KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY I EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO

Roczny program prac Unii w zakresie normalizacji europejskiej

(Tekst mający znaczenie dla EOG)

1.           Wprowadzenie

Celem Europy jest zapewnienie wzrostu gospodarczego i zatrudnienia w sposób inteligentny, trwały i sprzyjający włączeniu społecznemu za pośrednictwem strategii „Europa 2020”[1] i jej inicjatyw przewodnich. Znaczenie normalizacji dla zatrudnienia, wzrostu gospodarczego i ożywienia koniunktury przypomniano ostatnio w aktualizacji komunikatu Komisji w sprawie polityki przemysłowej „Silniejszy przemysł europejski na rzecz wzrostu i ożywienia gospodarczego” przyjętej w październiku 2012 r.[2].

Normy europejskie, niezależnie od tego, czy odnoszą się do badań czy produkcji, producentów czy konsumentów, Europy czy też reszty świata, usuwają bariery, zabezpieczają użytkowników, chronią środowisko naturalne, zapewniają interoperacyjność, obniżają koszty i promują konkurencję. Z badań wynika, że dzięki normalizacji wartość PKB wzrasta o 0,3–1 %[3], co przyczynia się do osiągnięcia przez przemysł celu, jakim jest osiągnięcie 20 % udziału w unijnym PKB do 2020 r.[4].

W 2011 r. Komisja zaproponowała pakiet reform[5] obejmujący nowe rozporządzenie, które stało się skuteczne od dnia 1 stycznia 2013 r.[6], w celu dopilnowania, aby system normalizacji europejskiej mógł sprostać dzisiejszym wyzwaniom związanym z szybkim rozwojem innowacji, stabilnością, zbieżnością technologii i ostrą konkurencją na rynku światowym. Reforma ta miała na celu zwiększenie integralności, reagowania, przejrzystości, elastyczności i zakresu systemu.

Jednym z innowacyjnych rozwiązań reformy jest zobowiązanie Komisji do przyjmowania rocznego programu prac Unii w zakresie normalizacji europejskiej. W niniejszym programie prac identyfikuje się strategiczne priorytety normalizacji europejskiej z uwzględnieniem długoterminowych strategii Unii na rzecz wzrostu oraz określa się cele związane z międzynarodowym wymiarem normalizacji europejskiej, służące wsparciu prawodawstwa i polityki Unii.

W programie wskazano normy europejskie i inne dokumenty normalizacyjne, o które Komisja planuje zwrócić się do europejskich organizacji normalizacyjnych – Europejskiego Komitetu Normalizacyjnego (CEN), Europejskiego Komitetu Normalizacyjnego Elektrotechniki (CENELEC) i Europejskiego Instytutu Norm Telekomunikacyjnych (ETSI) – w przyszłym roku, oraz szczegółowe cele i politykę wspierane przez te organizacje. Dotyczy to przede wszystkim norm zapewniających domniemanie zgodności z wymogami prawodawstwa harmonizacyjnego Unii.

Komisja wspiera również europejską działalność normalizacyjną, która pomaga w osiągnięciu innych celów polityki UE, a w niniejszym programie prac zachęca się europejskie organizacje normalizacyjne do rozpoczęcia działań we wszystkich dziedzinach priorytetowych, również w tych, w których nie istnieją przepisy prawne niezbędne jako podstawa złożenia formalnego wniosku o normalizację (zlecenia normalizacji) Komisji.

Niniejszy program prac nie obejmuje norm europejskich opracowanych przez europejskie organizacje normalizacyjne z inicjatywy przedsiębiorstw, krajowych jednostek normalizacyjnych lub innych zainteresowanych stron, które nie są związane z polityką UE.

W niniejszym rocznym programie prac przewiduje się w miarę możliwości jak najdokładniej przyszłe kierunki i działania. Kierunki te nie mają żadnego wpływu na budżet, poza tym już przewidzianym, a wsparcie na rzecz tematów prac zależy od dostępności środków finansowych, przedstawienia wysokiej jakości wniosków i porozumienia z odpowiednimi europejskimi organizacjami normalizacyjnymi, krajowymi jednostkami normalizacyjnymi lub innymi organami przewidzianymi w rozporządzeniu. W pilnych przypadkach, np. po formalnych zastrzeżeniach do norm zharmonizowanych, Komisja może wydać zlecenia, które nie zostały przewidziane w niniejszym programie prac.

Oczekuje się, że przejrzystość osiągnięta w wyniku opublikowania niniejszego programu prac Unii przyczyni się do zwiększenia efektywności pracy oraz lepszego planowania pracy.

Komisja będzie jednocześnie:

– dążyć do osiągnięcia poprawy w zakresie ramowych umów o partnerstwie z europejskimi organizacjami normalizacyjnymi, które wygasają w bieżącym roku, w celu utrzymania jak najwyższej jakości, prowadząc jednocześnie działania w celu skrócenia średniego czasu potrzebnego do opracowania dokumentów normalizacyjnych;

– organizować zaproszenia do składania wniosków w odniesieniu do europejskiej reprezentacji MŚP, organizacji konsumenckich oraz zainteresowanych stron w obszarze ochrony środowiska i kwestii społecznych w pracach normalizacyjnych. Mimo że powyższe działanie ułatwi udział MŚP poprzez zapewnienie środków finansowych, Komisja w dalszym ciągu będzie również wspierać konkretne projekty ułatwiające MŚP dostęp do procesu normalizacji i uczestniczenie w nim;

– kontynuować prace nad normalizacją ICT za pośrednictwem wielostronnej platformy[7], która stanowi kolejne z innowacyjnych rozwiązań wspomnianych w pakiecie normalizacyjnym z 2011 r. W krótkim czasie po zainicjowaniu stałego dialogu między organami publicznymi, zainteresowanymi stronami i organizacjami opracowującymi normy, w tym światowymi forami i konsorcjami, potwierdzono, że dialog ten umożliwia reagowanie na szybko zachodzące zmiany w tej dziedzinie. Opracowano szczegółowy kroczący plan działań w odniesieniu do normalizacji ICT, który jest obecnie aktualizowany w celu umożliwienia Unii reagowania na szybko zmieniający się świat cyfrowy.

Przed końcem 2013 r. Komisja zainicjuje niezależny przegląd zarządzania systemem normalizacji, aby ocenić, czy strategiczne cele reformy zostały osiągnięte. Komisja oceni, czy w dłuższej perspektywie czasowej europejski system normalizacji jest w stanie dostosować się do szybko zmieniającego się otoczenia i przyczynić się do realizacji strategicznych unijnych celów wewnętrznych i zewnętrznych, zwłaszcza w dziedzinie polityki przemysłowej, innowacji i rozwoju technologicznego. Komisja zbada również, czy europejski system normalizacji jest odpowiedni z punktu widzenia potrzeb rynkowych, integracyjności i reprezentatywności.

Komisja oceni wyniki niezależnego przeglądu w celu określenia wariantów, które mogłyby przyczynić się do dalszej poprawy europejskiego systemu normalizacji i jego zdolności do wspierania strategicznych celów polityki UE.

2.           Strategiczne priorytety normalizacji europejskiej

2.1.        Silniejszy przemysł europejski na rzecz wzrostu i ożywienia gospodarczego

W ostatniej aktualizacji komunikatu w sprawie polityki przemysłowej Komisja zauważyła potrzebę opracowania norm w odniesieniu do nowych technologii, zanim zostaną po raz pierwszy wprowadzone na rynek. Komisja określiła sześć obszarów wykazujących szybki wzrost i wymagających priorytetowych działań: zaawansowane technologie produkcyjne, kluczowe technologie wspomagające, bioprodukty, zrównoważona polityka przemysłowa, budownictwo i surowce, ekologicznie czyste pojazdy i inteligentne sieci.

2.1.1.     Zaawansowane technologie produkcyjne

Prowadzona przez Komisję grupa robocza ds. zaawansowanych technologii produkcyjnych służących ekologicznie czystej produkcji określi, czy dalsza normalizacja może przyczynić się do wprowadzania nowych technologii na rynek. W późniejszym terminie Komisja planuje przeprowadzić studium wykonalności w odniesieniu do europejskiej i międzynarodowej działalności normalizacyjnej w tym obszarze.

2.1.2.     Kluczowe technologie wspomagające

W nadchodzącym roku Komisja zbada, czy dalsza normalizacja w obszarze kluczowych technologii wspomagających może pomóc w zapewnieniu szybkiego rozwoju rynku wewnętrznego dla produktów opartych na nich, co stanowi jeden z aspektów ujętych w inicjatywie Komisji dotyczącej przeglądu prawodawstwa rynku wewnętrznego w zakresie produktów przemysłowych[8].

