KOMISJA EUROPEJSKA

Bruksela, dnia 4.7.2016

COM(2016) 438 final

SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY I EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO

w sprawie stosowania ram prawnych dla pakowania jednostkowego: dyrektywy 75/107/EWG, 76/211/EWG oraz 2007/45/WE

{SWD(2016) 219 final}

1.WPROWADZENIE

Niniejsze sprawozdanie dotyczy oceny trzech dyrektyw, które stanowią ramy prawne dla pakowania jednostkowego:

dyrektywy 75/107/EWG 1 w sprawie butelek wykorzystywanych jako pojemniki pomiarowe, która przewiduje swobodny obrót butelek z oznakowaniem „3”;

dyrektywy 76/211/EWG 2 w sprawie paczkowania produktów w opakowaniach jednostkowych według masy lub objętości, która dotyczy ilości wskazanej na produktach w opakowaniach jednostkowych i gwarantuje swobodny obrót opakowań jednostkowych z oznakowaniem „e”; oraz

dyrektywy 2007/45/WE 3 w sprawie nominalnych ilości produktów w opakowaniach jednostkowych, która zakazuje państwom członkowskim regulowania rozmiarów opakowań/butelek do 10 l lub 10 kg i ustanawia obowiązkowe unijne rozmiary opakowań win i napojów spirytusowych; dyrektywa ta ma zastosowanie do wszystkich produktów w opakowaniach jednostkowych.

W art. 9 ust. 1 dyrektywy 2007/45/WE nałożono na Komisję obowiązek przedstawienia Parlamentowi Europejskiemu, Radzie i Europejskiemu Komitetowi Ekonomiczno-Społecznemu sprawozdania w sprawie stosowania i skutków tej dyrektywy. Jako że wymienione trzy dyrektywy są ze sobą ściśle związane, postanowiono, że przy tej okazji należy ocenić oddziaływanie i adekwatność całego pakietu – w ramach programu sprawności i wydajności regulacyjnej (REFIT) Komisji w 2014 4 . 

Dyrektywa 75/107/EWG nigdy nie została poddana ocenie. Dyrektywę 76/211/EWG poddano ocenie w 2005 r. Dyrektywa 2007/45/WE została przyjęta w następstwie oceny dyrektyw 75/106/EWG i 80/232/EWG, które uchyliła.

2.WIELKOŚĆ RYNKU

W całej UE pakowanie jednostkowe generuje obroty szacowane na 170 mld EUR i wartość dodaną wynoszącą ok. 34 mld EUR. Stanowi to 12 % łącznej wartości dodanej w głównych sektorach, w których odbywa się pakowanie jednostkowe (produkcja żywności i napojów, karmy dla zwierząt domowych, produktów chemicznych, farb i nawozów, detergentów, kosmetyków i szklanych butelek). Ta wartość odpowiada 0,3 % unijnego PKB. W wymienionych sektorach istnieje około 300 000 przedsiębiorstw. Większość z nich to małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP), z których każde zatrudnia średnio 17,7 pracownika. Szacuje się, że przy pakowaniu jednostkowym w tych sektorach pracuje na pełen etat 640 000 osób; liczba ta odpowiada 0,3 % zatrudnienia w UE.

3.OCENIONE DYREKTYWY

Trzy powyższe dyrektywy mają na celu umożliwienie swobodnego obrotu produktami w opakowaniach jednostkowych, przyczyniając się tym samym do rozwoju rynku i wzrostu konkurencyjności przemysłu UE. Skoordynowany nadzór rynku gwarantuje, że nabywcy otrzymują ilość wskazaną na opakowaniu, co leży w interesie konsumentów. Deregulacja zasad dotyczących rozmiarów opakowań korzystnie wpłynęła na wybór oferowany konsumentom, a jedyny wyjątek, jaki stanowią określone z góry rozmiary opakowań wina i napojów spirytusowych, chroni MŚP przez zbyt dużym popytem na inne wielkości butelek, co zwiększa konkurencję.

