52007DC0823

[pic] | KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH |

Bruksela, dnia 19.12.2007

KOM(2007) 823 wersja ostateczna

KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY

w sprawie działań Wspólnoty dotyczących połowów wielorybów

KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY

w sprawie działań Wspólnoty dotyczących połowów wielorybów

Wprowadzenie

Ekstensywna eksploatacja wielorybów oraz degradacja środowiska naturalnego bardzo poważnie zubożyły populacje wielorybów. Międzynarodowe prace nad zachowaniem stad wielorybów i zarządzaniem nimi prowadzone przez Międzynarodową Komisję Wielorybniczą („IWC”) są osłabiane przez niekończące się dyskusje między państwami, które są za połowami wielorybów i państwami, które są im przeciwne. Unia Europejska jak dotąd nie mogła wykorzystać swojej siły politycznej na forum IWC głównie z powodu braku uzgodnionego i skoordynowanego stanowiska Wspólnoty.

W niniejszym komunikacie, uwzględniając aktualną sytuację w zakresie ochrony wielorybów w Unii Europejskiej i na całym świecie, Komisja pragnie podkreślić potrzebę odegrania przez Unię Europejską, reprezentującą wspólne stanowisko państw członkowskich, ważnej roli w międzynarodowej polityce wielorybniczej. Celem UE w tym kontekście powinno być ustanowienie i odpowiednie wdrożenie międzynarodowych ram regulacyjnych dla ochrony wielorybów.

MIęDZYNARODOWA KOMISJA WIELORYBNICZA

Kontekst

1. Wieloryby oraz delfiny i morświny należą do rzędu Cetacea. Istnieje 13 gatunków „dużych wielorybów” takich jak płetwal błękitny, finwal, długopłetwiec, wal grenlandzki, kaszalot i płetwal karłowaty oraz dalszych 68 gatunków mniejszych wielorybów i delfinów. Od średniowiecza w Europie, na morzach północnych a następnie w Amerykach i innych regionach świata, w tym Antarktyce, polowano na gatunki waleni, głównie na duże wieloryby. Mięso wielorybów było wykorzystywane jako żywność w wielu regionach świata, lecz wieloryby stanowiły również źródło wielu innych ważnych produktów, takich jak fiszbiny, a zwłaszcza olej i tłuszcz, które były używane jako paliwo i do smarowania maszyn. Szczyt połowów wielorybów miał miejsce w latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych XX-ego wieku, kiedy to roczne połowy wynosiły dziesiątki tysięcy wielorybów. Z powodu tej ekstensywnej eksploatacji wielorybów do połowy ubiegłego wieku wiele populacji uległo bardzo poważnemu uszczupleniu. Dodatkowo degradacja środowiska naturalnego, w tym zmiany klimatyczne oraz przyłowy w rybołówstwie, stanowi dodatkowe zagrożenie dla waleni.

2. Międzynarodowa Komisja Wielorybnicza (IWC) jest międzynarodową organizacją odpowiedzialną za ochronę zasobów wielorybów i zarządzanie nimi. Została ustanowiona przez Międzynarodową konwencję o uregulowaniu połowu wielorybów (zwaną dalej „konwencją”) podpisaną w Waszyngtonie D.C. w dniu 2 grudnia 1946 r. Przy dynamicznym rozwoju przemysłu wielorybniczego w owym czasie, celem konwencji było „ zapewnienie skutecznej ochrony stad wielorybów i umożliwienie w ten sposób prawidłowego rozwoju przemysłu wielorybniczego ”.

3. Członkowstwo w IWC jest otwarte jedynie dla rządów, które przystąpiły do konwencji. W ostatnich latach liczba państw będących stronami konwencji szybko wzrosła do 77, z czego 20[1] to państwa członkowskie UE. Komisja Europejska nieustannie wzywa państwa członkowskie, które nie są jeszcze stronami konwencji, aby do niej przystąpiły.

4. Wspólnota Europejska ma status obserwatora. Komisja przyjęła w 1992 r. wniosek w sprawie negocjacji dotyczących przystąpienia Wspólnoty do konwencji[2]. Rada nie podjęła jednak jeszcze żadnych działań w odniesieniu do tego wniosku.

