PL

Bruksela, dnia 16.12.2010

KOM(2010) 744 wersja ostateczna

KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY, EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO I KOMITETU REGIONÓW

W kierunku interoperacyjności europejskich usług użyteczności publicznej

KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY, EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO I KOMITETU REGIONÓW

W kierunku interoperacyjności europejskich usług użyteczności publicznej

SPIS TREŚCI

1.Wprowadzenie4

1.1.Kontekst4

1.2.Wyzwania4

2.Podstawy6

2.1.Wsparcie polityczne6

2.2.Dotychczasowe osiągnięcia6

2.3.Inicjatywy sektorowe7

3.Proponowane działania9

3.1.Ostatnie zmiany: strategia i ramy interoperacyjności9

3.2.Planowane działania11

1.Wprowadzenie

1.1.Kontekst

Działanie na rzecz interoperacyjności jest niezbędne w celu maksymalnego wykorzystania społecznego i gospodarczego potencjału technologii informacyjno-komunikacyjnych (TIK). Wymóg ten został określony w europejskiej agendzie cyfrowej 1 – jednej z inicjatyw przewodnich strategii „Europa 2020”. Agenda cyfrowa będzie mogła odnieść sukces jedynie wtedy, gdy zostanie zapewniona interoperacyjność oparta na normach i otwartych platformach.

Wykorzystanie potencjału TIK pozwoliłoby Europie na lepsze rozwiązanie niektórych z najważniejszych wyzwań społecznych. Dlatego w ramach agendy cyfrowej podkreśla się konieczność zapewnienia przez europejskie administracje publiczne sprawnych i skutecznych transgranicznych usług e-administracji. Aby ten cel osiągnąć, konieczne są: ścisła współpraca, usprawnione procedury transgraniczne i wymiana wiarygodnych informacji oparta na interoperacyjnych infrastrukturach i systemach TIK.

W niniejszym komunikacie Komisja przedstawia Europejską Strategię Interoperacyjności (ang. European Interoperability Strategy, EIS) oraz Europejskie Ramy Interoperacyjności (ang. European Interoperability Framework, EIF) dla europejskich usług użyteczności publicznej, czyli dwa kluczowe elementy agendy cyfrowej. Łącznie sprzyjają one rozwojowi interoperacyjności między administracjami publicznymi.

1.2.Wyzwania

Tworząc krajowe usługi użyteczności publicznej, państwa członkowskie muszą być bardziej świadome ryzyka powstawania nowych barier elektronicznych w przypadku, gdy dokonują wyboru rozwiązań, które nie są interoperacyjne. Te tak zwane e-bariery dzielą rynek wewnętrzny i utrudniają jego prawidłowe funkcjonowanie. Państwa członkowskie i Komisja powinny zwiększyć wysiłki, aby tego uniknąć.

Jak stwierdzono w programie prac Komisji na rok 2010 2 , jednolity rynek europejski opiera się na transgranicznych usługach użyteczności publicznej, które wspierają wdrażanie polityki UE oraz pomagają w eliminowaniu słabych punktów i w uzupełnianiu brakujących ogniw na rynku wewnętrznym. Tego rodzaju europejskie usługi użyteczności publicznej 3 w coraz większym stopniu świadczy się drogą elektroniczną.

Coraz więcej obywateli i przedsiębiorstw korzysta ze swobód oferowanych przez jednolity rynek europejski, pracując lub spędzając czas wolny poza granicami własnego kraju.

Bez europejskich usług użyteczności publicznej świadczonych z wykorzystaniem TIK oraz bez współpracy między administracjami publicznymi, obywatele zmuszeni są do bezpośredniego kontaktu z organami administracji publicznej z zagranicy – a nawet do podejmowania podróży za granicę do tych organów – w celu dostarczenia lub uzyskania informacji i dokumentów potrzebnych do pracy, nauki lub podróży w UE. Dotyczy to również przedsiębiorstw, które zamierzają podjąć działalność w więcej niż jednym państwie członkowskim.

Świadczenie europejskich usług użyteczności publicznej na rzecz europejskich obywateli i przedsiębiorstw będzie trudne, a może nawet niemożliwe, bez interoperacyjności pomiędzy europejskimi administracjami publicznymi 4 .

Zróżnicowane otoczenie prawne w poszczególnych państwach członkowskich często uniemożliwia transgraniczną wymianę informacji między organami administracji państw członkowskich. W przypadku gdy wymiana tego rodzaju jest dozwolona, informacje muszą zachować ważność prawną po obu stronach granicy oraz muszą być przestrzegane przepisy o ochronie danych zarówno w krajach pochodzenia tych informacji, jak i w krajach je otrzymujących.

W przypadku gdy administracje publiczne tworzą europejskie usługi użyteczności publicznej w celu osiągnięcia wspólnie uzgodnionych celów, konieczne jest dostosowanie procedur biznesowych.

Kolejną przeszkodą jest brak porozumienia i wytycznych co do znaczenia i formatu informacji wymienianych między państwami członkowskimi. Różne interpretacje informacji wymienianych między osobami, aplikacjami i administracjami stanowią zagrożenie dla interoperacyjności semantycznej.

Podczas wymiany informacji lub w przypadku gdy przedsiębiorstwa i obywatele pragną skontaktować się z administracją publiczną w innych państwach członkowskich, kolejnym wyzwaniem staje się wielojęzyczność.

W ramach interoperacyjności transgranicznej nie istnieje również ani wspólna infrastruktura, ani wspólna architektura; nie opracowano też jednolitych wytycznych technicznych, które mogłyby wspierać opracowanie europejskich usług użyteczności publicznej, zapewniając solidne podstawy techniczne i ograniczając powielanie wysiłków.

Dlatego interoperacyjność na poziomie prawnym, organizacyjnym, semantycznym i technicznym powinna stopniowo doprowadzić do stworzenia trwałego ekosystemu. Ułatwiłoby to skuteczne i efektywne tworzenie nowych europejskich usług użyteczności publicznej.

Liczne administracje publiczne w państwach członkowskich podejmują już kroki w celu poprawy interoperacyjności na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym, tak więc jeśli państwa członkowskie i Komisja nie będą prowadziły wspólnych działań, interoperacyjność na szczeblu UE będzie pozostawać w tyle.

Niejednokrotnie europejskie usługi użyteczności publicznej są wynikiem łączenia istniejących „podstawowych usług użyteczności publicznej” 5 , świadczonych na różnych szczeblach administracji w państwach członkowskich. Powstanie europejskich usług użyteczności publicznej będzie realne jedynie wówczas, gdy te podstawowe usługi użyteczności publicznej będą tworzone z uwzględnieniem wymogów interoperacyjności.

2.Podstawy

2.1.Wsparcie polityczne

Kwestia interoperacyjności uzyskała wysoki stopień zauważalności politycznej dopiero niedawno, zwłaszcza podczas odbywających się co dwa lata konferencji w sprawie e-administracji. Wszystkie deklaracje w sprawie e-administracji ogłoszone w okresie prezydencji belgijskiej, brytyjskiej i portugalskiej zawierały apel w sprawie interoperacyjności. W planie działania na rzecz administracji elektronicznej na lata 2006-2010 6 również uwzględniono dążenie do tego, aby e-administracja na szczeblu krajowym nie doprowadzała do powstawania nowych barier na jednolitym rynku spowodowanych fragmentacją i brakiem interoperacyjności.

W deklaracji ministerialnej z Malmö 7 z dnia 18 listopada 2009 r. – a więc całkiem niedawno – ministrowie odpowiedzialni za politykę w dziedzinie e-administracji postanowili zwiększyć niezawodność, bezpieczeństwo oraz interoperacyjność usług i systemów e-administracji na jednolitym rynku. Wyrazili zgodę na dostosowanie krajowych ram interoperacyjności do obowiązujących ram europejskich i wezwali Komisję do określenia luk w interoperacyjności transgranicznej i we wzajemnym uznawaniu, jak również do intensyfikacji działań w zakresie kluczowych elementów umożliwiających działanie e-administracji. Ponadto państwa członkowskie uznały, że należy świadczyć lepsze usługi użyteczności publicznej, przeznaczając na nie jednocześnie mniej zasobów, oraz że możliwości w zakresie usług e-administracji da się zwiększyć poprzez promowanie kultury współpracy i poprzez poprawę warunków interoperacyjności w europejskiej administracji publicznej.

2.2.Dotychczasowe osiągnięcia

Komisja stanowi siłę napędową, która wspiera modernizację usług użyteczności publicznej w całej Europie, w szczególności poprzez europejską agendę cyfrową i plan działania na rzecz europejskiej e-administracji na lata 2011-2015 8 .

W 2006 r. Komisja opublikowała komunikat w sprawie interoperacyjności paneuropejskich usług administracji elektronicznej, który przyniósł znaczące efekty. Osiągnięto je głównie dzięki programowi interoperatywnego świadczenia ogólnoeuropejskich usług eGovernment dla administracji publicznej, przedsiębiorstw i obywateli (IDABC) 9 i dzięki programowi na rzecz wspierania polityki w zakresie TIK (ICT-PSP) 10 .

Program IDABC w istotnym stopniu przyczynił się do zapewnienia interoperacyjności w zakresie wspierania elektronicznej wymiany informacji pomiędzy europejskimi administracjami publicznymi, co pośrednio korzystnie wpłynęło na funkcjonowanie jednolitego rynku. W końcowej ocenie 11 programu IDABC stwierdzono, że skoordynowane podejście może przyczynić się do szybszego osiągania wyników lepszej jakości, a także do spełnienia wymogów prawnych UE i realizacji jej celów politycznych, dzięki wspólnym rozwiązaniom opracowywanym i wdrażanym we współpracy z państwami członkowskimi. W programie rozwiązań interoperacyjnych dla europejskich administracji publicznych (ISA) 12 , który stanowi kontynuację programu IDABC zakończonego w 2009 r., jeszcze bardziej podkreśla się znaczenie interoperacyjności i współpracy na rzecz skutecznego wdrażania przepisów UE.

Program ICT-PSP w ramach programu na rzecz konkurencyjności i innowacji (CIP), czyli CIP ICT-PSP, zapewnia wsparcie w zakresie wprowadzania i wykorzystania TIK oraz wspiera rozwój lepszej jakości usług użyteczności publicznej opartych na tych technologiach. W działaniach pilotażowych umożliwiających weryfikację ogólnounijnej interoperacyjności systemów krajowych uczestniczą zarówno organizacje publiczne, jak i prywatne.

Państwa członkowskie aktywnie uczestniczą w programie ISA oraz w programie CIP ICT-PSP, osiągając jednocześnie znaczące efekty w swoich własnych krajach.

Komisja również podjęła działania wewnętrzne, głównie w ramach inicjatywy e-Komisja 13 , w których interoperacyjność jest postrzegana jako niezbędna do usprawnienia tej instytucji.

2.3.Inicjatywy sektorowe

Znaczenie interoperacyjności podkreśla się również w inicjatywach podejmowanych przez UE w wielu sektorach.

W odniesieniu do rynku wewnętrznego dyrektywa 2006/123/WE 14 dotycząca usług zobowiązuje państwa członkowskie do zapewnienia usługodawcom możliwości realizacji – drogą elektroniczną i w kontekście transgranicznym – wszystkich procedur i formalności wymaganych w przypadku świadczenia usług poza granicami własnego kraju. Niezbędna jest interoperacyjność w zakresie e-identyfikacji, podpisów elektronicznych i e-dokumentów, aby umożliwić sprawne funkcjonowanie elektronicznych procedur transgranicznych.

W zakresie środowiska dyrektywa INSPIRE 2007/2/WE 15 ustanawia infrastrukturę informacji przestrzennej w Europie do celów związanych w polityką UE dotyczącą środowiska naturalnego oraz polityk lub działań, które mogą mieć wpływ na to środowisko. W celu zapewnienia dostępności danych przestrzennych i usług we Wspólnocie oraz w kontekście interoperacyjności transgranicznej, dyrektywa ta zawiera wymóg przyjęcia wykonawczych przepisów technicznych dotyczących takich elementów niezbędnych do interoperacyjności infrastruktury, jak: metadane 16 , interoperacyjność danych przestrzennych i usług, usługi sieciowe 17 , wymiana danych i usług 18 oraz monitorowanie i sprawozdawczość 19 , jak również wymóg odpowiedniego dostosowania infrastruktur krajowych.

W odniesieniu do sprawiedliwości i spraw wewnętrznych Komisja podkreśliła 20 korzyści płynące ze zwiększenia skuteczności, interoperacyjności i efektu synergii wynikającego ze współdziałania europejskich baz danych, takich jak wizowy system informacyjny (VIS), system informacyjny Schengen (SIS), oraz europejski zautomatyzowany system identyfikacji odcisków palców (Eurodac). Zarządzanie bardziej złożonymi informacjami, np. danymi biometrycznymi, stwarza europejskim bazom danych i związanym z nimi systemom teleinformatycznym więcej problemów pod względem interoperacyjności i możliwości wykorzystania.

W odniesieniu do ceł, podatków i akcyzy Komisja koordynuje działalność operacyjną i zarządza nią, opierając się na transeuropejskich systemach teleinformatycznych, które obejmują wszystkie państwa członkowskie. Systemy te umożliwiają funkcjonowanie interoperacyjnych systemów biznesowych wdrożonych i eksploatowanych przez administracje krajowe i przez Komisję.

Rezultatem tego rodzaju inicjatyw politycznych i doświadczeń sektorowych jest uznanie interoperacyjności za element zasadniczy z punktu widzenia skutecznego, efektywnego świadczenia europejskich usług użyteczności publicznej, które wspierają i wzmacniają rynek wewnętrzny. Udane opracowanie oraz skuteczne wdrażanie strategii globalnych i sektorowych, ram prawnych, wytycznych, usług i narzędzi, jak również rozwiązań wprowadzanych w celu uzyskania czterech poziomów interoperacyjności, stanowi kluczowy aspekt, który należy brać pod uwagę jako podstawę dla dalszych działań. Dla administracji publicznych interoperacyjność przynosi korzyści np. w postaci współpracy. Ułatwia wymianę informacji oraz ich wspólne i ponowne wykorzystywanie, usprawniając w ten sposób świadczenie europejskich usług użyteczności publicznej na rzecz obywateli i przedsiębiorstw, obniżając koszty i zapobiegając powielaniu wysiłków.

3.Proponowane działania

3.1.Ostatnie zmiany: strategia i ramy interoperacyjności

Opierając się na już wykonanej pracy, Komisja podjęła współpracę z przedstawicielami wysokiego szczebla z państw członkowskich w sprawie Europejskiej Strategii Interoperacyjności w dziedzinie europejskich usług użyteczności publicznej (EIS, por. załącznik 1). Bazując na wspólnej wizji, wyznacza ona jednolite, spójne podejście w zakresie interoperacyjności. Jak wynika z uzgodnionego planu rozwoju, do 2015 r. interoperacyjność będzie znacząco wspierać świadczenie europejskich usług użyteczności publicznej poprzez:

odpowiednią organizację i właściwe procedury w zakresie zarządzania, zgodnie z polityką i celami Unii Europejskiej;

wymianę wiarygodnych informacji, możliwą dzięki wspólnie uzgodnionym, spójnym i skoordynowanym inicjatywom w zakresie interoperacyjności, z uwzględnieniem zakończenia prac nad otoczeniem prawnym, opracowania ram interoperacyjności, jak też dzięki uzgodnieniom w sprawie norm i zasad dotyczących interoperacyjności.

Aby osiągnąć ten cel, należy koordynować działania na szczeblu UE i państw członkowskich. Ponadto należy ustanowić zarządzanie interoperacyjnością na szczeblu UE.

