—

Cypra Ltd, vertegenwoordigd door T. Andreou, dikigoros,

—

de Cypriotische regering, vertegenwoordigd door M. Chatzigeorgiou als gemachtigde,

—

de Griekse regering, vertegenwoordigd door I. Chalkias en A. Vasilopoulou als gemachtigden,

—

de Poolse regering, vertegenwoordigd door B. Majczyna als gemachtigde,

—

de Europese Commissie, vertegenwoordigd door D. Bianchi en D. Triantafyllou als gemachtigden,

1

Het verzoek om een prejudiciële beslissing betreft de uitlegging van de bepalingen van verordening (EG) nr. 854/2004 van het Europees Parlement en de Raad van 29 april 2004 houdende vaststelling van specifieke voorschriften voor de organisatie van de officiële controles van voor menselijke consumptie bestemde producten van dierlijke oorsprong (PB L 139, blz. 206), zoals gewijzigd bij verordening (EG) nr. 1791/2006 van de Raad van 20 november 2006 (PB L 363, blz. 1; hierna: „verordening nr. 854/2004”).

2

Dit verzoek is ingediend in het kader van een geding tussen Cypra Limited (hierna: „Cypra”), eigenaar en exploitant van een particulier slachthuis voor varkens, schapen en geiten in de provincie Nicosia (Cyprus), en de Kypriaki Dimokratia (Republiek Cyprus), vertegenwoordigd door het ministerie van Landbouw, Natuurlijke Rijkdommen en Milieu en door de directeur van de veterinaire dienst, over de weigering van laatstgenoemde om in te gaan op het verzoek van Cypra om een officiële dierenarts naar dat slachthuis te sturen teneinde het slachten te controleren op welbepaalde dagen en tijdstippen.

3

De punten 4 tot en met 6, 8 en 9 van de considerans van verordening nr. 854/2004 luiden als volgt:

[...]

4

Artikel 2 van die verordening, met als opschrift „Definities”, bepaalt:

„1.   Voor de doeleinden van deze verordening zijn de volgende definities van toepassing:

[...]

[...]”

5

Artikel 4, leden 7 en 9, van die verordening luidt:

„7.   In het geval van slachthuizen, wildverwerkingsinrichtingen en uitsnijderijen die vers vlees in de handel brengen, voert de officiële dierenarts de in de leden 3 en 4 bedoelde audittaken uit.

[...]

9.   De aard en de intensiteit van de audittaken met betrekking tot individuele inrichtingen hangen af van het beoordeelde risico. De bevoegde autoriteit beoordeelt daartoe regelmatig:

6

In artikel 5 van die verordening, met als opschrift „Vers vlees”, is het volgende bepaald:

„De lidstaten zorgen ervoor dat de officiële controles van vers vlees overeenkomstig bijlage I worden uitgevoerd.

[...]

[...]”

7

Bijlage I bij verordening nr. 854/2004, met als opschrift „Vers vlees”, bepaalt in sectie I, hoofdstuk II, B:

8

Sectie III van die bijlage, met als opschrift „Verantwoordelijkheden en frequentie van controles”, bepaalt in hoofdstuk II:

9

Bij brief van 5 maart 2007 heeft Cypra de bevoegde veterinaire diensten in kennis gesteld van haar slachtprogramma voor de maanden april en mei 2007 en hun verzocht om de controles te organiseren voor de slachtactiviteiten die zouden plaatsvinden op de in die brief vermelde dagen en tijdstippen, waarbij zij met name aangaf dat op zondag diende te worden geslacht om contractuele verplichtingen voor de uitvoer van varkensvlees naar Griekenland na te komen.

10

Op 9 maart 2007 heeft Cypra haar verzoek herhaald, waarbij zij preciseerde dat zijzelf het programma en het werkrooster van haar slachthuis bepaalde.

11

Dat verzoek is afgewezen. Tegen deze beslissing heeft Cypra beroep aangetekend.

12

De rechter in eerste aanleg heeft het beroep verworpen, in hoofdzaak door de aanvaarding van de door verweerders opgeworpen exceptie, volgens welke de weigering om het verzoek van verzoekster in te willigen „niet neerkomt op het verzuim van een door de wet opgelegde verplichting, maar op een niet-handelen berustend op een discretionaire bevoegdheid”, en derhalve geen op rechtsgevolg gerichte handeling vormde waartegen krachtens artikel 146 van de grondwet beroep openstond.

13

Het Anotato Dikastirio Kyprou (hoogste gerechtshof van Cyprus), waarbij hoger beroep is ingesteld, is van oordeel dat de uitlegging van verordening nr. 854/2004 aan de orde is. Het vraagt zich af welke verplichtingen op de bevoegde nationale autoriteiten rusten en wat de grenzen zijn van de discretionaire bevoegdheid waarover die autoriteiten beschikken in het kader van de toepassing van die verordening.

