a)

Do celów niniejszego załącznika właściwym organem, któremu operatorzy muszą wykazać zgodność statku powietrznego, którego projekt uzyskał już certyfikat, z wymaganiami niniejszego załącznika, jest organ wyznaczony przez państwo członkowskie, w którym operator ma główne miejsce prowadzenia działalności.

b)

Do celów niniejszego załącznika właściwym organem, któremu posiadacze certyfikatów typu, ograniczonych certyfikatów typu, uzupełniających certyfikatów typu, zatwierdzeń zmian i projektów napraw muszą wykazać zgodność istniejących certyfikatów typu, ograniczonych certyfikatów typu, uzupełniających certyfikatów typu, zatwierdzeń zmian i projektów naprawy z wymaganiami niniejszego załącznika, jest Agencja.”;

a)

lit. a) i b) otrzymują brzmienie:

c)

dodaje się lit. c) w brzmieniu:

a)

w przypadku samolotów, których eksploatacja obejmuje przewóz pasażerów, każdy przedział ładunkowy lub bagażowy klasy D, niezależnie od objętości, był zgodny ze specyfikacjami certyfikacyjnymi mającymi zastosowanie do przedziału klasy C;

b)

w przypadku samolotów, których eksploatacja obejmuje wyłącznie przewóz ładunków, każdy przedział ładunkowy lub bagażowy klasy D, niezależnie od objętości, był zgodny ze specyfikacjami certyfikacyjnymi mającymi zastosowanie do przedziału klasy C albo do przedziału klasy E.”;

a)

Operatorzy dużych samolotów użytkowanych w zarobkowym transporcie lotniczym zapewniają, aby każdy samolot, w odniesieniu do którego pierwsze indywidualne świadectwo zdatności do lotu wydano w dniu 1 stycznia 2025 r. lub później, był wyposażony w system ostrzegania i informacji o przekroczeniu drogi startowej.

b)

System ten musi być zaprojektowany w sposób pozwalający na zmniejszenie ryzyka wypadnięcia z drogi startowej przez wyjechanie wzdłuż osi podczas lądowania dzięki ostrzeganiu załogi lotniczej, podczas lotu i na ziemi, w przypadku gdy samolot może nie być w stanie zatrzymać się na odcinku dostępnym do końca drogi startowej.”;

a)

Posiadacz wydanego w dniu 1 stycznia 1958 r. lub później certyfikatu typu lub ograniczonego certyfikatu typu dla dużego samolotu z napędem turbinowym, w odniesieniu do którego wniosek o certyfikat typu złożono przed dniem 1 stycznia 2019 r., opracowuje program trwałej integralności strukturalnej dla struktur starzejących się samolotów, który spełnia wymagania określone w pkt 26.301–26.309.

b)

Lit. a) nie ma zastosowania do modeli samolotów, dla których certyfikat typu wydano przed dniem 26 lutego 2021 r. i które spełniają jeden z następujących warunków:

Wyjątki przewidziane w lit. b) ppkt (ii)–(v) stosuje się jedynie po przedłożeniu Agencji przez posiadacza certyfikatu typu lub ograniczonego certyfikatu typu przed dniem 27 maja 2021 r. do zatwierdzenia wykazu identyfikującego typ i modele samolotu, zmiany lub numery seryjne wraz z informacjami uzasadniającymi umieszczenie danego samolotu w wykazie.

c)

Do modeli samolotów, dla których pierwszy certyfikat typu wydano przed dniem 26 lutego 2021 r. i w odniesieniu do których wprowadzona zmiana lub wykonana naprawa nie została wdrożona w żadnym samolocie będącym w eksploatacji w dniu 26 lutego 2022 r., lub później; pkt 26.307 lit. a) ppkt (ii) oraz lit. a) ppkt (iii) i pkt 26.308 lit. a) ppkt (ii) nie mają zastosowania, jeżeli przed dniem 26 lutego 2022 r. posiadacz certyfikatu typu lub ograniczonego certyfikatu typu przedłoży Agencji do zatwierdzenia wykaz wszystkich zmian i napraw.

a)

Posiadacz wydanego w dniu 1 stycznia 1958 r. lub później certyfikatu typu lub ograniczonego certyfikatu typu dla dużego samolotu z napędem turbinowym, w odniesieniu do którego wniosek o certyfikat typu złożono przed dniem 1 stycznia 2019 r.:

b)

Wnioskodawca ubiegający się o certyfikat typu lub ograniczony certyfikat typu, o którym mowa w art. 1 ust. 2 lit. c):

a)

