This document is an excerpt from the EUR-Lex website
Document 52020PC0477
Proposal for a COUNCIL DECISION concerning the allocation of funds decommitted from projects under the 10th European Development Fund for the purpose of replenishing the African Peace Facility
Wniosek DECYZJA RADY w sprawie przydzielenia środków umorzonych z projektów w ramach 10. Europejskiego Funduszu Rozwoju w celu uzupełnienia Instrumentu na rzecz Pokoju w Afryce
Wniosek DECYZJA RADY w sprawie przydzielenia środków umorzonych z projektów w ramach 10. Europejskiego Funduszu Rozwoju w celu uzupełnienia Instrumentu na rzecz Pokoju w Afryce
COM/2020/477 final
KOMISJA EUROPEJSKA
Bruksela, dnia 3.9.2020
COM(2020) 477 final
2020/0228(NLE)
Wniosek
DECYZJA RADY
w sprawie przydzielenia środków umorzonych z projektów w ramach 10. Europejskiego Funduszu Rozwoju w celu uzupełnienia Instrumentu na rzecz Pokoju w Afryce
UZASADNIENIE
1.KONTEKST WNIOSKU
•Przyczyny i cele wniosku
Instrument na rzecz Pokoju w Afryce został ustanowiony w 2003 r. w ramach umowy z Kotonu 1 na okres jej obowiązywania i jest finansowany z Europejskiego Funduszu Rozwoju (EFR), czyli spoza budżetu ogólnego Unii. Instrument na rzecz Pokoju w Afryce stał się jednym z najważniejszych instrumentów służących skutecznej współpracy Afryki i UE na rzecz pokoju i bezpieczeństwa.
W ramach obecnego 11. EFR na Instrument na rzecz Pokoju w Afryce na lata 2014–2020 została początkowo przeznaczona kwota 750 mln EUR. W kwocie tej, opartej na zobowiązaniach Instrumentu na rzecz Pokoju w Afryce w ramach 10. EFR, nie uwzględniono w wystarczającym stopniu znacznego wzrostu wielkości finansowania w ramach Instrumentu na rzecz Pokoju w Afryce po 2012 r., który trwał do 2015 r., kiedy to Komisja ograniczyła swoje finansowanie operacji wspierania pokoju do 80 % kwoty wypłacanej w tym czasie przez ONZ na wynagrodzenia dla żołnierzy i policjantów oddelegowanych do misji pokojowych pod afrykańskim dowództwem. Wprowadzenie tego pułapu doprowadziło do stabilizacji, ale nie do redukcji wypłat w ramach Instrumentu na rzecz Pokoju w Afryce, ponieważ oszczędności uzyskane dzięki wprowadzeniu pułapu wkładów na wynagrodzenia zostały zrównoważone przez zwiększenie całkowitej liczby finansowanych operacji wspierania pokoju. Wzrost zapotrzebowania wynika przede wszystkim z kontynuacji finansowania trwających operacji (misja Unii Afrykańskiej w Somalii – AMISOM), jak również z ustanowienia nowych operacji wspierania pokoju (misja Wspólnoty Gospodarczej Państw Afryki Zachodniej w Gwinei Bissau – ECOMIB, wielonarodowa wspólna grupa zadaniowa do walki z Boko Haram – MNJTF i połączone siły Grupy Pięciu na rzecz Sahelu).
W związku z tym Instrument na rzecz Pokoju w Afryce był dotąd czterokrotnie uzupełniany, na łączną kwotę 1 635 mln EUR: dwoma wkładami uzupełniającymi w wysokości 150 mln EUR każdy (decyzje z dnia 24 września 2015 r. 2 i z 2 sierpnia 2016 r. 3 ), na program działań na lata 2014–2016, trzecim wkładem uzupełniającym w wysokości 535 mln EUR (decyzja również z dnia 2 sierpnia 2016 r. 4 ), na finansowanie programu działań na lata 2017–2018, oraz czwartym wkładem uzupełniającym w wysokości 800 mln EUR (decyzja z dnia 11 kwietnia 2019 r. 5 ), na finansowanie programu działań na lata 2019–2020. Fundusze te umożliwiają realizację działań w ramach Instrumentu na rzecz Pokoju w Afryce do końca 2020 r.
