52010DC0695

[pic] | KOMISJA EUROPEJSKA |

Bruksela, dnia 1.12.2010

KOM(2010) 695 wersja ostateczna

ZIELONA KSIĘGA

w sprawie przyszłości podatku VAT W stronę prostszego, solidniejszego i wydajniejszego systemu podatku VAT

{SEK(2010) 1455 wersja ostateczna}

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie 3

2. Dlaczego właśnie teraz należy rozpocząć debatę na temat systemu podatku VAT? 4

2.1. Złożoność obecnego systemu 4

2.2. Usprawnienie funkcjonowania jednolitego rynku 4

2.3. Maksymalizacja poboru podatków oraz eliminacja podatności systemu na oszustwa 4

2.4. Zmiany w obszarze technologii i w otoczeniu gospodarczym 4

3. Kwestie, którymi należy się zająć 4

4. Opodatkowanie podatkiem VAT transakcji transgranicznych w ramach jednolitego rynku 4

4.1. Wdrożenie docelowych rozwiązań opartych na opodatkowaniu w miejscu pochodzenia 4

4.2. Alternatywne rozwiązanie: opodatkowanie w państwie członkowskim przeznaczenia 4

4.3. Inne warianty 4

5. Inne kluczowe kwestie, które należy podjąć 4

5.1. Jak zapewnić neutralność systemu podatku VAT 4

5.2. Jakiego stopnia harmonizacji wymaga jednolity rynek? 4

5.3. Ograniczenie biurokracji 4

5.4. Solidniejszy system podatku VAT 4

5.5. Wydajna i nowoczesna administracja systemem podatku VAT 4

5.6. Inne kwestie 4

6. Państwa opinie 4

ZIELONA KSIĘGA

w sprawie przyszłości podatku VATW stronę prostszego, solidniejszego i wydajniejszego systemu podatku VAT

1. Wprowadzenie

Podatek od wartości dodanej (VAT) po raz pierwszy wprowadzono w Europie w 1954 r., we Francji. W 1967 r. państwa członkowskie Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej w jej ówczesnym kształcie zgodziły się zastąpić swoje krajowe systemy podatku obrotowego wspólnym systemem podatku VAT. Od tego czasu podatek VAT wprowadzono w około 140[1] państwach na całym świecie.

W 2008 r. wpływy z tytułu podatku VAT stanowiły 21,4 % krajowych dochodów podatkowych państw członkowskich UE (w tym dochodów z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne), co oznacza 12-procentowy wzrost w porównaniu z 1995 r.[2] Jest więc podatek VAT znaczącym źródłem dochodów krajowych budżetów, a w wielu państwach członkowskich stanowi ich główne źródło. Wpływy z podatku VAT stanowiły w 2008 r. średnio 7,8 % PKB państwa członkowskiego, która to wartość od 1995 r. wzrosła o niemal 13 %.

Kryzys finansowy i gospodarczy postawił finanse publiczne w wielu państwach członkowskich w obliczu poważnych wyzwań. Zważywszy na szczególny spadek wpływów z podatków bezpośrednich i podatków od nieruchomości udział dochodów z tytułu podatku VAT w całkowitych wpływach w wielu państwach członkowskich zapewne jeszcze bardziej wzrósł.

W ostatnim czasie kilka państw członkowskich podniosło stawki podatku VAT lub rozważa takie posunięcie, czy to w odpowiedzi na potrzebę konsolidacji wywołaną kryzysem, czy też w ramach długoterminowego procesu zakładającego odejście od opodatkowania bezpośredniego na rzecz podatków pośrednich. Uzasadnieniem takiego kroku może być względna efektywność podatków konsumpcyjnych, jeżeli przyjmiemy, że konsumpcja stanowi szerszą i stabilniejszą podstawę opodatkowania niż zyski i dochody. Szersza podstawa umożliwia wprowadzenie niższych stawek, niwelując w ten sposób zniekształcające skutki opodatkowania, a jednocześnie pozytywnie oddziaływując na wzrost gospodarczy i poziom zatrudnienia.

Ponadto zważywszy na wpływ jaki starzenie się społeczeństw będzie wywierać w nadchodzących latach na rynki pracy, trendy oszczędzania i konsumpcji oraz wydatki publiczne, konieczne będzie dostosowanie systemów podatkowych do tych zmian. Źródeł środków na finansowanie swojego państwa opiekuńczego poszczególne kraje będą najpewniej zmuszone w mniejszym stopniu szukać w opodatkowaniu dochodów z pracy oraz dochodów kapitałowych (oszczędności), tym samym dostarczając dalszych argumentów przemawiających za oparciem się w większym stopniu na podatkach pośrednich.

Minęło mniej więcej 40 lat od wprowadzenia VAT, przyszedł więc czas na podjęcie krytycznej analizy systemu tego podatku w celu wzmocnienia jego spójności z jednolitym rynkiem oraz potencjału do generowania dochodów poprzez poprawę jego ekonomicznej wydajności i solidności, jak również wkładu do polityki w innych obszarach, przy jednoczesnym ograniczeniu kosztów przestrzegania przepisów oraz kosztów poboru tego podatku. W ten sposób reforma systemu podatku VAT może odegrać istotną rolę, przyczyniając się do realizacji strategii Europa 2020[3] oraz powrotu na ścieżkę wzrostu gospodarczego dzięki tkwiącemu w systemie podatku VAT potencjałowi do ożywienia jednolitego rynku oraz wspierania mądrej konsolidacji budżetów w państwach członkowskich. Wszelkie takie usprawnienia wymagają funkcjonowania kompleksowego systemu podatku VAT, który będzie w stanie dostosować się do zmian otoczenia gospodarczego i technologicznego, a także będzie wystarczająco silny, aby oprzeć się fali oszustw w rodzaju tych, które miały miejsce w ostatnich latach.

Prostszy system podatku VAT ograniczałby również koszty operacyjne ponoszone przez podatników i administracje podatkowe, zwiększając tym samym korzyści netto dla skarbu państwa.

Należy właściwie docenić kluczową rolę przedsiębiorstw w poborze podatku VAT, zważywszy że podatek ten jest podatkiem konsumpcyjnym, a nie daniną nałożoną na przedsiębiorstwa. Koszty przestrzegania przepisów dotyczących podatku VAT stanowią dla unijnych firm znaczne obciążenie administracyjne, którego ograniczenie istotnie przyczyniłoby się do wzrostu konkurencyjności europejskich przedsiębiorstw.

Powyższe kwestie stanowią główne wyzwania w dziedzinie podatku VAT, przed którymi stoi Unia Europejska. Co więcej, wyzwania te należy podjąć w szczególnym kontekście jednolitego rynku zapewniającego swobodny przepływ towarów i usług pomiędzy państwami członkowskimi, który powstał w 1993 r. wraz ze zniesieniem na terytorium UE kontroli fiskalnych na granicach wewnętrznych.

Celem niniejszej zielonej księgi jest zainicjowanie szeroko zakrojonych konsultacji z zainteresowanymi stronami na temat funkcjonowania obecnego systemu podatku VAT oraz wymaganych zmian jego kształtu w przyszłości.

2. Dlaczego właśnie teraz należy rozpocząć debatę na temat systemu podatku VAT?

Stosowane w ostatniej dekadzie podejście zakładało stopniowe upraszczanie i modernizowanie obecnego systemu podatku VAT. Przyniosło ono pozytywne rezultaty, ale wyczerpało już swoje możliwości.

Istnieje również szereg względów wskazujących, że nadszedł właściwy czas na podjęcie szerszej refleksji.

2.1. Złożoność obecnego systemu

Złożoność przepisów dotyczących podatku VAT jest źródłem obciążeń administracyjnych dla firm. Obsługa podatku VAT stanowi niemal 60 % całkowitego obciążenia mierzonego dla 13 obszarów priorytetowych określonych w ramach programu lepszego stanowienia prawa [4]. Zdaniem przedsiębiorców taka sytuacja sprawia, że UE jest mniej atrakcyjnym miejscem do inwestowania[5].

Szczególne źródła zastrzeżeń stanowią kluczowe aspekty systemu, takie jak obowiązki w zakresie VAT, prawo do odliczenia i stawki. Kwestie te mogą mieć szczególnie poważne konsekwencje dla MŚP, które nie zawsze stać na fachową pomoc podatkową niezbędną, aby poradzić sobie z coraz bardziej złożonymi przepisami w zakresie podatku VAT.

2.2. Usprawnienie funkcjonowania jednolitego rynku

Fakt, że krajowe i wewnątrzunijne[6] transakcje nadal traktowane są w różny sposób dla celów podatku VAT może stanowić przeszkodę na drodze do lepszego funkcjonowania jednolitego rynku. Problem pogłębia istnienie licznych mechanizmów alternatywnych i odstępstw przyznanych państwom członkowskim na mocy unijnych przepisów dotyczących podatku VAT, co prowadzi do rozbieżności przepisów w ramach UE.

Ogromne znaczenie silniejszego, pogłębionego i poszerzonego jednolitego rynku podkreślono w komunikacie Komisji „Europa 2020: strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu”. Przeprowadzenie reformy przepisów w zakresie podatku VAT w sposób przyjazny dla jednolitego rynku było jednym z zaleceń sformułowanych w sprawozdaniu przedstawionym na wniosek przewodniczącego Komisji José Manuel Barroso przez profesora Mario Montiego w maju 2010 r., nakreślającym kompleksową strategię ożywienia jednolitego rynku[7].

Akt o jednolitym rynku formułuje kilka inicjatyw, w tym przewidujących m.in. stworzenie dla przedsiębiorstw przychylnego otoczenia prawnego i podatkowego w celu ograniczenia obciążeń administracyjnych i propagowania działalności transgranicznej. Podatek VAT stanowi w tym względzie kluczowy element[8].

