Het Schengeninformatiesysteem van de tweede generatie (SIS II)

 

SAMENVATTING VAN:

Verordening (EG) nr. 1987/2006 — De instelling, de werking en het gebruik van het Schengeninformatiesysteem van de tweede generatie (SIS II)

Besluit 2007/533/JBZ — De instelling, de werking en het gebruik van het Schengeninformatiesysteem van de tweede generatie (SIS II)

WAT IS HET DOEL VAN DE VERORDENING EN HET BESLUIT?

• De verordening en het besluit bieden de rechtsgrondslag voor SIS II, dat officiële signaleringen* van personen en voorwerpen bevat. De architectuur van het systeem en de verantwoordelijkheden en rechten van de betrokkenen worden erin vastgesteld.
• De verordening heeft betrekking op de toegang tot de Europese Unie (EU) en de verwerking van signaleringen van onderdanen van niet-EU-landen.
• Het besluit heeft betrekking op signaleringen van personen en voorwerpen in verband met de politiële en justitiële samenwerking in strafzaken.
• Hoewel SIS II twee rechtsgrondslagen heeft, functioneert het als één informatiesysteem. Veel van de artikelen in de verordening en het besluit zijn dezelfde.

KERNPUNTEN

Architectuur. SIS II bestaat uit de volgende onderdelen:

• een centraal systeem (centrale SIS II) met:
  • een technisch en administratief ondersteunende functie (CS-SIS) met een databank (SIS II-databank), die zich in Straatsburg (Frankrijk) bevindt, en een back-up voor als het systeem uitvalt, in de buurt van Salzburg (Oostenrijk);
  • een uniforme nationale interface (NI-SIS);
• een nationaal systeem (N.SIS II) in elk land in het Schengengebied, waarin gegevens worden opgenomen, bijgewerkt, gewist en opgezocht, en dat communiceert met het centrale SIS II;
• een communicatie-infrastructuur tussen CS-SIS en de NI-SIS waarmee een versleuteld virtueel netwerk tot stand wordt gebracht.

Kosten

• De EU-begroting dekt de kosten voor het opzetten, de werking en het onderhoud van het centrale SIS II en de communicatie-infrastructuur.
• De landen in het Schengengebied dekken de kosten voor het opzetten, de werking en het onderhoud van elk N.SIS II.

Procedureregels

• Voorafgaand aan een signalering moet een EU-land nagaan of de zaak gepast, relevant en belangrijk genoeg is om opneming in SIS II te rechtvaardigen.
• SIS II bevat uitsluitend categorieën gegevens die vereist zijn voor het specifieke doel van de signalering. Deze omvatten zaken zoals de naam, het geslacht, de geboorteplaats en -datum, foto’s en vingerafdrukken van een persoon, en de reden voor de signalering.
• Bij foto’s en vingerafdrukken moet door middel van een speciale kwaliteitscontrole worden vastgesteld dat aan een minimale gegevenskwaliteitsnorm is voldaan.
• Signaleringen van personen en voorwerpen mogen niet langer worden bewaard dan nodig is voor het nagestreefde doel.
• Signaleringen van personen worden na drie jaar automatisch gewist, behalve wanneer het signalerende land na toetsing besluit tot verlenging.
• Signaleringen van voorwerpen, zoals voertuigen, boten, luchtvaartuigen en containers, mogen maximaal vijf jaar worden bewaard, en signaleringen van voorwerpen met het oog op inbeslagname of gebruik als bewijsmateriaal in een strafprocedure mogen maximaal tien jaar worden bewaard. Beide bewaartermijnen kunnen worden verlengd.
• De maatregelen die moeten worden genomen om verwarring te voorkomen of om misbruik van identiteit te corrigeren.
• De in SIS II verwerkte gegevens mogen niet worden doorgegeven aan of ter beschikking worden gesteld van niet-EU-landen of internationale organisaties.
• Als een land van oordeel is dat de te nemen maatregel als reactie op een signalering in strijd is met zijn nationale recht, kan het land aangeven dat het op zijn grondgebied geen maatregelen zal nemen door een markering aan te brengen in de signalering.

