31)    Dz.U. C 189 z 4.6.2018, s. 1.
    (32)    Ramy LifeComp obejmują trzy powiązane ze sobą obszary kompetencji: „osobowy”, „społeczny” i „umiejętność uczenia się”. Każdy obszar obejmuje trzy kompetencje: samoregulacja, elastyczność, dobrostan (obszar osobowy), empatia, komunikacja, współpraca (obszar społeczny), nastawienie prorozwojowe, myślenie krytyczne i zarządzanie procesem uczenia się (obszar umiejętności uczenia się). Kompetencje LifeComp mają zastosowanie do wszystkich sfer życia i można je nabywać przez całe życie w ramach edukacji formalnej, nieformalnej i pozaformalnej. https://ec.europa.eu/jrc/en/lifecomp
    (33)    Komisja Europejska w październiku 2021 r. uruchomi nowe narzędzie SELFIE dla nauczycieli, które ma pomagać pedagogom w planowaniu rozwoju ich kompetencji cyfrowych.
    (34)    Okres formalnych studiów w celu zdobycia uznanych kwalifikacji i podjęcia pracy w charakterze nauczyciela. Studia takie są zwykle oferowane przez wydziały pedagogiczne uniwersytetów lub niezależne uczelnie pedagogiczne (por. glosariusz w dokumencie roboczym służb Komisji).
    (35)    Nauka, którą specjaliści podejmują na dowolnym etapie swojej kariery zawodowej w celu doskonalenia swoich praktyk zawodowych (por. glosariusz w dokumencie roboczym służb Komisji).
    (36)    Narzędzie SELFIE pomaga szkołom w dokonaniu analizy i zebraniu dowodów dotyczących obecnej sytuacji i obecnych potrzeb. Ma charakter modułowy i każda szkoła może je dopasować, uwzględniając swoje konkretne uwarunkowania.
    (37)    Europejski przybornik dla szkół „Promowanie kształcenia sprzyjającego włączeniu oraz przeciwdziałanie przedwczesnemu kończeniu nauki szkolnej” zawiera mnóstwo zasobów i praktycznych przykładów, a także narzędzie samooceny dla szkół.
    (38)    Dz.U. C 66 z 26.2.2021, s. 1.
    Top