52011DC0343

Unia Europejska jest jednym z największych na świecie darczyńców pomocy humanitarnej oraz kluczowym podmiotem zapewniającym doraźną pomoc ofiarom katastrof spowodowanych przez człowieka i ofiarom klęsk żywiołowych. Propaguje również poszanowanie międzynarodowego prawa humanitarnego i jego przestrzeganie.

Komisja Europejska, w znacznym stopniu za pośrednictwem Dyrekcji Generalnej ds. Pomocy Humanitarnej i Ochrony Ludności (DG ECHO), podejmuje działania na rzecz ratowania i ochrony nie tylko życia, ale też środowiska naturalnego i mienia, zapobiegając cierpieniom ludzi, łagodząc je, jak również chroniąc integralność i godność ludności dotkniętej klęskami żywiołowymi i katastrofami spowodowanymi przez człowieka mającymi miejsce w UE lub poza nią. Mandat Komisji obejmuje pomoc humanitarną i ochronę ludności, czyli dwa podstawowe instrumenty, którymi Unia Europejska dysponuje w celu zapewnienia szybkiej i skutecznej pomocy doraźnej osobom bezpośrednio dotkniętym skutkami klęsk.

Pomoc humanitarna UE, świadczona niezależnie od długoterminowej pomocy rozwojowej czy instrumentów polityki zagranicznej, opiera się na zasadach humanitarnych, tj. na zasadach humanitaryzmu, neutralności, bezstronności i niezależności. Takie zobowiązanie do przestrzegania zasad pomocy humanitarnej ma umocowanie w Traktacie z Lizbony.

Polityka Unii Europejskiej w obszarze pomocy humanitarnej i ochrony ludności umożliwia jej praktyczne urzeczywistnienie swojego zaangażowania we wspieranie tych, którzy najbardziej potrzebują pomocy z uwagi na największą podatność na zagrożenia, zarówno w Unii Europejskiej, jak i poza nią. Przyczynia się to do realizacji jednego ze strategicznych celów działań zewnętrznych UE, określonych w Traktacie o Unii Europejskiej.

Znaczenie polityki w obszarze pomocy humanitarnej odzwierciedlono poprzez mianowanie komisarza do spraw pomocy humanitarnej i reagowania kryzysowego w ramach nowej Komisji. Mechanizm ochrony ludności, który od lutego 2010 roku połączono z pomocą humanitarną w ramach jednej dyrekcji generalnej, ukierunkowany jest na ułatwianie współpracy w zakresie interwencji mających na celu wspieranie ochrony ludności na wypadek poważnych sytuacji kryzysowych wymagających pilnej reakcji.

Ogólny kontekst udzielania pomocy

Wiele z dzisiejszych problemów na świecie wpływa zarówno na skalę, jak i charakter wyzwań w obszarze pomocy humanitarnej i ochrony ludności:

Zmiana rodzaju zagrożeń dla bezpieczeństwa. Chociaż od zakończenia zimnej wojny zmniejszyła się liczba konfliktów międzypaństwowych, upowszechniły się jednak inne rodzaje konfliktów, które trudniej jest opanować z uwagi na ich złożoność. Rosnąca liczba słabych i upadających państw stworzyła warunki dla utrzymującej się destabilizacji, gwałtownie wybuchających kryzysów oraz konfliktów wewnątrzpaństwowych w Azji Południowej i Środkowej, na Bliskim Wschodzie oraz na kontynencie afrykańskim.

Zmiana klimatu. Nigdy dotąd działalność człowieka nie wywierała tak ogromnego wpływu na środowisko i klimat jak obecnie. Świat doświadcza teraz częściej niż kiedykolwiek ekstremalnych zjawisk pogodowych — susz, powodzi, burz. Zmiana klimatu może w przyszłości wpłynąć nie tylko na częstotliwość występowania klęsk żywiołowych oraz skalę ich skutków, ale również na geograficzne rozmieszczenie takich kryzysowych sytuacji. W wielu regionach świata dostęp do podstawowych zasobów naturalnych, wody i użytków rolnych staje się coraz trudniejszy, co z kolei skutkuje napięciami i „migracją uwarunkowaną klimatem”.