2.3. Maksymalizacja poboru podatków oraz eliminacja podatności systemu na oszustwa

Powszechny system podatku VAT, najlepiej z jedną stawką podatku, byłby dość zbliżony do ideału podatku konsumpcyjnego w czystej postaci minimalizującego koszty przestrzegania przepisów. W UE stawka podstawowa obejmuje jednak zaledwie około dwie trzecie całkowitej konsumpcji, natomiast pozostała jedna trzecia podlega różnym zwolnieniom lub stawkom obniżonym[9]. Wśród państw członkowskich UE będących jednocześnie członkami OECD rzeczywiste dochody z podatku VAT stanowią średnio zaledwie 55 % dochodów, które teoretycznie mogłyby one uzyskać w przypadku opodatkowania całej ostatecznej konsumpcji według stawki podstawowej. Inne państwa OECD takie jak Japonia, Korea Południowa czy też Szwajcaria mają bardziej wydajny system podatku VAT i w ich przypadku wskaźnik ten wynosi około 73 %[10].

W 2008 r. całkowite wpływy państw członkowskich z podatku VAT sięgnęły kwoty około 862 mld EUR. W przeprowadzonym badaniu[11] ubytek podatku VAT w UE (różnicę pomiędzy faktycznymi wpływami z podatku VAT a kwotą, którą państwa członkowskie teoretycznie powinny uzyskać, uwzględniając stan ich gospodarek) oszacowano na poziomie 12 % teoretycznych wpływów z podatku VAT w 2006 r., przy czym w kilku państwach członkowskich wskaźnik ten określono na poziomie ponad 20 %. Oprócz przypadków unikania opodatkowania oraz strat będących wynikiem niewypłacalności podatników źródłem ubytku podatku VAT są również oszustwa wynikające po części z wrodzonej słabości obecnych przepisów, które w szczególności dopuszczają możliwość nabycia za granicą towarów i usług bez podatku VAT.

2.4. Zmiany w obszarze technologii i w otoczeniu gospodarczym

Unijny system podatku VAT rozwijał się powoli w porównaniu z tempem rozwoju otoczenia technologicznego i gospodarczego, które było świadkiem błyskawicznych zmian modeli biznesowych, coraz powszechniejszego wykorzystania nowych technologii, rosnącego znaczenia usług – stanowiących obecnie około 70 % ogółu działalności gospodarczej – i powszechnej globalizacji gospodarki.

Te zmiany technologiczne mogą jednak również przyczynić się do opracowania nowych i alternatywnych metod poboru podatku VAT pozwalających złagodzić obciążenia, którym podlegają firmy, oraz ograniczyć straty w podatku VAT. Obecny model poboru VAT w dużej mierze nie zmienił się od momentu wprowadzenia tego podatku.

3. Kwestie, którymi należy się zająć

Debata na temat przyszłości podatku VAT toczy się dwutorowo w dwóch głównych obszarach tematycznych.

Pierwszy z nich dotyczy zasad opodatkowania wewnątrzunijnych transakcji, które powinny stanowić podstawę unijnego systemu podatku VAT w pełni dostosowanego do wymagań jednolitego rynku. Drugi obszar obejmuje kwestie wymagające uwagi bez względu na wybór ewentualnych sposobów opodatkowania transakcji wewnątrzunijnych.

Bardziej szczegółowe i techniczne omówienie szeregu kwestii poruszonych w niniejszym opracowaniu można znaleźć w dokumencie roboczym służb Komisji dostępnym pod adresem http://ec.europa.eu/taxation_customs/index_en.htm.

4. Opodatkowanie podatkiem VAT transakcji transgranicznych w ramach jednolitego rynku

4.1. Wdrożenie docelowych rozwiązań opartych na opodatkowaniu w miejscu pochodzenia

Już uzgadniając pierwsze przepisy w sprawie podatku VAT na szczeblu unijnym, podjęto zobowiązanie wprowadzenia systemu podatku VAT dostosowanego do wymagań jednolitego rynku i funkcjonującego tak samo we wszystkich państwach członkowskich, niejako jak w jednym państwie.

Dyrektywa VAT[12] nadal stanowi, że obecny mechanizm opodatkowania obrotu handlowego pomiędzy państwami członkowskimi ma charakter przejściowy i zostanie zastąpiony docelowym rozwiązaniem zakładającym, co do zasady, opodatkowanie towarów i usług w państwie członkowskim pochodzenia.

Podjęta w 1987 r. próba realizacji tego zobowiązania w oparciu o fizyczne przepływy towarów jednak się nie powiodła. Podobnie zarzucono alternatywny wniosek przedstawiony w 1996 r. przewidujący opodatkowanie według miejsca, w którym dostawca ma swoją siedzibę.

Można wymienić następujące rzekome powody, dla których opodatkowanie w miejscu pochodzenia okazało się jak dotąd nie do przyjęcia:

- Konieczne byłoby ścisłe ujednolicenie stawek podatku VAT, aby zapobiec sytuacji, w której zróżnicowane stawki tego podatku miałyby wpływ na decyzje – podejmowane nie tylko przez osoby fizyczne, ale i przedsiębiorstwa – co do miejsca zakupu, gdyż konieczność zapłaty podatku VAT – nawet jeżeli ostatecznie podlegającego odliczeniu – ma wpływ na ich płynność finansową. Należy jednak zauważyć, że w ostatnich latach nastąpiło pewne zbliżenie poziomu podstawowych stawek podatku VAT;

- System rozliczeń musiałby gwarantować, że wpływy z tytułu podatku VAT trafią do państwa członkowskiego konsumpcji. Nowe technologie informatyczne – niedostępne, gdy toczyły się wcześniejsze debaty – są potencjalnie w stanie pokonać tę przeszkodę;

- Państwa członkowskie byłyby od siebie zależne pod względem poboru znacznej części swoich dochodów z tytułu podatku VAT.

W czerwcu 2007 r. w ramach debaty poświęconej zwalczaniu oszustw w zakresie podatku VAT Rada zwróciła się do Komisji o ponowne rozważenie systemu podatku VAT opartego na opodatkowaniu w miejscu, w którym towary znajdują się w momencie rozpoczęcia ich wysyłki lub transportu.

W celu przezwyciężenia problemu zróżnicowanych stawek podatku VAT Komisja przeanalizowała model przewidujący opodatkowanie wewnątrzunijnych dostaw na rzecz podatników stawką podatku w wysokości 15 %, przy czym państwo członkowskie przeznaczenia albo dokonywałoby poboru dodatkowej kwoty podatku VAT od klienta, aby osiągnąć poziom obowiązującej stawki, albo też dokonywałoby zwrotu nadwyżki zapłaconego podatku VAT.

Rada nie ustosunkowała się jednak do prośby Komisji o wyrażenie niezbędnego zainteresowania tą kwestią, umożliwiającego podjęcie bardziej dogłębnej analizy takiego systemu.

W międzyczasie nowe dyrektywy[13], którymi określono miejsce opodatkowania niektórych transakcji, wyraźnie odeszły od zasady opodatkowania transakcji w państwie członkowskim pochodzenia, definiując miejsce opodatkowania jako miejsce, gdzie następuje konsumpcja lub gdzie klient posiada siedzibę.

4.2. Alternatywne rozwiązanie: opodatkowanie w państwie członkowskim przeznaczenia

Główną cechą opodatkowania w miejscu przeznaczenia jest to, że dochody z podatku VAT przysługują bezpośrednio państwu członkowskiemu konsumpcji, według obowiązujących w nim stawek krajowych i zwolnień, co tym samym eliminuje główne zastrzeżenia podnoszone przeciwko opodatkowaniu w miejscu pochodzenia.

Główną kwestią, którą należy jednak w przypadku takiego systemu rozwiązać, jest konieczność zapewnienia jednolitego opodatkowania wewnątrzunijnych oraz krajowych transakcji dostaw towarów i świadczenia usług. Takie równe traktowanie można zapewnić albo poprzez opodatkowanie wewnątrzunijnych dostaw albo też przez wyeliminowanie naliczania w istocie podatku VAT od transakcji krajowych poprzez wprowadzenie powszechnego systemu samonaliczania podatku (tzw. reverse charge ) (w ramach którego odpowiedzialnym za zapłatę podatku VAT staje się podatnik, na którego rzecz dokonywana jest dostawa towarów lub świadczenie usług). Kolejną kwestią jest konieczność odpowiedzi na pytanie, czy transakcje te należy faktycznie traktować na takich samych zasadach, a jeżeli nie, to do jakiego stopnia takie traktowanie może być zróżnicowane, tak aby nie stanowiło przeszkody w sprawnym funkcjonowaniu jednolitego rynku ani nie przyczyniało się do oszustw związanych z transakcjami transgranicznymi.

4.2.1. Utrzymanie zasad, na których opiera się obecny system

W obecnym systemie podatku VAT dokonano rozróżnienia pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług dokonywanymi między podatnikami (między jedną firmą a drugą, tzw. transakcje B2B) a dostawą towarów lub świadczeniem usług na rzecz konsumentów (przez firmę na rzecz konsumenta, tzw. transakcje B2C).

W przypadku transgranicznych transakcji B2B ogólną zasadą, zarówno w odniesieniu do towarów, jak i usług, jest opodatkowanie transakcji według stawki i warunków obowiązujących w państwie członkowskim przeznaczenia (w miejscu zakończenia wysyłki lub transportu towarów lub, w przypadku usług, w miejscu, gdzie przedsiębiorstwo klienta posiada siedzibę), przy czym podatek VAT do skarbu państwa odprowadza klient. Skutkiem takiego rozwiązania jest zróżnicowane opodatkowanie dostawy towarów lub świadczenia usług w zależności od tego, czy transakcja ma charakter krajowy czy też wewnątrzunijny. To zróżnicowanie stanowi źródło złożoności i podatności na oszustwa.