5. Zadaniem IWC jest weryfikacja, a w razie potrzeby zmiana określonych w zbiorze regulacji konwencji środków regulujących połowy wielorybów na całym świecie. Pomimo że zbiór regulacji umieszczony jest w załączniku do konwencji, to stanowi jej integralną część i jest w związku z tym wiążący dla stron konwencji. W praktyce oznacza to, że konwencja przewiduje ogólne ramy regulacyjne a zbiór regulacji zawiera szczegółowe przepisy dotyczące połowów wielorybów, w zakresie ochrony i eksploatacji zasobów wielorybów. Przepisy określone w zbiorze regulacji przewidują, między innymi, całkowitą ochronę niektórych gatunków waleni, wyznaczenie konkretnych obszarów na rezerwaty wielorybów, wyznaczenie granic dla liczby i rozmiaru wielorybów, które można łowić, określenie sezonów polowań na wieloryby, koordynację badań naukowych (obejmujących zagadnienia dotyczące środowiska naturalnego) i gromadzenie danych. Zmiany zbioru regulacji wymagają zgody większości (trzech czwartych) stron i wchodzą w życie po upływie 90 dni dla wszystkich stron, które nie wyraziły wobec nich sprzeciwu. Na tej podstawie zbiór regulacji został zmieniony na posiedzeniu IWC w 1982 r. poprzez dodanie nowego ustępu dotyczącego moratorium na połowy wielorybów w celach zarobkowych.

6. IWC spotyka się raz w roku. W latach 2006 i 2007 posiedzenia odbywały się odpowiednio w St. Kitts i Nevis oraz w Anchorage na Alasce.

7. Na wniosek Konferencji Sztokholmskiej ONZ w sprawie środowiska człowieka w 1972 r., IWC przyjęła moratorium na połowy wielorybów w celach zarobkowych w 1982 r., które obowiązuje od 1985 r. Przyjmując ten środek IWC uwzględniła brak pewności w odniesieniu do danych naukowych dotyczących zasobów wielorybów oraz trudności związane z uzyskiwaniem niezbędnych danych[3].

8. Jedną z głównych kwestii omawianych podczas posiedzeń IWC w ostatnich latach było pytanie, czy zasoby wielorybów uległy wystarczającej odbudowie, by zezwolić na stopniowe zniesienie zakazu połowów wielorybów w celach zarobkowych.

9. Konieczność opracowania nowych celów i procedur zarządzania uznano już na początku dyskusji IWC na temat przyszłego zarządzania połowami wielorybów w celach zarobkowych, po wejściu w życie moratorium. Co za tym idzie, podjęto prace nad opracowaniem ulepszonej procedury zarządzania (RMP). RMP określi limity połowowe w oparciu o dane naukowe na temat populacji wielorybów. Procedura została wprawdzie przyjęta w 1994 r., lecz nie była jeszcze stosowana w oczekiwaniu na dalsze prace nad ulepszonym systemem zarządzania (RMS). Celem RMS będzie zapewnienie przestrzegania przepisów IWC. Będzie się to wiązało z opracowaniem szeregu środków kontroli. Omawiano zagadnienia związane z obecnością na statkach obserwatorów międzynarodowych, kontrolami mającymi na celu zwalczanie nielegalnych i nieraportowanych połowów wielorybów, środkami zapewniania zgodności, podziałem kosztów środków kontroli, możliwościami zniesienia moratorium pod pewnymi warunkami (np. ograniczenia połowów do wyłącznych stref ekonomicznych), dobrostanem zwierząt i międzynarodową kontrolą połowów w celach naukowych. Merytoryczne prace nad RMS okazały się jednak trudne i kontrowersyjne i jak dotąd nie przyniosły konkretnych rezultatów. W 2006 r. na sesji plenarnej IWC po raz pierwszy uznano, że negocjacje w sprawie RMS zdecydowanie utknęły w martwym punkcie. W dłuższej perspektywie przyszłość IWC zależy w dużym stopniu od znalezienia rozwiązania dla zagadnień omawianych w kontekście RMS.

