52009DC0082

[pic] | KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH |

Bruksela, dnia 23.2.2009

KOM(2009) 82 wersja ostateczna

KOMUNIKAT KOMISJI DOPARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY, EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO I KOMITETU REGIONÓW

Wspólnotowe podejście do zapobiegania klęskom żywiołowym oraz katastrofom spowodowanym przez człowieka{SEC(2009)202}{SEC(2009)203}

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie 3

2. Potrzeba wspólnotowego podejścia do zapobiegania klęskom żywiołowym oraz katastrofom spowodowanym przez człowieka 4

3. Kluczowe elementy wspólnotowego podejścia w sprawie zapobiegania katastrofom 4

3.1. Stworzenie warunków dla opracowania opartych na wiedzy działań mających na celu zapobieganie katastrofom na wszystkich poziomach administracji publicznej 4

3.1.1. Utworzenie wykazu informacji o katastrofach 5

3.1.2. Rozpowszechnianie najlepszych praktyk 5

3.1.3. Przygotowanie wytycznych do opracowywania map zagrożenia/ryzyka 5

3.1.4. Zachęcanie do działań badawczych 6

3.2. Tworzenie powiązań między odpowiednimi podmiotami i politykami w całym cyklu zarządzania kryzysowego 6

3.2.1. Rozszerzenie programu „zdobyte doświadczenia” na zapobieganie katastrofom 6

3.2.2. Szkolenia i pogłębianie wiedzy w obszarze zapobiegania katastrofom 6

3.2.3. Poprawa kontaktów między podmiotami 7

3.2.4. Wzmocnienie narzędzi wczesnego ostrzegania 7

3.3. Ulepszanie funkcjonowania istniejących instrumentów zapobiegania katastrofom 8

3.3.1. Skuteczniejsze przyznawanie finansowania przez Wspólnotę 8

3.3.2. Uwzględnienie zapobiegania katastrofom w obowiązującym prawodawstwie wspólnotowym 8

4. wzmocnienie międzynarodowej współpracy w dziedzinie zapobiegania katastrofom 9

5. Wnioski i perspektywy 9

KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY, EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO I KOMITETU REGIONÓW

Wspólnotowe podejście do zapobiegania klęskom żywiołowym oraz katastrofom spowodowanym przez człowieka

WPROWADZENIE

W latach 1990-2007 Unia Europejska była świadkiem wyraźnego wzrostu liczby i dotkliwości zarówno katastrof naturalnych, jak i spowodowanych przez człowieka przy szczególnie znacznym wzroście tych pierwszych. W związku z postępującymi zmianami klimatu powodującymi wzrost częstotliwości i skali występowania ekstremalnych warunków pogodowych, takich jak fale upałów, burze i ulewne deszcze[1], można oczekiwać nasilenia się ich skutków w postaci śmierci ludzi, zniszczenia infrastruktury gospodarczej i społecznej oraz degradacji już zagrożonych ekosystemów.

Analizy przeprowadzone przez ONZ i inne organizacje międzynarodowe podkreślają rosnące zagrożenie katastrofami spowodowane częściowo przez coraz bardziej intensywne użytkowanie gruntów rolnych, rozwój przemysłowy, rozwój miast oraz rozbudowę infrastruktury[2].

Wspólnota już opracowała zestaw instrumentów dotyczący różnych aspektów gotowości na wypadek wystąpienia katastrof, reagowania na nie i likwidowania ich skutków. Istnieje również wiele inicjatyw sektorowych obejmujących powodzie[3], katastrofy technologiczne[4] i wycieki ropy naftowej[5], które mają w sobie elementy zapobiegania katastrofom. Brakuje jednak podejścia strategicznego na poziomie Wspólnoty do zapobiegania katastrofom.

Celem niniejszego komunikatu jest określenie środków, które można by włączyć do strategii wspólnotowej na rzecz zapobiegania katastrofom naturalnym oraz spowodowanym przez człowieka, w oparciu o istniejące środki i łącząc je ze sobą. Zapobieganie jest rozumiane jako (i) jeśli to możliwe zapobieganie wydarzeniu się katastrof oraz (ii) jeśli są one nieuniknione, podejmowanie działań na rzecz zminimalizowania ich skutków.