Posiadacz wydanego w dniu 1 stycznia 1958 r. lub później certyfikatu typu lub ograniczonego certyfikatu typu dla dużego samolotu z napędem turbinowym, certyfikowanego do przewozu co najmniej 30 pasażerów lub co najmniej 3 402 kg (7 500 lbs) ładunku użytkowego, w odniesieniu do którego wniosek o certyfikat typu złożono przed dniem 1 stycznia 2019 r., przeprowadza ocenę zmęczenia i tolerancji na uszkodzenia struktury samolotu oraz opracowuje inspekcję tolerancji na uszkodzenia, która pozwoli uniknąć katastroficznych uszkodzeń spowodowanych zmęczeniem przez cały okres eksploatacji samolotu.

b)

Jeżeli dokumentacja opisująca inspekcję tolerancji na uszkodzenia, o której mowa w lit. a), została już zatwierdzona przez Agencję zgodnie z załącznikiem I (część 21) do rozporządzenia (UE) nr 748/2012, posiadacz certyfikatu typu lub ograniczonego certyfikatu typu przedkłada tę dokumentację Agencji przed dniem 26 lutego 2023 r. do zatwierdzenia.

a)

Posiadacz wydanego w dniu 1 stycznia 1958 r. lub później certyfikatu typu lub ograniczonego certyfikatu typu dla dużego samolotu z napędem turbinowym, w odniesieniu do którego wniosek o certyfikat typu złożono przed dniem 1 stycznia 2019 r., o certyfikowanej maksymalnej masie startowej powyżej 34 019 kg (75 000 lbs):

Konfiguracje struktury samolotów, które należy ocenić na potrzeby ustalenia ograniczeń ważności, obejmują wszystkie warianty modeli i instrumenty zatwierdzone w ramach certyfikatu typu przed dniem 26 lutego 2021 r. oraz wszystkie zmiany strukturalne i modyfikacje konfiguracji struktury tych samolotów wymagane na mocy dyrektywy zdatności do lotu wydanej przed dniem 26 lutego 2021 r.

Na zasadzie odstępstwa od lit. a) ppkt (ii) posiadacz certyfikatu typu lub ograniczonego certyfikatu typu dla dużego samolotu z napędem turbinowym nie jest zobowiązany do opracowania i przedłożenia Agencji informacji na temat usług w zakresie czynności obsługi technicznej mających zastosowanie do modelu samolotu, który nie będzie wykorzystywany po planowanej dacie przedłożenia informacji o usługach w ramach tej obsługi technicznej. Aby zastosować ten wyjątek, posiadacz certyfikatu typu lub ograniczonego certyfikatu typu informuje Agencję nie później niż w dniu, w którym model samolotu zostaje wycofany z eksploatacji.

b)

Posiadacz certyfikatu typu lub ograniczonego certyfikatu typu przedkłada Agencji do zatwierdzenia opracowane zgodnie z lit. a) zmiany sekcji dotyczącej ograniczeń zdolności do lotu, o których mowa w tym ustępie, wraz z wiążącym harmonogramem, przed upływem terminów określonych w ppkt (i)–(iii):

c)

Wnioskodawca ubiegający się o certyfikat typu lub ograniczony certyfikat typu, o którym mowa w art. 1 ust. 2 lit. c), dla dużego samolotu z napędem turbinowym o maksymalnej masie startowej powyżej 34 019 kg (75 000 lbs):

d)

Wnioskodawca ubiegający się o certyfikat typu lub ograniczony certyfikat typu, o którym mowa w art. 1 ust. 2 lit. c), przedkłada Agencji do zatwierdzenia ograniczenia ważności określone zgodnie z lit. c) i sekcję dotyczącą ograniczeń zdatności do lotu, o której mowa w tej literze, wraz z wiążącym harmonogramem.

e)

Z obowiązków, o których mowa w lit. d), należy wywiązać się w następujących terminach:

a)

Posiadacz wydanego w dniu 1 stycznia 1958 r. lub później certyfikatu typu lub ograniczonego certyfikatu typu dla dużego samolotu z napędem turbinowym, w odniesieniu do którego wniosek o certyfikat typu złożono przed dniem 1 stycznia 2019 r., zobowiązany jest do opracowania referencyjnego programu zapobiegania i kontroli korozji.

b)

