Zesde kaderprogramma (2000-2006): lucht- en ruimtevaart

Dit specifieke programma beoogt het Europese onderzoekspotentieel in de lucht- en ruimtevaartsector te vergroten teneinde de veiligheid, de bescherming van het milieu en het concurrentievermogen van de industrie te verbeteren.

BESLUIT

Beschikking 2002/834/EG van de Raad van 30 september 2002 tot vaststelling van een specifiek programma voor onderzoek, technologische ontwikkeling en demonstratie: "Structurering van de Europese onderzoeksruimte" (2002-2006) [Publicatieblad L 294 van 29.10.2002].

SAMENVATTING

De ruimte is niet langer het exclusieve jachtterrein van de ruimtedeskundigen. Ruimtetechnologieën zijn vandaag aanwezig op alle gebieden van het economisch, maatschappelijk en cultureel leven. Dit is des te meer het geval omdat de ruimtevaartindustrie van strategisch belang is in termen van technologie, economie, defensie en werkgelegenheid.

Europa kan bogen op een belangrijke rol op dit gebied, met groepen als EADS, Airbus, BAE Systems en Arianespace, die partners uit de hele Europese Unie (EU) bijeenbrengen en hun vooraanstaande plaats tonen in projecten zoals dat van de Airbus A380, de raket Ariane 5, het GMS-initiatief (mondiaal bewakingssysteem voor het milieu en de veiligheid) en het satellietnavigatiesysteem Galileo.

Parallel daarmee is het vliegtuig het vervoermiddel dat in de afgelopen decennia de spectaculairste groei heeft gekend. Deze ontwikkeling van de luchtvaartsector brengt echter luchthavencongestie en oververzadiging van de luchtverkeersgeleidingssystemen met zich.

De in het zesde kaderprogramma voor deze prioriteit (EN) opgenomen begroting bedraagt 1 075 miljoen euro en de acties zijn geconcentreerd op de twee volgende belangrijke gebieden:

A) LUCHTVAART

Veiligheid, rendabiliteit en duurzaamheid zijn de drie prioriteiten van de Europese luchtvaartsector. In het verslag "Europese luchtvaart: vooruitzichten voor 2020" wordt aandacht besteed aan vijf grote doelstellingen:

• het aantal ongevallen met een factor vijf verminderen;
• de geluidsemissie van vliegtuigen halveren;
• de uitstoot van kooldioxide (CO2) per passagierskilometer halveren;
• de uitstoot van NOx (stikstofmonoxide) met 80% verminderen;
• een luchtverkeersgeleidingssysteem ontwikkelen dat jaarlijks 16 miljoen vluchten kan begeleiden met luchthavens die 24 uur op 24 operationeel zijn en een groter comfort bieden aan de passagiers.

Overeenkomstig deze aanbevelingen zal het onderzoek worden toegespitst op de volgende vier gebieden:

• versterking van het concurrentievermogen: de doelstelling is het voor de drie sectoren van de luchtvaartindustrie (body, motoren en uitrusting) mogelijk te maken hun concurrentievermogen te versterken door de ontwikkelingskosten op korte en lange termijn te verminderen met respectievelijk 20% en 50% en de directe exploitatiekosten terug te dringen met respectievelijk 20% en 50%, en tegelijk het comfort van de passagiers te verbeteren.De onderzoeksactiviteiten worden toegespitst op intelligente systemen en productie, nieuwe luchtvaartuigconcepten, aërodynamica, motortechnologieën, verbetering van de leefomstandigheden aan boord, benutting van multimediadiensten, enz.
• vermindering van de milieueffecten in termen van uitstoot en lawaai: wat de emissies betreft, moeten de in het Protocol van Kyoto vastgelegde doelstellingen worden behaald. Het is de bedoeling de CO2-uitstoot met 50% te verlagen op lange termijn en de NOx-uitstoot met 60% en 80% op respectievelijke korte en lange termijn. Wat het lawaai betreft, is het de bedoeling de geluidshinder te beperken buiten de luchthavenomgeving door het geluidsniveau met 4-5 decibel (dB) te verminderen op korte termijn en met 10 dB op lange termijn.De onderzoeksactiviteit is toegespitst op motortechnologieën die lage emissies mogelijk maken, op geavanceerde lawaaibeperkingssystemen en op materialen die bestand zijn tegen hoge temperaturen.
• verbetering van de veiligheid van luchtvaartuigen: het oogmerk is het aantal ongevallen op korte termijn te halveren en op lange termijn met een factor vijf te verminderen teneinde zo de toename van het luchtverkeer te compenseren.De onderzoeksactiviteit is toegespitst op de studie van veiligheidsmodellen, geavanceerde veiligheidsystemen, enz.
• verhoging van de exploitatiecapaciteit en verbetering van de veiligheid van het luchtvervoersysteem: de doelstelling is het gebruik van het luchtruim en de luchthavens te optimaliseren teneinde de vertragingen te verminderen via een geïntegreerd verkeersgeleidingssysteem (Europees gemeenschappelijke luchtruim).De onderzoekswerkzaamheden zijn voornamelijk gericht op communicatiesystemen, verkeersgeleidings- en bewakingssystemen aan boord en op de grond en de invoering van nieuwe concepten zoals "free light" of vlucht zonder beperkingen binnen een Europees ATM-systeem(Asynchronous Transfert Mode/beheer van het luchtverkeer).