Signaleringscategorieën

Verordening (EG) nr. 1987/2006 heeft betrekking op signaleringen (en de daaraan verbonden voorwaarden) van niet-EU-burgers met het oog op weigering van toegang of verblijf omdat zij een gevaar vormen voor de openbare orde of de nationale veiligheid. Dit is met name het geval wanneer de betrokkene:

• in een EU-land schuldig is bevonden aan een strafbaar feit waarvoor een gevangenisstraf van ten minste één jaar geldt;
• vermoedelijk een ernstig misdrijf heeft gepleegd of voornemens is te plegen;
• is onderworpen aan een bevel tot verwijdering, weigering van toegang of uitzetting dat nog steeds van kracht is.

Besluit 2007/533/JBZ betreft de signaleringen die worden gebruikt ter ondersteuning van operationele samenwerking tussen politiediensten en justitiële autoriteiten in strafzaken, en de relevante procedures om deze in te dienen en eraan gevolg te geven. Deze hebben betrekking op:

• personen die met het oog op aanhouding ten behoeve van uitlevering of overlevering worden gezocht op basis van een Europees aanhoudingsbevel;
• vermiste personen die in bescherming moeten worden genomen en/of van wie de verblijfplaats moet worden nagegaan;
• personen zoals getuigen of iemand die is opgeroepen of wordt gezocht met het oog op een gerechtelijke procedure;
• personen of voertuigen, vaartuigen, luchtvaartuigen en containers die worden gezocht ten behoeve van onopvallende of gerichte controles met het oog op de vervolging van strafbare feiten en ter voorkoming van gevaar voor de openbare veiligheid en, in het geval van de voorwerpen, indien duidelijk is dat ze in verband staan met een ernstig misdrijf;
• voorwerpen (zoals motorvoertuigen, aanhangers, vuurwapens, blanco officiële documenten, identiteitspapieren en bankbiljetten) die worden gezocht met het oog op inbeslagneming of als bewijsmiddel in een strafprocedure.

Het besluit voorziet uitdrukkelijk in de mogelijkheid om gegevens (nummer, land van afgifte en soort document) over gestolen, verduisterde, anderszins vermiste of ongeldig gemaakte paspoorten uit te wisselen met leden van Interpol.

De volgende entiteiten hebben toegang tot de gegevens in SIS II:

• nationale autoriteiten die verantwoordelijk zijn voor:
  • grenscontroles;
  • politie- en douanecontroles;
  • de instelling van strafvervolging en van gerechtelijke onderzoeken voorafgaand aan tenlastelegging;
  • visumverlening en de afgifte van verblijfstitels;
• de Europese Politiedienst (Europol): deze mag gegevens direct bevragen, maar voor het gebruik van de bij die bevraging gevonden informatie is de toestemming van het betrokken Schengenland vereist;
• nationale leden van Eurojust en hun assistenten, maar niet het eigen personeel van Eurojust. De gebruikers mogen slechts toegang hebben tot de gegevens die voor het vervullen van hun taken noodzakelijk zijn.

Verantwoordelijkheden

Elk Schengenland doet het volgende:

• zijn eigen N.SIS II en de aansluiting ervan op het centrale systeem opzetten, doen functioneren en onderhouden;
• een autoriteit aanwijzen, de nationale SIS II-instantie (N.SIS II-instantie). Deze heeft de centrale verantwoordelijkheid voor het nationale SIS II-project en voor de goede werking en beveiliging van het nationale systeem;
• een nationale autoriteit aanwijzen, het Sirene-bureau, die ervoor zorgt dat alle aanvullende informatie* wordt uitgewisseld met gebruikmaking van de communicatie-infrastructuur. De bureaus coördineren de controle op de kwaliteit van de in SIS II opgenomen informatie;
• de protocollen en technische procedures om de compatibiliteit van zijn N.SIS II met CS-SIS te waarborgen, toepassen, teneinde de verzending van gegevens snel en efficiënt te doen plaatsvinden;
• de juistheid en actualiteit van de gegevens, alsmede de rechtmatige opneming van de gegevens in SIS II waarborgen. Het land mag alleen de door hem ingevoerde gegevens wijzigen, aanvullen, verbeteren, bijwerken of verwijderen;
• een veiligheidsplan vaststellen om de gegevens te beschermen en onbevoegde toegang te voorkomen;
• de voorschriften inzake het beroepsgeheim en de geheimhoudingsplicht toepassen;
• in zijn N.SIS II elke uitwisseling van persoonsgegevens in CS-SIS vastleggen als geen gebruik wordt gemaakt van nationale kopieën;
• ervoor zorgen dat elke instantie met toegangsrecht tot SIS II-gegevens de verordening en het besluit naleeft;
• het personeel voorzien van een degelijke opleiding over regels inzake gegevensbeveiliging en -bescherming;
• de aansprakelijkheid dragen voor enige schade die door personen wordt geleden ten gevolge van het gebruik van N.SIS II;
• ervoor zorgen dat oneigenlijk gebruik van in SIS II opgenomen gegevens en de eventuele uitwisseling van aanvullende informatie aan effectieve, evenredige en afschrikkende sancties worden onderworpen.

Een beheersautoriteit (eu-LISA) is verantwoordelijk voor:

• het operationeel beheer van het centrale SIS II zodat het 24 uur per dag en 7 dagen per week functioneert;
• de communicatie-infrastructuur (het toezicht erop, de beveiliging ervan en de coördinatie van de betrekkingen met de EU-landen);
• een veiligheidsplan, met inbegrip van noodmaatregelen, om gegevens en kritieke infrastructuur te beschermen en onbevoegde toegang of onbevoegd gebruik te voorkomen (de Commissie doet hetzelfde voor de communicatie-infrastructuur);
• het toepassen van de voorschriften inzake het beroepsgeheim en de geheimhoudingsplicht;
• het vastleggen van elke toegang tot en alle uitwisseling van persoonsgegevens in CS-SIS;
• procedures om de resultaten, de kosteneffectiviteit, de beveiliging en de kwaliteit van de dienstverlening van SIS II te toetsen;
• het jaarlijks bekendmaken van statistieken over de categorieën signaleringen en de frequentie waarmee de EU-landen SIS II bevragen.

Gegevensbescherming

• De verwerking van gevoelige gegevenscategorieën (ras, etnische afstamming, politieke opvattingen, godsdienstige of levensbeschouwelijke overtuigingen, lidmaatschap van een vakbond, gegevens over gezondheid of seksuele geaardheid) is verboden.
• Een individu heeft het recht om feitelijk onjuiste gegevens over zichzelf te laten verbeteren of te laten verwijderen indien deze onrechtmatig werden opgenomen, en te worden geïnformeerd over de genomen maatregelen.
• Informatie die onontbeerlijk is voor wettelijke maatregelen of voor de bescherming van de rechten en vrijheden van derden, mogen niet aan de betrokkene* worden meegedeeld.
• Een individu kan juridische stappen nemen om toegang te krijgen tot een signalering die zichzelf betreft, deze te verbeteren, te verwijderen, er informatie over te verkrijgen of er een vergoeding voor te krijgen.
• De nationale controleautoriteiten waken over de rechtmatigheid van de verwerking en de overdracht van SIS II-persoonsgegevens en aanvullende informatie in hun land. Ze verrichten ten minste om de vier jaar een controle.
• De Europese Toezichthouder voor gegevensbescherming (EDPS) controleert de verwerking van gegevens door de beheersautoriteit en zorgt ervoor dat er ten minste om de vier jaar een audit wordt verricht. Het auditrapport wordt toegezonden aan het Europees Parlement, de beheersautoriteit, de Commissie en de nationale controleautoriteiten.
• De nationale controleautoriteiten en de EDPS werken nauw samen, wisselen relevante informatie uit en komen elk jaar ten minste twee keer bijeen.
• In Besluit 2007/533/JBZ staat dat in het kader van dit besluit verwerkte persoonsgegevens onder het Verdrag van de Raad van Europa van 1981 tot bescherming van personen met betrekking tot de geautomatiseerde verwerking van persoonsgegevens vallen.