Niniejszy komunikat jest rezultatem zobowiązania Komisji do opracowania wniosków dotyczących aktów prawnych w sprawie zapobiegania katastrofom[6] oraz odpowiedzią na wezwanie Parlamentu Europejskiego[7] i Rady[8] do intensyfikacji działań na poziomie Wspólnoty w celu zapobiegania katastrofom i łagodzenia ich skutków. Przyczynia się on do wdrożenia ram działania z Hyogo na lata 2005-2015[9] i jest częścią pakietu obejmującego wymiar zewnętrzny i wewnętrzny[10]. Nie obejmuje natomiast związanych z konfliktami złożonych sytuacji kryzysowych lub aktów terroryzmu.

POTRZEBA WSPÓLNOTOWEGO PODEJśCIA DO ZAPOBIEGANIA KLęSKOM żYWIOłOWYM ORAZ KATASTROFOM SPOWODOWANYM PRZEZ CZłOWIEKA

Istnieje wiele powodów, dla których zapobieganie katastrofom powinno odbywać się na szczeblu europejskim. Oczywiste jest, że katastrofy mogą przekraczać granice państw i mieć w związku z tym charakter ponadnarodowy (tak jak było to w przypadku powodzi w 2002 r. i pożarów lasów w 2007 r.). Katastrofy mogą mieć niekorzystny wpływ na politykę Wspólnoty na przykład w takich obszarach jak rolnictwo i infrastruktura. Ekonomiczne skutki katastrof[11] mogą negatywnie wpływać na wzrost gospodarczy i konkurencyjność regionów UE (a co za tym idzie całej UE). Ponadto do likwidowania następstw katastrof często potrzebne są fundusze Wspólnoty.

Państwa członkowskie już mają opracowane, choć w różnym stopniu, działania mające na celu zapobieganie katastrofom. Działanie na poziomie Wspólnoty powinno stanowić uzupełnienie działań krajowych i skupiać się na obszarach, w których wspólne podejście jest skuteczniejsze od odrębnych działań poszczególnych państw. W szczególności UE będzie starała się ograniczyć skutki katastrof w UE poprzez:

- opracowanie opartych na wiedzy działań mających na celu zapobieganie katastrofom na wszystkich poziomach administracji publicznej;

- tworzenie powiązań między odpowiednimi podmiotami i politykami w całym cyklu zarządzania kryzysowego;

- poprawę skuteczności istniejących instrumentów politycznych w odniesieniu do zapobiegania katastrofom.

Wspólnotowe podejście do zapobiegania katastrofom powinno wyraźnie opierać się na środkach, które już funkcjonują na poziomie europejskim – przepisach sektorowych lub możliwości wykorzystania funduszy wspólnotowych na działania zapobiegawcze[12].

KLUCZOWE ELEMENTY WSPÓLNOTOWEGO PODEJśCIA W SPRAWIE ZAPOBIEGANIA KATASTROFOM

Stworzenie warunków dla opracowania opartych na wiedzy działań mających na celu zapobieganie katastrofom na wszystkich poziomach administracji publicznej

Lepsze zrozumienie katastrof jest warunkiem wstępnym opracowania działań mających na celu zapobieganie katastrofom.

Utworzenie wykazu informacji o katastrofach

Dostępne dane na temat katastrof są w chwili obecnej ograniczone i nie ma możliwości porównywania ich: stosowane jest wiele kryteriów, takich jak liczba ofiar, wielkość zniszczeń, liczba zdarzeń, która miała miejsce w określonym czasie. Dane na temat fizycznych i gospodarczych skutków katastrof w najlepszym przypadku są przybliżone.

Komisja opracuje kompleksowy wykaz istniejących źródeł informacji na temat katastrof. Pozwoli to na określenie kwestii związanych z porównywalnością danych oraz lukami informacyjnymi. Będzie on również podstawą do oceny, w jaki sposób lepiej dzielić się informacjami w UE.

Informacje na temat gospodarczych skutków katastrof są szczególnie ważne, ponieważ umożliwiają osobom odpowiedzialnym za wyznaczanie kierunków polityki właściwą ocenę kosztów i korzyści różnych środków zapobiegania katastrofom. Komisja powoła skupiającą zainteresowane strony grupę, która dokona przeglądu dostępnych informacji. Na podstawie tego przeglądu Komisja podejmie środki konieczne do wypełnienia wszelkich stwierdzonych luk w wiedzy.

Rozpowszechnianie najlepszych praktyk

Komisja utworzy wykaz najlepszych praktyk i ułatwi wymianę informacji między zainteresowanymi stronami. Przeprowadzone zostaną badania i uruchomione projekty współpracy angażujące państwa członkowskie i inne zainteresowane strony.