EIS wyznacza kierunek i określa priorytety w zakresie działań niezbędnych do poprawy transgranicznej i międzysektorowej interoperacyjności, wymiany i współpracy pomiędzy europejskimi administracjami publicznymi w procesie tworzenia europejskich usług użyteczności publicznej.

Strategia obejmuje trzy grupy przyszłych działań na rzecz interoperacyjności:

wymiana wiarygodnych informacji;

architektura interoperacyjności;

ocena skutków nowego ustawodawstwa UE z punktu widzenia zastosowań TIK.

Działania będą wspierane przez środki dodatkowe związane z podnoszeniem poziomu wiedzy oraz z wymianą najlepszych praktyk.

Jednocześnie – po przeprowadzeniu szerokich konsultacji z państwami członkowskimi i z innymi zainteresowanymi podmiotami – Komisja opracowała Europejskie Ramy Interoperacyjności dla europejskich usług użyteczności publicznej (EIF, por. załącznik 2).

Ramy interoperacyjności to uzgodniony sposób podejścia w zakresie interoperacyjności dla organizacji, które w ramach współpracy pragną wspólnie świadczyć usługi użyteczności publicznej. Ramy te – w zakresie ich stosowania – określają takie wspólne elementy, jak słownictwo, pojęcia, zasady, polityki, wytyczne, zalecenia, normy, specyfikacje i praktyki.

EIF zawierają wytyczne dla europejskich administracji publicznych dotyczące definicji, tworzenia i wdrażania europejskich usług użyteczności publicznej. Wprowadzają:

12 podstawowych zasad ilustrujących oczekiwania administracji publicznych, przedsiębiorstw i obywateli w zakresie świadczenia usług użyteczności publicznej;

konceptualny model świadczenia usług użyteczności publicznej, w ramach którego ustala się strukturę europejskich usług użyteczności publicznej i podkreśla, dlaczego i gdzie konieczna jest interoperacyjność;

cztery poziomy interoperacyjności: prawny, organizacyjny, semantyczny i techniczny;

pojęcie uzgodnień dotyczących interoperacyjności, w oparciu o normy i otwarte platformy.

W EIF podkreśla się również znaczenie zarządzania interoperacyjnością i potrzebę koordynacji pomiędzy wszystkimi szczeblami administracji.

EIF zawierają konceptualny model budowy europejskich usług użyteczności publicznej. Model ten przedstawia podejście modułowe, które umożliwia łączenie różnych komponentów usług i które sprzyja ponownemu wykorzystywaniu informacji, pojęć, wzorów, rozwiązań i specyfikacji w państwach członkowskich i na szczeblu europejskim.

EIS i EIF łącznie to podstawa przyszłych działań zmierzających do poprawy interoperacyjności w zakresie świadczenia europejskich usług użyteczności publicznej. Nigdy wcześniej na taką skalę nie podejmowano prób w zakresie transgranicznej strategii interoperacyjności i związanych z nią ram, stąd dla zapewnienia jej powodzenia decydujące znaczenie będzie miało zaangażowanie wszystkich zainteresowanych podmiotów.

Aby w pełni wykorzystać możliwości jednolitego rynku cyfrowego, państwa członkowskie i Komisja muszą wspólnie działać na rzecz wdrożenia EIS, z uwzględnieniem EIF, w trakcie realizacji agendy cyfrowej.

EIS i EIF będą funkcjonować w ramach programu ISA i będą dostosowywane do wyników innych odpowiednich działań w ramach agendy cyfrowej, które związane są z interoperacyjnością i z normami, takimi jak: reforma przepisów dotyczących stosowania norm TIK w Europie, aby umożliwić stosowanie norm TIK opracowanych przez niektóre fora i konsorcja; wydanie wytycznych dotyczących praw własności intelektualnej i warunków licencjonowania niezbędnych w kontekście ustalania norm, w tym w zakresie ujawniania danych ex-ante; oraz opracowanie wytycznych w zakresie powiązania pomiędzy normami TIK a zamówieniami publicznymi, aby umożliwić organom publicznym stosowanie norm w celu promowania efektywności i ograniczania korzystania z usług tylko jednego dostawcy.

Jednocześnie Komisja pracuje nad inicjatywą e-Komisja 2011-2015. Głównym celem tej inicjatywy jest przejście od dzisiejszej „zintegrowanej” Komisji do „przekształconej” Komisji jutra. Oznacza to, że usługi użyteczności publicznej będą:

budowane pod kątem potrzeb użytkowników zewnętrznych i wewnętrznych, natomiast nie będą opierać się na strukturze organizacji;

umożliwiały pełną automatyzację kompleksowych procesów wykraczających poza granice organizacyjne;

umożliwiały wymianę informacji z zachowaniem przejrzystości usług oraz pozwolą na współpracę oraz wymianę wiedzy specjalistycznej i doświadczeń między grupami.

Przedstawiona definicja „przekształconej” Komisji pokazuje, że interoperacyjność jest istotnym elementem inicjatywy e-Komisja 2011-2015 i że będzie to jedna z naczelnych zasad jej wdrażania.

3.2.Planowane działania

Komisja będzie realizować EIS w ramach programu ISA oraz w ramach działań przewidzianych w programie CIP ICT-PSP.

Odnawialny program prac ISA przygotowywany jest przez Komisję po przeprowadzeniu przez nią konsultacji z państwami członkowskimi reprezentowanymi w komitecie zarządzającym ISA. Pierwszy program prac ISA został przyjęty przez Komisję w dniu 30 czerwca 2010 r. 21 i raz w roku będzie poddawany przeglądowi w celu odzwierciedlenia zmian w polityce lub priorytetach. Komisja realizuje program prac ISA za pośrednictwem procedur zamówień publicznych.

Podobnie dzieje się w przypadku rocznego programu prac CIP ICT-PSP, który jest sporządzany przez Komisję po przeprowadzeniu konsultacji z państwami członkowskimi reprezentowanymi w komitecie zarządzającym CIP. Ten program prac realizowany jest za pośrednictwem zaproszeń do składania wniosków. Program CIP ICT-PSP obejmuje wiele obszarów politycznych, ale kilka przewidzianych w nim dużych projektów jest bezpośrednio związanych z poprawą interoperacyjności w zakresie świadczenia europejskich usług użyteczności publicznej.

Administracje państw członkowskich oraz służby Komisji zachęca się do uwzględniania EIF we wszystkich działaniach związanych z tworzeniem europejskich usług użyteczności publicznej. EIF należy również brać pod uwagę podczas tworzenia przez administracje publiczne podobnych ram na poziomie krajowym, regionalnym lub lokalnym, bądź w określonym sektorze.

Przyjmując w szwedzkim Malmö w dniu 18 listopada 2009 r. deklarację ministerialną w sprawie e-administracji, państwa członkowskie wyraziły zgodę na dostosowanie – do roku 2013 – krajowych ram interoperacyjności do obowiązujących ram europejskich. Dlatego Komisja zachęca teraz państwa członkowskie do dostosowania ich krajowych strategii interoperacyjności do EIS, a krajowych ram interoperacyjności – do EIF.

Aby dać dobry przykład, Komisja dostosuje własną wewnętrzną strategię interoperacyjności do EIS i będzie stosowała EIF jako wytyczne w każdym przypadku, gdy opracowywane będą systemy TIK w celu wspierania ustawodawstwa UE.

Wdrażanie EIS

Działania na rzecz wspierania interoperacyjności są ujęte w trzech grupach. Do głównych działań należą:

Wymiana wiarygodnych informacji:

Państwa członkowskie uczestniczące w pilotażowych działaniach prowadzonych na dużą skalę, wspieranych w ramach programu CIP ICT-PSP, zdobywają doświadczenia we wzajemnych relacjach transgranicznych. Pozostałe państwa członkowskie są zachęcane do wzięcia udziału w obecnych działaniach pilotażowych, jak również proponuje się nowe działania pilotażowe. Pierwsze działania pilotażowe prowadzone na dużą skalę zakończą się w 2011 roku. Trwają już prace koncepcyjne nad najlepszym sposobem utrzymania tych efektów oraz nad tym, w jaki sposób program ISA może przyczynić się do przełożenia wymienionych efektów na usługi operacyjne. W stosownych przypadkach Komisja bierze udział w trwających działaniach pilotażowych, np. w działaniach dotyczących elektronicznych zamówień publicznych i interoperacyjnej e-tożsamości. Zapewnia to interoperacyjność infrastruktury Komisji względem wyników omawianych działań pilotażowych.

Architektura interoperacyjności:

Komisja będzie współpracować z państwami członkowskimi na rzecz wspólnej wizji europejskiej architektury interoperacyjności oraz – w razie potrzeby – będzie wspierać tworzenie tej architektury poprzez utworzenie wspólnej infrastruktury oraz poprzez opracowanie wspólnych usług.

Ocena skutków nowego ustawodawstwa UE z punktu widzenia zastosowań TIK:

Komisja opracowuje metodę, którą można będzie wykorzystać w procesie przygotowania aktów ustawodawczych, aby osiągnąć lepszą orientację na temat tego, w jaki sposób TIK mogą wspierać efektywne i skuteczne wdrażanie przepisów.

Uwzględnianie EIF

EIF należy brać pod uwagę podczas tworzenia przez administracje publiczne europejskich usług użyteczności publicznej oraz podczas opracowywania systemów TIK w celu wspierania realizacji polityki UE. Ramy te powinny być również uwzględniane na każdym szczeblu administracji wówczas, gdy wdrażane są usługi użyteczności publicznej, które mogą stać się częścią europejskich usług użyteczności publicznej w przyszłości.

Z uwagi na komplementarność europejskich i krajowych ram interoperacyjności, Komisja Europejska będzie nadal wspierać - w ramach programu ISA - Obserwatorium Krajowych Ram Interoperacyjności (ang. National Interoperability Framework Observatory, NIFO). Głównym celem jest w tym przypadku dostarczanie informacji na temat krajowych ram interoperacyjności, aby umożliwić administracjom publicznym wymianę doświadczeń i wiedzy na temat tego rodzaju ram.

(1) COM(2010) 245 — Europejska agenda cyfrowa — (zob. http://ec.europa.eu/information_society/digital-agenda/index_en.htm ).

(2) COM(2010) 135 — Program prac Komisji na rok 2010 — Czas na działanie (zob. http://ec.europa.eu/atwork/programmes/index_en.htm ).

(3) Europejskie usługi użyteczności publicznej to transgraniczne usługi sektora publicznego świadczone przez administracje publiczne, między samymi administracjami, albo na rzecz europejskich przedsiębiorstw i obywateli.

(4) W kontekście świadczenia europejskich usług użyteczności publicznej interoperacyjność oznacza „możliwość współdziałania różnych odrębnych organizacji na rzecz osiągnięcia uzgodnionych i korzystnych dla wszystkich stron celów, przy jednoczesnym dzieleniu się informacjami i wiedzą pomiędzy tymi organizacjami poprzez wspierane przez nie procesy biznesowe, za pomocą wymiany danych za pośrednictwem odpowiednich systemów TIK” (definicja pochodzi z Europejskich Ram Interoperacyjności).

(5) Podstawowe usługi użyteczności publicznej to najbardziej fundamentalne elementy usług, z których składają się bardziej złożone usługi użyteczności publicznej.

(6) COM (2006) 173 — Plan działania na rzecz administracji elektronicznej w ramach inicjatywy i2010: przyśpieszenie wprowadzania elektronicznych usług administracji publicznej w Europie z korzyścią dla wszystkich.

(7) http://www.egov2009.se/wp-content/uploads/Ministerial-Declaration-on-eGovernment.pdf .

(8) Wykonując postanowienia zawarte w deklaracji ministerialnej z Malmö, Komisja opracowuje obecnie plan działania na rzecz europejskiej e-administracji na lata 2011-2015.

(9) Decyzja nr 2004/387/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 kwietnia 2004 r. w sprawie interoperatywnego świadczenia ogólnoeuropejskich usług eGovernment dla administracji publicznej, przedsiębiorstw i obywateli (IDABC), Dz. U. L 144 z 30.4.2004, s. 62 (decyzja zamieszczona w Dz. U. L 181 z 18.5.2004, s. 25).

(10) Program na rzecz wspierania polityki w zakresie TIK stanowi część programu na rzecz konkurencyjności i innowacji (CIP) – decyzja nr 1639/2006/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 24 października 2006 r. ustanawiająca Program ramowy na rzecz konkurencyjności i innowacji (2007 - 2013), Dz.U. L 310 z 9.11.2006, s. 15.

(11) COM (2009) 247 — Końcowa ocena wdrożenia programu IDABC .

(12) Decyzja Parlamentu i Rady nr 922/2009/WE z dnia 16 września 2009 r. w sprawie rozwiązań interoperacyjnych dla europejskich administracji publicznych (ISA), Dz. U. L 260 z 3.10.2009, s. 11.

(13) Decyzja C(2005) 4473 z 23.11.2005 w sprawie e-Komisji 2006-2010: na rzecz sprawności i przejrzystości. Komisja opracowuje obecnie nowy plan na lata 2011-2015.

(14) Dyrektywa 2006/123/WE z dnia 12 grudnia 2006 r. dotycząca usług na rynku wewnętrznym, Dz.U. L 376 z 27.12.2006.

(15) Dyrektywa 2007/2/WE z dnia 14 marca 2007 r. ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE), Dz.U. L 108/1 z 25.4.2007.

(16) Rozporządzenie (WE) nr 1205/2008, Dz.U. L 326 z 4.12.2008, s. 12.

(17) Rozporządzenie (WE) nr 976/2009, Dz.U. L 274 z 20.10.2009, s. 9.

(18) Rozporządzenie (UE) nr 268/2010, Dz.U. L 83 z 30.3.2010, s. 8.

(19) Decyzja nr 2009/442/WE, Dz.U. L 148 z 11.6.2009, s. 18.

(20) Komunikat w sprawie zwiększenia skuteczności, interoperacyjności i efektu synergii wynikającego ze współdziałania europejskich baz danych w dziedzinie sprawiedliwości i spraw wewnętrznych, COM (2005) 597 wersja ostateczna.

(21) http://ec.europa.eu/isa/workprogramme/doc/isa_work_programme.pdf .

PL

Bruxelles, le 16.12.2010

COM(2010) 744 final

Załącznik 1

Załącznik 1

do komunikatu Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów „W kierunku interoperacyjności europejskich usług użyteczności publicznej”

Europejska Strategia Interoperacyjności (EIS)

dla

europejskich usług użyteczności publicznej

Wprowadzenie i kontekst

1.Niniejszy dokument zawiera przegląd europejskiej strategii interoperacyjności (EIS) 1 , opracowanej przez Dyrekcję Generalną ds. Informatyki Komisji Europejskiej. Celem EIS jest zapewnienie wytycznych i wyznaczenie priorytetów w odniesieniu do działań koniecznych do uzyskania poprawy współdziałania, wymiany i współpracy pomiędzy europejskimi administracjami publicznymi – w kontekście transgranicznym i międzysektorowym – w procesie wdrażania europejskich usług użyteczności publicznej 2 . Strategię przygotowano w ramach programu IDABC 3 , a ostateczny kształt nadano jej po zakończeniu konsultacji publicznych w ramach programu ISA 4 , który tę strategię obejmuje.