VANAF WANNEER ZIJN DE VERORDENING EN HET BESLUIT VAN TOEPASSING?

De verordening is van toepassing sinds 17 januari 2007.

Het besluit is van toepassing sinds 28 augustus 2007.

ACHTERGROND

Herziening van het rechtskader voor SIS II

Op 19 november 2018 heeft de Raad drie verordeningen over het gebruik van het Schengeninformatiesysteem vastgesteld, die de huidige verordening en het huidige besluit geleidelijk vervangen om mogelijke lacunes in het systeem op te vullen en verschillende essentiële wijzigingen met betrekking tot de soorten signaleringen door te voeren (zie de samenvatting van „Een versterkt Schengeninformatiesysteem”). Dit zal helpen om de strijd tegen terrorisme en ernstige vormen van criminaliteit te versterken en een hoog niveau van veiligheid in de hele EU te verzekeren, en het migratiebeheer ondersteunen.

Het nieuwe rechtskader bestaat uit de verordeningen:

• op het gebied van politiële en justitiële samenwerking in strafzaken (Verordening (EU) 2018/1862);
• op het gebied van grenscontroles (Verordening (EU) 2018/1861);
• voor de terugkeer van illegaal verblijvende onderdanen van derde landen (Verordening (EU) 2018/1860).

De nieuwe verordeningen, die tot december 2021 geleidelijk van kracht moeten worden, voorzien in aanvullende categorieën signaleringen in het systeem, zoals:

• signaleringen met het oog op onderzoekscontroles, een tussenstap tussen onopvallende controles en gerichte controles, die het mogelijk maken om een persoon vragen te stellen;
• signaleringen van onbekende verdachten of gezochte personen, die voorzien in de invoering in SIS van vingerafdrukken of handpalmafdrukken die zijn aangetroffen op de plaats van een ernstig misdrijf of terroristisch incident en waarvan wordt aangenomen dat ze van een dader zijn;
• preventieve signaleringen van kinderen die een risico op ontvoering door ouders lopen, en van kinderen en kwetsbare personen die voor hun eigen bescherming moeten worden verhinderd te reizen (bijvoorbeeld als reizen kan leiden tot het risico op een gedwongen huwelijk, vrouwelijke genitale verminking of mensenhandel);
• signaleringen met het oog op terugkeer, een signalering in verband met aan illegaal verblijvende onderdanen van niet-EU-landen uitgevaardigde terugkeerbesluiten, waardoor de uitwisseling van informatie in verband met terugkeerbesluiten wordt verbeterd.

Daarnaast voorzien ze in een uitbreiding van de lijst voorwerpen waarvoor signaleringen kunnen worden opgenomen, waaronder valse documenten en waardevolle identificeerbare voorwerpen, alsook IT-apparatuur.

Bovendien wordt de invoering van signaleringen in SIS met betrekking tot inreisverboden voor onderdanen van derde landen verplicht.

De verordeningen voorzien in de mogelijkheid om gezichtsopnamen te gebruiken voor identificatiedoeleinden, met name om de samenhang van de grenscontroleprocedures te garanderen. Hierdoor wordt het ook mogelijk om een DNA-profiel op te nemen om de identificatie van vermiste personen te vergemakkelijken in gevallen waarin vingerafdrukgegevens, foto’s of gezichtsopnamen niet beschikbaar zijn of niet geschikt zijn voor identificatie.

Europol heeft toegang tot alle gegevenscategorieën in SIS en kan aanvullende informatie uitwisselen met de nationale Sirene-bureaus van de EU. Daarnaast moeten de EU-landen Europol informeren over hits wanneer een persoon wordt gezocht in verband met een terroristisch misdrijf. Met het oog op de in zijn mandaat uiteengezette doeleinden heeft het Europese Grens- en kustwachtagentschap (Frontex) ook toegang tot de signaleringscategorieën in SIS.

Meer informatie

Zie voor meer informatie:

• Het Schengeninformatiesysteem (Europese Commissie).