Doświadczenia z wdrażania obowiązującego prawodawstwa w zakresie zapobiegania katastrofom zostaną wykorzystane do oceny czy podejścia stosowane obecnie do niektórych sektorów mogą być szerzej wykorzystane. Na przykład dyrektywa w sprawie oceny ryzyka powodziowego obejmuje opracowanie map zagrożenia i map ryzyka powodziowego oraz procedur zarządzania ryzykiem, podczas gdy dyrektywa Seveso zawiera przepisy w zakresie zagospodarowania przestrzennego, sprawozdań na temat bezpieczeństwa oraz planów operacyjno-ratowniczych. Być może te techniki byłyby przydatne przy zapobieganiu innym katastrofom.

Przygotowanie wytycznych do opracowywania map zagrożenia/ryzyka

Przygotowanie map zagrożenia ma na celu określenie obszarów narażonych na szczególne ryzyko. Dostarcza ono społeczeństwu istotnych informacji i jest ważnym narzędziem dla instytucji odpowiedzialnych za planowanie.

Państwa członkowskie opracowują wiele inicjatyw związanych z przygotowaniem map zagrożenia i ryzyka. Zróżnicowanie podejść metodycznych ograniczyło porównywalność informacji i utrudnia konsolidację informacji na poziomie europejskim. Z tego powodu nie ma ogólnego obrazu zagrożeń, na które narażona jest UE. Osoby odpowiedzialne za wyznaczanie kierunków polityki i przedsiębiorcy (np. z sektora rozwoju infrastruktury, ubezpieczeń) skorzystaliby dzięki lepszej porównywalności informacji na temat zagrożenia/ryzyka w całej UE.

Komisja przeprowadzi analizę praktyk stosowanych w państwach członkowskich w zakresie przygotowania map zagrożenia i ryzyka. Na tej podstawie zostaną opracowane wytyczne w zakresie przygotowania map zagrożenia i ryzyka w oparciu o istniejące inicjatywy wspólnotowe[13]. Powinny one być ukierunkowane na katastrofy o potencjalnych skutkach transgranicznych (np. powodzie lub przypadkowe uwolnienia do środowiska substancji chemicznych i substancji radioaktywnych), wyjątkowe zdarzenia (poważne burze), katastrofy na dużą skalę (trzęsienia ziemi) oraz katastrofy, w przypadku których koszt likwidowania szkód wydaje się nieproporcjonalny do kosztu środków zapobiegawczych. Zbadana zostanie również możliwość opracowania konkretnej inicjatywy w zakresie pożarów lasów.

Zachęcanie do działań badawczych

Wiele tematów siódmego programu ramowego na rzecz badań i rozwoju technologicznego (2007-2013)[14] porusza problematykę katastrof naturalnych oraz spowodowanych przez człowieka. Dzięki realizacji tego programu Komisja:

- poprawi koordynację finansowanych przez Wspólnotę badań w tym obszarze, w szczególności w odniesieniu do tematów priorytetowych, jak te związane ze zmianami klimatu;

- zainwestuje w badania w zakresie opracowania systemów wczesnego ostrzegania oraz interoperacyjności systemów informacyjnych i kontrolnych;

- będzie kontynuowała działania Wspólnego Centrum Badawczego związane z cyklem zarządzania kryzysowego;

- będzie łatwo i systematycznie udostępniać zainteresowanym stronom wyniki badań w dziedzinie zapobiegania katastrofom oraz opracuje bazę danych dla ekspertów posiadających wiedzę specjalistyczną.

Tworzenie powiązań między odpowiednimi podmiotami i politykami w całym cyklu zarządzania kryzysowego

Wiele wspólnotowych i krajowych polityk może być prowadzonych w sposób wspomagający cykl zarządzania kryzysowego — zapobieganie, gotowość, reagowanie i likwidowanie skutków. Wymaga to tworzenia powiązań między podmiotami zaangażowanymi w opracowywanie i wdrażanie środków, które mogą mieć znaczący wpływ na zapobieganie katastrofom. Komisja będzie pracowała nad wspieraniem najlepszych praktyk w całej UE.

Rozszerzenie programu „zdobyte doświadczenia” na zapobieganie katastrofom

Komisja ustanowiła program „zdobyte doświadczenia” z przeprowadzonych interwencji w ramach wspólnotowego mechanizmu ochrony ludności. Ocena bezpośredniej reakcji na katastrofy jest wykorzystywana do identyfikowania potencjalnych ulepszeń. Komisja rozszerzy program „zdobyte doświadczenia”, aby przeanalizować potencjalne ulepszenia w zakresie zapobiegania katastrofom.

