52010DC0701

[pic] | KOMISJA EUROPEJSKA |

Bruksela, dnia 1.12.2010

KOM(2010) 701 wersja ostateczna

SPRAWOZDANIE KOMISJI

Tabela wyników w dziedzinie pomocy państwa Sprawozdanie na temat pomocy państwa przyznanej przez państwa członkowskie UE - Aktualizacja z jesieni 2010 r.

SEK(2010) 1462 wersja ostateczna

SPIS TREŚCI

Wprowadzenie 3

Pomoc państwa w kontekście kryzysu gospodarczego 3

1. Pomoc państwa w 2009 r. 3

2. Tendencje i wzorce w zakresie wydatków na pomoc państwa w państwach członkowskich 3

2.1. Tendencje dotyczące poziomów pomocy państwa dla przemysłu i usług 3

2.2. Pomoc państwa przeznaczona na cele horyzontalne stanowiące przedmiot wspólnego zainteresowania 3

3. Pomoc państwa w kontekście kryzysu finansowego i gospodarczego 3

3.1. Wskazówki Komisji w sprawach związanych z kryzysem 3

3.2. Łączna kwota środków pomocy państwa zatwierdzonych dla sektora finansowego 3

3.3. Faktyczne wykorzystanie środków pomocy państwa oraz wskaźnik wykorzystania 3

3.4. Pomoc przyznana na podstawie tymczasowych ram prawnych 3

4. Uproszczenie przepisów dotyczących pomocy państwa 3

4.1. Nowa struktura kontroli pomocy państwa 3

4.2. Ocena spraw indywidualnych z naciskiem na małą liczbę dużych i potencjalnie zakłócających konkurencję środków pomocy 3

4.3. Około 19 % pomocy dla przemysłu i usług to pomoc objęta wyłączeniem grupowym 3

5. Egzekwowanie przepisów dotyczących pomocy państwa 3

WPROWADZENIE

W niniejszej aktualizacji tabeli wyników w dziedzinie pomocy państwa (zwanej dalej „tabelą wyników”) z jesieni 2010 r. opisano sytuację w tej dziedzinie w dwudziestu siedmiu państwach członkowskich w 2009 r. Tabela wyników stanowi przegląd poziomów pomocy i celów, na które przeznaczana jest pomoc przyznana przez państwa członkowskie. W sprawozdaniu znajduje się rozdział dotyczący pomocy państwa przyznanej instytucjom finansowym i pomocy państwa przyznanej na rzecz gospodarki realnej w odpowiedzi na kryzys finansowy i gospodarczy.

Ponadto tabela wyników zawiera informacje dotyczące postępów w realizacji kompleksowego i spójnego pakietu reform w dziedzinie pomocy państwa, który wprowadzono wraz z planem działań w zakresie pomocy państwa w 2005 r. Opisano w niej również osiągnięcia w zakresie egzekwowania przepisów dotyczących pomocy państwa.

Niniejsza tabela wyników składa się z dwóch części. Sprawozdanie podsumowujące przyjęte przez kolegium komisarzy kładzie nacisk na najważniejsze fakty, wnioski, tendencje i wzorce w odniesieniu do pomocy państwa przyznanej przez państwa członkowskie oraz na najważniejsze zmiany strategiczne w kontekście kontroli pomocy państwa. Z kolei w załączonym do sprawozdania dokumencie roboczym służb Komisji „Fakty i dane liczbowe dotyczące pomocy państwa w państwach członkowskich UE” znajdują się informacje faktograficzne.

Urząd Nadzoru EFTA publikuje coroczną tabelę wyników[1] dotyczącą wielkości pomocy państwa przyznanej w Islandii, Księstwie Liechtensteinu i Norwegii.

Pomoc państwa w kontekście kryzysu gospodarczego

W okresie poprzedzającym kryzys gospodarczy w UE panował stabilny wzrost gospodarczy. W latach 2002-2007 poziom pomocy państwa dla przemysłu i usług spadał średnio o 2 % rocznie i w 2007 r. wynosił 65 mld EUR, tj. poniżej 0,5 % PKB. Równocześnie deficyty budżetowe zmniejszyły się w 2007 r. średnio do 0,8 % PKB, co stanowiło najlepszy wynik od trzydziestu lat[2]. W tym okresie spadło też bezrobocie i w 2008 r. osiągnęło najniższy od dawna poziom 7 % dla całej UE.

Kryzys finansowy położył gwałtownie kres stabilnemu wzrostowi PKB, niskim poziomom pomocy państwa oraz obniżaniu się deficytów budżetowych obserwowanym od 2000 r. W 2009 r. w porównaniu z 2008 r. nastąpił dalszy wzrost ogólnego poziomu pomocy państwa i wyniósł 3,6 % PKB, również głównie w wyniku pomocy związanej z kryzysem przyznanej na rzecz sektora finansowego. W 2009 r. państwa członkowskie zaczęły udzielać pomocy na rzecz gospodarki realnej przy zastosowaniu tymczasowych ram prawnych[3], jednak wnosiła ona jedynie nikły wkład w całkowitą zwiększoną wielkość pomocy.

Gdy we wrześniu 2008 r. dostęp do pożyczek międzybankowych został utrudniony, państwa członkowskie zaczęły przekazywać sektorowi bankowemu duże kwoty pomocy, aby zapewnić możliwość dalszego udzielania pożyczek dla gospodarki. Zgodnie z tymczasowymi ramami prawnymi państwa członkowskie zaczęły również znosić ograniczenia dla finansowania działalności gospodarczej. Polityka realizowana przez Komisję Europejską w obszarze pomocy państwa stanowiła jeden z najważniejszych czynników gwarantujących skoordynowane przeprowadzenie procesu naprawczego, który – ogólnie rzecz biorąc – zakończył się sukcesem. Pozwoliło to na sprawne wdrożenie bezprecedensowych środków wsparcia i zapewniło równocześnie utrzymanie rynku wewnętrznego w nienaruszonym stanie.

1. POMOC PAńSTWA W 2009 R.

Łączna kwota pomocy państwa[4] przyznanej przez państwa członkowskie wyniosła w 2009 r. 427,2 mld EUR, a w wartościach względnych 3,6 % PKB państw UE-27[5]. W ramach tej kwoty łącznej kwota 353,9 mld EUR, tj. 3 % PKB państw UE-27, dotyczyła środków antykryzysowych zgłoszonych przez państwa członkowskie. W 2009 r. dwadzieścia dwa państwa członkowskie wdrożyły pomoc związaną z kryzysem na rzecz sektora finansowego (2,98 % PKB państw UE-27). Do dnia 1 października 2010 r.[6] Komisja zatwierdziła środki podjęte w związku z kryzysem finansowym przez wszystkie państwa członkowskie UE-15[7] oraz przez Cypr, Węgry, Łotwę, Litwę, Polskę, Słowację i Słowenię, a wszystkie państwa członkowskie, oprócz Cypru, przyznały pomoc na mocy tymczasowych ram prawnych.

Nie wliczając środków antykryzysowych, łączna kwota pomocy państwa wyniosła w 2009 r. ok. 73,2 mld EUR, tj. 0,62 % PKB państw UE-27. Pomoc dla przemysłu i usług stanowi 79,3 % łącznej kwoty pomocy państwa, czyli 58,1 mld EUR, tj. 0,49 % PKB państw UE-27[8]. Pomoc dla rolnictwa wyniosła 11,6 mld EUR, tj. 15,9 % łącznej kwoty pomocy, dla rybołówstwa 0,2 mld EUR, tj. 0,3 % łącznej kwoty pomocy, a dla transportu[9] 3,3 mld EUR, tj. 4,5 % łącznej kwoty pomocy.

