This document is an excerpt from the EUR-Lex website
Document 52012DC0735
COMMUNICATION FROM THE COMMISSION TO THE EUROPEAN PARLIAMENT AND THE COUNCIL Strengthening law enforcement cooperation in the EU: the European Information Exchange Model (EIXM)
KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY Zacieśnienie współpracy organów ścigania w UE – europejski model wymiany informacji (EIXM)
KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY Zacieśnienie współpracy organów ścigania w UE – europejski model wymiany informacji (EIXM)
/* COM/2012/0735 final */
KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY Zacieśnienie współpracy organów ścigania w UE – europejski model wymiany informacji (EIXM) /* COM/2012/0735 final */
KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU
EUROPEJSKIEGO I RADY Zacieśnienie
współpracy organów ścigania w UE – europejski model wymiany informacji (EIXM) 1. Wprowadzenie Zapewnienie wysokiego poziomu bezpieczeństwa w
UE i strefie Schengen wymaga poradzenia sobie z siatkami przestępczymi dzięki
zgodnym europejskim działaniom[1].
Jest to potrzebne nie tylko po to, by stawić czoła poważnej i zorganizowanej
przestępczości, takiej jak handel ludźmi, nielegalnymi narkotykami czy bronią
palną, lecz także mniej poważnym przestępstwom popełnianym na dużą skalę przez
mobilne zorganizowane grupy przestępcze oraz przestępstwom popełnianym przez
indywidualnych przestępców na terytorium różnych państw członkowskich. W tym kontekście wymiana informacji między
państwami członkowskimi stanowi zasadnicze narzędzie dla organów ścigania.
Dlatego też umowy międzynarodowe i dwustronne zostały uzupełnione instrumentami
i systemami UE, takimi jak system informacyjny Schengen czy system informacyjny
Europolu, w których wprowadzono mechanizmy mające zabezpieczać prywatność i
dane osobowe, zgodnie z Kartą praw podstawowych. W niniejszym komunikacie
podsumowano to, jak wynikająca z tego transgraniczna wymiana
informacji UE funkcjonuje obecnie oraz poczyniono zalecenia odnośnie do jej
poprawy. Wniosek wypływający z komunikatu jest taki, że
wymiana funkcjonuje ogólnie dobrze, co ilustrują przykłady sytuacji, w
przypadku których przyniosła ona pozytywne rezultaty. Dlatego też na obecnym
etapie nie ma potrzeby ustanawiania nowych baz danych w obszarze ochrony
porządku publicznego na szczeblu UE ani instrumentów wymiany informacji.
Jednakże istniejące unijne instrumenty mogłyby i powinny być lepiej wdrażane, a
wymiana powinna być zorganizowana bardziej spójnie. W związku z tym w komunikacie przedstawiono
zalecenia dla państw członkowskich dotyczące metod poprawy wdrażania
obowiązujących instrumentów oraz uproszczenia używanych kanałów
komunikacyjnych. Podkreślono w nim potrzebę zagwarantowania wysokiej
jakości danych, ich bezpieczeństwa i ochrony. Wyjaśniono w nim również, na
czym polegać będzie wsparcie Komisji dla państw członkowskich, w tym w formie finansowania
i szkolenia. W ten sposób przedstawiono model wyznaczający kierunek działań
UE i państw członkowskich. Niniejszy komunikat stanowi odpowiedź na
zawarte w programie sztokholmskim wezwanie do oceny przez Komisję
potrzeby stworzenia europejskiego modelu wymiany informacji w oparciu o ocenę
istniejących instrumentów. Opiera się on na komunikacie Komisji z 2010 r.
przedstawiającym przegląd zarządzania informacjami w przestrzeni wolności,
bezpieczeństwa i sprawiedliwości („komunikat przeglądowy z 2010 r.”)[2] oraz unijnej strategii
zarządzania informacjami do celów ochrony bezpieczeństwa wewnętrznego
uzgodnionej w 2009 r.[3],
jak również działaniach podjętych przez państwa członkowskie, Komisję i Europol
w celu wprowadzenia w życie tej strategii. Jest on ponadto oparty na
przeglądzie unijnych mechanizmów wymiany informacji przeprowadzonym z udziałem
ekspertów krajowych i innych ekspertów (EIOD, agencje UE, Interpol), analizie
wymiany informacji między organami ścigania[4]
oraz dyskusjach z zainteresowanymi podmiotami, w tym organami ochrony danych. 2. Obecna sytuacja Organy ścigania
wymieniają informacje w różnych celach: na potrzeby prowadzenia dochodzeń w sprawie
przestępstw, zapobiegania przestępczości, wykrywania przestępczości (np.
prowadząc operacje wywiadu kryminalnego) oraz dla zagwarantowania porządku i
bezpieczeństwa publicznego. Jeżeli chodzi o skalę transgranicznej wymiany, w
ww. analizie z 2010 r. powołano się na odpowiedzi agencji krajowych w państwach
członkowskich, z których wynikało, że w przypadku ok. ¼ prowadzonych przez nich
dochodzeń i operacji wywiadu kryminalnego zwrócono się z wnioskami do innych
państw UE lub Schengen. 2.1. Instrumenty W komunikacie przeglądowym z 2010 r. omówiono
wszystkie środki na szczeblu UE regulujące proces gromadzenia, przechowywania
lub transgranicznej wymiany danych osobowych do celów ochrony porządku
publicznego lub zarządzania migracją. W niniejszym komunikacie skoncentrowano
się na instrumentach wykorzystywanych do transgranicznej wymiany informacji
między państwami członkowskimi. Przykłady wykorzystywania tych instrumentów
zostały dostarczone przez państwa członkowskie. W inicjatywie szwedzkiej[5] ustanowiono zasady, w tym
terminy, wymiany informacji i danych wywiadowczych między organami ścigania
państw członkowskich na potrzeby prowadzenia dochodzeń w sprawie przestępstw i
operacji wywiadu kryminalnego. Zastosowano w niej zasadę „równego dostępu” –
informacje muszę być udzielone wzywającemu państwu członkowskiemu na warunkach
nie bardziej rygorystycznych od tych obowiązujących na szczeblu krajowym.
Informacje muszą być wymieniane również z Europolem i Eurojustem, o ile wymiana
dotyczy informacji wchodzących w zakres ich mandatu. W 2012 r. szwedzka firma została namówiona przez znanego włoskiego
oszusta do wpłacenia 65 000 EUR na włoskie konto. Szwedzki pojedynczy
punkt kontaktowy (zob. pkt 3.2 poniżej) otrzymał, za pośrednictwem kanału
SIRENE (zob. poniżej), wniosek z Włoch o skontaktowanie się z dyrektorem firmy
w celu sprawdzenia, czy płatność została dokonana – jeśli tak, Włochy
zamroziłyby te pieniądze. Szwecja podjęła działania i odpowiedziała w ramach
inicjatywy szwedzkiej w czasie krótszym niż 24 godziny. Dzięki temu szybkiemu
działaniu szwedzka policja otrzymała informację, że firma padła ofiarą oszustwa
i że włoskie władze uzyskały informacje potrzebne do podjęcia działań oraz że
pieniądze zostaną przypuszczalnie odzyskane. W 2012 r. na oddziale ratunkowym szpitala w pobliżu Paryża, urodzony w
Belgii mężczyzna podał niejasne informacje na temat tego, w jaki sposób został
poważnie ranny w wyniku postrzelenia. Zeznania towarzyszącej mu osoby
nakierowały śledczych na ślad potencjalnych przestępstw popełnionych w Belgii.