Zmiany w światowej gospodarce. Nowymi czynnikami stymulującymi światowy wzrost gospodarczy są teraz kraje rozwijające się i kraje o gospodarkach wschodzących. Według szacunków w latach 2020-2025 zagregowany PKB ośmiu największych krajów o gospodarkach wschodzących będzie wyższy od produktu krajowego brutto obecnej G-8. Chociaż za sprawą tego wzrostu gospodarczego miliony ludzi wydostaje się z ubóstwa, rozwój następuje w bardzo nierówny sposób, a milenijne cele rozwoju pozostają poza zasięgiem całych dużych grup społecznych.

Coraz większa rola podmiotów niepublicznych. Na całym świecie organizacje pozarządowe zaczynają pełnić rolę ważnych sił społecznych i politycznych; sektor prywatny ma coraz większe wpływy nie tylko w obszarze międzynarodowej działalności gospodarczej i finansowej, ale też w sferze społecznej, natomiast światowe media oddziaływują na wydarzenia w sferze dyplomacji i polityki za sprawą pośredniego i emocjonalnego wpływu „wiadomości z ostatniej chwili”.

Kryzys finansowy może wpłynąć na dostępne zasoby wykorzystywane w celu reagowania na sytuacje kryzysowe. Może to skutkować jeszcze większą potrzebą europejskiej solidarności oraz uwydatnia znaczenie stosunku jakości do poniesionych nakładów oraz efektywności udzielanej pomocy.

W związku z powyższym zapewnienie pomocy humanitarnej i ochrony ludności staje się coraz bardziej złożone i coraz trudniejsze. Z uwagi na większą częstotliwość i większy stopień nasilenia klęsk żywiołowych coraz częściej występują nagłe kryzysy humanitarne, a w szczególności ogromne klęski żywiołowe, takie jak te, które miały miejsce w 2010 roku na Haiti i w Pakistanie. W ciągu roku na świecie miały miejsce około 373 klęski żywiołowe, w których zginęło blisko 300 000 ludzi, a 207 milionów innych ucierpiało z tego powodu[1]. Najbardziej dotkniętym regionem była Azja, w której odnotowano 89 % łącznej liczby ofiar. Rok 2010 był jednym z najgorszych pod względem odnotowanych klęsk żywiołowych w ostatnim dwudziestoleciu. Katastrofy humanitarne spowodowane przez człowieka to w większości nadal efekt konfliktów wewnątrzpaństwowych, w których ludność cywilna jest coraz bardziej narażona na przemoc i cierpienie. Ten rodzaj konfliktów często charakteryzuje lekceważący stosunek walczących stron do międzynarodowego prawa humanitarnego i zasad humanitarnych oraz zawężanie się przestrzeni humanitarnej. Dostęp z pomocą humanitarną do beneficjentów oraz zapewnienie bezpieczeństwa i ochrony pracowników organizacji humanitarnych stwarzają coraz więcej problemów.

Inną cechą charakterystyczną jest mnożenie się podmiotów pojawiających się w sferze pomocy humanitarnej. Obok tradycyjnych humanitarnych organizacji pozarządowych i międzynarodowych organizacji humanitarnych pojawiają się prywatne fundacje i przedsiębiorstwa, które odgrywają coraz większą rolę; w niektórych krajach operacje quasi-humanitarne przeprowadzają siły wojskowe, natomiast niektóre siły pokojowe posiadają mandat do zapewnienia ochrony, co niekiedy utrudnia działania humanitarne. W niektórych regionach coraz większą rolę odgrywa pomoc międzyrządowa oraz wykorzystanie zasobów wojskowych. Tak duża liczebność podmiotów skutkuje różnorodnymi motywacjami, interesami i praktykami. Tym ważniejsze staje się potwierdzenie takich zasad humanitarnych jak neutralność i niedyskryminacja.

Działalność UE w obszarze pomocy humanitarnej i ochrony ludności w 2010 r.

Za pośrednictwem Komisji (DG ECHO) UE świadczyła dostosowaną do potrzeb pomoc humanitarną oraz ułatwiała europejską pomoc rzeczową ukierunkowaną na ochronę ludności.