Państwa członkowskie zgłosiły, że pomoc dla sektora transportu kolejowego[10] wyniosła 33,1 mld EUR, tj. 0,3 % PKB[11] państw UE-27.

Pięć państw, które przyznały największe kwoty pomocy, wyrażone w wysokościach bezwzględnych, udzieliło łącznie 39,8 mld EUR, tj. 68,2 % łącznej kwoty pomocy[12]. Pomoc przyznana przez Niemcy wyniosła 15,3 mld EUR, tj. 26,3 % łącznej kwoty pomocy, a na kolejnych pozycjach znalazły się: Francja (11,7 mld EUR; 20,1 %), Hiszpania (4,9 mld EUR; 8,4 %), Włochy (4,6 mld EUR; 7,9 %) i Zjednoczone Królestwo (3,3 mld EUR; 5,5 %). Całkowicie odmienny obraz wyłania się w przypadku ujęcia przyznanej pomocy jako odsetka PKB: Malta przyznała pomoc stanowiącą 1,7 % PKB, a na kolejnych pozycjach znalazły się Węgry (1,0 %), Portugalia i Dania (po 0,9 %) i Szwecja (0,8 %).

2. TENDENCJE I WZORCE W ZAKRESIE WYDATKÓW NA POMOC PAńSTWA W PAńSTWACH CZłONKOWSKICH

Obserwując tendencję z perspektywy długoterminowej, zauważa się, że ogólny poziom pomocy państwa, który w latach 80. wynosił około 2 % PKB, spadł następnie w latach 90. nieco poniżej 1 %, a następnie w latach 2003–2007 do ok. 0,5–0,6 % PKB. Ze względu na reakcję na kryzys finansowy i gospodarczy nastąpił znaczny wzrost ogólnego poziomu pomocy państw UE-27, który – jak zauważono powyżej – w 2009 r. wyniósł 3,6 % PKB.

Rys. 1[13]: Łączna kwota pomocy państwa jako odsetek PKB (państwa UE-27, dane od 1992 r.)

[pic]

Zmniejszenie wydatków na pomoc państwa odnotowane w latach 2000–2007 można przypisać trzem głównym czynnikom. Po pierwsze, z powodu wzrostu gospodarczego trwającego od 2000 r. znacznie zmniejszyła się pomoc przyznawana przez państwa członkowskie na ratowanie i restrukturyzację przedsiębiorstw znajdujących się w trudnej sytuacji. Po drugie, pomoc państwa dla sektora węglowego wykazywała ciągłą tendencję zniżkową, co odnotowywano głównie w Polsce, we Francji, w Niemczech i Hiszpanii. Po trzecie, zarówno zobowiązania przedakcesyjne, jak i ciągłe starania, których dokładano po przystąpieniu, przyczyniły się do tendencji spadkowej, ponieważ państwa członkowskie UE-12[14] kontynuowały dostosowywanie swojej polityki i praktyk w zakresie pomocy państwa do wymagań prawa i polityki UE w tym zakresie.

Starania te można postrzegać jako wynik powszechnego uznania, że zbyt wysoka wartość pomocy państwa nie tylko utrudnia efektywny przydział zasobów, ale prowadzi też do zmniejszenia konkurencyjności gospodarki jako całości. Prace w tym zakresie, rozpoczęte już w latach 80., miały na celu uczynienie skutecznej kontroli pomocy państwa jednym z najważniejszych elementów programu na rzecz jednolitego rynku. W latach 90. doszło do rozszerzenia i wzmocnienia dyscypliny w zakresie pomocy państwa w kontekście unii gospodarczej i walutowej, a późniejsze posiedzenie Rady w Lizbonie w 2000 r. i plan działań w zakresie pomocy państwa z 2005 r. dały jej nowy impuls. W wynikającym z tych działań pakiecie reform w zakresie pomocy państwa skupiono się na lepszym ukierunkowaniu pomocy[15], zapewniając jednocześnie ograniczenie do minimum przypadków występowania zakłóceń, aby utrzymać funkcjonowanie jednolitego rynku.

Z pominięciem wyjątkowych środków antykryzysowych łączna pomoc wyniosła w 2009 r. 0,62 % PKB (73,2 mld EUR). Mimo że w roku 2009 pomoc znów wzrosła w porównaniu z rokiem poprzednim, nadal jest zbliżona do średniej wartości z minionych dziesięciu lat. Może to wskazywać, że po pierwsze, państwa członkowskie nadal przestrzegały dyscypliny[16] w zakresie pomocy państwa. Po drugie, rygorystyczna dyscyplina w zakresie pomocy państwa w latach poprzedzających kryzys może być postrzegana jako istotny element przyczyniający się do sprawnej, znaczącej i ukierunkowanej reakcji na możliwy kryzys bez podważania ogólnej zgody co do tego, że pomoc państwa należy stosować w sposób rozważny i przemyślany, gdy jest ona niezbędna do osiągnięcia ogólnie akceptowanych celów i jednocześnie proporcjonalna do tych celów.

Ze względu na szczególne cechy związane z pomocą państwa dla rolnictwa, rybołówstwa i transportu w poniższych sekcjach dotyczących poziomów i ukierunkowania pomocy (2.1 i 2.2) uwzględniono tylko pomoc dla przemysłu i usług.

2.1. Tendencje dotyczące poziomów pomocy państwa dla przemysłu i usług

W celu przeprowadzenia precyzyjnej analizy tendencji dotyczącej pomocy państwa dla przemysłu i usług w niniejszej sekcji nie uwzględniono środków antykryzysowych, które zostaną omówione oddzielnie w rozdziale 3.

W całej UE tendencja dotycząca poziomu pomocy państwa dla przemysłu i usług w UE zasadniczo nie zmieniała się na przestrzeni dwóch kolejnych trzyletnich okresów 2004–2006 i 2007–2009 przy porównywaniu tych poziomów wyrażonych jako odsetek PKB. Wydatki na pomoc wynosiły średnio 55,1 mld EUR, tj. 0,45 % PKB w latach 2007–2009, natomiast w latach 2004–2006 średnia wyniosła 53 mld EUR, tj. 0,45 % PKB. Pokazuje to, że niezależnie od reakcji na kryzys finansowy i gospodarczy wiele państw członkowskich kontynuowało wysiłki na rzecz utrzymania ogólnych poziomów pomocy pod kontrolą.

Jedenastu państwom członkowskim udało się utrzymać lub nawet zmniejszyć poziomy pomocy w latach 2007-2009 w porównaniu z okresem 2004–2006. Wiele z krajów UE-12 doprowadziło do znacznego zmniejszenia poziomu pomocy, a mianowicie o 0,5 % PKB lub nawet więcej. W rezultacie średnie wydatki UE-12 zmniejszyły się o 0,12 %, tj. z 0,69 % PKB w latach 2004–2006 do 0,57 % w latach 2007–2009. Niektórym krajom UE-15 również udało się zmniejszyć poziomy pomocy w okresie 2007–2009, które wynoszą obecnie około 0,44 % PKB i które wynosiły również 0,44 % PKB w okresie 2004–2006.