Zgodnie z wnioskiem Komisji w sprawie wieloletnich ram finansowych na lata 2021–2027 6 oraz wnioskiem Wysokiego Przedstawiciela w sprawie Europejskiego Instrumentu na rzecz Pokoju (EPF) 7 , oczekuje się, że działania obecnie finansowane w ramach Instrumentu na rzecz Pokoju w Afryce zostaną przejęte przez Instrument Sąsiedztwa oraz Współpracy Międzynarodowej i Rozwojowej (ISWMR) i Europejski Instrument na rzecz Pokoju od dnia 1 stycznia 2021 r. W celu zapewnienia stałego i niezawodnego unijnego wsparcia dla prowadzonych pod afrykańskim przywództwem działań w zakresie pokoju i bezpieczeństwa należy ułatwić płynne przejście między Instrumentem na rzecz Pokoju w Afryce i tymi nowymi instrumentami od stycznia do czerwca 2021 r. lub do wygaśnięcia umowy z Kotonu, w zależności od tego, co nastąpi wcześniej.
Celem niniejszego projektu wniosku dotyczącego decyzji Rady jest uzyskanie upoważnienia Rady do wykorzystania środków umorzonych z 10. EFR do uzupełnienia środków na rzecz Instrumentu na rzecz Pokoju w Afryce o dodatkową kwotę do 129 mln EUR. Fundusze te zostaną wykorzystane zgodnie z kluczem wkładu państw członkowskich na rzecz 10. EFR 8 .
•Spójność z przepisami obowiązującymi w tej dziedzinie polityki
Globalna strategia UE 9 określa pokój i bezpieczeństwo jako jeden z żywotnych interesów UE, a ponadto stanowi, że bezpieczeństwo w Europie jest silnie związane z pokojem w regionach sąsiadujących z Unią. Odnowiony Europejski konsensus w sprawie rozwoju 10 , przyjęty w 2017 r., ustanawia „pokój” jako jeden z pięciu obszarów docelowych i potwierdza zaangażowanie UE na rzecz porządku światowego opartego na zasadach, którego podstawą jest multilateralizm.
Instrument na rzecz Pokoju w Afryce jest jednym z kluczowych instrumentów realizacji współpracy Afryki i UE na rzecz pokoju i bezpieczeństwa w ramach wspólnej strategii Afryka-UE przyjętej w Lizbonie w 2007 r. Podczas 4. szczytu Afryka–UE w 2014 r. potwierdzono, że pokój i bezpieczeństwo stanowią jeden z pięciu obszarów priorytetowych w zakresie wdrażania wspólnej strategii. Na 5. szczycie UA–UE, który odbył się w listopadzie 2017 r., przywódcy uzgodnili cztery wspólne priorytety strategiczne na okres do kolejnego szczytu, a jednym z nich jest „Wzmocnienie odporności, pokoju, bezpieczeństwa i sprawowania rządów”. W oparciu o nowy Europejski konsensus w sprawie rozwoju, w którym przypomniano o związku między bezpieczeństwem i rozwojem, oraz o globalną strategię UE, w której podkreśla się potrzebę zintegrowanego podejścia do konfliktów, współpraca w dziedzinie pokoju i bezpieczeństwa pozostaje nadal centralnym elementem partnerstwa Afryka–UE. W tym właśnie kontekście Komisja Europejska i Komisja Unii Afrykańskiej podpisały w dniu 23 maja 2018 r. protokół ustaleń w sprawie pokoju, bezpieczeństwa i sprawowania rządów, który stanowi ramy zacieśnionej współpracy UA–UE, w celu sprostania wyzwaniom związanym z pokojem i bezpieczeństwem. Ostatnio skupiono się na dalszym zacieśnianiu współpracy z partnerami afrykańskimi w zakresie pokoju i bezpieczeństwa, co zostało odzwierciedlone we wspólnym komunikacie Komisji i ESDZ z marca 2020 r. pt. „W kierunku kompleksowej strategii współpracy z Afryką” 11 .
