52004IP0004

P6_TA(2005)0004

Konstytucja dla Europy

Rezolucja Parlamentu Europejskiego w sprawie Traktatu ustanawiającego Konstytucję dla Europy(2004/2129(INI))

Parlament Europejski,

- uwzględniając Traktat ustanawiający Konstytucję dla Europy (zwany dalej "Konstytucją"),

- uwzględniając Traktat o Unii Europejskiej i Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską zmieniony Jednolitym Aktem Europejskim i Traktatami z Maastricht, Amsterdamu i Nicei,

- uwzględniając Kartę Praw Podstawowych Unii Europejskiej [1],

- uwzględniając deklarację Rady Europejskiej z Laeken [2],

- uwzględniając swoje rezolucje [3] kładące podwaliny dla Konstytucji dla Europy,

- uwzględniając swoje rezolucje przygotowujące dotychczasowe Konferencje Międzyrządowe [4] i rezolucje oceniające ich rezultaty [5],

- uwzględniając projekt Traktatu ustanawiającego Konstytucję dla Europy opartego na konsensusie przyjętym przez Konwent Europejski w dniach 13 czerwca i 10 lipca 2003 r., jak też swoje rezolucje [6] przygotowujące, a potem oceniające prace Konwentu,

- uwzględniając opinie w sprawie Konstytucji wydane przez Komitet Regionów [7] w dniu 17 listopada 2004 r. oraz Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny [8] w dniu 28 października 2004 r. na wniosek Parlamentu [9],

- uwzględniając opinie wyrażone przez przedstawicieli stowarzyszeń regionalnych, partnerów społecznych i organizacji społeczno-obywatelskich podczas publicznego przesłuchania w dniu 25 listopada 2004 r.,

- uwzględniając art. 45 Regulaminu,

- uwzględniając sprawozdanie Komisji Spraw Konstytucyjnych i opinie Komisji Spraw Zagranicznych, Komisji Rozwoju, Komisji Handlu Międzynarodowego, Komisji Budżetowej, Komisji Kontroli Budżetowej, Komisji Zatrudnienia i Spraw Socjalnych, Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności, Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii, Komisji Rozwoju Regionalnego, Komisji Rolnictwa, Komisji Rybołówstwa, Komisji Prawnej, Komisji Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych oraz Komisji Petycji (A6-0070/2004),

mając na uwadze, że:

A. przez cały okres swego istnienia Unia Europejska odgrywała znaczącą rolę w tworzeniu stale poszerzającej się przestrzeni pokoju i dobrobytu, demokracji i wolności, sprawiedliwości i bezpieczeństwa,

B. Konstytucja umacnia ten dorobek i wprowadza innowacje mające kluczowe znaczenie dla utrzymania i zwiększania zdolności Unii obejmującej dwadzieścia pięć, i potencjalnie więcej, Państw Członkowskich do podejmowania skutecznych działań wewnętrznych i zewnętrznych,

C. wysiłki podejmowane przez Parlament Europejski od czasu pierwszych wyborów bezpośrednich zmierzające do opracowania Konstytucji zostały zwieńczone sukcesem Konwentu, który opracował projekt korzystając z demokratycznej, reprezentatywnej i przejrzystej metody przedstawicielskiej, która w pełni dowiodła swojej skuteczności i która uwzględniła wkład obywateli Europy, co zaowocowało konsensusem pozostawionym w zasadzie w niezmienionej formie przez Konferencję Międzyrządową,

D. Konstytucja, będąca kompromisem, który musiał być do przyjęcia dla wszystkich Państw Członkowskich, musiała odrzucić niektóre propozycje, zwłaszcza te pochodzące od Parlamentu Europejskiego i Konwentu, które przyniosłyby, zdaniem ich autorów, dalsze pozytywne skutki dla Unii, i spośród których wiele wciąż możliwych jest do wprowadzenia w przyszłości,

E. przyjęcie Konstytucji przez wszystkie rządy Unii Europejskiej dowodzi, że wszystkie one uznają ów kompromis za podstawę, na której pragną oprzeć swoją przyszłą współpracę, i który będzie wymagał od nich wykazania się najwyższym zaangażowaniem politycznym, by zapewnić ratyfikację do 1 listopada 2006 r.,