Szkolenia i pogłębianie wiedzy w obszarze zapobiegania katastrofom

Komisja przygotowuje propozycje ulepszenia szkoleń w zakresie zarządzania kryzysowego na poziomie Wspólnoty. Komisja włączy do tych propozycji zapobieganie katastrofom i opracuje szczegółowe kursy w tym zakresie w ramach wspólnotowego programu szkoleniowego w zakresie ochrony ludności.

Pogłębianie wiedzy ogółu społeczeństwa może również przyczynić się do zapobiegania katastrofom – na przykład, obywatele powinni wiedzieć co robić w przypadku trzęsienia ziemi. Komisja wykorzysta zbliżające się zaproszenia do uczestnictwa w projektach współpracy w ramach instrumentu finansowego ochrony ludności, aby włączyć do nich możliwość wspierania projektów dotyczących pogłębiania wiedzy ogółu społeczeństwa oraz edukacji, np. określenia najlepszych praktyk i przygotowania programów nauczania.

Poprawa kontaktów między podmiotami

Doświadczenia niektórych państw członkowskich pokazują przydatność ustanowienia skoordynowanych mechanizmów zarządzania kryzysowego obejmujących różne publiczne i prywatne podmioty.

Komisja zachęca państwa członkowskie do wdrażania takich inicjatyw. Powinny one obejmować (i) kontakty między podmiotami zaangażowanymi w zapobieganie katastrofom np. podmioty planujące zagospodarowanie przestrzenne powinny kontaktować się z agencjami odpowiedzialnymi za przygotowanie map zagrożenia i ryzyka, oraz (ii) kontakty między podmiotami zaangażowanymi w różne fazy zarządzania kryzysowego, np. projekty odbudowy zasobów leśnych powinny ułatwiać interwencję służb odpowiedzialnych za pomoc w sytuacjach kryzysowych.

Europejska sieć składająca się z przedstawicieli różnych właściwych krajowych departamentów ze wszystkich państw członkowskich mogłaby stanowić użyteczne forum dla opracowywania zaleceń dotyczących najlepszych praktyk. Komisja zamierza utworzyć taką sieć obejmującą departamenty odpowiedzialne za planowanie przestrzenne, przygotowywanie map zagrożenia i ryzyka, ochronę środowiska oraz przygotowanie do sytuacji kryzysowych i reagowanie na nie. Obieg informacji wewnątrz sieci będzie łatwiejszy dzięki specjalnej platformie internetowej.

Sieć będzie wykorzystywana do tworzenia grup roboczych, które będą opracowywały zalecenia w sprawie środków koordynacji polityki, które należy przyjąć na poziomach wspólnotowym, krajowym lub na niższych szczeblach administracji krajowej. Pierwsze priorytety sieci będą dotyczyły:

- określenia najlepszych praktyk w powiązaniu z odpowiednimi podmiotami i politykami poprzez cykl zarządzania kryzysowego;

- tworzenia powiązań między odpowiednimi podmiotami i politykami związanymi z zapobieganiem pożarom lasów i innym pożarom w UE.

Wzmocnienie narzędzi wczesnego ostrzegania

Zdolność obywateli i osób odpowiedzialnych za wyznaczanie kierunków polityki do łagodzenia skutków katastrof zależy w dużym stopniu od dostępu do wiarygodnych narzędzi wczesnego ostrzegania. Komisja wzmocni powiązanie między systemami wczesnego ostrzegania poprzez:

- wzmocnienie współpracy z siecią europejskich służb meteorologicznych w celu włączenia krótkoterminowych alarmów powodziowych (obejmujących powodzie nadbrzeżne) do systemów wczesnego ostrzegania;

- ograniczenie czasu obowiązywania stanu pogotowia w istniejących systemach wczesnego ostrzegania;

- włączenie istniejących systemów wczesnego ostrzegania o pożarach lasów: Europejskiego Systemu Informacji o Pożarach Lasów (EFFIS) i europejskiego systemu ostrzegania przed zagrożeniem powodziowym (EFAS) do globalnego systemu ostrzegania o katastrofach i koordynacji (GDACS);

- kontynuację współpracy z południowymi krajami śródziemnomorskimi mającą na celu poprawę dostępu istniejących systemów wczesnego ostrzegania do informacji podawanych w czasie rzeczywistym;

- w porozumieniu z państwami członkowskimi rozpowszechnianie wśród obywateli wiedzy na temat istnienia europejskiego numeru alarmowego 112.