Pomimo pozytywnej tendencji spadkowej w odniesieniu do tych państw członkowskich inne państwa członkowskie zwiększyły wydatki na pomoc w latach 2007–2009 w porównaniu z okresem 2004–2006[17]. Wszelki wzrost można w znacznym stopniu przypisać pomocy na cele horyzontalne, głównie na rozwój regionalny oraz badania i rozwój. Mimo to obserwowany w 2008 i 2009 r. wzrost wielkości pomocy nie pozwala jeszcze wyciągać wniosków w kwestii tego, czy długoterminowa tendencja spadkowa w przypadku wydatków na pomoc państwa w krajach UE–27 została odwrócona, ponieważ zgromadzone dane obejmują tylko okres dwóch lat i mieszczą się w średnich wartościach za okres 2000–2007.

Krótkoterminowe zmiany zachodzące od 2008 do 2009 r. wskazują na niewielki wzrost. Wydatki na pomoc państwa dla przemysłu i usług wzrosły o około 0,03 % PKB. Na przykład Francja przyznała więcej środków w ramach pomocy na rzecz rozwoju regionalnego oraz badań i rozwoju, a Niemcy – na rzecz pomocy regionalnej i MŚP. Ten krótkoterminowy wzrost pokazuje, że obecny system kontroli pomocy państwa nadal pozwala państwom członkowskim na szybkie reagowanie na zmieniające się potrzeby gospodarcze bez konieczności dalszego przekazywania zgłoszeń indywidualnych Komisji. Głównymi narzędziami państw członkowskich w tym względzie są środki objęte wyłączeniem grupowym i zatwierdzone zgłoszone programy pomocy, w ramach których można przyznać pomoc indywidualną znacznej liczbie przedsiębiorstw (więcej szczegółów znajduje się w rozdz. 4).

2.2. Pomoc państwa przeznaczona na cele horyzontalne stanowiące przedmiot wspólnego zainteresowania

Przypomina się, że pomoc państwa na cele horyzontalne, tj. pomoc, której nie przyznaje się konkretnym sektorom, jest zwykle uznawana za odpowiedniejsze narzędzie do likwidacji nieprawidłowości w funkcjonowaniu rynku, a więc za zakłócające konkurencję w mniejszym stopniu niż pomoc sektorowa i pomoc ad hoc . Badania, rozwój technologiczny i innowacje (zwane dalej „BRI”), ochrona środowiska, w tym oszczędność energii i odnawialne źródła energii, wsparcie dla małych i średnich przedsiębiorstw (zwanych dalej „MŚP”), tworzenie miejsc pracy, promowanie szkoleń i pomoc na rzecz regionalnego rozwoju gospodarczego wspierająca spójność terytorialną są najważniejszymi celami horyzontalnymi realizowanymi poprzez pomoc państwa.

Aby przyjrzeć się podstawowej tendencji związanej z wysiłkami państw członkowskich zmierzającymi do przekierowania pomocy niezwiązanej z kryzysem na cele horyzontalne stanowiące przedmiot wspólnego zainteresowania, w niniejszej analizie nie uwzględniono spraw związanych z kryzysem[18].

Pomoc przeznaczona na cele horyzontalne, obliczona na tej podstawie, wyniosła 48,7 mld EUR w 2009 r. i stanowiła w przybliżeniu 84 % całkowitej pomocy dla przemysłu i usług. Wartość tę należy porównać ze znacznie niższymi poziomami w 2004 r. (74 %) i w połowie lat 90. (50 %). Trzy główne cele realizowane przez państwa członkowskie w 2009 r. były związane z pomocą regionalną (24 %), pomocą ocenianą na podstawie wytycznych w sprawie pomocy państwa na ochronę środowiska (23 %)[19] i pomocą na BRI (18 %). Podstawowa tendencja potwierdza wzrost pomocy przeznaczonej na cele horyzontalne. Odnotowano jednak spadek liczby państw członkowskich kierujących co najmniej 90 % swojej pomocy do przemysłu i usług na cele horyzontalne stanowiące przedmiot wspólnego zainteresowania. W 2009 r. 15 państw członkowskich przeznaczało co najmniej 90 % pomocy na cele horyzontalne w porównaniu z 17 państwami w 2008[20] i 2007 r.[21]. Nie określono jednej przeważającej przyczyny ani jednego wzorca wyjaśniających taki rozwój sytuacji.

W całej UE pomoc na rozwój sektorowy, w tym pomoc na ratowanie i restrukturyzację[22], w 2009 r. była wyższa w porównaniu z 2008 r. i wyniosła 9,4 mld EUR, tj. 16 % łącznej kwoty pomocy dla przemysłu i usług[23]. Poza kontekstem kryzysu gospodarczego i finansowego pomoc na ratowanie i restrukturyzację, zgodna z wytycznymi wspólnotowymi dotyczącymi pomocy państwa w celu ratowania i restrukturyzacji zagrożonych przedsiębiorstw[24], wyniosła w 2009 r. jedynie 398 mln EUR w porównaniu z roczną średnią wynoszącą 872 mln EUR w okresie 2006–2008.

Ogólnie długoterminowa tendencja świadczy o tym, że państwa członkowskie nadal przeznaczają dużą część pomocy na cele horyzontalne. W szczególności wszystkie państwa członkowskie UE-12 stopniowo przekierowują pomoc na cele horyzontalne, chociaż część państw członkowskich UE-15 przyznała większe środki w ramach pomocy sektorowej w 2009 r. w porównaniu z 2008 r.

3. POMOC PAńSTWA W KONTEKśCIE KRYZYSU FINANSOWEGO I GOSPODARCZEGO

3.1. Wskazówki Komisji w sprawach związanych z kryzysem

Pomoc państwa stanowiła jedno z głównych narzędzi wspierania państw członkowskich w ich walce z najpoważniejszym kryzysem finansowym we współczesnej historii. Ponieważ istniejące wytyczne wspólnotowe dotyczące pomocy państwa w celu ratowania i restrukturyzacji zagrożonych przedsiębiorstw nie były właściwe do szybkiego reagowania na pogarszającą się sytuację, wkrótce po tym, jak nastąpił kryzys, Komisja wystosowała szereg komunikatów dotyczących podstawy prawnej art. 107 ust. 3 lit. b) TFUE[25]. W komunikatach, których celem było zachowanie równych szans oraz zapewnienie stabilności finansowej i pewności prawa, określone zostało stanowisko Komisji w kwestii sposobu stosowania przepisów dotyczących pomocy państwa w odniesieniu do działań rządów podejmowanych w dziedzinie pomocy państwa[26]. Te komunikaty, które odnosiły się do sektora finansowego, zostały uzupełnione wytycznymi dotyczącymi oceny środków wsparcia dla gospodarki realnej związanych z kryzysem (tzw. ramy tymczasowe, zob. poniżej).

Nadzwyczajna reakcja państw członkowskich, koordynowana przez Komisję, pomogła powstrzymać kryzys finansowy w 2009 r. Po części za sprawą środków pomocy państwa warunki w sektorze finansowym ustabilizowały się, a kapitał warstwy 1 większych banków przekroczył 10 %. Ponadto w 2009 r. sektor finansowy odnotował dobre wyniki zarówno w odniesieniu do przychodów i zysków, jak i w odniesieniu do stopniowego odzyskiwania wartości aktywów finansowych. Nawet jeżeli poprawa ta nie była odczuwalna w takim samym stopniu w całej Europie[27], to stanowi ona uspokajający sygnał dla rynków, państw członkowskich i Komisji.