Pierwsze czynności dochodzeniowe wykazały, że mężczyzna był notowany w Belgii,
między innymi za zabójstwo. Francuskie władze niezwłocznie, w ramach inicjatywy
szwedzkiej, wysłały z własnej inicjatywy informacje belgijskiej policji, która
szybko powiązała postrzał z wydarzeniami, które miały miejsce dwa dni wcześniej
w Belgii, kiedy to czterech uzbrojonych mężczyzn porwało pracownika sklepu
jubilerskiego. Interwencja policji zmusiła mężczyzn do ucieczki, zdołali oni
zbiec, jednak jeden z nich został postrzelony podczas wymiany ognia z policją.
Informacje te spowodowały, że francuskie władze objęły mężczyznę dozorem do
czasu dostarczenia europejskiego nakazu aresztowania (ENA), który został wydany
tego samego dnia w Belgii i przesłany do Francji za pośrednictwem sieci SIRENE. Decyzja Prüm[6] przewiduje automatyczną
wymianę profili DNA, odcisków palców (OP) i danych rejestracyjnych pojazdów
(DRP) na potrzeby prowadzenia dochodzeń w sprawach przestępstw (DNA, OP i DRP),
zapobiegania przestępczości (OP i DRP) oraz utrzymywania porządku publicznego
(DRP). Porównanie danych biometrycznych (DNA i OP) odbywa się na zasadzie
„trafienia/braku trafienia”: w wyniku automatycznego porównania uzyskuje się
anonimowe „trafienie”, jeżeli DNA lub OP przechowywane przez wzywające państwo
członkowskie zostaną skojarzone z danymi przechowywanymi przez inne państwo
członkowskie. Powiązane dane osobowe lub dane dotyczące sprawy przekazywane są
jedynie w odpowiedzi na odrębny wniosek następczy. W mieszkaniu w jednym z niemieckich miast znaleziono mężczyznę
zakłutego nożem. Na ramie drzwi znaleziono odciski palców. Automatyczne
wyszukiwanie na podstawie decyzji Prüm doprowadziło do uzyskania trafienia w
bułgarskiej bazie danych. Następnego dnia wystąpiono do Bułgarii o dalsze informacje,
które zostały przekazane w ciągu 3 godzin, a następnie niezwłocznie wprowadzone
do sytemu informacyjnego Schengen (SIS – zob. poniżej). Nazajutrz podejrzany
został aresztowany w Austrii. W 2007 r., czyli w roku, w którym rozpoczęła się wymiana na podstawie
decyzji Prüm, z radiowozu policyjnego w Wiedniu ukradziono wyposażenie. Ślady
DNA z samochodu zostały skojarzone w austriackiej bazie danych ze śladami
znalezionymi w podobnej sprawie, jednak to trafienie w ramach współpracy Prüm w
niemieckiej bazie danych doprowadziło do identyfikacji seryjnego polskiego
włamywacza. W Austrii wydano ENA. Podejrzany został aresztowany w Polsce
(dzięki trafieniu na podstawie wpisu SIS) i następnie skazany w Austrii. Europol wspiera
działania i współpracę państw członkowskich na rzecz zapobiegania
przestępczości zorganizowanej, terroryzmowi i innym formom poważnej
przestępczości (wyszczególnionym w załączniku do decyzji Rady o Europolu[7]) oraz na rzecz zwalczania tych
zjawisk dotykających co najmniej dwa państwa członkowskie. Zapewnia on państwom
członkowskim – za pośrednictwem jednostek krajowych Europolu – platformę
wymiany informacji o przestępczości oraz danych wywiadu kryminalnego. System
informacyjny Europolu to baza danych zawierająca dostarczone przez państwa
członkowskie informacje (183 000 pozycji) o przestępczości transgranicznej
należącej do zakresu mandatu Europolu, zamieszanych w nich osobach
(41 000) i inne powiązane dane. Europol wykorzystuje je na potrzeby swoich
analiz, natomiast państwa członkowskie mogą korzystać z nich na potrzeby swoich
dochodzeń. Od 2011 r. państwa członkowskie mogą wyznaczać organy ścigania inne
niż jednostki krajowe, uzyskujące dostęp do wyszukiwania na zasadzie
trafienia/braku trafienia. Pliki robocze do celów analizy umożliwiają
Europolowi przekazywanie analiz operacyjnych mających wspierać transgraniczne
dochodzenia. Na terytorium Słowenii doszło do użycia podrobionych kart płatniczych w
celu pobrania dużych kwot pieniędzy z bankomatów. Organy ścigania
zainteresowały się dwoma bułgarskimi obywatelami. Wykorzystanie systemu
informacyjnego Europolu (EIS) pozwoliło uzyskać trafienie wskazujące, że jeden
z nich popełnił podobne czyny we Francji i Włoszech. Francja dostarczyła
szczegółowych informacji do EIS. Dzięki szybkiej odpowiedzi Francji udzielonej
za pośrednictwem SIENA (zob. poniżej), po której dokonano sprawdzenia odcisków
palców i zniesiono ograniczenia w przetwarzaniu informacji, władze w Słowenii
mogły wykorzystać te dane jako dowód w sądzie. Pliki robocze do celów analizy
doprowadziły do ujawnienia powiązań między sprawami w SI, BG, FR, IE, IT i NO. System informacyjny Schengen (SIS) zawiera wpisy dotyczące osób i przedmiotów. Jest to jeden ze środków
wyrównawczych związanych ze zniesieniem kontroli na granicach wewnętrznych,
wykorzystywany zarówno w strefie Schengen, jak i na jej granicach zewnętrznych,
w celu utrzymania wysokiego poziomu bezpieczeństwa w obrębie tej strefy. Jest
to system wielkoskalowy (ponad 43 mln wpisów) dostępny funkcjonariuszom
działającym w pierwszej linii na zasadzie trafienia/braku trafienia. W
przypadku trafienia (np. informacje o osobie lub przedmiocie zostały skojarzone
z jednym z wpisów) można uzyskać dodatkowe informacje za pośrednictwem biur
SIRENE (zob. poniżej). SIS zostanie zastąpiony SIS II, który przyniesie
udoskonalania, takie jak możliwość połączenia powiązanych wpisów (np.
dotyczących osoby i pojazdu), nowe kategorie wpisów oraz możliwość
przechowywania odcisków palców, fotografii i kopii europejskich nakazów
aresztowania. Decyzja Rady w sprawie SIS II[8]
określa kategorie wpisów mających służyć współpracy miedzy organami policyjnymi
i sądowymi w sprawach karnych. Dla tych wpisów wszystkie państwa członkowskie
będą uczestniczyć w SIS II, natomiast Europol i Eurojust zachowają swój dostęp.
Zarządzanie centralnymi elementami SIS II zostanie przekazane agencji ds. IT[9]. Inne unijne
instrumenty lub systemy informacyjne zapewniają
wymianę informacji na potrzeby ochrony porządku publicznego między organami
celnymi (konwencja neapolitańska II, system informacji celnej jako element baz
danych systemu informacji w celu zwalczania nadużyć finansowych utrzymywanych
przez Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF)), jednostkami
analityki finansowej, biurami ds. odzyskiwania mienia i europejskimi
platformami ostrzegania przed cyberprzestępstwami[10].