Jeżeli podstawowy program zapobiegania i kontroli korozji, o którym mowa w lit. a), został już zatwierdzony przez Agencję zgodnie z pkt 21.A.3B lit. c) ppkt 1 załącznika 1 do rozporządzenia (UE) nr 748/2012 lub w zatwierdzonym przez Agencję sprawozdaniu rady kontroli obsługi technicznej, posiadacz certyfikatu typu lub ograniczonego certyfikatu typu przedkłada Agencji program zapobiegania i kontroli korozji przed dniem 26 lutego 2023 r. do zatwierdzenia.

c)

Wnioskodawca ubiegający się o certyfikat typu lub ograniczony certyfikat typu, o którym mowa w art. 1 ust. 2 lit. c) dla dużego samolotu z napędem turbinowym, zobowiązany jest do opracowania referencyjnego programu zapobiegania i kontroli korozji przed wydaniem certyfikatu typu.

a)

Posiadacz wydanego w dniu 1 stycznia 1958 r. lub później certyfikatu typu lub ograniczonego certyfikatu typu dla dużego samolotu z napędem turbinowym, w odniesieniu do którego wniosek o certyfikat typu złożono przed dniem 1 stycznia 2019 r., opracowuje i wdraża proces zapewniający zachowanie ważności programu trwałej integralności strukturalnej przez cały okres eksploatacji samolotu, z uwzględnieniem doświadczenia eksploatacyjnego i bieżących operacji.

b)

Posiadacz certyfikatu typu lub ograniczonego certyfikatu typu przedkłada Agencji opis procesu, o którym mowa w lit. a), przed dniem 26 lutego 2023 r. do zatwierdzenia. Posiadacz certyfikatu typu lub ograniczonego certyfikatu typu wdraża ten proces w ciągu 6 miesięcy od jego zatwierdzenia przez Agencję.

c)

Wnioskodawca ubiegający się o certyfikat typu lub ograniczony certyfikat typu, o którym mowa w art. 1 ust. 2 lit. c), dla dużego samolotu z napędem turbinowym, opracowuje i wdraża proces zapewniający zachowanie ważności programu trwałej integralności strukturalnej przez cały okres eksploatacji samolotu, z uwzględnieniem doświadczenia eksploatacyjnego i bieżących operacji. Przedkłada Agencji opis procesu przed dniem 26 lutego 2023 r. lub przed wydaniem certyfikatu, w zależności od tego, która z tych dat jest późniejsza, do zatwierdzenia, i wdraża ten proces w ciągu 6 miesięcy od jego zatwierdzenia przez Agencję.

a)

Posiadacz wydanego w dniu 1 stycznia 1958 r. lub później certyfikatu typu lub ograniczonego certyfikatu typu dla dużego samolotu z napędem turbinowym, w odniesieniu do którego wniosek o certyfikat typu złożono przed dniem 1 stycznia 2019 r., certyfikowanego do przewozu co najmniej 30 pasażerów lub co najmniej 3 402 kg (7 500 lbs) ładunku użytkowego, identyfikuje krytyczne pod względem zmęczeniowym struktury podstawowe (FCBS) dla wszystkich wariantów modeli samolotu i instrumentów objętych certyfikatem typu lub ograniczonym certyfikatem typu i sporządza ich wykaz.

b)

Posiadacz certyfikatu typu lub ograniczonego certyfikatu typu przedkłada Agencji wykaz struktur, o których mowa w lit. a), przed dniem 26 sierpnia 2021 r. do zatwierdzenia.

c)

Po zatwierdzeniu przez Agencję wykazu, o którym mowa w lit. a), posiadacz certyfikatu typu lub ograniczonego certyfikatu typu, udostępnia ten wykaz podmiotom i osobom, które są zobowiązane do spełnienia wymogów pkt 26.330 i 26.370.

d)

Wnioskodawca ubiegający się o certyfikat typu lub ograniczony certyfikat typu, o którym mowa w art. 1 ust. 2 lit. c), dla dużego samolotu z napędem turbinowym, który ma być certyfikowany do przewozu co najmniej 30 pasażerów lub co najmniej 3 402 kg (7 500 lbs) ładunku użytkowego, identyfikuje krytyczne pod względem zmęczeniowym struktury podstawowe (FCBS) dla wszystkich wariantów modeli samolotu i instrumentów objętych certyfikatem typu lub ograniczonym certyfikatem typu i sporządza ich wykaz. Przedkłada Agencji wykaz tych struktur przed dniem 26 sierpnia 2021 r. lub przed wydaniem certyfikatu, w zależności od tego, która z tych dat jest późniejsza, do zatwierdzenia.

e)

