52011DC0835

Wprowadzenie

Solidarność to jedna z wartości podstawowych Unii Europejskiej, która stanowi też wiodącą zasadę wspólnej europejskiej polityki azylowej od chwili jej wprowadzenia w 1999 r. Teraz została ona zapisana w artykule 80 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej[1].

Solidarność była uznawana za kluczowy komponent wspólnego europejskiego systemu azylowego od początku jego funkcjonowania. Potrzeba przekucia idei solidarności w konkretne działania wypływa z praktycznej rzeczywistości, gdyż systemy azylowe państw członkowskich są ze sobą powiązane. Przeciążony lub źle działający system jednego państwa członkowskiego wywiera wyraźny wpływ na wszystkie pozostałe, w tym poprzez wtórne przepływy. Przepływy azylowe nie są stałe, ani równomiernie rozłożone w obrębie UE. Wykazują one wahania, osiągając najwyższą wartość 425 000 wniosków dla 27 państw UE w 2001 r., a następnie spadając do poziomu poniżej 200 000 w 2006 r., przy czym spodziewany jest duży wzrost w tym roku. Zwiększone przepływy azylowe mogą nadwyrężyć zdolności niektórych państw członkowskich. Unia zobowiązana jest pomóc tym państwom członkowskim, również w celu obrony praw podstawowych i wspólnych wartości Unii, przez zapewnienie właściwego przyjęcia osób ubiegających się o azyl i uchodźców oraz dostępu przez nich do ochrony.

Solidarność należy jednak powiązać z odpowiedzialnością. Państwa członkowskie muszą dopilnować, aby ich systemy były zgodne ze standardami sformułowanymi w prawie międzynarodowym i europejskim, a w szczególności z konwencją genewską w sprawie uchodźców z 1951 r., europejską konwencją praw człowieka oraz Kartą praw podstawowych Unii Europejskiej. Wymóg zachowania porządku na własnym terytorium, tak żeby nie szkodzić innym państwom członkowskim, to kluczowy aspekt solidarności. Należy go dalej wzmacniać, aby stworzyć warunki wzajemnego zaufania, umożliwiające dalsze rozwijanie wzajemnej pomocy. Zwiększenie zaufania ma kluczowe znaczenie dla umocnienia solidarności. Realizacja zasady solidarności wymaga rzeczywistego zaangażowania ze strony państw członkowskich. Trudna sytuacja gospodarcza Unii Europejskiej i należących do niej państw sprawia, że jest to jeszcze większym wyzwaniem. UE stworzyła już pewne instrumenty solidarności, które stanowią solidne podstawy. Każdy z nich można usprawnić, można też dodać nowe komponenty, tworząc elastyczny zestaw narzędzi, pozwalający zaspokajać różne potrzeby w zakresie solidarności.

W tym celu Komisja proponuje wzmocnienie wewnątrzunijnej solidarności w dziedzinie azylu, koncentrując się na czterech dziedzinach: praktycznej współpracy i pomocy technicznej, solidarności finansowej, podziału obowiązków i usprawniania narzędzi zarządzania systemem azylu. Celem niniejszego komunikatu jest także przyczynienie się do zakończenia prac nad „pakietem azylowym”, biorąc pod uwagę, że najbliższych kilka miesięcy będzie kluczowe dla realizacji celu na 2012 r., w której swoją rolę musi też odegrać wymiar solidarnościowy.

1. Pełne wykorzystanie potencjału praktycznej współpracy i pomocy technicznej 1.1. Uczynienie z praktycznej współpracy filaru konstytutywnego europejskiego systemu azylowego

W ostatnich latach podjęto wiele środków praktycznej współpracy, z których ostatnim było ustanowienie Europejskiego Urzędu Wsparcia w dziedzinie Azylu (Urzędu), który ma wzmocnić jeszcze praktyczną współpracę w dziedzinie azylu. Urząd wsparcia pozwoli praktycznej współpracy stać się jednym z głównych filarów systemu azylowego Unii. Wstępne doświadczenia europejskiego systemu azylowego wykazały, że działania praktyczne muszą koniecznie towarzyszyć prawodawstwu, co pozwoli zagwarantować wypełnianie tych samych zadań przez wszystkie państwa członkowskie w ten sam sposób i z takimi samymi wynikami.

Działalność Urzędu zainaugurowano w czerwcu 2011 r. Będzie on stanowił strukturę pozwalającą na uzupełnienie istniejących umów o współpracy. Na przykład europejski program szkoleń dla pracowników służb azylowych może potencjalnie stać się wspólnym standardem dla osób odpowiedzialnych za prowadzenie sprawy w całej UE, przyczyniając się do znacznego zwiększenia przekonania, że praktyka wszystkich państw członkowskich jest w dużej mierze taka sama, oraz że decyzje podejmowane są w podobny sposób. Urząd powinien mierzyć wpływ tych środków za pośrednictwem konkretnych ogólnounijnych celów.

Systemy azylowe skorzystają na interakcji prawodawstwa UE, lepszej współpracy praktycznej i inteligentnym wykorzystaniu unijnych mechanizmów finansowania. W miarę jak Unia będzie dążyła do przyjęcia bardziej ujednoliconych i lepszych wspólnych standardów poprzez przyjęcie legislacyjnego pakietu azylowego, państwa członkowskie otrzymają do dyspozycji lepsze wspólne instrumenty wdrożeniowe, które zostaną im dostarczone dzięki działaniom urzędu na rzecz wspierania krajowych działań zmierzających do obniżania kosztów. Urząd będzie też w stanie identyfikować i rozpowszechniać najlepsze praktyki dotyczące obszarów takich jak dostęp do procedur, praca z wnioskodawcami narażonymi na największe ryzyko, dzielenie się technikami oraz radzenie sobie z zaległościami. Wspólne instrumenty i najlepsze praktyki, przy wsparciu funduszy UE, pomogą państwom członkowskim we wprowadzaniu powstających wspólnych standardów. Urząd wniesie także pożyteczny wkład do przejrzystego i strategicznego zarządzania europejskim systemem azylowym, w tym poprzez sporządzane coroczne sprawozdanie na temat sytuacji w dziedzinie azylu w Unii.

Wpływ Urzędu będzie zależał od tego, czy państwa członkowskie zechcą wykorzystać oferowane przezeń możliwości, oraz od ich zaangażowania w tego typu współpracę. Niezbędne będzie wprowadzenie regularnej praktyki europejskiej współpracy między krajowymi organami azylowymi.

Jednym ze wspólnych instrumentów, które powinien rozważyć Urząd, tak jak zaleca to program sztokholmski, są procedury ułatwiające delegowanie urzędników pomiędzy państwami członkowskimi w celu wsparcia państw członkowskich, które zmagają się ze szczególnym obciążeniem. W tym celu Urząd powinien stworzyć grupę ekspertów, opiekunów społecznych oraz tłumaczy ustnych, których można szybko zmobilizować w celu zapewnienia pomocy potrzebującemu państwu członkowskiemu.

Niezbędna będzie regularna weryfikacja, czy mandat oraz podstawy prawne działania Urzędu pozwalają na adekwatną odpowiedź na różne wyzwania wobec solidarności, zarówno krótkoterminowe jak i strukturalne, oraz na nowe formy przepływów azylowych.