Dostawa towarów lub świadczenie usług w ramach transakcji B2C standardowo opodatkowane są w państwie członkowskim, w którym dokonano sprzedaży towarów lub w którym dostawca lub usługodawca posiada siedzibę. Ponieważ istnieje jednak ryzyko zakłócenia konkurencji, opodatkowanie dostawy towarów i świadczenia usług w miejscu przeznaczenia regulują szczególne warunki, nakładające znaczne obowiązki na dostawców i usługodawców (sprzedaż towarów lub niektórych usług na odległość) lub nabywców (na przykład zakupy dokonane przez podatników korzystających ze zwolnienia, w szczególności małe przedsiębiorstwa, lub przez niepodlegające opodatkowaniu osoby prawne oraz nabycie nowych środków transportu).

System ten ma jednak swoje zalety. Gwarantuje on państwom członkowskim pewną dozę politycznej swobody oraz suwerenności fiskalnej w administrowaniu podatkiem VAT. Z kolei podmiotom gospodarczym uczestniczącym w transgranicznych transakcjach B2B nie przysparza on raczej poważnych problemów związanych z VAT, a nawet może przynosić pewne korzyści związane z tym, że podatku VAT nie muszą oni pokrywać z własnych środków.

Ciężar spada przede wszystkim na dostawcę lub usługodawcę, który w swoim państwie członkowskim ma obowiązek uzasadnić powód zwolnienia (przy dostawie towarów) lub nieopodatkowania (w przypadku usług) i podlega pewnym dodatkowym obowiązkom sprawozdawczym oraz, coraz częściej, zaostrzonym formalnościom mającym na celu zwalczanie przypadków oszustwa: biurokracja związana z transakcjami transgranicznymi stale rośnie. Administracje podatkowe mogą ponadto zakwestionować zwolnienie lub nieopodatkowanie w przypadku popełnienia oszustwa na jakimkolwiek innym etapie łańcucha dostaw, natomiast działającym w zgodzie z przepisami przedsiębiorstwom trudno może być się obronić przed tym ryzykiem.

Zachowanie fundamentalnych zasad, na których opiera się obecny system podatku od wartości dodanej, wymagałoby przeprowadzenia pogłębionej analizy jego stosowania i wprowadzenia stosownych usprawnień pod kątem pewności prawa i obciążeń administracyjnych nakładanych na transakcje wewnątrzunijne.

4.2.2. Powszechne stosowanie mechanizmu samonaliczania podatku (reverse charge)

Spójne opodatkowanie transakcji krajowych i wewnątrzunijnych można osiągnąć poprzez zastosowanie przy krajowych transakcjach B2B mechanizmu samonaliczania podatku. Takie rozwiązanie wyeliminowałoby wrodzoną podatność na oszustwa obecnego systemu podatku VAT. Z drugiej jednak strony wymagałoby to wprowadzenia dodatkowych kontroli i obowiązków sprawozdawczych w przypadku transakcji krajowych w celu ograniczenia wzrostu liczby oszustw na poziomie detalicznym, ponieważ system ten oznaczałby konieczność rezygnacji z zasady cząstkowej płatności podatku uznawanej za ważną zaletę podatku VAT.

Komisja dokonała analizy takiego systemu w 2008 r.[14] i stwierdziła, że chociaż nie należy wykluczać koncepcji samonaliczania podatku, to nigdy nie uda się jej wdrożyć jako alternatywnego rozwiązania w sposób neutralny dla funkcjonowania jednolitego rynku. Komisja była gotowa rozważyć realizację projektu pilotażowego mającego na celu próbne wprowadzenie obowiązkowego powszechnego systemu samonaliczania podatku. i chociaż podtrzymuje swoje dotychczasowe stanowisko, zdaje sobie sprawę z administracyjnych i gospodarczych konsekwencji takiego projektu.

4.2.3. Opodatkowanie wewnątrzunijnej dostawy towarów i wewnątrzunijnego świadczenia usług

Spójne opodatkowanie krajowych oraz wewnątrzunijnych transakcji można również zapewnić poprzez opodatkowanie wewnątrzunijnych transakcji według stawki i zasad obowiązujących w państwie członkowskim przeznaczenia.

Takie rozwiązanie przywróciłoby zasadę cząstkowej płatności podatku w przypadku transakcji transgranicznych i wyeliminowało wrodzoną podatność obecnego systemu na oszustwa. Z drugiej strony spowodowałoby ono znaczny wzrost liczby transakcji, przy których podatnicy byliby zobowiązani do rozliczenia podatku VAT w państwie członkowskim, w którym nie posiadają siedziby.

Przy opodatkowaniu wewnątrzunijnej dostawy towarów i wewnątrzunijnego świadczenia usług miejsce przeznaczenia można by zdefiniować dwojako:

- w odniesieniu do towarów – jako miejsce zakończenia transportu lub wysyłki towarów, co oznacza, że nadal monitorowany byłby fizyczny przepływ towarów, natomiast w odniesieniu do usług – jako miejsce, w którym klient posiada siedzibę, co już obecnie jest podstawową zasadą;

- w odniesieniu zarówno do towarów, jak i usług – jako miejsce, w którym klient posiada siedzibę.

Ponieważ podatek VAT z tytułu wewnątrzunijnej dostawy towarów i wewnątrzunijnego świadczenia usług przysługiwałby państwu członkowskiemu przeznaczenia, konieczne byłoby stworzenie w państwie członkowskim pochodzenia skutecznego systemu kompleksowej obsługi w celu umożliwienia rozliczenia zobowiązań z tytułu podatku VAT w państwach członkowskich innych niż państwa członkowskie, w których dostawca lub usługodawca posiada siedzibę.

Taka zmiana miałaby konsekwencje dla przedsiębiorców i administracji podatkowych. Opodatkowanie wewnątrzunijnych transakcji dostawy towarów i świadczenia usług rodziłoby dla obu stron konsekwencje w zakresie przepływów pieniężnych, należałoby też dokonać kompletnego przeglądu obowiązków sprawozdawczych. Komisja nie przeprowadziła jeszcze szczegółowej analizy takiego mechanizmu, jednak jest otwarta na dalszą ocenę takich alternatywnych rozwiązań.

4.3. Inne warianty

Komisja jest świadoma, że oprócz powyższych rozwiązań przedmiotem publicznej debaty są również inne mechanizmy. Ponieważ większość z nich stanowi ledwie warianty proponowanych już rozwiązań, na tym etapie nie ma potrzeby ich szczegółowego rozpatrywania; nie oznacza to jednak, że istnieje zamiar pominięcia ich w debacie.

Pytanie 1: Czy uważają Państwo, że obecne uregulowania w zakresie podatku VAT dotyczące wewnątrzunijnej wymiany handlowej w wystarczającym zakresie zaspokajają potrzeby jednolitego rynku, czy też stanowią przeszkodę na drodze do maksymalizacji płynących z niego korzyści?

Pytanie 2: Jeżeli stanowią one przeszkodę, jakie rozwiązania w zakresie podatku VAT dotyczące wewnątrzunijnych transakcji dostawy towarów i świadczenia usług uważają Państwo za najbardziej odpowiednie? W szczególności czy uważają Państwo, że opodatkowanie w państwie członkowskim pochodzenia nadal jest istotnym i możliwym do osiągnięcia celem?

5. Inne kluczowe kwestie, które należy podjąć

W niniejszej części omówiono główne kwestie, którymi należy się zająć, wykraczające poza problem opodatkowania transakcji wewnątrzunijnych, aby możliwe było stworzenie solidniejszego, prostszego i wydajniejszego systemu podatku VAT na potrzeby jednolitego rynku. Kwestie te dotyczą obecnego systemu.

5.1. Jak zapewnić neutralność systemu podatku VAT

5.1.1. Zakres podatku VAT

Przepisy mające zastosowanie do organów publicznych przewidują zróżnicowane opodatkowanie podatkiem VAT podobnych czynności w zależności od statusu dostawcy lub usługodawcy. Zróżnicowanie to pogłębiła ewolucja państw członkowskich w stronę prywatyzacji oraz deregulacji działalności tradycyjnie zastrzeżonej dla sektora publicznego. Powstały nowe formy współpracy pomiędzy organami publicznymi a sektorem prywatnym (partnerstwo publiczno-prywatne) na potrzeby realizacji projektów infrastrukturalnych oraz strategicznych usług użyteczności publicznej takich jak: drogi, koleje, szkoły, szpitale, więzienia, stacje uzdatniania wody i oczyszczalnie ścieków.

W przypadku gdy organy publiczne są zwolnione z podatku VAT lub mu nie podlegają, mają one interes w ograniczaniu zlecania prac na zewnątrz, aby uniknąć płacenia podatku VAT, którego nie mogą odliczyć. Podatek VAT staje się więc czynnikiem wpływającym na decyzje w sprawie inwestycji i wydatków.

Komisja w ostatnim czasie zainicjowała analizę gospodarczego i społecznego wpływu podatku VAT na organy publiczne oraz ewentualnych rozwiązań. Jednym z nich mogłoby być objęcie całokształtu działalności gospodarczej organów publicznych podatkiem VAT i stworzenie wykazu czynności podlegających wyłączeniu. Alternatywnym rozwiązaniem jest doprecyzowanie i modyfikacja warunków, przy spełnieniu których organy publiczne musiałyby już podlegać podatkowi VAT.

W przedmiocie opodatkowania podatkiem VAT transakcji dokonywanych przez spółki holdingowe związanych w szczególności z zarządzaniem udziałami lub obsługą transakcji finansowych Europejski Trybunał Sprawiedliwości dostarczył pewnych ograniczonych wytycznych, które wciąż jednak trudno stosować w praktyce. Ewentualnym rozwiązaniem mogłoby być doprecyzowanie sytuacji prawnej w dyrektywie VAT.