Dyrektywa 75/107/EWG dotyczy butelek wykorzystywanych jako pojemniki pomiarowe na napoje (alkoholowe). Przewiduje ona „dobrowolną harmonizację”, co oznacza, że producent może zdecydować, czy ją stosować. Dyrektywa zobowiązuje producentów do wcześniejszej rejestracji we właściwych organach, określa obowiązki dotyczące dokładności i znakowania oraz ustanawia – na potrzeby organów nadzoru rynku – statystyczną procedurę badania zawartości butelek. Dyrektywa gwarantuje swobodny obrót butelkami oznakowanymi za pomocą „odwróconego znaku epsilon” (oznakowania „3”) i jest powszechnie stosowana w odniesieniu do szklanych butelek i słoików.

Dyrektywa 76/211/EWG dotyczy ilości wskazanych na produktach w opakowaniach jednostkowych, których to produktów nie opakowano w obecności konsumenta. Dyrektywa również przewiduje „dobrowolną harmonizację”, ponieważ producent lub importer może zdecydować, czy ją stosować. Dyrektywa określa obowiązki dotyczące dokładności i znakowania oraz ustanawia – na potrzeby organów nadzoru rynku – statystyczną procedurę badania ilości w opakowaniach jednostkowych. Dyrektywa gwarantuje swobodny obrót produktami w opakowaniach jednostkowych z oznakowaniem „e” i jest powszechnie stosowana w odniesieniu do opakowań i butelek sprzedawanych w supermarketach i sklepach dla majsterkowiczów.

Dyrektywa 2007/45/WE zakazuje państwom członkowskim regulowania rozmiarów opakowań/butelek do 10 l lub 10 kg i ustanawia obowiązkowe unijne objętości opakowań powszechnie sprzedawanych win i napojów spirytusowych. Termin stopniowego uchylania przepisów krajowych dotyczących rozmiarów opakowań/butelek dla niektórych produktów upłynął w 2013 r.

4.OCENA

W celu oceny funkcjonowania dyrektyw Komisja zatrudniła wykonawcę zewnętrznego, który opracował analizę 5 na podstawie:

wywiadów z wieloma zainteresowanymi podmiotami (organizacje konsumenckie, stowarzyszenia branżowe i organy krajowe);

internetowych konsultacji społecznych;

ankiet przeprowadzonych wśród indywidualnych konsumentów, przedsiębiorstw i ekspertów; oraz

badań źródeł wtórnych.

W ocenie wykorzystano standardowe kryteria oceny stosowane przez Komisję: skuteczność, efektywność, spójność, przydatność i europejską wartość dodaną.

W załączonym dokumencie roboczym służb Komisji 6 wykorzystano ocenę przeprowadzoną przez konsultanta i stwierdzono, że obecne ramy prawne cieszą się szerokim poparciem sektora i organów krajowych oraz są akceptowane przez konsumentów. Dyrektywy wspierają funkcjonowanie rynku wewnętrznego, ponieważ sprzyjają konkurencji w sektorze opakowań jednostkowych, zapewniając kompleksowe ramy prawne i podstawę do współpracy administracyjnej. Ponadto dyrektywy zwiększyły wzajemne zaufanie między organami nadzoru rynku.

Fakt, że stosowanie pojemników pomiarowych (z oznakowaniem „3”) oraz opakowań jednostkowych o stałej objętości (z oznakowaniem „e”) jest dobrowolne, oznacza, że przedsiębiorstwa mogą wybrać rozwiązanie, które najbardziej odpowiada ich potrzebom. Wiele małych przedsiębiorstw, których produkcja trafia głównie na rynek krajowy, docenia zasadę wzajemnego uznawania wykorzystywaną w przypadkach, w których nie stosuje się dyrektyw.

Obowiązkowy charakter dyrektywy w sprawie rozmiarów opakowań gwarantuje swobodę wyboru i doprowadził do zróżnicowania rozmiarów opakowań. W przypadku win i napojów spirytusowych ustalone rozmiary unijne chronią MŚP, którym brakuje władzy rynkowej. Stopniowe uchylanie przepisów krajowych nie spowodowało problemów.

Wszystkie państwa członkowskie dokonały transpozycji i pełnego wdrożenia dyrektyw. Różnice w krajowej transpozycji są publicznie udokumentowane; dotyczą one wydatków administracyjnych i procesów kontroli produkcji, ale nie prowadzą do różnic między produktami zharmonizowanymi wprowadzanymi do obrotu.