F. Konstytucja jest przedmiotem głosów krytycznych wyrażanych w debacie publicznej, które nie odpowiadają rzeczywistej treści i konsekwencji prawnych jej postanowień, ponieważ Konstytucja nie doprowadzi do utworzenia scentralizowanego "superpaństwa", raczej wzmocni niż osłabi wymiar społeczny Unii i nie ignoruje korzeni historycznych i duchowych Europy, gdyż odwołuje się do jej kulturowego, religijnego i humanistycznego dziedzictwa,

1. uznaje, że Konstytucja jako całość stanowi satysfakcjonujący kompromis wprowadzający znaczącą poprawę w stosunku do istniejących Traktatów, który, po jego wprowadzeniu, przyniesie zauważalne korzyści dla obywateli (oraz dla Parlamentu Europejskiego i parlamentów krajowych będących ich demokratyczną reprezentacją), dla Państw Członkowskich (wraz z ich władzami lokalnymi i regionalnymi) oraz dla skutecznego funkcjonowania instytucji Unii Europejskiej, a więc dla Unii jako całości;

Wzrost przejrzystości istoty i celów Unii

2. przyjmuje z zadowoleniem fakt, że Konstytucja zapewnia obywatelom większą przejrzystość co do istoty i celów Unii oraz stosunków między Unią i Państwami Członkowskimi, ze względu między innymi na fakt, że:

a) skomplikowany zestaw Traktatów europejskich zostanie zastąpiony jednym, bardziej czytelnym dokumentem określającym cele Unii, jej uprawnienia i ich ograniczenia, instrumenty, jakimi posługuje się ona w swoich politykach i jej instytucje;

b) potwierdzona została podwójna legitymacja Unii jako unii państw i obywateli;

c) kanon wartości wspólnych dla wszystkich Państw Członkowskich, na których opiera się Unia i który tworzy ścisłą więź między jej obywatelami, został rozszerzony i przedstawiony w sposób bardziej jednoznaczny;

d) cele Unii oraz zasady rządzące jej działaniem i jej stosunkami z Państwami Członkowskimi zostają wyjaśnione i lepiej zdefiniowane;

e) spójność gospodarcza, społeczna i terytorialna zostaje potwierdzona jako cel Unii;

f) włączone zostały nowe postanowienia o powszechnym zastosowaniu dotyczące wysokiego poziomu zatrudnienia, promowania równości kobiet i mężczyzn, wyeliminowania wszelkiego rodzaju dyskryminacji, walki z wykluczeniem społecznym i promowania sprawiedliwości społecznej, ochrony socjalnej, wysokiego poziomu edukacji, szkolenia i ochrony zdrowia, ochrony konsumentów, promowania zrównoważonego rozwoju i poszanowania usług użyteczności publicznej;

g) nie będą już mylone pojęcia "Wspólnota Europejska" i "Unia Europejska", ponieważ Unia Europejska stanie się jednolitym podmiotem prawnym z jednolitą strukturą;

h) europejskie akty prawne zostają uproszczone, a ich nazewnictwo wyjaśnione, przy użyciu bardziej zrozumiałych terminów: "ustawy europejskie" i "europejskie ustawy ramowe" zastąpią istniejące liczne rodzaje aktów (rozporządzenia, dyrektywy, decyzje, decyzje ramowe itp.);

i) zagwarantowane zostało, że Unia nie stanie się nigdy scentralizowanym i potężnym "superpaństwem":

- silny nacisk położony na decentralizację zawarty w haśle "jedność w różnorodności",

- obowiązek "szanowania tożsamości narodowej Państw Członkowskich, nierozerwalnie związanej z ich podstawowymi strukturami politycznymi i konstytucyjnymi, w tym w odniesieniu do samorządu lokalnego i regionalnego",

- zasady przekazanych uprawnień (zgodnie z którą jedyne uprawnienia Unii to te przekazane jej przez Państwa Członkowskie), pomocniczości i proporcjonalności,