14

Daarop heeft het Anotato Dikastirio Kyprou de behandeling van de zaak geschorst en het Hof de volgende prejudiciële vragen gesteld:

15

Met zijn twee vragen, die tezamen moeten worden onderzocht, wenst de verwijzende rechter in wezen te vernemen of de bepalingen van verordening nr. 854/2004 aldus moeten worden uitgelegd dat het aan de bevoegde autoriteit staat om het tijdstip waarop dieren moeten worden geslacht te bepalen, met het oog op de aanwijzing van een officiële dierenarts die bij de slacht controles moet verrichten, dan wel dat die autoriteit verplicht is een dergelijke dierenarts te sturen op de door het slachthuis vastgestelde dagen en tijdstippen zonder zich daartegen te kunnen verzetten.

16

Ter wille van de uitlegging van de bepalingen van verordening nr. 854/2004 moet om te beginnen worden opgemerkt dat deze verordening is gebaseerd op artikel 168, lid 4, sub b, VWEU, dat de bescherming van de volksgezondheid tot doel heeft.

17

In dat verband bepaalt punt 4 van de considerans van die verordening dat „de officiële controles van producten van dierlijke oorsprong [...] alle aspecten [dienen] te bestrijken die van belang zijn voor de bescherming van de volksgezondheid en, indien nodig, de gezondheid en het welzijn van dieren”. Uit de punten 8 en 9 van de considerans volgt dat „[e]r [...] officiële controles van de productie van vlees nodig [zijn] om na te gaan of de exploitanten van levensmiddelenbedrijven de hygiënevoorschriften naleven en voldoen aan de in de communautaire wetgeving vastgelegde criteria en doelstellingen” en dat „[g]elet op hun specifieke deskundigheid, [...] officiële dierenartsen de aangewezen personen [zijn] om controles en inspecties van slachthuizen [...] uit te voeren [...]”.

18

Artikel 1 van verordening nr. 854/2004 stelt de specifieke voorschriften vast voor de organisatie van de officiële controles van producten van dierlijke oorsprong.

19

Wat de door de officiële dierenartsen uit te voeren controles betreft, bepaalt artikel 5, lid 1, van verordening nr. 854/2004 dat de officiële dierenarts in slachthuizen inspecties uitvoert overeenkomstig de algemene voorschriften van bijlage I, sectie I, hoofdstuk II, bij die verordening. Dat artikel bepaalt voorts, in lid 5, dat er voldoende officiële dierenartsen moeten zijn om de uit hoofde van bijlage I vereiste controles met de in sectie III, hoofdstuk II, voorgeschreven frequentie te verrichten.

20

Meer in het bijzonder bepaalt sectie I, hoofdstuk II, B, punt 1, sub b, van bijlage I bij verordening nr. 854/2004, dat de bevoegde autoriteit van een lidstaat ervoor dient te zorgen dat een officiële dierenarts aanwezig is in de slachthuizen om een antemortemkeuring uit te voeren, welke keuring plaatsvindt binnen 24 uur na aankomst van de dieren in het slachthuis en minder dan 24 uur vóór het slachten.

21

De bepalingen van verordening nr. 854/2004 voorzien dus niet alleen in een beoordelingsbevoegdheid betreffende de risico’s voor de volksgezondheid en voor de gezondheid van de dieren, maar ook in de verplichting voor de bevoegde autoriteiten om toe te zien op de aard en de snelheid van de vastgestelde procedures en om te beschikken over het nodige personeel.

22

In dat verband bevat verordening nr. 854/2004, zoals de Poolse en de Cypriotische regering alsook de Europese Commissie terecht hebben aangegeven, geen enkele bepaling betreffende het werkrooster en de feestdagen van de bevoegde autoriteiten en regelt zij a fortiori niet nader of bedoelde autoriteiten op zon- en feestdagen over personeel dienen te beschikken. Sectie I, hoofdstuk II, B, punt 1, sub b, van bijlage I bij die verordening voorziet immers slechts in een tijdskader voor bepaalde activiteiten van de officiële dierenartsen.

23

Dienaangaande is het overeenkomstig de algemene beginselen waarop de Europese Unie is gebaseerd en die de betrekkingen tussen de Unie en de lidstaten beheersen, ingevolge artikel 5 VEU, de taak van de lidstaten de uitvoering van de Unieregelingen op hun grondgebied te verzekeren. Voor zover het Unierecht, daaronder begrepen de algemene beginselen ervan, hiervoor geen gemeenschappelijke voorschriften bevat, gaan de nationale autoriteiten bij de uitvoering van die regelingen te werk volgens de formele en materiële bepalingen van hun nationaal recht (zie met name arresten Dominikanerinnen-Kloster Altenhohenau, C‑285/93, EU:C:1995:398, punt 26; Karlsson e.a., C‑292/97, EU:C:2000:202, punt 27, en Azienda Agricola Giorgio, Giovanni en Luciano Visentin e.a., C‑495/00, EU:C:2004:180, punt 39).