Przewidziano już (wizowy system informacyjny) lub proponuje się (EURODAC[11]) dostęp organów ścigania do innych wielkoskalowych unijnych systemów
na potrzeby zapobiegania przestępstwom terrorystycznym i innym poważnym
przestępstwom, wykrywania ich i prowadzenia dochodzeń w ich sprawie. Kwestia
zapewnienia dostępu organom ścigania oraz warunków udzielania tego dostępu
została uwzględniona w obecnych pracach przygotowawczych podjętych w związku z
nowym wnioskiem dotyczącym systemu wjazdu/wyjazdu, który ma zostać wkrótce
przedstawiony. Tworzony jest europejski system nadzoru granic
(EUROSUR) w celu wymiany informacji i współpracy operacyjnej między krajowymi
ośrodkami koordynacyjnymi oraz Frontexem, aby poprawić orientację w sytuacji i
zdolność reagowania, w celu zapobiegania nielegalnej migracji i przestępczości
transgranicznej na granicach zewnętrznych UE. Tworzony jest również wspólny
mechanizm wymiany informacji (CISE) służący nadzorowaniu obszarów morskich UE,
służący m.in. zapewnieniu lepszej orientacji w sytuacji panującej na morzu,
który ma umożliwić wymianę informacji między organami publicznymi z siedmiu
właściwych sektorów (w tym ogólnej ochrony porządku publicznego), ponad
granicami, zapewniając równocześnie interoperacyjność między obecnymi i
przyszłymi systemami nadzoru, takimi jak EUROSUR. Państwa członkowskie wymieniają również
informacje na podstawie przepisów krajowych i umów dwustronnych. Są one również
członkami Interpolu, za pośrednictwem którego można wymieniać informacje z
państwami na całym świecie, poprzez zawiadomienia i bazy danych Interpolu (np.
bazy ukradzionych i zagubionych dokumentów podróży), lub na zasadach
dwustronnych, z wykorzystaniem kanału Interpolu. 2.2. Kanały i narzędzia
komunikacji Do transgranicznej wymiany wykorzystywane są trzy
główne kanały, każdy z nich oparty na jednostkach krajowych w
poszczególnych państwach członkowskich, które używają powiązanego narzędzia
komunikacji: 1) biura SIRENE[12] mogą, w następstwie
wpisu w SIS, uzyskiwać dodatkowe informacje od państwa członkowskiego, które
wprowadziło dany wpis. Biura te działają przez całą dobę siedem dni w tygodniu,
w trybie procedur z podręcznika SIRENE. Obecnie wymieniają one informacje z
wykorzystaniem systemu nazywanego SISNET, który zostanie z końcem marca 2013 r.
zastąpiony siecią komunikacyjną SIS II. 2) Jednostki krajowe Europolu (JKE)
wymieniają informację z Europolem. Mogą one również wymieniać informacje na
zasadach dwustronnych, na temat przestępstw wykraczających poza mandat Europolu
i bez udziału tego ostatniego. JKE mogą wymieniać informacje bezpośrednio lub
za pośrednictwem oficerów łącznikowych Europolu, którzy należą do JKE, ale
pracują w siedzibie głównej Europolu. Na potrzeby wymiany informacji z
Europolem i między państwami członkowskimi Europol stworzył zabezpieczone
narzędzie komunikacyjne – SIENA[13]
. W 2011 r. państwa członkowskie wykorzystały SIENĘ do wymiany 222 000
wiadomości. W 53 % informacje zawarte w tych wiadomościach zostały udostępnione
Europolowi. 3) Krajowe biura Interpolu
działające przez całą dobę siedem dni w tygodniu wymieniają informacje z
Interpolem, jak również na zasadach dwustronnych, bez udziału Interpolu.
Krajowe biura wykorzystują narzędzie komunikacyjne I-24/7 stworzone przez
Interpol. Pozostałe kanały obejmują powołanych na zasadach dwustronnych oficerów łącznikowych
(oddelegowanych do innych państw członkowskich i wykorzystywanych zazwyczaj w
bardziej skomplikowanych sprawach) oraz centra współpracy policyjno-celnej (ustanowione
przez sąsiadujące ze sobą państwa członkowskie w celu wspierania wymiany
informacji i współpracy operacyjnej na obszarach granicznych). Wybór kanału jest
częściowo uregulowany prawem UE: wnioski o informacje z SIS po uzyskaniu
trafienia muszą być przesyłane przez biura SIRENE, a wymiana informacji z
Europolem musi odbywać się za pośrednictwem jednostek krajowych tej instytucji.
W pozostałych przypadkach wybór należy do państw członkowskich. 2.3. Interakcja między różnymi
instrumentami, kanałami i narzędziami Istnieją różnorodne instrumenty, kanały i
narzędzia, z których każde zostało zaprojektowane w konkretnym celu. W
dochodzeniu kryminalnym można korzystać na zasadzie równoległej lub kolejno z
więcej niż jednego instrumentu. W transgranicznej sprawie dotyczącej poważnej
lub zorganizowanej przestępczości osoba lub przedmiot mogą być sprawdzane
zarówno w systemie informacyjnym Europolu, jak i w SIS, a jeżeli uzyskane
zostaną „trafienia”, może dojść do skierowania wniosków o dalsze informacje za pośrednictwem
odpowiednio kanałów Europolu lub SIRENE. Ślad biometryczny może być przedmiotem
wymiany Prüm, po czym może dojść do złożenia wniosku w ramach inicjatywy
szwedzkiej z wykorzystaniem narzędzia SIENA. Niezależnie od
kombinacji lub kolejności należy przestrzegać zasad dotyczących każdego
instrumentu. Obejmują one normy dotyczące ochrony danych, bezpieczeństwa i
jakości danych oraz celu, do których instrument może być wykorzystywany.
Również przetwarzanie danych na szczeblu krajowym na potrzeby wymiany
transgranicznej musi odbywać się zgodnie z unijnymi przepisami o ochronie
danych osobowych[14]. Należy także przestrzegać zasady proporcjonalności, np. można
odrzucić wniosek złożony w ramach inicjatywy szwedzkiej, jeżeli dostarczenie
informacji byłoby w wyraźnej dysproporcji do celu wniosku. Poszanowanie tych
reguł wymaga, by wnioski były zatwierdzane przez dobrze wykwalifikowany
personel korzystający z odpowiednich narzędzi informacyjnych. 2.4. Związek ze współpracą sądową Proces wymiaru sprawiedliwości w sprawach
karnych angażuje zarówno organy ścigania, jak i organy sądowe, jednak państwa
członkowskie różnią się między sobą także jeśli chodzi o to, w jakim zakresie
organy sądowe (do których zalicza się prokuratorów) mają rolę kierowniczą lub
nadzorczą w dochodzeniu karnym. Jeżeli organy sądowe mają rolę przewodnią, jak
również w tych przypadkach, w których potrzebne są informacje do uzyskania
dowodów, zazwyczaj konieczne jest skorzystanie z procedur współpracy sądowej
dotyczących wzajemnej pomocy prawnej. Ponadto uzyskanie informacji, które w jednym
państwie członkowskim są dostępne bezpośrednio organom ścigania, może wymagać
zgody sądu w innym państwie. Inicjatywa szwedzka obejmuje wymóg, by w
przypadku, gdy uzyskanie wnioskowanych informacji wymaga zgody sądu, wezwany
organ ścigania wystąpił do organu sądowego, który musi zastosować te same
reguły, które obowiązują w sprawie czysto wewnętrznej. Przeprowadzony przegląd pozwolił jednak ustalić, że eksperci z organów
ścigania uważają te zróżnicowane reguły za źródło opóźnień w dochodzeniach
transgranicznych. Chociaż pozostaje to poza zakresem niniejszego komunikatu,
należy odnotować, że by ułatwić współpracę sądową można korzystać z
pośrednictwa Eurojustu. Właściwe byłoby również korzystanie z europejskiego nakazu
dochodzeniowego, obecnie omawianego, który mógłby zastąpić obowiązujące reguły
transgranicznego uzyskiwania dowodów, realizując zasady wzajemnego uznawania.
