52008DC0364

[pic] | KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH |

Bruksela, dnia 17.6.2008

KOM(2008) 364 wersja ostateczna

KOMUNIKAT KOMISJI DO RADY I PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO

Przegląd działalności Regionalnych Komitetów Doradczych

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie 3

2. Ocena głównych elementów ogólnych ram ustanowionych decyzją Rady 2004/585/WE, zmienioną decyzją Rady 2007/409/WE 4

2.1. Zakres geograficzny 4

2.2. Struktura, członkostwo i procedury operacyjne 5

2.2.1. Struktura 5

2.2.2. Członkostwo 5

2.2.3. Skład organów statutowych 6

2.2.4. Procedury operacyjne 7

2.3. Udział podmiotów niebędących członkami 8

3. Wkład regionalnych komitetów doradczych w proces podejmowania decyzji wspólnej polityki rybołówstwa 9

3.1. Tendencje ogólne: poprawa dialogu z i między zainteresowanymi stronami 9

3.2. Działania podejmowane w następstwie opinii wydawanych przez Regionalne Komitety Doradcze 10

3.3. Jak poprawić jakość i terminowość opinii wydawanych przez Regionalne Komitety Doradcze 11

4. Wnioski 12

ZAŁĄCZNIK 1 – Działające Regionalne Komitety Doradcze (01/01/2008 r.) 14

ZAŁĄCZNIK 2 – Dane statystyczne dotyczące działalności Regionalnych Komitetów Doradczych 15

1. WPROWADZENIE

Regionalne Komitety Doradcze (RKD) zostały utworzone w celu umożliwienia wspólnej polityce rybołówstwa (WPRyb) korzystania z wiedzy i doświadczenia rybaków oraz innych zainteresowanych stron oraz uwzględnienia zróżnicowanych warunków panujących na wodach wspólnotowych[1]. Przyczyniają się one do realizacji celów WPRyb, udzielając porad Komisji i państwom członkowskim.

Decyzja Rady nr 2004/585/WE z dnia 19 lipca 2004 r. (zwana dalej „decyzją”) ustanowiła wspólne ramy dla Regionalnych Komitetów Doradczych, w szczególności ich liczbę (w sumie siedem), zasięg geograficzny, strukturę i skład, a także niektóre zasady proceduralne[2]. Regionalne Komitety Doradcze są organami kierowanymi przez zainteresowane strony, które otrzymują dotację wspólnotową na pokrycie części kosztów operacyjnych.

Artykuł 11 decyzji stanowi, że „ Trzy lata po rozpoczęciu działalności przez ostatni Regionalny Komitet Doradczy lub, najpóźniej, do 30 czerwca 2007 r. Komisja przedstawi Parlamentowi Europejskiemu oraz Radzie sprawozdanie na temat wdrożenia tej decyzji i funkcjonowania Regionalnych Komitetów Doradczych ”.

Jednakże proces tworzenia Regionalnych Komitetów Doradczych trwał ponad trzy lata i do tej pory nie został zakończony. Do dnia 30 czerwca 2007 r. ustanowiono sześć z siedmiu Regionalnych Komitetów Doradczych, przy czym dwa z nich (Regionalny Komitet Doradczy ds. Wód Południowo-Zachodnich i Regionalny Komitet Doradczy ds. Floty Dalekomorskiej) zostały utworzone dopiero wiosną 2007 r. (zob. załącznik 1). Ponieważ Regionalny Komitet Doradczy ds. Morza Śródziemnego nie rozpoczął jeszcze działalności, sprawozdanie z oceny dotyczyłoby jedynie czterech Regionalnych Komitetów Doradczych, jeżeli zostałoby opublikowane w czerwcu 2007 r. Komisja podjęła zatem decyzję o przesunięciu o rok terminu publikacji sprawozdania.

W międzyczasie, po dokonaniu pierwszej oceny możliwości Regionalnych Komitetów Doradczych w odniesieniu do wkładu w rozwój WPRyb, Komisja wystąpiła z wnioskiem o zmianę ich systemu finansowego, przyznając jednocześnie, że Regionalne Komitety Doradcze potrzebują stabilności finansowej, aby móc nadal skutecznie pełnić rolę doradczą w ramach WPRyb. Wniosek został poparty przez Radę i Parlament Europejski i wszedł w życie dnia 15 czerwca 2007 r.[3]

Niniejsze sprawozdanie zawiera analizę Komisji oraz jej ocenę istniejących ram funkcjonowania Regionalnych Komitetów Doradczych[4]. Dotyczy również wkładu Regionalnych Komitetów Doradczych w WPRyb, opisuje aktualne tendencje i proponuje usprawnienia procesu konsultacji. Zgodnie z art. 11 decyzji, ocena Komisji nie obejmuje ewentualnego zwiększenia roli, jaką mają odgrywać Regionalne Komitety Doradcze w systemie zarządzania WPRyb, określonym w rozporządzeniu Rady nr 2371/2002. Taka analiza zostanie przeprowadzona w ramach najbliższej reformy WPRyb.

2. ocena głównych elementów ogólnych ram ustanowionych decyzją rady 2004/585/WE, zmienioną decyzją rady 2007/409/WE

2.1. Zakres geograficzny

Zdaniem Komisji obecny zakres geograficzny jest ogólnie zadowalający i ustanowienie dodatkowego Regionalnego Komitetu Doradczego nie jest konieczne. Regionalne Komitety Doradcze powinny w pełni korzystać z możliwości tworzenia poddziałów, które mogłyby zajmować się kwestiami szczegółowymi, zwłaszcza tymi, które dotyczą bardzo rozległych obszarów.