1.2. Wypełnienie luki w kwestii międzynarodowej ochrony w reakcji Unii na kryzysy migracyjne i azylowe

Rolą Urzędu jest także wspieranie państw członkowskich, które zmagają się ze szczególnym obciążeniem. W przełożeniu na konkretne działania, Urząd może stać się kluczowym graczem w zarządzaniu kryzysami migracyjnymi i azylowymi. Możliwość oddelegowania zespołów wsparcia azylowego Urzędu w oparciu o plany operacyjne do wnioskującego państwa członkowskiego otworzy nowe możliwości solidarności w dziedzinie azylu.

Należy wyciągnąć wnioski z odpowiedzi Unii na konsekwencje migracyjne wydarzeń w południowych krajach śródziemnomorskich. Unia Europejska była w stanie szybko znaleźć dodatkowe zasoby finansowe w celu pomocy dotkniętym ich skutkami państwom członkowskim i oddelegować koordynowane przez FRONTEX środki operacyjne do operacji kontroli granicznej, które wspomogły też operacje poszukiwawcze i ratownicze na morzu. FRONTEX pomagał także w kontroli bezpieczeństwa nowoprzybyłych, a także dostarczał informacji. Nie było jednak możliwości oddelegowania innych środków solidarności operacyjnej, szczególnie odnoszących się do ochrony międzynarodowej, przede wszystkim dlatego że Urząd nie osiągnął jeszcze dostatecznej gotowości operacyjnej.

W miarę jak Urząd będzie podejmował kroki mające na celu zapewnienie gotowości do zapełnienia tej luki w przypadku przyszłych potrzeb, musi rozważyć koordynację z innymi agencjami jako jeden z kluczowych aspektów. Urząd, FRONTEX i potencjalnie Europol powinny dokonać szczegółowych ustaleń wspólnie z Komisją, tak żeby jasno zdefiniować role każdej z tych instytucji i sprawić, żeby procedury operacyjne dla sytuacji nadzwyczajnych były szybkie i efektywne. Procedury te mogłyby objąć oddelegowywanie skoordynowanych zespołów.

Potrzeba współpracy między agencjami dotyczy zarówno reakcji na sytuacje kryzysowe, jak i pracy proaktywnej, na przykład analizy ryzyka i zdolności do wczesnego ostrzegania. Ponadto Urząd powinien wspierać integrację aspektów ochrony międzynarodowej w pracy FRONTEX-u, w świetle uzgodnionych niedawno poprawek do podstawy prawnej działania FRONTEX-u, wzmacniających mechanizmy ochrony praw podstawowych w kontekście operacji tej agencji. Mogłoby to zostać przeprowadzone także we współpracy z Agencją Praw Podstawowych.

Podczas niedawnych wydarzeń w basenie Morza Śródziemnego Komisja zbadała możliwość wykorzystania unijnego mechanizmu ochrony ludności do pomocy państwom członkowskim zmagającym się z nadzwyczajnymi przepływami migracyjnymi, których rozmiary przekraczały krajowe zdolności reagowania. Mechanizm ten mógłby zostać użyty na wniosek państw członkowskich po spełnieniu bardzo ściśle określonych warunków w celu koordynacji mapowania ofert i dostarczania wsparcia materialnego.

Kluczowe działania

¤    Państwa członkowskie powinny zapewnić wkład w działania i aktywa urzędu i jak najlepiej wykorzystać wspólne narzędzia Urzędu.

¤    Państwa członkowskie na początku 2012 r. powinny określić liczbę urzędników zajmujących się azylem, którzy do 2014 r. zostaną przeszkoleni z wykorzystaniem programu szkoleń dla pracowników służb azylowych.

¤    Urząd powinien udzielić państwom członkowskim wsparcia technicznego w pełnym wdrażaniu prawodawstwa azylowego.

¤    Urząd w 2012 r. powinien dokonać przeglądu procedur w celu ułatwienia delegowania urzędników do pomocy państwom członkowskim znajdującym się w sytuacjach szczególnego obciążenia systemu azylowego oraz stworzyć grupę ekspertów, opiekunów społecznych i tłumaczy ustnych, których w sytuacjach kryzysowych można by szybko zmobilizować.

¤    Urząd powinien podnieść skuteczność oddelegowywania ekspertów poprzez ewaluację metodyki planów operacyjnych oraz wstępnego doświadczenia zespołów wsparcia azylowego w Grecji.

¤    W 2013 r. Komisja powinna przeprowadzić ewaluację wpływu Urzędu na praktyczną współpracę w zakresie azylu oraz na europejski system azylowy i zaproponować możliwe środki dodatkowe, które uzna za niezbędne do zapewnienia skuteczności mechanizmów solidarnościowych i podziału obowiązków.

¤    Urząd i FRONTEX w 2012 r. powinny dokonać jasnych uzgodnień w kwestii współpracy w celu maksymalizacji analiz, pomocy technicznej, a także oddelegowywania środków oraz ekspertów w celu podniesienia zdolności UE do działania w sytuacjach nadzwyczajnych

¤    Komisja i państwa członkowskie powinny zbadać wykorzystanie unijnego mechanizmu ochrony ludności w przypadkach nadzwyczajnych przepływów migracyjnych, których rozmiary przekraczają krajowe zdolności reagowania, po spełnieniu ściśle określonych warunków.

2. Zwiększenie wartości dodanej instrumentów solidarności finansowej wspomagających politykę azylową 2.1. Maksymalizacja wykorzystania Europejskiego Funduszu na rzecz Uchodźców do 2013 r.

Europejski Fundusz na rzecz Uchodźców jest dowodem na to, jak Unia Europejska i państwa członkowskie mogą, działając wspólnie, stworzyć znaczącą wartość dodaną. Od jego utworzenia w 2000 r. Fundusz pomagał państwom członkowskim zwiększać przepustowość ich systemów azylowych. Pomógł na przykład Włochom stworzyć system przyjmowania azylantów. Wspierał też państwa członkowskie UE-10+2, które przed przystąpieniem nie miały głęboko zakorzenionej tradycji udzielania azylu, w dalszym rozwijaniu ich systemów. Pozwolił także państwom członkowskim zainicjować politykę integracji uchodźców i przyczynił się do realizacji innowacyjnych projektów. Zainspirował państwa członkowskie do podjęcia nowych działań, w tym przesiedlania i relokacji. W ostatnich latach udzielił niezwykle potrzebnej pomocy w sytuacjach nadzwyczajnych Belgii, Grecji, Włochom i Malcie.

Państwa członkowskie muszą postarać się w pełni wykorzystać możliwości, jakie daje Europejski Fundusz na rzecz Uchodźców, w pozostałych dwóch latach jego działania (2008-2013). Powinno to zacząć się od spełnienia wszystkich wymogów formalnych, tak aby wszystkie dostępne środki mogły zostać wypłacone. Szczególnie ważne jest, aby państwa członkowskie wykorzystywały Europejski Fundusz na rzecz Uchodźców do finansowania inwestycji przynoszących długotrwałe korzyści ich systemom azylowym. Fundusz nie został pomyślany jako zwykłe źródło dodatkowych środków dla krajowych budżetów operacyjnych w obszarze azylu. W tym celu Komisja zachęciła niedawno państwa członkowskie do lepszego strategicznego wykorzystania Europejskiego Funduszu na rzecz Uchodźców w 2012 r. i 2013 r.