DG ECHO podejmuje interwencje zawsze w przypadku wystąpienia kryzysu lub klęski żywiołowej , niosąc pomoc milionom poszkodowanych na całym świecie. W 2010 r. reakcja UE na nowe lub utrzymujące się kryzysy obejmowała pomoc o wartości 1 115 mln euro, w szczególności:

- pomoc humanitarną dla około 151 milionów ludzi[2] w 80 państwach nienależących do UE, wśród których 39 państw/terytoriów uznano we wstępnych planach DG ECHO za znajdujące się w sytuacji kryzysowej;

- uruchomienie mechanizmu ochrony ludności w przypadku 28 kryzysów mających miejsce zarówno w UE, jak i poza nią.

Początkowy budżet na 2010 r. w kwocie 835 mln euro na pomoc humanitarną kilkakrotnie zwiększano w celu zapewnienia reakcji na nowe kryzysy i klęski żywiołowe mające miejsce w ciągu roku, zwłaszcza na ogromne klęski żywiołowe na Haiti i w Pakistanie.

Budżet na pomoc humanitarną zwiększano poprzez: wykorzystanie rezerwy na pomoc nadzwyczajną; wykorzystanie europejskich funduszy rozwoju przeznaczonych na pomoc humanitarną w państwach Afryki, Karaibów i Pacyfiku; oraz przez przeniesienie środków z pozycji budżetowych dotyczących innych instrumentów pomocy zewnętrznej.

Szacuje się, że z całej pomocy udzielonej w 2010 r. 44% stanowiła pomoc świadczona z powodu klęsk żywiołowych, 41% – utrzymujących się kryzysów i 15% – pomoc kryzysowa i interwencje ad hoc .

Klęski żywiołowe nadal skutkowały poważnymi stratami na całym świecie. Reagując na tego rodzaju klęski, DG ECHO stosuje strategię dwutorową:

- szybkie reagowanie , polegające na zapewnieniu pomocy humanitarnej oraz ułatwieniu i koordynacji działań mających na celu ochronę ludności, realizowanych przez państwa członkowskie UE i kraje dobrowolnie uczestniczące w mechanizmie ochrony ludności na rzecz innych państw (należących do UE lub państw trzecich) w razie uruchomienia tego mechanizmu;

- gotowość na wypadek katastrof , polegającą na określeniu obszarów geograficznych i grup ludności najbardziej narażonych na klęski żywiołowe oraz objętych szczegółowymi programami dotyczącymi gotowości na wypadek katastrof.

DG ECHO zapewniła pomoc humanitarną mającą na celu uporanie się ze skutkami następujących katastrof:

- powodzie w Beninie, Burkina Faso, Bangladeszu, Kolumbii i Pakistanie;

- trzęsienia ziemi w Chile, Indonezji i na Haiti;

- cyklony w Azji Południowej, Ameryce Środkowej i w Laosie;

- susze w Rogu Afryki, w regionie Sahel, w Boliwii i Dżibuti;

- epidemie w Republice Konga, na Haiti, w Malawi, Zimbabwe i Azji Południowo-Wschodniej.

- Specjalną pomoc zapewniono również Mongolii, dotkniętej zjawiskiem o nazwie Dzud[3], Bangladeszowi (kryzys wskutek plagi gryzoni), Filipinom (El Niño), Gwatemali, dotkniętej serią klęsk żywiołowych (wybuch wulkanu, burza tropikalna, depresja tropikalna po poważnej suszy w 2009 r.), jak również Tadżykistanowi, dotkniętemu trzęsieniem ziemi, powodziami i epidemią polio.

W kwestii „kryzysów spowodowanych przez człowieka” konflikty etniczne w południowym Kirgistanie w czerwcu 2010 r. doprowadziły do doraźnej interwencji obejmującej wiele sektorów, w tym zapewnienie schronienia, pomoc żywnościową i medyczną, doradztwo prawne i ochronę. Pogorszeniu uległa humanitarna i polityczna sytuacja w Jemenie , gdzie miało miejsce kilka otwartych konfliktów wewnątrzpaństwowych na terytorium całego kraju. Niestabilność w Rogu Afryki, zwłaszcza w Somalii, skutkuje coraz większym napływem ludności na wybrzeże Jemenu i rosnącą liczbą uchodźców osób ubiegających się o azyl. Operacje wojskowe prowadzone w następstwie kryzysu dotyczącego wewnętrznych przesiedleńców w 2009 r. w Pakistanie wywołały nowe przesiedlenia, które skłoniły DG ECHO do działań mających na celu zaspokojenie potrzeb około trzech milionów ludzi pilnie potrzebujących pomocy humanitarnej. Pod koniec roku na Wybrzeżu Kości Słoniowej miał miejsce kryzys powyborczy, który dotknął również sąsiednie kraje.