Do Komisji zwrócono się z kilkoma kwestiami szczegółowymi związanymi z zakresem geograficznym Regionalnych Komitetów Doradczych; będzie je można przedyskutować z innymi instytucjami i zainteresowanymi stronami.

1. Podkreślono, że strefa ICES IV (na zachód od Szkocji) ma więcej wspólnego z Morzem Północnym, zarówno z punktu widzenia biologicznego, jak i społeczno-gospodarczego.

2. W odniesieniu do Regionalnego Komitetu Doradczego ds. Zasobów Pelagicznych decyzja Rady ogranicza jego kompetencje do czterech konkretnych stad we wszystkich obszarach z wyjątkiem Morza Bałtyckiego i Morza Śródziemnego. Poruszono również kwestię tego, czy zakres geograficzny przedmiotowego komitetu nie powinien również obejmować innych zasobów pelagicznych lub pokrewnych łowisk, takich jak okowiel i dobijakowate w Morzu Północnym. Komisja uważa, że granice zakresu geograficznego Regionalnego Komitetu Doradczego powinny w miarę możliwości odpowiadać naturalnym granicom ekosystemu i w związku z tym wolałaby nie występować z wnioskiem o zmianę decyzji w tym zakresie.

3. Zarządzanie stadami głębinowymi stało się niezwykle wrażliwą politycznie kwestią dla rybołówstwa europejskiego i jest obecnie dyskutowane w kilku grupach roboczych Regionalnego Komitetu Doradczego w oparciu o kryteria geograficzne. Zdaniem Komisji, nawet jeżeli nie jest konieczne stworzenie specjalnego regionalnego komitetu doradczego ds. stad głębinowych, należy utworzyć grupy robocze w celu koordynacji opinii Regionalnych Komitetów Doradczych w tej kwestii oraz uniknięcia podwójnego obciążenia pracą.

4. Decyzja nie odnosi się w sposób wyraźny do Morza Czarnego. Regionalny Komitet Doradczy ds. Morza Śródziemnego mógłby jednak zająć się Morzem Czarnym za pośrednictwem specjalnej grupy roboczej, tak jak w przypadku Generalnej Komisji ds. Łowisk w Basenie Morza Śródziemnego – wzoru, na którym opiera się załącznik I decyzji z 2004 r. Inna możliwość to fora dyskusyjne tworzone ad hoc między zainteresowanymi stronami z Rumunii, Bułgarii i zainteresowanych krajów nienależących do UE a Komisją. Komisja nie sądzi, aby konieczne było natychmiastowe powołanie specjalnego regionalnego komitetu doradczego ds. Morza Czarnego, uważa jednak, że należy pilnie podjąć wspólne działania na szczeblu regionalnym w zakresie zarządzania rybołówstwem, badań naukowych, gromadzenia danych oraz oceny stad w rejonie Morza Czarnego.

Zdarza się często, że pewne zagadnienia dotyczą dwóch lub kilku Regionalnych Komitetów Doradczych. W takich przypadkach Regionalne Komitety Doradcze powinny dążyć do koordynacji wydawanych opinii i formułowania wspólnych zaleceń, zgodnie z art. 8 decyzji. Posiedzenia międzykomitetowe są okazją dla sekretariatów i przewodniczących Regionalnych Komitetów Doradczych do zaplanowania dyskusji na temat zagadnień stanowiących przedmiot wspólnego zainteresowania i należy kontynuować taką praktykę.

2.2. Struktura, członkostwo i procedury operacyjne

2.2.1. Struktura

Każdy Regionalny Komitet Doradczy składa się ze zgromadzenia ogólnego i komitetu wykonawczego oraz jest wspierany przez sekretariat i kilka grup roboczych. Ponadto niektóre Regionalne Komitety Doradcze utworzyły grupy tematyczne, które zajmują się szczegółowymi kwestiami technicznymi przed rozpoczęciem dyskusji w ramach grup roboczych i/lub na forum komitetu wykonawczego. Chociaż praktyka ta może ułatwić dalsze dyskusje, należy dopilnować, aby wszystkie zainteresowane strony, w tym aktywni obserwatorzy (Komisja, administracja krajowa/regionalna) mogli uczestniczyć, jeżeli wyrażą taką wolę, bez bezpośrednich lub pośrednich ograniczeń, takich jak brak tłumaczenia ustnego. Należy jednak unikać niepotrzebnego mnożenia grup roboczych, a w przyszłości konieczna może okazać się pewna racjonalizacja.

2.2.2. Członkostwo

- Sektor rybołówstwa

Podsektor połowowy był najbardziej aktywny w sektorze rybołówstwa. Nie jest to zaskakujące, ponieważ – zgodnie z decyzją – w skład każdego komitetu wykonawczego powinien wchodzić przynajmniej jeden przedstawiciel podsektora połowowego z każdego zainteresowanego państwa członkowskiego. Przetwórcy, handlowcy i inne organizacje rynkowe, takie jak detaliści, są również objęci definicją sektora rybołówstwa zawartą w decyzji. Podmioty te, wraz z organizacjami konsumentów, odgrywają kluczową rolę w rozwoju rynków rybnych. Zdaniem Komisji te grupy interesów powinny aktywniej uczestniczyć w kształtowaniu WPRyb „od łowiska do półmiska”.