Musiałby on być uznawany i wykonywany równie szybko co nakaz wydany w podobnej
sprawie krajowej, a w każdym przypadku w wyznaczonych terminach. 2.5. Zasady W swoim komunikacie przeglądowym z 2010 r.
Komisja określiła materialne i procesowe zasady opracowywania nowych inicjatyw
i oceny obecnych instrumentów. Materialne zasady to: 1) Ochrona praw podstawowych,
zwłaszcza prawa do prywatności i ochrony danych. Są to prawa wynikające z
art. 7 i 8 Karty oraz art. 16 Traktatu o funkcjonowaniu UE. 2) Konieczność. Ograniczenie
prawa do prywatności może być uzasadnione tylko jeżeli jest zgodne z prawem, służy
realizacji słusznego celu i jest niezbędne w demokratycznym społeczeństwie. 3) Pomocniczość. 4) Właściwe
zarządzanie ryzykiem. Zasadnicze znaczenie mają test konieczności i zasada
celowości. Zasady procesowe to: 1) Efektywność kosztowa. Wymaga
to uwzględnienia istniejących rozwiązań i oceny, czy można osiągnąć cele
wniosku przez lepsze wykorzystanie istniejących instrumentów. 2) Oddolne kształtowanie polityki.
Przykładem jest przegląd przeprowadzony z udziałem ekspertów z organów ścigania
przeprowadzona w ramach przygotowań do niniejszego komunikatu. 3) Jasny podział obowiązków. W komunikacie
przeglądowym z 2010 r. odnotowano, że nie było lidera projektu, do którego
państwa członkowskie mogłyby się zwrócić o radę w sprawie wdrażania Prüm. W
sprawozdaniu Komisji dotyczącym Prüm odnotowano, że deficyt ten został obecnie
częściowo zlikwidowany dzięki wsparciu Europolu. Jeżeli chodzi o zawartą w
komunikacie przeglądowym z 2010 r. koncepcję, że agencja ds. IT mogłaby być
zdolna do zapewniania doradztwa technicznego – obecne priorytety agencji są
inne. Okazję do ponownego rozważenia tej kwestii stanowić będzie ocena
trzyletnia, która ma się zakończyć do końca 2015 r. 4) Przegląd i klauzule wygaśnięcia.
Komisja przedstawiła sprawozdania na temat inicjatywy szwedzkiej i Prüm. W
niniejszym komunikacie uwzględniono te dokumenty. 3. Ocena
i zalecenia W niniejszej części skupiono się na kanałach,
jakie stanowią inicjatywa szwedzka, Prüm i Europol. Chociaż kanały SIS i SIRENE
mają znaczny udział w wymianie informacji, nie przedstawiono zaleceń na ich
temat, ponieważ są one już obecnie poddawane szeroko zakrojonym zmianom, w
szczególności w związku ze zbliżającym się przejściem na SIS II. 3.1. Lepsze wykorzystanie
istniejących instrumentów Oprócz zbliżającej się reformy Europolu
Komisja nie zamierza w krótkiej perspektywie czasowej zaproponować poprawek do
ww. instrumentów UE. Nie ma też obecnie potrzeby nowych instrumentów. Przede
wszystkim należy wdrożyć istniejące instrumenty. Dotyczy to w szczególności Prüm. W sprawozdaniu
Komisji dotyczącym Prüm towarzyszącym niniejszemu komunikatowi stwierdzono, że
wymiana danych w ramach Prüm jest bardzo ceniona w kontekście dochodzeń, jednak
wdrażanie jest poważnie opóźnione. Wiele państw członkowskich nie wymienia
jeszcze danych na podstawie Prüm, chociaż termin na transpozycję upłynął w dniu
26 sierpnia 2011 r.[15].
Główne przyczyny to problemy natury technicznej oraz brak zasobów ludzkich i
finansowych w państwach członkowskich. Jednakże ze względu na możliwości
uzyskania unijnego wsparcia (finansowanie, mobilny zespół ekspertów, serwis
wsparcia technicznego), wydaje się, że to, czego brakuje, to brak politycznej
woli do wdrożenia. Jak stwierdzono w sprawozdaniu, Komisja będzie w dalszym
ciągu udzielać wsparcia, oferując unijne finansowanie. Kontekst ulegnie jednak
zmianie w grudniu 2014 r., kiedy to Komisja będzie mogła wszczynać postępowania
o uchybienie zobowiązaniom. Reguły kontroli krajowego wdrażania nie mają do
tego czasu zastosowania, ponieważ Prüm, podobnie jak inicjatywa szwedzka,
zostało przyjęte w ramach dawnego trzeciego filaru. Jeżeli chodzi o inicjatywę szwedzką,
Komisja powiadomiła w 2011 r., że instrument ten nie zyskał jeszcze pełnego
potencjału, jednak jego znaczenie wzrośnie[16].
Ocena ta pozostaje aktualna, jeszcze nie wszystkie państwa członkowskie
dokonały jego wdrożenia[17].
Większość państw członkowskich poinformowała, że dokonała już transpozycji
inicjatywy do swojego prawodawstwa krajowego[18],
podczas gdy niektóre zaznaczyły, że nie było potrzeby dokonywania transpozycji
do ich prawodawstwa, ponieważ było ono już z nią zgodne[19]. Tym niemniej mimo związanych
z nią korzyści, takich jak równy dostęp i terminy, w praktyce inicjatywa nadal
nie jest powszechnie wykorzystywana. Wśród przyczyn jest to, że alternatywne
rozwiązania uznawane są za odpowiednie oraz że formularz wniosku jest uciążliwy
(nawet w swojej uproszczonej wersji z 2010 r.[20].) Komisja została wezwana do zbadania
użyteczności wniosków składanych po uzyskaniu trafienia Prüm[21]. Kiedy informacje następcze są
potrzebne jako dowód w sądzie, w normalnym przypadku konieczny będzie wniosek o
współpracę sądową. Jednakże na potrzeby przypadków, w których nie ma/jeszcze
nie ma potrzeby skorzystania z dowodów, należy propagować systematyczne
korzystanie z inicjatywy szwedzkiej jako podstawy prawnej i SIENA jako
narzędzia komunikacji, tak by w pełni wykorzystać zalety każdego z tych środków
i by państwa członkowskie czyniły postępy w kierunku przyjęcia jednej,
najlepszej praktyki. Jeżeli chodzi o Europol, ocena z 2012
r.[22] potwierdziła inne ustalenia, z
których wynikało, że państwa członkowskie nie dzielą się odpowiednio
informacjami z Europolem (a tym samym między sobą). Komisja zajmie się tą
kwestią we wniosku w sprawie zmiany podstawy prawnej Europolu. Rada, ze swej
strony, zwróciła się do państw członkowskich, by korzystały w większym stopniu
z systemu informacyjnego Europolu[23]. Zgodnie z
programem sztokholmskim Komisja zleciła badanie dotyczące ewentualnego
uruchomienia europejskiego systemu przekazywania informacji z akt policyjnych
(EPRIS)[24].