Za pośrednictwem swojej infrastruktury badawczej i programów finansowania Komisja wspiera opracowywanie norm europejskich dotyczących metod charakteryzowania wyprodukowanych nanomateriałów, które są niezbędne do zbadania toksyczności i ekotoksyczności, metod pobierania próbek i pomiaru ekspozycji oraz metod stymulujących ekspozycję na nanomateriały. Konieczne jest przyjęcie spójnego podejścia z działaniami prowadzonymi w OECD oraz ścisła współpraca europejskich organizacji normalizacyjnych z międzynarodowymi jednostkami normalizacyjnymi.

2.1.3.     Bioprodukty

Ustanowienie wewnętrznego rynku bioproduktów wymaga opracowania norm i uaktualniania regulacji. Komisja oczekuje, że europejskie organizacje normalizacyjne będą kontynuowały prace na podstawie zleceń normalizacji w zakresie biopaliw i bioproduktów, w tym ogólnie w zakresie biopaliw, jak również na podstawie szczegółowych zleceń dotyczących biopolimerów, środków smarnych, rozpuszczalników i środków powierzchniowo czynnych. Uwzględnione zostaną również badania prenormatywne w celu opracowania metod badawczych mających zastosowanie do pomiaru zawartości biologicznej, kryteriów funkcjonalności i zrównoważonego rozwoju innowacyjnych bioproduktów np. biopolimerów, środków smarnych, rozpuszczalników i środków powierzchniowo czynnych. Oleje pirolityczne i algi również mogą stanowić obszary objęte normalizacją związaną z bioproduktami.

2.1.4.     Zrównoważona polityka przemysłowa, budownictwo i surowce

2.1.4.1.  Wyroby budowlane

Normy europejskie należy dostosować do nowych wymogów z uwzględnieniem zrównoważonych aspektów wyrobów, procesów i robót budowlanych, jak również produktów innowacyjnych w celu wzmocnienia rynku wewnętrznego.

Komisja zapewniła techniczną wiedzę fachową na potrzeby przygotowania projektu normy horyzontalnej dotyczącej określenia emisji regulowanych substancji niebezpiecznych w wyrobach budowlanych.

W celu zwiększenia konkurencyjności unijnych usług budowlanych Komisja będzie promowała przyjęcie strukturalnych norm konstrukcyjnych w zakresie eurokodów w skali międzynarodowej zgodnie z planem działań na rzecz zrównoważonej konkurencyjności branży budowlanej[9].

W badaniu TOP-10[10] przeprowadzonym przez Komisję pod koniec 2012 r. zdaniem części respondentów możliwość odniesienia pełnych korzyści z uproszczenia będącego wynikiem ostatnich zmian w rozporządzeniu w sprawie wyrobów budowlanych zależała od zaktualizowania europejskiej normy na wykonanie konstrukcji stalowych i aluminiowych. Komisja przeprowadzi konsultacje z zainteresowanymi stronami i może zwrócić się o dokonanie szybkiej aktualizacji tej normy.

2.1.4.2.  Stal

Normy europejskie mogą promować zrównoważoną produkcję stali budowlanej. Przemysł stalowy pracuje już nad wprowadzeniem specjalnego znaku jakości dla stalowych wyrobów budowlanych – SustSteel. Komisja zbada potencjał SustSteel w zakresie zwiększenia udziału rynkowego stali budowlanej produkowanej w zrównoważony sposób i pochodzącej z Europy oraz może zwrócić się o podjęcie konkretnych działań normalizacyjnych.

2.1.4.3.  Ekoprojekt/Produkty związane z energią

Dyrektywa w sprawie ekoprojektu[11] objęła swoim zakresem różne produkty, w tym silniki, pompy, wentylatory, produkty oświetleniowe i artykuły gospodarstwa domowego. Do tej pory skupiano się głównie na wykorzystaniu energii, wspomniana dyrektywa odnosi się jednak do wszystkich aspektów środowiskowych, w tym również do efektywnego wykorzystania materiałów i zasobów. W tym względzie opracowane zostaną normy dotyczącego efektywnego wykorzystania zasobów, takie jak indeksy recyklingu lub trwałość komponentów bądź inne parametry środowiskowe (np. emisje zanieczyszczeń do powietrza) w celu ułatwienia charakterystyki potencjalnych wymogów w zakresie ekoprojektu w dodatkowych dziedzinach.

Komisja przygotuje zmiany techniczne do istniejącego zlecenia związanego z normami zharmonizowanymi w dziedzinie ekoprojektu[12] w celu wsparcia przepisów dotyczących następujących produktów ekoprojektu:

· małych, średnich i dużych transformatorów mocy;

· profesjonalnych szaf do przechowywania, oczyszczarek komorowych, chłodziarek procesowych, skraplarek i komór chłodniczych;

· systemów wentylacji;

· produktów oświetleniowych;

· ogrzewaczy pomieszczeń i wody.

W zależności od opracowania dalszych środków wykonawczych, w odniesieniu do produktów objętych istniejącym zleceniem mogą zostać przygotowane dodatkowe aktualizacje techniczne.

Zgodnie z planem działań w zakresie ekoprojektu na lata 2012–2014[13] w stosunku do nowej grupy produktów uwzględnione zostaną możliwe wymogi dotyczące etykietowania w zakresie ekoprojektu lub energii. Lista priorytetów obejmuje produkty okienne, inteligentne urządzenia/mierniki, urządzenia do przechowywania wina, kotły parowe, serwery korporacyjne, kable zasilania i produkty związane z wodą. Komisja dokona aktualizacji zlecenia w zakresie ekoprojektu, aby w stosownych przypadkach możliwe było wprowadzenie zmian technicznych do określonych produktów.

2.1.4.4.  Recykling odpadów

Do rozwoju rynku mogłyby się również przyczynić nowe normy europejskie dotyczące klas jakości materiałów pochodzących z recyklingu (np. metali, drewna i materiałów włókienniczych). Komisja oczekuje podjęcia nowych prac normalizacyjnych w celu opracowania i zatwierdzenia (w drodze porównania międzylaboratoryjnego) metod służących do:

· charakterystyki odpadów w zakresie niebezpiecznych właściwości H 12 – uwolnienie gazów o ostrej toksyczności kategorii 1, 2 lub 3;

· określenia pierwiastków i substancji w odpadach stanowiących zagrożenie dla zdrowia i środowiska naturalnego (właściwości niebezpieczne H 4, 5, 6, 7, 8, 10, 11, 13, 14);

· opracowania norm dotyczących zrównoważonego zarządzania i toksyczności w odniesieniu do przetworzonych bioodpadów lub ubocznych produktów rolnych (innych niż nawozy).

2.1.4.5.  Nieenergetyczne surowce nierolnicze

Europejskie partnerstwo innowacji w dziedzinie surowców[14] skupia wszystkie zainteresowane strony, aby przyspieszyć dostępność na rynku rozwiązań technologicznych i innych. Komisja przy udziale zainteresowanych stron przygotowuje strategiczny plan realizacji, w którym mogą zostać przewidziane prace normalizacyjne.

2.1.5.     Ekologicznie czyste pojazdy i statki

W komunikacie CARS 2020[15] przewiduje się koordynowane działania polityczne na rzecz wprowadzania na rynek ekologicznie czystych pojazdów, w tym upowszechniania pojazdów elektrycznych i hybrydowych typu „plug-in”, które wymagają szybkiego opracowania norm i wymogów w zakresie infrastruktury służącej do ładowania akumulatorów. Pakiet „Czysta energia dla transportu”[16] będzie wymagać nowych norm europejskich, których opracowania może zażądać Komisja.

Międzynarodowe porozumienia dotyczące wspólnych norm i przepisów, szczególnie w ramach EKG ONZ, pozwolą ograniczyć koszty i przyspieszyć rozwój rynku. Komisja uruchomiła również wspólną inicjatywę ze Stanami Zjednoczonymi, Chinami i Japonią w celu zbadania dalszych wspólnych podejść regulacyjnych dotyczących pojazdów elektrycznych w zakresie kwestii bezpieczeństwa i ochrony środowiska.

Komisja przeprowadzi badanie prenormatywne dotyczące bezpieczeństwa baterii i przechowywania wodoru do zastosowań motoryzacyjnych. Pozwoli to na stworzenie podstawy naukowo-technologicznej w odniesieniu do kwestii związanych z bezpieczeństwem elementów elektrycznych układu magazynowania energii wielokrotnego ładowania.