2.Celem niniejszego dokumentu jest:

prezentacja krótkiego przeglądu podejścia i metod stosowanych w procesie przygotowania EIS mających na celu uwzględnienie priorytetów wyznaczonych przez państwa członkowskie;

przedstawienie zaleceń opracowanych na podstawie dwóch sprawozdań sporządzonych w trakcie przygotowywania EIS:

a.sprawozdania końcowego dotyczącego pierwszego etapu, ogłoszonego w maju 2009 r. i przedstawionego na posiedzeniu konsultantów krajowych ds. informatyzacji z państw członkowskich w dniu 26 czerwca 2009 r., w którym to sprawozdaniu przedstawiono wnioski zamykające pierwszy etap, a są nimi: wizja wspólna, sformułowanie problemów, główne obszary tematyczne, priorytety i cele w zakresie interoperacyjności oraz ewentualny sposób opracowania scenariuszy na drugim etapie omawianego projektu;

b.sprawozdania końcowego dotyczącego drugiego etapu, ogłoszonego w maju 2010 r., w którym skupiono uwagę na samej EIS i zaprezentowano różne poziomy EIS (poziom globalny, poziom klastru i poziom obszaru tematycznego) wraz z zestawem działań wynikających z oceny scenariuszy, co łącznie tworzy podstawę przyszłej strategii;

przedstawienie kompleksowego podejścia strategicznego w zakresie EIS proponowanego przez Komisję i uzgodnionego przez konsultantów krajowych ds. informatyzacji z państw członkowskich.

3.Interoperacyjność w działaniach administracji publicznej ma zasadnicze znaczenie dla osiągnięcia integracji europejskiej i odnosi się do głównych celów Unii Europejskiej. Państwa członkowskie i użytkownicy końcowi mają duży interes w tym, by usunięto bariery, które utrudniają swobodne świadczenie usług użyteczności publicznej w kontekście transgranicznym i międzysektorowym. O ile użytkownicy końcowi są końcowymi odbiorcami tych usług, o tyle podstawowymi partnerami w ramach EIS są europejskie administracje publiczne. Dlatego wzmożona współpraca między tymi kluczowymi podmiotami oraz większe zaangażowanie z ich strony ma zasadnicze znaczenie dla rozwoju EIS.

4.Zagadnienia interoperacyjności mają nie tylko związek z technologią, ale także dotyczą szerokiego wachlarza aspektów, takich jak: brak transgranicznej i międzysektorowej podstawy prawnej dla interoperacyjności, niewystarczająca świadomość i wola polityczna, czy też brak porozumienia w sprawie niezbędnych struktur zarządzania.

5.Bez kompleksowego podejścia do kwestii interoperacyjności istnieje ryzyko, że państwa członkowskie mogą wybierać rozwiązania wzajemnie się wykluczające, oraz że zamiast zwiększać efektywność i oszczędności, tworzyć będą jedynie nowe bariery utrudniające świadczenie europejskich usług użyteczności publicznej na rynku wewnętrznym.

6.Aby sprostać tym wyzwaniom, w czerwcu 2008 r., podczas swojego drugiego corocznego posiedzenia konsultanci krajowi ds. informatyzacji z państw członkowskich oraz przedstawiciele Komisji Europejskiej uzgodnili, że w ramach programu IDABC opracowana zostanie europejska strategia interoperacyjności, aby uwzględnić konieczność zwiększenia interoperacyjności w dziedzinie europejskich usług użyteczności publicznej.

7.Z chwilą jej przyjęcia EIS stanie się kluczowym czynnikiem z punktu widzenia nowego unijnego programu ISA na lata 2010-2015 i ewentualnie innych inicjatyw UE. EIS będzie miała także wpływ na podejmowane przez państwa członkowskie działania związane z interoperacyjnością.

8.W sprawozdaniu końcowym dotyczącym pierwszego etapu (zob. punkt 2) zapisano sformułowanie dotyczące wizji zatwierdzone przez konsultantów krajowych ds. informatyzacji z państw członkowskich. Brzmi ono, jak następuje:

„W 2015 r. interoperacyjność w znaczący sposób korzystnie wpływa na świadczenie europejskich usług użyteczności publicznej poprzez:

odpowiednią organizację i właściwe procedury w zakresie zarządzania, zgodne z polityką i celami Unii Europejskiej;

wymianę wiarygodnych informacji, która stała się możliwa dzięki wspólnie uzgodnionym, spójnym i skoordynowanym inicjatywom w zakresie interoperacyjności, obejmującym zakończenie prac nad otoczeniem prawnym, opracowanie ram interoperacyjności oraz zawarcie porozumień w sprawie norm i zasad dotyczących interoperacyjności”.

9.Po trzecim posiedzeniu konsultantów krajowych ds. informatyzacji z państw członkowskich w czerwcu 2009 r. wizja ta została przekształcona w szereg celów dla dziewięciu głównych obszarów tematycznych. Zgodnie z wnioskiem Komisji, z dziewięciu obszarów tematycznych postanowiono utworzyć trzy różne klastry: Wymiana wiarygodnych informacji, Architektura interoperacyjności i Ocena skutków nowego ustawodawstwa UE z punktu widzenia zastosowań TIK; oraz dwa środki dodatkowe: Podnoszenie poziomu wiedzy na temat interoperacyjności i Wymiana najlepszych praktyk.

10.W sprawozdaniu końcowym dotyczącym drugiego etapu (zob. punkt 2) – w odniesieniu do każdego klastra i środka dodatkowego – zaproponowano plan działania w postaci zestawu scenariuszy lub konkretnych działań.

11.Aby ukierunkować działania dotyczące klastrów i środków dodatkowych, Komisja przedstawiła podsumowanie, w którym skoncentrowała się na głównych kierunkach strategicznych. Na podstawie tego podsumowania Komisja zaproponowała kompleksowe podejście strategiczne w zakresie EIS, w którym uwzględniono konkretne wskazówki strategiczne zarówno na poziomie klastra, jak i na poziomie środków dodatkowych.

12.Komisja zaproponowała, aby połączyć podejście odgórne z podejściem oddolnym, w celu uzyskania twórczej wymiany doświadczeń poprzez testowanie i ciągłe doskonalenie istniejących ram i wytycznych pod kątem konkretnych potrzeb, a także poprzez stworzenie dodatkowych usług i narzędzi na podstawie jasno określonych potrzeb.

13.W listopadzie 2009 r., podczas swojego czwartego posiedzenia, konsultanci krajowi ds. informatyzacji z państw członkowskich zaaprobowali podejście i metodę zastosowaną na drugim etapie projektu EIS oraz zaaprobowali propozycję Komisji.

14.Propozycja Komisji oraz wnioski wynikające z czwartego posiedzenia konsultantów krajowych ds. informatyzacji stanowią kompleksowe podejście strategiczne, na którym oparty będzie program prac na najbliższe lata opracowany na potrzeby projektu ISA, oraz ewentualnie na potrzeby innych inicjatyw UE.

kompleksowe strategiczne podejście W ZAKRESIE EIS

Aby wspierać działania na rzecz interoperacyjności w Europie, Komisja proponuje połączyć dwa podejścia w ramach wyżej wymienionych trzech klastrów i dwóch środków dodatkowych:

14.1.Podejście odgórne (czyli globalne):

Uwzględnienie politycznego kontekstu i jego zmian: strategia UE 2020 i europejska agenda cyfrowa;

Opracowanie różnych ram, takich jak EIS, Europejskie Ramy Interoperacyjności (EIF), wytyczne dotyczące architektury oraz inne metody i wytyczne;

Ocena skutków proponowanego nowego ustawodawstwa UE z punktu widzenia zastosowań TIK.

14.2.Podejście oddolne (czyli sektorowe):

Praca – w ramach projektów sektorowych – nad poszczególnymi tematami (np. semantyka, wiarygodność i prywatność, architektura) zapewniająca możliwość sprostania rzeczywistym wyzwaniom związanym z interoperacyjnością. Podejście to pozwoli na sprawdzenie obecnych ram i wytycznych pod kątem konkretnych potrzeb, a ponadto stanowi gwarancję, że nowe usługi i narzędzia będą opracowywane w oparciu o jasno określone potrzeby;

Przy opracowywaniu nowych usług i narzędzi w konkretnym sektorze należy mieć na uwadze możliwość ponownego wykorzystywania tego rodzaju rozwiązań w innych sektorach.

Po zastosowaniu wymienionych połączonych sposobów podejścia w odniesieniu do celów mieszczących się w danym klastrze, Komisja proponuje skoncentrowanie się na następujących działaniach:

14.3.Klaster „Wymiana wiarygodnych informacji”:

praca w ramach ograniczonej liczby politycznie istotnych i konkretnych projektów sektorowych na szczeblu UE i na szczeblu państw członkowskich;

dalsze wspieranie – na szczeblu UE – działań na rzecz interoperacyjności elementów podstawowych, takich jak e-tożsamość, podpis elektroniczny itp.;

dalsze stosowanie podejścia stosowanego w przypadku inicjatywy SEMIC i związanej z nią metodologii;

działanie na rzecz otwarcia rejestrów podstawowych, z zastosowaniem najlepszych praktyk w tej dziedzinie i z uwzględnieniem ewentualnych zagrożeń i możliwości, jak również różnych potrzeb głównych zainteresowanych podmiotów i ich oczekiwań;

działanie na rzecz ustanowienia zintegrowanego katalogu usług oferowanych przez administracje publiczne w UE.

W ramach tego klajstru określono pewne wyzwania:

Po pierwsze, jak w te działania włączyć przemysł, organizacje normalizacyjne i inne zainteresowane podmioty?

Po drugie, przed podjęciem jakichkolwiek inicjatyw mających na celu opracowanie katalogu usług, Komisja proponuje ocenić gotowość państw członkowskich do uczestnictwa oraz określić zakres, w jakim tego rodzaju katalog będzie działać na rzecz zwiększenia interoperacyjności między państwami członkowskimi. Ponadto należy zidentyfikować i przeanalizować obecnie stosowane najlepsze praktyki w tej dziedzinie.

14.4.Klaster „Architektura interoperacyjności”:

opracowanie wspólnej wizji architektury interoperacyjności poprzez zdefiniowanie w pierwszej kolejności jej zakresu oraz zapotrzebowania na wspólne usługi infrastrukturalne i wspólne normy w zakresie interfejsów;

dostarczenie wskazówek na temat tych elementów architektury, które są przedmiotem wspólnego zainteresowania państw członkowskich;

zapewnienie systematycznego ponownego wykorzystywania podstawowych części składowych tej architektury przez Komisję przy opracowywaniu usług, z których mają korzystać państwa członkowskie. W tym przypadku obecne elementy infrastruktury usług (EIIS) 5 wraz z aplikacjami ogólnymi (IMI 6 , systemy wczesnego ostrzegania, zarządzanie dotacjami itp.) mogą być ponownie wykorzystywane i racjonalizowane. Ponadto przy współudziale UE i państw członkowskich można utworzyć katalog podstawowych części składowych dostępnych do ponownego wykorzystania przez państwa członkowskie i Komisję.

14.5.Klaster „Ocena skutków nowego ustawodawstwa UE z punktu widzenia zastosowań TIK”:

opracowanie wytycznych i metodologii na szczeblu Komisji i państw członkowskich;

sprawdzenie przydatności tych wytycznych poprzez zastosowanie ich w konkretnych przypadkach, z udziałem decydentów oraz ekspertów w dziedzinie prawa i TIK;

zapewnienie ciągłego doskonalenia wytycznych i metod na podstawie wniosków wynikających z doświadczeń;

zapewnienie powszechnego stosowania praktyki oceny skutków stosowania TIK, które powinno prowadzić do bardziej usystematyzowanego podejścia w przypadku każdego pojawienia się zmian w przepisach (np. zmiany lub uzupełnienia do przepisów odnoszących się do TIK).

14.6.Środek dodatkowy „Podnoszenie poziomu wiedzy na temat interoperacyjności”:

opracowanie kompleksowego podejścia w zakresie komunikacji;

zorganizowanie kampanii informacyjnych, początkowo dla decydentów, a następnie stopniowe schodzenie na poziom bardziej operacyjny i techniczny;

opracowanie narzędzia/modelu samooceny przeznaczonego dla administracji publicznych, aby mogły one oceniać osiągnięty przez siebie poziom zaawansowania w zakresie interoperacyjności.

14.7.Środek wspierający „Wymiana najlepszych praktyk”:

działanie na rzecz konwergencji obecnych platform współpracy UE i zapewnienie stabilności wykorzystywanych platform;

utrzymywanie – w stosownych przypadkach – obecnych społeczności na szczeblu UE w celu wymiany najlepszych praktyk i ponownego wykorzystywania wspólnych rozwiązań;

wspieranie tworzenia potencjalnych nowych społeczności wyłaniających się z innych działań w zakresie interoperacyjności.

W przypadku tego środka dodatkowego jedno ze wskazanych wyzwań brzmi: jak współpracować z podobnymi inicjatywami podejmowanymi w innych miejscach?

14.8.Dotychczas stwierdzone potencjalne zagrożenia i szanse:

gdy w odniesieniu do interoperacyjności stosuje się podejście zorientowane na projekt, niezbędne jest poparcie, zaangażowanie i uczestnictwo ze strony zainteresowanych podmiotów. Aby z powodzeniem realizować EIS, eksperci branżowi oraz eksperci z zakresu interoperacyjności muszą ze sobą współpracować, zarówno na szczeblu UE, jak i na szczeblu państw członkowskich;

nawiązywanie owocnej współpracy z przemysłem i innymi zainteresowanymi podmiotami;

wpływ technologii przełomowych (np. tzw. chmur obliczeniowych itp.) na EIS oraz na jej wdrażanie.

Kolejne kroki

15.Kolejnym wyzwaniem jest przekształcenie EIS w pakiet konkretnych projektów i wyników. Projekty te najczęściej będą stanowić program prac ISA.

16.Podczas tworzenia programu prac ISA zostaną zdefiniowane poszczególne działania i rozpocznie się wdrażanie EIS. Zostaną wskazani kierownicy projektów oraz opracowane będą zadania w ramach poszczególnych działań, aby uzyskać znaczące postępy w realizacji celów określonych dla każdego klastra.

17.Odpowiednie monitorowanie projektu i stosowna sprawozdawczość stanowić będą istotne wsparcie dla procesu wdrażania inicjatyw w dziedzinie interoperacyjności, co pociąga za sobą konieczność ustalenia odpowiednich mierników w odniesieniu do każdego działania, np. kluczowych wskaźników wyników (KPI). Monitorowanie i sprawozdawczość pozwolą na śledzenie efektywności pod kątem celów i działań, które należy ocenić i co do których należy stwierdzić, czy idą w dobrym kierunku i czy umożliwiają realizację postawionych zadań.

18.Kompleksowe ramy zarządzania portfelem projektów będą wykorzystywane do wypracowania wspólnego stanowiska i przedstawienia planu działania w odniesieniu do każdego prowadzonego lub planowanego działania. Zarządzanie portfelem zapewni wielowymiarowy obraz portfela projektów w celu oceny każdego działania w świetle EIS oraz wyraźnie pokaże, które działania przynoszą wartość dodaną z punktu widzenia interoperacyjności. Mając ogólny obraz można będzie rozważyć koszt względny związany z każdym działaniem w kontekście możliwości tworzenia wartości w ramach danego działania. Na przykład niektóre działania mogą charakteryzować się wysoką potencjalną wartością, lecz zarazem wiązać się z niewspółmiernie wysokim ryzykiem. Inne mogą zostać ponownie zdefiniowane w celu zmiany profilu ryzyka.

19.Odpowiednie zarządzanie portfelem zapewni możliwość znajdowania nieodzownych rozwiązań kompromisowych w przypadku, gdy z jednej strony istnieją ściśle określone zasoby, zagrożenia, zakresy prac oraz terminy, a z drugiej – oczekiwane efekty działania, ponieważ otoczenie podlega zmianom (obejmującym również priorytety polityczne i priorytety innych podmiotów, znajdujące odzwierciedlenie w uaktualnionych celach strategii). Innym kluczowym działaniem związanym ze strategicznym zarządzaniem projektem będzie komunikacja z zainteresowanymi podmiotami na temat portfela projektów.

