a) Portugalia w pełni wdroży przewidziane w budżecie na 2011 r. środki konsolidacji budżetowej o wartości około 9 mld EUR oraz dodatkowe środki konsolidacyjne ogłoszone przez rząd w późniejszych terminach. Aby skompensować niekorzystne tendencje budżetowe i powstałe zagrożenie osiągnięcia docelowego poziomu deficytu na rok 2011, Portugalia będzie wykonywać swój budżet ze zwiększoną skrupulatnością, wdroży zatwierdzoną już jednorazową podwyżkę podatku dochodowego od osób fizycznych w 2011 r., przełoży zwiększenie stawki VAT dla gazu ziemnego i energii elektrycznej z 2012 r. na dzień 1 października 2011 r. oraz przyspieszy sprzedaż koncesji. Władze podejmą także starania, aby przyjąć inne środki konsolidacyjne o trwałym charakterze lub przełożyć na wcześniejszy termin realizację innych środków przewidzianych na rok 2012. Realizowany obecnie proces etapowego przeniesienia funduszy emerytur kapitałowych do państwowego systemu zabezpieczenia społecznego ma wyjątkowo zapewnić bufor umożliwiający osiągnięcie docelowego poziomu deficytu budżetowego na rok 2011. Nabyte aktywa tych funduszy emerytalnych nie będą wykorzystywane w sposób, który mógłby zagrozić długoterminowej stabilności;

b) Portugalia przyjmie środki poprawiające zarządzanie finansami publicznymi. Portugalia wdroży środki przewidziane w nowej ramowej ustawie budżetowej, w tym wprowadzi średniookresowe ramy budżetowe, przygotuje średniookresową strategię budżetową i utworzy niezależną radę budżetową. Ramy budżetowe na szczeblu lokalnym i regionalnym zostaną znacząco wzmocnione, w szczególności poprzez dostosowanie odpowiednich przepisów o finansowaniu do wymogów ramowej ustawy budżetowej. Portugalia poprawi sprawozdawczość w zakresie finansów publicznych i nadzór nad nimi, w szczególności w odniesieniu do zaległych płatności; ustanowi ona strategię regulowania zaległych płatności oraz wzmocni przepisy i procedury dotyczące wykonania budżetu. W ramach procesu budżetowego Portugalia rozpocznie systematyczną i regularną analizę zagrożeń budżetowych, w tym zagrożeń związanych z partnerstwami publiczno-prywatnymi i ze spółkami będącymi własnością państwa;

c) Portugalia będzie nadal wspierać funkcjonowanie rynku pracy, w szczególności podejmując środki służące zreformowaniu przepisów o ochronie zatrudnienia, ustalaniu wynagrodzenia i aktywnej polityce rynku pracy;

d) w energetyce Portugalia podejmie środki na rzecz ułatwienia nowym podmiotom wejścia na rynek, wspierania utworzenia iberyjskiego rynku gazu oraz zweryfikowania mechanizmów wsparcia i opłat wyrównawczych mających zastosowanie do wytwarzania energii elektrycznej. W odniesieniu do pozostałych sektorów sieciowych, zwłaszcza transportu, telekomunikacji i usług pocztowych, Portugalia przyjmie dodatkowe środki na rzecz wspierania konkurencji i elastyczności;

e) Portugalia będzie nadal otwierała swoja gospodarkę na konkurencję. Rząd podejmie niezbędne środki w celu zapewnienia, aby państwo portugalskie lub dowolny organ publiczny nie zawierały, jako udziałowcy, umów udziałowców, które mogłyby ograniczać swobodny przepływ kapitału lub wpływać na kontrolę zarządzania spółkami. Nowa ustawa prywatyzacyjna będzie przestrzegać zasad swobodnego przepływu kapitału i nie będzie przyznawać państwu specjalnych praw lub umożliwiać korzystania z takich praw. Dokonana zostanie zmiana prawa konkurencji, którego celem będzie zwiększenie tempa i skuteczności realizowania przepisów tego prawa;

f) Portugalia poprawi praktyki i przepisy w dziedzinie zamówień publicznych, aby przyczynić się do stworzenia bardziej konkurencyjnych warunków dla przedsiębiorczości oraz do zwiększenia efektywności wydatków publicznych;