W ramach międzynarodowej współpracy, szczególnie ze Stanami Zjednoczonymi, Komisja przeprowadzi badanie prenormatywne dotyczące metod pomiarowych i badawczych w celu scharakteryzowania wydajności technologii wodorowych i ogniw paliwowych. Komisja zapewni również wkład techniczny w rozwój światowych cyklów badań i procedur normalizacyjnych/zharmonizowanych w odniesieniu do wszystkich pojazdów dostawczych i zelektryfikowanych.

2.1.6.     Inteligentne sieci

Potrzebna jest odpowiednia infrastruktura, w tym rozwiązania w zakresie zdolności magazynowania i bilansowania energii, w celu włączenia energii ze źródeł odnawialnych do systemu elektroenergetycznego, zwiększenia efektywności energetycznej, a także sprostania nowemu zapotrzebowaniu. Potrzebne są także normy zapewniające interoperacyjność inteligentnych sieci w kontekście transgranicznym i zbiór wspólnych minimalnych norm.

W grudniu 2012 r. komitet sterujący zespołu zadaniowego ds. inteligentnych sieci utworzony przez Komisję w 2009 r.[17] zatwierdził iterację zlecenia[18], zapewniając wsparcie w zakresie wprowadzania inteligentnych sieci europejskich w latach 2013–2014 w celu uwzględniania dwóch głównych zagadnień:

· metod badania interoperacyjności systemu i mapy badania zgodności,

· wdrożenia opracowanych metod i drugiego zbioru norm.

Komisja weźmie udział we wspomnianych pracach w świetle polityki europejskiej i programu prac Transatlantyckiej Rady Gospodarczej nad interopracyjnością inteligentnych sieci/pojazdów elektrycznych.

2.2.        Wzmocnienie rynku wewnętrznego towarów i usług

Rynek wewnętrzny jest istotnym motorem wzrostu gospodarczego i zatrudnienia. Normy europejskie zwiększają konkurencyjność poprzez obniżenie kosztów produkcji, zapewnienie jakości i wydajności oraz umożliwienie wejścia na rynek technologii innowacyjnych. Normy zharmonizowane mają szerszy zakres: zgodność gwarantuje także wymagany poziom bezpieczeństwa produktów.

2.2.1.     Bezpieczeństwo dzieci

Komisja zwróci się o opracowanie norm europejskich w odniesieniu do chust do noszenia dzieci, nosidełek miękkich i stelażowych, leżaczków i huśtawek dla niemowląt oraz podobnych artykułów w ramach wsparcia dyrektywy w sprawie ogólnego bezpieczeństwa produktów[19]. Komisja może również zażądać opracowania norm dotyczących wyposażenia placów zabaw i boisk.

2.2.2.     Bezpieczeństwo innych produktów konsumenckich

Chociaż system szybkiego informowania o niebezpiecznych produktach innych niż żywność – RAPEX – zapewnia łatwiejsze identyfikowanie i usuwanie niebezpiecznych produktów z rynku UE, „bezpieczeństwo u źródła” jest w dalszym ciągu kluczową kwestią. Zgodnie z dyrektywą w sprawie ogólnego bezpieczeństwa produktów Komisja oczekuje wystosowania wniosków w sprawie norm europejskich obejmujących kominki zasilane alkoholem bez odprowadzania spalin, świece, grille i meble ogrodowe. Znaczenie tych kwestii podkreślono ponownie w pakiecie Komisji dotyczącym bezpieczeństwa produktów i nadzoru rynku z lutego 2013 r.[20], który zawiera wniosek dotyczący nowego rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa produktów konsumpcyjnych.

2.2.3.     Jakość i bezpieczeństwo produktów paszowych i żywnościowych

Potrzebne są nowe lub ulepszone normy akceptowane na poziomie światowym dotyczące bezpieczeństwa i jakości żywności, które uwzględniałyby wpływ globalizacji na produkcję żywności, handel żywnością i jej konsumpcję, w tym w odniesieniu do produktów ekologicznych, które są coraz powszechniejsze na międzynarodowych giełdach towarowych. Wymaga to przeprowadzenia wysokiej jakości badań nad normami w dziedzinie bezpieczeństwa żywności i nowych metod lub materiału odniesienia, które będą musiały zostać zatwierdzone i certyfikowane, aby możliwe było ich wykorzystywanie w ramach kontroli urzędowych żywności i pasz.

Aby zapewnić jednolite i skuteczne egzekwowanie przepisów UE[21] we wszystkich państwach członkowskich oraz wysoki poziom bezpieczeństwa niezbędne jest udoskonalenie istniejących metod, opracowanie dalszych metod standardowych analizy oraz zatwierdzenie istniejących norm do nowych matryc żywnościowych.

Komisja przyczyni się do zapewnienia technicznej wiedzy fachowej i przedstawienia wspólnie zatwierdzonych metod wykrywania i oznaczania substancji niepożądanych w żywności i paszy.

2.2.4.     Produkty kosmetyczne

W ramach rozporządzenia dotyczącego produktów kosmetycznych[22] Komisja może zwrócić się o przeprowadzenie działań normalizacyjnych w zakresie dobrych praktyk wytwarzania oraz pobierania próbek i wykonywania analiz produktów kosmetycznych.

2.2.5.     Skład surowcowy wyrobów włókienniczych

Zgodnie z rozporządzeniem włókienniczym[23] Komisja planuje wydać zlecenie normalizacji w dziedzinie analizy ilościowej mieszanek włókien tekstylnych, ponieważ obecne metody analizy ilościowej norm EN ISO różnią się od tych opisanych w rozporządzeniu.

2.2.6.     Nawozy

Głównym celem przyszłego wniosku dotyczącego zmiany rozporządzenia w sprawie nawozów[24] jest rozszerzenie jego zakresu, który obejmuje wyłącznie nieorganiczne nawozy, na inne kategorie produktów regulowane obecnie przepisami krajowymi. Komisja prawdopodobnie zażąda opracowania nowych norm, które obejmą terminologię, wykaz rodzajów dla określonej kategorii produktów, dalsze objaśnienie wymogów dotyczących etykietowania i wymogów dotyczących składu chemicznego, skuteczność rolną, jak również metody badawcze.

Europejskie organizacje normalizacyjne zostaną poproszone o zweryfikowanie, czy analityczne normy horyzontalne opracowane w odniesieniu do szlamu, odpadów ulegających biodegradacji i gleby mają również zastosowanie do nawozów organicznych i organicznych polepszaczy gleby. Ponadto należy opracować i zatwierdzić szczególne metody dotyczące biostymulatorów roślin i dodatków nawozowych.

2.2.7.     Bezpieczeństwo urządzeń typu „offshore”

Niezbędne jest dokonanie normalizacji w celu poprawy bezpieczeństwa sprzętu wykorzystywanego w sektorze wydobycia ropy i gazu ze złóż podmorskich. W następstwie odrzucenia przez europejskie organizacje normalizacyjne zlecenia[25] w dziedzinie sprzętu wykorzystywanego w sektorze wydobycia ropy i gazu ze złóż podmorskich Komisja zwróci się o normalizację niektórych konkretnych kluczowych dla bezpieczeństwa elementów sprzętu.

2.2.8.     Transport lotniczy

W rozporządzeniu w sprawie interoperacyjności[26] uwzględniono modernizację europejskiej sieci zarządzania ruchem lotniczym. W marcu 2013 r. wydano zlecenie[27] nakładające na europejskie organizacje normalizacyjne obowiązek opracowania, we współpracy z Europejską Organizacją Wyposażenia Lotnictwa Cywilnego (EUROCAE) i w ścisłej koordynacji z Europejską Agencją Bezpieczeństwa Lotniczego (EASA), wykazu norm europejskich określonych w harmonogramie europejskiego centralnego planu ATM i opracowywanych obecnie przez EUROCAE. Szczegółowy wykaz norm zamieszczono w formie załącznika do przedmiotowego zlecenia, zostanie on jednak zmieniony zgodnie z okresową aktualizacją centralnego planu ATM.

Zawarte w centralnym planie ATM normy GNSS (związane z systemami EGNOS i GALILEO) w zakresie lotnictwa dotyczące drugiego i trzeciego etapu istotnych zmian operacyjnych ujęto w sekcji 2.2.13.2, a w sekcji 2.2.14 niniejszego programu prac przedstawiono niektóre konkretne normy bezpieczeństwa w dziedzinie lotnictwa.

Wspomniane normy europejskie powinny być promowane na całym świecie, głównie za pośrednictwem Organizacji Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego (ICAO), aby zapewnić interoperacyjność na szczeblu globalnym.