Skuteczne wdrażanie legislacyjnego pakietu azylowego, połączone z innowacyjnymi projektami praktycznej współpracy, powinno wreszcie zmniejszyć koszt procesów azylowych. Inwestycje w politykę azylową przynoszą długoterminowe oszczędności, zarówno pod względem finansowym jak i społecznym. Dlatego właśnie należy wykorzystywać Europejski Fundusz na rzecz Uchodźców przede wszystkim do wspierania transpozycji i wdrażania prawodawstwa związanego z drugą fazą tworzenia europejskiego systemu azylowego.

2.2. Elastyczniejszy, lepiej zintegrowany i ukierunkowany fundusz na rzecz azylu i migracji od 2014 r. do 2020 r.

Od 2014 r. państwa członkowskie będą miały do dyspozycji nowy Fundusz na rzecz Azylu i Migracji[2]. W formie zaproponowanej przez Komisję w dniu 15 listopada 2011 r. wprowadza on pewną liczbę ważnych usprawnień ewolucyjnych, które powinny pomóc w osiągnięciu celów polityki UE oraz stworzyć bardziej znaczącą wartość dodaną UE.

Ważną innowacją jest kompleksowy dialog w zakresie polityki spraw wewnętrznych z każdym państwem członkowskim na temat wykorzystania przez nie nowego Funduszu, który powinien poprzedzić wieloletnie programowanie. Dialog ten ustanowiłby realizowane przez państwa członkowskie cele w tym obszarze polityki, oraz konkretne cele, do osiągnięcia których wykorzystane będą środki Funduszu. Zostanie to powiązane z corocznym sprawozdaniem państw członkowskich na temat wykorzystania Funduszu.

Nowy Fundusz będzie też elastyczniejszy. Środki, za które bezpośrednio odpowiadała będzie Komisja, będą traktowane jako jedna pula, którą rozdysponowywać się będzie w miarę rozwoju polityki lub sytuacji państw członkowskich albo państw trzecich. Nowy Fundusz będzie stanowił także lepszą gwarancję, że środki kierowane będą tam, gdzie są najbardziej potrzebne. Kryteria wykorzystania środków przez państwa członkowskie mają być bardziej celowe i stworzone zostały z myślą o zapewnieniu solidarności z państwami członkowskimi zmagającymi się ze szczególnymi obciążeniami albo tymi, w przypadku których występuje największa potrzeba dalszego rozwijania przepustowości systemu. Nowy Fundusz będzie też w stanie uwzględniać znaczne wahania w liczbie osób ubiegających się o azyl w państwach członkowskich, w tym osób przeniesionych w ramach rozporządzenia dublińskiego, i przyznawać dodatkowe środki potrzebującym państwom członkowskim w chwili przeglądu śródokresowego. Przewiduje się, że wydajniejszy system zarządczy ograniczy związane z tym obciążenie administracyjne.

Jedną ze związanych z Funduszem propozycji jest udzielenie państwom członkowskim zachęty finansowej podobnej do tej, która wykorzystywana jest obecnie przy przesiedlaniu pewnych kategorii uchodźców (grupy i osoby szczególnie narażone, objęte regionalnymi programami ochrony), stanowiącej rekompensatę dla państw członkowskich, które zgodzą się na relokację osób korzystających z ochrony międzynarodowej z innego państwa członkowskiego.

Aby lepiej wykorzystać kompetencje i wiedzę ekspercką agencji unijnych z obszaru spraw wewnętrznych, wniosek przewiduje także wykorzystanie oferowanych przez rozporządzenie finansowe możliwości powierzenia, w obrębie środków dostępnych z Funduszu, realizacji konkretnych zadań tym agencjom, w ramach ich misji i zgodnie z ich programami pracy. Nie ma to wpływu na przewidziane ogólne zmniejszenie liczby pracowników.

2.3. Wykorzystanie komplementarności między instrumentami finansowymi dla maksymalnego efektu

Solidarność finansowa dla celów azylowych może także skorzystać, zarówno pośrednio jak i bezpośrednio, na wykorzystaniu innych instrumentów finansowych UE. Na przykład Europejski Fundusz Społeczny wspiera programy kształcenia zawodowego, które mogą pomóc osobom ubiegającym się o azyl i korzystającym z ochrony międzynarodowej w uzyskaniu dostępu do rynku pracy lub nabyciu nowych umiejętności. Inne fundusze strukturalne, przede wszystkim Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego, także można wykorzystać w celu pomocy uprawnionym regionom państw członkowskich, na przykład w budowie infrastruktury takiej jak ośrodki recepcyjne. Państwa członkowskie powinny więc rozważyć wykorzystanie innych instrumentów finansowych UE w sposób skoordynowany i wszechstronny. Do tego potrzebne będzie programowanie strategiczne i pełna koordynacja międzyresortowa.

Kluczowe działania

¤    Państwa członkowskie powinny jak najlepiej wykorzystać programy Europejskiego Funduszu na rzecz Uchodźców na lata 2011, 2012, 2013, w tym środki nadzwyczajne. W 2013 r. trzeba bardziej strategicznie wykorzystać programowanie, np. w celu wsparcia transpozycji i wdrażania prawodawstwa przyjętego w ramach pakietu azylowego z 2012 r.

¤    Współustawodawcy powinni szybko przyjąć instrumenty w ramach MFF wspierające politykę azylową, które Komisja przedstawiła w dniu 15 listopada 2011 r.

¤    Państwa członkowskie powinny zapewnić koordynację i komplementarność z innymi instrumentami finansowymi UE w celu zwiększenia ich zdolności radzenia sobie z przepływami azylowymi.

3. Kwestia przydziału odpowiedzialności 3.1. Potrzeba reformy rozporządzenia dublińskiego

Cel rozporządzenia dublińskiego, czyli przydzielenie jednemu z państw członkowskich odpowiedzialności za każdą osobę ubiegającą się o azyl, pozostaje w centrum europejskiego systemu azylowego. Wciąż potrzebny jest mechanizm określania odpowiedzialności za wnioski o udzielenie azylu w celu zagwarantowania prawa do skutecznego dostępu do procedur określania statusu uchodźcy, bez uszczerbku dla realizacji celu, jakim jest szybkie rozpatrywanie wniosków o udzielenie azylu i zapobieganie nadużyciom, kiedy to jedna osoba składa wnioski w kilku państwach członkowskich.

Zasady rozporządzenia dublińskiego, zachowanie których Komisja zaproponowała we wniosku dotyczącym zmiany tego rozporządzenia z 2008 r., nie polegają jedynie na wysyłaniu osób ubiegających się o azyl z powrotem do państwa pierwszego wjazdu. Kryterium to ogranicza kilka klauzul. W pewnych sytuacjach przeniesienia w ramach systemu dublińskiego mogłyby przyczyniać się do zwiększenia przeciążenia zdolności państwa członkowskiego poddanego obciążeniom, ze szkodą nie tylko dla tego państwa członkowskiego, ale także dla praw ubiegających się osób.