Ulepszanie funkcjonowania istniejących instrumentów zapobiegania katastrofom

Wiele instrumentów finansowych i legislacyjnych Wspólnoty wspiera państwa członkowskie w działaniach w zakresie zapobiegania katastrofom. Komisja zagwarantuje, że kwestie związane z zapobieganiem zostaną uwzględnione w bardziej spójny i skuteczny sposób w polityce i programach (takich jak wspólna polityka rolna lub polityka rozwoju obszarów wiejskich).

Skuteczniejsze przyznawanie finansowania przez Wspólnotę

Zapobieganie katastrofom powinno być postrzegane jako rozsądna inwestycja, gdyż koszty działań zapobiegawczych są zazwyczaj wielokrotnie niższe od kosztów likwidowania szkód. Aby poprawić skuteczność finansowania przez Wspólnotę zapobiegania katastrofom, Komisja w bliskiej współpracy z państwami członkowskimi:

- ustanowi w 2009 r. wykaz istniejących instrumentów wspólnotowych, w ramach których można finansować zapobieganie katastrofom. Celem będzie ocena stopnia wykorzystania tych instrumentów oraz określenie jakichkolwiek luk w ich zakresie;

- opracuje katalog środków zapobiegawczych, w odniesieniu do których państwa członkowskie mogłyby występować o finansowanie UE (np. środki obejmujące działania zapobiegawcze w projektach dotyczących zalesiania/ponownego zalesiania).

Na tej podstawie państwa członkowskie będą proszone o ocenę możliwości poprawy włączenia zapobiegania katastrofom do krajowego programowania operacyjnego finansowania UE. Jeśli będzie taka potrzeba, Komisja pomoże w ulepszaniu krajowych programów operacyjnych.

Regularny przegląd instrumentów finansowania UE oraz określenie kolejnych perspektyw finansowych będą stanowiły dodatkową okazję do rozważenia włączenia zapobiegania ryzyku do finansowania UE.

Uwzględnienie zapobiegania katastrofom w obowiązującym prawodawstwie wspólnotowym

Kwestie związane z zapobieganiem katastrofom powinny być uwzględnione w planowanych przeglądach wielu pozycji prawodawstwa UE. Należą do nich:

- Dyrektywa Rady 85/337/EWG[15] w sprawie oceny skutków wywieranych przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko naturalne zmieniona dyrektywą 97/11/WE[16] i 2003/35/WE[17]. Przegląd mógłby potencjalnie zbadać czy ocena oddziaływania na środowisko poszczególnych projektów w wystarczającym stopniu uwzględnia bezpośredni i niebezpośredni wpływ na zapobieganie katastrofom.

- Dyrektywa Seveso 1996/82/WE, która zawiera ważne odniesienia do użytkowania gruntów rolnych i planowania przestrzennego.

Komisja będzie również pracować nad łagodzeniem skutków trzęsień ziemi poprzez zachęcanie państw członkowskich do pełnego włączenia wspólnych europejskich kodów projektowych dla budynków i robót publicznych (zwłaszcza „Eurocode 8”) do swoich krajowych przepisów w zakresie planowania. W tym kontekście wzywa się państwa członkowskie do pełnego wykorzystania możliwości stworzonych przez dyrektywy dotyczące zamówień publicznych[18].

WZMOCNIENIE MIęDZYNARODOWEJ WSPÓłPRACY W DZIEDZINIE ZAPOBIEGANIA KATASTROFOM

Komisja uwypukli zapobieganie katastrofom w kolejnych inicjatywach na rzecz współpracy z krajami trzecimi, w szczególności:

- z krajami kandydującymi i potencjalnymi krajami kandydującymi dzięki ich uczestnictwu w mechanizmie wspólnotowym, lub stowarzyszeniu się z nim oraz wdrożeniu inicjatywy na rzecz zmniejszania ryzyka wystąpienia klęsk żywiołowych;

- w ramach europejskiej polityki sąsiedztwa (EPS)[19] poprzez wzmocnienie rozdziału dotyczącego zapobiegania katastrofom w istniejących porozumieniach;

- poprzez program dotyczący zapobiegania klęskom żywiołowym i katastrofom spowodowanym przez człowieka, gotowości do nich i reakcji na nie (PPRD)[20] w ramach partnerstwa eurośródziemnomorskiego;

- ze wschodnimi partnerami EPS na rzecz zapobiegania katastrofom naturalnym oraz spowodowanym przez człowieka.