Pytanie 3: Czy uważają Państwo, że obecne przepisy w zakresie VAT dotyczące organów publicznych i spółek holdingowych są możliwe do przyjęcia, szczególnie jeżeli chodzi o ich neutralność podatkową, a jeżeli nie, to dlaczego?

Pytanie 4: Jakie inne problemy napotkali Państwo w związku z zakresem obowiązywania podatku VAT?

Pytanie 5: Co należy zrobić, aby rozwiązać te problemy?

5.1.2. Zwolnienia z podatku VAT

Zwolnienia stoją w sprzeczności z zasadą powszechności podatku VAT. Zasadność dalszego utrzymywania wielu z dotychczasowych zwolnień budzi wątpliwości. Poszerzenie bazy podatkowej poprzez ograniczenie liczby zwolnień zwiększa skuteczność i neutralność podatku VAT i stanowi realną alternatywę dla podwyższenia jego stawek.

W dyrektywie VAT ustawodawca dokonał rozróżnienia pomiędzy zwolnieniami dotyczącymi pewnych rodzajów działalności prowadzonej w interesie publicznym (np. ze względów społecznych, edukacyjnych i kulturalnych) a zwolnieniami dotyczącymi działalności innego rodzaju, np. z powodu zastrzeżeń technicznych co do możliwości stosowania podatku VAT do transakcji realizowanych w ramach takiej działalności (usługi finansowe i gry hazardowe) lub kolizji z innymi podatkami (transakcje dotyczące nieruchomości).

Istnieje konieczność weryfikacji tych zwolnień, szczególnie w świetle zmian gospodarczych i technologicznych.

Takie podejście jest również uzasadnione w odniesieniu do zwolnień, które państwa członkowskie mogą nadal stosować, gdyż już je stosowały w dniu 1 stycznia 1978 r. lub w dniu swojego przystąpienia do Unii. Jako przykład można podać usługi przewozu osób, które nadal mogą podlegać zwolnieniu, w zależności od używanego środka transportu. Na podstawie innych odstępstw państwa członkowskie mogą naliczać podatek VAT od transakcji, które w innym przypadku korzystałyby ze zwolnienia. Taka sytuacja osłabia cel zakładający funkcjonowanie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej.

Jeżeli chodzi o zwolnienia przewidziane we wniosku w sprawie usług pocztowych oraz wniosku w sprawie usług finansowych i ubezpieczeniowych[15] debata na ten temat jest w toku. Również w ramach analizy dotyczącej organów publicznych (zob. pkt 5.1.1 akapit 3) podjęta zostanie kwestia zwolnień dotyczących działalności prowadzonej w interesie publicznym.

Pytanie 6: Które z obecnych zwolnień z podatku VAT nie powinny zostać utrzymane? Prosimy wyjaśnić dlaczego uważają Państwo te zwolnienia za problematyczne. Czy istnieją jakiekolwiek zwolnienia, które należy utrzymać, a jeżeli tak, to dlaczego?

Pytanie 7: Czy uważają Państwo, że obecny system opodatkowania przewozów osób stwarza problemy czy to w zakresie neutralności podatku, czy to z innych względów? Czy przewozy osób powinny podlegać podatkowi VAT bez względu na wykorzystywany środek transportu?

Pytanie 8: Co należy zrobić, aby rozwiązać te problemy?

5.1.3. Odliczenia

Prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego ma zasadnicze znaczenie dla zapewnienia neutralności tego podatku dla przedsiębiorstw. Kluczową kwestią jest stopień, w jakim podatek VAT podlega odliczeniu, natomiast inne kwestie to m.in. moment i sposób jego odliczenia.

Aby zachować neutralność podatku od wartości dodanej, musi istnieć możliwość pełnego odliczenia podatku VAT od towarów i usług wykorzystywanych na potrzeby czynności opodatkowanych. Zapewnienie takiej możliwości, a tym samym równych szans prowadzenia działalności przedsiębiorstwom w całej UE, może być trudne w przypadku, gdy towary lub usługi wykorzystywane są do wielu celów (na potrzeby działalności opodatkowanej, działalności zwolnionej lub w celach niezwiązanych z działalnością gospodarczą), a zmiany w sposobie ich wykorzystania następują w okresie ekonomicznej użyteczności towarów lub usług.

Ograniczenie prawa do odliczenia jest konieczne, w przypadku gdy towary lub usługi wykorzystywane są również na potrzeby niezwiązane z działalnością gospodarczą (głównie na użytek prywatny). W sytuacji gdy trudne, a nawet niemożliwe jest określenie proporcji, w jakich dane towary lub usługi wykorzystywane są do celów działalności gospodarczej i do celów prywatnych, właściwym rozwiązaniem może być zastosowanie ograniczeń ryczałtowych, przy czym ograniczenia te powinny odpowiadać rzeczywistości gospodarczej, nie powinny natomiast stanowić sposobu na generowanie dodatkowych dochodów.

Prawo do odliczenia powstaje w momencie dokonania dostawy towarów lub świadczenia usług, bez względu na fakt dokonania przez klienta zapłaty za takie towary lub usługi. Zasada ta może w szczególności przynosić nieterminowym płatnikom korzyści w postaci poprawy płynności, podczas gdy ciężar zobowiązań podatkowych ponoszony jest przez dostawców lub usługodawców, zazwyczaj MŚP. Oparcie systemu podatku VAT na płatnościach (metoda kasowa), w którym to przypadku obowiązek odprowadzenia i prawo do odliczenia podatku VAT powstaje w momencie zapłaty za dostawę towarów lub świadczenie usług, byłoby neutralne dla każdego z punktu widzenia płynności. Taki system ograniczałby również straty z tytułu podatku VAT wynikające z niewypłacalności klienta.

Co do zasady odliczenia podatku VAT dokonuje się poprzez pomniejszenie kwoty podatku VAT należnego o podlegającą odliczeniu kwotę tego podatku. W przypadku gdy w wyniku takiego rozliczenia podatnikowi przysługuje zwrot podatku, administracje podatkowe stosują różne rozwiązania, gdyż zwrot podatku generuje pewne ryzyko oszustwa. Faktu istnienia takiego ryzyka nie należy jednak wykorzystywać jako powodu bezpodstawnego opóźniania możliwości skorzystania z prawa do odliczenia.

Ponadto procedury zwrotu podatku przedsiębiorstwom posiadającym siedzibę w innym państwie członkowskim komplikują i opóźniają możliwość faktycznego odliczenia podatku VAT. Rozwiązaniem tego problemu mógłby być system kompleksowej obsługi umożliwiający takim przedsiębiorstwom obniżenie kwoty podatku VAT należnego w danym państwie członkowskim o kwotę podatku naliczonego w takim państwie członkowskim.

Pytanie 9: Jakie kwestie Państwa zdaniem stanowią podstawowe problemy związane z prawem do odliczenia?

Pytanie 10: Jakich zmian mających na celu zapewnienie większej neutralności i uczciwości przepisów dotyczących odliczenia podatku VAT naliczonego oczekiwaliby Państwo?

5.1.4. Usługi międzynarodowe

Rosnące znaczenie usług międzynarodowych w następstwie globalizacji, deregulacji i rozwoju technologii komunikacyjnych ma wyraźne konsekwencje dla podatku VAT. Konieczne są uzgodnione na poziomie międzynarodowym rozwiązania mające na celu zapobieganie podwójnemu opodatkowaniu lub nieopodatkowaniu takich usług; znaczące prace w tym względzie prowadzone są w ramach OECD.

Jednakże oprócz zapewnienia pewności prawa w przedmiocie opodatkowania w państwie konsumpcji istnieją kwestie związane z weryfikacją poprawnego stosowania podatku VAT. W szczególności dotyczy to świadczonych elektronicznie usług typu B2C, których przedmiotem jest m.in. oprogramowanie lub muzyka rozpowszechniana w internecie, w przypadku których pobór podatku VAT jest szczególnie uzależniony od dobrowolnego przestrzegania obowiązujących przepisów przez usługodawców spoza UE. Jest kwestią dyskusyjną, czy taka sytuacja jest możliwa do przyjęcia w długoterminowej perspektywie z punktu widzenia neutralności podatku VAT oraz konkurencyjności dla usługodawców unijnych oraz budżetów państw członkowskich.

Jednym z możliwych sposobów rozwiązania tej kwestii jest zachęcanie organów podatkowych do współpracy w kwestiach podatku VAT na szczeblu międzynarodowym. Alternatywnym rozwiązaniem, które na pierwszy rzut oka wydawać się może mniej korzystne, lecz jest jednak przedmiotem rozważań w niektórych państwach trzecich takich jak Kanada, jest próba znalezienia sposobów pobierania podatku VAT od konsumentów, na przykład poprzez kontrolę płatności internetowych.

Istnieją również zastrzeżenia co do neutralności i przejrzystości sposobów opodatkowania transakcji świadczenia usług w ramach międzynarodowych grup przedsiębiorstw, które różnią się w zależności od wybranej struktury (oddział/siedziba firmy lub spółka dominująca/spółka zależna), a nie charakteru usługi.

Pytanie 11: Jakie są podstawowe problemy związane z obecnymi zasadami opodatkowania podatkiem VAT usług międzynarodowych z punktu widzenia konkurencji i neutralności podatku lub innych kwestii?

Pytanie 12: Co należy zrobić, aby rozwiązać te problemy? Czy uważają Państwo, że potrzebna jest ściślejsza koordynacja na szczeblu międzynarodowym?

5.2. Jakiego stopnia harmonizacji wymaga jednolity rynek?

Każda próba przemyślenia na nowo systemu VAT musi uwzględniać, z jednej strony, stopień, w jakim konieczna jest dalsza harmonizacja, aby usprawnić funkcjonowanie jednolitego rynku oraz ograniczyć koszty przestrzegania przepisów ponoszone przez firmy, oraz, z drugiej strony, poziom elastyczności, jakim powinny dysponować państwa członkowskie, a który będzie współmierny do tych celów.