Dnia 2 grudnia 2009 r.[28] Rada ECOFIN podkreśliła konieczność wycofania się z różnych form świadczenia pomocy tymczasowej dla sektora finansowego. W konkluzjach tych podkreślono w szczególności, że proces likwidacji środków pomocy państwa powinien się rozpocząć od programów gwarancji. W tym zakresie Komisja przedstawiła analizę uzasadniającą wprowadzenie szczególnych warunków wstępnych w odniesieniu do środków gwarancyjnych po dniu 30 czerwca 2010 r.[29]. U podstaw tych zmian leży zasada, zgodnie z którą wysokość opłat gwarancyjnych jest uzależniona od zdolności kredytowej banku. Stanowi to pierwszy krok w kierunku odejścia od stosowania programów gwarancji w spójnych ramach i jako część skoordynowanego podejścia państw członkowskich służy tym samym zabezpieczeniu postępów czynionych w zakresie wzmacniania stabilności finansowej. Na posiedzeniu Rady ECOFIN z dnia 18 maja 2010 r. z zadowoleniem przyjęto analizę Komisji[30] i rozpoczęte zostały prace mające na celu zachęcenie instytucji finansowych będących w dobrej kondycji do wychodzenia z państwowych programów gwarancji, przy jednoczesnym wywieraniu nacisku na inne instytucje, by dokonały oceny swojej długoterminowej rentowności. W świetle tej dyskusji Komisja następnie zatwierdziła lub odnowiła programy w 14 państwach członkowskich, a Cypr, Finlandia i Słowacja podjęły decyzję o likwidacji swoich środków gwarancyjnych.

3.2. Łączna kwota środków pomocy państwa zatwierdzonych dla sektora finansowego

Ogółem Komisja podjęła około 200 decyzji w sprawie środków pomocy państwa dla sektora finansowego na podstawie art. 107 ust. 3 lit. b) TFUE w okresie od dnia 1 października 2008 r. do dnia 1 października 2010 r.[31]. W celu zaradzenia poważnym zaburzeniom w gospodarkach państw członkowskich na mocy powyższych decyzji zatwierdzono, poprawiono lub przedłużono 41 programów, a także za pośrednictwem indywidualnych decyzji odniesiono się do sytuacji ponad 40 instytucji finansowych. Kryzys finansowy wymagał podjęcia szeroko zakrojonych działań, dlatego Komisja zatwierdziła środki z zakresu pomocy państwa podjęte w związku z kryzysem finansowym w 22 państwach członkowskich; bardzo niewielka liczba państw członkowskich (tj. Bułgaria, Republika Czeska, Estonia, Malta i Rumunia) nie przyznała swoim instytucjom finansowym żadnej pomocy.

Maksymalna kwota środków zatwierdzonych przez Komisję od początku kryzysu do dnia 1 października 2010 r. (uwzględniająca zarówno programy, jak i interwencje ad hoc ) wyniosła 4 588,90 mld EUR. Łączna kwota zatwierdzona w odniesieniu do programów (3 478,96 mld EUR) była znacznie wyższa niż kwota zatwierdzona w odniesieniu do indywidualnych instytucji finansowych (1 109,94 mld EUR). Dużą ilość wsparcia zatwierdzonego w ramach programów tłumaczy fakt, że niektóre państwa członkowskie[32] przyjęły rozbudowane programy ogólnych gwarancji, obejmujące całość zadłużenia ich banków.

Przeważająca część instrumentów pomocy, którymi zajmowano się w tym okresie odniesienia, została zatwierdzona jako gwarancje uwzględniające programy i interwencje ad hoc , a ich wartość wyniosła 3 485,25 mld EUR, co stanowiło 76 % maksymalnej kwoty. Kwota zatwierdzona w odniesieniu do środków służących dokapitalizowaniu wyniosła 546,08 mld EUR, a łączna kwota zatwierdzona w odniesieniu do interwencji dotyczących aktywów o obniżonej jakości – 401,79 mld EUR. Maksymalna kwota pomocy zatwierdzonej w odniesieniu do instrumentów na rzecz utrzymania płynności wyniosła 155,77 mld EUR. Dane te sugerują, że państwa członkowskie polegały głównie na środkach gwarancyjnych, które miały stabilizujący wpływ na sektor finansowy bez nadmiernego wykorzystywania finansów publicznych, w przeciwieństwie do instrumentów o charakterze bardziej interwencyjnym, takich jak środki służące dokapitalizowaniu lub oczyszczeniu z aktywów o obniżonej jakości. Ponadto prawie 70 % maksymalnej kwoty dotyczy tylko pięciu państw członkowskich (Zjednoczonego Królestwa, Irlandii, Danii, Niemiec i Francji[33]); ogólne wysokości zatwierdzonych kwot w poszczególnych państwach członkowskich w istotny sposób różnią się między sobą[34].

3.3. Faktyczne wykorzystanie środków pomocy państwa oraz wskaźnik wykorzystania

Łączna kwota pomocy państwa przyznana na rzecz sektora finansowego w kontekście kryzysu finansowego w 2009 r. wynosi 351,7 mld EUR, co stanowi 2,98 % PKB UE-27.

Zainteresowane państwa członkowskie nie wykorzystały faktycznie i skutecznie całej kwoty pomocy zatwierdzonej w okresie od rozpoczęcia kryzysu do końca roku 2009[35]. W 2009 r. nominalna kwota pomocy zgłoszonej Komisji przez państwa członkowskie wyniosła 1 106,56 mld EUR, co stanowi 9,3 % PKB UE-27 (727,38 mld EUR przeznaczono na programy, a 379,18 mld EUR na interwencje ad hoc ), podczas gdy w roku 2008 wartość ta wyniosła 1 236 mld EUR[36]. Wskaźnik wykorzystania odnotowany w roku 2008 i 2009 wynosi 65 % dla gwarancji oraz 62 % dla środków służących dokapitalizowaniu. Podobnie kształtują się interwencje na rzecz utrzymania płynności (67 %), podczas gdy w przypadku aktywów o obniżonej jakości wskaźnik wykorzystania wynosi 32 %[37].

Jak wynika ze sprawozdań rocznych za 2009 r. dotyczących wydatków na pomoc państwa[38], zgłoszony przez państwa członkowskie element pomocy (lub ekwiwalent dotacji brutto[39]) zawarty w podanej powyżej kwocie wynosi 351,7 mld EUR, co stanowi 2,98 % PKB UE-27[40]. Prawie połowa całkowitych wydatków na pomoc państwa w kontekście kryzysu finansowego została poniesiona w formie środków służących dokapitalizowaniu (139,43 mld EUR), a następnie w formie gwarancji (128,15 mld EUR), aktywów o obniżonej jakości (75,27 mld EUR) oraz interwencji na rzecz utrzymania płynności (8,8 mld EUR).

Zagregowane dane liczbowe pokazują, że państwa członkowskie przyznały większą kwotę na pomoc państwa w ramach interwencji ad hoc (240,4 mld EUR) niż w ramach programów (174,41 mld EUR).

Aby zapoznać się ze szczegółowym przeglądem środków antykryzysowych zatwierdzonych przez Komisję w latach 2008 – 2010 i pomocy przyznanej na podstawie przepisów dotyczących pomocy państwa, zob. rozdział 3 dokumentu roboczego służb Komisji znajdującego się w załączniku.