-------------------

(1)  W kontekście świadczenia europejskich usług użyteczności publicznej interoperacyjność oznacza możliwość współdziałania różnych odrębnych organizacji na rzecz osiągnięcia uzgodnionych i korzystnych dla wszystkich stron celów, przy jednoczesnym dzieleniu się informacjami i wiedzą pomiędzy tymi organizacjami poprzez wspierane przez nie procesy biznesowe, za pomocą wymiany danych za pośrednictwem odpowiednich systemów TIK.

(2)  Europejskie usługi użyteczności publicznej to „transgraniczne sektorowe usługi użyteczności publicznej świadczone przez administracje publiczne, między samymi administracjami, albo na rzecz europejskich przedsiębiorstw i obywateli”.

(3)  Interoperatywne świadczenie ogólnoeuropejskich usług eGovernment dla administracji publicznej, przedsiębiorstw i obywateli – program przyjęty przez Parlament Europejski i Radę w dniu 21 kwietnia 2004 r.

(4)  Rozwiązania interoperacyjne dla europejskich administracji publicznych, program przyjęty przez Parlament Europejski i Radę w dniu 16 września 2009 r.

(5)  Europejskie usługi infrastrukturalne w zakresie interoperacyjności.

(6)  System wymiany informacji na rynku wewnętrznym.

PL

Bruxelles, le 16.12.2010

COM(2010) 744 final

załącznik 2

Załącznik 2

do komunikatu Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów „W kierunku interoperacyjności europejskich usług użyteczności publicznej”

Europejskie Ramy Interoperacyjności (EIF)

dla

europejskich usług użyteczności publicznej

SPIS TREŚCI

SPIS TREŚCI    

1    Wstęp do europejskich ram interoperacyjności    

1.1    Cel i ramy prawne    

1.2    Definicje    

1.2.1    Europejskie usługi użyteczności publicznej    

1.2.2    Interoperacyjność    

1.2.3    Ramy interoperacyjności    

1.3    Potrzeby w zakresie interoperacyjności i wynikające z niej korzyści    

1.4    Zalecenia EIF    

1.5    Kontekst    

1.5.1    Polityczny i historyczny kontekst interoperacyjności w UE    

1.5.2    Ramy interoperacyjności    

1.6    Scenariusze świadczenia europejskich usług użyteczności publicznej    

1.6.1    Scenariusz 1: Bezpośrednia interakcja między przedsiębiorstwami/obywatelami a administracją zagraniczną    

1.6.2    Scenariusz 2: Wymiana informacji między administracjami nt. wniosków kierowanych przez przedsiębiorstwa/obywateli    

1.6.3    Scenariusz 3: Wymiana informacji między administracją krajową a instytucjami UE    

1.6.4    Przykłady europejskich usług użyteczności publicznej    

1.7    Struktura dokumentu    

2    Podstawowe zasady europejskich usług użyteczności publicznej    

2.1    Wprowadzenie    

2.2    Zasada podstawowa 1: Pomocniczość i proporcjonalność    

2.3    Zasada podstawowa 2: Zorientowanie na potrzeby użytkownika    

2.4    Zasada podstawowa 3: Włączenie i dostępność    

2.5    Zasada podstawowa 4: Bezpieczeństwo i prywatność    

2.6    Zasada podstawowa 5: Wielojęzyczność    

2.7    Zasada podstawowa 6: Uproszczenie administracyjne    

2.8    Zasada podstawowa 7: Przejrzystość    

2.9    Zasada podstawowa 8: Ochrona informacji    

2.10    Zasada podstawowa 9: Otwartość    

2.11    Zasada podstawowa 10: Ponowne wykorzystanie    

2.12    Zasada podstawowa 11: Neutralność technologiczna i przystosowalność    

2.13    Zasada podstawowa 12: Skuteczność i wydajność    

3    Konceptualny model usług użyteczności publicznej    

3.1    Wstęp    

3.2    Główne założenia modelu konceptualnego    

3.2.1    Podstawowe usługi użyteczności publicznej    

3.2.2    Warstwa bezpiecznej wymiany danych    

3.2.3    Warstwa usług zintegrowanych    

3.3    Zastosowanie modelu konceptualnego    

3.3.1    Przykład transgraniczny    

3.3.2    Przykład międzysektorowy    

3.3.3    Przykład międzyadministracyjny    

4    Poziomy interoperacyjności    

4.1    Wstęp    

4.2    Kontekst polityczny    

4.3    Interoperacyjność prawna    

4.4    Interoperacyjność organizacyjna    

4.4.1    Dostosowanie procesów biznesowych    

4.4.2    Relacje organizacyjne    

4.4.3    Zarządzanie zmianą    

4.5    Interoperacyjność semantyczna    

4.5.1    Inicjatywa UE na rzecz interoperacyjności semantycznej    

4.6    Interoperacyjność techniczna    

5    Umowy w sprawie interoperacyjności    

5.1    Wstęp    

5.2    Ocena i wybór sformalizowanych specyfikacji    

5.2.1    Specyfikacje, otwartość i ponowne wykorzystanie    

5.3    Wkład w proces normalizacji    

6    Zarządzanie interoperacyjnością    

7    Skróty i glosariusz    

7.1    Skróty    

7.2    Glosariusz    

1Wstęp do europejskich ram interoperacyjności

1.1Cel i ramy prawne

Celem europejskich ram interoperacyjności (ang. European Interoperability Framework, EIF) jest:

promowanie i wspieranie świadczenia europejskich usług użyteczności publicznej poprzez wzmacnianie interoperacyjności transgranicznej i międzysektorowej 1 ;

zapewnienie administracji publicznej wskazówek przydatnych w jej działaniach obejmujących świadczenie europejskich usług użyteczności publicznej na rzecz przedsiębiorstw 2  i obywateli;

uzupełnienie i powiązanie ze sobą poszczególnych krajowych ram interoperacyjności (ang. National Interoperability Frameworks, NIF) na szczeblu europejskim.

Niniejszy dokument o charakterze nietechnicznym jest skierowany do wszystkich osób zajmujących się definiowaniem, tworzeniem i wdrażaniem europejskich usług użyteczności publicznej.

EIF powinny być uwzględniane przy podejmowaniu decyzji w sprawie europejskich usług użyteczności publicznej wspierających wdrażanie unijnych inicjatyw politycznych. EIF powinny być również uwzględniane w trakcie tworzenia usług użyteczności publicznej, które będą mogły być powtórnie wykorzystywane w przyszłości w ramach świadczenia europejskich usług użyteczności publicznej.

EIF są utrzymywane w ramach programu ISA 3 , w ścisłej współpracy między państwami członkowskimi a Komisją. Współpraca ta odbywa się w duchu art. 170 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Zgodnie z tym artykułem, aby ułatwiać realizację celów w zakresie rynku wewnętrznego określonych w art. 26, Unia Europejska powinna wspierać tworzenie i rozwijanie sieci transeuropejskich i sprzyjać wzajemnym połączeniom i interoperacyjności sieci krajowych, jak również ułatwiać dostęp do tych sieci.

EIF przyczyniają się do lepszego funkcjonowania rynku wewnętrznego, zwiększając interoperacyjność wśród europejskich administracji publicznych.

1.2Definicje

1.2.1Europejskie usługi użyteczności publicznej

W niniejszym dokumencie europejskie usługi użyteczności publicznej oznaczają „transgraniczne usługi sektora publicznego świadczone przez administracje publiczne 4 , albo dla siebie wzajemnie, albo na rzecz europejskich przedsiębiorstw i obywateli”. 

Chociaż świadczenie europejskich usług użyteczności publicznej nie zawsze odbywa się z wykorzystaniem technologii informacyjno-komunikacyjnych (TIK), w większości przypadków opiera się ono na wzajemnym połączeniu – zazwyczaj wykonanych na zamówienie – systemów oprogramowania 5 opracowanych przez administracje publiczne.

1.2.2Interoperacyjność

W EIF interoperacyjność rozpatrywana jest w ściśle określonym kontekście świadczenia europejskich usług użyteczności publicznej.

Chociaż świadczenie europejskich usług użyteczności publicznej niemal zawsze wiąże się z wymianą danych między systemami TIK, interoperacyjność jest szerszym pojęciem, obejmującym zdolność organizacji do współdziałania na rzecz realizacji obopólnie korzystnych i wspólnie uzgodnionych celów.

Dlatego w EIF stosuje się następującą definicję 6 :

„W kontekście świadczenia europejskich usług użyteczności publicznej interoperacyjność oznacza możliwość współdziałania różnych odrębnych organizacji na rzecz osiągnięcia uzgodnionych i korzystnych dla wszystkich stron celów, przy jednoczesnym dzieleniu się informacjami i wiedzą pomiędzy tymi organizacjami poprzez wspierane przez nie procesy biznesowe, za pomocą wymiany danych za pośrednictwem odpowiednich systemów TIK”.

Ze swej natury interoperacyjność jest wielostronna i najlepiej jest rozumieć ją jako wspólną wartość danej społeczności.

1.2.3Ramy interoperacyjności

„Ramy interoperacyjności to uzgodnione podejście do interoperacyjności przewidziane dla organizacji pragnących współdziałać ze sobą na rzecz wspólnego świadczenia usług użyteczności publicznej. Z zastrzeżeniem zakresu ich zastosowania, ramy określają zbiór wspólnych elementów, takich jak słownictwo, koncepcje, zasady, strategie, wytyczne, zalecenia, normy, specyfikacje i praktyki.”

1.3Potrzeby w zakresie interoperacyjności i wynikające z niej korzyści

Interoperacyjność jest zarówno warunkiem wstępnym, jak i czynnikiem ułatwiającym efektywne świadczenie europejskich usług użyteczności publicznej. Interoperacyjność jest odpowiedzią na potrzebę:

współpracy między administracjami publicznymi mającej na celu ustanowienie usług użyteczności publicznej;

wymiany informacji między administracjami publicznymi w celu wypełnienia wymogów prawnych lub zobowiązań politycznych;

dzielenia się informacjami i ich ponownego wykorzystywania przez administracje publiczne w celu zwiększenia wydajności administracyjnej i ograniczenia biurokracji z korzyścią dla obywateli i przedsiębiorstw.

Rezultatem interoperacyjności jest:

usprawnienie świadczenia usług użyteczności publicznej na rzecz obywateli i przedsiębiorstw poprzez ułatwienie świadczenia usług użyteczności publicznej na zasadach jednego okienka;

zmniejszenie kosztów ponoszonych przez administracje publiczne, przedsiębiorstwa i obywateli wynikające z efektowności świadczenia usług użyteczności publicznej.

1.4Zalecenia EIF

EIF zawierają zalecenia dotyczące szczegółowych wymogów interoperacyjności. Realizacja tych zaleceń stworzy środowisko sprzyjające tworzeniu nowych usług użyteczności publicznej przez administrację publiczną. Pomoże to kultywować europejski ekosystem usług użyteczności publicznej 7 , którego częścią będą ludzie zaznajomieni z interoperacyjnością, organizacje gotowe do współpracy, a także wspólne struktury, narzędzia i usługi pomocne w tworzeniu europejskich usług użyteczności publicznej.

1.5Kontekst

EIF są jedną z szeregu inicjatyw na rzecz interoperacyjności, które mają na celu wspieranie tworzenia europejskich usług użyteczności publicznej.

Poniższy rysunek przedstawia powiązania między tymi inicjatywami: europejska strategia interoperacyjności (ang. European Interoperability Strategy, EIS), EIF, europejskie wytyczne w sprawie interoperacyjności, europejskie usługi i narzędzia interoperacyjności, a także działania na rzecz ustanowienia europejskich usług użyteczności publicznej.

Inicjatywy w dziedzinie interoperacyjności wspierające działania na rzecz ustanowienia europejskich usług użyteczności publicznej

Rys. 1-1

Należy przyjąć systematyczne podejście do regulowania interoperacyjności na szczeblu UE, obejmujące wyznaczenie szczegółowych celów. W tym celu EIS (europejska strategia interoperacyjności) 8  zapewnia podstawy organizacyjnych, finansowych i operacyjnych ram wspierania interoperacyjności transgranicznej lub międzysektorowej. EIS jest dokumentem determinującym EIF i inne powiązane działania, wyznaczając priorytety i cele strategiczne.

Celem EIF jest ułatwienie tworzenia europejskich usług użyteczności publicznej.

Europejskie wytyczne w sprawie interoperacyjności pomagają w tworzeniu europejskich usług w dziedzinie interoperacyjności i narzędzi służących świadczeniu europejskich usług użyteczności publicznej.

1.5.1Polityczny i historyczny kontekst interoperacyjności w UE

Aby wdrożyć europejskie usługi użyteczności publicznej, sektor publiczny musi stawić czoło wielu wyzwaniom. Interoperacyjność transgraniczna i międzysektorowa jest postrzegana jako jeden z głównych czynników sprostania tym wyzwaniom.

Uzyskanie interoperacyjności transgranicznej jest jednym z priorytetów politycznych europejskich inicjatyw na rzecz usług użyteczności publicznej. Płynne świadczenie transgranicznych usług użyteczności publicznej (którego niezbędnym warunkiem jest interoperacyjność) może mieć potencjalnie duże znaczenie dla przedsiębiorstw i obywateli.

Przedstawione poniżej inicjatywy UE obrazują, w ujęciu historycznym, wsparcie udzielone na szczeblu politycznym na rzecz interoperacyjności między administracjami publicznymi.

Chronologia inicjatyw UE w dziedzinie interoperacyjności

Rys. 12

1.5.2Ramy interoperacyjności

Wiele administracji publicznych opracowało już całkowicie lub częściowo ramy służące interoperacyjności na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym. Zakres tych ram ogranicza się do jurysdykcji, w obrębie których ramy te zostały opracowane. Europejskie administracje publiczne muszą być jednak gotowe do współdziałania na rzecz świadczenia europejskich usług użyteczności publicznej, tak by wyjść naprzeciw potrzebom przedsiębiorstw i obywateli.

Ważne jest, by zarówno krajowe (NIF), jak i europejskie (EIF) ramy interoperacyjności, z których korzysta administracja publiczna, były do siebie dopasowane pod względem sposobów budowania interoperacyjności, tak by w trakcie tworzenia europejskich usług użyteczności publicznej państwa członkowskie mogły uzgodnić wdrożenie zaleceń zawartych w EIF.

Ze swej natury NIF są na ogół bardziej szczegółowe i niejednokrotnie bardziej nakazowe niż EIF, które funkcjonują na wyższym stopniu abstrakcji jako „metaramy” i zgodnie z zasadą pomocniczości nie narzucają państwom członkowskim konkretnych decyzji lub obowiązków. 9  

Zalecenie 1. Administracje publiczne powinny ujednolicić swoje ramy interoperacyjności z europejskimi ramami interoperacyjności w celu uwzględnienia europejskiego wymiaru świadczenia usług użyteczności publicznej.

Ponieważ EIF i NIF wzajemnie się uzupełniają, Komisja Europejska wspiera działalność Obserwatorium Krajowych Ram Interoperacyjności (ang. National Interoperability Framework Observatory, NIFO), którego głównym celem jest dostarczanie informacji na temat krajowych ram interoperacyjności z myślą o umożliwieniu wymiany doświadczeń i wiedzy między administracjami publicznymi.

1.6Scenariusze świadczenia europejskich usług użyteczności publicznej

Interoperacyjność określona w EIF ma znaczenie podczas różnych form interakcji. Europejskie usługi użyteczności publicznej, o których mowa w EIF, można podzielić według typów interakcji transgranicznej, co obrazuje poniższy wykres.

Rys. 13

Pierwszy typ interakcji to bezpośrednia interakcja między przedsiębiorstwami lub obywatelami z jednego państwa członkowskiego a administracją publiczną innego państwa członkowskiego lub administracją UE (A2B i A2C) świadczącą daną usługę użyteczności publicznej na rzecz tych przedsiębiorstw lub obywateli.