Przestępstwa mają coraz częściej charakter transgraniczny a system ten
stanowiłby odpowiedź na powstałą w związku z tym potrzebę, by funkcjonariusze
policji z jednego państwa członkowskiego wiedzieli, czy osoba podejrzana jest
znana policji w innym państwie członkowskim. Zdaniem Komisji z punktu widzenia
zasady efektywności kosztowej utworzenie EPRIS nie jest na chwilę obecną
uzasadnione z uwagi na to, że nie wykorzystuje się w pełni możliwości
instrumentów i narzędzi już istniejących, które mogłyby służyć częściowo lub w
pełni realizacji tego samego celu pod warunkiem skuteczniejszego lub częstszego
ich wykorzystania. Dotyczy to w szczególności systemu informacyjnego Europolu
(wprowadzenie odpowiednich danych i rozszerzenie dostępu na szczeblu krajowym),
SIS II (zwiększenie wykorzystania odpowiednich wpisów dotyczących osób lub
pojazdów do kontroli w celu ścigania przestępstw oraz zapobiegania zagrożeniom
dla bezpieczeństwa publicznego), SIENA (dalsze poszerzanie dostępu na szczeblu
krajowym, tworzenie połączeń z systemami krajowymi i automatyzowanie zadań w
stosownych przypadkach) oraz decyzji Prüm (pełne jej wdrożenie w celu poprawy
identyfikacji przestępców działających w różnych państwach członkowskich). Wzywa się państwa członkowskie do: ·
pełnego wdrożenia inicjatywy szwedzkiej, w tym
przewidzianej w niej zasady równego dostępu; ·
pełnego wdrożenia decyzji w sprawie konwencji z
Prüm, poprzez wykorzystanie dostępnego wsparcia ze strony UE; ·
korzystania z inicjatywy szwedzkiej i narzędzia
SIENA w przypadku wniosków składanych po uzyskaniu trafienia Prüm. Komisja: ·
będzie nadal udzielać unijnego wsparcia finansowego
na rzecz wdrażania decyzji w sprawie konwencji z Prüm; ·
do grudnia 2014 r.: przygotuje się do stosowania w
tej dziedzinie przepisów mających na celu zagwarantowanie wdrożenia prawa UE na
szczeblu krajowym. 3.2. Uproszczenie kanałów
komunikacyjnych i zarządzanie tymi kanałami Wybór stosownego kanału. Jedną z konsekwencji pozostawienia państwom członkowskim swobody co
do wyboru kanału komunikacyjnego (za wyjątkiem wymogów prawnych dotyczących
biur SIRENE i JKE) jest wykorzystywanie przez nie różnych kanałów w różnym
stopniu. W podręczniku najlepszych praktyk dotyczących jednostek
międzynarodowej współpracy policyjnej na szczeblu krajowym („podręcznik z 2008
r.”)[25],
sporządzonym pod egidą Grupy Zadaniowej Szefów Policji, ujęto odnośne kryteria[26]. Nie są one jednak wiążące i
nie doprowadziły one do uspójnienia praktyk krajowych. Niektóre państwa
członkowskie zaczęły bardziej systematyczne stosować kanał Europolu. Inne nadal
w dużej części polegają na Interpolu, którego atrakcyjność można, jak się
wydaje, przypisać po części jego tradycyjnie ważnej roli w międzynarodowej
współpracy policyjnej a po części – zauważalnej łatwości korzystania z tego
kanału. Niektóre państwa członkowskie korzystają z narzędzia SISNET w
odniesieniu do spraw nie związanych z SIS, np. w celu składania wniosków w
ramach inicjatywy szwedzkiej. Zdaniem Komisji nadszedł czas, by w UE
stosowano bardziej spójne podejście, gdzie kanał komunikacyjny Europolu
odgrywałby centralną rolę. Zgodnie z tym podejściem, w przypadku gdy w
przepisach nie określono, z którego kanału należy korzystać, domyślnie
stosowanym kanałem komunikacyjnym byłby kanał Europolu wykorzystujący narzędzie
SIENA, chyba że istniałyby szczególne powody, by w danym wypadku zastosować
inny. Przykładowo, wnioski w ramach współpracy policyjnej składane obecnie za
pomocą infrastruktury SISNET (która po uruchomienia SIS II[27] zostanie zamknięta) powinny w
przyszłości być składane przy użyciu narzędzia SIENA. Niektóre państwa członkowskie preferują
podejście pozostawiające szeroką swobodę w zakresie wykorzystywania
poszczególnych kanałów. Komisja się z nim nie zgadza. Opracowanie przez
wszystkie państwa członkowskie przepisów krajowych dotyczących wyboru kanału
komunikacyjnego oraz ich uspójnienie w celu osiągnięcia jednolitego wspólnego
podejścia byłoby lepszym rozwiązaniem niż obecne zróżnicowane podejście. Wybór
kanału Europolu jest uzasadniony ze względu na jego zalety. W koniecznych
przypadkach można prosić o interwencję oficerów łącznikowych Europolu.
Narzędzie SIENA może być wykorzystywane do bezpośredniej wymiany dwustronnej,
ułatwia jednak również wymianę informacji z Europolem zgodnie z wymogami
prawnymi decyzji o Europolu i inicjatywy szwedzkiej. Wiadomości przesyłane za
pomocą narzędzia SIENA są uporządkowane, mogą obsłużyć duże ilości danych i
zapewniają wysoki poziom bezpieczeństwa. Ochrona danych została wzmocniona
poprzez wymianę informacji w ustrukturyzowanym formacie np. przy użyciu SIENA.
Proponowane podejście jest w pełni zgodne z złożeniami planowanego przez
Komisję wniosku w sprawie reformy Europolu i ze strategicznymi wytycznymi Rady
Europejskiej ujętymi w programie sztokholmskim, gdzie stwierdza się, że
„Europol powinien stać się centrum wymiany informacji między organami ścigania
państw członkowskich, dostawcą usług i platformą dla organów ścigania”. Zarządzanie kanałami komunikacji. Pojedynczy punkt kontaktowy (SPOC) to działający przez całą dobę siedem
dni w tygodniu punkt kompleksowej obsługi w zakresie międzynarodowej współpracy
policyjnej, w ramach którego państwa członkowskie łączą swoje biura SIRENE,
jednostki krajowe Europolu, krajowe biura Interpolu oraz punkty kontaktowe dla
innych kanałów. Postulat utworzenia przez każde państwo członkowskie
pojedynczego punktu kontaktowego (nawet jeśli nie zawsze posługiwano się tym
terminem) pojawił się we wnioskach z trzeciej rundy wizyt przeprowadzonych w
2007 r. w ramach wzajemnej oceny[28].
Utworzenie takich punktów było również zalecane w podręczniku z 2008 r.
Większość państw członkowskich posiada działy odpowiedzialne za międzynarodową
współpracę policyjną, lecz tylko niektóre z tych działów mają cechy
umożliwiające im pełną realizację zadań pojedynczego punktu kontaktowego. W
2012 r. Rada wezwała państwa członkowskie do zbadania możliwości utworzenia
pojedynczych punktów kontaktowych[29].