- uczestnictwo Państw Członkowskich w systemie podejmowania decyzji przez Unię oraz ich zgoda na jakiekolwiek jego zmiany;

j) włączenie symboli Unii do Konstytucji poprawi znajomość instytucji Unii i ich działań;

k) postanowienie dotyczące solidarności między Państwami Członkowskimi pozwoli obywatelom liczyć na wsparcie wszystkich członków Unii w razie ataku terrorystycznego bądź katastrofy naturalnej lub wywołanej przez ludzi;

Większa skuteczność i silniejsza pozycja w świecie

3. z zadowoleniem przyjmuje fakt, że wraz z wejściem w życie Konstytucji wzrośnie skuteczność wykonywania zadań przez instytucje, dzięki, między innymi, następującym zmianom:

a) zwiększy się zakres stosowania w Radzie głosowań większością kwalifikowaną, a zmniejszy zakres podejmowania decyzji jednomyślnie, co jest niezbędne, by uniknąć impasu w Unii składającej się z dwudziestu pięciu lub więcej krajów;

b) dwuipółroczna prezydencja w Radzie Europejskiej zastąpi prezydencję zmieniającą się co sześć miesięcy;

c) od roku 2014 zmniejszy się liczba członków Komisji Europejskiej w oparciu o zasadę równej rotacji między Państwami Członkowskimi;

d) Unia będzie znacznie bardziej widoczna i wzrośnie skuteczność jej działania jako podmiotu o globalnym znaczeniu:

- funkcje Wysokiego Przedstawiciela Unii ds. Polityki Zagranicznej oraz komisarza ds. stosunków zewnętrznych — stanowiska pokrywające się, co rodzi nieporozumienia — zostaną połączone w jedno stanowisko Ministra Spraw Zagranicznych Unii Europejskiej, który będzie wiceprzewodniczącym Komisji, przewodniczącym Rady Spraw Zagranicznych i będzie mógł wypowiadać się w imieniu Unii w sprawach, w których zajmuje ona wspólne stanowisko,

- będzie istnieć tylko jedna służba zagraniczna, która powinna być powiązana jak najściślej z Komisją i prowadzić do wzmocnienia Europy jako wspólnoty,

- przekazanie Unii osobowości prawnej, z której poprzednio korzystała Wspólnota Europejska, zwiększy jej zdolność do działania w stosunkach międzynarodowych i umożliwi jej występowanie jako strona porozumień międzynarodowych,

- wzrośnie możliwość rozwijania wspólnych struktur obronnych w ramach Unii, a polityka obronna zostanie wzmocniona, przy czym zapewniona będzie elastyczność wystarczająca do uwzględnienia zróżnicowanego podejścia Państw Członkowskich do tych kwestii,

e) ograniczona zostanie ilość instrumentów legislacyjnych oraz procedur służących ich przyjmowaniu; jednocześnie zostaną wyraźnie rozróżnione instrumenty legislacyjne i wykonawcze;

f) wzmocniona zostanie skuteczność procedur Unii w zakresie wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych zapowiadająca konkretne postępy w zakresie wymiaru sprawiedliwości, bezpieczeństwa i kwestii dotyczących imigracji;

g) ułatwione zostanie stosowanie skutecznej metody wspólnotowej w pewnej liczbie innych kwestii, kiedy tylko zaistnieje wola polityczna jej stosowania;

h) wzrośnie możliwość odwoływania się do elastycznych rozwiązań w przypadku, gdy nie wszystkie Państwa Członkowskie będą gotowe do zaangażowania w pewne polityki w tym samym czasie;