Rozwój orzecznictwa stawia podstawowe pytania o to, jak skutecznie wykorzystywać system dubliński we wszystkich okolicznościach i jak zapewnić pełną zgodność środków podjętych w ramach stosowania rozporządzenia dublińskiego z prawami podstawowymi, co w szczególności dotyczy wydanego w 2011 r. orzeczenia Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawie M.S.S. przeciwko Belgii i Grecji[3]. W ciągu kilku miesięcy Trybunał Sprawiedliwości UE udzieli także dalszych wytycznych, które trzeba będzie wziąć pod uwagę przy rozwoju i wdrażaniu europejskiego systemu azylowego.

Należy podnieść wydajność systemu dublińskiego oraz poziom zabezpieczenia osób składających wnioski w celu zagwarantowania integralności tego systemu. Negocjacje w sprawie wniosku Komisji z 2008 r. wykazały potrzebę zwiększenia wzajemnego zaufania do systemu dublińskiego. Jednym z rozwiązań mogłaby być intensyfikacja środków monitorowania i rozwiązywania problemów w celu interwencji na wcześniejszych etapach przy pomocy narzędzi oceny i wczesnego ostrzegania. Teraz, na ostatnim etapie negocjacji, należy tę kwestię traktować priorytetowo, aby dotrzymać terminu 2012 roku (zob. sekcja 4.2 niżej).

Biorąc pod uwagę, że dobrze działający system dubliński jest niezbędnym elementem europejskiego systemu azylowego, należy regularnie weryfikować zasady, na których jest oparty, oraz jego funkcjonowanie, w miarę tworzenia innych komponentów tego systemu i instrumentów solidarności UE. Należy dokonywać kompleksowej kontroli sprawności za pomocą opartej na dowodach weryfikacji prawnych, gospodarczych i społecznych skutków systemu dublińskiego, wliczając w to jego wpływ na prawa podstawowe.

3.2. Dalszy rozwój relokacji osób korzystających z ochrony międzynarodowej

Relokacja polega na przenoszeniu osób korzystających z ochrony międzynarodowej bądź ubiegających się o nią z jednego państwa członkowskiego do drugiego, przy czym to docelowe państwo członkowskie przejmuje odpowiedzialność za rozpatrzenie wniosku i środki integracyjne.

Pomysł relokacji osób ubiegających się o ochronę międzynarodową przed oceną ich związanych z ochroną potrzeb jest kontrowersyjny. Niektóre zainteresowane strony uważają to za krok potrzebny, a nawet niezbędny; niektóre państwa członkowskie proponują nawet relokację nielegalnych migrantów, inne zaś sprzeciwiają się temu pomysłowi. Nierozstrzygnięte pozostają kwestie, jak połączyć takie działanie z systemem dublińskim, na ile byłoby to rozwiązanie praktycznie użyteczne i opłacalne w porównaniu z innymi formami solidarności, oraz jaki miałoby wpływ na same osoby ubiegające się o ochronę międzynarodową. Komisja nie uważa za zasadne proponowania na tym etapie unijnego mechanizmu relokacji osób ubiegających się o objęcie ochroną międzynarodową. Niemniej jednak Komisja stworzyła możliwość współfinansowania przez Unię tego typu działań w swoim wniosku dotyczącym Funduszu na rzecz Azylu i Migracji, konsolidując i rozwijając dalej możliwości dostępne już w ramach Europejskiego Funduszu na rzecz Uchodźców. Ułatwi to podejmowanie pionierskich działań tym państwom członkowskim, które chciałyby brać udział w dobrowolnych projektach, w których Urząd wziąłby na siebie rolę koordynatora. Tego typu współfinansowanie mogłoby także okazać się użyteczne w sytuacjach nadzwyczajnych.

Istnieje natomiast zgoda co do tego, że relokacja osób korzystających z ochrony międzynarodowej może być zarówno zasadne, jak i przydatne. W czerwcu 2009 r. Komisja przedstawiła ogólnounijny program pilotażowy dotyczący relokacji z Malty, EUREMA (EU Relocation Malta), współfinansowany przez Europejski Fundusz na rzecz Uchodźców. Projekt ten zakończył się latem 2011 r., po przesiedleniu 227 osób korzystających z ochrony międzynarodowej z Malty do sześciu innych państw członkowskich.

Ten projekt pilotażowy stanowił ważne doświadczenie dla wszystkich uczestników. W jego trakcie państwa członkowskie wykazały się kreatywnością w szukaniu rozwiązań wielu praktycznych i prawnych problemów związanych, na przykład, z przyznawaniem odpowiedniego statusu i skutecznymi środkami integracyjnymi. Rozwiązania te mogłyby pomóc Urzędowi w przygotowaniu działań wspierających relokację wymaganych przez podstawę prawną Urzędu, na przykład operacyjnych środków przygotowawczych, zwiększania świadomości i koordynacji wdrażania. Sukces tego projektu sprawił, że na konferencji darczyńców w dniu 12 maja 2011 r., z inicjatywy Komisji rozpoczęto jego drugą fazę. Mimo że zaofiarowano większą liczbę całkowitą miejsc niż w pierwszej fazie – ogółem prawie 340 – wciąż jest ich za mało. Komisja wzywa państwa członkowskie, aby zrobiły wszystko, co w ich mocy, żeby zaoferować więcej miejsc, szczególnie biorąc pod uwagę liczbę nowych osób ubiegających się o azyl, jakie przybyły na Maltę latem 2011 r.

Komisja zdecydowanie opowiadała się za relokacją, rozpoczynając i prowadząc projekt pilotażowy. Na podstawie doświadczeń obu faz projektu, a także biorąc pod uwagę przyszłe wsparcie Urzędu dla działań związanych z relokacją, Komisja zaproponuje stworzenie nieobowiązkowego, stałego systemu, który będzie poddawany dalszym ocenom skutków. Pozwoliłoby to państwom członkowskim zwrócić się z prośbą o pomoc przez relokację, także w sytuacjach nadzwyczajnych.

Ponadto niedawno przyjęta została zmieniona dyrektywa[4] w sprawie praw do długoterminowego pobytu przyznająca osobom oficjalnie korzystającym z ochrony międzynarodowej pewne prawa, równość traktowania i prawo przeniesienia się do innego państwa członkowskiego po pięcioletnim pobycie. Nie jest to środek dotyczący solidarności jako takiej, może jednak okazać się pomocny w zmniejszaniu obciążenia pewnych państw członkowskich, jeżeli pewna liczba osób oficjalnie korzystających z ochrony międzynarodowej postanowi przenieść się do innego państwa członkowskiego po spełnieniu określonych warunków.

3.3. Analiza możliwości wspólnego rozpatrywania wniosków na terytorium Unii

Kwestia wspólnego rozpatrywania wniosków o udzielenie azylu na terytorium Unii została po raz pierwszy podniesiona w ramach programu haskiego. Program sztokholmski wezwał Komisję do zakończenia prowadzonej analizy wykonalności oraz skutków prawnych i praktycznych, aby doprowadzić do wspólnego rozpatrywania wniosków o azyl.