Komisja pragnie pójść dalej: w celu poprawy ogólnej wymiany informacji w
zakresie egzekwowania prawa w UE wszystkie państwa członkowskie powinny
utworzyć pojedyncze punkty kontaktowe posiadające pewne podstawowe cechy. W przypadku wniosków przesyłanych do innych
państw członkowskich połączenie różnych kanałów w jedną strukturę
organizacyjną, zgodną z krajowymi zasadami dotyczącymi wyboru kanału,
zagwarantuje poprawny i spójny wybór kanału, jak również odpowiednią jakość
wniosków. Zatwierdzanie wniosków przez pojedyncze punkty kontaktowe, które będą
sprawdzały, czy przesyłane wnioski są niezbędne i właściwe, zagwarantuje ich odpowiednią
jakość. W przypadku, gdy informacje nie są wymieniane za pośrednictwem samych
pojedynczych punktów kontaktowych (lecz np. za pośrednictwem centrów współpracy
policyjno-celnej (PCCC) lub agencji krajowych bezpośrednio wymieniających
informacje przy użyciu narzędzia SIENA), pojedynczy punkt kontaktowy może
pełnić rolę koordynatora na szczeblu krajowym. W przypadku otrzymania wniosków
pojedyncze punkty kontaktowe powinny mieć zapewniony, w granicach
dopuszczalnych prawem, bezpośredni dostęp do krajowych baz danych, aby móc
szybko udzielić na nie odpowiedzi i dotrzymać w szczególności terminów
przewidzianych w inicjatywie szwedzkiej. Zasady określone w podręczniku SIRENE
(np. w odniesieniu do bezpieczeństwa, stosowanych systemów organizacji pracy,
jakości danych i personelu) mogą być podstawą dla spójnej organizacji
wszystkich kanałów. Wspólne korzystanie z dostępnych zasobów, takich jak
personel i infrastruktura, może przyczynić się do oszczędności lub przynajmniej
lepszego wykorzystania zasobów. Pojedyncze punkty kontaktowe powinny obejmować
wszystkie organy egzekwowania prawa, w tym organy celne. Należy rozwinąć
współpracę między pojedynczymi punktami kontaktowymi i krajowymi ośrodkami
koordynacyjnym służącymi do nadzorowania granic. Należy stworzyć powiązania z
organami sądowymi, w szczególności w zakresie nadzorowania dochodzeń w sprawach
karnych, o ile jest to zgodne z krajowymi systemami prawnymi. Coraz większa liczba centrów współpracy
policyjno-celnej[30]
skutecznie wymienia informacje na szczeblu lokalnym i regionalnym. Coroczne
konferencje na szczeblu UE umożliwiają wymianę doświadczeń oraz dyskusję nad
wspólnym podejściem. Mimo że zasadniczo duża liczba wymian nie dotyczy
zazwyczaj najbardziej poważnych przestępstw ani przestępczości zorganizowanej,
zagwarantowanie, by w odpowiednich przypadkach informacje były przekazywane
pojedynczym punktom kontaktowym, a w stosownych przypadkach – również
Europolowi, pozostaje problemem. W związku z tym Komisja oczekuje na wyniki
trwającego projektu pilotażowego (realizowanego w ramach działań na rzecz
realizacji strategii UE w zakresie zarządzania informacjami) wykorzystującego
narzędzie SIENA w centrach współpracy policyjno-celnej. Platforma wymiany informacji to jedno z działań prowadzonych przez Europol w ramach realizacji
strategii UE w zakresie zarządzania informacjami, mające na celu utworzenie
wspólnego portalu umożliwiającego dostęp do istniejących kanałów i systemów,
przy pełnym poszanowaniu odnośnych zasad w zakresie bezpieczeństwa i ochrony
danych. Komisja uważa, że ułatwienie korzystania z istniejących kanałów i
systemów przyniesie korzyści. Konieczna jest jednak dalsza ocena uwzględniająca
kwestie takie jak: koszty i korzyści wynikające z utrzymywania platformy,
źródła finansowania projektu i sposób zarządzania platformą. Ocena ta powinna
również obejmować agencję ds. IT[31]. Wzywa się państwa członkowskie: ·
w przypadku gdy w przepisach nie określono, z
którego kanału należy korzystać, by stosowały kanał Europolu wykorzystujący
narzędzie SIENA jako domyślny kanał komunikacyjny, chyba że istnieją szczególne
powody, by w danym wypadku posłużyć się innym kanałem; ·
by opracowały krajowe instrukcje dotyczące wyboru
kanału komunikacyjnego; ·
w szczególności, by wykorzystywały (po uruchomieniu
SIS II i zamknięciu SISNET) kanał Europolu oraz narzędzie SIENA w celu wymiany
informacji w ramach współpracy policyjnej, do której obecnie wykorzystują
infrastrukturę SISNET; ·
by, o ile jeszcze tego nie zrobiły, utworzyły
pojedynczy punkt kontaktowy obejmujący wszystkie główne kanały i działający
całą dobę przez siedem dni w tygodniu, który obejmowałby wszystkie organy
ścigania i posiadał dostęp do krajowych baz danych; ·
by dopilnowały, aby informacje przekazane za
pośrednictwem centrów współpracy policyjno-celnej były w stosownych przypadkach
przekazywane jednostkom na szczeblu krajowym i, o ile to zasadne, Europolowi; ·
by rozwinęły współpracę między pojedynczymi
punktami kontaktowymi i krajowymi ośrodkami koordynacyjnymi EUROSUR. Wzywa się Radę do: ·
zmiany wytycznych na poziomie UE w celu
odzwierciedlenia przedstawionych powyżej wskazówek dotyczących wyboru kanału. Komisja: ·
weźmie udział w pracach nad oceną wykonalności
projektu utworzenia platformy wymiany informacji. 3.3. Zapewnienie jakości,
bezpieczeństwa i ochrony danych Należy uważnie przyjrzeć się zabezpieczeniom w
zakresie ochrony danych stosowanym w przypadku istniejących instrumentów.
Zgodnie z wnioskiem Komisji z dnia 25 stycznia 2012 r. w sprawie dyrektywy
mającej zastosowanie do przetwarzania danych osobowych przez organy krajowe do
celów zapobiegania przestępstwom, prowadzenia dochodzeń w ich sprawie,
wykrywania ich i ścigania[32],
przepisy dotyczące ochrony danych w ramach istniejących instrumentów będą
musiały zostać poddane przeglądowi w celu oceny konieczności ich dostosowania
do wspomnianej dyrektywy. Wysoki poziom bezpieczeństwa danych jest konieczny, aby chronić integralność wymienianych danych osobowych
oraz zagwarantować zaufanie państw członkowskich do procedur wymiany
informacji. O niezawodności danego systemu decyduje jego najsłabsze ogniwo:
państwa członkowskie i unijne agencje muszą dopilnować, by wymiana danych była
przeprowadzana przy użyciu doskonale zabezpieczonych sieci. We wspomnianym
wniosku w sprawie dyrektywy zawarto zasady dotyczące bezpieczeństwa danych[33], a na poziomie UE istnieją
szczegółowe przepisy bezpieczeństwa dotyczące ochrony informacji niejawnych UE[34]. Równie ważną kwestią jest wysoki poziom
jakości danych. W tym kontekście duże znaczenie mają zwyczajowe procedury,
czyli sposób, w jaki wymiana informacji dokonywana jest w praktyce. Jednym z
istotnych elementów jest automatyzacja konkretnym zadań tam, gdzie jest
to możliwe i właściwe. Na przykład, sporządzenie wniosku o udzielenie
informacji skierowanego do innego państwa członkowskiego wymaga ponownego
wprowadzania danych już zapisanych w systemie krajowym do używanego narzędzia
komunikacji. Ręczne wprowadzanie danych wiąże się z ryzykiem wprowadzenia
błędów i jest czasochłonne. Automatyzacja tego rodzaju zadań będzie możliwa
dzięki wykorzystaniu UMF II[35].