Odstępstwa od moratorium

10. Moratorium na połowy wielorybów w celach zarobkowych nie dotyczy połowów wielorybów dokonywanych zgodnie z tubylczymi tradycjami przez grupy etniczne, które w ramach obecnego systemu IWC są dozwolone dla Danii (wyłącznie w Grenlandii: finwal i płetwal karłowaty), Federacji Rosyjskiej (wyłącznie na Syberii: pływacz szary), Saint Vincent i Grenadyny (długopłetwiec) oraz Stanów Zjednoczonych (wyłącznie na Alasce: wal grenlandzki oraz czasami stan Waszyngton: pływacz szary). Od swojego powstania IWC uznaje, że połowy wielorybów przez grupy etniczne na ich potrzeby własne (ASW) mają inny charakter niż połowy wielorybów w celach zarobkowych. Zadaniem rządów krajowych jest dostarczenie Międzynarodowej Komisji Wielorybniczej dowodów, że połowy te są konieczne tym społecznościom do przetrwania i ze względów kulturowych. Międzynarodowa Komisja Wielorybnicza określa w oparciu o dane naukowe limity połowowe dla połowów wielorybów przez grupy etniczne, na okres pięciu lat.

11. Konwencja pozwala stronom na zgłaszanie sprzeciwu[4] wobec wiążących decyzji, takich jak moratorium. Norwegia i Islandia nie są związane moratorium, gdyż zgłosiły sprzeciw/zastrzeżenie i nadal polują na wieloryby według własnego uznania.

12. Konwencja pozwala również stronom na prowadzenie połowów wielorybów bez szczególnego zezwolenia IWC w ramach specjalnych pozwoleń władz krajowych do tak zwanych „celów badań naukowych”. Prawo do wydawania tych szczególnych zezwoleń zawarte jest w art. VIII konwencji z 1946 r.[5] Nawet jeśli strony muszą przedkładać swoje propozycje do przeglądu, zgodnie z konwencją, to ostatecznie każda ze stron decyduje o wydaniu lub odmowie wydania specjalnego pozwolenia. To prawo jest nadrzędne w stosunku do wszelkich innych postanowień Komisji, w tym dotyczących moratorium i rezerwatów. Wydaje się, że w niektórych krajach nie wszystkie zabite wieloryby wykorzystuje się wyłącznie do celów badań naukowych. Prawdopodobnie Japonia (i w pewnym stopniu również Islandia) przeprowadza programy „naukowe” głównie na Antarktyce, a następnie wprowadza mięso wielorybów na rynki krajowe.

Ze względu na ogromny zakres wszystkich tych odstępstw, moratorium nie wywarło praktycznie żadnego wpływu na politykę w zakresie wielorybnictwa Japonii, Norwegii i Islandii.

Rozwój sytuacji w ostatnim czasie – Połowy wielorybów w celach zarobkowych

13. Pomimo moratorium na połowy wielorybów w celach zarobkowych, wciąż na dość dużą skalę odbywają się połowy wielorybów na podstawie odstępstw opisanych powyżej. Od wejścia w życie moratorium na połowy wielorybów w celach zarobkowych w sezonie 1985/86 zabito ponad 29 000 wielorybów w ramach różnych odstępstw i roczne połowy wzrosły. Całkowite połowy dla czterech krajów objętych odstępstwem dotyczącym połowów wielorybów przez grupy etniczne na potrzeby własne (ASW) są mniejsze[6]. Zgodnie z informacjami udostępnionymi przez IWC całkowite połowy w ramach tego odstępstwa w latach 1985-2005 wyniosły około 6788 sztuk.

Szacuje się, że Norwegia schwytała 639 pływaczy szarych w sezonie 2005/06 i rozważa obecnie znaczne zwiększenie połowów w nadchodzących latach. Japonia od 1987 r. co roku wydaje pozwolenia na połowy do celów badań naukowych. W 2007 r. wydano pozwolenia na połów około 850 Balaenoptera bonaerensis, 10 finwali, 220 płetwali karłowatych południowych, 50 płetwali Bryde'a, 100 sejwali i 10 kaszalotów. Islandia wznowiła połowy wielorybów do celów badań naukowych w 2003 r. i połowy w celach zarobkowych w 2006 r.[7] Od rozpoczęcia swojego programu badań naukowych w 2003 r. Islandia złowiła 161 płetwali karłowatych południowych. Ponadto w 2006 r. Islandia oznajmiła, że złowi 9 finwali[8] i 30 płetwali karłowatych południowych w celach zarobkowych.