Należy wyjaśnić wiele aspektów wspólnego rozpatrywania wniosków. Wśród najważniejszych kwestii jest ocena typu sytuacji, w której wspólne rozpatrywanie mogłoby być użyteczne. Wśród kwestii prawnych i administracyjnych, które należy rozważyć, znajduje się zgodność z prawem UE, podstawy prawne w traktatach, kwestia skutecznego środka odwoławczego, status osób objętych wspólnym rozpatrywaniem wniosków, organ właściwy do podejmowania decyzji, związek z przeniesieniem statusu ochrony lub wzajemnym uznawaniem decyzji azylowych, oraz spójność z systemem dublińskim. Wśród zagadnień finansowych znajdują się między innymi kwestia kosztów w porównaniu z kosztami procedury wyłącznie krajowej oraz mechanizmy finansowania. Zagadnienia praktyczne, które należy rozważyć, to między innymi miejsce, w którym odbywałoby się wspólne rozpatrywanie wniosków, oraz potencjalne wykorzystanie pracy zdalnej. Wspólne rozpatrywanie wniosków musiałoby, oczywiście, zachodzić z pełnym poszanowaniem praw osób ubiegających się o azyl.

Wspólne rozpatrywanie wniosków na terytorium Unii mogłoby stać się użytecznym instrumentem solidarności. Mogłoby pomóc państwom członkowskim zmagającym się z obciążeniami w zmniejszeniu liczby zaległych spraw do rozpatrzenia, stanowiąc tym samym uzupełnienie systemu dublińskiego. Mogłoby stanowić sposób rozpowszechniania najlepszych praktyk i dzielenia się technikami w celu harmonizacji systemów azylowych poprzez zwiększenie wzajemnego zaufania do systemów azylowych. Ponieważ liczba osób ubiegających się o azyl, jakie przybywają do danego państwa zmienia się, niektóre państwa członkowskie doświadczają okresów zmniejszonego obciążenia i mogą dysponować wolnym personelem, który mogłyby wykorzystać do pomocy innym państwom członkowskim. Warto zbadać, czy istnieje możliwość pożyczania lub współdzielenia środków między państwami członkowskimi w zależności od możliwości ich systemów azylowych, być może w połączeniu z procedurami dotyczącymi delegowania urzędników, które zostaną stworzone przez Urząd.

Komisja zleci wykonanie badania w celu dogłębnego rozważenia tych zagadnień. Jego wyniki powinny być dostępne w końcu 2012 r.

3.4. Zapewnienie właściwego przydziału odpowiedzialności w sytuacjach nadzwyczajnych

Poza związanym z reagowaniem kryzysowym elementem przyszłego stałego programu relokacji w przypadku masowego napływu wysiedleńców Komisja zawsze rozważy użycie mechanizmu, o którym mowa w dyrektywie w sprawie tymczasowej ochrony, jeżeli spełnione zostaną wymagane warunki. Dyrektywa ta stanowi użyteczne narzędzie na wypadek sytuacji nadzwyczajnych. Zapewnia ona należyty status wysiedleńcom, odciążając jednocześnie systemy azylowe i tworząc uporządkowany, a jednocześnie dobrowolny, mechanizm transferu takich osób z jednego państwa członkowskiego do drugiego. Jednocześnie kryteria uruchamiania są ściśle zdefiniowane: może to nastąpić wyłącznie w przypadku zagrożenia wystąpienia bądź rzeczywistego wystąpienia masowego napływu wysiedleńców z państw trzecich, którzy nie mogą bezpiecznie i na stałe powrócić do państwa pochodzenia, w szczególności jeżeli istnieje także niebezpieczeństwo, że system azylowy nie będzie w stanie poradzić sobie z tym napływem bez obniżenia wydajności swojego działania. Masowy napływ oznacza przybycie na terytorium Unii znacznej liczby wysiedleńców pochodzących z określonego kraju lub obszaru geograficznego, bez względu na to, czy ich przybycie na terytorium Unii ma charakter spontaniczny, czy też jest wynikiem działań pomocowych, na przykład programu ewakuacji. Unia nie doświadczyła sytuacji masowego napływu wysiedleńców od czasu kosowskiego kryzysu uchodźczego z 1999 r. Wydarzenia w południowych krajach śródziemnomorskich w 2011 r. nie doprowadziły do porównywalnego napływu osób do UE.

Duża liczba osób ubiegających się o azyl i nielegalnych migrantów przybywających na południowe zewnętrzne granice UE często powoduje konieczność podjęcia działań poszukiwawczo-ratowniczych. Państwa członkowskie zobowiązane są na mocy prawa międzynarodowego udzielić pomocy każdej osobie znajdującej się w niebezpieczeństwie na morzu i zapewnić jej zejście na ląd w bezpiecznym miejscu tak szybko, jak to możliwe. Trzeba w pełni przestrzegać zasady non-refoulement. Zobowiązania te stosują się też do państw trzecich będących państwami pochodzenia. Komisja zachęca państwa członkowskie, aby, wypełniając swoje zobowiązania, jak najściślej współpracowały i koordynowały swoje działania. Są to zobowiązania bezwzględne, przy których najwyższą wagę mają życie i zdrowie ludzi, nie można jednak zaprzeczyć, że bez działań podjętych na szczeblu UE duża liczba przybywających osób może stanowić poważne obciążenie dla zdolności przyjmowania państw członkowskich i związanej z nią odpowiedzialności, w tym w zakresie repatriacji. Należy zatem wziąć pod uwagę pozytywny skutek środków takich jak relokacje, opisanych w poprzedniej sekcji, przy rozważaniu środków pomagających rozładować napięcia, które mogą powstać w wyniku schodzenia na ląd uratowanych osób, które ubiegają się o objęcie ochroną międzynarodową i kwalifikują się do uzyskania takiej ochrony.

Kluczowe działania

¤    Współustawodawcy powinni przyspieszyć negocjacje w celu zmiany rozporządzenia dublińskiego, aby dotrzymać wyznaczonego terminu 2012 r.

¤    Komisja powinna rozpocząć „kontrolę sprawności” rozporządzenia dublińskiego w 2014 r.

¤    Państwa członkowskie powinny zwiększyć swoje zobowiązania w kontekście rozszerzenia pilotażowego projektu relokacji z Malty, jak zostało to podkreślone na konferencji ministerialnej z dnia 12 maja 2011 r.

¤    Z zastrzeżeniem dalszej oceny skutków Komisja powinna w 2012 r. zaproponować dobrowolny, stały program relokacji osób korzystających z ochrony międzynarodowej.

¤    Urząd powinien zaangażować się we wspieranie i ułatwianie relokacji, jak zostało to przewidziane w rozporządzeniu w sprawie Urzędu, na podstawie doświadczeń projektu EUREMA.

¤    Komisja powinna zlecić przeprowadzenie analizy możliwości oraz skutków prawnych i praktycznych stworzenia systemu wspólnego rozpatrywania wniosków o udzielenie azylu, jak przewiduje program sztokholmski. Jej wyniki mają być znane przed końcem 2012 r.