g) Portugalia przyjmie środki służące poprawie efektywności i stabilności spółek należących do państwa na szczeblu centralnym, regionalnym i lokalnym. Portugalia przygotuje wszechstronny dokument strategiczny w sprawie spółek należących do państwa, zawierający przegląd struktury taryf i świadczonych usług oraz plan zaostrzający wymogi w zakresie zaciągania pożyczek od 2012 r. Portugalia wdroży bieżące plany służące obniżeniu kosztów operacyjnych o średnio co najmniej 15 % w spółkach należących do państwa na szczeblu centralnym z wyłączeniem sektora zdrowia oraz przygotuje równoważny plan dla spółek należących do państwa na szczeblu regionalnym i lokalnym;

h) Portugalia wdroży program prywatyzacji. W szczególności w 2011 r. sprzedane zostaną udziały sektora publicznego w EDP, REN i GALP oraz – jeżeli pozwolą na to warunki rynkowe – w TAP. Przygotowany zostanie strategiczny plan prywatyzacji dla podmiotu Parpública. Plan prywatyzacji do roku 2013 obejmie także spółki Aeroportos de Portugal, część CP odpowiadającą za przewozy towarowe, Correios de Portugal i Caixa Seguros, a także szereg mniejszych firm.

a) w budżecie na 2012 r. zawarte zostaną neutralne dla budżetu zmiany w systemie podatkowym, z myślą o obniżeniu kosztów pracy i zwiększeniu konkurencyjności. Reforma zostanie opracowana w porozumieniu z Komisją, EBC i MFW;

b) środki określone w lit. c) i d), o wartości wynoszącej co najmniej 5,1 mld EUR, zostaną włączone do budżetu na 2012 r. Podjęte zostaną kolejne środki, głównie po stronie wydatków, tak aby pokryć wszelkie ewentualne braki wynikające z sytuacji budżetowej w 2011 r. Przed zatwierdzeniem przez rząd budżetu na 2012 r. przygotuje on zaktualizowaną ocenę sytuacji budżetowej i prognoz, uwzględniając rozmowy prowadzone na temat budżetu na 2012 r. z Komisją, EBC i MFW;

c) w budżecie na 2012 r. przewidziane zostanie zmniejszenie wydatków o co najmniej 3,5 mld EUR, obejmujące kompleksową reorganizację administracji centralnej; eliminację podwójnych struktur i innych przypadków nieefektywności; cięcia wydatków na edukację i opiekę zdrowotną; zmniejszenie transferów do samorządów regionalnych i lokalnych; zmniejszenie zatrudnienia w sektorze publicznym; zmiany wysokości emerytur; oraz zmniejszenie nakładów inwestycyjnych i innych wydatków zgodnie z programem;

d) po stronie dochodów budżet zawierać będzie środki o łącznej wartości około 1,5 mld EUR na przestrzeni całego roku, m.in.: poszerzenie podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych i podatkiem dochodowym od osób fizycznych poprzez ograniczenie odliczeń i zasad specjalnych; zapewnienie zbieżności odliczeń od podatku dochodowego od osób fizycznych mających zastosowanie w przypadku rent i emerytur oraz dochodów z pracy; zmiany zasad opodatkowania nieruchomości polegające na znacznym ograniczeniu zakresu zwolnień; poszerzenie podstawy opodatkowania podatkiem VAT poprzez ograniczenie zakresu zwolnień i zmiany w wykazach towarów i usług objętych stawką obniżoną, standardową i podwyższoną; oraz podwyżki akcyzy. Środkom tym towarzyszyć będą działania na rzecz zwalczania uchylania się od opodatkowania, zwalczania oszust podatkowych i zwalczania szarej strefy;

e) Portugalia wprowadzi wzmocnione ramy prawno-instytucjonalne na potrzeby oceny zagrożeń dla budżetu przed zawarciem partnerstwa publiczno-prywatnego. Portugalia przyjmie także przepisy regulujące tworzenie i funkcjonowanie przedsiębiorstw będących własnością skarbu państwa na szczeblu centralnym, regionalnym i lokalnym. Do czasu zmiany przepisów i wprowadzenia nowej struktury prawnej Portugalia nie zawrze żadnego nowego partnerstwa publiczno-prywatnego ani nie utworzy przedsiębiorstwa będącego własnością skarbu państwa;