3.4. Pomoc przyznana na podstawie tymczasowych ram prawnych

Kontekst i zakres

W reakcji na zaostrzenie warunków dostępu do kredytów, które uderzyło w przedsiębiorstwa w następstwie kryzysu finansowego, w dniu 17 grudnia 2008 r. Komisja przyjęła tymczasowe ramy prawne[41]. Położyła w nich nacisk, po pierwsze na utrzymanie niezakłóconego dostępu przedsiębiorstw do środków finansowych, a po drugie na dostarczenie podstaw dla trwałego, długoterminowego wzrostu gospodarczego poprzez sprzyjanie inwestycjom. Ponadto zasady zawarte w obowiązujących wytycznych zostały uproszczone, wprowadzono np. wyższe pułapy dla inwestycji kapitału podwyższonego ryzyka. Celem tymczasowych ram prawnych jest zapewnienie wsparcia wszystkim sektorom gospodarki, ale z wyłączeniem pomocy przeznaczonej na zaradzenie występującym już wcześniej problemom strukturalnym, w związku z czym ramy te nie mają zastosowania do przedsiębiorstw znajdujących się w trudnej sytuacji przed kryzysem.

Tymczasowe ramy prawne należy traktować jako część bardziej ogólnej reakcji Komisji na kryzys gospodarczy, tj. jako część Europejskiego planu naprawy gospodarczej[42].

Środki zatwierdzone na podstawie tymczasowych ram prawnych

Od dnia 17 grudnia 2008 r. do dnia 1 października 2010 r. Komisja zatwierdziła 73 programy[43] na podstawie tymczasowych ram prawnych oraz 4 środki pomocy ad hoc , odpowiadające łącznej zatwierdzonej kwocie pomocy wynoszącej 82,5 mld EUR (0,7 % PKB UE-27). Większość środków to pogramy pomocy w kwocie do 500 000 EUR na przedsiębiorstwo (23 programy w 23 państwach członkowskich), 18 dotowanych środków gwarancyjnych (14 państw członkowskich), 8 programów obejmujących dopłaty do oprocentowania kredytów (7 państw członkowskich), 5 programów oferujących kredyty o obniżonym oprocentowaniu dla przedsiębiorstw inwestujących w produkcję produktów ekologicznych (5 państw członkowskich) oraz 6 programów dotyczących kapitału podwyższonego ryzyka (5 państw członkowskich). Ponadto 12 państw członkowskich ułatwiło działalność wywozową w ramach 13 programów obejmujących kredyty eksportowe[44].

Pomoc przyznana w 2009 r.

W 2009 r. Komisja zatwierdziła na podstawie tymczasowych ram prawnych środki odpowiadające całkowitej kwocie około 81,3 mld EUR. Na podstawie sprawozdań rocznych przedstawionych przez państwa członkowskie oraz odpowiedzi udzielonych przez nie w kwestionariuszu Komisji dotyczącym tymczasowych ram prawnych całkowity element pomocy zawarty we wszystkich środkach pomocy wdrożonych przez państwa członkowskie w 2009 r. szacuje się na 2,2 mld EUR, co stanowi 0,018 % PKB UE-27. Wydaje się, że państwa członkowskie wykazywały dużą ostrożność przy sporządzaniu budżetu ze względu na niepewne prognozy warunkowane stopniem i czasem trwania kryzysu oraz na konieczność dania rynkom wyraźnego sygnału, że organy władzy publicznej są gotowe spełnić potencjalne zapotrzebowanie na wsparcie, które w praktyce okazało się znacznie mniejsze w stosunku do oczekiwań Ponadto państwa członkowskie w rygorystyczny sposób stosowały warunki przyznawania pomocy, głównie z uwagi na ograniczenia budżetowe, czego prawdopodobnym skutkiem była z kolei mała liczba beneficjentów.

Jeżeli chodzi o preferencje przy wyborze środków zaproponowanych w tymczasowych ramach prawnych, większość państw członkowskich za najbardziej odpowiednie uznała narzędzie ograniczonej kwoty pomocy, a następnie dotowaną gwarancję i dopłaty do oprocentowania kredytów.

Aby uzyskać więcej informacji, należy zapoznać się z rozdziałem 3 sekcją 4 dokumentu roboczego służb Komisji znajdującego się w załączniku.

4. UPROSZCZENIE PRZEPISÓW DOTYCZąCYCH POMOCY PAńSTWA

4.1. Nowa struktura kontroli pomocy państwa

Komisja ma wyłączną kompetencję do oceny zgodności środków pomocy państwa z przepisami TFUE. Państwa członkowskie są zatem zobowiązane do zgłaszania wszystkich środków Komisji przed ich wdrożeniem[45].

W planie działań w zakresie pomocy państwa z czerwca 2005 r. zapowiedziano, że Komisja zamierza nadal stosować politykę w zakresie pomocy państwa jako skuteczne narzędzie wspierania wzrostu gospodarczego i zatrudnienia. Plan zapoczątkował przegląd prawie wszystkich przepisów i procedur dotyczących pomocy państwa[46]. Program reformy opierał się na czterech zasadach przewodnich:

- mniejsza i lepiej ukierunkowana pomoc państwa;

- precyzyjne podejście gospodarcze;

- skuteczniejsze procedury, lepsze egzekwowanie, większa przewidywalność i zwiększona przejrzystość;

- odpowiedzialność ponoszona wspólnie przez Komisję i państwa członkowskie.

W niektórych przypadkach stwierdzono, że jest mało prawdopodobne, aby całe kategorie pomocy, przyczyniając się do osiągnięcia celu stanowiącego przedmiot wspólnego zainteresowania, wywarły znaczny negatywny wpływ na konkurencję na poziomie Unii. W związku z tym przyjęto tzw. „wyłączenia grupowe”, dzięki czemu środki spełniające kryteria określone w takich szczególnych instrumentach mogą być przyznawane bez ich wcześniejszego zgłaszania Komisji[47]. Państwo członkowskie po zgłoszeniu i zatwierdzeniu programu pomocy może zasadniczo przyznawać pomoc indywidualną bez konieczności dalszego zawiadamiania Komisji. Indywidualne zgłoszenie jest wymagane tylko w przypadku znaczących indywidualnych wniosków w ramach programów pomocy przekraczających pewne progi oraz w przypadku pomocy przyznanej poza programem[48].

„System trójstrumieniowy”: wyłączenie grupowe, ocena standardowa i szczegółowa

W celu zapewnienia szybkich i sprawnych procedur i procesu decyzyjnego Komisja w 2008 r. wprowadziła istotne zmiany w strukturze kontroli pomocy państwa. Cel ten osiągnięto poprzez poddanie różnych środków pomocy takiemu poziomowi kontroli, który najlepiej odzwierciedla ich odpowiednie potencjalne skutki dla konkurencji i wymiany handlowej. Nowa struktura opiera się na „systemie trójstrumieniowym”: wyłączeniu grupowym (i de minimis ), ocenie standardowej i ocenie szczegółowej. Podczas gdy liczba środków objętych wyłączeniem grupowym znacząco wzrosła w ciągu ostatnich lat, większość spraw indywidualnych i programów wciąż objętych obowiązkiem zgłoszenia jest poddawana ocenie standardowej zapewniającej sprawne przeprowadzenie oceny. W 2009 r. ocenę szczegółową przeprowadzono w przypadku 4 spośród 16 spraw dotyczących kapitału podwyższonego ryzyka oraz w przypadku 9 spośród 30 spraw dotyczących badania, rozwoju i innowacji. Nie przeprowadzono żadnej oceny szczegółowej w sprawach dotyczących ochrony środowiska, zaś na 59 spraw dotyczących pomocy regionalnej przeprowadzono tylko jedną taką ocenę. Nie przeprowadzono oceny szczegółowej w sprawach objętych jakimkolwiek innym celem horyzontalnym.