Rozwijający się globalny rynek zdalnie sterowanych systemów lotniczych odznacza się znacznym potencjałem pod względem wzrostu gospodarczego i zatrudnienia. Aby wesprzeć realizację tego potencjału, konieczne jest opracowanie norm dla stopniowej integracji zdalnie sterowanych systemów lotniczych z europejskim systemem zarządzania ruchem lotniczym. Zostanie to uwzględnione w zmienionym harmonogramie normalizacji centralnego planu ATM.

2.2.9.     Transport kolejowy

W celu odniesienia pełnych korzyści z ustanowienia obszaru bez wewnętrznych granic należy poprawić wzajemne połączenia i interoperacyjność krajowych sieci kolejowych oraz dostęp do tych sieci. Wymaga się opracowania nowych norm europejskich wspierających następujące obszary:

· środki zapobiegające rozprzestrzenianiu się ognia;

· podróż koleją w Europie bez wydawania biletu i bilet kolejowy do odbioru przed odjazdem.

Komisja przedstawi wniosek w sprawie zmiany technicznej specyfikacji interoperacyjności odnoszącej się do osób o ograniczonej sprawności ruchowej w celu uproszczenia jej treści i ułatwienia jej stosowania.

Komisja przygotowuje także obecnie inicjatywę służącą szybszemu wprowadzaniu innowacyjnych rozwiązań w celu osiągnięcia w pełni zintegrowanego i interoperacyjnego europejskiego systemu kolejowego. Inicjatywa ta będzie dotyczyła również sposobu poprawy koordynacji europejskich działań badawczych i innowacyjnych w całym cyklu innowacji oraz sposobu ukierunkowania ich na wspieranie zarówno jednolitego europejskiego obszaru kolejowego, jak i konkurencyjności europejskiego sektora kolejowego.

2.2.10.   Paliwa alternatywne

Normalizacja będzie konieczna w celu wdrożenia pakietu „Czysta energia dla transportu”, w tym europejskiej strategii w zakresie paliw alternatywnych i wniosku dotyczącego dyrektywy w sprawie rozmieszczania infrastruktury paliw alternatywnych[28].

Specyfikacje techniczne dotyczące interoperacyjności punktów ładowania i uzupełniania paliwa w postaci energii elektrycznej, wodoru, LNG i CNG, jak wyszczególniono w proponowanej dyrektywie, powinny być określone w normach europejskich pozostających w pełnej zgodzie z odpowiednimi normami międzynarodowymi.

Chociaż europejskie organizacje normalizacyjne pracują już nad zleceniem wprowadzania biometanu do sieci gazu ziemnego oraz nad zwiększeniem ilości mieszanek FAME w oleju napędowym dla pojazdów ciężarowych, w przypadku biopaliw należy również opracować normy w zakresie wyższej zawartości mieszanek etanolu w paliwie benzynowym.

Komisja będzie wspierać prace normalizacyjne, które mają na celu rozwiązanie kwestii związanych z wprowadzaniem biometanu do rurociągu gazu ziemnego, wykorzystaniem biometanu jako paliwa do pojazdów oraz kwestii związanych z metodami pomiaru zawartości biometanu w sieci gazu ziemnego. Komisja będzie także wspierać szybsze wprowadzanie na rynek zaawansowanych koncepcji poprzez harmonizację i opracowanie norm w zakresie technologii fotowoltaicznej.

2.2.11.   Bezpieczeństwo infrastruktury[29]

Komisja będzie prowadziła sieć zainteresowanych stron zajmujących się ochroną infrastruktury krytycznej w dziewięciu obszarach tematycznych (ochrona lotnictwa, materiały wybuchowe, wytrzymałość konstrukcji, zagrożenia chemiczne i biologiczne wód, zagrożenia radiologiczne i jądrowe, trzęsienia ziemi, nadzór wideo i biometryczny). Prace nad wytycznymi w sprawie badań, wspólnymi protokołami badań, normami badań i zaleceniami dotyczącymi certyfikacji i wymogów w zakresie polityki również będą stanowić wsparcie dla istniejących i przyszłych zleceń.

Komisja może również przeprowadzić konsultacje z zainteresowanymi stronami na temat dyrektywy w sprawie zarządzania bezpieczeństwem infrastruktury drogowej[30], co z kolei może doprowadzić do wydania zlecenia dotyczącego wspólnego systemu certyfikacji w zakresie poziomu bezpieczeństwa na drogach. W drugim etapie możliwe jest ustanowienie wymogów w celu zagwarantowania minimalnego poziomu bezpieczeństwa w całej transeuropejskiej sieci drogowej bez uszczerbku dla wymogów rozporządzenia ustanawiającego zharmonizowane warunki wprowadzania do obrotu wyrobów budowlanych[31].

2.2.12.   Łączność bezprzewodowa

Istotne jest, aby opracowywanie i aktualizowanie norm zharmonizowanych odbywało się zgodnie z istniejącymi zleceniami. Komisja może przygotować nowe zlecenia dotyczące:

1) opracowania i utrzymania norm w dziedzinie łączności ruchomej (UMTS, LTE, LTE-Advanced itd.) w ramach wspólnego projektu 3GPP (3rd Generation Partnership Project);

2) efektywnego wykorzystania widma radiowego pod względem współistnienia usług łączności ruchomej i funkcjonowania urządzeń radiowych i odbiorników radiowych w sąsiadujących zakresach częstotliwości.

2.2.13.   Przestrzeń kosmiczna w służbie obywateli[32]

2.2.13.1.          Normy w dziedzinie przemysłu kosmicznego na rynku wyższego i niższego szczebla

Normalizacja związana z przestrzenią kosmiczną odnosi się do priorytetów określonych w strategii kosmicznej UE i europejskiej polityce rozwoju przemysłu kosmicznego. Potrzeby określono w zleceniu dotyczącym opracowania norm związanych z przemysłem kosmicznym[33], które obejmuje okres 2011–2013; w stosownych przypadkach Komisja może jednak wydłużyć ten okres na lata 2014–2015.

W ramach przedmiotowego zlecenia europejskie organizacje normalizacyjne powinny zająć się szerokim zakresem zagadnień, takich jak odbiorniki służące do nawigacji i pozycjonowania, integracja nawigacji i pozycjonowania z telekomunikacją, wymiana informacji, formaty danych, integracja ruchomych, stacjonarnych i globalnych systemów nawigacji satelitarnej, ochrona planetarna, monitorowanie orientacji sytuacyjnej w przestrzeni kosmicznej, segment naziemny zawierający interfejsy o podwójnym zastosowaniu i interfejsy użytkowe.

2.2.13.2.          Normy w dziedzinie europejskich programów GNSS

Normalizacja jest niezbędna, aby wesprzeć rozmieszczanie i wdrażanie europejskich systemów nawigacji satelitarnej (EGNOS i Galileo). Chociaż trudno jest przewidzieć dokładny stopień ich dojrzałości w danym roku, konieczne jest wprowadzenie normalizacji w takich dziedzinach, jak ogólnodostępne odbiorniki dla zastosowań naziemnych, system wspomagający nowej generacji oparty na wyposażeniu satelitarnym SBAS, wyposażenie użytkowe lotnictwa cywilnego z EUROCAE, sygnały i usługi Galileo w kontekście ICAO, wprowadzenie systemu Galileo do pozycjonowania urządzeń przenośnych oraz plan działań na rzecz systemu oznakowanego „EGNOS Enabled”.

2.2.14.   Bezpieczeństwo

Działania normalizacyjne rozpoczęto zgodnie z „Polityką w zakresie sektora bezpieczeństwa – Plan działania na rzecz innowacyjnego i konkurencyjnego sektora bezpieczeństwa”[34]. Na podstawie wyników bieżącego zlecenia Komisja przewiduje następujące normy:

· minimalne normy w zakresie wykrywania oraz normy pobierania próbek w odniesieniu do substancji chemicznych, biologicznych, radioaktywnych, jądrowych i wybuchowych, w tym w dziedzinie ochrony lotnictwa;

· wspólne normy techniczne i normy interoperacyjności dla systemów automatycznej kontroli granicznej oraz normy dotyczące identyfikatorów biometrycznych;

· normy w zakresie komunikacji, dowodzenia i kontroli, jak również interoperacyjności organizacyjnej w obszarze zarządzania kryzysowego / ochrony ludności, obejmujące normy w zakresie masowego powiadamiania ludności.