KERNBEGRIPPEN

BELANGRIJKSTE DOCUMENTEN

Verordening (EG) nr. 1987/2006 van het Europees Parlement en de Raad van 20 december 2006 betreffende de instelling, de werking en het gebruik van het Schengeninformatiesysteem van de tweede generatie (SIS II) (PB L 381 van 28.12.2006, blz. 4-23)

Achtereenvolgende wijzigingen aan Verordening (EG) nr. 1987/2006 werden in de basistekst opgenomen. Deze geconsolideerde versie is enkel van documentaire waarde.

Besluit 2007/533/JBZ van de Raad van 12 juni 2007 betreffende de instelling, de werking en het gebruik van het Schengeninformatiesysteem van de tweede generatie (SIS II) (PB L 205 van 7.8.2007, blz. 63-84)

Zie de geconsolideerde versie.

GERELATEERDE DOCUMENTEN

Verordening (EU) 2018/1726 van het Europees Parlement en de Raad van 14 november 2018 betreffende het Agentschap van de Europese Unie voor het operationeel beheer van grootschalige IT-systemen op het gebied van vrijheid, veiligheid en recht (eu-LISA), tot wijziging van Verordening (EG) nr. 1987/2006 en Besluit 2007/533/JBZ van de Raad en tot intrekking van Verordening (EU) nr. 1077/2011 (PB L 295 van 21.11.2018, blz. 99-137)

Zie de geconsolideerde versie.

Verordening (EU) 2018/1860 van het Europees Parlement en de Raad van 28 november 2018 betreffende het gebruik van het Schengeninformatiesysteem voor de terugkeer van illegaal verblijvende onderdanen van derde landen (PB L 312 van 7.12.2018, blz. 1-13)

Verordening (EU) 2018/1861 van het Europees Parlement en de Raad van 28 november 2018 betreffende de instelling, de werking en het gebruik van het Schengeninformatiesysteem (SIS) op het gebied van grenscontroles, tot wijziging van de Overeenkomst ter uitvoering van het Akkoord van Schengen en tot wijziging en intrekking van Verordening (EG) nr. 1987/2006 (PB L 312 van 7.12.2018, blz. 14-55)

Zie de geconsolideerde versie.

Verordening (EU) 2018/1862 van het Europees Parlement en de Raad van 28 november 2018 betreffende de instelling, de werking en het gebruik van het Schengeninformatiesysteem (SIS) op het gebied van politiële en justitiële samenwerking in strafzaken, tot wijziging en intrekking van Besluit 2007/533/JBZ van de Raad en tot intrekking van Verordening (EG) nr. 1986/2006 van het Europees Parlement en de Raad en Besluit 2010/261/EU van de Commissie (PB L 312 van 7.12.2018, blz. 56-106)

Zie de geconsolideerde versie.

Uitvoeringsbesluit (EU) 2016/1345 van de Commissie van 4 augustus 2016 betreffende minimumnormen voor de gegevenskwaliteit van vingerafdrukrecords in het Schengeninformatiesysteem van de tweede generatie (SIS II) (PB L 213 van 6.8.2016, blz. 15-20)

Uitvoeringsbesluit 2013/115/EU van de Commissie van 26 februari 2013 tot vaststelling van het Sirene-handboek en andere uitvoeringsmaatregelen voor het Schengeninformatiesysteem van de tweede generatie (SIS II) (PB L 71 van 14.3.2013, blz. 1-36)

Zie de geconsolideerde versie.

Verordening (EU) nr. 1077/2011 van het Europees Parlement en de Raad van 25 oktober 2011 tot oprichting van een Europees Agentschap voor het operationeel beheer van grootschalige IT-systemen op het gebied van vrijheid, veiligheid en recht (PB L 286 van 1.11.2011, blz. 1-17)

Zie de geconsolideerde versie.

Besluit 2007/171/EG van de Commissie van 16 maart 2007 tot vaststelling van de netwerkvereisten voor het Schengeninformatiesysteem II (derde pijler) (PB L 79 van 20.3.2007, blz. 29-37)

Laatste bijwerking 28.12.2020