Drugi typ interakcji to interakcja między administracjami wielu państw członkowskich lub między administracjami UE (A2A). Może ona stanowić wsparcie dla administracji w zakresie świadczenia usług na rzecz przedsiębiorstw i obywateli (A2B i A2C).

1.6.1Scenariusz 1: Bezpośrednia interakcja między przedsiębiorstwami/obywatelami a administracją zagraniczną

Rys. 14

Przykład: obywatel z państwa członkowskiego Y podejmujący zatrudnienie w państwie członkowskim przeznaczenia X musi dopełnić szereg formalności w państwie członkowskim X.

1.6.2Scenariusz 2: Wymiana informacji między administracjami nt. wniosków kierowanych przez przedsiębiorstwa/obywateli

Rys. 15

Przykład: usługodawca mający swoją siedzibę w państwie członkowskim X, który chce zarejestrować swoją działalność w państwie członkowskim Y, składa wniosek o rejestrację działalności w państwie członkowskim Y. Aby rozpatrzyć wniosek i uniknąć konieczności zwracania się do usługodawcy z wnioskiem o informacje, organy administracyjne zarówno państwa członkowskiego X, jak i Y, mogą przekazywać sobie informacje bezpośrednio. Wymaga to interoperacyjności między tymi państwami członkowskimi.

1.6.3Scenariusz 3: Wymiana informacji między administracją krajową a instytucjami UE

Rys. 16

Uczestnikami tego scenariusza są zwykle sieci administracji zajmujących się danym sektorem, w którym prawo UE wymaga od administracji państwa członkowskiego gromadzenia i wymiany informacji, a także dzielenia się informacjami między sobą lub z instytucjami i agencjami UE.

Za przykład mogą posłużyć sytuacje, w których państwa członkowskie przekazują informacje i dane statystyczne właściwemu organowi UE, który następnie rozpowszechnia zebrane informacje wśród grupy zainteresowanych odbiorców.

1.6.4Przykłady europejskich usług użyteczności publicznej

Niewyczerpująca lista przykładów 10 przedstawiająca ogólne scenariusze świadczenia opisanych powyżej europejskich usług użyteczności publicznej:

1.7Struktura dokumentu

W poniższych rozdziałach EIF omówiono szereg kwestii mających zasadnicze znaczenie dla wydajności i skuteczności świadczenia europejskich usług użyteczności publicznej.

W rozdziale 2, którego tematem są „zasady podstawowe”, określono ogólne zasady leżące u podstaw europejskich usług użyteczności publicznej. Odzwierciedlają one oczekiwania obywateli, przedsiębiorstw i administracji publicznej w odniesieniu do świadczenia usług użyteczności publicznej.

Rozdział 3 przedstawia „konceptualny model usług użyteczności publicznej”. Przedstawiono w nim zasadę organizacji tworzenia europejskich usług użyteczności publicznej, ze szczególnym uwzględnieniem usług podstawowych, które mogą zostać zintegrowane w celu uzyskania usług zintegrowanych i wspierania tworzenia innych europejskich usług użyteczności publicznej w przyszłości.

Rozdział 4, który dotyczy „poziomów interoperacyjności”, zawiera omówienie poszczególnych aspektów interoperacyjności, które należy uwzględnić w trakcie tworzenia europejskich usług użyteczności publicznej, a także zawiera wspólne słownictwo służące omawianiu pojawiających się kwestii.

Rozdział 5 przedstawia podejście służące ułatwianiu współpracy między administracjami publicznymi w ramach świadczenia danej usługi użyteczności publicznej, wprowadzając pojęcia „umów w sprawie interoperacyjności”, specyfikacji sformalizowanych i specyfikacji otwartych.

Rozdział 6, dotyczący „zarządzania interoperacyjnością”, określa to, co jest potrzebne do zapewnienia interoperacyjności w trakcie świadczenia danej usługi użyteczności publicznej i do koordynowania działań w zakresie interoperacyjności na wszystkich szczeblach administracyjnych, tak by wspierać tworzenie europejskich usług użyteczności publicznej.

2Podstawowe zasady europejskich usług użyteczności publicznej

2.1Wprowadzenie

W niniejszym rozdziale określono ogólne zasady dobrej administracji, które są istotne z punktu widzenia procesu ustanawiania europejskich usług użyteczności publicznej. Składają się one na kontekst, w którym podejmowane są decyzje w sprawie europejskich usług użyteczności publicznej i w którym usługi te są wdrażane. Uzupełniają się one nawzajem, niezależnie od ich charakteru, który może być np. polityczny, prawny lub techniczny.

Te dwanaście zasad podstawowych EIF można podzielić na trzy kategorie:

pierwsza zasada określa kontekst unijnych działań w zakresie europejskich usług użyteczności publicznej;

kolejna grupa zasad podstawowych odzwierciedla ogólne potrzeby i oczekiwania użytkowników (2-8);

ostatnia grupa tworzy fundament współpracy między administracjami publicznymi (9-12).

2.2Zasada podstawowa 1: Pomocniczość i proporcjonalność

Pierwsza zasada podstawowa stanowi wezwanie do wspierania pomocniczości i proporcjonalności, o których mowa w Traktacie UE.

Zasada pomocniczości wymaga podejmowania unijnych decyzji jak najbliżej obywatela. Innymi słowy, UE nie podejmuje działań, o ile nie są one bardziej skuteczne niż działania podejmowane na szczeblu krajowym, regionalnym lub lokalnym.

Zasada proporcjonalności ogranicza działania UE do tego, co jest konieczne do osiągnięcia uzgodnionych celów polityki. Oznacza to, że UE preferuje działania pozostawiające państwom członkowskim jak największą swobodę.

Pomocniczość i proporcjonalność obowiązują również w odniesieniu do świadczenia europejskich usług użyteczności publicznej, a tym samym w odniesieniu do wymiany informacji potrzebnych do świadczenia takich usług. Wymiana informacji i wspólne świadczenie europejskich usług użyteczności publicznej będą albo wynikiem wprowadzenia unijnego ustawodawstwa, albo dobrowolnego i proaktywnego uczestnictwa organów administracji publicznej w skoordynowanych działaniach.

2.3Zasada podstawowa 2: Zorientowanie na potrzeby użytkownika

Usługi użyteczności publicznej mają służyć zaspokajaniu potrzeb obywateli i przedsiębiorstw. Ściślej rzecz biorąc, potrzeby te powinny decydować o tym, jakie usługi użyteczności publicznej są świadczone i w jaki sposób są one świadczone.

Generalnie rzecz biorąc, obywatele i przedsiębiorstwa będą oczekiwały:

bezpiecznego i elastycznego dostępu do przyjaznych dla użytkownika usług, umożliwiającego wprowadzenie ustawień osobistych;

wielokanałowego świadczenia usług, umożliwiającego dostęp do usług w dowolny sposób, w dowolnym miejscu i w dowolnym czasie;

dostępu do pojedynczego punktu kontaktowego, nawet jeżeli w świadczeniu usług musi uczestniczyć wiele administracji;

przekazywania wyłącznie tych informacji, które są konieczne do skorzystania z określonych usług użyteczności publicznej, a także przekazywania administracjom danych informacji tylko raz;

poszanowania prywatności przez administracje.

2.4Zasada podstawowa 3: Włączenie i dostępność 11  

Korzystanie z technologii informacyjno-komunikacyjnych (TIK) powinno stwarzać równe możliwości dla wszystkich obywateli i przedsiębiorstw za sprawą usług propagujących włączenie, które są powszechnie dostępne i niedyskryminujące.

Włączenie oznacza umożliwienie wszystkim korzystania z pełni możliwości, jakie stwarzają nowe technologie, w celu wyeliminowania problemów związanych z niekorzystną sytuacja społeczno-gospodarczą i wykluczeniem. Dostępność polega na zapewnieniu osobom niepełnosprawnym i osobom starszym możliwości korzystania z usług użyteczności publicznej na tym samym poziomie świadczenia usług, z jakiego korzystają inni obywatele.

Włączenie i dostępność muszą być częścią całego cyklu opracowywania europejskich usług użyteczności publicznej w zakresie projektu, treści i świadczenia usług, zgodnie ze specyfikacjami e-dostępności stosowanymi powszechnie na szczeblu europejskim i międzynarodowym. 12  

Zazwyczaj włączenie i dostępność wiążą się z wielokanałowym świadczeniem usług. Konieczne może być współistnienie tradycyjnego świadczenia usług za pomocą dokumentów papierowych i kontaktów osobistych z elektronicznym świadczeniem usług, dzięki czemu obywatele będą mieli wybór sposobu dostępu.

Włączenie i dostępność można również poprawić poprzez zapewnienie w ramach systemu możliwości występowania stron trzecich w zastępstwie obywateli trwale lub tymczasowo niebędących w stanie bezpośrednio korzystać z usług użyteczności publicznej.

Zalecenie 2. Administracje publiczne powinny zapewnić dostępność usług wszystkim obywatelom, w tym osobom niepełnosprawnym i osobom starszym, zgodnie ze specyfikacjami e-dostępności stosowanymi powszechnie na szczeblu europejskim i międzynarodowym.

2.5Zasada podstawowa 4: Bezpieczeństwo i prywatność

Obywatele i przedsiębiorstwa muszą mieć poczucie pewności, że ich kontakty z administracją publiczną odbywają się w atmosferze zaufania i w pełnej zgodności z obowiązującymi przepisami, dotyczącymi np. ochrony prywatności i danych. Oznacza to, że organy administracji publicznej muszą zagwarantować obywatelom prywatność i poufność informacji przekazywanych przez przedsiębiorstwa.

Z zastrzeżeniem ograniczeń w zakresie bezpieczeństwa, obywatele i przedsiębiorstwa powinni mieć prawo weryfikowania informacji, które zebrała o nich administracja, a także powinni być pytani o zgodę na wykorzystanie informacji do celów innych niż te, do jakich zostały one pierwotnie przekazane.

Zalecenie 3. Administracje publiczne powinny uwzględnić szczególne potrzeby związane z każdą europejską usługą użyteczności publicznej w kontekście wspólnej polityki bezpieczeństwa i prywatności.

2.6Zasada podstawowa 5: Wielojęzyczność

W trakcie tworzenia europejskich usług użyteczności publicznej należytą uwagę należy poświęcić wielojęzyczności.

Konieczne jest znalezienie równowagi między oczekiwaniami obywateli i przedsiębiorstw pod względem obsługi w ich własnym języku (językach), a zdolnością administracji publicznej państw członkowskich do oferowania usług we wszystkich urzędowych językach UE.

W idealnym przypadku ogólnoeuropejskie usługi użyteczności publicznej powinny być dostępne we wszystkich urzędowych językach UE, tak by zapewnić przestrzeganie praw i spełnić oczekiwania europejskich obywateli.

Wielojęzyczność ma znaczenie nie tylko na poziomie interfejsu użytkownika, ale na wszystkich poziomach tworzenia europejskich usług użyteczności publicznej. Dla przykładu wybór sposobu prezentacji danych może ograniczyć możliwość użycia różnych języków.

Wielojęzyczny aspekt interoperacyjności staje się również oczywisty w przypadku, gdy świadczenie europejskich usług użyteczności publicznej wymaga wymiany danych między systemami TIK znajdującymi się po różnych stronach granic językowych, ponieważ konieczne jest zachowanie znaczenia informacji będących przedmiotem wymiany. Tam gdzie jest to możliwe, informacje powinny być przekazywane w formacie niezależnym od języka, uzgodnionym między wszystkimi zaangażowanymi stronami.

Zalecenie 4. Ustanawiając europejskie usługi użyteczności publicznej, administracje publiczne powinny korzystać z systemów informatycznych i architektury technicznej uwzględniających wielojęzyczność.

2.7Zasada podstawowa 6: Uproszczenie administracyjne

Przedsiębiorstwa gromadzą – często wyłącznie w związku z wymogami prawnymi – ogromne ilości informacji, które nie dają im żadnych bezpośrednich korzyści i które nie są konieczne dla osiągnięcia celów ustawodawstwa, które wymaga spełnienia tych wymogów. Stwarza to znaczne obciążenia administracyjne 13 , które można wyrazić jako koszty ponoszone przez przedsiębiorstwa.

Dlatego w styczniu 2007 roku Komisja Europejska zaproponowała zmniejszenie obciążeń administracyjnych dla przedsiębiorstw o 25 % do 2012 roku. Aby osiągnąć ten cel, organy administracji publicznej w całej Europie będą musiały współdziałać ze sobą w trakcie tworzenia europejskich usług użyteczności publicznej.

Zasada ta jest ściśle powiązana z zasadą 2 – zorientowanie na potrzeby użytkownika.

2.8Zasada podstawowa 7: Przejrzystość

Należy umożliwić obywatelom i przedsiębiorstwom zrozumienie procesów administracyjnych. Obywatele i przedsiębiorstwa powinny mieć prawo śledzenia przebiegu procedur administracyjnych, które ich dotyczą, i powinny mieć wgląd w uzasadnienie decyzji, które mogą mieć na nie wpływ. 

Przejrzystość umożliwia ponadto obywatelom i przedsiębiorstwom przekazywanie informacji zwrotnych na temat jakości świadczonych usług użyteczności publicznej, co przyczynia się do ich poprawy i do wprowadzania nowych usług.

2.9Zasada podstawowa 8: Ochrona informacji 

Należy chronić zapisy 14 i informacje w formie elektronicznej posiadane przez administrację do celów dokumentowania procedur i decyzji. Ma to na celu zapewnienie, by zapisy i inne formy informacji zachowywały swoją czytelność, wiarygodność i integralność i były dostępne tak długo, jak to konieczne, z uwzględnieniem bezpieczeństwa i prywatności.

Aby zagwarantować długoterminową ochronę zapisów elektronicznych i innego rodzaju informacji, należy wybierać formaty zapewniające dostępność w długiej perspektywie czasowej, w tym ochronę powiązanych podpisów cyfrowych i innych certyfikatów elektronicznych, takich jak upoważnienia.

Jeżeli chodzi o źródła informacji będące w posiadaniu administracji krajowych i zarządzane przez nie, ochrona informacji jest kwestią czysto krajową. Jeżeli chodzi o europejskie usługi użyteczności publicznej i informacje niebędące informacjami o stricte krajowym charakterze, ochrona danych staje się kwestią europejską wymagającą odpowiedniej „polityki ochrony”.

Zalecenie 5. Administracje publiczne powinny wspólnie sformułować długofalową politykę ochrony zapisów elektronicznych związanych z europejskimi usługami użyteczności publicznej.

2.10Zasada podstawowa 9: Otwartość

W kontekście EIF otwartość to gotowość osób, organizacji i innych członków zainteresowanej społeczności do dzielenia się wiedzą i pobudzania debaty w obrębie tej społeczności, czego ostatecznym celem ma być budowanie wiedzy i wykorzystywanie tej wiedzy do rozwiązywania problemów.

Z zastrzeżeniem poszanowania ochrony danych i prywatności, interoperacyjność polega na dzieleniu się informacjami między współdziałającymi organizacjami i w związku z tym opiera się na otwartości.

Stosując zasadę otwartości w trakcie wspólnego opracowywania wykonywanych na zamówienie systemów oprogramowania, europejskie administracje publiczne tworzą rozwiązania, które mogą być ze sobą łączone, ponownie wykorzystywane i współdzielone, co poprawia również efektywność.

Dlatego europejskie administracje publiczne powinny dążyć do otwartości, uwzględniając potrzeby, priorytety, aspekty historyczne, budżet, sytuację rynkową i szereg innych czynników.

Zalecenie 6. Współdziałając na rzecz ustanowienia europejskich usług użyteczności publicznej, administracje publiczne powinny dążyć do otwartości, uwzględniając jednocześnie swoje priorytety i ograniczenia.