¤    UE powinna wykorzystywać dyrektywę w sprawie tymczasowej ochrony, jeżeli zostaną spełnione jej kryteria i zaistnieją właściwe sytuacje.

4. Wzajemne zaufanie w centrum nowego systemu zarządzania 4.1. Lekcje wyniesione z Grecji: uzupełnienie postępowań w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego

Komisja wielokrotnie podkreślała, że niejasne standardy aktualnego dorobku prawnego w dziedzinie azylu przyczyniają się do nierównego poziomu wdrażania i trudności w jego monitorowaniu. Zmienione instrumenty europejskiego systemu azylowego zaproponowane przez Komisję powinny znacząco zwiększyć jasność i precyzję, a także umożliwić Komisji lepszy nadzór nad stosowaniem prawa UE.

Jednocześnie należy uzupełnić tradycyjne instrumenty nadzoru stosowania dorobku (takie jak postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego i regularna ocena instrumentów prawnych) o dodatkowe, najlepiej zapobiegawcze, środki oparte na właściwym poziomie wzajemnego zaufania, aby zapewnić prawidłowe działanie i odporność systemów azylowych państw członkowskich we wszelkich okolicznościach. O ile główna odpowiedzialność spoczywa na państwach członkowskich, to istnieje potrzeba bardziej kompleksowej odpowiedzi, zwłaszcza że Unia ma obowiązki nie tylko wobec państw członkowskich, ale też wobec osób składających wnioski o azyl. Wydarzenia w Grecji były pod tym względem ważnym doświadczeniem, gdyż Unia w sposób kompleksowy zareagowała na szwankujący grecki system azylowy, w którym dało się już zauważyć pewną poprawę, choć wciąż wiele pozostaje do zrobienia.

W reakcji na zarzuty, że Grecja nie wdrożyła prawidłowo prawodawstwa UE w dziedzinie azylu, oraz, że pewne elementy jej systemu azylowego były bardzo słabe, w tym nieludzkie warunki w ośrodkach detencyjnych, Komisja wszczęła przeciwko Grecji postępowanie w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego w 2009 r. Komisja przyznała jednakże, że dla poprawienia sytuacji konieczne było udzielenie Grecji rozmaitych form pomocy ze względu na humanitarny wymiar azylu.

Dlatego też, równolegle do postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom, Komisja rozpoczęła dialog z greckimi władzami. Pomogła Grecji stworzyć narodowy plan działania w zakresie zarządzania kwestiami azylu i migracji. Koordynowała pomoc ekspertów z innych państw członkowskich. Zapewniła też finansowanie kryzysowe z Europejskiego Funduszu na rzecz Uchodźców, uzupełnione przez inne źródła pomocy finansowej UE. W kwietniu 2011 r., na wniosek Grecji, Urząd razem z władzami greckimi sformułował dwuletni plan operacyjny przewidujący oddelegowywanie zespołów wsparcia azylowego, które rozpoczęły pracę w terenie.

W połączeniu ze zmianami wprowadzonymi przez grecki rząd, przede wszystkim w drodze nowych ustaw, można wskazać pewne pozytywne zmiany związane z tym planem działania. W szczególności należy wskazać wzrost współczynnika przyznawania azylu (z poniżej 1% do 12,35%) i poprawę jakości procesu decyzyjnego. Istnieje wprawdzie potrzeba dalszej poprawy sytuacji, wciąż pozostają też poważne obawy dotyczące pewnych zagadnień, na przykład ośrodków detencyjnych i dostępu do pewnych praw, sytuacja ta stanowi jednak przykład państwa członkowskiego, które pozostaje odpowiedzialne za zaprowadzenie porządku na własnym terytorium otrzymuje jednak w tym celu zarówno finansową, jak i praktyczną pomoc.

W pewnym momencie monitorowanie musi wykroczyć poza wąsko określoną kwestię stosowania dorobku, jako że w miarę upływu czasu nagromadzenie problemów z przepustowością systemu i wynikających ze złego zarządzania mogłoby także doprowadzić do poważnego naruszenia praw podstawowych i destabilizacji europejskiego systemu azylowego, w tym także systemu dublińskiego.

4.2. Wzmocnienie odporności systemu dublińskiego

Komisja, Parlament Europejski i państwa członkowskie omawiały ostatnio sposoby zapewnienia prawidłowego funkcjonowania systemów azylowych wszystkich państw członkowskich oraz wykrywania i rozwiązywania nowych problemów zanim przerodzą się one w kryzys i spowodują wszczęcie postępowań w sprawie uchybienia zobowiązaniom. Dobrym pomysłem wydaje się mechanizm ewaluacji i wczesnego ostrzegania.

Mechanizm taki miałby dwie funkcje: po pierwsze, ciągłe monitorowanie wszystkich państw członkowskich w celu zapewnienia ich ciągłej gotowości; po drugie, zapewnienie ściśle określonej sekwencji działań mających na celu uzupełnienie niedostatków zanim przerodzą się one w prawdziwy kryzys.

System ewaluacji i wczesnego ostrzegania mógłby w praktyce dotyczyć różnych aspektów zarządzania systemem azylowym każdego państwa członkowskiego, w tym na przykład organizacji geograficznej i budżetowej systemu azylowego, wpływu przeniesień w ramach systemu dublińskiego, właściwego wykorzystania instrumentów solidarności UE, udziału w inicjatywach UE dotyczących solidarności, itd. Sprawozdania i zalecenia powstałe w wyniku oceny służyłyby za wczesne ostrzeżenia na temat potencjalnych problemów. Mogłyby zostać też wykorzystane w celu lepszej koordynacji działań solidarnościowych przeznaczonych dla danego państwa członkowskiego, w tym dla lepszego programowania funduszy unijnych i określania priorytetów praktycznych działań Urzędu w zakresie współpracy. Aby zapewnić skuteczność tego procesu konieczne byłoby znalezienie odpowiednich środków i ustalenie właściwych zasad proceduralnych.

Należy ustalić konkretne działania następcze, aby zapewnić właściwe monitorowanie wyników oceny. W obręb takiego planu mogłyby wchodzić wnioski o podjęcie skoordynowanych działań solidarnościowych w celu pomocy danemu państwu członkowskiemu w przeprowadzeniu niezbędnych operacji. Komisja uważa, że taki proces mógłby w znacznym stopniu zwiększyć wzajemne zaufanie państw członkowskich oraz zaufanie pomiędzy nimi a organizacjami społeczeństwa obywatelskiego, które często są krytyczne wobec systemu dublińskiego.

4.3. Budowanie wzajemnego zaufania poprzez inne obszary zarządzania migracją

Wzajemne zaufanie jest kluczowe dla dobrze działającej współpracy w dziedzinie azylu. Zwiększone zaufanie doprowadzi do zwiększenia solidarności, dlatego tak ważne jest jego wzmacnianie. Mimo że cele każdego obszaru polityki związanej z migracją są różne, lepsze zarządzanie migracją w postaci lepszego zarządzania granicami i polityki wizowej także może mieć także pozytywny wpływ na zwiększenie wzajemnego zaufania państw członkowskich w kwestiach azylowych.