Uczestnictwo szeregowych członków grup interesów nie było tak liczne jak oczekiwano. Być może jest to nieuniknione w przypadku tak dużych organizacji, jakimi są Regionalne Komitety Doradcze. Ponadto wiele portów nie posiada infrastruktury odpowiedniej do organizowania posiedzeń Regionalnych Komitetów Doradczych. Należy jednak zachęcać do uczestnictwa członków szeregowych.

- Grupy innych interesów

W niektórych Regionalnych Komitetach Doradczych ważną rolę odgrywają organizacje pozarządowe ds. środowiska i rozwoju, mimo problemów związanych z możliwościami oraz trudności z udostępnieniem zasobów na wszystkie posiedzenia grup roboczych. Komisja z zadowoleniem przyjęłaby liczniejsze uczestnictwo producentów sektora akwakultury, osób zajmujących się rybołówstwem rekreacyjnym i sportowym oraz konsumentów, biorąc pod uwagę rolę, jaką podmioty te odgrywają w kształtowaniu tendencji politycznych i rynkowych mających obecnie wpływ na WPRyb.

Można by ponownie zastanowić się nad przydatnością „sieci kobiet” w grupie „sektor rybołówstwa”. Prawie we wszystkich Regionalnych Komitetach Doradczych grupa reprezentująca „sieci kobiet” chciałaby stanowić część grupy innych interesów, ponieważ jej członkowie są zdania, że ich interesy wykraczają poza rybołówstwo i obejmują wymiar społeczno-gospodarczy regionów przybrzeżnych jako całości.

Kilka grup, których członków dotyczy sektor rybołówstwa, wystąpiło z wnioskiem o wstąpienie do grup innych interesów Regionalnych Komitetów Doradczych. Mnożenie takich organizacji starających się o miejsca w ramach komitetów wykonawczych stanowi problem dla Komisji, ponieważ grozi to zakłóceniem istniejącej obecnie równowagi pomiędzy różnymi grupami interesów.

2.2.3. Skład organów statutowych

- Zgromadzenie ogólne

Zgromadzenie ogólne zatwierdza sprawozdanie roczne oraz wyznacza członków komitetu wykonawczego. Decyzja stanowi, że zainteresowane państwa członkowskie muszą wyrazić zgodę na powołanie członków zgromadzenia ogólnego. Dokonuje się tego w początkowej fazie tworzenia Regionalnego Komitetu Doradczego. Sytuacja jest mniej jasna, gdy nowe organizacje występują z wnioskiem o członkostwo w Regionalnym Komitecie Doradczym, który już istnieje i funkcjonuje.

Dwie trzecie miejsc w zgromadzeniu ogólnym należy przyznać przedstawicielom sektora rybołówstwa, a jedną trzecią przedstawicielom grup innych interesów. Po ustanowieniu Regionalnego Komitetu Doradczego trudno jest utrzymać ten stosunek. Na przykład, jeżeli jedna organizacja pozarządowa wycofa się, teoretycznie dwie organizacje reprezentujące sektor rybołówstwa powinny zostać wykluczone w celu utrzymania stosunku początkowego. W rzeczywistości zasada ta ogranicza również liczbę członków i może uniemożliwić przystąpienie szeregowym rybakom lub organizacjom rynkowym. Należy zatem dostosować obecną zasadę dotyczącą składu, zapewniając jednocześnie, że prawa wszystkich grup będą chronione, zwłaszcza podczas wyznaczania przedstawicieli, którzy będą zasiadać w komitecie wykonawczym.

- Komitet wykonawczy

Jest to najważniejszy organ w Regionalnym Komitecie Doradczym, ponieważ zarządza on jego pracą i przyjmuje zalecenia. Liczba miejsc jest ograniczona do 24. Tak jak w przypadku zgromadzenia ogólnego, dwie trzecie miejsc przyznaje się sektorowi rybołówstwa, a jedną trzecią grupom innych interesów.

Obecny system działa w sposób zadowalający w większości Regionalnych Komitetów Doradczych. Wydaje się jednak, że w dwóch spośród nich (Regionalny Komitet Doradczy ds. Floty Dalekomorskiej i Regionalny Komitet Doradczy ds. Morza Śródziemnego) występują poważne problemy z przestrzeganiem tej zasady z uwagi na dużą liczbę zainteresowanych państw członkowskich i organizacji z sektora rybołówstwa. W celu zaradzenia temu problemowi można by rozważyć następujące rozwiązania:

- można by zwiększyć liczbę miejsc do 30 decyzją zgromadzenia ogólnego podjętą w drodze konsensusu, przy zachowaniu stosunku 2:1. Rozwiązanie to wymagałoby zmiany decyzji i miałoby tę przewagę, że stworzono by więcej przestrzeni dla sektora połowowego, przy jednoczesnym utrzymaniu istniejącej równowagi między różnymi interesami. Istnieje jednak ryzyko, że jakiekolwiek zwiększenie liczby miejsc na korzyść sektora połowowego zmniejszy jeszcze bardziej wpływ innych grup interesów, zważywszy że już teraz z powodu braku zasobów mają one problemy z obsadzeniem przyznanych im miejsc.

- liczba miejsc mogłaby zostać utrzymana na poziomie 24, ale Regionalne Komitety Doradcze mogłyby wprowadzić w swoich regulaminach wewnętrznych system rotacji między organizacjami tej samej grupy interesów, tak aby większa liczba organizacji mogła zajmować miejsce w komitecie wykonawczym w miarę upływu czasu.

Do tej pory nie został osiągnięty konsensus między zainteresowanymi stronami. Komisja skłania się ku drugiemu rozwiązaniu, ale jest otwarta na inne propozycje, pod warunkiem że równowaga interesów zostanie zachowana.