5.2.1. Proces ustawodawczy

Podstawa prawna harmonizacji podatku VAT[16] przewiduje wymóg jednomyślności, nie określa jednak instrumentu prawnego, którego należy w tym celu użyć. Zastosowanie w tym celu dyrektyw Rady daje państwom członkowskim pewną swobodę w transpozycji unijnych przepisów w sprawie podatku VAT do swojego prawa krajowego, z uwzględnieniem specyfiki swoich systemów prawnych. W rezultacie przepisy w sprawie podatku VAT w poszczególnych państwach członkowskich są jednak często niespójne. Zastosowanie rozporządzeń Rady zamiast dyrektyw zapewniłoby ściślejszą harmonizację, w szczególności umożliwiającą UE uniknięcie podwójnego opodatkowania lub nieopodatkowania transakcji czy też określenie obowiązków z tytułu podatku VAT, którym podlegałyby przedsiębiorstwa nieposiadające siedziby na terytorium Unii.

Jednomyślność jest również wymagana przy uzgadnianiu unijnych środków służących wdrożeniu dyrektywy VAT. Wykorzystanie tego mechanizmu (w drodze rozporządzenia Rady) w celu doprecyzowania nowych zmian dyrektywy VAT tuż przed ich wejściem w życie okazało się nieskuteczne. W rezultacie firmom często brakuje wytycznych w zakresie praktycznego stosowania nowych przepisów.

Możliwym rozwiązaniem mogłoby być upoważnienie Komisji do przyjmowania decyzji wykonawczych za zgodą większości państw członkowskich. Komisja wystąpiła w przeszłości[17] z takim wnioskiem skutkującym zmianą roli Komitetu ds. VAT, jednak nie spotkał się on z poparciem Rady.

Alternatywnym rozwiązaniem tego problemu, choć niedoskonałym, mogłoby być powierzenie Komisji wydawania wyjaśnień, w celach informacyjnych, w sprawie interpretacji zmian w przepisach VAT.

Niewłaściwej transpozycji zmian dyrektywy VAT można oczywiście zaradzić, wszczynając postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego. Krok ten nie przynosi jednak zawsze natychmiastowego rozwiązania praktycznych problemów, z którymi borykają się przedsiębiorstwa. Problemom tym zapobiec mogłaby transpozycja nowych przepisów odpowiednio wcześnie przed datą ich wejścia w życie. Można by rozważyć realizację na szczeblu unijnym działań mających na celu usprawnienie i koordynację krajowych procesów wdrożenia takich przepisów.

Pytanie 13: Które ewentualnie przepisy unijnych uregulowań prawnych w sprawie VAT należy określić w rozporządzeniu Rady, a nie w dyrektywie?

Pytanie 14: Czy uważają Państwo, że przepisy wykonawcze należy określić w decyzji Komisji?

Pytanie 15: Jeżeli nie będzie jednak to możliwe, czy wytyczne w sprawie nowych unijnych przepisów w sprawie VAT byłyby przydatne, nawet jeżeli nie byłyby wiążące w stosunku do państw członkowskich? Czy dostrzegają Państwo jakieś wady wydawania takich wytycznych?

Pytanie 16: Szerzej rzecz ujmując, co należy zrobić, aby usprawnić proces ustawodawczy, zwiększyć jego przejrzystość oraz zwiększyć rolę zainteresowanych stron w tym procesie, od początkowego etapu tego procesu (sformułowanie wniosku) do samego jego końca (wdrożenie w poszczególnych państwach)?

5.2.2. Odstępstwa a zdolność UE do szybkiej reakcji

Państwa członkowskie mogą ubiegać się o indywidualne odstępstwa w celu uproszczenia procedury poboru podatku VAT lub zapobiegania pewnym formom uchylania się od opodatkowania lub jego unikania w drodze szczególnych środków, które z zamierzenia mają charakter tymczasowy i są dostosowane do szczególnej sytuacji panującej w danym państwie[18].

W rezultacie mamy jednak do czynienia w państwach członkowskich ze zlepkiem szczególnych i zmieniających się przepisów, co pogłębia tylko złożoność systemu VAT, w szczególności dla przedsiębiorstw prowadzących działalność w więcej niż jednym państwie członkowskim i stoi w sprzeczności z ideą równych szans dla unijnych firm.

Ponadto niedawne doświadczenia związane z przypadkami zorganizowanych oszustw wskazują, że procedura przyznawania odstępstw nie zawsze jest wystarczająco elastyczna, aby zapewnić szybką i właściwą reakcję. Sposobem rozwiązania tego problemu mogłoby być przyznanie Komisji szerszych uprawnień do podejmowania w bardzo krótkim czasie decyzji w sprawie przyznawania – na należycie uzasadniony wniosek państwa członkowskiego – odstępstw o charakterze ochronnym i tymczasowym w celu zwalczania oszustw.

Pytanie 17: Czy napotkali Państwo trudności wynikające z odstępstw przyznanych państwom członkowskim? Prosimy opisać te trudności.

Pytanie 18: Czy Państwa zdaniem obecna procedura przyznawania indywidualnych odstępstw jest zadowalająca, a jeżeli nie, w jaki sposób można ją usprawnić?

5.2.3. Stawki podatku VAT

Docelowy system podatku VAT oparty na opodatkowaniu w miejscu pochodzenia wymagałby większego ujednolicenia stawek VAT w porównaniu z obecnym systemem opartym na opodatkowaniu w miejscu przeznaczenia, który zapewnia państwom członkowskim większą elastyczność nawet w granicach określonych przez wymogi jednolitego rynku.

Istnieje przekonanie, że idealnym rozwiązaniem z punktu widzenia maksymalizacji efektywności ekonomicznej[19] byłoby zastosowanie jednej stawki podatku VAT do wszystkich towarów i usług. Jednocześnie często popiera się stosowanie obniżonych stawek podatku, szczególnie ze względów ochrony zdrowia i środowiska oraz wspierania kultury, jako instrumentu polityki umożliwiającego zapewnienie łatwiejszego i równiejszego dostępu do treści edukacyjnych i kulturalnych oraz stanowiącego bodziec do innowacji w dziedzinie ekologii i przyczyniającego się do wzrostu gospodarczego opartego na wiedzy i wydajnym wykorzystani zasobów.[20].

Obecne zróżnicowanie wysokości stawki podstawowej w UE oraz stosowanie przez niektóre państwa członkowskie stawek obniżonych zdaje się nie zakłócać funkcjonowania jednolitego rynku, głównie dlatego, że w obecnym systemie podatku VAT istnieją mechanizmy korygujące (szczególne uregulowania dotyczące sprzedaży towarów i usług na odległość oraz nowych pojazdów, zob. pkt 4.2.1), które jednak w znacznym stopniu przyczyniają się do jego złożoności.

Transakcje transgraniczne, których przedmiotem są towary i usługi opodatkowane według stawki obniżonej, generują jednak koszty przestrzegania przepisów oraz są źródłem braku pewności prawa dla przedsiębiorców. Staje się to szczególnie problemem w przypadku gdy firma zostaje zobowiązana do rozliczenia podatku VAT w państwie członkowskim, w którym nie posiada siedziby. Ewentualnym rozwiązaniem mogłaby być większa przejrzystość oraz stworzenie wiążącej internetowej bazy danych towarów i usług objętych obniżoną stawką podatku.

Ponadto wciąż istnieją niespójności w zakresie stawek podatku VAT obowiązujących dla porównywalnych produktów lub usług. Państwa członkowskie mają na przykład prawo stosować obniżoną stawkę podatku VAT do pewnych produktów kultury, przy czym jednak muszą stosować stawkę podstawową do usług on-line takich jak e-książki i gazety, które konkurują z takimi produktami. W „Europejskiej agendzie cyfrowej”[21] przewidziano, że każdorazowo w ramach weryfikacji polityki publicznej, w tym kwestii podatkowych, należy odnieść się do wyzwań w zakresie konwergencji środowiska internetowego i fizycznego. Przypadki takiej dyskryminacji można wyeliminować dwojako: utrzymując podstawową stawkę podatku VAT lub dokonując transpozycji w środowisku cyfrowym stawek obniżonych obowiązujących w stosunku do towarów znajdujących się w tradycyjnym obrocie.

Pytanie 19: Czy uważają Państwo, że obecna struktura stawek podatku VAT stwarza poważne przeszkody w sprawnym funkcjonowaniu jednolitego rynku (zakłócenia konkurencji), powoduje nierówne traktowanie porównywalnych produktów, w szczególności usług internetowych w porównaniu z produktami lub usługami dostarczającymi podobnych treści, lub też jest źródłem wysokich kosztów przestrzegania przepisów dla przedsiębiorstw? Jeżeli tak, w jakich przypadkach?

Pytania 20: Czy woleliby Państwo, aby obniżone stawki podatku nie obowiązywały (lub aby obowiązywał ich bardzo krótki wykaz), dzięki czemu państwa członkowskie mogłyby stosować podstawową stawkę podatku VAT w niższej wysokości? Czy raczej poparliby Państwo wprowadzenie w UE obowiązkowego i jednolicie stosowanego wykazu obniżonych stawek podatku VAT, w szczególności w celu realizacji szczegółowych celów w zakresie polityki określonych w szczególności w strategii „Europa 2020”?

5.3. Ograniczenie biurokracji

5.3.1. Przedstawiony przez Komisję program działań na rzecz zmniejszenia obciążeń administracyjnych oraz uproszczenie obowiązków w zakresie podatku VAT

Wobec wsparcia udzielonego w 2007 r.[22] przez Radę Europejską dla zaproponowanego przez Komisję programu działań[23] na rzecz zmniejszenia do 2012 r. o 25 % obciążeń administracyjnych wynikających z unijnych przepisów, Komisja przedstawiła w 2009 r. plan[24] dotyczący m.in. podatku VAT.