Nowa uproszczona procedura i kodeks najlepszych praktyk

W celu zwiększenia płynności procesu zgłaszania spraw a priori zgodnych ze wspólnym rynkiem Komisja wprowadziła we wrześniu 2009 r. procedurę uproszczoną[49]. Celem Komisji jest zapewnienie zatwierdzania pomocy zgodnej w sposób oczywisty ze wspólnym rynkiem w przyspieszonym terminie jednego miesiąca, w oparciu o kompletne zgłoszenie ze strony państwa członkowskiego.

Drugą część pakietu uproszczeń stanowi Kodeks najlepszych praktyk dotyczących przebiegu postępowania w zakresie kontroli pomocy państwa[50]. Opiera się on na wspólnym zobowiązaniu Komisji i państw członkowskich do zwiększenia sprawności i przewidywalności procedur na każdym etapie postępowania w sprawie pomocy państwa. Dzięki temu powinien się skrócić czas potrzebny Komisji na przyjęcie decyzji w sprawach dotyczących pomocy państwa w proceduralnych ramach prawnych.

4.2. Ocena spraw indywidualnych z naciskiem na małą liczbę dużych i potencjalnie zakłócających konkurencję środków pomocy

Państwa członkowskie w coraz większym stopniu korzystają z możliwości przyznawania pomocy objętej wyłączeniem grupowym i stosują w szczególności programy, na podstawie których pomoc dla przedsiębiorstw indywidualnych można przyznawać bez konieczności dodatkowego zawiadamiania Komisji. W 2009 r. 964, czyli 76 %, nowo wprowadzonych środków[51] stanowiło pomoc objętą wyłączeniem grupowym, podczas gdy 225 programów (18 %) oraz 86 środków pomocy indywidualnej (6 %) było przedmiotem decyzji Komisji. Oznacza to, że 94 % środków pomocy przeznaczonych dla przemysłu i usług zostało przyznane przez państwa członkowskie bez konieczności przeprowadzenia przez Komisję indywidualnej oceny na poziomie beneficjenta, a jednocześnie pomoc ta była objęta dyscypliną w zakresie pomocy państwa. Pod względem zgłoszonej wielkości pomocy[52] pomoc indywidualna stanowiła tylko 12 % łącznej pomocy dla przemysłu i usług (6,9 mld EUR), podczas gdy pomoc przyznana w ramach programów stanowiła 69 % (40,4 mld EUR), a pomoc objęta wyłączeniem grupowym – 19 % (10,8 mld EUR).

4.3. Około 19 % pomocy dla przemysłu i usług to pomoc objęta wyłączeniem grupowym

W 2009 r. odnotowano wzrost w zakresie pomocy objętej wyłączeniem grupowym o około 2 mld EUR do 10,8 mld EUR, tj. 19 % łącznej pomocy dla przemysłu i usług, w porównaniu z rokiem 2008 (8,9 mld EUR, tj. 19 %) i rokiem 2007 (6,1 mld EUR, tj. 13 %) Główną część wzrostu można przypisać pomocy przeznaczonej na rozwój regionalny[53], a w następnej kolejności pomocy dla MŚP oraz pomocy na szkolenia i zatrudnienie. Niektóre państwa członkowskie wycofały stopniowo środki pomocy przyznane wcześniej na podstawie rozporządzeń w sprawie wyłączeń grupowych i zastąpiły je odpowiadającymi im środkami określonymi w GBER, dzięki czemu w wielu przypadkach rozszerzyły zakres środków dozwolonych obecnie na podstawie przepisów GBER.

5. EGZEKWOWANIE PRZEPISÓW DOTYCZąCYCH POMOCY PAńSTWA

Pomoc niezgodna z prawem

Zgodnie z art. 108 ust. 3 TFUE państwa członkowskie mają obowiązek nie tylko zgłoszenia Komisji środków pomocy państwa przed ich wdrożeniem, lecz także wstrzymania się z wdrożeniem zgłoszonych środków do czasu uzyskania wyniku postępowania wyjaśniającego Komisji. W przypadku gdy jeden z powyższych obowiązków nie jest spełniony, środek pomocy państwa uważa się za niezgodny z prawem.

W latach 2000-2009 Komisja podjęła 910 decyzji dotyczących pomocy niezgodnej z prawem. W około 22 % przypadków pomocy niezgodnej z prawem[54] Komisja interweniowała poprzez wydanie decyzji negatywnej w odniesieniu do niezgodnego środka pomocy. Negatywna decyzja zazwyczaj nakłada na zainteresowane państwo członkowskie wymóg odzyskania pomocy przyznanej niezgodnie z prawem. W dalszych 2 % przypadków[55] pomocy niezgodnej z prawem Komisja podjęła decyzję warunkową. Wskaźnik interwencji w przypadku pomocy niezgodnej z prawem wynosi około 24 % i jest około dziesięć razy wyższy od wskaźnika decyzji negatywnych lub warunkowych w sprawach, które zostały należycie zgłoszone. Ponad połowę interwencji podjęto w odniesieniu do sektora przemysłu i usług, nieco mniej niż jedną czwartą w odniesieniu do sektora rolnictwa, a pozostała część interwencji dotyczyła sektorów transportu, węgla i rybołówstwa.

Odzyskanie pomocy

Osiągnięto dalsze postępy w odniesieniu do wykonania decyzji dotyczących odzyskania pomocy w niezakończonych sprawach. Łączna liczba niezakończonych spraw dotyczących odzyskania pomocy wyniosła 54[56] (w porównaniu z 94 sprawami pod koniec 2004 r.). Wzrosła kwota pomocy niezgodnej z prawem i niezgodnej ze wspólnym rynkiem odzyskanej od roku 2000 i na dzień 30 czerwca 2010 r. wynosi 12 mld EUR[57]. Oznacza to, że odsetek pomocy niezgodnej z prawem i niezgodnej ze wspólnym rynkiem pozostającej do odzyskania spadł z 75 % na koniec 2004 r. do około 11 % na dzień 30 czerwca 2010 r.

Ponadto Komisja podjęła decyzje dotyczące odzyskania pomocy w sektorach rolnictwa, rybołówstwa i transportu.

Egzekwowanie prawa dotyczącego pomocy państwa: współpraca z sądami krajowymi

W ramach działań następczych do Komunikatu w sprawie egzekwowania prawa dotyczącego pomocy państwa przez sądy krajowe[58] zintensyfikowano starania w zakresie udzielania poparcia, na przykład przez przygotowanie pakietu informacyjnego opublikowanego na stronie internetowej Dyrekcji Generalnej ds. Konkurencji[59] oraz przez opublikowanie broszury[60], w której ujęto materiały UE najbardziej istotne dla egzekwowania przepisów dotyczących pomocy państwa w codziennej pracy sędziów.

Monitorowanie ex post

Wraz z wejściem w życie GBER coraz większa liczba środków pomocy przestaje podlegać obowiązkowi zgłoszenia. Artykuł 10 tego rozporządzenia stanowi podstawę do przeprowadzania monitorowania ex post na podstawie próby. Wyniki pokazuje, że zasadniczo część istniejącej struktury pomocy państwa pozwalająca na zatwierdzanie programów pomocy i umożliwiająca państwom członkowskim wdrażanie środków pomocy zgodnie z GBER i rozporządzeniami w sprawie wyłączeń grupowych funkcjonuje w zadowalający sposób.

