18.8.2015   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 272/24

(1)

W dniu 26 marca 2010 r. Rada Europejska przyjęła wniosek Komisji dotyczący wprowadzenia nowej strategii na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia zatytułowanej „Europa 2020” i opartej na ściślejszej koordynacji polityk gospodarczych. Strategia ta skupia się na kluczowych obszarach wymagających podjęcia działań służących pobudzeniu europejskiego potencjału w dziedzinie trwałego wzrostu gospodarczego i konkurencyjności.

(2)

W dniu 14 lipca 2015 r. na podstawie wniosków Komisji Rada przyjęła zalecenie w sprawie ogólnych wytycznych polityk gospodarczych państw członkowskich i Unii, a w dniu 21 października 2010 r. – decyzję dotyczącą wytycznych w sprawie polityki zatrudnienia państw członkowskich (3). Dokumenty te stanowią razem „zintegrowane wytyczne”, a państwa członkowskie zostały wezwane do ich uwzględnienia we własnych krajowych politykach gospodarczych i politykach zatrudnienia.

(3)

W dniu 8 lipca 2014 r. Rada przyjęła zalecenie (4) w sprawie krajowego programu reform Belgii na 2014 r. oraz wydała opinię na temat przedstawionego przez Belgię zaktualizowanego programu stabilności na 2014 r. W dniu 28 listopada 2014 r., zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 473/2013 (5), Komisja przedstawiła opinię na temat projektu planu budżetowego Belgii na 2015 r.

(4)

W dniu 28 listopada 2014 r. Komisja przyjęła roczną analizę wzrostu gospodarczego, rozpoczynając tym samym europejski semestr na rzecz koordynacji polityki gospodarczej w 2015 r. W tym samym dniu na podstawie rozporządzenia (UE) nr 1176/2011 Komisja przyjęła sprawozdanie przedkładane w ramach mechanizmu ostrzegania, w którym wskazano Belgię jako jedno z państw członkowskich, w przypadku których przeprowadzona zostanie szczegółowa ocena sytuacji.

(5)

W dniu 18 grudnia 2014 r. Rada Europejska zatwierdziła priorytety zakładające wspieranie inwestycji, zintensyfikowanie reform strukturalnych oraz przeprowadzenie odpowiedzialnej konsolidacji budżetowej sprzyjającej wzrostowi gospodarczemu.

(6)

W dniu 26 lutego 2015 r. Komisja opublikowała swoje sprawozdanie krajowe za 2015 r. dotyczące Belgii. Zawarto w nim ocenę postępów Belgii w realizacji zaleceń dla tego kraju, przyjętych w dniu 8 lipca 2014 r. Sprawozdanie krajowe zawiera również wyniki szczegółowej oceny sytuacji przeprowadzonej na podstawie art. 5 rozporządzenia (UE) nr 1176/2011. W wyniku analizy Komisja doszła do wniosku, że w Belgii występują zakłócenia równowagi makroekonomicznej, które wymagają działań politycznych i monitorowania. Należy zwłaszcza zwrócić uwagę na rozwój sytuacji w obszarze zewnętrznej konkurencyjności towarów, która nadal stanowi zagrożenie, ponieważ ponowne jej pogorszenie zagrażałoby stabilności makroekonomicznej. Dalsze działania w celu zapewnienia spójności parametrów kosztów spowolniłyby spadek zatrudnienia w sektorach towarów i usług podlegających wymianie handlowej, a wyraźny postęp w zmniejszeniu dotychczasowej różnicy kosztów można by wzmocnić poprzez przeniesienie ciężaru opodatkowania na podstawy opodatkowania nie związane z pracą. Dług publiczny pozostaje wysoki, ale kilka czynników ogranicza związane z nim ryzyko makroekonomiczne.

(7)

W dniu 30 kwietnia 2015 r. Belgia przedłożyła krajowy program reform na 2015 r. i program stabilności na 2015 r. W celu uwzględnienia powiązań między tymi dwoma programami poddano je jednoczesnej ocenie.