Plan ten, który zyskał poparcie Grupy Wysokiego Szczebla Niezależnych Partnerów ds. Obciążeń Administracyjnych, której przewodniczy Edmund Stoiber[25], przewiduje 16 środków, takich jak zniesienie obowiązku składania rocznej deklaracji podsumowującej VAT czy też informacji o dokonanych wewnątrzunijnych nabyciach towarów, jak również ograniczenia w częstotliwości składania deklaracji VAT. Sześć spośród tych środków zostało przyjętych przez Komisję lub jest przedmiotem jej wniosku.

W związku z wejściem w życie nowych przepisów w sprawie miejsce świadczenia usług w ostatnio wydanej opinii grupa wysokiego szczebla zarekomendowała podjęcie dodatkowych działań zmniejszających obciążenia.

W dyrektywie VAT przewidziano szereg obowiązków, pozostawiając państwom członkowskim pewną swobodę w wyborze sposobów ich wypełniania. W rezultacie istnieje cała gama zróżnicowanych krajowych obowiązków w zakresie podatku VAT, a w szczególności deklaracji VAT, które wymagają podawania różnego rodzaju i zakresu informacji. Sposobem na rozwiązanie tego problemu i ograniczenie kosztów przestrzegania przepisów mogłoby być stworzenie standardowej unijnej deklaracji VAT dostępnej we wszystkich językach, którą przedsiębiorstwa mogłyby przyjąć do stosowania, a którą państwa członkowskie miałyby obowiązek akceptować.

Państwa członkowskie mogą również nakładać inne obowiązki, które uznają za konieczne w celu zapewnienia właściwego poboru podatku VAT oraz zapobieżenia uchylaniu się od opodatkowania, przy czym nie istnieje żaden unijny wymóg zmuszający je do przeprowadzenia uprzedniej oceny wpływu takich obowiązków. Informacje na temat zakresu takich dodatkowych obowiązków i związanych z nimi kosztów można znaleźć w badaniu przeprowadzonym dla DG ds. Przedsiębiorstw w ramach programu lepszego stanowienia prawa[26].

Bardziej ujednolicone podejście w tym obszarze z pewnością ułatwiłoby rozwój narzędzi informatycznych wspomagających wypełnianie w całej Unii obowiązków w zakresie podatku VAT i zmniejszyłoby obciążenia, którym podlegają firmy prowadzące działalność w większej liczbie państw członkowskich. Zmiana obecnych praktyk w państwach członkowskich pociągnęłaby jednak za sobą koszty dla administracji podatkowych oraz przedsiębiorstw, w tym również tych, które muszą wypełniać wspomniane obowiązki tylko w jednym państwie członkowskim.

Jeżeli pełna harmonizacja nie jest właściwym rozwiązaniem, sposobem na ograniczenie różnic mogłoby być zdefiniowanie na poziomie unijnym maksymalnego zbioru ustandaryzowanych obowiązków w zakresie VAT, które państwa członkowskie mogłyby nakładać. Dzięki takiemu rozwiązaniu systemom informatycznym łatwiej byłoby obsługiwać predefiniowany zakres takich obowiązków.

Pytanie 21: Jakich głównych problemów doświadczyli Państwo w związku z obecnymi przepisami nakładającymi obowiązki w zakresie podatku VAT?

Pytanie 22: Co należy zrobić na poziomie unijnym, aby rozwiązać te problemy?

Pytanie 23: Jaka jest Państwa opinia w szczególności na temat możliwości wdrożenia i zasadności proponowanych środków, w tym środków określonych w planie zmniejszenia obciążeń w obszarze podatku VAT (nr 6–15) oraz w opinii grupy wysokiego szczebla?

5.3.2. Małe przedsiębiorstwa

W programie Small Business Act dla Europy[27] Unia Europejska przyjęła dwie kluczowe zasady mające na celu zaspokojenie potrzeb MŚP: formułowanie przepisów zgodnie z zasadą „najpierw myśl na małą skalę” („think small first”) oraz pomoc MŚP w wykorzystaniu szans, jakie niesie jednolity rynek. Poprawa warunków prowadzenia działalności dla MŚP stanowi również element jednej z przewodnich inicjatyw Komisji w ramach strategii Europa 2020, poświęconej „Polityce przemysłowej w erze globalizacji”.

Specjalny mechanizm dla małych przedsiębiorstw ma przede wszystkim na celu zmniejszenie obciążeń administracyjnych związanych ze stosowaniem standardowych przepisów w zakresie podatku VAT: firmy o rocznych obrotach poniżej pewnego progu uprawnione są do korzystania ze zwolnienia z podatku VAT.

Ten mechanizm ma jednak kilka wad. Ramy prawne, których kształt zależy w dużej mierze od daty przystąpienia poszczególnych państw członkowskich do UE, stworzyły różnice w wysokości progów oraz w zakresie przyznanej poszczególnym państwom członkowskim swobody w ich ustalaniu. Ponadto metody obliczania wysokości progu oraz zakres mechanizmu nie uwzględniają faktu istnienia jednolitego rynku: stosowany mechanizm nie uwzględnia na przykład dostaw towarów i świadczenia usług dokonywanych w innych państwach członkowskich. Co więcej, w przypadku pewnych transgranicznych transakcji nabycia, w szczególności nabycia usług, wymaga się rejestracji na potrzeby podatku VAT, deklaracji VAT oraz płatności z tytułu tego podatku.

Państwa członkowskie mogą stosować inne uproszczone mechanizmy naliczania i pobierania podatku VAT takie jak system ryczałtowy, które stosowane są jednak w różny sposób i ograniczone są do działalności krajowej.

Wszystkie te rozwiązania stanowią połowiczną odpowiedź na względnie wysokie – w porównaniu z dużymi firmami – koszty przestrzegania przepisów VAT ponoszone przez małe przedsiębiorstwa, w szczególności w przypadku prowadzenia działalności na terenie całej UE.

Oczywistym rozwiązaniem ograniczającym koszty przestrzegania przepisów na jednolitym rynku, a tym samym pobudzającym wzrost małych przedsiębiorstw, wydaje się ogólnounijny mechanizm przewidujący jednolity próg uprawniający do zwolnienia oraz szerszy jego zakres.

Oprócz mechanizmów dla małych przedsiębiorstw w latach 70-ych XX w. wprowadzono specjalny system dla rolników doświadczających trudności w stosowaniu standardowych zasad. Należy przeanalizować zasadność utrzymywania tego systemu, zważywszy że potrzeby rolników prowadzących działalność na małą skalę w zakresie uproszczenia systemu mogą równie dobrze zaspokoić rozwiązania adresowane do małych przedsiębiorstw.

Pytanie 24: Czy należy dokonać weryfikacji obecnego systemu zwolnień dla małych przedsiębiorstw i co powinno być głównym przedmiotem takiej ponownej oceny?

Pytanie 25: Czy należy rozważyć dalsze działania upraszczające i jakie powinny być ich podstawowe elementy?

Pytanie 26: Czy Państwa zdaniem mechanizmy dla małych firm w wystarczającym stopniu pokrywają potrzeby rolników prowadzących działalność na niewielką skalę?

5.3.3. Inne ewentualne inicjatywy służące uproszczeniu

5.3.3.1. System kompleksowej obsługi

W przypadku transakcji typu B2C podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT w państwie członkowskim innym niż państwo członkowskie, w którym dostawca lub usługodawca posiada siedzibę, przestrzeganie szczególnych przepisów obowiązujących w takim państwie członkowskim nie zawsze jest łatwe. Istnieją dowody, że firmy unikają takich transakcji ze względu na związane z nimi trudności. W innych przypadkach przepisy są ignorowane, a podatek VAT jest naliczany w państwie członkowskim, w którym dostawca lub usługodawca posiada siedzibę, a nie w miejscu faktycznego dokonania dostawy towarów lub świadczenia usługi.

System kompleksowej obsługi zaproponowany przez Komisję w 2004 r.[28] i nadal rozpatrywany przez Radę miał w zamierzeniu zapewniać obsługę takich przypadków. Zasadnicza idea nadal obowiązuje. System o węższym zakresie funkcjonuje w odniesieniu do usług elektronicznych B2C świadczonych przez usługodawców spoza UE. Począwszy od 2015 r. systemem tym objęte zostaną usługi telekomunikacyjne i nadawcze oraz usługodawcy unijni.

Dopóki system podatku VAT opierać się będzie na opodatkowaniu w miejscu przeznaczenia, wskazane jest wprowadzenie systemu kompleksowej obsługi jako środka upraszczającego, który przyczynić się może do lepszego przestrzegania przepisów i wzrostu transgranicznej wymiany handlowej. Przepisy w zakresie podatku VAT były jedną z podstawowych barier wymienionych w komunikacie Komisji w sprawie transgranicznego elektronicznego handlu konsumenckiego w UE[29]. Obecnie kwestia ta może mieć jeszcze większe znaczenie, zważywszy że ponad 60 % ludności w UE regularnie korzysta z internetu, a 60 % tych osób kupuje w internecie towary lub usługi. Liczba ta uległa podwojeniu od 2004 r. (czyli od daty przedstawienia po raz pierwszy wspomnianego wniosku) i, zważywszy na nacisk kładziony na agendę cyfrową[30], będzie tylko rosła.

Pytanie 27: Czy Państwa zdaniem koncepcja systemu kompleksowej obsługi stanowi istotny środek upraszczający? Jeżeli tak, jakie cechy powinien mieć taki system?