Oprócz wymienionych kryzysów Komisja musiała uporać się z kilkoma utrzymującymi się i złożonymi sytuacjami kryzysowymi . Sytuacje te dotyczyły na przykład:

- Sudanu , w którym rosnąca niepewność, w tym częste przypadki celowych porwań i nękania podmiotów zaangażowanych w pomoc humanitarną oraz skrajnie ograniczony dostęp przyczyniły się do niemalże całkowitego zaniku przestrzeni humanitarnej w Darfurze. Interwencje w dużym stopniu ograniczono do obozów, w których prowadzi się je z partnerami pracującymi w skrajnie niebezpiecznych warunkach;

- Okupowanego terytorium palestyńskiego , na którym łączne oddziaływanie czynników, takich jak blokady, ograniczenia dostępu i przemieszczania się oraz okupacja Gazy, Obszaru C Zachodniego Brzegu oraz Wschodniej Jerozolimy, sprawia, że ludność żyje w stanie wysokiego zagrożenia i zależności od zewnętrznej pomocy humanitarnej;

- Demokratycznej Republiki Konga, w której przez cały rok utrzymywały się walki, przemoc seksualna i wysiedlenia, aczkolwiek w niektórych częściach kraju odnotowano stopniową stabilizację.

Chociaż w ciągu ostatnich kilku lat zwiększyła się liczba klęsk żywiołowych i katastrof spowodowanych przez człowieka, a złożone sytuacje kryzysowe spowodowały większe straty w ludziach, nie przestrzegano zasad humanitarnych, a pracownicy organizacji humanitarnych nie mieli zapewnionego bezpieczeństwa ani ochrony, to jednak w niektórych przypadkach sytuacja humanitarna poprawiła się . Niewątpliwie obserwować można napawające nadzieją oznaki wskazujące na powodzenie interwencji humanitarnych tam, gdzie w następstwie finansowania postępuje rozwój. Tak było w przypadku Sri Lanki i Filipin w 2010 r. Sytuacja humanitarna w Sri Lance znacznie się rozwinęła. Do dziś 75 % wewnętrznych przesiedleńców wróciło do swoich miejsc pochodzenia, natomiast reszta nadal żyje u goszczących ich rodzin lub w obozach. Za sprawą swojego budżetu UE nadal jest jednym z najbardziej zaangażowanych darczyńców pomocy humanitarnej. Finansowała humanitarną akcję rozminowywania, która ułatwiła bezpieczny powrót byłych wewnętrznych przesiedleńców. Ponadto bardziej koncentrowano się na interwencjach wielosektorowych, w tym na takich elementach, jak zapewnienie schronienia, środków do życia i pomocy żywnościowej. Nadal występowały obawy związane z ochroną z uwagi na duży odsetek powracających rodzin, na których czele stały kobiety. Ostatecznie sytuacja w obszarze bezpieczeństwa utrzymywała się na stabilnym poziomie od zakończenia konfliktu i, chociaż partnerzy ECHO nadal mają ograniczony dostęp, to ogólna tendencja wskazuje na poprawę sytuacji. Sytuacja w obszarze bezpieczeństwa na Filipinach zaczęła się poprawiać wraz z postępem pokojowych rozmów między stronami oraz zawieszeniem broni nadzorowanym przez Wspólny Komitet Doradczy ds. Zawieszenia Broni i Działań Nieprzyjacielskich oraz Międzynarodowy Zespół Monitorujący pod malezyjskim dowództwem. DG ECHO nadal udzielała pomocy przesiedleńcom żyjącym w centrach ewakuacyjnych oraz wspierała akcje powrotów wewnętrznych przesiedleńców. Na koniec 2010 r. liczba przesiedleńców nie przekraczała 25 000, co potwierdza słuszność stopniowego wycofywania pomocy humanitarnej na rzecz instrumentów o dłuższej perspektywie czasowej.