Chociaż Komisja przyznaje, że Regionalne Komitety Doradcze powinny składać się głównie z rybaków, uważa również, że efektywny udział wszystkich pozostałych grup interesów jest podstawą prawidłowego funkcjonowania Regionalnych Komitetów Doradczych, zgodnie z intencją prawodawcy wspólnotowego. Nieodpowiednia reprezentacja zainteresowanych stron mogłaby doprowadzić do sytuacji, w której Regionalne Komitety Doradcze skupiłyby się na kwestiach technicznych interesujących wyłącznie sektor połowowy. Aby zachęcić inne grupy interesów do przystąpienia do Regionalnych Komitetów Doradczych, dyskusje powinny dotyczyć szerszych zagadnień, takich jak oznakowanie ekologiczne i tendencje rynkowe.

2.2.4. Procedury operacyjne

Podejmowanie decyzji w ramach Regionalnych Komitetów Doradczych musi odbywać się w sposób przejrzysty. Należy jasno określić rolę grup roboczych i komitetu wykonawczego. Tworzenie większej ilości grup tematycznych nie może prowadzić do zmniejszenia przejrzystości. Korzystając z konsultacji pisemnych, Regionalne Komitety Doradcze muszą zadbać o to, żeby wszyscy zainteresowani członkowie otrzymali potrzebne informacje. O ile to możliwe, decyzje należy podejmować w drodze konsensusu. W przeciwnym razie do opinii przekazywanej Komisji należy dołączyć notatkę jasno przedstawiającą odmienne opinie. Protokoły z posiedzeń muszą być dostępne dla wszystkich. Powyższe zasady są na ogół przestrzegane przez Regionalne Komitety Doradcze, należałoby jednak zapewnić bardziej regularny nadzór.

Kwestią zasadniczą jest informowanie wszystkich członków oraz ogółu społeczeństwa o działalności Regionalnych Komitetów Doradczych. Z uwagi na złożoność analizowanych zagadnień oraz wzrost obciążenia pracą istnieje ryzyko, że Regionalne Komitety Doradcze stracą kontakt z najbardziej podstawowym poziomem i zaczną działać w oderwaniu od niego, zachowując informacje w wąskim kręgu złożonym głównie z członków komitetu wykonawczego. Ci ostatni powinni reprezentować interesy swoich grup docelowych, a nie starać się podejmować działania jako niezależni eksperci. Aby zaradzić temu problemowi Regionalne Komitety Doradcze podjęły kilka pozytywnych inicjatyw, takich jak opracowanie przydatnych stron internetowych zawierających całą dokumentację, cotygodniowe przekazywanie biuletynów informacyjnych członkom oraz przygotowywanie komunikatów prasowych. Niektóre Regionalne Komitety Doradcze próbowały zwiększyć uczestnictwo w zgromadzeniach ogólnych, organizując posiedzenia w swoich portach rybackich lub tworząc miejsca publicznych wystąpień. Należy kontynuować i rozwijać te inicjatywy.

Regionalne Komitety Doradcze nie mogą zapewnić tłumaczeń ustnych i pisemnych we wszystkich językach swoich członków. Muszą jednak zagwarantować, w miarę możliwości, równy dostęp do informacji. Członkowie Regionalnych Komitetów Doradczych muszą zdefiniować swoje własne zasady w zakresie tłumaczeń pisemnych i ustnych i przeznaczyć odpowiednią ilość środków na ten cel.

Regionalne Komitety Doradcze są organizacjami kierowanymi przez podmioty sektora. Do tych ostatnich należy uzgodnienie zasad funkcjonowania zgodnie z ogólnymi ramami wspólnotowymi. Okazuje się jednak, że wewnętrzne zasady proceduralne nie zawsze są wystarczająco szczegółowe, aby umożliwić uniknięcie sporów dotyczących wykładni, zaproponowanie rozwiązań i zagwarantowanie równowagi między różnymi grupami. Pojawiły się na przykład problemy dotyczące wniosków o członkostwo, niepłacenia składek członkowskich itp. Z tego punktu widzenia rola sekretariatu jest kluczowa, aby zapewnić właściwe funkcjonowanie Regionalnych Komitetów Doradczych i należy to wyraźnie określić w ich statutach. Komisja mogłaby zaproponować Regionalnym Komitetom Doradczym odpowiednie wytyczne opracowane na podstawie najlepszych praktyk.

2.3. Udział podmiotów niebędących członkami

W posiedzeniach Regionalnych Komitetów Doradczych często uczestniczą naukowcy w celu wyjaśnienia opinii Międzynarodowej Rady Badań Morza (ICES) oraz skomentowania danych. Nowy protokół ustaleń (MoU) miedzy Komisją a ICES sformalizował poprzednie postanowienia ad hoc dotyczące udziału naukowców w posiedzeniach z zainteresowanymi stronami i odwrotnie. Definicja naukowców zawarta w decyzji mogłaby zostać rozszerzona na innych specjalistów, takich jak ekonomiści.

Zaangażowanie poszczególnych państw członkowskich jest różne. Niektóre są bardziej aktywne niż inne, zarówno pod względem udziału w posiedzeniach, jak i wsparcia finansowego lub materialnego. Aktywny udział państw członkowskich, określony w decyzji, będzie kluczem do sukcesu Regionalnych Komitetów Doradczych.