f) administracja samorządowa w Portugalii składa się obecnie z 308 gmin i 4 259 powiatów. Portugalia opracuje skonsolidowany plan mający na celu reorganizację i znaczne zmniejszenie liczby tych jednostek. Zmiany te wejdą w życie z początkiem następnej tury lokalnych wyborów;

g) Portugalia zmodernizuje swoją administrację podatkową poprzez utworzenie centralnego organu, zmniejszenie liczby urzędów gminnych i zlikwidowanie pozostałych wąskich gardeł w systemie odwoływania się od decyzji podatkowych;

h) Portugalia wprowadzi przepisy mające na celu zreformowanie systemu ubezpieczenia od bezrobocia, w tym ograniczenie do 18 miesięcy maksymalnego okresu uprawnienia do świadczeń, ograniczenie wysokości świadczeń do dwuipółkrotności minimum socjalnego, ograniczenie zakresu świadczeń przysługujących w okresie bezrobocia, skrócenie minimalnego okresu opłacania składek oraz objęcie systemem niektórych kategorii samozatrudnionych. Po przeprowadzeniu przeglądu aktualnych praktyk i uzgodnieniu planu działania należy wzmocnić aktywną politykę rynku pracy;

i) zgodnie z protokołem ustaleń należy zharmonizować system odpraw z praktyką w tym zakresie stosowaną w innych państwach członkowskich UE;

j) zgodnie z protokołem ustaleń należy złagodzić przepisy dotyczące wynagrodzenia za pracę w nadgodzinach oraz wprowadzić bardziej elastyczne uregulowania dotyczące czasu pracy;

k) Portugalia będzie wspierać takie kształtowanie się wynagrodzeń, które będzie sprzyjać tworzeniu miejsc pracy i zwiększaniu konkurencyjności przedsiębiorstw, w dążeniu do skorygowania zaburzeń równowagi makroekonomicznej. Ewentualne podniesienie płac minimalnych może nastąpić jedynie, jeśli jest uzasadnione rozwojem sytuacji gospodarczej i sytuacji na rynku pracy. Należy podjąć środki celem usunięcia słabości obecnych mechanizmów negocjowania wynagrodzeń, w tym przyjąć przepisy celem zdefiniowania na nowo kryteriów i procedur rozszerzania zakresu układów zbiorowych oraz celem ułatwienia zawierania porozumień na poziomie przedsiębiorstw;

l) należy opracować plan działania na rzecz poprawy jakości kształcenia średniego i zawodowego;

m) należy poprawić funkcjonowanie systemu wymiaru sprawiedliwości poprzez wprowadzenie środków zaproponowanych w planie reformy wymiaru sprawiedliwości oraz przeprowadzenie i skontrolowanie zaległych spraw celem określenia środków mających prowadzić do usunięcia zaległości i wspierania pozasądowego rozstrzygania sporów;

n) należy poprawić ramy konkurencji poprzez wzmocnienie niezależności krajowych organów regulacyjnych i zwiększenie ich środków. Należy zliberalizować wolne zawody poprzez udoskonalenie ram kwalifikacji zawodowych i likwidację ograniczeń w zawodach regulowanych;

o) należy zlikwidować ceny regulowane na rynkach energii elektrycznej i gazu.

a) budżet na 2013 r. obejmować będzie wynoszące co najmniej 3,2 mld EUR środki konsolidacji budżetowej służące redukcji deficytu sektora instytucji rządowych i samorządowych w okresie, o którym mowa w art. 3 ust. 3. W szczególności po stronie wydatków w budżecie przewidziane zostanie obniżenie wydatków w 2013 r. o co najmniej 2,5 mld EUR, w tym: ograniczenie wydatków na administrację centralną, edukację i opiekę zdrowotną; zmniejszenie transferów do samorządów regionalnych i lokalnych; zmniejszenie zatrudnienia w sektorze publicznym; oraz obniżenie kosztów przedsiębiorstw będących własnością skarbu państwa;

b) w budżecie przewidziane zostaną środki po stronie dochodów, w tym zwłaszcza dalsze poszerzenie podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych i podatkiem dochodowym od osób fizycznych, podwyższenie stawek akcyzy oraz zmiany w opodatkowaniu nieruchomości, które przyniosą dodatkowe dochody w wysokości niemal 0,8 mld EUR. Portugalia poprawi warunki prowadzenia działalności gospodarczej poprzez zmniejszenie obciążeń administracyjnych w następstwie objęcia wszystkich dziedzin gospodarki reformami i uproszczeniem (system jednego okienka i projekty niewymagające zezwoleń); a także poprzez złagodzenie barier w dostępie do kredytu, z którymi mają do czynienia małe i średnie przedsiębiorstwa, między innymi poprzez wdrożenie dyrektywy 2011/7/UE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 16 lutego 2011 r. w sprawie zwalczania opóźnień w płatnościach w transakcjach handlowych ( 2 );

c) Portugalia dokończy usuwanie zaległości sądowych.