5.3.3.2. Dostosowanie systemu podatku VAT do działalności dużych i paneuropejskich przedsiębiorstw

Struktura prawna (spółka holdingowa/spółki zależne lub siedziba/oddziały) przedsiębiorstw prowadzących działalność gospodarczą w różnych państwach członkowskich ma znaczący wpływ na sposób opodatkowania takiej działalności podatkiem VAT. Rodzaj takiej struktury wpływa na przykład na stosowane przepisy regulujące transgraniczne transakcje pomiędzy różnymi częściami przedsiębiorstwa oraz obliczanie wysokości podlegającego odliczeniu naliczonego podatku VAT.

Firmy skarżą się na brak spójnych i jasnych przepisów w zakresie podatku VAT dostosowanych do istniejących struktur korporacyjnych. Z drugiej strony organy podatkowe obawiają się, że złożone struktury korporacyjne mogą być pożywką dla mechanizmów unikania tego podatku.

Do obniżenia kosztów przestrzegania przepisów w zakresie podatku VAT w przypadku dużej liczby wewnątrzunijnych transakcji przyczynić mogłoby się uznanie transakcji pomiędzy spółkami powiązanymi lub dostaw towarów między oddziałami za transakcje niepodlegające podatkowi VAT lub też poszerzenie terytorialnego zasięgu grup tworzonych do celów podatku VAT. Z drugiej strony należało by dopilnować, aby takie posunięcie nie zapewniało dużym przedsiębiorstwom nieuzasadnionej przewagi w stosunku do mniejszych spółek, ani też nie stało się źródłem nowych mechanizmów oszustw lub unikania opodatkowania.

Pytanie 28: Czy uważają Państwo, że obecne przepisy w zakresie podatku VAT utrudniają realizację transgranicznych transakcji wewnątrzfirmowych lub wewnątrzgrupowych? Jak można usunąć te trudności?

5.3.3.3. Synergia z innymi przepisami prawa

Wysiłki podejmowane w celu uproszczenia procedur celnych w przywozie muszą uwzględniać kwestię podatku VAT w celu zmaksymalizowania płynących z tego korzyści. Spójność między przepisami w sprawie podatku VAT a innymi przepisami podatkowymi, w szczególności w zakresie podatku akcyzowego, mogłaby się również przyczynić do uproszczenia obowiązków, którym podlegają przedsiębiorstwa w zakresie przestrzegania przepisów.

W ostatnim czasie zainicjowano konsultacje w sprawie uproszczenia procedur poboru podatku VAT w związku ze scentralizowaną odprawą celną, przy czym istnieć mogą również inne obszary, które mogłyby być przedmiotem analizy.

Pytanie 29: W których obszarach przepisów VAT należy dążyć do synergii z innymi przepisami podatkowymi lub celnymi?

5.4. Solidniejszy system podatku VAT

5.4.1. Weryfikacja sposobu poboru podatku VAT

Sposób poboru podatku VAT prawie wcale się nie zmienił od czasu wprowadzenia tego podatku w UE – wciąż w dużej mierze polega na samodzielnym naliczeniu podatku przez podatnika i późniejszych kontrolach prowadzonych przez administrację podatkową.

W ramach toczącej się debaty na temat strategii zwalczania oszustw w zakresie podatku VAT, podczas której zakwestionowano wydajność tej metody poboru podatku, Komisja zainicjowała w 2009 r. studium wykonalności poświęcone sposobom usprawnienia i uproszczenia poboru podatku VAT przy użyciu nowoczesnych technologii lub przy pomocy pośredników finansowych.

Mniej lub bardziej szczegółowo przeanalizowano następujące cztery modele:

- Klient zleca w swoim banku dokonanie płatności za towary lub usługi, a bank dzieli płatność na kwotę stanowiącą podstawę opodatkowania wypłacaną dostawcy lub usługodawcy oraz kwotę podatku VAT odprowadzaną bezpośrednio do organu podatkowego. Model ten eliminuje oszustwa wykorzystujące mechanizm „znikających podatników”, jednak wymagałby wprowadzenia znacznych zmian w sposobie rozliczania podatku VAT przez wszystkie firmy i administracje podatkowe. Dodatkowej analizy wymaga kwestia rozliczania transakcji gotówkowych lub transakcji dokonywanych przy użyciu kart kredytowych.

- Wszystkie faktury wysyłane są w czasie rzeczywistym do centralnej bazy danych monitorującej rozliczenia z tytułu VAT. Organy podatkowe byłyby w stanie uzyskać informacje znacznie szybciej niż obecnie oraz zniesiono by szereg dotychczasowych obowiązków związanych z rozliczeniem podatku VAT. System ten byłby bardziej efektywny i mniej kłopotliwy, gdyby we wszystkich transakcjach B2B stosowano faktury elektroniczne.

- Podatnik przekazuje z góry określone dane na temat transakcji w uzgodnionym formacie do prowadzonej przez siebie hurtowni danych VAT, do której dostęp, bezpośrednio lub niemal natychmiast na żądanie, miałby organ podatkowy. Niektóre państwa członkowskie poszły w tym kierunku i takie rozwiązanie nie stworzyło większych problemów. Model ten nie zapobiega jednak oszustwom wykorzystującym mechanizm „znikającego podatnika”: w przypadku zniknięcia podatnika, znika również jego hurtownia danych VAT. Pozwala jednak na szybsze wykrycie tego rodzaju oszustw.

- Procedury podatnika służące zapewnieniu zgodności z przepisami VAT i mechanizmy kontroli wewnętrznej podatnika podlegają certyfikacji. Niektóre państwa członkowskie poszły w tym kierunku. Model ten powinien zwiększyć poziom zaufania między organami podatkowymi a podatnikami; proces certyfikacji jest jednak czasochłonny i wymaga znacznych inwestycji w zasoby ludzkie ze strony organów podatkowych.

Z analizy[31] wynika, że wszystkie cztery modele mają pozytywny wskaźnik korzyści/koszty. Wymagane początkowe nakłady inwestycyjne są jednak zróżnicowane i od ich wysokości zależy tempo, w jakim krajowe budżety osiągną korzyści netto. Ponadto skuteczniejszym rozwiązaniem mogłaby być kompilacja różnych modeli.

Pytanie 30: Które z tych modeli są Państwa zdaniem najbardziej obiecujące i dlaczego, a może woleliby Państwo zaproponować alternatywne rozwiązania?

5.4.2. Ochrona działających w dobrej wierze przedsiębiorców przed udziałem w oszustwach w podatku VAT

Kilka państw członkowskich wprowadziło krajowe środki mające na celu ograniczenie strat z tytułu podatku VAT wynikających z oszustw wykorzystujących mechanizm „znikającego podatnika” poprzez próbę egzekwowania podatku od innych podatników uczestniczących w tym samym łańcuchu transakcji. Europejski Trybunał Sprawiedliwości potwierdził, że w przypadku gdy administracja podatkowa jest w stanie dowieść, że klient wiedział lub powinien był wiedzieć, że dokonany przez niego zakup stanowił element transakcji związanej z mającym znamiona oszustwa uchylaniem się od podatku VAT, może ona pozbawić takiego klienta prawa do odliczenia.

Administracje podatkowe muszą udowodnić taką wiedzę w każdym poszczególnym przypadku. Postępowanie takie jest długotrwałe, kosztowne i skomplikowane. Ponadto stawia ono podatników na zagrożonej pozycji, w szczególności w przypadku zawierania transakcji z nowym dostawcą lub usługodawcą. Muszą oni dokonać dodatkowego sprawdzenia każdego dostawcy lub usługodawcy pod kątem przestrzegania przez niego przepisów. Przedsiębiorstwa działające w dobrej wierze są mimo wszystko narażone na ryzyko, że ich prawo do odliczenia zostanie zakwestionowane w wyniku nieświadomego prowadzenia interesów z oszustami.

Pierwszy model określony w pkt 5.4.1 eliminuje możliwość popełnienia oszustwa z wykorzystaniem mechanizmu „znikającego podatnika” dzięki daleko idącemu obowiązkowemu mechanizmowi dzielonych płatności. Można by również rozważyć prostszy alternatywny mechanizm.

W ramach tego alternatywnego mechanizmu klient mógłby zabezpieczyć się przed takim ryzykiem i uniknąć konieczności sprawdzania rzetelności swoich kontrahentów: mógłby skorzystać z możliwości odprowadzenia podatku VAT bezpośrednio do organu podatkowego i zapłaty kwoty netto swojemu kontrahentowi.

Organom podatkowym takie rozwiązanie zagwarantowałoby pobór podatku VAT od transakcji, które w ocenie samych przedsiębiorców stanowią potencjalne ryzyko. Uzyskałyby one również dodatkowe informacje oraz byłyby wyczulone na nowe trendy w działalności przestępczej.

Rozwiązanie to może mieć jednak niekorzystny wpływ na relacje pomiędzy dostawcą lub usługodawcą a klientem, a tym samym na całokształt działalności gospodarczej. Alternatywa ta mogłaby również mieć konsekwencje dla płynności finansowej dostawców lub usługodawców.

Pytanie 31: Co myślą Państwo o możliwości i zasadności wprowadzenia rozwiązania przewidującego dzielone płatności?

5.5. Wydajna i nowoczesna administracja systemem podatku VAT

Zważywszy na zasadniczą rolę, jaką odgrywają podatnicy w zapewnieniu poprawnego funkcjonowania systemu podatku VAT, efektywność ich relacji z organami podatkowymi będzie miała znaczny wpływ na koszty administrowania systemem dla obu stron. Jakość tych relacji definiują nie tylko obowiązki sprawozdawcze, płatnicze lub kontrolne, ale również jakość, wiarygodność i dostępność informacji udostępnianych przez organy podatkowe.

Za kwestie związane z administracją podatkową w pierwszym rzędzie odpowiadają państwa członkowskie. Kwestie te mają jednak wpływ na właściwe funkcjonowanie jednolitego rynku, co potwierdził Trybunał Obrachunkowy w swoim sprawozdaniu[32] na temat „środków własnych” UE.

