Kaderbesluit betreffende de bestrijding van bepaalde vormen en uitingen van racisme en vreemdelingenhaat door middel van het strafrecht

Dit Kaderbesluit heeft ten doel ervoor te zorgen dat bepaalde ernstige uitingen van racisme en vreemdelingenhaat in de gehele Europese Unie in aanmerking komen voor doeltreffende, evenredige en afschrikkende strafrechtelijke sancties. Voorts strekt het ook tot het verbeteren en aanmoedigen van de justitiële samenwerking op het gebied.

BESLUIT

Kaderbesluit 2008/913/JBZ van de Raad van 28 november 2008 betreffende de bestrijding van bepaalde vormen en uitingen van racisme en vreemdelingenhaat door middel van het strafrecht.

SAMENVATTING

Dit Kaderbesluit, dat aansluit bij het gemeenschappelijk optreden 96/443/JBZ, is bedoeld voor de harmonisatie van de wet- en regelgeving van de EU-landen in verband met bepaalde uitingen van racisme en vreemdelingenhaat. Bepaalde ernstige uitingen van racisme en vreemdelingenhaat moeten in alle EU-landen strafbaar worden gesteld door middel van doeltreffende, evenredige en afschrikkende gevangenisstraffen.

Dit Kaderbesluit geldt voor alle misdrijven die worden gepleegd:

• op het grondgebied van de Europese Unie (EU), inclusief via informatiesystemen;
• door onderdanen van een EU-land of voor rekening van een rechtspersoon met vestigingsplaats in een EU-land. In dit verband voorziet het Kaderbesluit in criteria voor de vaststelling van de aansprakelijkheid van rechtspersonen.

„Haatuitingen”

Bepaalde gedragingen worden strafbaar gesteld, zoals:

• publiekelijk aanzetten tot geweld of haat jegens een groep personen, of een lid van die groep, die op basis van ras, huidskleur, afstamming, godsdienst, overtuiging dan wel nationale of etnische afkomst wordt gedefinieerd;
• het publiekelijk aanzetten tot geweld of haat door het publiekelijk verspreiden of uitdelen van geschriften, afbeeldingen of ander materiaal;
• uit racistische of xenofobe motieven publiekelijk vergoelijken, ontkennen of verregaand bagatelliseren van genocide, misdaden tegen de menselijkheid en oorlogsmisdaden zoals gedefinieerd in het Statuut van het Internationaal Strafhof (artikelen 6, 7 en 8) en misdaden zoals gedefinieerd in artikel 6 van het Handvest van het Internationale Militaire Tribunaal, indien de gedraging van dien aard is dat zij het geweld of de haat tegen een dergelijke groep of een lid van een dergelijke groep dreigt aan te wakkeren.

Aanzetting tot, doelbewuste deelneming aan of pogingen om de bedoelde handelingen te plegen, zijn eveneens strafbaar.

De EU-landen dienen ervoor te zorgen dat deze misdrijven bestraft worden met:

• doeltreffende, evenredige en afschrikkende sancties;
• een maximum van ten minste één jaar gevangenisstraf.

De sancties voor rechtspersonen dienen doeltreffend, evenredig en afschrikkend te zijn en moeten al dan niet strafrechtelijke boetes omvatten. Bovendien kunnen rechtspersonen andere sancties worden opgelegd, zoals:

• afsluiting van toelagen of steun van de overheid;
• tijdelijk of permanent verbod op het uitoefenen van commerciële activiteiten;
• plaatsing onder toezicht van de rechter;
• rechterlijk bevel tot ontbinding.

Het instellen van onderzoek naar of vervolging wegens racistische of xenofobe misdrijven mag niet afhankelijk zijn van aangifte of beschuldiging door een slachtoffer.

„Haatmisdrijven”

In alle gevallen moeten racistische of xenofobe motieven als verzwarende omstandigheid worden beschouwd of moeten rechtbanken de bevoegdheid krijgen dergelijke motieven in aanmerking te nemen bij de bepaling van de strafmaat.

GERELATEERDE BESLUITEN

Verslag van de Commissie aan het Europees Parlement en de Raad over de uitvoering van Kaderbesluit 2008/913/JBZ van de Raad betreffende de bestrijding van bepaalde vormen en uitingen van racisme en vreemdelingenhaat door middel van het strafrecht [ COM(2014) 27 final van 27.1.2014 - niet bekendgemaakt in het Publicatieblad].

In het verslag wordt het feit onderstreept dat een aantal lidstaten niet alle bepalingen van het Kaderbesluit volledig en/of correct heeft omgezet, meer bepaald die welke betrekking hebben op het ontkennen, vergoelijken of verregaand bagatelliseren van bepaalde internationale misdrijven.

De meeste EU-landen beschikken over bepalingen met betrekking tot het strafbaar stellen van het publiekelijk aanzetten tot door racisme en vreemdelingenhaat ingegeven geweld en haat, maar een aantal van hen lijken de bepalingen over de strafbare feiten die onder het Kaderbesluit vallen niet altijd volledig om te zetten. Ook met betrekking tot de benadering van racistische en xenofobe motieven voor misdrijven, de aansprakelijkheid van rechtspersonen en de rechtsmacht zijn enkele hiaten vastgesteld.

De Commissie zal in 2014 met het oog op de volledige en correcte omzetting van het Kaderbesluit bilaterale dialogen aangaan met de lidstaten.

Laatste bijwerking 15.06.2014