14. Podwójny mandat IWC w kwestii zarządzania wielorybnictwem oraz ochrony wielorybów doprowadził przez lata do wystąpienia radykalnej różnicy zdań między państwami popierającymi połowy i sprzeciwiającymi się im. Ten impas zagraża współpracy międzynarodowej i utrudnia osiągnięcie postępów na rzecz skutecznej ochrony wszystkich gatunków wielorybów. Państwa popierające połowy wielorybów aktywnie zachęcały kraje o tych samych poglądach do przystąpienia do IWC, aby osiągnąć większość konieczną do zniesienia moratorium na połowy wielorybów w celach zarobkowych. Na dorocznym spotkaniu w St. Kitts i Nevis w 2006 r. kraje te uzyskały nieznaczną większość, co doprowadziło do przyjęcia rezolucji na rzecz „zrównoważonego wykorzystania wielorybów”, terminu zwykle oznaczającego konsumpcyjne wykorzystywanie lub połowy wielorybów w celach zarobkowych. Deklaracja ta wywołała duży niepokój i skłoniła Komisję do przedstawienia tej sprawy Radzie do omówienia[9] oraz wezwania wszystkich państw członkowskich do przystąpienia do IWC.

15. Ponadto Japonia od wielu lat proponuje przyjęcie decyzji zezwalającej na łodziowe połowy przybrzeżne pewnych gatunków wielorybów[10]. Jak dotąd takie propozycje mające na celu zmianę obowiązującego zbioru regulacji nie uzyskały wymaganego poparcia[11]. Wspomniana zmiana byłaby równoznaczna z częściowym wznowieniem połowów wielorybów w celach zarobkowych[12] i otworzyłaby znowu negocjacje dotyczące kwot.

OCHRONA WIELORYBÓW NA MOCY PRAWODAWSTWA WSPÓLNOTOWEGO

16. Zgodnie z art. 174 ust. 1 Traktatu WE jednym z celów wspólnotowej polityki ochrony środowiska jest upowszechnianie na szczeblu międzynarodowym środków mających na celu rozwiązywanie problemów w dziedzinie środowiska o zasięgu regionalnym lub światowym. Obejmuje t ochronę gatunków, takich jak wieloryby, na całym świecie.

17. W związku z tym Wspólnota Europejska zobowiązała się do ochrony wielorybów i innych waleni i wprowadziła przepisy zapewniające wysoki poziom ochrony, przede wszystkim w ramach wspólnotowej polityki w dziedzinie środowiska.

18. W załączniku IV do dyrektywy siedliskowej[13] wymieniono wszystkie gatunki waleni. Wszystkie gatunki wielorybów są objęte ścisłą ochroną na wodach Wspólnoty przed umyślnym niepokojeniem, połowem lub zabijaniem. Wspomniana dyrektywa zabrania również przetrzymywania, transportu, sprzedaży lub wymiany okazów schwytanych na wolności. Ten akt prawny nie zezwala na wznowienie połowów wielorybów w celach zarobkowych w odniesieniu do wszelkich stad całkowicie lub częściowo występujących w wodach Wspólnoty. Ze względu na migracyjny charakter stad wielorybów nie ulega wątpliwości, że cele dyrektywy siedliskowej można w pełni zrealizować jedynie pod warunkiem wprowadzenia porównywalnych ram regulacyjnych na szczeblu międzynarodowym.

19. Rozporządzenie wdrażające w WE przepisy Konwencji o międzynarodowym handlu dzikimi zwierzętami i roślinami gatunków zagrożonych wyginięciem (CITES) zabrania wprowadzania waleni do Wspólnoty przede wszystkim w celach zarobkowych[14]. Wysoki stopień ochrony wzmocniono jeszcze poprzez wspólnotową strategię morską[15] oraz proponowaną dyrektywę w sprawie strategii morskiej[16], która ma wzmocnić ochronę wielorybów we Wspólnocie poprzez wspieranie ogólnego celu dotyczącego dobrego stanu mórz i oceanów w UE.