Komisja wskazała na potrzebę podjęcia refleksji nad tymi kwestiami w swoim komunikacie z grudnia 2008 r. zatytułowanym „Skoordynowana strategia mająca na celu poprawę walki z oszustwami związanymi z podatkiem od wartości dodanej w UE”[33]. Komisja zaproponowała opracowanie nowego podejścia opartego na dobrowolnym przestrzeganiu przepisów VAT oraz ocenie i monitorowaniu ryzyka, którego celem jest zmniejszenie zaangażowania organów podatkowych oraz obciążeń administracyjnych, którym podlegają firmy. W tym względzie można m.in. rozważyć wprowadzenie następujących środków:

- intensyfikacja dialogu pomiędzy organami podatkowymi oraz innymi zainteresowanymi stronami, na przykład poprzez stworzenie stałego forum dyskusyjnego umożliwiającego organom podatkowym oraz przedstawicielom środowisk biznesu wymianę poglądów na szczeblu unijnym;

- gromadzenie najlepszych praktyk funkcjonujących w państwach członkowskich, na przykład poprzez opracowywanie wytycznych w zakresie upraszczania praktyk administracyjnych oraz eliminację zbytecznych obciążeń nakładanych na przedsiębiorstwa;

- opracowanie, w drodze szczegółowych ustaleń z zainteresowanymi stronami, unijnej polityki w zakresie dobrowolnego przestrzegania przepisów dostosowanej do unijnego systemu podatku VAT na przykład poprzez rozwijanie koncepcji „partnerstwa” między administracjami podatkowymi a podatnikami oraz koncepcji precedensowych rozstrzygnięć w sprawie opodatkowania niektórych transakcji;

- zwracanie uwagi na kwestie informatyczne przy wdrażaniu nowych przepisów w sprawie podatku VAT: określenie odpowiednich ram czasowych oraz uzgodnienie przebiegu prac przy dostosowywaniu systemów informatycznych zarówno w przypadku przedsiębiorstw, jak i organów podatkowych, ułatwianie zautomatyzowanego przekazywania informacji pomiędzy podatnikami a organami podatkowymi poprzez zwiększenie interoperacyjności oraz ewentualnie opracowanie specjalnego oprogramowania wspieranego na poziomie unijnym i udostępnianego wszystkim państwom członkowskim.

Pytanie 32: Czy poparliby Państwo te propozycje mające na celu poprawę relacji między podatnikami a organami podatkowymi? Czy mają Państwo inne sugestie w tym względzie?

5.6. Inne kwestie

W niniejszym opracowaniu poruszono szeroki zakres tematów na potrzeby dalszej dyskusji, jednak nie wyczerpują one całej przedmiotowej tematyki. Celem przyświecającym niniejszej zielonej księdze jest zainicjowanie możliwe szeroko zakrojonej debaty umożliwiającej poddanie pod dyskusję również innych kwestii.

Pytanie 33: Jakie kwestie, oprócz tych już wymienionych, należy poruszyć, rozpatrując przyszłość unijnego systemu podatku VAT? Jakie rozwiązania mogliby Państwo polecić?

6. Państwa opinie

Celem niniejszej zielonej księgi jest zainicjowanie i sprowokowanie debaty społecznej na temat przyszłości unijnego systemu podatku od wartości dodanej. Dlatego też Komisja zachęca wszystkie zainteresowane strony do przekazania swoich opinii poprzez udzielenie odpowiedzi na pytania postawione w niniejszej zielonej księdze do dnia 31 maja 2011 r., najlepiej pocztą elektroniczną w formacie Word na adres TAXUD-VAT-greenpaper@ec.europa.eu .

Nie muszą Państwo ustosunkować się do wszystkich kwestii podniesionych w niniejszym dokumencie. Mogą Państwo odpowiedzieć jedynie na pytania dotyczące kwestii, które są przedmiotem Państwa zainteresowania. Prosimy wyraźnie określić tematy, których dotyczy Państwa stanowisko, a w szczególności podać numer pytania, na które udzielają Państwo odpowiedzi.

W przypadku ustosunkowania się do wszystkich kwestii podniesionych w niniejszej zielonej księdze chętnie dowiemy się, jak uszeregowaliby Państwo poszczególne kwestie pod względem ich ważności.

Otrzymane opinie zostaną opublikowane w internecie. Prosimy o zapoznanie się koniecznie ze szczegółową polityką ochrony prywatności regulującą sposób przetwarzania Państwa danych oraz przekazanych opinii dostępną na stronach internetowych pod adresem http://ec.europa.eu/taxation_customs/index_en.htm

Na tych stronach internetowych opublikowane zostanie również sprawozdanie podsumowujące wnioski z przekazanych opinii.

W oparciu o wnioski, które można będzie wyciągnąć na podstawie tej debaty, oraz zgodnie z zapowiedzią zawartą w programie prac Komisji na 2011 r.[34] Komisja przedstawi do końca 2011 r. komunikat określający priorytetowe obszary, w których właściwe byłyby dalsze działania na szczeblu unijnym. Dalsze inicjatywy wynikające ze wspomnianego komunikatu realizowane będą w oparciu o dogłębne oceny skutków.

[1] OECD, Consumption Tax Trends 2008, VAT/GST and excise rates, trends and administrative issues, s. 23.

[2] Taxation trends in the European Union („Tendencje w zakresie opodatkowania w Unii Europejskiej”), wydanie z 2010 r., załącznik A, tabele 7 i 8.

[3] COM(2010) 2020 z 3.3.2010, Europa 2020: strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu.

[4] COM(2009) 544 z 22.10.2009, Program działań na rzecz zmniejszenia obciążeń administracyjnych w UE – Sektorowe plany zmniejszenia obciążeń i działania w 2009 r. , Badania dotyczące pomiarów obciążeń: http://ec.europa.eu/ enterprise/policies/better-regulation/documents/ab_studies_2009_en.htm

[5] Stanowisko Businesseurope z dnia 20 października 2009 r. w sprawie partnerstwa na rzecz sprawiedliwego i wydajnego systemu podatku VAT.

[6] Użyto w tym miejscu terminu „wewnątrzunijny”, ponieważ wraz z wejściem w życie traktatu lizbońskiego nie należy stosować już terminu „wewnątrzwspólnotowy”, powszechnie stosowanego i zdefiniowanego w przepisach dotyczących podatku VAT. Znaczenie pozostaje takie same.

[7] Nowa strategia na rzecz jednolitego rynku – w służbie gospodarki i społeczeństwa Europy,http://ec.europa.eu/bepa/pdf/monti_report_final_10_05_2010_pl.pdf.

[8] COM(2010) 608 z 27.10.2010.

[9] Copenhagen Economics, Study on reduced VAT applied to goods and services in the Member States of the European Union (Analiza obniżonych stawek podatku VAT stosowanych do towarów i usług w państwach członkowskich Unii Europejskiej), sprawozdanie końcowe z 21.6.2007.

[10] OECD, op. cit., s. 69.

[11] Badanie mające na celu liczbowe określenie i analizę ubytku podatku VAT w 25 państwach członkowskich UE przeprowadzone w imieniu Komisji przez firmę Reckon LLP.

[12] Dyrektywa Rady 2006/112/WE z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej.

[13] Usługi świadczone drogą elektroniczną z państw trzecich na rzecz osób fizycznych z UE (dyrektywa 2002/38/WE), dostawy energii elektrycznej i gazu ziemnego (dyrektywa 2003/92/WE), świadczenie usług (dyrektywa 2008/8/WE).

[14] COM(2008) 109 z 22.2.2008 i SEC(2008) 249 z 22.2.2008.

[15] COM(2003) 234 z 5.5.2003, COM(2007) 746 z 28.11.2007.

[16] Art. 113 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE).

[17] COM(97) 325 z 25.6.1997.

[18] Wykaz aktualnych odstępstw dostępny jest pod adresemhttp://ec.europa.eu/taxation_customs/ taxation/vat/key_documents/table_derogations/index_en.htm

[19] Copenhagen Economics, op. cit.

[20] Raport podsumowujący wyniki publicznych konsultacji „Przegląd istniejących przepisów w sprawie obniżonych stawek podatku VAT” odbytych w 2008 r. dostępny jest pod adresem http://ec.europa.eu/taxation_customs/ resources/documents/common/consultations/tax/summary_report_consultation_vat_rates_en.pdf

[21] Komunikat Komisji „Europejska agenda cyfrowa”, COM(2010) 245 z 19.5.2010, s. 9.

[22] Konkluzje Prezydencji z posiedzenia Rady Europejskiej (7-8 marca 2007 r.), s. 10.

[23] COM(2007) 23 z 21.1.2007.

[24] COM(2009) 544 z 22.10.2009 z załącznikiem.

[25] Opinia przyjęta dnia 28.5.2009 r.: http://ec.europa.eu/enterprise/policies/better-regulation/administrative-burdens/high-level-group/index_en.htm.

[26] http://ec.europa.eu/enterprise/policies/better-regulation/files/abst09_taxlaw_implicit.zip.

[27] COM(2008) 394 z 25.6.2008.

[28] COM(2004) 728 z 29.10.2004.

[29] COM(2009) 557 z 22.10.2009.

[30] Op. cit.

[31] http://ec.europa.eu/taxation_customs/index_en.htm.

[32] W ramach czynności kontrolnych na potrzeby rocznego sprawozdania za 2008 r. Trybunał Obrachunkowy przyjął stanowisko, że jedną z metod zapewnienia jednolitego stosowania dyrektywy VAT we wszystkich państwach członkowskich oraz równego traktowania wszystkich podatników stać się powinno gromadzenie danych na potrzeby raportów. Zob. art. 12 rozporządzenia Rady (WE) nr 1553/89.

[33] COM(2008) 807 z 1.12.2008.

[34] COM(2010) 623 z 27.10.2010, Program prac Komisji na 2011 r.