B) RUIMTEVAART

De verovering van de ruimte is een belangrijk element van de hedendaagse technologische wereld. Satelliettoepassingen worden steeds meer in het dagelijks leven gebruikt in talrijke sectoren: landbouw, visserij, vervoer, telecommunicatie, milieu, veiligheid, enz.

In samenwerking met het Europees Ruimte-Agentschap (ESA) heeft de EU een echte gemeenschappelijke strategie ontwikkeld die uitgaat van het toenemende belang van toepassingen uit de ruimtevaart voor het geheel van de economische, sociale en culturele activiteiten in de hedendaagse wereld. Het is de bedoeling de grote krachtlijnen vast te leggen van een Europees ruimtevaartbeleid dat wordt ondersteund door het geheel van de lidstaten.

Er worden drie grote acties gepland:

• Het Europese satellietnavigatieprogramma Galileo: satellietnavigatie maakt het voor een ontvanger van een zend-/ontvangsttoestel mogelijk om dankzij de ontvangst van de signalen van verschillende satellieten op elk moment met grote precisie de exacte lengte- en breedtegraad van zijn positie te kennen.Het onderzoek wordt toegespitst op de ontwikkeling van ontvangers, multisectorale gebruikersapparatuur, enz.
• Het GMS-systeem: het GMS-initiatief is opgestart om Europa een onafhankelijke en permanente toegang te geven tot de informatiestromen uit de ruimte. De doelstelling is natuurrampen en industriële ongevallen te voorkomen en te verzachten en tegelijk de verbintenissen op het gebied van de vermindering van de uitstoot van broeikasgassen na te komen.De onderzoeksactiviteiten zijn toegespitst op de ontvangers en prototypes voor diensten die een antwoord bieden op specifieke behoeften, zoals het mondiale milieu, het bodemgebruik, de woestijnvorming, de bestrijding van rampen, enz.
• Satelliettelecommunicatie: hier is het de bedoeling om voor de communicatiesector het ruimtesegment en het terrestrische segment beter te integreren.

GERELATEERDE BESLUITEN

Groenboek: Europees ruimtevaartbeleid [COM(2003) 17 def. - Niet verschenen in het Publicatieblad]. In de praktijk vormt de ruimtevaart voor Europa al geruime tijd een bron van vooruitgang en technologisch en commercieel succes. Op ruimtevaart gebaseerde systemen spelen reeds een niet weg te cijferen rol in talrijke aspecten van het dagelijks leven van de Europese burgers: satellietcommunicatiesystemen, aardobservatiesystemen, voorspelling van natuurrampen, enz.

Tegen die achtergrond worden in dit, door de Europese Commissie en de ESA samengestelde groenboek de troeven en zwakheden van de Europese ruimtevaartsector besproken. In het verslag worden essentiële problemen behandeld zoals de onafhankelijke toegang van de EU tot de ruimte, de vereiste wetenschappelijk kennis, de industriële en technologische basis, de relevante markten, de personele middelen, het wettelijke en institutioneel kader, de internationale samenwerking en de milieu- en veiligheidsaspecten.

Laatste wijziging: 04.01.2007