ZAŁĄCZNIK

Dokument roboczy służb Komisji „Fakty i dane liczbowe dotyczące pomocy państwa w państwach członkowskich UE”.

[1] http://www.eftasurv.int/information/sascoreboard/

[2] Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego i Rady - Długoterminowa stabilność finansów publicznych w gospodarce wychodzącej z kryzysu, COM (2009) 545 wersja ostateczna z dnia 14 października 2009 r. (http://ec.europa.eu/economy_finance/thematic_articles/article15994_en.htm).

[3] Tymczasowe wspólnotowe ramy prawne w zakresie pomocy państwa ułatwiające dostęp do finansowania w dobie kryzysu finansowego i gospodarczego, wersja skonsolidowana Dz.U. C 83 z 7.4.2009, z późniejszymi zmianami w Dz.U. C 261 z 31.10.2009, s. 2 i Dz.U. C 303 z 15.12.2009, s. 6.

[4] Łączna kwota obejmuje pomoc dla sektora produkcji, usług, węgla, rolnictwa, rybołówstwa i części sektora transportowego, natomiast nie obejmuje pomocy dla sektora kolejowego i pomocy na rekompensaty z tytułu usług świadczonych w ogólnym interesie gospodarczym ze względu na brak porównywalnych danych. Kwoty pomocy odnoszą się do elementu pomocy (lub ekwiwalentu dotacji brutto w przypadku gwarancji lub pożyczek) zawartego w środkach pomocy państwa, o ile nie wskazano inaczej (zob. uwagi metodologiczne w załączonym do niniejszego sprawozdania dokumencie roboczym służb Komisji).

[5] UE-27 oznacza wszystkie państwa członkowskie UE.

[6] W celu przedstawienia pełnego obrazu w odniesieniu do pomocy związanej z kryzysem, na potrzeby tej części sprawozdania jako okres odniesienia przyjmuje się cały okres począwszy od przyjęcia środków antykryzysowych Komisji do daty granicznej, czyli do dnia 1 października 2010 r.

[7] UE-15 oznacza państwa członkowskie, które przystąpiły do UE przed 2004 r.

[8] Pomoc dla sektora węglowego, jako część pomocy sektorowej, wyniosła 2,7 mld EUR, tj. 3,7 % łącznej kwoty pomocy.

[9] Z wyłączeniem transportu kolejowego.

[10] Ze względu na brak porównywalnych danych kwota pomocy dla transportu kolejowego nie została uwzględniona w żadnych łącznych kwotach pomocy.

[11] Zob. pkt 2.3.5. dokumentu roboczego służb Komisji „Fakty i dane liczbowe dotyczące pomocy państwa w państwach członkowskich UE”.

[12] Z wyłączeniem środków antykryzysowych.

[13] Źródło: Dyrekcja Generalna ds. Konkurencji; dane o PKB: Eurostat.

[14] UE-12 oznacza państwa członkowskie, które przystąpiły do UE w 2004 r. lub później.

[15] Tj. na promowaniu pomocy horyzontalnej w przeciwieństwie do pomocy sektorowej.

[16] Z wyłączeniem pomocy związanej z kryzysem.

[17] Belgia, Republika Czeska, Dania, Irlandia, Grecja, Francja, Litwa, Węgry, Portugalia i Słowacja.

[18] W przypadku włączenia środków antykryzysowych udział pomocy horyzontalnej zmalałby do 13 %.

[19] Dwie odrębne grupy przypadków wchodzą do kategorii pomocy na ochronę środowiska i oszczędność energii: pierwsza grupa przypadków dotyczy środków służących osiągnięciu bezpośredniej korzyści dla środowiska; druga grupa obejmuje ulgi lub zwolnienia z podatków na ochronę środowiska. W drugiej grupie przypadków wydatków na pomoc nie można potraktować jako wskaźnika zastępczego do celów pomiaru korzyści dla środowiska, ponieważ korzyść realizuje się przez podatek, a nie przez zwolnienie z podatku. Dalsze szczegółowe informacje można znaleźć w tabeli wyników z wiosny 2008 r., COM (2008) 304 z dnia 21.5.2008 r.

[20] Zob. tabela wyników z jesieni 2009 r., COM (2009) 661 z dnia 7.12.2009 r., s. 5.

[21] Zob. tabela wyników z jesieni 2008 r., COM (2008) 751 z dnia 17.11.2008 r., s. 30.

[22] Pomoc na ratowanie i restrukturyzację przedsiębiorstw uległa zmniejszeniu i dlatego nie przyczynia się do ogólnego zwiększenia pomocy sektorowej.

[23] Te wartości procentowe nie obejmują środków posiadających cel horyzontalny, które mimo to przeznaczono dla sektorów produkcji i usług.

[24] Wytyczne wspólnotowe dotyczące pomocy państwa w celu ratowania i restrukturyzacji zagrożonych przedsiębiorstw, Dz.U. C 244 z 1.10.2004, s. 2–17, których okres ważności został przedłużony komunikatem Dz.U. C 156 z 9.7.2009, s. 3.

[25] Od października 2008 r. Komisja przyjęła cztery komunikaty: 1) Komunikat Komisji – Zastosowanie zasad pomocy państwa do środków podjętych w odniesieniu do instytucji finansowych w kontekście obecnego, globalnego kryzysu finansowego, Dz.U. C 270 z 25.10.2008, s. 8–14, 2) Komunikat Komisji – Dokapitalizowanie instytucji finansowych w związku z obecnym kryzysem finansowym: ograniczenie pomocy do niezbędnego minimum oraz mechanizmy zabezpieczające przez nadmiernym zakłóceniem konkurencji, Dz.U. C 10 z 15.1.2009, s. 2–10, 3) Komunikat Komisji w sprawie postępowania z aktywami o obniżonej wartości we wspólnotowym sektorze bankowym, Dz.U. C 72 z 26.3.2009, s. 1–22 i 4) Komunikat Komisji w sprawie przywrócenia rentowności i oceny środków restrukturyzacyjnych stosowanych w sektorze finansowym w dobie kryzysu zgodnie z regułami pomocy państwa, Dz.U. C 195z 19.8.2009, s. 9–20. Ostatni komunikat ma zastosowanie do końca 2010 r.

[26] W celu zapoznania się z bardziej szczegółową analizą głównych kwestii poruszanych w tych komunikatach oraz pogłębioną analizą kontekstu kryzysu zob. poprzednie wydania tabeli wyników, tj. wydanie tabeli wyników z jesieni 2008 r., specjalne wydanie tabeli wyników z wiosny 2009 r., wydanie tabeli wyników z jesieni 2009 r. i specjalne wydanie tabeli wyników z wiosny 2010 r. Zob. również Sprawozdanie dotyczące konkurencji za rok 2009 z 3.6.2010, COM(2010)282, s. 4–11.

[27] Kwestia płynności niektórych banków może w dalszym ciągu wzbudzać obawy w świetle trwającej restrukturyzacji i niepewności rynkowych.

[28] Zob. 2981. posiedzenie Rady ds. Gospodarczych i Finansowych, Bruksela, 2 grudnia 2009 r., 16838/09 (Presse 352): http://europa.eu/rapid/pressReleasesAction.do?reference=PRES/09/352&format=HTML&aged=0&language=PL&guiLanguage=en.