Komisja wspiera finansowo Regionalne Komitety Doradcze i pomaga ich sekretariatom w zarządzaniu współfinansowaniem wspólnotowym, udzielając im porad w sprawie wdrażania umów o dotację i rozporządzenia finansowego. Eksperci Komisji uczestniczą również w posiedzeniach grup roboczych w granicach dostępnych zasobów. Zdaniem Komisji być może nie jest jednak właściwe, aby jej urzędnicy uczestniczyli we wszystkich posiedzeniach Regionalnych Komitetów Doradczych, a ich nieobecność może czasem umożliwić bardziej niezależną dyskusję. Zwięzły porządek obrad powinien być przesyłany z wyprzedzeniem, przedstawiając oczekiwania Regionalnego Komitetu Doradczego co do udziału Komisji.

Udział przedstawicieli z krajów trzecich jest przydatny i należy do niego zachęcać, chociaż czasem będzie trzeba go ograniczyć w momencie dyskusji na temat ewentualnego stanowiska UE w negocjacjach z krajami trzecimi. Brak wzajemnych uzgodnień powoduje brak równowagi na poziomie wymiany informacji. Należałoby rozważyć możliwość wynegocjowania wzajemnego dostępu Regionalnych Komitetów Doradczych do posiedzeń odpowiednich zainteresowanych stron organizowanych w krajach trzecich.

Decyzja przewiduje udział Komitetu Doradczego ds. Rybołówstwa i Akwakultury (ACFA) w posiedzeniach Regionalnych Komitetów Doradczych. ACFA stanowi drugi filar zarządzania WPRyb. Dobra koordynacja z ACFA jest konieczna w celu uniknięcia dublowania pracy, ale podział obowiązków między Regionalnymi Komitetami Doradczymi a ACFA nie zawsze jest jasny. Podział prac Regionalnych Komitetów Doradczych i ACFA odpowiednio na zagadnienia regionalne i horyzontalne mógłby okazać się zbyt uproszczony, ponieważ niektóre zagadnienia, takie jak uproszczenie, całkowite dopuszczalne połowy i kwoty, środki techniczne itd. mogą zawierać aspekty „regionalne”. Podobnie, opinie Regionalnych Komitetów Doradczych mogą mieć charakter przekrojowy. Do czerwca 2008 r. Komisja powinna przedstawić ocenę funkcjonowania ACFA i powiązanych instrumentów finansowych. Po dokonaniu oceny należałoby przedyskutować kwestię współpracy ACFA i Regionalnych Komitetów Doradczych oraz ich odpowiednich ról.

3. wkład regionalnych komitetów doradczych w proces podejmowania decyzji wspólnej polityki rybołówstwa

3.1. Tendencje ogólne: poprawa dialogu z i między zainteresowanymi stronami

Regionalne Komitety Doradcze umożliwiają lepszy dostęp do informacji i lepsze zrozumienie decyzji podejmowanych na poziomie europejskim. Za ich pośrednictwem nowe wnioski przedstawiane są zainteresowanym stronom, które mają również dostęp do programu prac Komisji, tak aby mogły odpowiednio zaplanować swoje prace i wystąpić o dodatkowe informacje. Regionalne Komitety Doradcze są reprezentowane w Radzie Doradczej Agencji Kontroli Rybołówstwa i uczestniczą w jej pracach[5]. Przepływ informacji odbywa się również „z dołu do góry”, zważywszy że członkowie Regionalnych Komitetów Doradczych dostarczają Komisji przydatnych informacji na temat realiów lokalnych. Regionalne Komitety Doradcze przyczyniły się również do stworzenia sieci regionalnych, w ramach których wymiana doświadczeń i pomysłów jest łatwiejsza.

Regionalne Komitety Doradcze aktywnie uczestniczą we realizacji / kształtowaniu wspólnej polityki rybołówstwa. Rośnie liczba zaleceń dla Komisji, jak również liczba posiedzeń/seminariów (załącznik 2). Wiele zaleceń sformułowano na wniosek Komisji, ale Regionalne Komitety Doradcze często podejmują inicjatywę i organizują imprezy i warsztaty poświęcone takim zagadnieniom jak zarządzanie oparte na prawach połowowych czy też kontrola i egzekwowanie prawa[6]. W niektórych przypadkach Regionalne Komitety Doradcze zorganizowały wspólne seminaria lub zaprosiły do udziału w swoich posiedzeniach inne Regionalne Komitety Doradcze[7]. Ponadto niektóre Regionalne Komitety Doradcze wykazują zainteresowanie zagadnieniami związanymi z polityką morską[8].

Komisja nie jest jedynym ostatecznym odbiorcą wydawanych przez Regionalne Komitety Doradcze opinii. Są one również przekazywane państwom członkowskim podczas dyskusji w ramach Rady Ministrów oraz przez posłów do Parlamentu Europejskiego. Regionalne Komitety Doradcze uczestniczyły także w kilku posiedzeniach zorganizowanych przez posłów do Parlamentu Europejskiego. Niektóre państwa członkowskie wykorzystały posiedzenia Regionalnych Komitetów Doradczych do przedyskutowania z zainteresowanymi stronami kwestii dotyczących WPRyb, takich jak wyznaczanie morskich obszarów chronionych.