Projekt dotyczący UMF to kolejne działanie na rzecz realizacji strategii UE w
zakresie zarządzania informacjami. Projekt ten jest finansowany ze środków UE i
prowadzony przez Europol, a jego celem jest normalizacja formatu wiadomości
wykorzystywanych w celu przesłania wniosków o udzielenie informacji i
dostarczania odpowiedzi. Umożliwi on automatyczne przekazywanie danych pomiędzy
różnymi systemami, np. pomiędzy krajowymi systemami zarządzania sprawami a
narzędziem SIENA. Oprócz potencjalnych oszczędności lub przynajmniej lepszego
wykorzystania zasobów wyeliminowanie ręcznego wprowadzania danych przynosi
korzyści dwojakiego rodzaju. Uwalnia personel, który może zostać przypisany do
weryfikacji zadań. A ponadto usprawnia administrację danych i poprawia ich
ochronę, dzięki ograniczeniu liczby błędów wynikających z przepisywania i
umożliwieniu wymiany informacji w uporządkowanym formacie. Automatyzacja zadań nie oznacza, że wszyscy
funkcjonariusze policji w UE powinni mieć dostęp do wszystkich informacji
policyjnych w UE. Wymiana informacji musi zostać ograniczona do tych wymian,
które są niezbędne i właściwe, a odpowiednie zarządzanie tym procesem powinno
zagwarantować, że będzie ona przebiegać w tych właśnie granicach. W ramach
istniejących unijnych instrumentów wymiany informacji zautomatyzowane
wyszukiwanie, jako sposób na przezwyciężenie problemów dotyczących zasobów,
działa zatem na zasadzie trafienia/braku trafienia (jest tak m.in. w
przypadku SIS, wymiany danych dot. DNA i odcisków palców na podstawie decyzji
Prüm), lub też jest ograniczone do ściśle określonych rodzajów danych (np.
danych rejestracyjnych pojazdów na podstawie decyzji Prüm). Niektórych zadań
nie można i nie należy jednak automatyzować, w szczególności zatwierdzania
wniosków i odpowiedzi. Jest to szczególnie ważne w przypadku inicjatywy
szwedzkiej, gdzie stawia się wymóg, by wnioski były uzasadnione. Z kolei interoperacyjność
poszczególnych systemów krajowych i struktur administracyjnych może przynieść
korzyści w postaci spójnych procedur, krótszego czasu reakcji, lepszej jakości
danych, prostszej struktury i łatwiejszego opracowywania narzędzi. W
europejskich ramach interoperacyjności[36] określono
cztery jej poziomy: techniczny, semantyczny, organizacyjny i prawny. Projekt
UMF II pozwoli na rozwój interoperacyjności semantycznej[37].
Dostosowanie do wspólnych praktyk (pojedyncze punkty kontaktowe, wybór kanału)
będzie stanowić wsparcie poziomu organizacyjnego. Jednakże informacje mogą być
faktycznie wymieniane i wykorzystywane, jedynie jeśli dopuszcza tego prawo. Wzywa się Europol i państwa członkowskie do: ·
kontynuacji prac nad rozwojem standardu UMF II. 3.4. Poprawa szkoleń i pogłębianie
wiedzy Aby zapewnić funkcjonariuszom organów ścigania
wiedzę i umiejętności niezbędne do skutecznej współpracy, Komisja przygotowuje
europejski program szkoleń w zakresie egzekwowania prawa. Przeprowadzony
przegląd wykazał, że odpowiednie unijne instrumenty wymiany informacji są ujęte
w programach szkolenia początkowego organów ścigania; w ramach tego badania nie
przeprowadzono jednak oceny jakości tych szkoleń. Wyspecjalizowani
funkcjonariusze, np. osoby pracujące w pojedynczych punktach kontaktowych,
potrzebują bardziej szczegółowych szkoleń. Zachęca się również do organizacji
wymian tego rodzaju pracowników, którą to praktykę uznaje się za pożyteczną[38]. Wzywa się państwa członkowskie do: ·
dopilnowania, by wszyscy funkcjonariusze organów
ścigania przeszli odpowiednie szkolenia w zakresie transgranicznej wymiany
informacji; ·
organizowania wymian pracowników pojedynczych
punktów kontaktowych. Komisja: ·
dopilnuje, by w europejskim programie szkoleń w
zakresie egzekwowania prawa uwzględniono szkolenia dotyczące transgranicznej
wymiany informacji. 3.5. Finansowanie Środki finansowe na projekty dotyczące wymiany
informacji, np. projekt UMF II (830 000 EUR) oraz wdrożenie decyzji Prüm (11,9
mln EUR), przydzielono z funduszu programu „Zapobieganie i walka z
przestępczością” (ISEC). W okresie 2014–2020 fundusz ten zostanie zastąpiony
przez unijny Fundusz Bezpieczeństwa Wewnętrznego, ze środków którego również
będzie można finansować projekty dotyczące wymiany informacji. Fundusz Bezpieczeństwa Wewnętrznego będzie
częściowo zarządzany przez państwa członkowskie w ramach tzw. „zarządzania
dzielonego” zgodnie z programami wieloletnimi. Programy te powinny
uwzględniać odpowiednie krajowe priorytety w zakresie wymiany informacji
zgodne z zaleceniami zawartymi w niniejszym komunikacie. Jednocześnie Komisja
zastanowi się, w jaki sposób może wykorzystać środki Funduszu Bezpieczeństwa
Wewnętrznego, którymi zarządza bezpośrednio, w celu wsparcia projektów
pilotażowych, np. poprzez dalsze prace nad UMF II. Jeśli chodzi o wydatki własne państw
członkowskich, inne wskazane zalecenia (dotyczące pojedynczych punktów
kontaktowych, UMF II) mogłyby przyczynić się do oszczędności lub przynajmniej
lepszego wykorzystania zasobów. Wzywa się państwa członkowskie do: ·
rozważenia odpowiednich priorytetów w zakresie
wymiany informacji w krajowych programach wieloletnich w ramach unijnego
Funduszu Bezpieczeństwa Wewnętrznego na lata 2014–2020. Komisja: ·
uwzględni strategie w zakresie wymiany informacji w
dialogu z państwami członkowskimi na temat programowania Funduszu
Bezpieczeństwa Wewnętrznego; ·
zaprosi do składania wniosków dotyczących projektów
pilotażowych finansowanych bezpośrednio (ze środków zarządzanych przez
Komisję). 3.6. Dane statystyczne Dotychczasowe statystyki, mimo iż dobrze
opracowane w przypadku niektórych obszarów (np. SIS, SIENA), nie są
wyczerpujące. Lepsze statystyki poprawiłyby stan wiedzy na temat wykorzystania
inicjatywy szwedzkiej (w przypadku której znane są jedynie liczby związane z
użyciem narzędzia SIENA) oraz decyzji Prüm. Zgromadzenie danych statystycznych może jednak
wymagać wielu zasobów, zwłaszcza jeśli nie jest ono uwzględnione w normalnym
procesie organizacji pracy. Należy unikać inicjatyw mających charakter ad hoc.