Ponadto oczekuje się, że inne działania doprowadzą do dalszej normalizacji, a mianowicie do:

· opracowania „norm hybrydowych” mających zastosowanie zarówno do bezpieczeństwa cywilnego, jak i technologii obronnych, np. do substancji chemicznych, biologicznych, promieniotwórczych, jądrowych i wybuchowych oraz technologii wykrywania i unikania;

· odniesienia się do kwestii prywatności w normach projektowych/domyślnych w zakresie wdrażania zagadnień związanych z zarządzaniem prywatnością podczas opracowywania i produkcji technologii i produktów bezpieczeństwa.

2.2.15.   Bezpieczeństwo jądrowe i ochrona jądrowa

Celem UE jest zapewnienie pokojowego wykorzystania energii jądrowej z zachowaniem najwyższych norm w zakresie bezpieczeństwa jądrowego, ochrony i nierozprzestrzeniania broni jądrowej. W 2008 r. podczas szczytu G8 rozpoczęto wraz z grupą ds. bezpieczeństwa jądrowego inicjatywę międzynarodową dotyczącą holistycznej koncepcji „zabezpieczeń, bezpieczeństwa i ochrony” w zakresie energii jądrowej, która zbiega się z ideą wiążących na szczeblu międzynarodowym norm bezpieczeństwa i ochrony.

Komisja bierze udział w głównych działaniach normalizacyjnych w dziedzinie bezpieczeństwa jądrowego i ochrony jądrowej, które obejmują:

· interoperacyjność danych dotyczących inżynierii materiałowej (ELSSI-EMD);

· program oceny nielegalnego handlu materiałami promieniotwórczymi służący do oceny i porównania skuteczności urządzeń do wykrywania promieniowania;

· normalizację formatów danych, materiałów referencyjnych dotyczących zabezpieczeń jądrowych, kryminalistycznych ekspertyz jądrowych;

· wymianę informacji radiologicznych/jądrowych w Europie;

· oprzyrządowanie elektrowni jądrowych i systemy kontroli ważne dla bezpieczeństwa i ochrony.

Komisja będzie również wspierać opracowywanie standardowych formatów danych z dziedziny inżynierii materiałowej i będzie wykorzystywać te formaty danych w celu efektywnego przechowywania i przekazywania informacji na temat materiałów jądrowych.

2.2.16.   Chemikalia

Normy przyczyniają się do zharmonizowanego podejścia do egzekwowania przepisów rozporządzenia w sprawie rejestracji, oceny, udzielania zezwoleń i stosowanych ograniczeń w zakresie chemikaliów (REACH)[35] w państwach członkowskich. Obecnie europejskie organizacje normalizacyjne muszą zająć się kwestią opracowania (dalszych) metod analitycznych:

· służących do określenia obecności/zawartości ołowiu (wyrażonej jako metal) w wyrobach konsumenckich o różnych matrycach;

· w odniesieniu do migracji związków ołowiu z artykułów konsumenckich, uwzględniając różne matryce;

· w celu określenia obecności/zawartości ośmiu wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (BaP, BeP, BaA, CHR, BbFA, BjFA, BkFA, DBAhA) w wyrobach konsumenckich;

· w celu określenia zawartości związków chromu VI w wyrobach skórzanych;

· w odniesieniu do migracji wyżej wymienionych substancji (ośmiu wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych i związków chromu VI) z wyrobów konsumenckich w dających się w sposób uzasadniony przewidzieć warunkach stosowania.

Generowanie standardowych danych na temat chemikaliów będzie również miało korzystny wpływ na ich zatwierdzanie przez wszystkie zainteresowane strony oraz zmniejszy koszty po stronie przemysłu związane z oceną chemikaliów.

2.2.17.   Normy dotyczące usług horyzontalnych[36]

Aby ułatwić wprowadzenie wewnętrznego rynku usług, Komisja wydała w 2013 r. zlecenie[37] dotyczące programowania i opracowania norm związanych z usługami horyzontalnymi.

2.2.18.   Bezpieczeństwo określonych usług

Przedmiotowy temat prac jest uzależniony od wyników szeroko zakrojonych konsultacji z zainteresowanymi stronami, które wstępnie zaplanowano na drugą połowę 2013 r. Jeżeli w wyniku uwag zainteresowanych stron uzna się, że normalizacja w zakresie bezpieczeństwa usług, np. bezpieczeństwa pożarowego w hotelach, otrzymałaby szerokie wsparcie, opcja ta pozostanie otwarta.

2.2.19.   Opieka zdrowotna[38]

Istotną funkcją norm dotyczących usług jest ustanowienie wspólnego punktu odniesienia dla wszystkich usług podstawowych. Dotyczy to szybko rozwijającego się sektora opieki zdrowotnej, w szczególności przewlekłych chorób niezakaźnych. Jeżeli chodzi o normalizację, w zleceniach europejskich organizacji normalizacyjnych można przewidzieć uwzględnienie określonych obszarów obejmujących aspekty horyzontalne, takie jak bezpieczeństwo pacjentów i rejestracja, oraz systemy akredytacji w odniesieniu do poszczególnych chorób, np. usługi związane z opieką nad chorymi na raka piersi, a także usługi świadczone na określonym etapie leczenia takie jak usługi rehabilitacyjne.

Komisja przeprowadzi studium wykonalności w celu zidentyfikowania istniejących norm międzynarodowych i krajowych oraz zbada, w jakim stopniu są one stosowane i zgodne z potrzebami systemu opieki zdrowotnej. Komisja określi również warunki, w jakich możliwe jest opracowanie norm w zakresie usług zdrowotnych, z uwzględnieniem norm klinicznych i udziału odpowiednich zainteresowanych stron w opracowywaniu norm.

2.2.20.   Dostępność

Komisja przygotowuje europejski akt w sprawie dostępności oraz rozważa zwrócenie się o przeprowadzenie prac normalizacyjnych obejmujących określone towary i usługi w dziedzinach, w których nie obowiązują jakiekolwiek normy UE dotyczące dostępności. Komisja rozważy również potrzebę przeprowadzenia dodatkowych prac w stosownych obszarach objętych Konwencją o prawach osób niepełnosprawnych.

Ponadto Komisja przyjęła ostatnio wniosek dotyczący dyrektywy w sprawie dostępności stron internetowych instytucji sektora publicznego. Komisja rozważa, czy konieczne jest przeprowadzenie dodatkowych prac normalizacyjnych na poparcie obu aktów prawnych w związku z trwającymi pracami w ramach zleceń dotyczących europejskich standardów dostępności w odniesieniu do zamówień publicznych w dziedzinie ICT[39] i w środowisku zbudowanym[40], a także w ramach zlecenia dotyczącego włączenia koncepcji „projektowania uniwersalnego” do odpowiednich inicjatyw normalizacyjny[41].

Ponadto w następstwie komunikatu Komisji „Europa – najpopularniejszy kierunek turystyczny na świecie”[42] rozważa się wykorzystanie dokumentów normalizacyjnych w celu określenia wspólnie uzgodnionych specyfikacji w odniesieniu do uniwersalnego projektowania usług turystycznych oraz w celu uwzględnienia wymogów w zakresie szkoleń, aby zapewnić większą dostępność usług turystycznych.

2.3.        Innowacje

Kodyfikując informacje na temat stanu wiedzy dotyczącej określonej technologii, normy umożliwiają upowszechnianie wiedzy, interoperacyjność między nowymi produktami, usługami i zasobami cyfrowymi oraz stanowią platformę dla innowacji.

W sektorach zaawansowanej technologii normy wspierają rozwój gospodarczy poprzez wprowadzenie terminologii, metod pomiaru i klasyfikacji zatwierdzonych na szczeblu międzynarodowym. Protokoły dotyczące oceny zdrowia i bezpieczeństwa mogą również usuwać bariery ograniczające wprowadzanie innowacji w obszarach takich jak nanotechnologia, które mogą stać się przedmiotem przyszłych zleceń.

Działalność naukowa w znaczącym stopniu przyczynia się do procesu normalizacji. Dzięki dostępnej wiedzy naukowej można częściowo lub w pełni zdefiniować metody, procesy i materiały umożliwiające opracowywanie norm. Przykładowo Komisja może pomóc w określaniu przyszłych zmian w dziedzinie technologii, w przypadku których wczesna normalizacja może być korzystna dla przemysłu europejskiego.

W kontekście ekoinnowacji Komisja może również opowiedzieć się za systemem, w którym kolejny punkt odniesienia w zakresie efektywnego wykorzystania zasobów byłby znany z wyprzedzeniem, umożliwiając tym samym czołowym przedsiębiorstwom zwiększenie ich konkurencyjności na rynku światowym.