Ogólnie Regionalne Komitety Doradcze przyczyniły się do zmniejszenia wrogiego nastawienia do WPRyb, ułatwiając w ten sposób dalsze bezpośrednie kontakty między zainteresowanymi stronami, urzędnikami Komisji, państwami członkowskimi i naukowcami. Regionalne Komitety Doradcze są jednak nadal na etapie zdobywania nowych doświadczeń. Aby uzgadniać wspólne zalecenia, zainteresowane strony muszą najpierw lepiej się poznać i wypracować nowe metody pracy. Niektóre Regionalne Komitety Doradcze skorzystały z już istniejących inicjatyw regionalnych, podczas gdy w innych obszarach/sektorach brak było takich struktur, co skutkowało poważnymi problemami w zakresie rozwoju możliwości. To tłumaczy, dlaczego wszystkie Regionalne Komitety Doradcze nie zostały utworzone w tym samym czasie i dlaczego ich działania nie były rozwijane w tym samym tempie.

3.2. Działania podejmowane w następstwie opinii wydawanych przez Regionalne Komitety Doradcze

Zgodnie z art. 7 ust. 3 decyzji Komisja odpowiada na wszystkie zalecenia Regionalnych Komitetów Doradczych w terminie trzech miesięcy i analizuje wszystkie poruszone kwestie. Odpowiedzi Komisji przekazywane są członkom Regionalnych Komitetów Doradczych i często są zamieszczane na stronach internetowych Regionalnych Komitetów Doradczych.

Konsultując się z Regionalnymi Komitetami Doradczymi Komisja oczekuje w szczególności praktycznych uwag mogących pomóc jej w skuteczniejszym uwzględnianiu realiów regionalnych i lokalnych lub warunków związanych z określonymi rodzajami rybołówstwa. W tym względzie jakość i terminowość opinii wydawanych przez Regionalne Komitety Doradcze ulega poprawie w miarę upływu czasu. Niektóre Regionalne Komitety Doradcze przedstawiły wyjątkowo dobrze uzasadnione opinie na temat długoterminowych planów zarządzania i Komisja wzięła te zalecenia pod uwagę.

Jednak w niektórych przypadkach Komisja nie mogła postąpić zgodnie z opinią Regionalnych Komitetów Doradczych. Niektóre Regionalne Komitety Doradcze zwróciły uwagę, że podczas negocjacji z krajami trzecimi Komisja nie przestrzegała zaleceń Regionalnych Komitetów Doradczych przyjętych w drodze konsensusu. Jednakże podczas tych negocjacji Komisja nie może jednostronnie narzucać swojego zdania, lecz musi dążyć do osiągnięcia kompromisu ze swoimi partnerami. Opinie Regionalnych Komitetów Doradczych wymagały czasem podjęcia działań wykraczających poza uprawnienia Komisji.

Wkład Regionalnych Komitetów Doradczych w opracowanie wniosków związanych z całkowitymi dopuszczalnymi połowami i kwotami jest jednym z takich trudnych przypadków. Ta coroczna procedura może doprowadzić do tego, że sektor połowowy skupi się na krótkofalowych interesach, co utrudni członkom Regionalnych Komitetów Doradczych osiągnięcie konsensusu. Kilka organizacji ekologicznych wycofało się z dyskusji i odmówiło poparcia dla propozycji Regionalnych Komitetów Doradczych w tej kwestii. Wielokrotnie, mimo późnego przekazania zaleceń Regionalnych Komitetów Doradczych, Komisja brała je pod uwagę podczas ostatecznych negocjacji z państwami członkowskimi.

Dalsze działania podejmowane przez Komisję w następstwie opinii wydawanych przez Regionalne Komitety Doradcze zależą przede wszystkim od tego, czy opinia jest zgodna z celami WPRyb i zrównoważonym zarządzaniem rybołówstwem. To tym kryterium posługuje się Komisja przy dokonywaniu oceny opinii Regionalnych Komitetów Doradczych, nie uzależniając oceny od tego, czy opinia jest efektem konsensusu. Komisja wielokrotnie wyjaśniała, że nie może stosować się do zaleceń Regionalnych Komitetów Doradczych, jeżeli znacznie różnią się one od opinii naukowców lub są sprzeczne z międzynarodowymi zobowiązaniami bądź z wspólnotowymi długoterminowymi planami zarządzania.

Komisja przyznaje, że musi ustanowić jasne wytyczne, określające kryteria oceny stosowane przy dokonywaniu oceny jakości opinii wydawanych przez Regionalne Komitety Doradcze. Komisja zamierza zdefiniować te kryteria, aby ukierunkować prace Regionalnych Komitetów Doradczych, i zorganizuje roczne posiedzenia podsumowujące z poszczególnymi Regionalnymi Komitetami Doradczymi w celu przedyskutowania kwestii działań podejmowanych w następstwie wydawanych opinii.

3.3. Jak poprawić jakość i terminowość opinii wydawanych przez Regionalne Komitety Doradcze

Regionalne Komitety Doradcze potrzebują czasu na przeprowadzenie konsultacji ze swoimi członkami we właściwy sposób, udostępnienie im wniosków i zebranie dowodów. Proces wczesnego prognozowania (ang. „frontloading”) zakłada więcej czasu na konsultacje i dyskusje z naukowcami, ponieważ większość zaleceń jest dostępna w lipcu. Proces oceny skutków może przyczynić się do większego udziału zainteresowanych stron w początkowej fazie prac Komisji. Komisja poprawi swój proces planowania, aby Regionalne Komitety Doradcze mogły w krótszym czasie otrzymywać lepsze wskazówki, co umożliwi im zaplanowanie prac i ustalenie priorytetów.