Przyczyniając się do kontynuacji działań związanych z Instrumentem na rzecz Pokoju w Afryce do końca pierwszej połowy 2021 r. lub do wygaśnięcia umowy z Kotonu, w zależności od tego, co nastąpi wcześniej, niniejszy wniosek wspomoże realizację celów zrównoważonego rozwoju, zwłaszcza celu zrównoważonego rozwoju nr 16 – „wspieranie pokojowych i integracyjnych społeczeństw na rzecz zrównoważonego rozwoju, zapewnienie wszystkim dostępu do wymiaru sprawiedliwości oraz tworzenie na każdym poziomie instytucji, które będą skuteczne, odpowiedzialne i będą sprzyjały włączeniu społecznemu”.
Instrument na rzecz Pokoju w Afryce jest w normalnych okolicznościach finansowany przez państwa AKP i z puli środków regionalnych EFR. Działania finansowane z dodatkowych środków przeznaczonych na Instrument na rzecz Pokoju w Afryce z rezerwy na wykonanie (fr. „réserve non-mobilisable”) nadal będą zgodne z ogólnymi i szczególnymi dla państw AKP celami określonymi w wewnętrznej strategii państw AKP 12 .
Te dodatkowe środki zostaną wykorzystane zgodnie z zasadami i procedurami mającymi zastosowanie do 11. EFR. Programowanie tych funduszy zostanie ustanowione w drodze zmiany programu działania Instrumentu na rzecz Pokoju w Afryce na lata 2019–2020, dodając do niego realizację działań od stycznia 2021 r. lub do wygaśnięcia umowy z Kotonu, w zależności od tego, co nastąpi wcześniej. Ta zmiana programu działania Instrumentu na rzecz Pokoju w Afryce na lata 2019–2020 wymaga zatwierdzenia przez COREPER przed przyjęciem go przez Komisję, jak przewidziano w art. 15 lit. b) rozporządzenia wykonawczego do 11. EFR 13 .
•Spójność z innymi obszarami polityki Unii
Nie dotyczy
2.PODSTAWA PRAWNA, POMOCNICZOŚĆ I PROPORCJONALNOŚĆ
•Podstawa prawna
Art. 1 ust. 4 umowy wewnętrznej dotyczącej 11. EFR 14 .
Art. 1 ust. 4 umowy wewnętrznej dotyczącej 11. EFR stanowi, iż Rada musi podjąć swoją decyzję jednomyślnie.
•Pomocniczość (w przypadku kompetencji niewyłącznych)
Nie dotyczy
EFR został ustanowiony na mocy umowy wewnętrznej między przedstawicielami państw członkowskich i przewiduje możliwość wykorzystania umorzonych środków, jeśli zadecyduje o tym Rada
15
.
•Proporcjonalność
Wniosek, a w szczególności wysokość proponowanych kwot, opierają się na kompleksowej analizie przeprowadzonej przez służby Komisji i ESDZ. Wniosek ten opiera się również na założeniu, że pozostali partnerzy będą przyczyniać się do wysiłków finansowych. Ponadto państwa członkowskie UE mają możliwość przekazywania dobrowolnych wkładów poprzez Instrument na rzecz Pokoju w Afryce.
W lipcu 2016 r. Unia Afrykańska, w celu finansowania Unii Afrykańskiej, przyjęła decyzję o nałożeniu 0,2 % podatku na kwalifikujący się przywóz. Celem decyzji jest zapewnienie za pośrednictwem Funduszu na rzecz Pokoju Unii Afrykańskiej wiarygodnego i przewidywalnego finansowania pokoju i bezpieczeństwa na kontynencie. Trwa wdrażanie niezbędnych przepisów i środków praktycznych w państwach członkowskich Unii Afrykańskiej, aczkolwiek przebiega ono w różnym tempie. Kwota finansowania dostępnego w ramach Funduszu na rzecz Pokoju Unii Afrykańskiej stale rośnie i osiągnęła już poziom ponad 160 mln EUR.