W związku z tym ostatecznym celem wspólnotowej polityki ochrony środowiska w odniesieniu do wielorybów jest jak najściślejsza ochrona tych zwierząt. Wspomniane wyżej akty prawne dotyczące ochrony środowiska zapewniają najwyższy stopień ochrony poprzez powszechną harmonizację przepisów.

Ponadto w ramach wspólnej polityki rybackiej (WPRyb) Wspólnota ma wyłączne kompetencje w zakresie ochrony biologicznych zasobów morza[17]. Ponadto jako „żywe zwierzęta” walenie są objęte zakresem załącznika I do Traktatu WE oraz podlegają przepisom jego art. 33-38.[18] Poza tym rozporządzenie Rady w sprawie ochrony i zrównoważonej eksploatacji zasobów rybołówstwa w ramach wspólnej polityki rybołówstwa[19] stanowi, że zakres WPRyb obejmuje ochronę i eksploatację żywych zasobów wodnych oraz zarządzanie nimi. Na tej podstawie Wspólnota zawarła porozumienia w sprawie połowów dotyczące, częściowo lub wyłącznie, ssaków morskich[20]. Walenie są również objęte prawodawstwem wtórnym przyjętym w ramach WPRyb, którego celem jest wprowadzenie w życie zobowiązań międzynarodowych podjętych w kontekście porozumień w sprawie połowów oraz ochrona wielorybów na pełnym morzu[21].

20. Na mocy przepisów art. 6 Traktatu WE wymogi ochrony środowiska są włączone w określanie i wprowadzanie w życie WPRyb. Dobrym przykładem tego podejścia jest rozporządzenie 1967/2006 w sprawie środków zarządzania zrównoważoną eksploatacją zasobów rybołówstwa Morza Śródziemnego. W odniesieniu do waleni rozporządzenie to poszerza o wody otwarte Morza Śródziemnego ścisłą ochronę, którą już gwarantuje dyrektywa siedliskowa na wodach terytorialnych Wspólnoty[22].

21. Środki prawne przyjęte przez Wspólnotę Europejską mają na celu zagwarantowanie najwyższego stopnia ochrony wielorybów. Nie przyniosą one pożądanych rezultatów, jeśli nie będą wsparte poprzez spójne działania Wspólnoty na arenie międzynarodowej mające na celu zagwarantowanie skutecznych międzynarodowych ram regulacyjnych służących ochronie wielorybów.

22. W chwili obecnej przy braku podejścia strategicznego lub nawet wspólnego stanowiska w zakresie wielorybnictwa UE musi użyć swojej siły politycznej i gospodarczej, aby przeciwstawić się wpływom wiodących krajów w dziedzinie połowów wielorybów oraz polityce rybackiej innych państw, zwłaszcza w regionie Afryki, Karaibów i Pacyfiku (AKP). Stanowisko Wspólnoty pozwoliłoby na przykład na wprowadzenie zagadnienia połowów wielorybów do porządku obrad regularnych posiedzeń odbywanych na szczeblu wielostronnym (np. ogólny system preferencji (GSP), kontekst umowy z Kotonu) lub na szczeblu dwustronnym (np. za pośrednictwem delegatur Komisji).

23. Ponadto UE mogłaby zacieśnić współpracę z Norwegią i Islandią, dwoma sąsiadującymi krajami, które wciąż łowią wieloryby w pobliżu wód Wspólnoty[23], aby spróbować wpłynąć na ich politykę dotyczącą wielorybów. Jeżeli sytuacja ta nie ulegnie zmianie, to najprawdopodobniej wywrze ona wpływ na zasoby wielorybów chronione na mocy dyrektywy siedliskowej. Działanie Wspólnoty mogłoby również przyczynić się do nadania większego znaczenia zagadnieniu ochrony zasobów wielorybów w Atlantyku na forum obrad IWC. Byłoby to uzupełnieniem długotrwałych i kluczowych dyskusji na temat półkuli południowej (japoński program badań naukowych na Antarktyce, proponowane południowoatlantyckie sanktuarium wielorybów, itd.).

24. Aby zająć się tymi zagadnieniami w najbardziej skuteczny sposób, konieczne jest stanowisko UE. Jego brak na ważnym forum ochrony środowiska naturalnego zajmującym się zagadnieniami wchodzącymi w zakres kompetencji Wspólnoty, jakim jest IWC, jest anomalią, którą należy się zająć.