2.11Zasada podstawowa 10: Ponowne wykorzystanie

Ponowne wykorzystanie oznacza, że administracje publiczne stojące przed określonym problemem starają się znaleźć możliwości skorzystania z pracy innych, poszukując dostępnych rozwiązań, oceniając ich przydatność lub odpowiedniość z punktu widzenia tego problemu i decydując się na skorzystanie z rozwiązań, które sprawdziły się gdzie indziej.

Oznacza to, że administracje publiczne muszą być skłonne do podzielenia się z innymi swoimi rozwiązaniami, koncepcjami, strukturami, specyfikacjami, narzędziami i komponentami. Sprzyjać temu może zastosowanie zasady otwartości, o której mowa powyżej.

Naturalnie, ponowne wykorzystywanie rozwiązań i dzielenie się prowadzi do współdziałania z wykorzystaniem platform współpracy 15  na rzecz realizacji wzajemnie korzystnych i uzgodnionych wspólnych celów.

W ostatecznym rozrachunku ponowne wykorzystanie ma kluczowe znaczenie dla rozwijania europejskich usług użyteczności publicznej.

Zalecenie 7. W trakcie wdrażania europejskich usług użyteczności publicznej zachęca się administracje publiczne do ponownego wykorzystywania i dzielenia się rozwiązaniami, a także do współpracy na rzecz opracowywania wspólnych rozwiązań.

2.12Zasada podstawowa 11: Neutralność technologiczna i przystosowalność

Ustanawiając europejskie usługi publiczne, administracje publiczne powinny skupić się potrzebach funkcjonalnych i jak najdłużej odwlekać decyzje dotyczące technologii, tak by uniknąć narzucania konkretnych technologii lub produktów swoim partnerom i aby mieć możliwość dostosowania się do szybko zmieniającego się środowiska technologicznego.

Administracje publiczne powinny dbać o to, by dostęp do usług użyteczności publicznej był niezależny od konkretnych technologii lub produktów.

Zalecenie 8. Ustanawiając usługi użyteczności publicznej, administracje publiczne nie powinny narzucać obywatelom, przedsiębiorstwom i innym administracjom żadnej konkretnej technologii.

2.13Zasada podstawowa 12: Skuteczność i wydajność

Administracje publiczne powinny zagwarantować, by rozwiązania służyły przedsiębiorstwom i obywatelom w jak najbardziej skuteczny i wydajny sposób i by zapewniały najlepsze wykorzystanie pieniędzy podatników.

Istnieje wiele sposobów oceny wartości rozwiązań w dziedzinie usług użyteczności publicznej, w tym na podstawie takich czynników jak zwrot z inwestycji, całkowity koszt własności, zwiększona elastyczność i możliwości adaptacyjne, zmniejszone obciążenia administracyjne, zmniejszone ryzyko, przejrzystość, uproszczenie, usprawnienie metod pracy, a także uznanie osiągnięć i kompetencji administracji publicznej.

3Konceptualny model usług użyteczności publicznej

3.1Wstęp

W niniejszym rozdziale przedstawiono konceptualny model usług użyteczności publicznej, w ramach którego zaproponowano sposób organizacji tworzenia i funkcjonowania tych usług.

Model jest wynikiem badania, którego przedmiotem było wdrażanie usług użyteczności publicznej w państwach członkowskich, i zawiera wspólne zaobserwowane aspekty i najlepsze praktyki. Jako wzór przyszłego wdrażania europejskich usług użyteczności publicznej model pomaga w opracowaniu wspólnego słownictwa i w budowie zrozumienia głównych komponentów usług użyteczności publicznej i ich wzajemnych powiązań we wszystkich państwach członkowskich.

W ramach modelu podkreślane jest podejście modułowe do tworzenia europejskich usług użyteczności publicznej, które umożliwia wzajemne połączenie i ponowne wykorzystywanie komponentów w trakcie budowania nowych usług.

Model ten jest w swej naturze modelem ogólnym, tak więc nie jest możliwe dokładne dopasowanie do niego wszystkich obecnych lub przyszłych usług użyteczności publicznej. Model ten jest jednak na tyle ogólny, że możliwe jest jego zastosowanie na dowolnym szczeblu administracji świadczącej usługi użyteczności publicznej, począwszy od szczebla lokalnego, na szczeblu unijnym kończąc, dzięki czemu każdy szczebel administracji może świadczyć zarówno podstawowe, jak i zintegrowane usługi użyteczności publicznej. W tym sensie model precyzuje i racjonalizuje relacje między podmiotami współdziałającymi w ramach świadczenia usług użyteczności publicznej.

Model ma na celu zapewnienie praktycznych korzyści w trakcie tworzenia europejskich usług użyteczności publicznej. Na przykład rozdzielenie funkcjonalności na podstawowe usługi użyteczności publicznej z dobrze określonymi interfejsami, przewidzianymi do powtórnego użycia, uprości i usprawni wdrażanie usług zintegrowanych i ponowne wykorzystywanie komponentów usług, pozwalając na uniknięcie powielania wysiłków.

3.2Główne założenia modelu konceptualnego

W ramach modelu propagowane jest ponowne wykorzystywanie informacji, koncepcji, wzorów, rozwiązań i specyfikacji w państwach członkowskich i na szczeblu europejskim, co odzwierciedla fakt, że europejskie usługi użyteczności publicznej:

bazują na informacjach pochodzących z różnych źródeł zlokalizowanych na różnych szczeblach administracji, w różnych państwach członkowskich, oraz że

łączą one w sobie podstawowe usługi użyteczności publicznej skonstruowane niezależnie przez administracje publiczne poszczególnych państw członkowskich.

Dlatego w ramach modelu podkreśla się potrzebę modułowych, luźno połączonych komponentów usług 16 , wzajemnie powiązanych ze sobą za pomocą infrastruktury, a także potrzebę współdziałania na rzecz świadczenia europejskich usług użyteczności publicznej.

W ramach modelu wyraźnie postuluje się, by w całej UE przyjąć zorientowanie na usługi w trakcie projektowania i opracowywania systemów oraz ekosystem TIK obejmujący kompatybilne, a w niektórych przypadkach wspólnie opracowywane komponenty usług. Zorientowanie na usługi propagowane w ramach modelu jest szczególnym sposobem tworzenia i stosowania procesów biznesowych, ujętych w pakiet usług, w całym ich cyklu życia.

Zalecenie 9. Administracje publiczne powinny opracować oparty na komponentach model usług, umożliwiający ustanowienie europejskich usług publicznych poprzez ponowne wykorzystywanie w jak największym stopniu istniejących komponentów usług.

Administracje publiczne będą musiały uzgodnić wspólny system wzajemnego połączenia komponentów usług.

Istnieją dobrze znane i szeroko stosowane rozwiązania techniczne, np. usługi internetowe, które mogą posłużyć temu celowi, ale ich wdrożenie na szczeblu UE będzie wymagało wspólnych wysiłków ze strony administracji publicznych, w tym inwestycji we wspólną infrastrukturę.

Zalecenie 10. Ustanawiając europejskie usługi użyteczności publicznej, administracje publiczne powinny uzgodnić wspólny system, który posłuży luźnemu powiązaniu poszczególnych komponentów usług, a także wprowadzić konieczną infrastrukturę.

Podstawowe elementy tego modelu konceptualnego przedstawiono na poniższym wykresie:

Rys. 31

Aby lepiej zrozumieć ten model, można go podzielić na trzy warstwy: podstawowe usługi użyteczności publicznej, bezpieczna wymiana danych i zintegrowane usługi publiczne, które szczegółowo opisano w poniższych podrozdziałach.

3.2.1Podstawowe usługi użyteczności publicznej

Najniższa warstwa modelu obejmuje najbardziej podstawowe komponenty usług, na bazie których można budować europejskie usługi użyteczności publicznej. Zawiera ona trzy grupy komponentów: systemy wspomagające interoperacyjność, usługi opierające się na rejestrach podstawowych, a także usługi zewnętrzne. Wspólnie grupy te znane są jako podstawowe usługi użyteczności publicznej.

Rys. 32

Niektóre podstawowe usługi użyteczności publicznej zostały stworzone głównie do bezpośredniego stosowania przez tę administrację publiczną, która je stworzyła, lub przez jej bezpośrednich klientów, tj. przedsiębiorstwa lub obywateli, ale są one udostępniane do ponownego wykorzystania gdzie indziej w celu świadczenia zintegrowanych usług użyteczności publicznej. Inne mają charakter usług powszechnych lub infrastrukturalnych, podczas gdy reszta to usługi zewnętrzne, tj. usługi świadczone przez strony trzecie. W poniższych podrozdziałach opisano szczegółowo poszczególne rodzaje podstawowych usług użyteczności publicznej.

3.2.1.1Rejestry podstawowe

Najważniejszymi elementami są rejestry podstawowe, które są wiarygodnymi źródłami podstawowych informacji nt. takich pozycji jak osoby, przedsiębiorstwa, pojazdy, pozwolenia, budynki, grunty i drogi. Tego rodzaju rejestry podlegają prawnej kontroli administracji publicznych i są przez nie prowadzone, przy czym informacje w nich zawarte powinny być udostępniane do szerszego użytku z zastrzeżeniem odpowiednich środków bezpieczeństwa i ochrony prywatności.

Wspólną cechą wszystkich rejestrów podstawowych jest to, że są one autentyczne i autorytatywne i stanowią, oddzielnie lub łącznie, fundament usług użyteczności publicznej. Ogólnie rzecz biorąc, ich treść nie jest statyczna: rejestry te odzwierciedlają również cykl życia informacji.

Zalecenie 11. Administracje publiczne powinny udostępnić swoje autentyczne źródła informacji innym, wdrażając jednocześnie mechanizmy dostępu i kontroli w celu zapewnienia bezpieczeństwa i prywatności zgodnie z odpowiednim ustawodawstwem.

Jedną z przeszkód w przyjęciu konceptualnego modelu europejskich usług użyteczności publicznej mogą być zastane systemy. Systemy te, a także powiązane z nimi magazyny danych, mają określone cechy charakterystyczne ograniczające możliwości ich powtórnego wykorzystania (np. brak powszechnie dostępnych interfejsów) i mogą wymagać znacznego przeprojektowania, które umożliwi udostępnianie informacji tych systemów na potrzeby europejskich usług użyteczności publicznej.

Transgraniczny dostęp do autentycznych źródeł informacji zostanie ułatwiony, jeżeli interfejsy tych źródeł zostaną udostępnione do powszechnego użytku i zharmonizowane, zarówno na poziomie semantycznym, jak i technicznym.

Zalecenie 12. Pracując nad tworzeniem europejskich usług publicznych, administracje publiczne powinny opracować interfejsy umożliwiające dostęp do źródeł autentycznych i ujednolicić je na poziomie semantycznym i technicznym.

3.2.1.2Systemy wspomagające interoperacyjność

Systemy wspomagające interoperacyjność świadczą takie usługi jak tłumaczenie między protokołami, formatami i językami, lub pośredniczą w przekazywaniu informacji.

3.2.1.3Usługi zewnętrzne

Obejmują one usługi świadczone przez podmioty zewnętrzne, takie jak – na poziomie działalności gospodarczej – usługi płatności świadczone przez instytucje finansowe, lub – na poziomie infrastruktury – usługi łączności świadczone przez przedsiębiorstwa telekomunikacyjne.

3.2.2Warstwa bezpiecznej wymiany danych

Warstwa ta ma fundamentalne znaczenie dla modelu konceptualnego, ponieważ cały dostęp do podstawowych usług użyteczności publicznej odbywa się za jej pośrednictwem.

Rys. 33

3.2.2.1Bezpieczna wymiana danych

Z punktu widzenia prowadzenia działalności, administracja i inne podmioty wymieniają się oficjalnymi informacjami, co może wymagać dostępu do rejestrów podstawowych. Powinno się to odbywać za pośrednictwem bezpiecznej, zharmonizowanej, zarządzanej i kontrolowanej warstwy, umożliwiającej wymianę danych między administracją, przedsiębiorstwami i obywatelami, która jest:

zabezpieczona podpisem i certyfikatem — za pomocą ustalonych mechanizmów identyfikowana i uwierzytelniana jest tożsamość zarówno nadawcy, jak i odbiorcy;

zaszyfrowana — zapewniona jest poufność danych będących przedmiotem wymiany;

rejestrowana za pomocą dziennika — zapisy elektroniczne są rejestrowane za pomocą dziennika i archiwizowane, tak by zapewnić wymaganą prawem ścieżkę audytu.

W proponowanym modelu konceptualnym funkcje te są pogrupowane w ramach warstwy „bezpieczna wymiana danych”.

Warstwa ta powinna umożliwić bezpieczną wymianę poświadczonych komunikatów, zapisów, formularzy i innych rodzajów informacji między poszczególnymi systemami. Oprócz przekazywania danych warstwa ta powinna również posłużyć rozwiązaniu kwestii szczególnych wymagań w zakresie bezpieczeństwa, takich jak podpis elektroniczny, certyfikacja, szyfrowanie danych oraz oznaczanie daty i czasu.

Bezpieczeństwo jest jedną z głównych potencjalnych barier dla interoperacyjności, o ile nie jest zapewniane w sposób zharmonizowany i uzgodniony przez organizacje.

W modelu konceptualnym podkreśla się tę kwestię i wzywa się wszystkich usługodawców do:

zdecydowanego zajęcia się problemem bezpieczeństwa;

współpracy nad utworzeniem wspólnych ram, które pozwolą na spełnienie ich potrzeb pod względem bezpieczeństwa poprzez wprowadzenie kompatybilnych mechanizmów i wspólnie uzgodnionych specyfikacji;

osiągnięcia porozumienia w zakresie głównych charakterystyk, takich jak poziom oznaczeń ochrony, poziom autoryzacji i siła uwierzytelnienia.

Ustanawiając europejskie usługi użyteczności publicznej, administracje publiczne powinny zatem uzgodnić wspólne ramy bezpieczeństwa (zob. zalecenie nr 2).

Jednym z głównych warunków wstępnych uzyskania oczekiwanej funkcjonalności w zakresie bezpiecznej wymiany danych jest usprawnienie krajowej infrastruktury identyfikacji i uwierzytelniania w państwach członkowskich w celu stworzenia dobrze funkcjonującego systemu transgranicznego. W ramach tego systemu należy ustalić, które architektury TIK oraz dane są potrzebne w kontekście transgranicznym w celu uzyskania interoperacyjności infrastruktur identyfikacji elektronicznej istniejących obecnie w państwach członkowskich.

3.2.2.2Zarządzanie bezpiecznym systemem łączności

Zapewnienie bezpiecznej (tj. zabezpieczonej podpisem, certyfikowanej, zaszyfrowanej i rejestrowanej za pomocą dziennika) wymiany danych wymaga również kilku funkcji zarządzania, w tym:

zarządzania usługami w celu monitorowania wszystkich komunikatów dotyczących identyfikacji, uwierzytelniania, autoryzacji, transportu danych itp., w tym autoryzacji dostępu, cofnięcia dostępu i audytu;

rejestracji usług w celu zapewnienia (z zastrzeżeniem odpowiedniej autoryzacji) dostępu do dostępnych usług poprzez uprzednią lokalizację usługi i weryfikację jej wiarygodności;

rejestrowania usług za pomocą dziennika w celu zapewnienia, by wymiana danych była każdorazowo zapisywana w dzienniku dla zapewnienia dowodów na przyszłość, a w razie konieczności archiwizowana.

3.2.3Warstwa usług zintegrowanych

Zintegrowane usługi użyteczności publicznej są skonstruowane poprzez zgrupowanie szeregu podstawowych usług użyteczności publicznej, do których można uzyskać dostęp w sposób bezpieczny i kontrolowany. Mogą być one świadczone przez kilka administracji dowolnego szczebla, tj. lokalnego, regionalnego, krajowego, a nawet unijnego.