(8)

Belgia jest obecnie objęta funkcją zapobiegawczą paktu stabilności i wzrostu oraz podlega przejściowym ustaleniom odnoszącym się do zgodności z regułą dotyczącą zadłużenia na lata 2014–2016. W dniu 27 lutego 2015 r. Komisja opublikowała sprawozdanie na podstawie art. 126 ust. 3 TFUE, ponieważ przewidywano, że Belgia nie poczyni wystarczających postępów na drodze do osiągnięcia zgodności z regułą dotyczącą zadłużenia w latach 2014–2015, oraz w związku z tym, że w 2014 r. doszło do przekroczenia wartości referencyjnej deficytu wynoszącej 3 % PKB. Z analizy wynikało, że kryterium zadłużenia należało uznać wówczas za spełnione i że nadmierny deficyt ponad wartość referencyjną był zbliżony do tej wartości, tymczasowy i wyjątkowy (spowodowany zmianami metodyki statystycznej). Analiza ta jest zasadniczo wciąż aktualna. W programie stabilności na 2015 r. rząd planuje stopniową poprawę salda strukturalnego, aby osiągnąć stan równowagi budżetowej w kategoriach strukturalnych do 2018 r. Ponowne przeliczenie salda strukturalnego (6) wskazuje jednak na deficyt strukturalny w wysokości 0,3 % PKB w 2018 r. Rząd nie planuje osiągnięcia średniookresowego celu budżetowego (nadwyżki w wysokości 0,75 % PKB w kategoriach strukturalnych) w okresie objętym programem stabilności. Przewiduje się, że relacja długu sektora instytucji rządowych i samorządowych do PKB osiągnie w 2015 r. wartość szczytową na poziomie 106,9 % i będzie się stopniowo obniżać, osiągając w 2018 r. poziom 102 %. Scenariusz makroekonomiczny stanowiący podstawę tych prognoz budżetowych jest wiarygodny. Nie sprecyzowano jednak dostatecznie działań koniecznych do osiągnięcia zakładanych docelowych wartości deficytu począwszy od 2016 r. Zgodnie z prognozą Komisji z wiosny 2015 r. przewiduje się, że wzrost wydatków netto w 2015 r. będzie zgodny z docelową wielkością wydatków. Istnieje jednak ryzyko pewnego odchylenia w latach 2014–2015, wynikające głównie z opóźnienia w 2014 r. Jeśli polityka nie ulegnie zmianie, istnieje także ryzyko znacznego odchylenia w stosunku do wymaganej korekty służącej osiągnięciu średniookresowego celu budżetowego w latach 2015–2016. W okresie tym konieczne będą zatem dalsze działania. Opierając się na ocenie programu stabilności i biorąc pod uwagę prognozę Komisji z wiosny 2015 r., Rada jest zdania, że istnieje ryzyko, iż Belgia nie spełni warunków paktu stabilności i wzrostu.

(9)

Rząd federalny przygotował szeroko zakrojoną reformę systemu emerytalnego, której celem jest zmniejszenie różnicy między rzeczywistym wiekiem przejścia na emeryturę a ustawowym wiekiem emerytalnym oraz podwyższenie tego ostatniego. Po 2016 r. wiek wcześniejszego przejścia na emeryturę ma zostać ponownie podwyższony – do 63 lat przed 2018 r., przy minimalnym stażu pracy wynoszącym 42 lata (od 2019 r.). W dłuższej perspektywie rząd federalny postanowił podwyższyć ustawowy wiek emerytalny z 65 do 66 lat w 2025 r. oraz do 67 lat w 2030 r. Planowane jest stopniowe wprowadzanie systemu emerytalnego opartego na punktach kredytowych, wraz z mechanizmami dostosowawczymi, umożliwiającymi reakcję na zmiany demograficzne lub ekonomiczne, takie jak dłuższe średnie trwanie życia czy zmiany we wskaźniku zależności ekonomicznej. Skuteczna strategia konsolidacji wyrównująca wpływ budżetowy starzejącej się populacji i gwarantująca długookresową stabilność finansów publicznych zależy od szybkiej realizacji przedmiotowej reformy. Biorąc pod uwagę, że nadal istnieje niewiele zachęt wspierających szanse na zatrudnienie starszych pracowników, reformom systemu emerytalnego będą musiały towarzyszyć działania wspierające zatrudnienie oraz reformy rynku pracy sprzyjające aktywnemu starzeniu się.