•Wybór instrumentu
EFR jest jedynym źródłem finansowania Instrumentu na rzecz Pokoju w Afryce na szczeblu UE. Z powodu ograniczeń prawnych istniejące unijne instrumenty finansowane z budżetu ogólnego Unii nie mogą zostać wykorzystane do finansowania operacji o charakterze wojskowym lub mającym wpływ na kwestie obronne, ani też w celu wsparcia beneficjentów wojskowych w realizacji zadań innych niż mające na celu budowanie zdolności na rzecz bezpieczeństwa i rozwoju.
Zgodnie z art. 1 ust. 4 umowy wewnętrznej między przedstawicielami rządów państw członkowskich Unii Europejskiej, zebranymi w Radzie, w sprawie finansowania pomocy Unii Europejskiej na podstawie wieloletnich ram finansowych na lata 2014–2020 zgodnie z Umową o partnerstwie AKP–UE oraz w sprawie przydzielania pomocy finansowej dla krajów i terytoriów zamorskich, do których stosuje się część czwartą Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej 16 , Rada podejmuje decyzję w sprawie wniosku Komisji.
3.WYNIKI OCEN EX POST, KONSULTACJI Z ZAINTERESOWANYMI STRONAMI I OCEN SKUTKÓW
•Oceny ex post/oceny adekwatności obowiązującego prawodawstwa
Nie dotyczy
•Konsultacje z zainteresowanymi stronami
Nie dotyczy
•Gromadzenie i wykorzystanie wiedzy eksperckiej
Nie dotyczy
•Ocena skutków
Nie dotyczy
•Sprawność regulacyjna i uproszczenie
Nie dotyczy
•Prawa podstawowe
Wzmocnienie wymiaru praw człowieka w zakresie zapobiegania konfliktom, zarządzania kryzysowego i procesów pokonfliktowych jest jednym z kluczowych obszarów współpracy w ramach obszaru priorytetowego „Pokój i bezpieczeństwo” wspólnej strategii Afryka–UE. Protokół ustaleń UA–UE w sprawie pokoju, bezpieczeństwa i zarządzania, podpisany w maju 2018 r., podkreśla kluczową rolę praw człowieka, w tym walki ze związaną z konfliktem przemocą ze względu na płeć, w osiągnięciu pokoju i bezpieczeństwa na kontynencie afrykańskim.
W ramach programu działań Instrumentu na rzecz Pokoju w Afryce na lata 2019–2020 17 w odniesieniu do wszystkich działań szczególną uwagę zwraca się na aspekty płci i praw człowieka. Program działań obejmuje finansowanie wsparcia Unii Afrykańskiej i innych właściwych podmiotów na rzecz zapewniania zgodności z prawami człowieka i międzynarodowym prawem humanitarnym na kontynencie afrykańskim, mających zastosowanie do wszystkich prowadzonych przez stronę afrykańską operacji pokojowych.
4.WPŁYW NA BUDŻET
Nie dotyczy
EFR nie wchodzi w zakres budżetu UE.
5.ELEMENTY FAKULTATYWNE
•Plany wdrażania i monitorowanie, ocena i sprawozdania
Ustalenia dotyczące monitorowania, oceny i sprawozdawczości są identyczne z ustaleniami mającymi zastosowanie do 11. EFR i są przewidziane w programie działań Instrumentu na rzecz Pokoju w Afryce na lata 2019–2020.
•Dokumenty wyjaśniające (w przypadku dyrektyw)
Nie dotyczy
•Szczegółowe objaśnienia poszczególnych przepisów wniosku
Art. 1 ust. 1 wniosku przewiduje, że środki umorzone z projektów w ramach 10. EFR, do maksymalnej kwoty 129 mln EUR, zostaną przydzielone na uzupełnienie Instrumentu na rzecz Pokoju w Afryce, aby pokryć jego szacunkowe potrzeby finansowe do końca pierwszej połowy 2021 r.