Typowa usługa zintegrowana powinna być postrzegana przez użytkowników (administrację, przedsiębiorstwa lub obywateli) jako pojedyncza usługa. W rzeczywistości przeprowadzane transakcje mogą odbywać się między różnymi krajami, sektorami i szczeblami administracji.

Zintegrowanie usług odbywa się za pomocą mechanizmów dopasowanych do określonych wymogów biznesowych. W najbardziej ogólnym przypadku, spełnienie tych wymogów może wymagać pewnej logiki biznesowej, a mechanizm wdrażania może mieć kilka różnych postaci, takich jak orkiestracja lub silnik przepływu pracy, przy czym wszystkie te formy należy objąć infrastrukturą dostępową przypominającą portal.

Rys. 34

W dzisiejszych czasach użytkownicy oczekują dostępu do usług użyteczności publicznej nie tylko poprzez rządowe portale lub strony internetowe, ale również poprzez pośredników, z którymi utrzymują stały kontakt. Dlatego usługi użyteczności publicznej powinny być projektowane w taki sposób, aby możliwe było ich wbudowanie w strony internetowe pośredników za pomocą takich mechanizmów jak strony hybrydowe i widżety, pod warunkiem zachowania przez rząd odpowiedzialności za samą usługę i zamieszczenia wyraźnych wskazówek umożliwiających użytkownikom odróżnienie usług prywatnych od publicznych.

Jeżeli zintegrowane usługi użyteczności publicznej są świadczone przez pośredników, administracja publiczna powinna ustanowić:

proces autoryzacji służący określaniu, które podstawowe usługi użyteczności publicznej mogą być ujawnione danemu pośrednikowi; oraz

proces certyfikowania pośredników służący budowaniu zaufania między użytkownikami a usługodawcami.

3.3Zastosowanie modelu konceptualnego

Siła tego modelu tkwi w jego elastyczności, umożliwiającej tworzenie różnych zintegrowanych usług poprzez łączenie podstawowych usług użyteczności publicznej wielu usługodawców. Model ten uwalnia potencjał dalszego integrowania i łączenia poszczególnych dostępnych usług. Poniższe podrozdziały zawierają opis trzech przypadków, z których wszystkie charakteryzują się dużą wartością dodaną w kontekście UE. Są to przykłady: transgraniczny, międzysektorowy i międzyadministracyjny.

3.3.1Przykład transgraniczny

Przedstawiono tu przykład europejskiej usługi użyteczności publicznej wdrożonej poprzez połączenie podstawowych usług użyteczności publicznej, w tym przypadku polegających na dostępie do krajowych rejestrów podstawowych, funkcjonujących w różnych państwach członkowskich.

Powyższy model został uproszczony w celu uzyskania większej przejrzystości.
Rys. 35

Sytuacja przedstawiona na wykresie jest wariantem pierwotnego modelu konceptualnego, który ma na celu przedstawienie jego transgranicznego zastosowania będącego wynikiem dodania granic krajowych i wskazanie tym samym, gdzie zlokalizowane są poszczególne pakiety podstawowych usług użyteczności publicznej.

Wiąże się to z wieloma kwestiami:

Zaufanie: Transgraniczne zastosowanie modelu wiąże się z zezwoleniem na dostęp do krajowych rejestrów podstawowych z zewnątrz, co wymaga wysokiego poziomu bezpieczeństwa i zaufania.

Zależność europejskich usług użyteczności publicznej i poziomu usług od usług niższego szczebla: Usługi zintegrowane zależą od podstawowych usług użyteczności publicznej świadczonych przez różne podmioty.

Wspólne specyfikacje podstawowych usług użyteczności publicznej: Fakt, że podstawowe usługi użyteczności publicznej, na których bazują zintegrowane usługi użyteczności publicznej, są opracowywane przez różne administracje publiczne, oznacza potrzebę wspólnych specyfikacji interfejsów na szczeblu technicznym i semantycznym.

Ochrona prywatności i danych: Krajowe przepisy dotyczące ochrony danych mają zastosowanie nawet w przypadku transgranicznej wymiany danych osobowych. Poprzez warstwę bezpiecznej wymiany danych wdrażane są i egzekwowane wymogi bezpieczeństwa mające zastosowanie do usług zintegrowanych. Ponieważ dane pochodzące z różnych państw członkowskich mogą podlegać różnym wymogom ochrony danych, aby wdrożyć usługi zintegrowane, należy uzgodnić zestaw wspólnych wymogów w zakresie ochrony danych.

Zalecenie 13. Pracując wspólnie nad ustanowieniem europejskich usług użyteczności publicznej, administracje publiczne powinny korzystać ze wspólnej taksonomii podstawowych usług użyteczności publicznej i uzgodnić minimalne wymogi dotyczące usług w zakresie bezpiecznej wymiany danych.

3.3.2Przykład międzysektorowy

To zastosowanie modelu konceptualnego polega na połączeniu podstawowych usług użyteczności publicznej z różnych sektorów w celu świadczenia nowych zintegrowanych usług użyteczności publicznej.

Powyższy model został uproszczony w celu uzyskania większej przejrzystości.

Rys. 36

W ramach tego zastosowania modelu interakcja między użytkownikami a zintegrowanymi usługami użyteczności publicznej świadczonymi w ramach współpracy między różnymi sektorami jest regulowana za pomocą pojedynczego punktu kontaktowego.

Aby podejście to było skuteczne, konieczne jest przyjęcie przez sektory wspólnego podejścia w zakresie definiowania usług.

3.3.3Przykład międzyadministracyjny

Przykład ten obrazuje zintegrowanie usług świadczonych na różnych szczeblach administracji rządowej na poziomie lokalnym, regionalnym, krajowym i unijnym. Poniżej przedstawiono hipotetyczny przykład.

Powyższy model został uproszczony w celu uzyskania większej przejrzystości.
Rys. 37

Wyzwanie związane z tym wariantem modelu polega na konieczności uwzględnienia złożoności wynikającej z faktu istnienia wielu usługodawców. Konieczna jest współpraca między administracjami publicznymi wszystkich szczebli.

4.1Wstęp

W niniejszym rozdziale opisano cztery poziomy interoperacyjności. Każdy z nich wymaga szczególnej uwagi w trakcie tworzenia europejskich usług użyteczności publicznej. Praktyczne zastosowanie modelu konceptualnego w odniesieniu do usług transgranicznych/międzysektorowych wymaga uwzględnienia każdego z poniższych poziomów.

Rys. 41

4.2Kontekst polityczny

Tworzenie nowych europejskich usług użyteczności publicznej jest wynikiem bezpośrednich i pośrednich działań na szczeblu politycznym, tj. nowych umów dwustronnych, wielostronnych lub europejskich.

Jeżeli wprowadzenie nowej usługi jest bezpośrednią konsekwencją nowego ustawodawstwa UE, przy okazji przyjmowania tego ustawodawstwa konieczne jest określenie zakresu, priorytetów i zasobów potrzebnych do stworzenia tej usługi i do jej funkcjonowania.

Polityczne wsparcie i środki są jednak konieczne również w przypadku, gdy nowe usługi nie są bezpośrednio powiązane z nowym ustawodawstwem, ale są tworzone z myślą o świadczeniu nowych, bardziej zorientowanych na użytkownika usług użyteczności publicznej.

Podobnie, wsparcie polityczne jest również konieczne dla działań w ramach interoperacyjności transgranicznej, tak by ułatwić współpracę między administracjami publicznymi. 17 Aby współpraca ta była skuteczna, wszystkie zainteresowane strony muszą podzielać wspólną wizję, uzgadniać cele i ustalać zbieżne priorytety. Działania na poziomie transgranicznym będą skuteczne tylko wówczas, gdy wszystkie zaangażowane państwa członkowskie wystarczająco poważnie potraktują swoje działania na rzecz realizacji uzgodnionych celów w wyznaczonych terminach i przeznaczą na ten cel wystarczające środki.

4.3Interoperacyjność prawna

Każda administracja publiczna biorąca udział w świadczeniu europejskich usług użyteczności publicznej funkcjonuje w kontekście własnych krajowych ram prawnych.

Czasami rozbieżności pomiędzy ustawodawstwem różnych państw członkowskich utrudniają, a nawet uniemożliwiają współdziałanie, nawet w przypadku gdy ustawodawstwo to jest wynikiem transponowania europejskich dyrektyw do prawa krajowego. Aby zaradzić takim sytuacjom, konieczne mogą okazać się inicjatywy ustawodawcze.

W przypadku gdy państwa członkowskie wymieniają informacje w celu świadczenia europejskich usług użyteczności publicznej, konieczne jest zachowanie ważności prawnej tych informacji po ich przekazaniu za granicę, a także przestrzeganie przepisów o ochronie danych obowiązujących zarówno w kraju wysyłającego dane, jak i w kraju odbierającego je.

Zalecenie 14. Realizując działania na rzecz ustanowienia europejskich usług użyteczności publicznej, administracje publiczne powinny należycie uwzględnić wszystkie istotne przepisy dotyczące wymiany danych, w tym przepisy o ochronie danych.

4.4Interoperacyjność organizacyjna

Ten aspekt interoperacyjności dotyczy sposobów współpracy między organizacjami, takimi jak organy administracji publicznej różnych państw członkowskich, na rzecz osiągnięcia wspólnie uzgodnionych celów. W praktyce interoperacyjność organizacyjna oznacza zintegrowanie procesów biznesowych i związanej z nimi wymiany danych. Celem interoperacyjności organizacyjnej jest również spełnianie wymagań użytkowników poprzez udostępnianie usług, czynienie ich łatwo identyfikowalnymi, dostępnymi i zorientowanymi na użytkowników.

4.4.1Dostosowanie procesów biznesowych

Aby różne organy administracji mogły współdziałać wydajnie i skutecznie w ramach świadczenia europejskich usług użyteczności publicznej, będą być może zmuszone ujednolicić swoje istniejące procesy biznesowe, a nawet określić i ustanowić nowe procesy.

Ujednolicenie procesów biznesowych oznacza ich dokumentowanie w ustalony sposób, tak by wszystkie administracje publiczne biorące udział w świadczeniu europejskich usług użyteczności publicznej mogły zrozumieć ogólny proces biznesowy oraz własną rolę w tym procesie.

Zalecenie 15. Administracje publiczne powinny dokumentować swoje procesy biznesowe i uzgodnić, w jaki sposób procesy te będą ze sobą współdziałały w ramach świadczenia europejskich usług użyteczności publicznej.

4.4.2Relacje organizacyjne

Zorientowanie usług, na którym opiera się konceptualny model usług użyteczności publicznej, oznacza, że stosunki między usługodawcami a odbiorcami usług muszą mieć wyraźną strukturę.

Wymaga to znalezienia instrumentów umożliwiających sformalizowanie wzajemnej pomocy, wspólnych działań i wzajemnie powiązanych procesów biznesowych w związku ze świadczeniem usług transgranicznych. Przykładem takich instrumentów są protokoły ustaleń (MoU) w sprawie wspólnych działań i współpracy lub umowy o poziomie usług (SLA) podpisywane między uczestniczącymi administracjami publicznymi. W przypadku działań transgranicznych najlepiej powinny to być umowy wielostronne.

Zalecenie 16. Administracje publiczne powinny określić swoje relacje organizacyjne w ramach ustanawiania europejskich usług użyteczności publicznej.

4.4.3Zarządzanie zmianą

Ponieważ dostarczenie danej europejskiej usługi użyteczności publicznej jest wynikiem wspólnej pracy stron zapewniających część tej usługi lub jej odbiorców, procesy zarządzania zmianą mają zasadnicze znaczenie dla zapewnienia adekwatności, rzetelności i ciągłości usługi świadczonej na rzecz innych administracji publicznych, przedsiębiorstw i obywateli.

Zalecenie 17. Administracje publiczne współdziałające ze sobą w ramach świadczenia europejskich usług użyteczności publicznej powinny uzgodnić procesy zarządzania zmianą, by zapewnić ciągłość świadczenia usług.

4.5Interoperacyjność semantyczna

Interoperacyjność semantyczna umożliwia organizacjom przetwarzanie informacji pochodzących z różnych źródeł zewnętrznych w sensowny sposób. Zapewnia ona precyzyjne zrozumienie i zachowanie wymienianych informacji w trakcie całego procesu wymiany między stronami.

Budowanie interoperacyjności semantycznej w kontekście UE jest stosunkowo nowym przedsięwzięciem, nierealizowanym wcześniej na taką skalę. Mimo to wiele administracji publicznych zdobyło niedawno doświadczenia w tym zakresie.

Punktem wyjścia jest stworzenie przewidzianych dla danego sektora zbiorów struktur danych i elementów danych, które można określić mianem zasobów interoperacyjności semantycznej. Po ich utworzeniu współpracujące ze sobą organizacje będą musiały uzgodnić znaczenie informacji, które będą przedmiotem wymiany. Zważywszy na istnienie różnych uwarunkowań lingwistycznych, kulturowych, prawnych i administracyjnych w państwach członkowskich, będzie to stanowiło znaczne wyzwanie. Dodatkowo sytuację komplikuje wielojęzyczność w UE.

W kontekście EIF interoperacyjność semantyczna obejmuje następujące aspekty:

interoperacyjność semantyczna, która odnosi się do znaczenia elementów danych i relacji między nimi. Wymaga opracowania słownictwa, które posłuży opisywaniu wymiany danych i sprawi, że elementy danych będą rozumiane przez komunikujące się ze sobą strony w ten sam sposób;

interoperacyjność syntaktyczna, która polega na dokładnym określeniu formatu informacji, które mają być przedmiotem wymiany pod względem gramatyki, formatu i schematów.

Uzyskanie interoperacyjności semantycznej na szczeblu europejskim wymaga przynajmniej:

uzgodnienia procesów i metodyki utworzenia zasobów interoperacyjności semantycznej;

uzgodnienia przez społeczności sektorowe i międzysektorowe sposobu korzystania z zasobów interoperacyjności semantycznej na szczeblu UE.

W związku ze złożonością zadania i znaczną liczbą zainteresowanych stron, zharmonizowanie procesów i metodyki będzie wymagało podjęcia wspólnych wysiłków.

4.5.1Inicjatywa UE na rzecz interoperacyjności semantycznej 18

Uzyskanie interoperacyjności semantycznej jest celem kilku inicjatyw, zarówno na szczeblu krajowym, jak i unijnym. Inicjatywa UE na rzecz interoperacyjności ma na celu położenie fundamentów interoperacyjności semantycznej dla europejskich usług użyteczności publicznej, we wszystkich sektorach i w ścisłej koordynacji z inicjatywami krajowymi. Zapewnia ona usługi szkoleniowe w odniesieniu do etapów projektowania i wdrażania, a także internetową platformę współpracy i dzielenia się rozwiązaniami problemów związanych z interoperacyjnością semantyczną.

Administracje publiczne tworzące usługi użyteczności publicznej powinny sprawdzić, na wczesnym etapie realizacji każdego projektu, czy możliwe jest ponowne wykorzystanie istniejących zasobów interoperacyjności semantycznej. Jeżeli nie, mogą one skorzystać z unijnej platformy interoperacyjności semantycznej, by ogłosić swoje cele i podejście wśród szerszego grona europejskich odbiorców w celu znalezienia kontaktów i podjęcia współpracy z podmiotami realizującymi inne projekty i mającymi podobne potrzeby.

Zalecenie 18. Administracje publiczne powinny wspierać zakładanie sektorowych i międzysektorowych społeczności mających na celu ułatwianie interoperacyjności semantycznej i powinny zachęcać społeczności do dzielenia się rezultatami za pomocą platform krajowych i europejskich.