W dniu 16 września 2011 r. Komisja zaproponowała szereg zmian do systemu zarządzania strefą Schengen w celu ochrony swobody przemieszczania się przez podniesienie wzajemnego zaufania państw członkowskich. Doprowadziłyby one do poprawy wspólnego zarządzania strefą Schengen przez zmianę mechanizmu oceny Schengen. Propozycje te, pełniej gwarantując właściwe stosowanie dorobku Schengen, zwiększyłyby zaufanie w zdolność Unii do rozwiązywania problemów związanych z kontrolą graniczną wspólnie i w duchu solidarności, co ułatwiłoby też państwom członkowskim angażowanie się w inicjatywy solidarnościowe w obszarze azylu.

W kwestii polityki wizowej, jedna z zaproponowanych przez Komisję w dniu 24 maja 2011 r. zmian w rozporządzeniu wizowym[5] także może przyczynić się do wzrostu wydajności systemów azylowych państw członkowskich. Włączenie wizowej klauzuli ochronnej, traktowanej jako środek stosowany w ostateczności, umożliwiłoby zawieszenie ruchu bezwizowego z państwa trzeciego, jeżeli istniałyby dowody na to, że doprowadził on do, między innymi, nadużywania systemu azylowego.

Mechanizm ten mógłby zwłaszcza pozwolić Unii na utrzymanie równowagi między lepszym zarządzaniem przemieszczaniem się obywateli państw trzecich a zapobieżeniem nieregularnościom i nadużyciom związanym z ruchem bezwizowym. Z jednej strony, Unia będzie zatem w dalszym ciągu łączyć liberalizację systemu wizowego z mechanizmami ochronnymi dla państw członkowskich, wyciągając wnioski z doświadczeń, takich jak „mechanizm monitorowania związany z wprowadzeniem liberalizacji systemu wizowego”, stworzony dla zapewnienia sprawnego działania systemu bezwizowego z państwami zachodniobałkańskimi. Z drugiej strony, UE będzie także uruchamiała środki potrzebne do dostarczania rozwiązań państwom członkowskim zmagającym się z konkretnym przepływem azylowym z państw trzecich. Mechanizm monitorowania związany z liberalizacją systemu wizowego pozwolił Komisji zdobyć potrzebne informacje i zaproponować podjęcie środków zapobiegających dalszemu napływaniu nielegalnych imigrantów nadużywających systemu bezwizowego.

Kluczowe działania

¤    UE powinna dotrzymać terminu 2012 roku w odniesieniu do pakietu azylowego.

¤    Państwa członkowskie powinny stosować prawo UE, co Komisja powinna regularnie oceniać i ścigać naruszenia przepisów.

¤    Grecja powinna aktywnie wdrażać plan działania, przy pełnym wykorzystaniu dostępnych środków solidarności, aby dotrzymać wszystkich terminów przyjętych w planie.

¤    Współustawodawcy powinni zakończyć negocjacje w sprawie rozporządzenia dublińskiego, wprowadzając zaostrzone przepisy zmierzające do wzmacniania wzajemnego zaufania państw członkowskich oraz wczesnego ostrzegania w celu wczesnego wykrywania problemów.

¤    Współustawodawcy powinni przyjąć pakiet Schengen z dnia 16 września 2011 r. w celu ulepszenia zarządzania granicami.

¤    Współustawodawcy powinni przyjąć zmiany w rozporządzeniu wizowym przedstawione przez Komisję w dniu 24 maja 2011 r.

Podsumowanie

Unia i jej państwa członkowskie mają do dyspozycji zmieniający się zestaw elastycznych narzędzi dotyczących solidarności. Narzędzi tych można używać osobno albo razem. Jak zaproponowano w niniejszym komunikacie, niektóre z nich mogą zostać ulepszone, można też stworzyć nowe narzędzia.

Inne aspekty zarządzania migracją mogą też pomóc w konsolidacji wewnątrzunijnej solidarności w dziedzinie azylu. UE musi posiadać wydajną politykę repatriacji, aby zapewnić wiarygodność i integralność systemów azylowych. Kwestią tą Komisja zajmie się w odrębnym komunikacie, który zostanie wydany w 2013 r. Starania na rzecz zwiększenia konwergencji w zakresie polityki w dziedzinie legalnej migracji także mogą wspierać solidarność, w szczególności jeśli pozwalają zagwarantować, że polityka azylowa, w tym jej wymiar solidarnościowy, nie ucierpi w wyniku nieskutecznego zarządzania legalną migracją.

Współpraca z państwami trzecimi, zwłaszcza państwami pochodzenia i tranzytu uchodźców, jeżeli będzie właściwie prowadzona przez UE jako całość, także może pomóc w zarządzaniu przepływami azylowymi lub zapobieganiu im. Współpraca taka mogłaby objąć na przykład pomoc w ulepszaniu obszaru ochrony w innych regionach świata, albo oferowanie zwiększonej liczby miejsc do osiedlania wewnątrz UE. Współpraca taka może być też sposobem na wyrażenie solidarności z państwami trzecimi, które często zmagają się z dużo wyższymi obciążeniami związanymi z azylem niż UE, jak pokazał ostatnio kryzys migracyjny związany z wydarzeniami w południowych krajach śródziemnomorskich, i co zostało też podkreślone w komunikacie dotyczącym Globalnego podejścia UE do kwestii migracji i mobilności[6].

Komisja zawsze ma też ostatecznie możliwość przedstawiania wniosków na podstawie art. 78 ust. 3 TFUE w sytuacjach nadzwyczajnych charakteryzujących się nagłym napływem obywateli państw trzecich, w celu przyjęcia środków tymczasowych na korzyść zainteresowanych państw członkowskich, jeżeli istniejące narzędzia nie oferują niezbędnych możliwości i podstaw prawnych.

Powodzenie środków solidarności Unii zależy od zaangażowania i współpracy wszystkich zainteresowanych stron. Unia musi w dalszym ciągu regularnie omawiać kwestię solidarności w dziedzinie azylu, w tym na wysokich szczeblach politycznych, w celu ulepszenia i weryfikacji działania środków solidarności w dziedzinie azylu. Komisja przedstawi sprawozdanie z osiągniętych postępów w kolejnych sprawozdaniach rocznych dotyczących kwestii imigracji i azylu z użyciem „metody monitorowania”.

ZAŁĄCZNIK

Dane statystyczne dotyczące azylu

Między 1998 r. (z którego pochodzą najstarsze dane dostępne na szczeblu UE) i 2010 r. całkowita liczba wniosków o udzielenie azylu w 27 państwach członkowskich UE zmieniała się w następujący sposób. W pierwszej połowie 2011 r. liczba wniosków o udzielenie azylu wzrosła o 14% w porównaniu z pierwszą połową 2010 r. (należy zauważyć, że nie są jeszcze dostępne wszystkie dane dla Grecji i Luksemburga).

Źródło: Eurostat.