25. Niedawno przyjęta polityka morska Unii Europejskiej[24] uznaje, że zintegrowane podejście do europejskich spraw morskich musi znaleźć swoje odzwierciedlenie w kontaktach UE z międzynarodowymi organami. W związku z tym w celu zajęcia się zagadnieniami morskimi, w tym ochroną wielorybów, w najbardziej skuteczny sposób, Komisja będzie pracowała nad promowaniem koordynacji interesów europejskich i spójnością stanowiska UE na kluczowych międzynarodowych forach.

26. Zgodnie z zasadą jedności zewnętrznej reprezentacji Wspólnoty jest bardzo ważne, aby państwa członkowskie przygotowały się na kolejne posiedzenia IWC poprzez uzgodnienie wspólnego stanowiska UE w ramach dyskusji w Radzie. Ze względu na ograniczenia wynikające z natury statusu obserwatora, jaki posiada Wspólnota i zgodnie z zasadą lojalnej współpracy zawartą w art. 10 Traktatu WE, państwa członkowskie działając wspólnie w interesie Wspólnoty powinny zająć takie stanowisko na forum IWC[25]. Ponadto jest bardzo ważne, aby 7 pozostałych państw członkowskich, które jeszcze nie są stronami IWC, przyspieszyło procedurę przystąpienia do tej organizacji. Wzmocniłoby to szeregi przeciwników połowów wielorybów, którzy z trudem uzyskali większość w trakcie posiedzenia IWC w 2007 r.

WNIOSEK

27. Zakaz połowów wielorybów w celach zarobkowych, wprowadzony przez IWC, aby zapewnić odnowę zasobów wielorybów, jest zgodny z celami polityki Wspólnoty. Jednak, podczas gdy ochrona ta jest pełna w ramach systemu Wspólnoty, na poziomie międzynarodowym sytuacja nie wygląda tak dobrze.

28. Niemożność skutecznego stosowania zakazu ze względu na zastrzeżenia i sprzeciwy oraz brak odpowiednich uregulowań połowów wielorybów do celów badań naukowych, które prowadzone są poza wszelkimi stosownymi międzynarodowymi ramami regulacyjnymi, podważa cel moratorium na połowy wielorybów w celach zarobkowych[26].

29. Znalezienie długoterminowego rozwiązania w celu lepszego uregulowania połowów wielorybów wiąże się z kompleksowym uwzględnieniem różnych rodzajów połowów obecnie prowadzonych w ramach różnych pozycji konwencji, w tym połowów wielorybów w celach zarobkowych, połowów wielorybów do celów badań naukowych, połowów wielorybów prowadzonych w ramach sprzeciwu (Norwegia) lub zastrzeżenia (Islandia) oraz połowów wielorybów przez grupy etniczne na potrzeby własne. Należy również uwzględnić zagadnienia związane z wprowadzeniem surowego systemu kontroli, monitorowania i sprawozdawczości itd.

30. Tak więc głównym długoterminowym celem Wspólnoty powinno być zapewnienie skutecznych międzynarodowych ram regulacyjnych dla pełnej ochrony wielorybów. W tym względzie Wspólnota powinna wspierać zacieśnienie współpracy i zwiększenie skuteczności IWC. W oparciu o, między innymi, bezcenną wiedzę specjalistyczną państw członkowskich Wspólnota powinna ocenić przeprowadzone do chwili obecnej prace nad projektami RMP i RMS oraz wcześniej zgłoszone propozycje mające na celu zlikwidowanie różnic między stronami konwencji w celu przyczynienia się do odblokowania sytuacji na forum IWC.

31. Jedynie poprzez wspólne działanie i opracowanie stanowiska wspólnotowego państwa członkowskie UE będą miały możliwość opracowania i wzmocnienia odpowiednich i restrykcyjnych międzynarodowych ram regulacyjnych służących ochronie wielorybów. W tym celu Komisja zwraca się z wnioskiem o przyjęcie przez Radę odpowiedniej decyzji.

[1] Są to: Austria, Belgia, Cypr, Dania, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Irlandia, Luksemburg, Niderlandy, Niemcy, Portugalia, Republika Czeska, Słowacja, Słowenia, Szwecja, Węgry, Włochy i Zjednoczone Królestwo.