W kwestii dotyczącej ochrony ludności unijny mechanizm ochrony ludności uruchamiano w ciągu roku 28 razy (11 razy w UE i 17 razy poza UE), aby zareagować np. na powodzie w Pakistanie, Albanii, Bośni i Hercegowinie, Czarnogórze, na Węgrzech, w Polsce, Rumunii, Beninie, Tadżykistanie oraz w Kolumbii; na trzęsienie ziemi i epidemię cholery na Haiti; na trzęsienie ziemi w Chile; wyciek ropy naftowej w Zatoce Meksykańskiej; gwałtowny huragan (Xynthia) w Europie Zachodniej; pożary lasów we Francji, Portugalii i Izraelu; opady śniegu w Zjednoczonym Królestwie i Niderlandach; huragany i burze tropikalne w Gwatemali i na Haiti; i w końcu na wyciek chemiczny na Węgrzech, gdzie kilka miejscowości zostało zalanych przez czerwony szlam z lokalnej fabryki aluminium. W ramach 12 misji mających na celu ocenę sytuacji i koordynację działań wysłano w sumie 48 ekspertów do różnych miejsc w UE i poza nią.

Działania przygotowawcze na 2010 r. do budowania potencjału UE w obszarze szybkiego reagowania (inicjatywa Parlamentu Europejskiego zapoczątkowana w 2008 r., odnowiona w roku 2009 i po raz ostatni w roku 2010) zaowocowały dobrymi projektami, przyczyniając się również do dalszego rozwoju w obszarze modułów. W 2010 r. zapewniono europejski potencjał szybkiego reagowania w czterech obszarach i na zasadzie gotowości w ramach tego programu po raz pierwszy wykorzystano go na potrzeby sytuacji kryzysowych w formie nowoczesnego punktu medycznego z oddziałem chirurgicznym oraz instalacji do uzdatniania wody wskutek trzęsienia ziemi na Haiti, wysokowydajnego modułu pompującego w następstwie powodzi w Polsce i Mołdawii oraz zespołu pomocy technicznej i wsparcia na Haiti w związku z epidemią cholery.

W 2010 r. radykalnie wzrosła liczba działań transportowych (55, z czego 50 w formie bezpośrednich dotacji i 5 na podstawie umów ramowych z pośrednikiem transportowym).

Nadal kontynuowany jest przegląd bieżącej polityki w obszarze ochrony ludności zapoczątkowany w 2010 r.

W poniższej tabeli wskazano sposób przydzielania funduszy UE na pomoc humanitarną i ochronę ludności według regionów w 2010 r., zgodnie z zasadą dostosowania pomocy do potrzeb (w tysiącach euro).

[pic]

W odróżnieniu od działań mających na celu ochronę ludności DG ECHO w zasadzie nie udziela bezpośredniej pomocy humanitarnej w miejscu wydarzeń, lecz wypełnia swój mandat, przyznając fundusze około 200 partnerom , do których zaliczają się organizacje pozarządowe, agencje Narodów Zjednoczonych, inne organizacje międzynarodowe, takie jak Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża, Międzynarodowa Federacja Stowarzyszeń Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca oraz niektóre wyspecjalizowane agencje z państw członkowskich UE.

Dla DG ECHO ważne jest posiadanie wielu różnych partnerów, gdyż w ten sposób może ona zaspokoić coraz większą listę potrzeb w różnych częściach świata, często w coraz bardziej złożonych sytuacjach. DG ECHO zarządza dotacjami i dopłatami, wybierając najlepsze z otrzymanych ofert w celu zaspokojenia potrzeb najbardziej potrzebujących. W 2010 r. podział funduszy między partnerów DG ECHO kształtował się następująco: organizacje pozarządowe – 50 %, agencje ONZ – 39 % i organizacje międzynarodowe – 11 %.