24

Aangezien verordening nr. 854/2004 ter zake geen enkel gemeenschappelijk voorschrift bevat, staat in beginsel niets eraan in de weg dat de bevoegde autoriteiten de feestdagen vaststellen en weigeren tijdens die dagen officiële dierenartsen naar de slachthuizen te sturen. Bovendien kan de bevoegde autoriteit niet worden verplicht om te voldoen aan elk controleverzoek van de slachthuizen, aangezien verordening nr. 854/2004 geen dergelijke verplichting oplegt aan de lidstaten.

25

Alleen de bevoegde autoriteit beschikt immers over informatie betreffende alle slachthuizen, zodat enkel zij kan beslissen, daarbij rekening houdend met de taken die zij in de verschillende slachthuizen dient te verrichten, of de sanitaire slachtcontroles op de door het slachthuis voorgestelde dagen kunnen worden uitgevoerd. De bevoegde autoriteit moet aldus, in overleg met de verantwoordelijke personen van de slachthuizen, kunnen bepalen wanneer de officiële dierenartsen de controles zullen uitvoeren waarin is voorzien bij artikel 5, lid 1, van verordening nr. 854/2004, dat verwijst naar bijlage I, sectie I, hoofdstuk II, bij die verordening.

26

Wanneer de lidstaten maatregelen ter uitvoering van een Unieregeling vaststellen, dienen zij hun discretionaire bevoegdheid evenwel uit te oefenen met inachtneming van met name de algemene beginselen van het Unierecht (zie in die zin arresten Mulligan e.a., C‑313/99, EU:C:2002:386, punt 35, en Azienda Agricola Giorgio, Giovanni en Luciano Visentin e.a., EU:C:2004:180, punt 40), waaronder de beginselen van rechtszekerheid, bescherming van het gewettigd vertrouwen, evenredigheid en non-discriminatie (arrest Kurt und Thomas Etling e.a., C‑230/09 en C‑231/09, EU:C:2011:271, punt 74).

27

Teneinde de in punt 26 van het onderhavige arrest vermelde beginselen in acht te nemen en met het oog op de planning van de door artikel 5 van verordening nr. 854/2004 vereiste officiële controles, kan de bevoegde autoriteit derhalve weigeren officiële dierenartsen te sturen op de door de slachthuizen voorgestelde dagen en tijdstippen tenzij er een objectieve noodzaak bestaat om op een dergelijke dag te slachten.

28

Daarentegen staat het aan de slachthuizen om, teneinde de slachttijden vast te stellen, de bevoegde autoriteiten vooraf en binnen een redelijke termijn kennis te geven van de datum en het tijdstip waarop de dieren zullen worden geslacht, zodat die autoriteiten een dierenarts kunnen sturen op het gevraagde tijdstip. In dat verband staat het aan de verwijzende rechter, teneinde te verzekeren dat niet wordt afgedaan aan de doeltreffendheid van de bepalingen van verordening nr. 854/2004, om te beoordelen in hoeverre de slachtaanvraag in casu voldoende van tevoren is geformuleerd om de bevoegde autoriteit in staat te stellen om de komst van een officiële dierenarts te organiseren, en of er een objectieve noodzaak bestaat om op zondag te slachten.

29

Gelet op een en ander moet op de gestelde vragen worden geantwoord dat de bepalingen van verordening nr. 854/2004 aldus moeten worden uitgelegd dat zij in beginsel niet eraan in de weg staan dat de bevoegde autoriteit het tijdstip bepaalt waarop dieren moeten worden geslacht, met het oog op de aanwijzing van een officiële dierenarts die bij de slacht controles moet verrichten, en weigert een dergelijke dierenarts te sturen op de door het slachthuis vastgestelde dagen en tijdstippen, tenzij er een objectieve noodzaak bestaat om op een dergelijke dag te slachten, hetgeen ter beoordeling van de verwijzende rechter staat.

30

Ten aanzien van de partijen in het hoofdgeding is de procedure als een aldaar gerezen incident te beschouwen, zodat de verwijzende rechterlijke instantie over de kosten heeft te beslissen. De door anderen wegens indiening van hun opmerkingen bij het Hof gemaakte kosten komen niet voor vergoeding in aanmerking.

Het Hof (Eerste kamer) verklaart voor recht:

De bepalingen van verordening (EG) nr. 854/2004 van het Europees Parlement en de Raad van 29 april 2004 houdende vaststelling van specifieke voorschriften voor de organisatie van de officiële controles van voor menselijke consumptie bestemde producten van dierlijke oorsprong, zoals gewijzigd bij verordening (EG) nr. 1791/2006 van de Raad van 20 november 2006, moeten aldus worden uitgelegd dat zij in beginsel niet eraan in de weg staan dat de bevoegde autoriteit het tijdstip bepaalt waarop dieren moeten worden geslacht, met het oog op de aanwijzing van een officiële dierenarts die bij de slacht controles moet verrichten, en weigert een dergelijke dierenarts te sturen op de door het slachthuis vastgestelde dagen en tijdstippen, tenzij er een objectieve noodzaak bestaat om op een dergelijke dag te slachten, hetgeen ter beoordeling van de verwijzende rechter staat.