(10)

Belgijski system podatkowy charakteryzuje się wysokim ogólnym obciążeniem podatkowym, stosunkowo wysokimi stawkami podatkowymi i ograniczonymi podstawami opodatkowania. Podatki w znacznym stopniu obciążają pracę. Wynikają z tego wysokie koszty pracy, które zniechęcają do tworzenia miejsc pracy, oraz wysokie kliny podatkowe, które przyczyniają się do powstawania pułapek bezrobocia. Dodatkowo, częściowo aby złagodzić wysokie stawki podatkowe, liczne szczególne wyłączenia, ulgi, obniżone stawki i wydatki podatkowe powodują obniżenie podstawy opodatkowania, co z kolei powoduje utratę efektywności oraz zakłócenia i potencjalne luki w prawie. Niektóre cechy systemu podatkowego są szkodliwe dla środowiska naturalnego. Biorąc pod uwagę te niedociągnięcia, Belgii wielokrotnie radzono uproszczenie i zmianę systemu podatkowego, aby zrównoważyć obciążenia podatkowe, wyeliminować luki podatkowe i ograniczyć często szkodliwe zróżnicowanie powstałe w wyniku nisz podatkowych. Do tej pory poczyniono ograniczone postępy w kierunku przeprowadzenia szeroko zakrojonej reformy podatkowej wiążącej się szczególnie z przesunięciem obciążeń podatkowych z kosztów pracy na podstawy opodatkowania, które w mniejszym stopniu wpływają na wzrost. Wśród podstaw opodatkowania, które można by poszerzyć, znajdują się podatki środowiskowe i konsumpcyjne oraz niektóre rodzaje dochodów finansowych. Połączenie zmniejszenia obciążeń podatkowych związanych z pracą z poszerzeniem podstaw opodatkowania (przegląd istniejących przepisów podatkowych, subsydiów, wyłączeń i ulg) mogłoby doprowadzić do poprawy ogólnej równowagi i sprawiedliwości systemu podatkowego, wspierać zatrudnienie, konkurencyjność oraz cele społeczne i środowiskowe, a także zapobiegać oszustwom podatkowym i agresywnemu planowaniu podatkowemu.

(11)

Problemy strukturalne charakteryzujące belgijski rynek pracy wciąż skutkują stale występującym niepełnym wykorzystaniem siły roboczej oraz niskim poziomem zagregowanych wskaźników zatrudnienia i aktywności zawodowej. Niedociągnięcia dotyczą głównie słabego związku między płacami a wydajnością oraz finansowych powodów niepodejmowania pracy. W Belgii brak również wysoko wykwalifikowanych pracowników; istnieje również niedopasowanie umiejętności. Kolejne rządy odnoszą się – w zawieranych umowach i programach reform – do konieczności wzmocnienia powiązań między podmiotami zapewniającymi kształcenie, szkolenie i zatrudnienie, tak aby ulepszyć szkolenie językowe, kształcenie i szkolenie zawodowe, oraz opracować alternatywną ścieżkę szkolenia dla studentów i osób bezrobotnych. Postępy w tym zakresie są jednak niewielkie. Wpływ tych czynników strukturalnych na pewne grupy na rynku pracy, np. młode lub starsze osoby bezrobotne, oraz osoby pochodzące ze środowisk migracyjnych, jest wyjątkowo duży.

(12)

Słaba konkurencyjność zewnętrzna Belgii nadal powoduje wzrost zagrożenia makroekonomicznego dla jej gospodarki. Problemem cechującym gospodarkę są wysokie koszty pracy, które są w średnim ujęciu wyższe niż koszty w sąsiadujących państwach. Istnieje potrzeba ściślejszego dostosowania wzrostu płac do wydajności oraz bardziej elastycznego ustalania wynagrodzenia, aby zwiększyć potencjał dostosowawczy gospodarki. Podjęto pewne ukierunkowane działania, aby zmniejszyć koszty pracy w odniesieniu do konkretnych grup oraz zmniejszyć różnice między wynagrodzeniami brutto a wynagrodzeniami netto w dolnej części skali płac. Jednakże całkowite wyeliminowanie różnic wymagać będzie dodatkowych działań, które opierają się na systemie ustalania płac. Niepodjęcie działań związanych z pogarszaniem się niekorzystnej sytuacji pod względem kosztów, która łączy się z utratą miejsc pracy, doprowadzi w końcu do korekty. Innymi głównymi czynnikami generującymi koszty dla przedsiębiorstw są koszty energii oraz koszty pośrednich usług biznesowych, które są w dużym stopniu uregulowane i chronione przed konkurencją. Znacznej poprawie mógłby również ulec pozakosztowy wymiar konkurencyjności zewnętrznej. W celu zachowania i zwiększenia obecnego poziomu dobrobytu należy położyć większy nacisk na wzrost wydajności. Wymaga to stałego ukierunkowania na produkty i powiązane usługi znajdujące się wyżej w łańcuchu wartości, opierając się na lepszych wynikach w zakresie innowacji i podnoszenia wartości badań i rozwoju. Należy ograniczyć bariery administracyjne i podjąć działania ukierunkowane na promowanie przedsiębiorczości i wyzwolenie dynamiki przedsiębiorstw. Bardzo niewielka liczba nowych przedsiębiorstw sugeruje, że klimat biznesowy nie sprzyja podejmowaniu nowej działalności ani jej poszerzaniu. Innym wyzwaniem jest także duża konkurencja w sektorze detalicznym i usługach świadczonych w ramach wolnych zawodów. Wyeliminowanie wąskich gardeł w infrastrukturze publicznej oraz poprawa jakości i adekwatności kapitału produkcyjnego dzięki dodatkowym inwestycjom, zwłaszcza w obszarze infrastruktury drogowej i kolejowej, wzmocni również ogólną wydajność Belgii.