Art. 1 ust. 2 przewiduje, że będą mieć zastosowanie przepisy 11. EFR (rozporządzenia wykonawcze i finansowe 18 ).
Artykuł 2 określa datę wejścia w życie tej decyzji.
2020/0228 (NLE)
Wniosek
DECYZJA RADY
w sprawie przydzielenia środków umorzonych z projektów w ramach 10. Europejskiego Funduszu Rozwoju w celu uzupełnienia Instrumentu na rzecz Pokoju w Afryce
RADA UNII EUROPEJSKIEJ,
uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,
uwzględniając umowę wewnętrzną między przedstawicielami rządów państw członkowskich Unii Europejskiej, zebranymi w Radzie, w sprawie finansowania pomocy unijnej na podstawie wieloletnich ram finansowych na lata 2014–2020 zgodnie z umową o partnerstwie AKP-UE oraz w sprawie przydzielania pomocy finansowej dla krajów i terytoriów zamorskich, do których stosuje się część czwartą Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej 19 , w szczególności jej art. 1 ust. 4,
uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej,
a także mając na uwadze, co następuje:
(1)Bieżące zaangażowanie Unii Europejskiej w pokój i bezpieczeństwo na kontynencie afrykańskim w ramach Instrumentu na rzecz Pokoju w Afryce należy utrzymać do końca czerwca 2021 r. lub do wygaśnięcia okresu stosowania Umowy o partnerstwie między członkami grupy państw Afryki, Karaibów i Pacyfiku („AKP”), z jednej strony, a Unią Europejską i jej państwami członkowskimi, z drugiej strony („Umowa o partnerstwie AKP–UE”) 20 , w zależności od tego, co nastąpi wcześniej.
(2)Potrzeby finansowe dotyczące Instrumentu na rzecz Pokoju w Afryce na okres od stycznia do czerwca 2021 r. szacowane są na kwotę do 129 000 000 EUR.
(3)Należy wykorzystać umorzone środki z projektów w ramach 10. EFR w celu zapewnienia finansowania Instrumentu na rzecz Pokoju w Afryce do końca czerwca 2021 r. lub do wygaśnięcia okresu stosowania Umowy o partnerstwie AKP–UE, w zależności od tego, co nastąpi wcześniej.
(4)Te dodatkowe fundusze powinny finansować wsparcie dla prowadzonych przez stronę afrykańską operacji wspierania pokoju.
(5)Fundusze te powinny być wykorzystywane zgodnie z odpowiednim wieloletnim programem działania Instrumentu na rzecz Pokoju w Afryce oraz zasadami i procedurami mającymi zastosowanie do 11. EFR, określonymi w rozporządzeniu Rady (UE) 2015/322 z dnia 2 marca 2015 r. w sprawie realizacji 11. Europejskiego Funduszu Rozwoju 21 oraz w rozporządzeniu Rady (UE) 2018/1877 z dnia 26 listopada 2018 r. w sprawie rozporządzenia finansowego mającego zastosowanie do 11. Europejskiego Funduszu Rozwoju 22 ,
PRZYJMUJE NINIEJSZĄ DECYZJĘ:
Artykuł 1
Kwota ze środków umorzonych z projektów w ramach 10. Europejskiego Funduszu Rozwoju (EFR) do maksymalnej wysokości 129 000 000 EUR zostaje przydzielona na uzupełnienie środków Instrumentu na rzecz Pokoju w Afryce od dnia 1 stycznia do dnia 30 czerwca 2021 r. lub do wygaśnięcia okresu stosowania Umowy o partnerstwie AKP-UE, w zależności od tego, co nastąpi wcześniej.
Środki te wykorzystuje się zgodnie z zasadami i procedurami mającymi zastosowanie do 11. EFR.
Artykuł 2
Niniejsza decyzja wchodzi w życie następnego dnia po jej przyjęciu.
Sporządzono w Brukseli dnia […] r.
W imieniu Rady
Przewodniczący