a) będzie zachęcać banki do wzmacniania bufora zabezpieczeń i nadzorować emisję obligacji bankowych gwarantowanych przez rząd, na których emisję o wartości do 35 mld EUR zezwolono zgodnie z przepisami Unii dotyczącymi pomocy państwa;

b) będzie ściśle nadzorować plany przedstawiane przez banki, których celem jest osiągnięcie współczynnika kapitału podstawowego warstwy 1 (Tier 1) w wysokości 9 % do końca 2011 r. oraz 10 % najpóźniej do końca 2012 r. Jeżeli banki nie zdołają w terminie spełnić wymogów w zakresie poziomu kapitału, mogłoby to oznaczać konieczność tymczasowego dokapitalizowania prywatnych banków ze środków publicznych poprzez ustanowiony mechanizm wsparcia wypłacalności banków opiewający na 12 mld EUR;

c) zapewni zrównoważone i uporządkowane delewarowanie sektora bankowego, co jest kluczową kwestią dla trwałego wyeliminowania wahań w poziomie finansowania. W ramach planów finansowania banki postawiły sobie za cel obniżenie wskaźnika kredytów do depozytów do około 120 % oraz zmniejszenie uzależnienia od finansowania w ramach Eurosystemu w trakcie realizacji programu. Bank Portugalii powinien zwrócić się do banków o dokonanie przeglądu planów finansowania do końca września. Przegląd tych planów finansowania należy przeprowadzać co kwartał, począwszy od drugiego przeglądu programu. Bank Portugalii podejmie stosowne działania w przypadku stwierdzenia odstępstw od planów finansowania banków;

d) określi jasne, okresowe docelowe wartości wskaźnika wykorzystania dźwigni finansowej przez banki oraz wzmocni w 2011 r. ramy oceny wypłacalności i zmniejszenia udziału finansowania dłużnego;

e) zapewni reorganizację należącego do państwa banku Caixa Geral de Depositos („CGD”) celem odpowiedniego dokapitalizowania jego podstawowej działalności bankowej; środki niezbędne do dokapitalizowania banku powinny zostać pozyskane w ramach grupy. Doprowadzi do końca proces sprzedaży Banco Português de Negócios po uzyskaniu zgody od Komisji zgodnie z przepisami dotyczącymi konkurencji i pomocy państwa;

f) do końca 2011 r. zmieni przepisy dotyczące wczesnej interwencji i uchwał dotyczących likwidacji banków, a także przepisy dotyczące bankowego funduszu gwarancyjnego i funduszu gwarancyjnego dla rolniczych banków spółdzielczych, celem zapewnienia ochrony deponentów i ułatwienia restrukturyzacji. W szczególności fundusze te powinny zachować możliwość finansowania reorganizacji kryzysowej instytucji znajdujących się w trudnej sytuacji, jednak bez możliwości ich dokapitalizowania. Stosowne środki finansowe będą ograniczone do kwoty gwarantowanych depozytów, które musiałyby zostać wypłacone w przypadku likwidacji, i byłyby dopuszczalne wyłącznie jeżeli nie naruszałyby zdolności tych funduszy do spełniania ich głównej funkcji;

g) do końca listopada 2011 r. znowelizuje prawo upadłościowe w celu dopilnowania, by deponentom, których depozyty posiadają gwarancje, lub gwarantowanym funduszom (bezpośrednio lub w drodze subrogacji) przyznano pierwszeństwo w stosunku do wierzycieli nie mających zabezpieczenia w niewypłacalnym majątku danej instytucji kredytowej, jak również w celu zapewnienia większego wsparcia działań na rzecz skutecznego ratowania prawidłowo funkcjonujących przedsiębiorstw;

h) zobowiąże się do zachęcania prywatnych inwestorów do utrzymania – na zasadzie dobrowolności – ich ogólnego zaangażowania.