Wzrost odpowiedzialności demokratycznej

4. przyjmuje z zadowoleniem wzmocnienie demokratycznej kontroli obywateli nad działaniami Unii Europejskiej poprzez wzrost odpowiedzialności demokratycznej, zwłaszcza dzięki następującym ulepszeniom:

a) każdy akt ustawodawczy Unii Europejskiej będzie poddane uprzedniej kontroli parlamentów krajowych i, za wyjątkiem kilku przypadków, podwójnej akceptacji rządów krajowych (w ramach Rady) i wybranego w wyborach bezpośrednich Parlamentu Europejskiego, co zapewnia poziom kontroli parlamentarnej nie spotykany w innych strukturach ponadnarodowych lub międzynarodowych;

b) wszelkie projekty aktów prawnych Unii Europejskiej zostaną przekazane z odpowiednim wyprzedzeniem parlamentom krajowym, tak by dać im możliwość ich omówienia z ministrami przed przyjęciem stanowiska Rady, ponadto parlamenty zyskują prawo sprzeciwu wobec projektów, które uznają za przekraczające kompetencje Unii Europejskiej;

c) co do zasady Parlament Europejski będzie decydował w sprawie prawodawstwa Unii na równi z Radą;

d) Przewodniczącego Komisji wybierać będzie Parlament Europejski, dzięki czemu wybór ten powiązany będzie z wynikami wyborów europejskich;

e) Minister Spraw Zagranicznych Unii Europejskiej powołany przez Radę Europejską w porozumieniu z przewodniczącym Komisji będzie odpowiedzialny przed Parlamentem Europejskim i Radą Europejską;

f) nowa procedura budżetowa będzie wymagać zgody zarówno Rady, jak i Parlamentu co do wszelkich środków wydatkowanych z budżetu Unii Europejskiej bez żadnych wyjątków, co zapewni demokratyczną kontrolę nad wszystkimi wydatkami;

g) wykonywanie uprawnień legislacyjnych przekazanych Komisji poddane będzie nowemu systemowi kontroli Parlamentu i Rady dającemu każdej z tych instytucji możliwość odrzucenia decyzji Komisji, której są przeciwne;

h) agencje, a szczególnie Europol, poddane będą w większym zakresie kontroli Parlamentu;

i) debaty Rady nad aktami prawnymi oraz ich przyjmowanie przez Radę będą miały charakter publiczny;

j) rola Komitetu Regionów będzie wzmocniona;

k) na potrzeby przyszłych rewizji Konstytucji Parlament Europejski będzie miał możliwość przedstawienia propozycji, a Konwent rozpatrzy każdą tego typu propozycję rewizji, chyba że Parlament nie uzna tego za konieczne;

Więcej praw dla obywateli

5. przyjmuje z zadowoleniem wzmocnienie praw obywatelskich dzięki następującym ulepszeniom:

a) wprowadzenie Karty Praw Podstawowych UE do Części II Konstytucji, co oznacza, że wszystkie postanowienia aktów prawnych Unii Europejskiej i wszystkie działania prowadzone przez instytucje UE lub oparte na aktach prawnych UE będą musiały być zgodne z jej standardami;

b) Unia ma przystąpić do Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, co sprawi, że poddana ona będzie takiej samej kontroli zewnętrznej, jak jej Państwa Członkowskie;

c) nowe przepisy ułatwią uczestnictwo obywateli, partnerów społecznych, organizacji przedstawicielskich i społeczeństwa obywatelskiego w debatach Unii;

d) wprowadzenie europejskiej inicjatywy obywatelskiej, która da obywatelom możliwość przedstawienia projektów w sprawach, w których ich zdaniem w celu realizacji postanowień Konstytucji niezbędny jest akt prawny Unii;

e) pojedyncze osoby będą miały lepszy dostęp do wymiaru sprawiedliwości w odniesieniu do prawa Unii Europejskiej;

Wnioski

6. zatwierdza Traktat Konstytucyjny i bez zastrzeżeń popiera jego ratyfikację;

7. wierzy, że Konstytucja zapewni stabilne, trwałe ramy przyszłego rozwoju Unii Europejskiej, które umożliwią jej przyszłe rozszerzenie i zapewnią mechanizmy jej rewizji, gdy będzie ona niezbędna;

8. zgłasza swój zamiar skorzystania z nowego prawa inicjatywy przyznanego mu przez Konstytucję w celu dokonania w niej ulepszeń;

9. ma nadzieje, że wszystkie Państwa Członkowskie będą w stanie zakończyć jej ratyfikację do połowy 2006 roku;