(13)

W ramach europejskiego semestru Komisja przeprowadziła wszechstronną analizę polityki gospodarczej Belgii i opublikowała ją w sprawozdaniu krajowym na 2015 r. Komisja oceniła również program stabilności i krajowy program reform, a także działania następcze podjęte w odpowiedzi na zalecenia skierowane do Belgii w poprzednich latach. Wzięła ona pod uwagę nie tylko ich znaczenie dla stabilnej polityki budżetowej i polityki społeczno-gospodarczej w Belgii, ale także zgodność z przepisami i wskazówkami UE, ze względu na konieczność wzmocnienia ogólnego zarządzania gospodarczego w Unii przez wnoszenie na szczeblu UE wkładu w przyszłe decyzje krajowe. Zalecenia w ramach europejskiego semestru znajdują odzwierciedlenie w zaleceniach zamieszczonych poniżej w pkt 1–4.

(14)

W świetle powyższej oceny Rada przeanalizowała program stabilności, a jej opinia (7) znajduje odzwierciedlenie w szczególności w zaleceniu zamieszczonym poniżej w pkt 1.

(15)

W świetle dokonanej przez Komisję szczegółowej oceny sytuacji i powyższej oceny Rada przeanalizowała krajowy program reform i program stabilności. Zalecenia Rady na mocy art. 6 rozporządzenia (UE) nr 1176/2011 znajdują odzwierciedlenie w zaleceniach 1–4 poniżej.

(16)

W ramach europejskiego semestru Komisja przeprowadziła również analizę polityki gospodarczej strefy euro jako całości. Na podstawie tej analizy Rada wydała osobne zalecenia skierowane do państw członkowskich, których walutą jest euro (8). Jako jedno z państw, którego walutą jest euro, Belgia powinna również zapewnić pełne i terminowe wykonanie tych zaleceń.

1.

Osiągnięcie korekty budżetowej w wysokości przynajmniej 0,6 % PKB prowadzącej do osiągnięcia średniookresowego celu budżetowego w 2015 r. i 2016 r. Wykorzystanie nieoczekiwanych zysków, aby zapewnić odpowiednią tendencję spadkową wskaźnika długu sektora instytucji rządowych i samorządowych. Uzupełnienie reformy systemu emerytalnego poprzez powiązanie ustawowego wieku emerytalnego ze średnim dalszym trwaniem życia. Uzgodnienie egzekwowalnego podziału celów budżetowych między wszystkimi szczeblami instytucji rządowych.

2.

Przyjęcie i wdrożenie szeroko zakrojonej reformy podatkowej poszerzającej podstawę opodatkowania, zmniejszającej opodatkowanie pracy i eliminującej nieskuteczne wydatki podatkowe.

3.

Poprawienie funkcjonowania rynku pracy poprzez ograniczenie finansowych powodów niepodejmowania pracy, poprawę dostępu do rynku pracy dla konkretnych grup docelowych oraz zajęcie się kwestią braku kwalifikacji i niedopasowania umiejętności.

4.

Przywrócenie konkurencyjności przez zapewnienie, w porozumieniu z partnerami społecznymi i zgodnie z praktyką krajową, by wysokość płac odzwierciedlała wydajność pracy.