Een sterker partnerschap voor een betere toegang tot externe markten

De Commissie stelt voor een sterker partnerschap met de Europese ondernemingen en de lidstaten tot stand te brengen met het oog op een betere toegang tot externe markten. Zij stelt de prioriteiten vast en wil gebruikmaken van doeltreffende en transparante toegangsinstrumenten.

BESLUIT

Mededeling van de Commissie van 18 april 2007 aan het Europees Parlement, de Raad, het Europees Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio's: "Europa als wereldspeler: een sterker partnerschap voor markttoegang ten behoeve van Europese exporteurs" [COM(2007) 183 def. - Niet in het Publicatieblad verschenen].

SAMENVATTING

1.In de huidige mondiale economie is markttoegang van doorslaggevend belang voor de economische kracht van de Europese ondernemingen en exporteurs. Een efficiënt handelsbeleid is essentieel voor groei en werkgelegenheid en garandeert het Europese bedrijfsleven concurrentievermogen en onbelemmerde markttoegang.

Om een eerlijke concurrentie te handhaven, moeten de opkomende economieën hun markten verder openstellen en hun handelsbelemmeringen uit de weg ruimen. Ook de Europese Unie (EU) is daartoe bereid om de concurrentie en innovatie aan te moedigen en buitenlandse investeringen aan te trekken.

Dankzij de geleidelijke liberalisering van de markten worden positieve resultaten behaald, zowel voor de ontwikkelde als voor de ontwikkelingslanden. De EU geeft dan ook voorrang aan de verbintenissen die zij in het kader van de Wereldhandelsorganisatie (WTO) (EN)(ES)(FR) en het ontwikkelingsprogramma van Doha (EN) (ES) (FR) is aangegaan. Desondanks is een herzien markttoegangsbeleid waarin specifieke problemen en markten centraal staan, van essentieel belang.

De Commissie stelt een sterker partnerschap met de lidstaten en het bedrijfsleven voor met het oog op een duidelijker, resultaatgerichtere aanpak. Hierbij moet de nadruk liggen op:

• concrete problemen waarmee ze op markten van derde landen te kampen hebben;
• identificatie van de zwakke punten van het huidige systeem;
• de wijze waarop het EU-beleid zich moet aanpassen aan de veranderingen in de mondiale economie.

De Commissie wil het huidige systeem decentraliseren om het efficiënter en transparanter te maken. Ook wenst zij beter gebruik te maken van plaatselijke kennis en projecten door gespecialiseerde communautaire teams op te zetten, bestaande uit vertegenwoordigers van de Commissie, de lidstaten en het bedrijfsleven. Ten slotte vraagt zij communautaire prioriteiten vast te stellen om zich op de meest urgente uitdagingen te concentreren.

Markttoegang in een mondiale economie in verandering

De handelsbelemmeringen in de huidige mondiale economie zijn:

• tariefbelemmeringen en moeizame douaneprocedures;
• beperkingen op de toegang tot grondstoffen;
• belemmeringen voor de handel in diensten en voor buitenlandse directe investeringen;
• restrictieve praktijken inzake overheidsopdrachten;
• toepassing van oneerlijke of discriminerende belastingregels en -praktijken (gebruik van staatssteun, subsidies en methoden die indruisen tegen de WTO-regels inzake handelsbescherming zoals antidumpingmaatregelen);
• verkeerd gebruik van ongerechtvaardigde maatregelen op het gebied van veiligheid, gezondheid en technische voorschriften;
• ontoereikende bescherming en niet-handhaving van intellectuele-eigendomsrechten (DPI).

Kenmerkend voor deze handelsbelemmeringen is dat zij gecompliceerd zijn en moeilijk kunnen worden opgespoord. Niet-tarifaire en andere belemmeringen "achter de grens" worden steeds belangrijker. Veel markttoegangsproblemen ontstaan omdat de bestaande regels niet correct worden toegepast. Alleen een betere coördinatie tussen de lidstaten, het bedrijfsleven en de Commissie kan die handelsbelemmeringen helpen opsporen, analyseren, evalueren en verwijderen.