[2] Komunikat Komisji do Rady w sprawie w sprawie ochrony wielorybów w ramach IWC (COM (92)316). Załącznik do wspomnianego komunikatu zawiera projekt decyzji upoważniającej Komisję do negocjacji w imieniu Wspólnoty protokołu zmieniającego konwencję w celu umożliwienia uczestnictwa w niej WE.

[3] Tekst zbioru regulacji ma następujące brzmienie: Ustęp 10 lit. e) „Niezależnie od pozostałych przepisów ust. 10, limit połowowy na zabijanie w celach zarobkowych wielorybów ze wszystkich stad w sezonie połowów przybrzeżnych 1986 i w sezonie połowów pelagicznych 1985/86 oraz w kolejnych latach wynosi zero. Niniejszy przepis zostanie poddany przeglądowi w oparciu o najlepsze dane naukowe i najpóźniej do 1990 r. Komisja dokona kompleksowej oceny skutków tej decyzji dla stad wielorybów oraz rozważy zmianę niniejszego przepisu i ustanowienie innych limitów połowowych”.

[4] Procedura sprzeciwu (art. V ust. 3 konwencji) była bardzo krytykowana jako pozbawiająca IWC wszelkiej władzy, ale bez niej najprawdopodobniej konwencja nie zostałaby nigdy podpisana. Dodatkowo bez takiego prawa, rządy i tak miałyby możliwość wycofania się z konwencji i w ten sposób nie byłyby zobowiązane do przestrzegania jakichkolwiek przepisów.

[5] Artykuł VIII ust. 1-3:1. „Niezależnie od pozostałych postanowień niniejszej konwencji każdy Umawiający się Rząd może przyznać dowolnemu obywatelowi swojego kraju specjalne pozwolenie zezwalające danemu obywatelowi na zabijanie, chwytanie i przetwarzanie wielorybów do celów badań naukowych podlegające ograniczeniom w zakresie liczby oraz innym ograniczeniom, które Umawiający się Rząd uzna za stosowne. Zabijanie, chwytanie i przetwarzanie wielorybów zgodnie z przepisami niniejszego artykułu jest wyłączone z zakresu obowiązywania niniejszej konwencji. Każdy Umawiający się Rząd bezzwłocznie zgłasza Komisji wszelkie wydane przez siebie przedmiotowe pozwolenia. Każdy Umawiający się Rząd może w dowolnym czasie anulować wydane przez siebie przedmiotowe pozwolenia. 2. Wszelkie wieloryby schwytane na mocy wspomnianych specjalnych pozwoleń oraz otrzymane z nich produkty będą w miarę możliwości przetwarzane zgodnie z wytycznymi wydanymi przez rząd, który wydał pozwolenie. 3. Każdy Umawiający się Rząd przekazuje, w miarę możliwości, organowi wyznaczonemu przez Komisję i nie później niż po upływie roku informacje naukowe dostępne danemu rządowi w odniesieniu do wielorybów i połowów wielorybów, obejmujące wyniki badań naukowych przeprowadzonych zgodnie z ust. 1 niniejszego artykułu i art. IV”.

[6] Dla kwot na lata 2008-12 zob. sprawozdanie przewodniczącego 59. posiedzenia IWC: http://www.iwcoffice.org

[7] Islandia wystąpiła z IWC w 1992 r. stwierdzając, że moratorium nie jest już potrzebne, po czym powróciła do IWC w 2002 r. utrzymując zastrzeżenie w odniesieniu do moratorium. W swoim dokumencie przynależności do IWC Islandia zadeklarowała, że nie będzie prowadziła połowów wielorybów w celach zarobkowych do 2006 r.

[8] Finwale zostały sklasyfikowane jako „zagrożone” na czerwonej liście gatunków zagrożonych IUCN.

[9] Zagadnienie to było omawiane w trakcie posiedzenia Rady ds. Środowiska Naturalnego w dniu 20 lutego 2007 r. oraz posiedzenia Komitetu Stałych Przedstawicieli w dniach 28 marca i 2 maja 2007 r.

[10] Zob. np. sprawozdania z posiedzeń IWC z 2006 r. i 2007 r.

