Trans-Europese energienetwerken

In de nieuwe richtsnoeren voor trans-Europese energienetwerken (TEN) wordt een lijst en een rangorde gegeven, overeenkomstig vastgestelde doelstellingen en prioriteiten, van de projecten die in aanmerking komen voor financiële steun van de Gemeenschap. Daarbij wordt met name het begrip 'project van Europees belang' geïntroduceerd. Voorts wordt de coördinatie van de projecten verbeterd en worden de nieuwe lidstaten ten volle bij de zaak betrokken.

BESLUIT

Beschikking nr. 1364/2006/EG van het Europees Parlement en de Raad van 6 september 2006 tot opstelling van richtsnoeren voor trans-Europese netwerken in de energiesector en houdende intrekking van de Beschikkingen 96/391/EG en nr. 1229/2003/EG.

SAMENVATTING

In de nieuwe richtsnoeren voor trans-Europese energienetwerken (TEN) wordt een lijst en een rangorde gegeven, overeenkomstig vastgestelde doelstellingen en prioriteiten, van de projecten die in aanmerking komen voor financiële steun van de Gemeenschap. Daarbij wordt met name het begrip "project van Europees belang" geïntroduceerd.

De doelstellingen van de TEN concretiseren

De interconnectie, de interoperabiliteit en de ontwikkeling van de trans-Europese netwerken voor het transport van elektriciteit en gas vormen een onmisbaar instrument voor de goede werking van de interne markt voor energie en de interne markt als geheel. De gebruikers krijgen op die manier een kwalitatief hoogstaander dienstverlening en een grotere keuze dankzij de diversificatie van de energiebronnen, en dat alles tegen meer concurrerende tarieven. Er moeten dus nauwere banden worden gesmeed tussen de nationale markten van het geheel van de lidstaten. In die zin zijn de nieuwe lidstaten momenteel ten volle geïntegreerd in de nieuwe communautaire richtsnoeren met betrekking tot de TEN.

De TEN spelen ook een essentiële rol voor de veiligheid en diversificatie van de energievoorziening. De interoperabiliteit met de energienetwerken van derde landen (toetredende of kandidaat-lidstaten, Europese landen, de gebieden rond de Middellandse Zee, de Zwarte Zee en de Kaspische Zee, het Midden-Oosten en de Golfregio) is van kapitaal belang.

De toegang tot de TEN draagt voorts bij tot een vermindering van het isolement van minder ontwikkelde, insulaire, geïsoleerde of perifere regio's en versterkt op die manier de territoriale samenhang binnen de Europese Unie (EU).

De onderlinge verbinding (interconnectie) van de TEN bevordert ook de duurzame ontwikkeling, met name door een betere verbinding met de installaties voor de productie van duurzame energie, maar ook door het gebruik van efficiëntere technologieën waardoor de verliezen en op die manier ook de milieurisico's die verbonden zijn met het transport en de transmissie van energie, worden beperkt.

Projecten van gemeenschappelijk belang, prioritaire projecten en projecten van Europees belang

In Beschikking nr. 1364/2006/EG wordt een lijst gegeven van projecten die in aanmerking komen voor communautaire financiering uit hoofde van Verordening (EG) nr. 2236/95 waarbij een hiërarchie wordt gemaakt met drie categorieën.

De projecten van gemeenschappelijk belang zijn de in de beschikking bedoelde elektriciteits- en gasnetwerken die beantwoorden aan de doelstellingen en prioriteiten van deze beschikking. Zij moeten uitzicht bieden op potentiële economische levensvatbaarheid. Een analyse van de milieukosten en -baten, de veiligheid van de voorziening en de territoriale samenhang maakt het mogelijk de economische levensvatbaarheid van een project te beoordelen. De projecten van gemeenschappelijk belang zijn samengebracht in een lijst in bijlage II en III van de beschikking.

Uit de projecten van gemeenschappelijk belang zijn prioritaire projecten geselecteerd. Zij worden gekenmerkt door een aanzienlijk effect op de goede werking van de interne markt, de veiligheid van de energievoorziening en de ontwikkeling van hernieuwbare energiebronnen. De prioritaire projecten, genoemd in bijlage I van de beschikking, krijgen voorrang bij de toekenning van communautaire financiële steun.

Bepaalde prioritaire projecten zijn van grensoverschrijdende aard of hebben een aanzienlijk effect op de grensoverschrijdende transportcapaciteit en worden dan projecten van Europees belang genoemd. Zij zijn eveneens opgenomen in bijlage I van de beschikking en hebben recht op prioriteit bij de communautaire financiering uit middelen van de TEN-begroting en op een bijzondere aandacht bij financiering uit hoofde van andere communautaire begrotingen.

Een gunstig kader voor de ontwikkeling van TEN

In de communautaire richtsnoeren met betrekking tot de TEN wordt onderstreept dat het belangrijk is de verwezenlijking van de relevante projecten, vooral de projecten van Europees belang, te vergemakkelijken en te versnellen.

De lidstaten moeten alle nodige maatregelen treffen om vertragingen zoveel mogelijk te beperken, met inachtneming evenwel van de regels inzake het milieu. Met name de vergunningsprocedures moeten met spoed worden afgerond. Ook de derde landen moeten de tenuitvoerlegging vergemakkelijken van de projecten die zich gedeeltelijk op hun grondgebied bevinden, overeenkomstig de bepalingen van het Verdrag inzake het Energiehandvest.

Bij de nieuwe richtsnoeren wordt ook het kader voor een versterkte coördinatie vastgelegd, meer in het bijzonder voor de projecten van Europees belang. Zo voorzien zij onder meer in een uitwisseling van informatie en de organisatie van coördinatiebijeenkomsten tussen lidstaten om de realisatie van de grensoverschrijdende netwerkonderdelen te vergemakkelijken.

Wanneer een project van Europees belang grote vertraging oploopt of uitvoeringsproblemen kent, kan bovendien een Europese coördinator worden ingeschakeld. Het is dan zijn taak om de coördinatie tussen de verschillende betrokken partijen bij de realisatie van het grensoverschrijdende delen van het netwerk te vergemakkelijken en de follow-up van het project te verzekeren.

Op verzoek van de betrokken lidstaten kan een Europese coördinator ook optreden bij andere TEN-projecten.

Uitzonderlijk karakter van de steunverlening

De eigen begroting voor TEN (jaarlijks ongeveer 20 miljoen euro) wordt in het algemeen besteed aan haalbaarheidsstudies. Later kunnen andere communautaire instrumenten worden gehanteerd om de investeringen te cofinancieren, bijvoorbeeld de structuurfondsen in de convergentieregio's.

Deze financiële steun heeft echter een uitzonderlijk karakter en mag niet tot concurrentievervalsing leiden. De norm blijft dat het aanleggen en onderhouden van energie-infrastructuur onderworpen moet blijven aan de marktwerking.

Context

De totstandbrenging en ontwikkeling van de trans-Europese netwerken, met name in de energiesector, wordt behandeld in artikel 154 van het Verdrag tot oprichting van de Europese Gemeenschap. Krachtens artikel 155 en 156 van het EG-Verdrag moeten er richtsnoeren worden aangenomen om de doelstellingen, prioriteiten en grote lijnen van de te nemen maatregelen te omschrijven.

De nieuwe communautaire richtsnoeren actualiseren de in 2003 vastgestelde richtsnoeren, die zelf reeds een actualisering waren van de eerste in 1996 aangenomen richtsnoeren.

See also

• Voor meer informatie, zie de webpagina "Trans-European Energy Networks" van Directoraat-generaal (EN)

Laatste wijziging: 05.04.2007