Dokumenty wysyłane Regionalnym Komitetom Doradczym przez Komisję mogą wydawać się bardzo techniczne i trudne do zrozumienia, zwłaszcza jeżeli dostępne są tylko w jednym języku. Utrudnia to konsultacje ze zwykłymi rybakami i w rezultacie może prowadzić do zakłócenia równowagi wpływów na korzyść przedstawicieli posiadających wymaganą techniczną wiedzę fachową. Członkowie Regionalnych Komitetów Doradczych czują się czasami zalewani informacjami i nie wiedzą, czego się od nich oczekuje. Komisja ponownie przeanalizuje swoje metody konsultacji: dokumenty będą redagowane w bardziej przystępny sposób i będą zawierać wykaz konkretnych zagadnień/problemów, co do których Komisja oczekuje opinii Regionalnego Komitetu Doradczego.

Konsultacje z Regionalnymi Komitetami Doradczymi nie powinny koncentrować się na kwestiach krótkoterminowych, mających natychmiastowe skutki ekonomiczne. Skutkuje to jedynie podziałem członków Regionalnych Komitetów Doradczych i przyczynia się do osłabienia zasadności ich wyboru. Zamiast na przykład rozpoczynać dyskusję na temat liczb dotyczących całkowitych dopuszczalnych połowów w odniesieniu do poszczególnych stad, Komisja wolałaby systematyczną dyskusję o zasadach zawartych w jej rocznej deklaracji politycznej w sprawie uprawnień do połowów. Regionalne Komitety Doradcze mają ważną rolę do odegrania w debacie na temat długoterminowych zagadnień strategicznych, takich jak długoterminowe plany zarządzania, odrzuty czy podejście ekosystemowe. Wizyta studyjna do Norwegii zorganizowana przez Komisję w 2007 r. stworzyła ciekawe możliwości do przedyskutowania tych kwestii z przedstawicielami Regionalnych Komitetów Doradczych[9].

Regionalne Komitety doradcze zostały utworzone w celu poznania opinii zainteresowanych stron na temat opinii naukowych i wyborów politycznych, a nie jako organizacje mające zastąpić naukowców. Jednakże opinie Regionalnych Komitetów Doradczych muszą opierać się na najlepszej dostępnej wiedzy. Nowy protokół ustaleń między ICES i Wspólnotą Europejską oferuje nowe możliwości ściślejszej współpracy między Regionalnymi Komitetami Doradczymi a ICES dzięki przedstawieniu opinii ICES, grupom tematycznym ds. długoterminowych planów zarządzania, warsztatom wymiany informacji itp. Na podstawie propozycji Regionalnych Komitetów Doradczych Komisja może również zwrócić się do ICES o przeprowadzenie badań dotyczących konkretnych zagadnień. Współpraca ta mogłaby zostać z korzyścią rozszerzona również na ekonomistów i socjologów z Komitetu Naukowo-Technicznego i Ekonomicznego ds. Rybołówstwa (STECF). Regionalne Komitety Doradcze będą mieć także lepszy dostęp do danych zgodnie z nowymi przepisami dotyczącymi gromadzenia danych[10].

Istnieje ewidentny związek między jakością i wpływem opinii Regionalnych Komitetów Doradczych a składem tych organizacji. Szerszy i wielosektorowy skład stanowi lepszą gwarancję uzyskania uzasadnionych i obiektywnych opinii, zgodnych z celami WPRyb.

4. wnioski

Obecne ramy prawne są ogólnie zadowalające. Umożliwiły utworzenie Regionalnych Komitetów Doradczych i wytyczyły ramy ich działalności. Teraz należałoby poprawić lub uściślić niektóre przepisy decyzji na podstawie dotychczas zdobytego doświadczenia. Komisja wskazała, gdzie można by rozważyć te zmiany, i chciałaby przedyskutować te kwestie ze wszystkimi zainteresowanymi stronami zanim wystąpi z wnioskiem o wprowadzenie zmian.

Możliwe jest jednak wdrożenie kilku działań krótkoterminowych w celu poprawy funkcjonowania Regionalnych Komitetów Doradczych bez ustanawiania nowych przepisów prawnych. W związku z powyższym Komisja:

- będzie zachęcać do udziału większej ilości zainteresowanych stron, promując wizerunek i rolę organizacji;

- poprawi dostęp Regionalnych Komitetów Doradczych do wiedzy i danych naukowych, tak aby mogły w pełni korzystać z protokołu ustaleń z ICES oraz z przepisów nowego rozporządzenia w sprawie gromadzenia danych;

- włączy Regionalne Komitety Doradcze do udziału w debacie nad długofalowym rozwojem WPRyb, w szczególności za pomocą specjalnych wizyt studyjnych;

- poprawi proces konsultacji, włączając Regionalne Komitety Doradcze we wstępnej fazie prac, dając im wystarczającą ilość czasu na odpowiedź i udostępniając im bardziej zrozumiałe i przystępne w odbiorze dokumenty;

- zaproponuje kryteria oceny w celu poprawy zgodności opinii Regionalnych Komitetów Doradczych z celami WPRyb. Komisja rozważy także zorganizowanie dorocznych posiedzeń podsumowujących z Regionalnymi Komitetami Doradczymi w celu przedyskutowania działań podejmowanych w następstwie wydawanych przez nie opinii;

- przyczyni się do popularyzacji roli Regionalnych Komitetów Doradczych dzięki stronie internetowej Komisji; oraz

- zaproponuje wytyczne dotyczące regulaminów wewnętrznych i zarządzania finansowego finansowaniem wspólnotowym.