[11] Aby wprowadzić zmiany do zbioru regulacji, konieczne jest wsparcie trzech czwartych stron (art. III ust. 2 konwencji).

[12] Co często było podkreślane przez inne strony, takie jak Australia (sprawozdanie z 2006 r.) i Zjednoczone Królestwo (wypowiedź na posiedzeniu w 2007 r.)

[13] Dyrektywa 92/43/EWG w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory, Dz.U. L 206 z 22.7.1992, str. 7.

[14] Rozporządzenie 338/97/WE w sprawie ochrony gatunków dzikiej fauny i flory w drodze regulacji handlu nimi, Dz.U. L 61 z 3.3.1997, str. 1. Ponadto rozporządzenie Rady (EWG) nr 348/81 w sprawie wspólnych zasad przy przywozie wielorybów lub innych produktów otrzymywanych z waleni zezwala wyłącznie na przywóz wymienionych produktów, jeżeli nie są one wykorzystywane do celów zarobkowych.

[15] Komunikat Komisji dla Rady i Parlamentu Europejskiego: Strategia tematyczna dotycząca ochrony i zachowania środowiska morskiego COM (2005) 504 wersja ostateczna.

[16] Wniosek dotyczący dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającej ramy działań Wspólnoty w dziedzinie polityki środowiska morskiego COM(2005) 505 wersja ostateczna.

[17] Zob. na przykład sprawy C-141/78 [1979] Zb.Orz. 2923, ust. 6 oraz C-804/79, [1981] Zb.Orz. 1045, ust. 17.

[18] Zob. art. 32 ust. 3 Traktatu WE.

[19] Rozporządzenie Rady 2371/2002/WE, Dz.U. L 358 z 31.12.2002, str. 59.

[20] Zob. np. decyzję Rady 2005/938/WE w sprawie zatwierdzenia w imieniu Wspólnoty Europejskiej Porozumienia w sprawie Międzynarodowego programu ochrony delfinów, Dz.U. L 348 z 30.12.2005, str. 26.

[21] Zob. rozporządzenie Rady (WE) 973/2001 ustanawiające niektóre środki techniczne dotyczące ochrony zasobów gatunków masowo migrujących, Dz.U. L 137 z 19.5.2001, str. 1; oraz rozporządzenie Rady (WE) 1936/2001 ustanawiające środki kontroli stosowane do połowów niektórych zasobów ryb masowo migrujących, Dz.U. L 263 z 3.10.2001, str. 1.

[22] Dz.U. L 36 z 8.2.2007, str. 6 . Zob. motyw 9 i art. 3 ust. 1 w sprawie gatunków chronionych w powiązaniu z art. 1 ust. 1 w sprawie zakresu zastosowania (który zostaje poszerzony poza zakres dyrektywy siedliskowej o wody otwarte Morza Śródziemnego).

[23] Norwegia i Islandia stworzyły regionalną organizację ds. zarządzania w zakresie ssaków (Północnoatlantycki Komitet do spraw Ssaków Morskich (NAMMCO)). Dyrektywa siedliskowa nie jest zawarta w dotyczącym środowiska załączniku do Porozumienia o Europejskim Obszarze Gospodarczym.

[24] COM(2007) 575.

[25] Załączone sprawy 3,4 i 6/76 Kramer, ust. 42 i 45, Opinia Trybunału Sprawiedliwości z dnia 19 marca 1993 r., 2/91, ust. 37, Sprawa C-266/03, Komisja przeciwko Luksemburgowi, ust. 57-58, i sprawa C-433/03, Komisja przeciwko Niemcom, ust. 63-64.

[26] Jak podkreśliło wiele stron, propozycja Japonii na posiedzeniu IWC w 2007 r., że proporcjonalnie zmniejszy swoje obecne połowy wielorybów „do celów badań naukowych”, jeśli zostanie przyjęta zaproponowana przez nią zmiana dotycząca łodziowych połowów przybrzeżnych, potwierdza powiązania między wszelkimi rodzajami działalności związanej z połowami wielorybów. W odniesieniu do prawdziwych badań naukowych pozostałe kraje nalegają na stosowanie metod niepowodujących śmierci wielorybów.