1.

Strategie UE i państw członkowskich powinny skupić się na kontynuacji podejmowanych przez nie wysiłków na rzecz reform i zapewnieniu warunków sprzyjających tworzeniu miejsc pracy. Jest to podstawa wszystkich działań, także tych ukierunkowanych na ograniczenie ubóstwa. W drugim kwartale 2018 r. 239 mln osób było zatrudnionych w UE, co jest najwyższym poziomem od początku tego wieku. Biorąc pod uwagę obecną tendencję, UE jest na dobrej drodze do realizacji wyznaczonego w strategii „Europa 2020”celu dotyczącego osiągnięcia wskaźnika zatrudnienia wynoszącego 75 % w 2020 r. Ten pozytywny trend powinien również przyczynić się do osiągnięcia celu strategii „Europa 2020”, jakim jest ograniczenie ubóstwa. Rozważne polityki gospodarcze oraz kontynuacja reform strukturalnych, zwłaszcza w odniesieniu do rynków pracy i systemów zabezpieczenia społecznego w państwach członkowskich, są niezbędnym warunkiem osiągnięcia trwałego wzrostu gospodarczego, zatrudnienia i dobrostanu ludzi.

2.

Oprócz rozważnych polityk dotyczących gospodarki i rynku pracy, które odgrywają kluczową rolę w walce z ubóstwem, potrzebne jest zintegrowane podejście zakładające ukierunkowaną kombinację polityki fiskalnej i pieniężnej. Dochód minimalny odgrywa ważną rolę w tym podejściu, ale należy go postrzegać w kontekście zintegrowanej polityki zatrudnienia i usług, zwłaszcza usług społecznych i zdrowotnych oraz polityki mieszkaniowej. W istocie we wszystkich krajach UE minimalne wsparcie dochodu zostało przekształcone z czysto gospodarczego wsparcia w aktywny środek mający towarzyszyć beneficjentom w przechodzeniu od wykluczenia społecznego do aktywnego życia. W związku z tym należy postrzegać je jako rozwiązanie tymczasowe, wspierające osoby w okresie przejściowym dopóty, dopóki tego potrzebują. Tego rodzaju włączająca integracja oparta na politykach aktywizacji jest krokiem we właściwym kierunku.

3.

W świetle zasady pomocniczości, najlepszym poziomem, na którym należy zająć się dochodem minimalnym i wdrażać środki ograniczające ubóstwo jest szczebel krajowy. W związku z tym wszystkie kraje UE wprowadziły mechanizmy dochodu minimalnego zgodnie z własnymi praktykami krajowymi i wynikami gospodarczymi. Z oczywistych powodów ich definicje, wymogi i poziomy stosowania w państwach członkowskich są bardzo różne.

4.

Istnieje możliwość podjęcia działań na poziomie UE w celu wspierania państw członkowskich w ich wysiłkach. EKES zaleca przyjęcie pragmatycznego podejścia, które byłoby zgodne z zasadą pomocniczości, a jednocześnie zapewniało optymalizację wyników działań podejmowanych na szczeblu europejskim w celu wspierania rozwoju systemów dochodu minimalnego w państwach członkowskich i doradzania w tej dziedzinie. Unia Europejska, a zwłaszcza Komisja Europejska, powinny odgrywać tu bardziej aktywną rolę poprzez wspieranie wysiłków państw członkowskich. Istnieje zatem potrzeba opracowania w ramach europejskiego semestru skoordynowanej strategii na poziomie krajowym i europejskim, która skupiłaby się na szerokich działaniach i konkretnych środkach i uwzględniała rolę krajowych budżetów referencyjnych.

5.

W świetle „Deklaracji w sprawie nowego początku dla wzmocnionego dialogu społecznego”, podpisanej przez europejskich partnerów społecznych w dniach 26–27 stycznia 2016 r., rola i zdolności partnerów społecznych – jako głównych podmiotów na rynku pracy – powinny być nadal wzmacniane, zarówno na szczeblu europejskim, jak i krajowym w ramach kształtowania polityki i procesu reform strukturalnych. Organizacje społeczeństwa obywatelskiego również mogą wziąć udział w tym procesie poprzez budowanie Europy bliższej obywatelom.

6.

Wreszcie, przedstawione w niniejszej kontropinii podejście jest zgodne z Europejskim filarem praw socjalnych, który „powinien być wdrażany zarówno na szczeblu Unii, jak i na szczeblu państw członkowskich, w granicach ich kompetencji, z należytym uwzględnieniem różnych środowisk społeczno-gospodarczych i różnorodności systemów krajowych, w tym roli partnerów społecznych, i zgodnie z zasadami pomocniczości i proporcjonalności” (1) .