Steun van belanghebbenden voor verandering

Uit de raadpleging van de belanghebbenden is gebleken dat de EU meer actie moet ondernemen op het gebied van markttoegang en dat daarvoor een resultaatgerichte aanpak vereist is. Aanbevolen wordt:

• de mix van beleidsinstrumenten te verbeteren;
• actief bi- en multilaterale handelsbesprekingen te gaan voeren;
• maatregelen te nemen om de gesloten overeenkomsten te doen naleven;
• de resultaten door nauwere samenwerking tussen de Commissie, de lidstaten en het bedrijfsleven te maximaliseren;
• de maatregelen ter bestrijding van de handelsbelemmeringen beter te prioriteren;
• een doeltreffender en transparantere dienst voor het bedrijfsleven aan te bieden;
• de belemmeringen voor de handel in goederen en diensten, intellectuele eigendom en investeringen uit de weg te ruimen.

De juiste mix van beleidsinstrumenten voor betere markttoegang

Eén oplossing of één mechanisme volstaat niet om handelsbelemmeringen op te heffen. Hoewel het WTO-systeem en de multilaterale samenwerking momenteel de beste garanties voor markttoegang blijven, blijkt het gebruik van bi- en multilaterale, formele en informele instrumenten essentieel. In het kader van de WTO is de succesvolle afsluiting van de Doharonde voor de EU van prioritair belang. De belangrijkste handelsnaties zijn inmiddels toegetreden tot de WTO (China) of staan op het punt om toe te treden (Rusland). Vandaar dat toetredingonderhandelingen alsmaar minder kunnen worden gebruikt als middel om de markttoegang te verbeteren. De multilaterale samenwerking zal dus worden versterkt door nieuwe onderhandelingen te gaan voeren over vrijhandelsovereenkomsten met de ASEAN, Korea, India, de Andeslanden en de landen van Midden-Amerika en door de lopende onderhandelingen met de Mercosur-landen en de Samenwerkingsraad van de Golf voort te zetten.

In het kader van het WTO-systeem is het zaak om de rechten die uit de overeenkomst over geschillenbeslechting voortvloeien, zo goed mogelijk te benutten door soepele arbitragemechanismen voor het voorkomen en oplossen van geschillen in te stellen. Daartoe zullen klachten wegens schending van bilaterale verdragen in de verordening inzake handelsbelemmeringen worden opgenomen.

Om meer invloed op de internationale samenwerking uit te oefenen, zal de positie van de EU in internationale normalisatie-instellingen worden versterkt.

Handhaving van regels is echter sterk afhankelijk van administratieve capaciteiten, opleidingsmogelijkheden en technische infrastructuren. Om deze beperkingen te verminderen, willen de Commissie en de EU de handelsgebonden hulp verruimen. De Commissie stelt ook voor derde landen aan te moedigen om van de kennisgevingsprocedures gebruik te maken en zo de handelsbeperkingen op te heffen.

Ten slotte onderstreept de Commissie dat politieke contacten en de handelsdiplomatie een steeds grotere rol spelen bij de inspanningen om handelsbelemmeringen op te heffen en een aanvulling vormen op andere beleidsinstrumenten die eveneens daarop zijn gericht.

Naar een sterker partnerschap

De Commissie stelt voor een nieuw partnerschap aan te gaan met de lidstaten en het Europese bedrijfsleven. Via deze trilaterale besprekingen kunnen betere werkwijzen worden gevonden om:

• prioriteiten bij de verwijdering van handelsbelemmeringen vast te stellen;
• gegevensbanken te koppelen;
• een netwerk van markttoegangsspecialisten te ontwikkelen.

Ter plaatse zijn de delegaties van de Commissie, de ambassades van de lidstaten en de Europese ondernemingen het best in staat om:

• problemen vast te stellen;
• uit te maken of gecoördineerde acties met verschillende specialisten noodzakelijk zijn;
• voor de follow-up ter plaatse te zorgen.

De doeltreffendheid van dit gemeenschappelijk werk hangt af van de contacten en van een systematischer samenwerking die het verzamelen van informatie vergemakkelijken, de mogelijkheid bieden nieuwe wetsvoorstellen te identificeren en plaatselijke kennis te benutten.