2.3.1.     Partnerstwa innowacyjne

Europejskie partnerstwa innowacyjne działają w całym łańcuchu badań i innowacji, skupiając wszystkie istotne podmioty na szczeblu UE, krajowym i regionalnym w celu zapewnienia wsparcia w zakresie przewidywania i szybkiego wprowadzania wszelkich niezbędnych regulacji i norm.

Europejskie partnerstwo na rzecz innowacji sprzyjającej aktywnemu starzeniu się w dobrym zdrowiu[43] ma na celu zapewnienie interoperacyjności i sprostanie ewentualnym przeszkodom związanym z dostępem do rynku dzięki zastosowaniu norm i specyfikacji referencyjnych w odniesieniu do nowego sprzętu i usług w zakresie zintegrowanej opieki i niezależnego życia. Normy powinny również odgrywać istotną rolę w innych europejskich partnerstwach na rzecz innowacji np. na rzecz wydajnego i zrównoważonego rolnictwa[44], na rzecz inteligentnych miast i wspólnot[45] oraz w zakresie wody[46].

2.3.2.     Wykorzystanie nauki w normach

Chociaż grupa robocza CEN/CENELEC zajmująca się normalizacją, innowacjami i badaniami (STAIR) stanowi przykład utrzymywania przez europejskie organizacje normalizacyjne regularnej komunikacji ze środowiskiem naukowym, w dalszym ciągu konieczne jest rozbudowywanie tego rodzaju powiązań. W związku z tym Komisja utworzy forum, mające na celu poprawę komunikacji między środowiskiem naukowym a środowiskiem związanym z normami, które będzie zwoływane wspólnie przez Europejskie Stowarzyszenie Organizacji Badawczych i Technologicznych (EARTO), europejskie organizacje normalizacyjne i Komisję.

2.3.3.     System systemów

W perspektywie przyszłościowej coraz powszechniejsze wzajemne przenikanie się technologii, które jest niezbędne w celu odniesienia się do wyzwań społecznych, powinno znaleźć odzwierciedlenie w zastosowaniu podejścia systemowego w odniesieniu do określonych działań normalizacyjnych. W przypadkach, które omówiono w innych miejscach (inteligentne miasta, inteligentne sieci, pojazdy elektryczne itd.), europejskie organizacje normalizacyjne utworzyły dedykowane grupy koordynacyjne, które łączą zaangażowane organy techniczne oraz kierują prowadzonymi przez nie działaniami.

Oczekuje się, że w najbliższych latach wzrośnie liczba takich grup, w szczególności do celów wspierania zleceń horyzontalnych. Można w ich ramach przewidzieć utworzenie określonych grup systemowych np. grup oceny, które ustanawiają granice, grup roboczych na poziomie systemu lub grup odpowiedzialnych za zasoby, które dostarczają specjalistyczne narzędzia i oprogramowanie.

2.4.        Europejska agenda cyfrowa[47]

Normy są niezbędne dla zapewnienia interoperacyjności między produktami, usługami, aplikacjami ICT i zasobami cyfrowymi, która ma kluczowe znaczenie podczas tworzenia efektywnego społeczeństwa cyfrowego. Z uwagi na globalny charakter rynku ICT, niezbędna jest współpraca europejskich organizacji normalizacyjnych, odpowiednich forów i konsorcjów, aby sprostać stale rosnącemu zapotrzebowaniu na normy wspierające interoperacyjność w tej szybko rozwijającej się dziedzinie.

W kroczącym planie działań dotyczącym normalizacji ICT[48] określono bardziej szczegółowo obszary, w których normy mogą pomóc w osiągnięciu celów polityki związanej z ICT, w tym poprzez prowadzenie uzupełniających badań w zakresie interoperacyjności i działań podnoszących świadomość w celu zapewnienia skutecznego wprowadzenia norm.

2.4.1.     E-zdrowie

Interopreacyjność, w szczególności transgraniczna, ma kluczowe znaczenie dla powszechnego stosowania ICT w sektorze opieki zdrowotnej, jak przewidziano w dyrektywie w sprawie stosowania praw pacjentów w transgranicznej opiece zdrowotnej[49]. Jeżeli nowe produkty i usługi mają być w pełni wykorzystywane, konieczne jest jednocześnie zajęcie się kwestiami ochrony danych. Celem jest lepsze wykorzystanie dostępnych norm oraz w razie potrzeby opracowanie nowych.

Z badań wynika, że normy europejskie i międzynarodowe często nie są wystarczająco dokładne, aby zapewnić interoperacyjność rozwiązań ICT w dziedzinie e-zdrowia[50]. Dzięki doradztwu sieci „e-zdrowie” określone zostaną bardziej szczegółowe specyfikacje, np. w odniesieniu do zamówień publicznych, które przyczynią się do zapewnienia ram interoperacyjności e-zdrowia. Komisja proponuje zwiększenie interoperacyjności poprzez dalsze opracowywanie i zatwierdzanie specyfikacji i części składowych oraz w razie potrzeby poprzez zlecenia normalizacji.

2.4.2.     Identyfikacja radiowa (RFID)

W ramach odpowiedzi na zlecenie w dziedzinie ICT mające zastosowanie do RFID[51] uwzględnia się kwestie związane z ochroną danych oraz ochroną prywatności i informacji. Celem pierwszego etapu było przygotowanie pełnych ram służących do opracowania przyszłych norm w zakresie RFID, natomiast prace w drugim etapie, które wciąż są w toku, mają na celu utworzenie do początku 2014 r. zbioru norm europejskich, specyfikacji technicznych i sprawozdań.

2.4.3.     E-umiejętności i e-uczenie się

W komunikacie Komisji „E-umiejętności na XXI wiek”[52] wskazano, że paneuropejskie ramy kompetencji, narzędzia oraz skuteczne i interoperacyjne rozwiązania w dziedzinie e-uczenia się sprzyjają rozwojowi umiejętności w zakresie ICT i promują uczenie się przez całe życie. Przewiduje się przeprowadzenie nowych działań normalizacyjnych w następujących dziedzinach:

· ramy e-kompetencji dla użytkowników ICT, specjalistów w zakresie ICT i e-liderów;

· zalecenia i wytyczne dotyczące opracowania nowego programu szkoleń dla specjalistów w zakresie ICT i e-liderów;

· europejskie normy jakości dotyczące e-uczenia się, mające na celu zapewnić harmonizację, wykorzystanie i realizację;

· kursy w zakresie e-uczenia się, repozytoria treści i mechanizmy wymiany;

· normy interoperacyjności w dziedzinie interaktywnych e-książek i innych edukacyjnych materiałów cyfrowych.

2.4.4.     E-zamówienia/e-katalogi

Komisja ma na celu uproszczenie e-zamówień poprzez ułatwienie tworzenia europejskich ram interoperacyjnych i, o ile to możliwe, oparcie się na normach europejskich. Konieczne może być wzmocnienie lub zakończenie już trwających prac normalizacyjnych. Normy powinny pomóc w zwiększeniu skuteczności e-zamówień poprzez uwzględnienie wyników projektów UE, takich jak projekt PEPPOL (paneuropejski system publicznych zamówień online) i działania podjęte przez CEN.

Wśród przeszkód, z jakimi zmagają się przedsiębiorstwa, w szczególności MŚP, podczas prób przeprowadzenia transakcji e-zamówienia, znajdują się m.in. brak wspólnej definicji terminu „e-katalog” w całej UE oraz znaczna liczba systemów klasyfikacji produktów i usług. Aby zapewnić spójne i całościowe rozwiązania, CEN powinien w dalszym ciągu zająć się dalej elementami zarówno z etapu przed udzieleniem zamówienia, jak i z etapu po udzieleniu zamówienia, w tym ich interfejsami do rozwiązań w kwestii e-fakturowania i płatności.

2.4.5.     Fakturowanie elektroniczne (e-fakturowanie)

Celem Komisji jest uproszczenie transakcji elektronicznych poprzez zapewnienie wprowadzenia jednolitego obszaru płatności w euro (SEPA) oraz poprzez ułatwienie tworzenia interoperacyjnych europejskich ram fakturowania elektronicznego. Europejskie wielostronne forum na temat fakturowania elektronicznego udziela porad w zakresie konkretnych potrzeb w zakresie normalizacji.

Komisja i CEN ocenią dane, aby zagwarantować dostępność odpowiednich norm europejskich. Normy w zakresie e-fakturowania muszą zapewniać powiązanie z odpowiednimi normami w dziedzinie e-zamówień i SEPA. Ponadto europejskie i międzynarodowe jednostki organizacyjne powinny dążyć do szybkiego opracowania komplementarnych komunikatów e-biznesu, aby poprawić zdolność przedsiębiorstw do skutecznej wymiany produktów i usług.