10. ponawia swój postulat dołożenia wszelkich starań, by poinformować obywateli europejskich o treści Konstytucji w sposób jasny i obiektywny; w związku z tym zwraca się do instytucji europejskich i Państw Członkowskich, aby, rozpowszechniając tekst Traktatu Konstytucyjnego wśród obywateli w jego pełnej wersji lub w formie streszczenia, wyraźnie rozdzielili jego elementy już obowiązujące na mocy istniejących Traktatów od nowych postanowień wprowadzonych przez Konstytucję w celu edukacji społeczeństwa i zapewnienia informacji na potrzeby debaty; zwraca się również o uznanie roli organizacji społeczeństwa obywatelskiego w debatach ratyfikacyjnych i zapewnienie wystarczającego wsparcia umożliwiającego tym organizacjom zaangażowanie ich okręgów wyborczych w debaty na obszarze UE w celu promowania aktywnego udziału obywateli w debacie w sprawie ratyfikacji;

***

11. zobowiązuje swojego Przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji i sprawozdania Komisji Spraw Konstytucyjnych parlamentom krajowym Państw Członkowskich, Radzie, Komisji Europejskiej i byłym członkom Konwentu Europejskiego w sprawie przyszłości Europy, oraz do zapewnienia, by służby Parlamentu, w tym jego biura informacyjne, dostarczały pełnej informacji o Konstytucji i stanowisku Parlamentu na jej temat.

[1] Dz.U. C 364 z 18.12.2000, str. 1.

[2] Szczyt Rady Europejskiej w Laeken, deklaracja z Laeken w sprawie przyszłości Unii, SN 273/01 z 15.12.2001.

[3] Rezolucja z 14.2.1984 w sprawie projektu Traktatu ustanawiającego Unię Europejską, Dz.U. C 77 z 19.3.1984, str. 53, sprawozdawca: Altiero Spinelli, 1-1200/1983; Rezolucja z 11.7.1990 w sprawie wytycznych Parlamentu Europejskiego do projektu konstytucji Unii Europejskiej, Dz.U. C 231 z 17.9.1990, str. 91, sprawozdawca: Emilio Colombo, A3-0165/1990; Rezolucja z 12.12.1990 w sprawie konstytucyjnych podstaw Unii Europejskiej, Dz.U. C 19 z 28.1.1991, str. 65, sprawozdawca: Emilio Colombo, A3-0301/1990; Rezolucja z 10.2.1994 w sprawie Konstytucji Unii Europejskiej, Dz.U. C 61 z 28.2.1994, str. 155, sprawozdawca: Fernand Herman, A3-0064/1994; Rezolucja z 25.10.2000 w sprawie nadania Traktatom formy konstytucji, Dz.U. C 197 z 12.7.2001, str. 186, sprawozdawca: Olivier Duhamel, A5-0289/2000.