Organizacje humanitarne borykają się z coraz trudniejszym dostępem do beneficjentów , który z jednej strony wynika z zawężenia przestrzeni humanitarnej przez rządy i podmioty pozarządowe lekceważące nawet najbardziej podstawową ochronę zapewnianą na mocy międzynarodowego prawa humanitarnego, a z drugiej strony podyktowany jest względami bezpieczeństwa. Rządy coraz częściej nakładają ograniczenia na dostawę pomocy humanitarnej (np. Sri Lanka). W wielu strefach konfliktów (np. w DRK, Somalii, Sudanie) pracownicy organizacji humanitarnych obserwują szczególnie brutalne metody walk, wymierzone również w ludność cywilną i często obejmujące stosowanie przemocy seksualnej jako narzędzia prowadzenia wojny. Przypadki ataków na pracowników organizacji niosących pomoc humanitarną, w tym morderstwa i przypadki wydalenia, zdają się wykazywać tendencję wzrostową. Darczyńcy muszą uznać fakt, że zagrożone jest nie tylko bezpieczeństwo pracowników organizacji humanitarnych, ale też dostarczane przez nich fundusze i infrastruktura, którą zapewniają. Niektóre rządy chcą posunąć się do ostateczności i przywłaszczyć sobie lub „pożyczyć” fundusze i majątek sfinansowany przez darczyńców lub wydalić organizacje niosące pomoc humanitarną zaraz po tym, jak pozbędą się już swoich środków.

Polityka w obszarze pomocy humanitarnej i ochrony ludności

Jeśli chodzi o wymiar polityczny, najważniejsze zagadnienia w obszarze polityki ujęto w przyjętym w 2007 r. Konsensusie europejskim w sprawie pomocy humanitarnej i planie działania do tego konsensusu. Jesienią 2010 r.[4] dokonano śródokresowego przeglądu tego planu działania, w wyniku którego potwierdzono znaczący postęp we wdrażaniu wszystkich obszarów działań. Wyniki tego śródokresowego przeglądu dostępne są pod adresem internetowym: http://ec.europa.eu/echo/policies/consensus_en.htm.

Dotkliwy brak bezpieczeństwa żywnościowego i pożywienia nadal dotyka wiele słabszych grup społecznych, tj. około 10% z blisko miliarda ludzi na świecie odczuwających brak bezpieczeństwa żywnościowego. W marcu Komisja przyjęła Komunikat w sprawie pomocy humanitarnej w zakresie żywności[5] . Określiła w nim ramy polityki dotyczącej działań humanitarnych UE mających na celu podjęcie większych wysiłków na rzecz rozwiązania problemu braku bezpieczeństwa żywnościowego w sytuacjach kryzysu humanitarnego, poszukując najodpowiedniejszego zestawu narzędzi na potrzeby reagowania w celu najskuteczniejszego i najefektywniejszego udzielania pomocy żywnościowej w danym kontekście humanitarnym.

Komisja przedstawiła również wnioski mające na celu wzmacnianie europejskiej zdolności reagowania w przypadku klęsk i katastrof . Celem tego komunikatu[6] jest zwiększenie skuteczności, spójności i dostrzegalności w oparciu o podstawowe elementy składowe reakcji UE, tj. o pomoc humanitarną i ochronę ludności, jak również wsparcie sił wojskowych, w razie konieczności i w stosownych przypadkach, tak w UE, jak i poza jej terytorium. Doświadczenia z Haiti i Pakistanu oraz z ostatnich klęsk żywiołowych w Europie będą mieć wpływ na kształt przyszłych propozycji w tej dziedzinie.

W następstwie wejścia w życie Traktatu z Lizbony Komisja w ścisłej konsultacji z państwami członkowskimi i innymi zainteresowanymi stronami prowadzi prace nad utworzeniem Europejskiego Ochotniczego Korpusu Pomocy Humanitarnej ( EVHAC)[7] , zgodnie z postanowieniami art. 214 ust. 5. W listopadzie przyjęto komunikat, który ma umożliwić europejskim obywatelom wniesienie wkładu w działania w obszarze pomocy humanitarnej oraz uwydatnić takie europejskie wartości jak solidarność z osobami znajdującymi się w potrzebie. W następstwie przyjęcia komunikatu, w 2011 r. podjęte zostaną działania pilotażowe, działania w ramach Europejskiego Roku Wolontariatu , a także opracowany zostanie wniosek ustawodawczy mający na celu utworzenie Europejskiego Ochotniczego Korpusu Pomocy Humanitarnej.

Przeprowadzony w 2010 r. specjalny sondaż Eurobarometru na temat pomocy humanitarnej wykazał, że wśród obywateli UE występuje wysoki poziom solidarności z ofiarami konfliktów i klęsk żywiołowych mających miejsce poza UE. Ośmiu na dziesięciu obywateli uważa finansowanie przez UE pomocy humanitarnej poza jej granicami za ważne.