Komisja może wydać zlecenie obejmujące definicję semantycznego modelu interoperacyjności i europejskiego modelu elektronicznego fakturowania danych.

2.4.6.     Internetowe rozstrzyganie sporów (ODR) w odniesieniu do handlu elektronicznego

W rozporządzeniu w sprawie ODR w sporach konsumenckich ustanawia się europejską platformę ODR[53]. Istnieje potrzeba zbadania i określenia roli normalizacji międzynarodowej i europejskiej w odniesieniu do interoperacyjności między platformą ODR a systemami ODR działającymi na szczeblu krajowymi. Komisja ma na celu przede wszystkim wspieranie rozwoju interoperacyjnych ram ODR w zakresie wymiany danych, bazując na normach i praktykach międzynarodowych Centrum Narodów Zjednoczonych ds. Ułatwiania Handlu i Elektronicznego Biznesu (UN/CEFACT).

2.4.7.     Internet przedmiotów

System „internet przedmiotów” odnosi się do niewidzialnego powiązania miliardów przedmiotów z internetem, które umożliwia pobieranie lub wysyłanie informacji do odległego systemu, często bez bezpośredniej interwencji człowieka. Nie ogranicza się on do konkretnej technologii komunikacyjnej, ale obejmuje szereg rozwiązań technicznych (RFID, TCP/IP, czujniki, urządzenia uruchamiające, interfejsy itd.) związanych z identyfikacją przedmiotu oraz odczytem, przechowywaniem, przetwarzaniem i przekazywaniem danych w obrębie otoczenia fizycznego oraz między kontekstami fizycznym i wirtualnym.

W ramach pierwszego etapu (od 1 roku do 2 lat) zlecenia normalizacji dotyczącego internetu przedmiotów normy zostaną zbadane pod kątem możliwości zapewnienia zgodności z wymogami (prawnymi) dotyczącymi ochrony danych i wymogami w zakresie bezpieczeństwa, natomiast w drugim etapie normy te zostaną opracowane.

2.4.8.     Identyfikacja elektroniczna i usługi zaufania, w tym podpisy elektroniczne

W kontekście dyrektywy w sprawie podpisów elektronicznych[54] Komisja wydała na początku 2010 r. zlecenie[55] dotyczące racjonalizacji norm związanych z podpisami elektronicznymi i powiązanymi usługami zaufania w spójne, zaktualizowane ramy. Zracjonalizowane ramy są zorganizowane według sześciu elementów: tworzenia i zatwierdzania podpisów elektronicznych; urządzeń związanych z ich tworzeniem; pakietów kryptograficznych; usług zaufania zapewniających wsparcie takie jak wydawanie certyfikatów; usług dodanych np. rejestrowanych wiadomości e-mail lub zabezpieczania danych; oraz zapewniania wykazu obrazującego status usług zaufania. Oczekuje się, że większość wyników będzie dostępna począwszy od 2014 r.

W czerwcu 2012 r. Komisja przedstawiła wniosek dotyczący rozporządzenia w sprawie identyfikacji elektronicznej i usług zaufania w odniesieniu do transakcji elektronicznych na rynku wewnętrznym[56] w celu zastąpienia dyrektywy w sprawie podpisów elektronicznych i rozszerzenia jej zakresu, aby uwzględnić identyfikację elektroniczną, podpisy i pieczęcie elektroniczne, elektroniczne znaczniki czasu, przekazy i dokumenty elektroniczne oraz certyfikaty uwierzytelnienia stron internetowych. Aby wesprzeć jego wdrożenie, konieczne będą dalsze zlecenia normalizacji.

2.4.9.     Płatności kartą, płatności przez internet i przez telefon komórkowy

Brak norm i interoperacyjności między różnymi podmiotami zaangażowanymi w dziedzinie płatności kartą, płatności przez internet i przez telefon komórkowy oraz rozwiązaniami stosowanymi w odniesieniu do tych płatności prowadzi do fragmentacji rynku i opóźnia powszechne przyjęcie innowacyjnych paneuropejskich metod płatności.

Komisja we współpracy z Europejskim Bankiem Centralnym zamierza ułatwić konwergencję bieżących działań normalizacyjnych w dziedzinie płatności kartą i przyspieszyć tworzenie norm paneuropejskich dotyczących płatności przez telefon komórkowy i internet. W pierwszej kolejności Komisja zwróci się do europejskich organizacji normalizacyjnych i innych właściwych organów, takich jak Rada SEPA, o nakreślenie wymogów w odniesieniu do przedsiębiorstw i użytkowników i przeprowadzenie oceny istniejących luk w dziedzinie normalizacji.

2.4.10.   Inteligentne systemy transportowe (ITS)[57]

Wspólne normy europejskie i specyfikacje techniczne odgrywają kluczową rolę w zapewnieniu interoperacyjności usług i aplikacji ITS, przyspieszeniu ich wprowadzania i zmaksymalizowaniu ich wpływu. Nowe działania normalizacyjne obejmą następujące elementy:

· połączone systemy na rzecz inteligentnego transportu;

· wyszukiwarkę połączeń multimodalnych;

· architekturę otwartej platformy pokładowej;

· mapy cyfrowe;

· interoperacyjność transportu publicznego i miejskie środowisko ITS;

· wytyczne i specyfikacje techniczne w celu zapewnienia bezpiecznej interakcji pokładowej człowieka z urządzeniami;

· elektroniczne pobieranie opłat;

· współpracę międzynarodową służącą globalnej harmonizacji norm (porozumienia ze Stanami Zjednoczonymi i Japonią w zakresie zastosowań ICT dla transport drogowego).

2.5.        Zmiana klimatu i Europa efektywnie korzystająca z zasobów[58]

2.5.1.     Przystosowanie się do zmiany klimatu

W ramach przygotowywania przyszłej strategii UE w zakresie przystosowania stwierdzono, że normy mają potencjalnie znaczenie dla zapewnienia odporności infrastruktury w określonych sektorach: infrastruktury transportowej, infrastruktury energetycznej oraz budownictwa/budynków. Istotne może być określenie, które normy należy promować lub zmienić w celu lepszego uwzględnienia obecnych i przyszłych skutków zmiany klimatu w decyzjach dotyczących inwestycji w infrastrukturę.

Jednym ze sposobów wsparcia polityki UE w zakresie przeciwdziałania zmianie klimatu i udzielenia pomocy w osiąganiu celów Ramowej konwencji w sprawie zmian klimatu jest opracowanie norm europejskich do celów oceny emisji gazów cieplarnianych w sektorach energochłonnych.

W ramach bieżącego zlecenia dotyczącego opracowania norm technicznych UE w dziedzinie emisji gazów cieplarnianych[59] dla stali, cementu, aluminium, wapna palonego i żelazostopów w 2013 r. opublikowane zostaną sprawozdania dotyczące wyników z badań sprawdzających. Komisja powinna dopilnować, aby badania te gwarantowały dokładność i odtwarzalność proponowanych znormalizowanych metod pomiarowych.

2.5.2.     Rozporządzenie w sprawie substancji zubożających warstwę ozonową

W rozporządzeniu w sprawie substancji zubożających warstwę ozonową[60] ogranicza się stosowanie wielu substancji niebezpiecznych, takich jak tetrachlorek węgla i trichlorotrifluoroetany, oraz wymaga sprawdzenia niektórych istniejących norm pod względem zgodności z proponowanymi zakazami stosowania.

2.5.3.     Jakość powietrza

W dyrektywie w sprawie jakości powietrza i czystszego powietrza dla Europy[61] ustanowiono wymogi dotyczące monitorowania stężeń prekursorów ozonu. Komisja planuje wysłać europejskim organizacjom normalizacyjnym nowe zlecenie dotyczące opracowania zharmonizowanych norm pomiarowych.

2.5.4.     Odpady

Oczekuje się, że europejskie organizacje normalizacyjne w ramach zakresu dyrektywy w sprawie zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego (WEEE)[62] opracują co najmniej jedną normę europejską odzwierciedlającą stan wiedzy na temat unieszkodliwiania zużytego sprzętu (w tym odzysku, recyklingu i przygotowania do ponownego użycia).

W ramach poparcia dyrektywy w sprawie odpadów[63] Komisja przygotuje nowe zlecenia dotyczące opracowania metod w zakresie określania produkcji gazów toksycznych oraz pierwiastków i substancji znajdujących się w odpadach, które stanowią istotne zagrożenie dla zdrowia i środowiska naturalnego.