Najlepszym rozwiązaniem jest podejście ewolucyjne, oparte na procesach już
rozpoczętych, jak np. określanie trafień Prüm, które były pomocne przy prowadzeniu
dochodzeń, co przedstawiono w odnośnym sprawozdaniu. Zalecane powyżej
zwiększone wykorzystanie narzędzia SIENA na potrzeby wniosków dotyczących
inicjatywy szwedzkiej spowoduje lepsze ich uwzględnienie w statystykach SIENA. Wzywa się państwa członkowskie do: ·
poprawienia jakości statystyk dotyczących Prüm. 4. Wnioski Poprawa transgranicznej wymiany informacji nie
jest celem samym w sobie. Celem jest skuteczniejsze przeciwdziałanie
przestępczości i ograniczenie w ten sposób szkodliwych dla ofiar i unijnej
gospodarki konsekwencji tego zjawiska. Zasadniczo transgraniczna wymiana informacji
działa dobrze i, jak przedstawiono w ww. przykładach, stanowi bardzo cenny
wkład w walkę z poważnymi przestępstwami i przestępczością transgraniczną w UE.
Możliwe są jednak dalsze ulepszenia. Uzgodnione przepisy muszą zostać w pełni
wdrożone przez wszystkie państwa członkowskie. W przyszłości państwa
członkowskie powinny w szczególności dążyć do wykorzystywania kanału Europolu w
bardziej systematyczny sposób i ustanowienia krajowych pojedynczych punktów
kontaktowych, które pełniłyby różne zadania. Ze swej strony Komisja nadal będzie sprawdzać,
w jaki sposób wdrażane i wykorzystywane są instrumenty wymiany informacji,
zapewniać środki finansowe i koordynować poszczególne aspekty w celu
zapewnienia spójności. Komisja nie proponuje żadnego nowego instrumentu. Jeżeli
uczyni to w przyszłości, będzie przestrzegać podstawowych zasad określonych w
komunikacie przeglądowym z 2010 r. dotyczących ochrony praw podstawowych oraz
zapewnienia konieczności, pomocniczości i właściwego zarządzania ryzykiem. Nadal potrzebne są intensywne działania w celu
zapewnienia przekazywania istotnych informacji Europolowi, co pozwoliłoby
uzyskać ogólny obraz przestępczości transgranicznej w UE. Komisja zajmie się tą
kwestią w planowanym wniosku dotyczącym reformy Europolu. Dostarczanie
informacji na rzecz Europolu będzie jednak łatwiejsze już choćby dzięki
wypełnieniu zaleceń zawartych w niniejszym komunikacie, zgodnie z którymi kanał
Europolu oraz jego bezpieczne narzędzie łączności SIENA należy wykorzystywać w
bardziej systematyczny sposób. W ramach działań następczych dotyczących niniejszego komunikatu Komisja
będzie kontynuować współpracę z państwami członkowskimi w związku ze strategią
zarządzania informacjami do celów ochrony bezpieczeństwa wewnętrznego UE i
proponuje, by Rada organizowała coroczną debatę w ramach swojego komitetu ds.
bezpieczeństwa wewnętrznego. Komisja wzywa również Parlament Europejski do
przedyskutowania jej zaleceń, m.in. na forum Komisji Specjalnej ds.
Przestępczości Zorganizowanej, Korupcji i Prania Pieniędzy. [1] Strategia
bezpieczeństwa wewnętrznego UE w działaniu, COM(2010) 673. [2] COM(2010)
385. [3] Konkluzje
Rady 16637/09 z dnia 30 listopada 2009 r. [4] http://ec.europa.eu/dgs/home-affairs/e-library/documents/categories/studies/index_en.htm [5] Decyzja
ramowa Rady 2006/960/WSiSW [6] Decyzja
Rady 2008/615/WSiSW. [7] 2009/371/WSiSW [8] 2007/533/WSiSW [9] Europejska
agencja ds. zarządzania operacyjnego wielkoskalowymi systemami informatycznymi
w przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości [10] Europejska
strategia bezpieczeństwa cybernetycznego, która ma zostać wkrótce przyjęta,
stanowić będzie okazję do oceny przyszłego zapotrzebowania na wymianę
informacji między organami odpowiedzialnymi za bezpieczeństwo sieci i
informacji a organami ścigania, np. poprzez Europejskie Centrum ds. Walki z
Cyberprzestępczością. [11] Unijna
baza danych odcisków palców osób ubiegających się o azyl lub przekraczających
granicę nielegalnie. [12] ang.
Supplementary Information REquest at the National
Entries (wniosek o informacje uzupełniające na poziomie dostępów
krajowych). [13] ang.
Secure Information Exchange Network Application
(aplikacja sieci bezpiecznej wymiany informacji). [14] Decyzja
ramowa Rady 2008/977. [15] Następujące państwa członkowskie dokonały wdrożenia:
DNA: BG/CZ/DE/ES/EE/FR/CY/LV/LT/LU/HU/NL/AT/PT/RO/SI/SK/FI;
OP: „BG/CZ/DE/ES/EE/FR/CY/LV/LT/LU/HU/NL/AT/PT/RO/SI/SK/FI;
DRP: BE/DE/ES/FR/LT/LU/NL/AT/PL/RO/SI/FI/SE.
Więcej szczegółów dostępnych jest w sprawozdaniu Prüm. [16] SEC(2011)
593. [17] Następujące
państwa członkowskie nie przyjęły jeszcze przepisów wykonawczych: BE/EL/IT/LU. [18] BG/CZ/DK/DE/EE/ES/FR/CY/HU/LT/LV/NL/PL/PT/RO/SI/SK/FI/SE. [19] IE/MT/AT/UK. [20] 9512/1/10. [21] Konkluzje
Rady 15277/11 z 27-28 października 2011 r. [22] https://www.europol.europa.eu/sites/default/files/publications/rand_evaluation_report.pdf [23] Konkluzje
Rady z 7-8 czerwca 2012 r. [24] http://ec.europa.eu/dgs/home-affairs/e-library/documents/categories/studies/index_en.htm [25] 7968/08. [26] Przedstawione
ponownie w wytycznych dotyczących wdrożenia inicjatywy szwedzkiej, 9512/1/10. [27] Stosowanie
sieci komunikacyjnej SIS II jest prawnie ograniczone do danych SIS II i
informacji uzupełniających. [28] 13321/3/07. [29] Konkluzje
Rady 10333/12 z 7-8 czerwca 2012 r. [30] Na
koniec 2011 r. ich liczba wyniosła 38. [31] Europejska
agencja ds. zarządzania operacyjnego wielkoskalowymi systemami informatycznymi
w przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości. [32] COM
(2012) 10. [33] Art.
27-29 przedmiotowego wniosku. [34] Decyzja
Rady 2011/292/UE. [35] Ang.
Universal Message Format (uniwersalny format
wiadomości). [36] COM
(2010) 744. [37] UMF
II uwzględnia inne prace dotyczące semantyki, takie jak wspólne modele danych,
opracowywane w ramach unijnego programu na rzecz rozwiązań interoperacyjnych
dla europejskich administracji publicznych. [38] 10333/12.