4.6Interoperacyjność techniczna

Interoperacyjność techniczna obejmuje techniczne aspekty łączenia systemów informatycznych. Chodzi o takie aspekty jak specyfikacje interfejsów, usługi w zakresie zapewniania wzajemnych połączeń, usługi integrowania danych, prezentacja i wymiana danych itp.

O ile administracje publiczne mają określoną charakterystykę na poziomie politycznym, prawnym, organizacyjnym i częściowo semantycznym, o tyle na poziomie technicznym interoperacyjność nie charakteryzuje się cechami szczególnymi dla danej administracji publicznej. Dlatego też interoperacyjność techniczną należy zapewnić, o ile to możliwe, poprzez wykorzystanie specyfikacji sformalizowanych – albo norm określonych w dyrektywie UE 98/34, albo specyfikacji publikowanych przez fora i konsorcja branży TIK.

Zalecenie 19. Ustanawiając europejskie usługi użyteczności publicznej, administracje publiczne powinny uzgodnić sformalizowane specyfikacje mające na celu zapewnienie interoperacyjności technicznej.

5Umowy w sprawie interoperacyjności

5.1Wstęp

W niniejszym rozdziale przedstawiono podejście, które ma w zamierzeniu ułatwić współpracę między administracjami publicznymi w ramach świadczenia danej usługi użyteczności publicznej.

Jak wielokrotnie stwierdzono w niniejszym dokumencie, świadczenie europejskich usług użyteczności publicznej wymaga współpracy między różnymi administracjami publicznymi na poszczególnych poziomach interoperacyjności opisanych w poprzednim rozdziale. W przypadku każdego poziomu zaangażowane organizacje powinny sformalizować uzgodnienia w sprawie współpracy, zawierając umowy w sprawie interoperacyjności.

Umowy te należy sporządzać z zachowaniem poziomu szczegółowości wystarczającego do zapewnienia osiągnięcia ich celu – świadczenia określonych europejskich usług użyteczności publicznej – pozostawiając jednocześnie każdej organizacji maksymalną autonomię wewnętrzną.

Na poziomie prawnym umowy w sprawie interoperacyjności są uszczegółowiane i uzyskują moc prawną na mocy ustawodawstwa, w tym europejskich dyrektyw oraz przepisów transponujących je do krajowych porządków prawnych, lub na podstawie umów dwustronnych i wielostronnych, które nie wchodzą w zakres EIF.

Na poziomie organizacyjnym umowy w sprawie interoperacyjności mogą na przykład mieć formę MoU lub SLA określających obowiązki każdej strony uczestniczącej w transgranicznych procesach biznesowych. Umowy w sprawie interoperacyjności na poziomie organizacyjnym będą określały przewidywany poziom świadczenia usług, procedury obsługi/procedury postępowania w przypadku problemów, dane kontaktowe itp., odnosząc się, o ile to będzie konieczne, do umów podstawowych na poziomie semantycznym i technicznym.

Na poziomie semantycznym umowy w sprawie interoperacyjności mogą mieć formę taksonomii referencyjnych, schematów, wykazów kodów, słowników danych, bibliotek uporządkowanych według sektorów itd.

Na poziomie technicznym umowy w sprawie interoperacyjności zawierają specyfikacje interfejsu, protokoły komunikacyjne, specyfikacje komunikatów, formaty danych, specyfikacje bezpieczeństwa lub specyfikacje dynamicznej rejestracji i specyfikacje wykrywania usług.

O ile na poziomie prawnym i organizacyjnym umowy w sprawie interoperacyjności będą zazwyczaj ściśle uzależnione od danej usługi użyteczności publicznej, o tyle na poziomie technicznym – i w mniejszym stopniu na poziomie semantycznym – mogą one często zostać wbudowane do istniejących sformalizowanych specyfikacji.

W trakcie wdrażania umów w sprawie interoperacyjności na poziomie technicznymi i semantycznym, może istnieć wybór pomiędzy wieloma równoważnymi, konkurencyjnymi specyfikacjami, z których wszystkie mogą stanowić podstawę takich umów.

Administracje publiczne mogą zdecydować się na korzystanie z wielu sformalizowanych specyfikacji lub technologii w celu komunikowania się z obywatelami i przedsiębiorstwami. Jednak ze względów efektywności, współdziałając na rzecz świadczenia europejskich usług użyteczności publicznej powinny one w jak największym stopniu ograniczyć liczbę sformalizowanych specyfikacji i technologii.

Podobne decyzje są często podejmowane nie tylko po to, by świadczyć daną usługę użyteczności publicznej, ale w szerszym kontekście współpracy w ramach organizacji i między nimi. W tym kontekście organizacje powinny być świadome, że interfejsy wewnętrzne mogą w przyszłości stać się interfejsami zewnętrznymi, gdy tworzone będą nowe usługi użyteczności publicznej.

Decyzje dotyczące tego, jakie sformalizowane specyfikacje i technologie należy wykorzystać dla zapewnienia interoperacyjności w zakresie europejskich usług użyteczności publicznej powinny być podejmowane w oparciu o zasady przejrzystości, sprawiedliwości i niedyskryminacji. Jednym ze sposobów zapewnienia tego jest uzgodnienie wspólnej metodyki oceny i procesu wyboru.

5.2Ocena i wybór sformalizowanych specyfikacji

W trakcie wybierania sformalizowanych specyfikacji i technologii w celu zapewnienia interoperacyjności administracje publiczne powinny dokonać oceny stosownych sformalizowanych specyfikacji.

Ocena ta powinna być dopasowana do szczególnych potrzeb danej administracji publicznej w zakresie interoperacyjności, ale powinna być również oparta na kryteriach obiektywnych, związanych głównie z potrzebami w zakresie interoperacyjności funkcjonalnej. W przypadku gdy kilka sformalizowanych specyfikacji spełnia potrzeby interoperacyjności funkcjonalnej, można skorzystać z dodatkowych kryteriów związanych z jakością wdrożenia, powszechnością występowania na rynku, możliwością ponownego wykorzystania i otwartością.

Zalecenie 21. Administracje publiczne powinny stosować ustrukturyzowane, przejrzyste i obiektywne podejście do oceny i wyboru specyfikacji sformalizowanych

5.2.1Specyfikacje, otwartość i ponowne wykorzystanie

Poziom otwartości sformalizowanej specyfikacji jest ważnym elementem, który determinuje możliwość współdzielenia i ponownego wykorzystywania komponentów oprogramowania, które stosuje tę specyfikację. Otwartość ma również zastosowanie, gdy komponenty te wykorzystywane są do tworzenia nowych europejskich usług użyteczności publicznej.

W przypadku pełnego zastosowania zasady otwartości:

wszystkie zainteresowane strony mają taką samą możliwość uczestniczenia w opracowywaniu specyfikacji, a częścią procesu decyzyjnego jest publiczne sprawdzenie specyfikacji;

specyfikacja jest powszechnie dostępna dla wszystkich i może być poddana analizie;

prawa własności intelektualnej do specyfikacji udostępniane są na sprawiedliwych, rozsądnych i niedyskryminujących warunkach (ang. FRAND) 19 , nieodpłatnie, w sposób, który umożliwia jej stosowanie zarówno w przypadku oprogramowania licencjonowanego, jak i otwartego;

specyfikacja może być wdrażana i przekazywana innym w ramach różnych rozwiązań w zakresie tworzenia oprogramowania. 20

W związku z ich pozytywnym oddziaływaniem na interoperacyjność, korzystanie z takich specyfikacji, charakteryzujących się wyżej wymienionymi cechami, oraz współdzielenie i ponowne wykorzystanie oprogramowania wykorzystującego takie otwarte specyfikacje, jest propagowane w wielu deklaracjach politycznych i jest zalecane w odniesieniu do świadczenia europejskich usług użyteczności publicznej. Pozytywne efekty otwartych specyfikacji potwierdza również ekosystem Internetu.

Administracje publiczne mogą jednak zdecydować się na użycie specyfikacji otwartych w mniejszym stopniu w przypadku gdy specyfikacje otwarte nie istnieją albo nie spełniają potrzeb interoperacyjności funkcjonalnej.

We wszystkich przypadkach specyfikacje powinny być wystarczająco sprawdzone i powszechne na rynku, z wyjątkiem sytuacji, w których stosowane są w kontekście tworzenia rozwiązań innowacyjnych.

Zalecenie 22. Ustanawiając europejskie usługi użyteczności publicznej, administracje publiczne powinny preferować specyfikacje otwarte, należycie uwzględniając spełnienie potrzeb funkcjonalnych, długość obecności w użyciu i powszechność występowania na rynku.

5.3Wkład w proces normalizacji

W niektórych przypadkach administracje publiczne mogą stwierdzić, że dla określonej potrzeby w określonej dziedzinie nie są dostępne żadne sformalizowane specyfikacje. Gdy istnieje potrzeba opracowania nowych specyfikacji, administracje publiczne mogą albo same opracować te specyfikacje i zgłosić uzyskany w ten sposób rezultat do normalizacji, albo złożyć wniosek do organizacji normalizacyjnej o opracowanie nowej sformalizowanej specyfikacji. Powstałe w ten sposób sformalizowane specyfikacje powinny charakteryzować się cechami określonymi w podrozdziale 5.2.1.

Nawet jeżeli są już dostępne sformalizowane specyfikacje, ewoluują one w czasie, a doświadczenie pokazuje, że ich udoskonalenie jest często długotrwałe. Aktywne uczestnictwo rządów w procesie normalizacji łagodzi obawy związane z opóźnieniami, poprawia dostosowywanie sformalizowanych specyfikacji do potrzeb sektora publicznego i może pomóc rządom nadążyć za rozwojem innowacji technologicznych.

Zalecenie 23. Administracje publiczne powinny przewodzić pracom normalizacyjnym lub aktywnie w nich uczestniczyć, w zależności od potrzeb.

6Zarządzanie interoperacyjnością

Ze względu na swój transgraniczny, a w niektórych przypadkach międzysektorowy charakter, europejskie usługi użyteczności publicznej funkcjonują w złożonym i zmieniającym się otoczeniu.

Zapewnianie interoperacyjności instrumentów prawnych, procesów biznesowych organizacji, wymiany danych, usług i komponentów wspierających świadczenie europejskich usług użyteczności publicznej jest zadaniem ciągłym, ponieważ interoperacyjność zakłócają zmiany otoczenia, np. zmiany w zakresie ustawodawstwa, potrzeb przedsiębiorstw lub obywateli, organizacji administracji publicznej oraz zmiany w zakresie procesów biznesowych i wykorzystywanych w nich technologii.

Zalecenie 24. Zarządzając europejskimi usługami użyteczności publicznej i świadcząc je, administracje publiczne powinny zapewnić trwałość interoperacyjności.

Nawet jeżeli interoperacyjność danej usługi użyteczności publicznej jest utrzymywana, możliwość jej realizowania zależy od elementów, które są wspólne dla wielu europejskich usług użyteczności publicznej. Elementy te, które wynikają z umów w sprawie interoperacyjności zawartych poza zakresem tej europejskiej usługi użyteczności publicznej, powinny również być również stale udostępnione.

Ponadto, ponieważ wspólne elementy i umowy w sprawie interoperacyjności są wynikiem prac prowadzonych przez administracje publiczne na różnych szczeblach (lokalnym, regionalnym, krajowym, unijnym), koordynowanie i monitorowanie tych prac wymaga podejścia całościowego.

Zalecenie 25. Administracje publiczne powinny ustanowić ramy zarządzania własnymi działaniami w zakresie interoperacyjności na wszystkich szczeblach administracji.

7Skróty i glosariusz

7.1Skróty

7.2Glosariusz

(1)  Przez sektor należy rozumieć jeden z obszarów polityki, np. cła, policja, e-zdrowie, środowisko, rolnictwo itp.

(2)  W kontekście EIF do przedsiębiorstw zalicza się organizacje pozarządowe, organizacje nienastawione na zysk itp.

(3)  Rozwiązania interoperacyjne dla europejskich administracji publicznych (ISA), Dz.U. L 260 z 3.10.2009, s. 20, 2009 http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2009:260:0020:0027:PL:PDF .

(4)  Oznacza to albo krajową administrację publiczną (dowolnego szczebla), albo organy działające w jej imieniu, lub publiczną administrację UE.

(5)  Administracje publiczne potrzebują wykonanego na zamówienie oprogramowania spełniającego ich szczególne wymagania (urzędy podatkowe, współpraca policyjna) i uzupełniającego gotowe komercyjne oprogramowanie (systemy operacyjne, systemy baz danych, procesory tekstu, arkusze kalkulacyjne itp.).

(6)  Artykuł 2 decyzji nr 922/2009/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 16 września 2009 r. w sprawie rozwiązań interoperacyjnych dla europejskich administracji publicznych (ISA) Dz.U. L 260 z 3.10.2009, s. 20.

(7)  Ekosystem jest systemem, którego członkowie odnoszą wzajemne korzyści dzięki relacjom symbiotycznym (relacje o sumie dodatniej).

(8)  Strategia określa wspólną wizję świadczenia europejskich usług użyteczności publicznej, a także pakiet ukierunkowanych działań, zarówno na szczeblu krajowym, jak i unijnym, mających na celu poprawę interoperacyjności na potrzeby usług użyteczności publicznej w Europie.

(9)  Zasada pomocniczości nie dotyczy tylko relacji UE – państwa członkowskie, ale w niektórych przypadkach dotyczy również relacji w obrębie państw członkowskich, na szczeblu federalnym/krajowym lub na innych szczeblach (np. regionu, województwa, powiatu i gminy).

(10)  Badanie dotyczące wymagań zainteresowanych stron w stosunku do paneuropejskich usług administracji elektronicznej, sprawozdanie końcowe v1.3, zawierające ranking i opis różnych paneuropejskich usług administracji elektronicznej (zob.  http://ec.europa.eu/idabc/servlets/Docc7f6.pdf?id=19649 ).

(11)   http://ec.europa.eu/information_society/activities/einclusion/policy/accessibility/index_en.htm .

(12)  Zobacz również upoważnienie normalizacyjne nr 376 w sprawie opracowania europejskich norm w odniesieniu do zamówień publicznych dotyczących produktów i usług TIK dostępnych dla osób niepełnosprawnych i osób starszych ( http://ec.europa.eu/information_society/activities/einclusion/archive/deploy/pubproc/eso-m376/a_documents/m376_en.pdf ).

(13)  http://ec.europa.eu/enterprise/admin-burdens-reduction/faq_en.htm.

(14)  Zgodnie z definicją zawartą we wzorcowych wymaganiach dotyczących zarządzania zapisami elektronicznymi (MOREQ) zapis to dokument (dokumenty) wytworzony (wytworzone) lub otrzymany (otrzymane) przez daną osobę lub organizację w trakcie prowadzenia działalności i zachowany przez tę osobę lub organizację.

(15) Na szczeblu UE utworzono różne platformy służące wymianie elementów oprogramowania otwartego (http://www.osor.eu/), zasobów semantycznych (http://www.semic.eu/) i najlepszych praktyk (http://www.epracice.eu/). Komisja Europejska ustanowiła ponadto licencję publiczną UE (EUPL) (http://www.osor.eu/eupl), by ułatwić dzielenie się komponentami oprogramowania.

(16)  Urzeczywistnieniem tej koncepcji jest architektura zorientowana na usługi (ang. Service Oriented Architecture, SOA).

(17)  Program ISA jest przykładem takiego wsparcia politycznego.

(18)  SEMIC.EU: Europejskie Centrum Interoperacyjności Semantycznej.

(19)  FRAND: sprawiedliwy, rozsądny i niedyskryminujący (ang. fair, reasonable and non discriminatory).

(20)  Przyczyni się to zwiększenia konkurencji, ponieważ usługodawcy działający w oparciu o różne modele biznesowe mogą konkurować ze sobą w celu dostarczenia produktów, technologii i usług opartych na takich specyfikacjach.