Za wcześnie jest, by wydać ostateczną ocenę na temat działalności Regionalnych Komitetów Doradczych, zważywszy że poszczególne komitety są na różnym etapie rozwoju i muszą pracować w bardzo zróżnicowanych warunkach. Trzeba jednak przyznać, że – mimo trudności napotykanych w fazie początkowej – Regionalne Komitety Doradcze wniosły już pozytywny wkład w rozwój WPRyb.

Komisja wysłucha opinii Parlamentu Europejskiego, Rady i zainteresowanych stron zanim wystąpi z wnioskiem o kolejne zmiany istniejących ram prawnych.

ZAŁĄCZNIK 1 – działające Regionalne Komitety Doradcze (01/01/2008 r.)

RKD ds. Morza Północnego | RKD ds. Zasobów Pelagicznych | RKD ds. Wód Północno-Zachodnich | RKD ds. Morza Bałtyckiego | RKD ds. Floty Pełnomorskiej/Floty Dalekomorskiej | RKD ds. Wód Południowo-Zachodnich |

Utworzenie | 1 listopada 2004 r. | 16 sierpnia 2005 r. | 26 września 2005 r. | 13 marca 2006 r. | 30 marca 2007 r. | 9 kwietnia 2007 r. |

Siedziba: | Aberdeen, Zjednoczone Królestwo | Rijswijk, Niderlandy | Dublin, Irlandia | Kopenhaga, Dania | Madryt, Hiszpania | Lorient, Francja |

Zainteresowane państwa członkowskie | 9 – Belgia, Dania, Niemcy, Hiszpania, Francja, Niderlandy, Polska, Szwecja i Zjednoczone Królestwo | 10 – Dania, Niemcy, Hiszpania, Francja, Irlandia, Niderlandy, Polska, Portugalia, Szwecja i Zjednoczone Królestwo | 6 – Belgia, Hiszpania, Francja, Irlandia, Niderlandy i Zjednoczone Królestwo | 8 – Dania, Niemcy, Estonia, Łotwa, Litwa, Polska, Finlandia i Szwecja | 12 – Dania, Niemcy, Estonia, Hiszpania, Francja, Irlandia, Włochy, Litwa, Niderlandy, Polska, Portugalia i Zjednoczone Królestwo. | 5 – Belgia, Hiszpania, Francja, Portugalia i Niderlandy |

Przewodniczący: | Hugo Andersson | Iain MacSween | Sam Lambourn | Reine Johansson | Antonio Cabral | Victor Badiola |

Liczba członków: | 32 | 60 | 55 | 42 | 72 | 115 |

Strona internetowa: | http://www.nsrac.org | http://www.pelagic-rac.org | http://nwwrac.org/ | http://www.bsrac.org | http://www.ccr-s.eu |

ZAŁĄCZNIK 2 – Dane statystyczne dotyczące działalności Regionalnych Komitetów Doradczych

Zalecenia Regionalnych Komitetów Doradczych wysłane do Komisji

[pic]

Posiedzenia Regionalnych Komitetów Doradczych

[pic]

[1] Artykuł 31 i 32 rozporządzenia Rady (WE) 2371/2002 z dnia 20 grudnia 2002 r. w sprawie ochrony i zrównoważonej eksploatacji zasobów rybołówstwa w ramach wspólnej polityki rybołówstwa, Dz.U. L 358 z 31.12.2002, s. 59-80.

[2] Dz.U. L 256 z 3.8.2004, s. 17-22.

[3] Decyzja Rady nr 2007/409/WE z dnia 11 czerwca 2007 r., Dz.U. L 155 z 15.6.2007, s. 68-70.

[4] Ocena Komisji jest oparta na jej własnym doświadczeniu związanym z funkcjonowaniem RKD oraz na wynikach kwestionariusza przedłożonego państwom członkowskim i RKD w grudniu 2006 r.

[5] Rozporządzenie Rady (WE) nr 768/2005 z dnia 26 kwietnia 2005 r., Dz.U. L 128 z 21.5.2005, s. 1-14.

[6] Na przykład Konferencja Regionalnego Komitetu Doradczego ds. Morza Bałtyckiego na temat kontroli i przestrzegania przepisów (marzec 2007 r.)

[7] Na przykład wspólne posiedzenie Regionalnych Komitetów Doradczych dotyczące przybrzeżnych morskich obszarów chronionych (marzec 2008 r.) lub sympozjum Regionalnego Komitetu Doradczego ds. Morza Północnego i Wód Północno-Zachodnich na temat odbudowy zasobów dorsza (marzec 2007 r.).

[8] Dyskusje na temat projektu Nord Stream w Morzu Bałtyckim.

[9] Komisja zorganizowała wizytę studyjną w Kanadzie i USA z zainteresowanymi stronami z UE na początku czerwca 2006 r. w celu zbadania, jak funkcjonują systemy zarządzania poza UE. Do udziału zaproszono przewodniczących Regionalnych Komitetów Doradczych oraz jedną z organizacji pozarządowych czynnie zaangażowana w prace Regionalnego Komitetu Doradczego. W 2007 r. zorganizowano wizytę studyjną w Islandii i Norwegii w celu przedyskutowania doświadczeń w zakresie polityki dotyczącej odrzutów w tych dwóch krajach.

[10] Rozporządzenie Rady (WE) nr 199/2008/WE z dnia 25 lutego 2008 r. w sprawie ustanowienia wspólnotowych ram gromadzenia danych, zarządzania nimi i ich wykorzystywania w sektorze rybołówstwa oraz w sprawie wspierania doradztwa naukowego w zakresie wspólnej polityki rybołówstwa, Dz.U. L 60 z 5.3.2008, s. 1-12.