Het raadgevend comité Markttoegang in Brussel dient:

• aandacht te schenken aan de uitwisseling van goede praktijken;
• de nadruk te leggen op coördinatie;
• nauw samen te werken met het Comité van de verordening inzake handelsbelemmeringen.

Het algemeen raadgevend comité over het handelsbeleid (het comité van artikel 133) moet het belangrijkste discussieforum blijven, maar andere gespecialiseerde comités zullen verder een belangrijke rol spelen. De markttoegangsaangelegenheden zullen geregeld door de Commissie en het Europees Parlement worden besproken.

Prioriteiten vaststellen

Door de steeds grotere complexiteit van de handelsbelemmeringen wordt het alsmaar moeilijker ze op te sporen en weg te werken. Daarom moeten wij ons concentreren op de prioritaire gevallen, namelijk:

• de economische voordelen voor het Europese bedrijfsleven op korte en middellange termijn;
• de handelsbelemmeringen die een ernstige inbreuk op een overeenkomst vormen;
• de oplossing van het probleem binnen een redelijke termijn.

De prioriteiten worden vastgesteld naar land, sector en probleemcategorie.

De vaststelling van prioriteiten mag echter geen dwangmiddel zijn, maar moet bedoeld zijn om de middelen beter te benutten.

Een dienst die doeltreffender en transparanter is

Door preventie via een systeem van vroegtijdige waarschuwing kunnen toekomstige belemmeringen worden opgespoord en bij de bron worden bestreden. Zo zijn de probleempunten al bekend voordat een wetsvoorstel of ontwerpregelgeving werkelijkheid wordt. Het grootste probleem is de tijd die het kost om de belemmeringen uit de weg te ruimen. Het Europese bedrijfsleven heeft een snellere actie nodig die beter aangepast is aan de situatie. De Commissie stelt voor om de wijze waarop zij ontvangen klachten registreert, analyseert en behandelt, te verbeteren en te rationaliseren.

Het is de taak van het Europese bedrijfsleven om het grootste deel van de informatie over marktbelemmeringen te verstrekken. De Commissie moet op haar beurt voor de verspreiding zorgen door alle ontvangen klachten in de markttoegangsdatabank (EN) te registreren en weblinks met andere databanken tot stand te brengen om de gegevens beter toegankelijk te maken. De databank kan online worden geraadpleegd en verstrekt betrouwbare en makkelijk toegankelijke informatie over douanetarieven, handelsbelemmeringen, invoerformaliteiten en bij invoer vereiste documenten. Om de zichtbaarheid te vergroten, lanceert de Commissie in en met de lidstaten een promotiecampagne om de Europese ondernemingen ertoe aan te moedigen hun klachten te registreren. Alle zaken krijgen een eigen registratienummer, zodat ze op transparante wijze kunnen worden gevolgd. Voorts verbindt de Commissie zich ertoe de informatie in de databank geregeld bij te werken en er mettertijd nieuwe onderdelen aan toe te voegen op gebieden zoals diensten, investeringen en handhaving van intellectuele-eigendomsrechten. De Commissie onderzoekt momenteel hoe zij de markttoegangsdatabank aan de exporthelpdesk voor exporteurs in ontwikkelingslanden kan koppelen.

Conclusies

Een sterker partnerschap voor markttoegang is essentieel om Europa als wereldspeler op de kaart te zetten en bij te dragen aan de Lissabonagenda voor groei en werkgelegenheid. Het succes van dit initiatief zal afhangen van:

• de kracht van het nieuwe partnerschap;
• de terbeschikkingstelling van voldoende middelen;
• een optimaal gebruik van die middelen.

De Commissie is bereid deze uitdaging aan te nemen en nodigt alle betrokken partijen uit daar hun steentje toe bij te dragen.

Meer informatie is te vinden op de site van DG Buitenlandse handel (EN)(FR).

GERELATEERDE BESLUITEN

Mededeling van de Commissie van 4 oktober 2006 aan de Raad, het Europees Parlement, het Europees Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio's - Europa als wereldspeler - Wereldwijd concurreren [COM(2006) 567 def. - Niet in het Publicatieblad verschenen].

Laatste wijziging: 16.04.2008