[4] Rezolucja z 14.3.1990 w sprawie Konferencji Międzyrządowej w kontekście strategii Parlamentu dla Unii Europejskiej, Dz.U. C 96 z 17.4.1990, str. 114, sprawozdawca: David Martin, A3-0047/1990; Rezolucja z 11.7. 1990 w sprawie Konferencji Międzyrządowej w kontekście strategii Parlamentu dla Unii Europejskiej, Dz.U. C 231 z 17.9.1990, str. 97, sprawozdawca: David Martin, A3-0166/1990; Rezolucja z 22.11.1990 w sprawie Konferencji Międzyrządowej w kontekście strategii Parlamentu dla Unii Europejskiej, Dz.U. C 324 z 24.12.1990, str. 219, sprawozdawca: David Martin, A3-0270/1990; Rezolucja z 22.11.1990 zawierająca opinię Parlamentu w sprawie zwołania Konferencji Międzyrządowych do spraw unii gospodarczo-walutowej i unii politycznej, Dz.U. C 324 z 24.12.1990, str. 238, sprawozdawca: David Martin, A3-0281/1990; Rezolucja z 17.5.1995 w sprawie funkcjonowania Traktatu o Unii Europejskiej w związku z Konferencją Międzyrządową w roku 1996 — realizacja i rozwój Unii, Dz.U. C 151 z 19.6.1995, str. 56, sprawozdawcy: Jean-Louis Bourlanges i David Martin, A4-0102/1995; Rezolucja z 13.3.1996 zawierająca (i) opinię Parlamentu w sprawie zwołania Konferencji Międzyrządowej oraz (ii) ocenę pracy grupy refleksyjnej i listę priorytetów politycznych Parlamentu Europejskiego w związku z Konferencją Międzyrządową, Dz.U. C 96 z 1.4.1996, str. 77, sprawozdawcy: Raymonde Dury i Hanja Maij-Weggen, A4-0068/1996; Rezolucja z 18.11.1999 w sprawie przygotowania reformy Traktatów i następnej Konferencji Międzyrządowej, Dz.U. C 189 z 7.7.2000, str. 222, sprawozdawcy: Giorgos Dimitrakopoulos i Jo Leinen, A5-0058/1999; Rezolucja z 3.2.2000 w sprawie zwołania Konferencji Międzyrządowej, Dz.U. C 309 z 27.10.2000, str. 85, sprawozdawcy: Giorgos Dimitrakopoulos i Jo Leinen, A5-0018/2000; Rezolucja z 16.3.2000 w sprawie sporządzenia projektu Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej, Dz.U. C 377 z 29.12.2000, str. 329, sprawozdawcy: Andrew Duff i Johannes Voggenhuber, A5-0064/2000; Rezolucja z 13.4.2000 zawierająca propozycje Parlamentu Europejskiego na Konferencję Międzyrządową, Dz.U. C 40 z 7.2.2001, str. 409, sprawozdawcy: Giorgos Dimitrakopoulos i Jo Leinen, A5-0086/2000.

[5] Rezolucja z 16.1.1986 dotyczącą stanowiska Parlamentu Europejskiego w sprawie Aktu Jednolitego zatwierdzonego przez Konferencję Międzyrządową w dniach 16- 17 grudnia 1985 r., Dz.U. C 36 z 17.2.1986, str. 144, sprawozdawca: Altiero Spinelli, A2-0199/1985; Rezolucja z 11.12.1986 w sprawie Jednolitego Aktu Europejskiego, Dz.U. C 7 z 12.1.1987, str. 105, sprawozdawca: Luis Planas Puchades, A2-0169/1986; Rezolucja z 7.4.1992 w sprawie wyników Konferencji Międzyrządowej, Dz.U. C 125 z 18.5.1992, str. 81, sprawozdawcy: David Martin i Fernand Herman, A3-0123/1992; Rezolucja z 19.11.1997 w sprawie Traktatu z Amsterdamu, Dz.U. C 371 z 8.12.1997, str. 99, sprawozdawcy: Iñigo Méndez de Vigo i Dimitris Tsatsos, A4-0347/1997; Rezolucja z 31.5.2001 w sprawie Traktatu z Nicei i przyszłości Unii Europejskiej, Dz.U. C 47 E z 21.2.2002, str. 108, sprawozdawcy: Iñigo Méndez de Vigo i António José Seguro, A5-0168/2001.

[6] Rezolucja z 29.11.2001 w sprawie Rady Europejskiej w Laeken i przyszłości Unii, Dz.U. C 153 E z 27.6.2002, str. 310, sprawozdawcy: Jo Leinen i Iñigo Méndez de Vigo, A5-0368/2001; Rezolucja z 24.9.2003 w sprawie projektu Traktatu ustanawiającego Konstytucję dla Europy i opinii Parlamentu Europejskiego w sprawie zwołania Konferencji Międzyrządowej, Dz.U. C 77 E z 26.3.2004, str. 255, sprawozdawcy: José María Gil-Robles Gil-Delgado i Dimitris Tsatsos, A5-0299/2003.

[7] KR 354/2003 wersja ostateczna, dotychczas nieopublikowane w Dzienniku Urzędowym.

[8] KES 1416/2004, dotychczas nieopublikowane w Dzienniku Urzędowym.

[9] Punkt 8.2 i 8.3, P6_PV(2004)09-14.

--------------------------------------------------