[29] Dokument roboczy służb Komisji DG ds. Konkurencji – Stosowanie zasad pomocy państwa do rządowych programów gwarancji długów banków udzielonych po 30 czerwca 2010 r., http://ec.europa.eu/competition/state_aid/studies_reports/phase_out_bank_guarantees.pdf

[30] Zob. 3015. posiedzenie Rady, Sprawy gospodarcze i finansowe, Bruksela, 18 maja 2010 r., http://europa.eu/rapid/pressReleasesAction.do?reference=PRES/10/123&format=HTML&aged=0&language=PL&guiLanguage=en

[31] W celu uwzględnienia ostatnich wydarzeń dla zatwierdzonych kwot i decyzji podjętych w kontekście spraw związanych z kryzysem finansowym przedstawionych w tej tabeli wyników ustanowiono okres odniesienia od dnia 1 października 2008 r. do dnia 1 października 2010 r. Wszelkie niezgodności z innymi dokumentami Komisji, w których przeprowadzono analizę kwot pomocy zatwierdzonych w postaci gwarancji, są wynikiem przyjęcia różnych dat odniesienia.

[32] Programy ogólnych gwarancji zostały przyjęte w Danii i Irlandii.

[33] Niektóre spośród tych państw członkowskich posiadają najwyższe poziomy PKB w UE–27.

[34] Na przykład maksymalna kwota zatwierdzona przez Komisję w odniesieniu do Zjednoczonego Królestwa wyniosła 850 mld EUR, podczas gdy w odniesieniu do Litwy – 1,74 mld EUR.

[35] Aby uzyskać więcej informacji na temat rozróżnienia między zatwierdzonymi wielkościami, faktycznie wykorzystanymi kwotami i elementem pomocy, należy zapoznać się z rozdziałem 3 oraz uwagami metodologicznymi zawartymi w dokumencie roboczym służb zamieszczonym w załączniku..

[36] Należy zauważyć, że dane liczbowe dla 2008 r. dotyczące faktycznego wykorzystania i elementu pomocy różnią się od danych przedstawionych w tabeli wyników z jesieni 2010 r. ze względu na korekty danych dokonane przez państwa członkowskie (lub zaproponowane przez Komisję), jak miało to miejsce na przykład w przypadku Danii, w której dane liczbowe dotyczące programu NN51/2008 zostały włączone do roku 2008.

[37] Wskaźnik wykorzystania oznacza faktyczne wykorzystanie środków pomocy państwa w okresie od początku kryzysu finansowego w 2008 r. do dnia 31 grudnia 2009 r. w odniesieniu do łącznej kwoty pomocy zatwierdzonej w tym okresie. Na obecnym etapie nie jest możliwe obliczenie wskaźnika wykorzystania na 2010 r., ponieważ Komisja nie dysponuje danymi liczbowymi dotyczącymi faktycznego wykorzystania dla roku 2010. Państwa członkowskie przedstawią takie dane liczbowe w tabeli wyników na 2011 r.

[38] Z powodu braku danych dotyczących faktycznych wydatków lub szacunków, nieprzekazanych przez państwa członkowskie, w niektórych przypadkach zwrócono się do państw członkowskich o potwierdzenie szacunków sporządzonych przez służby Komisji. Aby uzyskać dokładne informacje na temat zastosowanych metod szacunkowych, zob. uwagi metodologiczne.

[39] Korzyści pieniężne w przypadku, w którym pomoc została przyznana na przykład w postaci gwarancji lub kredytu.

[40] Dane na temat elementu pomocy pochodzą z rocznych sprawozdań dotyczących pomocy państwa przedstawionych przez państwa członkowskie. Aby uzyskać więcej informacji na temat rozróżnienia między faktycznym wykorzystaniem a elementem pomocy, dokładnych definicji elementu pomocy dla każdego instrumentu pomocy (gwarancji, dokapitalizowania i aktywów o obniżonej jakości) w odniesieniu do przypadków związanych z kryzysem finansowym, zob. uwagi metodologiczne zawarte w tabeli wyników.

[41] Skonsolidowana wersja komunikatu Komisji w sprawie ram tymczasowych, OJ C 83 z 7.4.2009, s. 1, zmienionego OJ C 261 z 31.10.2009, s. 1 oraz OJ C 303 z 15.12.2009, s. 6.

[42] Przyjętego w listopadzie 2008 r.

[43] Dane liczbowe obejmują tylko środki stanowiące pomoc dla przemysłu i usług.

[44] W ramach 12 programów przyznawano pomoc w kwocie do 15 000 EUR na rzecz producentów rolnych.

[45] Art. 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej; szczegółowe przepisy zostały zawarte w rozporządzeniu Rady (WE) nr 659/1999 z dnia 22 marca 1999 r. (Dz.U L 83 z 27.3.1999, s. 1-9).

[46] Zob. tabela 2 w załączniku do dokumentu „Fakty i dane liczbowe dotyczące pomocy państwa w państwach członkowskich UE”.

[47] Zgodnie z poniższym pomoc objęta wyłączeniem grupowym obejmuje pomoc przyznawaną na podstawie rozporządzeń w sprawie wyłączeń grupowych, które przestały obowiązywać w wyniku zastąpienia ich tekstem skonsolidowanym – rozporządzeniem Komisji (WE) nr 800/2008 z dnia 6 sierpnia 2008 r. uznającym niektóre rodzaje pomocy za zgodne ze wspólnym rynkiem w zastosowaniu art. 87 i 88 Traktatu (ogólne rozporządzenie w sprawie wyłączeń blokowych lub GBER), Dz.U. L 214 z 9.8.2008, s. 3. Ponadto za wyłączone z obowiązku zgłoszenia uznaje się również środki zgodne z decyzją Komisji z dnia z dnia 28 listopada 2005 r. w sprawie stosowania art. 86 ust. 2 Traktatu WE do pomocy państwa w formie rekompensaty z tytułu świadczenia usług publicznych, przyznawanej przedsiębiorstwom zobowiązanym do zarządzania usługami świadczonymi w ogólnym interesie gospodarczym (Dz.U. L 312 z 29.11.2005, s. 67) oraz z rozporządzeniem (WE) nr 1370/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2007 r. dotyczącym usług publicznych w zakresie kolejowego i drogowego transportu pasażerskiego oraz uchylającym rozporządzenia Rady (EWG) nr 1191/69 i (EWG) nr 1107/70 (Dz.U. L 315 z 3.12.2007, s. 1).

[48] Znanej również jako „pomoc ad hoc ”.

[49] Zawiadomienie Komisji w sprawie uproszczonej procedury rozpatrywania niektórych rodzajów pomocy państwa (Dz.U. C 136 z 16.6.2009, s. 3-12.)

[50] Komunikat Komisji „Kodeks najlepszych praktyk dotyczących przebiegu postępowania w zakresie kontroli pomocy państwa”, OJ C 136 z 16.6.2009, s. 13.

[51] Z wyłączeniem środków antykryzysowych.

[52] Z wyłączeniem środków antykryzysowych.

[53] Od zastosowania tego celu polityki do wyłączenia grupowego w 2007 r..

[54] 197 przypadków.

[55] 19 przypadków.

[56] Okres obejmuje też pierwszą połowę 2010 r.

[57] Komisja przedstawia śródroczne sprawozdania na temat odzyskanej pomocy na podstawie danych narastających.

[58] Komunikat Komisji w sprawie egzekwowania prawa dotyczącego pomocy państwa przez sądy krajowe (Dz.U. C 85 z 9.4.2009, s. 1).

[59] http://ec.europa.eu/competition/court/state_aid.html.

[60] http://ec.europa.eu/competition/publications/state_aid/national_courts_booklet_pl.pdf .