Liczba wniosków o udzielenie azylu w pierwszej połowie 2011 r. w porównaniu z pierwszą połową 2010 r.

|| 2010 I połowa || Cały rok 2010 || 2011 I połowa || Zmiana w I połowie 2010-2011* || Styczeń 2011 || Luty 2011 || Marzec 2011 || Kwiecień 2011 || Maj 2011 || Czerwiec 2011

BE || 11 445 || 26 550 || 14 790 || +29 % || 2 335 || 2 365 || 2 825 || 2 525 || 2 420 || 2 320

BG || 500 || 1 030 || 465 || -7 % || 115 || 90 || 70 || 65 || 60 || 65

CZ || 465 || 785 || 370 || -20 % || 65 || 55 || 70 || 60 || 75 || 45

DK || 2 310 || 5 105 || 1 830 || -21 % || 365 || 290 || 325 || 290 || 290 || 270

DE || 18 455 || 48 595 || 22 890 || +24 % || 4 245 || 3 735 || 4 075 || 3 365 || 3 875 || 3 595

EE || 20 || 35 || 35 || +75 % || 5 || 5 || 5 || 5 || 10 || 5

IE || 1 025 || 1 940 || 685 || -33 % || 135 || 125 || 125 || 85 || 100 || 115

EL || 4 705 || 10 275 || 3 800* || +3 %* || 605 || 920 || 1 005 || 455 || 815 || :

ES || 1 210 || 2 745 || 1 950 || +61 % || 240 || 335 || 365 || 430 || 365 || 215

FR || 25 925 || 52 725 || 28 835 || +11 % || 4 400 || 4 640 || 5 295 || 5 125 || 5 010 || 4 365

IT || 5 370 || 10 060 || 10 865 || +102 % || 590 || 1 625 || 1 775 || 1 460 || 3 305 || 2 110

CY || 1 235 || 2 870 || 895 || -28 % || 185 || 145 || 125 || 125 || 165 || 150

LV || 25 || 60 || 110 || +340 % || 5 || 20 || 5 || 15 || 40 || 25

LT || 195 || 505 || 185 || -5 % || 35 || 35 || 35 || 20 || 30 || 30

LU || 295 || 780 || 770* || +208 %* || 115 || 145 || 230 || 145 || 135 || :

HU || 1 405 || 2 095 || 775 || -45 % || 115 || 90 || 135 || 165 || 110 || 160

MT || 60 || 170 || 1 650 || +2 650 % || 10 || 15 || 30 || 1 130 || 365 || 100

NL || 7 280 || 15 110 || 7 105 || -2 % || 1 255 || 1 090 || 1 155 || 1 095 || 1 295 || 1 215

AT || 5 065 || 11 060 || 5 830 || +15 % || 885 || 910 || 970 || 980 || 1 000 || 1 085

PL || 2 920 || 6 535 || 2 865 || -2 % || 365 || 450 || 520 || 430 || 550 || 550

PT || 80 || 160 || 95 || +19 % || 10 || 20 || 15 || 15 || 20 || 15

RO || 475 || 880 || 560 || +18 % || 50 || 85 || 125 || 95 || 95 || 110

SI || 90 || 250 || 205 || +128 % || 35 || 35 || 30 || 15 || 35 || 55

SK || 295 || 540 || 205 || -31 % || 35 || 45 || 30 || 20 || 35 || 40

FI || 2 025 || 3 665 || 1 315 || -35 % || 240 || 210 || 240 || 195 || 210 || 220

SE || 14 110 || 31 940 || 12 620 || -11 % || 1 970 || 1 965 || 2 310 || 2 040 || 2 375 || 1 960

UK || 11 875 || 23 740 || 12 690 || +7 % || 2 140 || 1 995 || 2 230 || 2 020 || 2 070 || 2 235

* Za wyjątkiem EL i LU. W przypadku tych dwóch państw członkowskich, dane całkowite za pierwszą połowę 2011 r. oraz dane porównawcze zostały obliczone dla pierwszych pięciu miesięcy. Dane pobrane w dniu 3 października 2011 r., źródło: Eurostat.

Liczba wniosków o udzielenie azylu (A) i osób nowoobjętych ochroną (B) w pełnym roku 2010

Pełny rok 2010 Liczba wniosków o azyl i osób nowoobjętych ochroną na 1 000 000 mieszkańców

Pełny rok 2010 Liczba wniosków o azyl i osób nowoobjętych ochroną na 1 000 km2 powierzchni

Pełny rok 2010 Liczba wniosków o azyl i osób nowoobjętych ochroną na 1 000 jednostek PKB

Liczba ludności: dane na dzień 1 stycznia 2010 r.; Powierzchnia: najnowsze dostępne dane (na 2010 r. lub starsze w przypadku niektórych państw członkowskich). PKB: Standard siły nabywczej (sztuczna jednostka walutowa eliminująca wpływ różnic w poziomach cen między państwami członkowskimi[7]) za cały rok 2010. Dane pobrane w dniu 3 października 2011 r., źródło: Eurostat.

Porównanie pierwszej połowy 2011/2010: liczba wniosków na 1 000 000 mieszkańców

Porównanie pierwszej połowy 2011/2010: liczba wniosków na 1 000 km2 powierzchni

Porównanie pierwszej połowy 2011/2010: wnioski na 1 000 jednostek PKB

Liczba ludności: dane na dzień 1 stycznia 2010 r.; Powierzchnia: najnowsze dostępne dane (na 2010 r. lub starsze w przypadku niektórych państw członkowskich). PKB: Standard siły nabywczej za cały rok 2010. Dane dotyczące EL i LU za czerwiec 2011 r. nie były dostępne; dokonano ekstrapolacji w oparciu o dostępne dane dotyczące pozostałych 5 miesięcy. Dane zaczerpnięte pobrane w dniu 3 października 2011 r., źródło: Eurostat.

Liczba uchodźców przesiedlonych przez państwa członkowskie z państw trzecich między 2006 r. a 2010 r.

Źródło: UNHCR za lata 2006–2007, Eurostat (pobrane w dniu 8 grudnia 2009 r.) za 2008 r. z wyjątkiem UK: UNHCR, Eurostat (zaczerpnięte z rejestru w dniu 1 sierpnia 2011 r.) za 2009 r. i 2010 r.

[1]               Niniejszy komunikat nie zajmuje się obszarami solidarności powiązanymi z politykami mającymi na celu ograniczenie nielegalnej migracji, mimo że dobre funkcjonowanie systemu azylowego jest powiązane z innymi politykami zarządzania migracją.

[2]               Wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie utworzenia Funduszu na rzecz Azylu i Migracji, KOM(2011) 751.

[3]               Wniosek nr 30696/09 z dnia 21.1.2011 r.

[4]               Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/51/UE z dnia 11 maja 2011 r. zmieniająca dyrektywę Rady 2003/109/WE [dotyczącą statusu obywateli państw trzecich będących rezydentami długoterminowymi] w celu rozszerzenia jej zakresu na osoby objęte ochroną międzynarodową.

[5]               COM(2011) 290.

[6]               KOM(2011) 743.

[7]               Zob. http://epp.eurostat.ec.europa.eu/portal/page/portal/purchasing_power_parities/introduction.