Komisja dokona koordynacji z międzynarodową strategią zapobiegania i ograniczania skutków katastrof (UN-ISDR) i zagwarantuje bliskie powiązania ze strategią UE w zakresie zmniejszania zagrożenia klęskami żywiołowymi w krajach rozwijających się.

WNIOSKI I PERSPEKTYWY

Niniejszy komunikat określa ogólne europejskie podejście do zapobiegania katastrofom. Określa obszary działania i wyznacza konkretne środki mające wzmocnić zapobieganie katastrofom w perspektywie krótkoterminowej. Wdrożenie tych środków uwzględni działania już podjęte przez Wspólnotę stwarzając w ten sposób odpowiednie warunki do połączenia tych działań w ramach spójnych i skutecznych ram wspólnotowych.

Parlament Europejski, Rada, Komitet Ekonomiczno-Społeczny i Komitet Regionów są proszone o przedstawienie Komisji swoich uwag w celu skonsolidowania wspólnotowej strategii na rzecz zapobiegania katastrofom naturalnym oraz spowodowanym przez człowieka.

Komisja przeprowadzi dalsze konsultacje i będzie współpracować z podmiotami z sektora publicznego i prywatnego, aby promować to podejście i w stosowanych przypadkach zaproponować jego dalszy rozwój. [pic]

[1] Informacje z bazy danych Centre for Research on the Epidemiology of Disasters (CRED)

[2] ISDR, Global Trends Report , 2007

[3] Dyrektywa 2007/60/WE w sprawie oceny ryzyka powodziowego i zarządzania nim

[4] Dyrektywa Rady 96/82/WE w sprawie kontroli niebezpieczeństwa poważnych awarii związanych z substancjami niebezpiecznymi (dyrektywa Seveso)

[5] Na przykład rozporządzenie 1726/2003 zakazujące jednokadłubowym zbiornikowcom wpływania do portów europejskich oraz rozporządzenie (WE) nr 2038/2006 w sprawie wieloletniego finansowania działań Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa Morskiego w zakresie reagowania na zanieczyszczenie spowodowane przez statki

[6] COM(2008) 130

[7] Rezolucja Parlamentu Europejskiego dnia 19 czerwca 2008r. w sprawie zwiększenia zdolności Unii Europejskiej do reagowania w przypadku katastrof, Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 14 listopada 2007 r. w sprawie regionalnego wpływu trzęsień ziemi

[8] Konkluzje Rady z dnia 16 czerwca 2008 r.

[9] Przyjęte przez Światową Konferencję na temat Zapobiegania i Ograniczania Skutków Katastrof

[10] Strategia UE na rzecz wspierania ograniczania ryzyka katastrof w krajach rozwijających się (COM(2009)84).

[11] Ekonomiczne skutki katastrof w Europie zostały oszacowane na 15 mld EUR rocznie. (ABI (2005) i Munich Re (2008))

[12] Są to: Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich, instrument finansowy ochrony ludności, LIFE+, program na rzecz wspierania polityki w zakresie technologii teleinformatycznych oraz program ramowy w zakresie badań i rozwoju technologicznego. Ponadto w ramach programu polityki spójności na lata 2007-2013 przyznano 5,8 mld EUR na środki zapobiegania ryzyku.

[13] takie jak inicjatywa GMES (globalny monitoring środowiska i bezpieczeństwa)

[14] środowisko, infrastruktura, przestrzeń/Copernicus, bezpieczeństwo oraz technologie teleinformatyczne

[15] Dz.U. L 175 z 5.7.1985.

[16] Dz.U. L 73 z 14.3.1997.

[17] Dz.U. L 156 z 25.6.2003.

[18] Dyrektywy 2004/17/WE i 2004/18/WE (Dz.U L 134, 30.4.2004) przewidują, że specyfikacje techniczne będą przygotowane zgodnie z obowiązującymi przepisami technicznymi zgodnymi z obowiązującym prawodawstwem wspólnotowym lub w nawiązaniu do krajowych norm transponujących normy europejskie.

[19] COM(2004) 373

[20] Proces barceloński: Unia na rzecz regionu Morza Śródziemnego, konferencja ministerialna – ostateczna deklaracja, Marsylia 4 listopada 2008 r.