Komisja wspiera działania w obszarze gotowości na wypadek katastrof w regionach podatnych na klęski żywiołowe, aby pomóc lokalnym społecznościom w szybkim i skutecznym reagowaniu na wypadek klęski, umożliwiając tym samym uratowanie życia wielu ludziom. Komisja nadal wspierała programy DIPECHO zapoczątkowane w 2009 r., jak również nowe programy w Afryce Południowej, Azji Środkowej, Azji Południowo-Wschodniej oraz w Ameryce Środkowej. Wkład w gotowość na wypadek katastrof znacznie wykracza poza plany działania DIPECHO, gdyż gotowość na wypadek katastrof czy łagodzenie skutków katastrof stanowi przedmiot wielu ważnych decyzji w sprawie finansowania pomocy humanitarnej. Włączenie w główny nurt oparto na działalności obejmującej takie dziedziny jak wspieranie infrastruktury, obronę i świadomość społeczną, łagodzenie skutków na małą skalę, mapowanie i komputeryzację danych, systemy wczesnego ostrzegania, edukację, wzmocnienie potencjału instytucjonalnego oraz zmianę klimatu.

Na mocy mandatu obejmującego ochronę ludności DG ECHO stymuluje i ułatwia współpracę 31 państw[8] uczestniczących w mechanizmie ochrony ludności i instrumencie finansowym. Za sprawą tych działań usiłuje zwiększyć skuteczność systemów na potrzeby zapobiegania klęskom żywiołowym, katastrofom technologicznym lub katastrofom spowodowanym przez człowieka oraz ochrony przed takimi katastrofami w Europie. Przykładowo w 2010 r. Komisja wydała dokument informacyjny dotyczący krajowej oceny ryzyka i mapowania na potrzeby zarządzania kryzysami, który sporządziła we współpracy z krajowymi organami państw członkowskich. Oczekuje się, że państwa członkowskie dopracują krajowe procedury zarządzania ryzykiem, korzystając z tych wytycznych. Będzie to ważny krok w kierunku podniesienia kultury zarządzania ryzykiem związanym z klęskami żywiołowymi i katastrofami w UE. Wdrożenie mechanizmu ochrony ludności i instrumentu finansowego zapewnia lepszą ochronę ludzi, środowiska, majątku i dziedzictwa kulturowego na wypadek katastrof. W obszarze gotowości wsparcie UE koncentruje się na systemach wczesnego ostrzegania, modułach oraz programie szkoleniowym w zakresie mechanizmu ochrony ludności (w 2010 r. przeszkolono ponad 870 ekspertów oraz udzielono wsparcia w przeprowadzeniu czterech kompleksowych ćwiczeń). Ponadto Komisja udzieliła finansowego wsparcia na rzecz wielu projektów obejmujących współpracę w obszarze gotowości (np. projektu udoskonalenia systemu wczesnego ostrzegania dla 30 państw europejskich przez wydłużenie okresu prognozowania do pięciu dni oraz uwzględnienie ostrzeżeń o opadach deszczu i powodziach).

Pomoc w oparciu o środki udostępniane przez państwa członkowskie udzielana jest w UE oraz w państwach trzecich dotkniętych katastrofami na wniosek rządu zainteresowanego państwa.

[1] Źródło: CRED (www.cred.be).

[2] 151 milionów, z czego 101 milionów otrzymało pomoc humanitarną, 22 miliony pomoc żywnościową, a 28 milionów objęto działaniami w ramach gotowości na wypadek katastrof.

[3] Naturalne zjawisko występujące wskutek ciągłych i obfitych opadów śniegu w połączeniu ze skrajnie niskimi temperaturami, mające miejsce po bardzo suchym okresie letnim.

[4] COM(2010) 722, SEC(2010) 1505.

[5] COM(2010) 126 (http://ec.europa.eu/echo/policies/food_assistance_en.htm).

[6] COM(2010) 600 wersja ostateczna i SEC(2010) 1243/1242

(http://ec.europa.eu/commission_2010-2014/georgieva/hot_topics/european_disaster_response_capacity_en.htm).

[7] COM(2010) 683(http://ec.europa.eu/commission_2010-2014/georgieva/hot_topics/voluntary_humanitarian_en.htm).

[8] 27 państw członkowskich UE, Norwegii, Islandii, Liechtensteinu i Chorwacji.