Po zatwierdzeniu przez Agencję wykazu, o którym mowa w lit. d), wnioskodawca ubiegający się o certyfikat typu lub ograniczony certyfikat typu, o którym mowa w art. 1 ust. 2 lit. c), udostępnia ten wykaz podmiotom i osobom, które są zobowiązane do spełnienia wymogów pkt 26.370.

a)

Posiadacz wydanego w dniu 1 stycznia 1958 r. lub później certyfikatu typu lub ograniczonego certyfikatu typu dla dużego samolotu z napędem turbinowym, uprawniającego do przewozu co najmniej 30 pasażerów lub co najmniej 3 402 kg (7 500 lbs) ładunku użytkowego, w odniesieniu do krytycznej pod względem zmęczeniowym struktury zmodyfikowanej (FCMS) i zmian wprowadzonych do dnia 26 lutego 2021 r.:

b)

Posiadacz certyfikatu typu lub ograniczonego certyfikatu typu przedkłada Agencji wykaz krytycznych pod względem zmęczeniowym struktur zmodyfikowanych, o których mowa w lit. a) ppkt (ii), przed dniem 26 lutego 2022 r. do zatwierdzenia.

c)

Posiadacz certyfikatu typu lub ograniczonego certyfikatu typu przekazuje Agencji dane dotyczące tolerancji na uszkodzenia, w tym inspekcje tolerancji na uszkodzenia, wynikające z oceny przeprowadzonej zgodnie z lit. a) ppkt (iii) przed dniem 26 sierpnia 2022 r. do zatwierdzenia.

d)

Po zatwierdzeniu przez Agencję wykazu krytycznych pod względem zmęczeniowym struktur zmodyfikowanych, przedłożonego zgodnie z lit. b), posiadacz certyfikatu typu lub ograniczonego certyfikatu typu udostępnia ten wykaz podmiotom i osobom, które są zobowiązane do spełnienia wymogów pkt 26.330 i 26.370.

a)

Posiadacz wydanego w dniu 1 stycznia 1958 r. lub później certyfikatu typu lub ograniczonego certyfikatu typu dla dużego samolotu z napędem turbinowym, uprawniającego do przewozu co najmniej 30 pasażerów lub co najmniej 3 402 kg (7 500 lbs) ładunku użytkowego, w odniesieniu do opublikowanych napraw przeprowadzonych do dnia 26 lutego 2021 r.;

b)

Posiadacz certyfikatu typu lub ograniczonego certyfikatu typu przedkłada Agencji dane dotyczące tolerancji na uszkodzenia, w tym inspekcję tolerancji na uszkodzenia, wynikające z oceny przeprowadzonej zgodnie z lit. a) ppkt (ii) przed dniem 26 maja 2022 r. do zatwierdzenia, chyba że zostały już zatwierdzone zgodnie z pkt 21.A.435 lit. b) ppkt 2 załącznika I (część-21) do rozporządzenia (UE) nr 748/2012 przed dniem 26 sierpnia 2022 r.

a)

Posiadacz wydanego w dniu 1 stycznia 1958 r. lub później certyfikatu typu lub ograniczonego certyfikatu typu dla dużego samolotu z napędem turbinowym, uprawniającego do przewozu co najmniej 30 pasażerów lub co najmniej 3 402 kg (7 500 lbs) ładunku użytkowego, w przypadku gdy certyfikat typu lub ograniczony certyfikat typu wydano przed dniem 11 stycznia 2008 r., opracowuje wytyczne dotyczące oceny napraw (REG), ustalając:

b)

Posiadacz certyfikatu typu lub ograniczonego certyfikatu typu przedkłada Agencji wytyczne dotyczące oceny napraw, opracowane zgodnie z lit. a), przed dniem 26 lutego 2023 r. do zatwierdzenia.

a)

Posiadacz uzupełniającego certyfikatu typu wydanego przed 26 lutego 2021 r. w przypadku poważnej zmiany lub posiadacz zatwierdzenia poważnej zmiany uznanej za zatwierdzoną zgodnie z art. 4 rozporządzenia (UE) nr 748/2012, w odniesieniu do dużych samolotów certyfikowanych w dniu 1 stycznia 1958 r. lub później i uprawniającego do przewozu co najmniej 30 pasażerów lub co najmniej 3 402 kg (7 500 lbs) ładunku użytkowego, wspierają operatorów zobowiązanych do przestrzegania przepisów pkt 26.370 lit. a) ppkt (ii), korygując negatywne skutki tych zmian i związanych z nimi napraw dla struktury samolotu i spełniają wymagania określone w pkt 26.331–26.334.