Zgodnie z oceną wszystkie trzy dyrektywy nadal są przydatne; ogólnie uważa się, że są skuteczne i efektywne oraz że wykazują znaczącą wartość dodaną dla wszystkich grup zainteresowanych podmiotów (konsumenci, przedsiębiorstwa i organy krajowe). Żadna z dyrektyw nie pociąga za sobą znaczących kosztów administracyjnych ani kosztów przestrzegania przepisów. Ich wpływ na ochronę konsumenta, pobudzanie konkurencyjności i wspieranie jednolitego rynku postrzega się jako korzystny. Ponadto dyrektywy są spójne z pozostałym prawodawstwem unijnym i krajowym oraz stanowią jego uzupełnienie. W związku z tym cieszą się szerokim poparciem ze strony wszystkich grup zainteresowanych podmiotów. Komisja podziela opinię konsultanta, że dyrektywy są adekwatne do założonych celów i nie wymagają zasadniczej reformy.

Wraz z tą pozytywną oceną ogólną poruszono szereg kwestii technicznych, specyficznych dla omawianego sektora. Dotyczą one produktów sprzedawanych według długości lub powierzchni bądź na sztuki, masy po odsączeniu, definicji większych partii, przepisów dotyczących szybkości produkcji i pobierania próbek, produktów z wiskozy w ujęciu wagowym lub objętościowym, a także opakowań zbiorczych dołączonych do opakowań jednostkowych. Niektóre z tych kwestii nie są objęte zakresem stosowania dyrektywy, a inne nie zostały jeszcze rozwiązane na szczeblu międzynarodowym.

5.WNIOSKI I DZIAŁANIA NASTĘPCZE

Ocena wykazała, że unijne ramy prawne dla pakowania jednostkowego są adekwatne do zakładanych celów oraz że dyrektywy są skuteczne, efektywne i przydatne, a także spójne z innymi politykami UE i zapewniają unijną wartość dodaną. Komisja uważa, że nie ma potrzeby wprowadzania zmian, ale mimo to omówi wyniki oceny z zainteresowanymi podmiotami i podejmie odpowiednie działania na rzecz lepszego stosowania dyrektywy.

W świetle różnic we wdrażaniu na szczeblu krajowym Komisja będzie również propagować wymianę dobrych praktyk między zainteresowanymi podmiotami i opracowuje wytyczne.

Aby wspierać skuteczny nadzór rynku, zwłaszcza w odniesieniu do przywozu, współpraca administracyjna w zakresie dyrektyw zostanie zacieśniona dzięki wsparciu finansowemu UE przeznaczonemu na spotkania właściwych organów zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 765/2008.

Komisja omówi z zainteresowanymi podmiotami kwestie poruszone w odniesieniu do aspektów technicznych i odpowiednich norm międzynarodowych, a także podejmie odpowiednie działania, np. opracuje wytyczne.

Aby poszerzyć wiedzę konsumentów, Komisja podejmie działania informacyjne dotyczące oznakowania „3” i oznakowania „e”.

(1)

     Dyrektywa Rady 75/107/EWG z dnia 19 grudnia 1974 r. w sprawie zbliżenia ustawodawstw państw członkowskich odnoszących się do butelek wykorzystywanych jako pojemniki pomiarowe.

(2)

     Dyrektywa Rady 76/211/EWG z dnia 20 stycznia 1976 r. w sprawie zbliżania ustawodawstw państw członkowskich odnoszących się do paczkowania według masy lub objętości niektórych produktów w opakowaniach jednostkowych.

(3)

     Dyrektywa 2007/45/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 września 2007 r. ustanawiająca zasady dotyczące nominalnych ilości produktów w opakowaniach jednostkowych, uchylająca dyrektywy Rady 75/106/EWG i 80/232/EWG oraz zmieniająca dyrektywę Rady 76/211/EWG.

(4)

     COM(2014) 368 i SWD(2014) 192.

(5)

[ http://ec.europa.eu/growth/single-market/goods/building-blocks/legal-metrology/index_en.htm ]

(6)

[Dokument roboczy służb Komisji 2016/219].