2.5.5.     Zrównoważona żywność

W ramach Planu działania na rzecz zasobooszczędnej Europy Komisja przyjmie w 2013 r. komunikat w sprawie zrównoważonej żywności, co może prowadzić do wniosków w sprawie działań normalizacyjnych.

3.           Międzynarodowy wymiar normalizacji europejskiej

Ogólnym celem normalizacji jest zwiększenie zasięgu globalnego i konkurencyjności przemysłu europejskiego poprzez zmniejszenie barier technicznych w handlu. Stosowanie wspólnych norm lub norm dostosowanych pod względem technicznym wspiera wymianę towarów i usług dzięki zwiększeniu interoperacyjności na szczeblu globalnym. Cel ten będzie realizowany poprzez:

· dążenie do osiągnięcia możliwie jak największej spójności między normami międzynarodowymi a europejskimi (pierwszeństwo normalizacji międzynarodowej z wiodącą rolą Europy w wielu sektorach), rozszerzenie/ułatwienie stosowania lub technicznego dostosowania do norm europejskich lub międzynarodowych poza UE;

· podnoszenie świadomości i promowanie korzyści wynikających z normalizacji europejskiej jako spójnego systemu regionalnego osadzonego w normalizacji międzynarodowej i przepisach wielostronnych i w pełni je wspierającego;

· uczestnictwo w dwustronnych dialogach dotyczących regulacji/polityki między UE i państwami trzecimi, jak również w odpowiednich etapach negocjacji dotyczących umów o wolnym handlu. Obecne priorytety dotyczą przede wszystkim Stanów Zjednoczonych (prace nad porozumieniem w sprawie „budowania pomostów” między systemami norm Stanów Zjednoczonych i UE[64] oraz zbliżającymi się negocjacjami w sprawie transatlantyckiego partnerstwa w dziedzinie handlu i inwestycji), Chin (dialog dotyczący regulacji i polityki przemysłowej, partnerstwa strategicznego), Rosji (partnerstwo na rzecz modernizacji), Indii, Japonii, Korei, ASEAN i Ameryki Łacińskiej;

· powiększenie zakresu jednolitego rynku w szczególności w ramach procesu rozszerzenia Unii Europejskiej, europejskiej polityki sąsiedztwa i negocjacji dotyczących układów w sprawie oceny zgodności i zatwierdzania produktów przemysłowych z państwami trzecimi przyjmującymi europejskie przepisy w zakresie bezpieczeństwa produktów wsparte normami europejskimi;

· działania strategiczne w krajach priorytetowych obejmujące:

· oddelegowanych ekspertów z dziedziny normalizacji europejskiej, obecnie w Chinach i Indiach (w przyszłości ewentualnie również w Brazylii), którzy zapewniają obecność norm europejskich na poziomie lokalnym oraz przepływ informacji na temat dostępu do kluczowych rynków;

· internetowe platformy dostarczające informacji na temat normalizacji (z Chinami[65], gdzie nacisk kładzie się na rozszerzenie zakresu poza obecne sektory, i ewentualnie w przyszłości ze Stanami Zjednoczonymi), które odzwierciedlają odpowiednie obrazy normalizacji, w tym aspekty dotyczące dostępu do rynku bezpośrednio związane z normalizacją;

· wspieranie wzmocnienia zdolności afrykańskich w dziedzinie norm zgodnie ze wspólnym planem działania UE-Afryka, w szczególności poprzez dialog techniczny i polityczny z odpowiednimi afrykańskimi organizacjami normalizacyjnymi i organizacjami regionalnymi.

4.           Wnioski

Niniejszy pierwszy roczny program prac Unii w zakresie normalizacji europejskiej, przyjęty na podstawie rozporządzenia w sprawie normalizacji, jest kluczowym elementem starań Komisji w celu przyspieszenia procesów normalizacyjnych. Dzięki programowi prac możliwe jest skuteczniejsze przewidywanie i planowanie działań normalizacyjnych, a starania te zostaną dodatkowo wzmocnione poprzez wprowadzenie krótszych terminów na zatwierdzanie proponowanych zleceń. Harmonogram programu umożliwia synchronizację z pracami przygotowawczymi w europejskich organizacjach normalizacyjnych, zaś Komisja wzywa europejskie organizacje normalizacyjne do uwzględnienia niniejszego programu prac podczas opracowywania własnych rocznych programów prac w późniejszym terminie w ciągu tego roku.

Program ustanowiono we współpracy z wszystkimi zainteresowanymi stronami, dostarczając w jego ramach platformę służącą do gromadzenia szerokiego zakresu danych dotyczących przyszłych priorytetów w działaniach normalizacyjnych. Informacje na temat działań normalizacyjnych zgromadzone na podstawie niniejszego programu prac zostaną włączone do kolejnego programu prac Unii w zakresie normalizacji europejskiej w celu zapewnienia informacji zwrotnej wszystkim zainteresowanym stronom.

[1]               COM(2010)2020 final.

[2]               COM(2012)582 final.

[3]               Swann G.M.P., „The Economics of Standardisation: An Update” („Normalizacja w ekonomii: aktualizacja”), sprawozdanie dla brytyjskiego departamentu biznesu, innowacji i umiejętności, 2010 r.

[4]               Cel ustanowiony w komunikacie w sprawie polityki przemysłowej z października 2012 r.

[5]               COM(2011)311 final.

[6]               Rozporządzenie (UE) nr 1025/2012.

[7]               Decyzja Komisji z dnia 28.11.2011, Dz.U. C 349 z 30.11.2011. Pierwsze posiedzenie w dniu 26 marca 2012 r.

[8]               http://ec.europa.eu/governance/impact/planned_ia/docs/2013_entr_003_industrial_products_en.pdf

[9]               COM(2012)433 final.

[10]             COM(2013)122 final i SWD(2013)60 final.

[11]             Dyrektywa 2009/125/WE.

[12]             M/495.

[13]             SWD(2012)434 final.

[14]             COM(2012)082 final.

[15]             COM(2012)636 final.

[16]             COM(2013)17 final.

[17]             http://ec.europa.eu/energy/gas_electricity/smartgrids/taskforce_en.htm

[18]             M/490.

[19]             Dyrektywa 2001/95/WE.

[20]             COM(2013)78 final.

[21]             Rozporządzenie (WE) nr 882/2004.

[22]             Rozporządzenie (WE) nr 1223/2009.

[23]             Rozporządzenie (UE) nr 1007/2011.

[24]             Rozporządzenie (WE) nr 2003/2003.

[25]             M/501.

[26]             Rozporządzenie (WE) nr 552/2004.

[27]             M/524.

[28]             COM(2013)18.

[29]             COM(2010)560.

[30]             Dyrektywa 2008/96/WE.

[31]             Rozporządzenie (UE) nr 305/2011.

[32]             Rozporządzenie (WE) nr 683/2008.

[33]             M/496.

[34]             COM(2012)417.

[35]             Rozporządzenie (WE) nr 1907/2006.

[36]             Dyrektywa 2006/123/WE.

[37]             M/517.

[38]             Dyrektywa 2011/24/UE, zalecenie Rady 2009/C 151/01.

[39]             M/376.

[40]             M/420.

[41]             M/473.

[42]             COM(2010)352 final.

[43]             COM(2012)083 final.

[44]             COM(2012)79 final.

[45]             COM(2012)4701 final.

[46]             COM(2012)216 final.

[47]             COM(2010)245.

[48]             http://ec.europa.eu/enterprise/sectors/ict/files/ict-policies/2010-2013_ict_standardisation_work_programme_2nd_update_en.pdf

[49]             Dyrektywa 2011/24/UE.

[50]             http://www.ehealth-strategies.eu/

[51]             M/436.

[52]             COM(2007)496.

[53]             Odniesienie zostanie dodane po przyjęciu wiosną 2013 r.

[54]             Dyrektywa 1999/93/WE.

[55]             M/460r.

[56]             COM(2012)238.

[57]             Dyrektywa 2010/40/UE, COM(2008)886.

[58]             COM(2011)21.

[59]             M/478.

[60]             Rozporządzenie (WE) nr 1005/2009.

[61]             Dyrektywa 2008/50/WE.

[62]             Dyrektywa 2012/19/UE.

[63]             Dyrektywa 2008/98/WE.

[64]             http://trade.ec.europa.eu/doclib/docs/2011/december/tradoc_148393.pdf

[65]             http://ec.europa.eu/enterprise/newsroom/cf/itemdetail.cfm?item_id=6271&lang=en