b)

Lit. a) nie ma zastosowania do poważnych zmian i napraw modeli samolotów certyfikowanych po raz pierwszy przed dniem 26 lutego 2021 r., jeżeli dany model samolotu spełnia jeden z następujących warunków:

c)

Lit. a) nie ma zastosowania do poważnych zmian i napraw samolotu certyfikowanego po raz pierwszy przed dniem 26 lutego 2021 r., jeżeli zmiany lub naprawy nie zostały ani nie zostaną wprowadzone w żadnym samolocie eksploatowanym w dniu 26 sierpnia 2022 r. lub później.

d)

Wyjątki, o których mowa w lit. b) ppkt (ii)–(v) i lit. c), mają zastosowanie dopiero po przedłożeniu przez posiadacza Agencji do zatwierdzenia wykazu zmian, które mają wpływ na krytyczną pod względem zmęczeniowym strukturę podstawową, wraz z informacjami uzasadniającymi umieszczenie każdej zmiany w wykazie, przed dniem 26 lutego 2022 r. do zatwierdzenia.

a)

opracowuje plan zgodności, który spełnia wymagania określone w pkt 26.332–26.334;

b)

przedkłada Agencji plan zgodności, o którym mowa w lit. a), przed dniem 25 sierpnia 2021 r. do zatwierdzenia.

a)

Posiadacz zatwierdzenia zmiany:

b)

Posiadacz zatwierdzenia zmiany, które wydano w dniu 1 września 2003 r. lub później, opracowuje i przedkłada Agencji wykaz zmian i krytycznych pod względem zmęczeniowym struktur zmodyfikowanych, określonych zgodnie z lit. a) ppkt (i) oraz (ii), przed dniem 26 lutego 2022 r. do zatwierdzenia, a po zatwierdzeniu przez Agencję udostępnia ten wykaz osobom i podmiotom, które są zobowiązane do spełnienia wymogów pkt 26.370 lit. b) ppkt (ii).

c)

Posiadacz zatwierdzenia zmiany, które wydano przed dniem 1 września 2003 r.:

a)

Posiadacz zatwierdzenia zmiany, które wydano w dniu 1 września 2003 r. lub później:

b)

Posiadacz zatwierdzenia zmiany przedkłada Agencji dane dotyczące tolerancji na uszkodzenia uzyskane z oceny tolerancji na uszkodzenia przeprowadzonej zgodnie z lit. a) ppkt (i) przed dniem 26 lutego 2023 r. do zatwierdzenia, chyba że zostały już zatwierdzone zgodnie z pkt 21.B.111 załącznika I (część-21) do rozporządzenia (UE) nr 748/2012.

c)

Na zasadzie odstępstwa od lit. b), w przypadku zmian, w odniesieniu do których w ramach certyfikacji nie obowiązuje wymóg oceny tolerancji na uszkodzenia, posiadacz zatwierdzenia zmiany określonego w lit. a) przekazuje Agencji do zatwierdzenia dane dotyczące tolerancji na uszkodzenia uzyskane z oceny tolerancji na uszkodzenia przeprowadzonej zgodnie z lit. a), w późniejszym z następujących terminów:

a)

Posiadacz zatwierdzenia zmiany, które wydano przed dniem 1 września 2003 r.:

b)

Posiadacz zatwierdzenia zmiany przekazuje Agencji do zatwierdzenia dane dotyczące tolerancji na uszkodzenia uzyskane z oceny przeprowadzonej zgodnie z lit. a) ppkt (i), w późniejszym z następujących terminów:

a)

Operatorzy lub właściciele dużych samolotów z napędem turbinowym certyfikowanych w dniu 1 stycznia 1958 r. lub później zapewniają ciągłą zdatność do lotu struktur starzejących się samolotów, opracowując program obsługi technicznej statku powietrznego przewidziany w pkt M.A.302 załącznika I (część M) do rozporządzenia Komisji (UE) nr 1321/2014 (**) który obejmuje:

b)

Do obowiązków, o których mowa w lit. a), zastosowanie mają następujące terminy:

c)

W odniesieniu do modelu samolotu certyfikowanego po raz pierwszy przed dniem 26 lutego 2021 r., który:

d)

W odniesieniu do modelu samolotu z ograniczonym certyfikatem typu wydanym przed 26 lutego 2021 r., którego głównym celem jest gaszenie pożarów, nie stosuje się lit. a) ppkt (i) oraz lit. a) ppkt (ii).