—

gezien titel V van het Verdrag betreffende de Europese Unie (VEU), en met name de artikelen 42 en 43,

—

gezien de doelstellingen van de EU op het gebied van koolstofneutraliteit tegen 2030 en 2050,

—

gezien de routekaart voor klimaatverandering en defensie van 9 november 2020,

—

gezien het concept voor een geïntegreerde aanpak van klimaatverandering en veiligheid van 5 oktober 2021,

—

gezien het EU-concept voor milieubescherming en energieoptimalisering in het kader van door de EU geleide militaire operaties en missies,

—

gezien Verordening (EU) 2021/697 van het Europees Parlement en de Raad van 29 april 2021 tot oprichting van het Europees Defensiefonds (1), met name overweging 60, waarin wordt verwezen naar het streven dat 30 % van de begrotingsuitgaven van de Unie klimaatdoelen ondersteunen, en overweging 61, waarin wordt gerefereerd aan de ambitie om tot 2027 7,5 % en 10 % van de jaarlijkse uitgaven aan biodiversiteitsdoelstellingen te besteden,

—

gezien Verordening (EU) 2021/947 van het Europees Parlement en de Raad van 9 juni 2021 tot vaststelling van het instrument voor nabuurschapsbeleid, ontwikkeling en internationale samenwerking — Europa in de wereld (2) (de NDICI-verordening), met name overweging 49 ten aanzien van de klimaatbijdrage van 30 %,

—

gezien de mededeling van de Commissie van 8 juli 2020 over een waterstofstrategie voor een klimaatneutraal Europa (COM(2020)0301),

—

gezien het actieplan van de NAVO inzake klimaatverandering en veiligheid,

—

gezien het strategiedocument van de EDEO van juni 2016 “Een integrale strategie voor het buitenlands en veiligheidsbeleid van de Europese Unie” en de bijbehorende vervolgverslagen,

—

gezien de conclusies van de Raad van 22 januari 2018 over de geïntegreerde aanpak van externe conflicten en crises,

—

gezien de conclusies van de Raad van 10 december 2018 over vrouwen, vrede en veiligheid,

—

gezien de conclusies van de Raad van 20 januari 2020 over klimaatdiplomatie,

—

gezien de conclusies van de Raad van 25 januari 2021 over klimaat- en energiediplomatie — verwezenlijking van de externe dimensie van de Europese Green Deal,

—

gezien de conclusies van de Raad van 17 juni 2020 en van 10 mei 2021 over veiligheid en defensie,

—

gezien de gezamenlijke mededeling van de Commissie en de hoge vertegenwoordiger van de Unie voor buitenlandse zaken en veiligheidsbeleid van 7 juni 2017 getiteld “Een strategische aanpak van weerbaarheid in het externe optreden van de EU” (JOIN(2017)0021),

—

gezien het jaarlijks activiteitenverslag van de Commissie 2020 — Defensie-industrie en Ruimtevaart,

—

gezien de mededeling van de Commissie van 24 februari 2021, getiteld “Een klimaatveerkrachtig Europa tot stand brengen — de nieuwe EU-strategie voor aanpassing aan de klimaatverandering” (COM(2021)0082),

—

gezien de duurzameontwikkelingsdoelstellingen van de VN,

—

gezien het onderzoeksverslag van de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties van 21 juni 2021 over klimaatverandering,

—

gezien de besluiten van NAVO-leiders in juni 2021 op het gebied van klimaat en veiligheid,

—

gezien het mondiaal klimaat- en veiligheidsverslag (World Climate and Security Report) van de International Military Council on Climate and Security van juni 2021,

—

gezien het eindverslag uit 2021 van het BIOSEC-project “Biodiversiteit en veiligheid”, dat tijdens de periode 2016-2020 werd gefinancierd door de Europese Onderzoeksraad,

—

gezien het project van de denktank Adelphi “Weathering Risk: A Climate and Security Risk and Foresight Assessment”,

—

gezien door de EU medegefinancierde projecten, zoals “FREXUS: Improving security and climate resilience in a fragile context through the water-energy-food security Nexus” in de Sahel,

—

gezien VN-documenten over menselijke veiligheid en over de verantwoordelijkheid om te beschermen,

—

gezien zijn resolutie van 7 juli 2021 over de samenwerking tussen de EU en de NAVO in het kader van de trans-Atlantische betrekkingen (3),

—

gezien zijn resolutie van 3 juli 2018 over klimaatdiplomatie (4),

—

gezien artikel 54 van zijn Reglement,

—

gezien het verslag van de Commissie buitenlandse zaken (A9-0084/2022),

A.

overwegende dat de Russische aanvalsoorlog tegen Oekraïne de Europese veiligheidsorde op ongekende wijze op de proef stelt en alle sectoren van de Unie en haar lidstaten dwingt sterker, veerkrachtiger en minder afhankelijk te worden, met name op het gebied van defensie, veiligheid, cyberveiligheid en kritieke infrastructuur, maar ook op het gebied van energie, met inbegrip van energie-efficiëntie;

B.

overwegende dat omgevingsfactoren de menselijke en de staatsveiligheid op verschillende directe en indirecte manieren kunnen beïnvloeden;

C.

overwegende dat klimaatverandering en klimaatgerelateerde effecten, waaronder milieuaantasting, biodiversiteitsverlies, ontbossing, woestijnvorming, extreme weersomstandigheden, water- en voedselschaarste, luchtverontreiniging en natuurrampen, het ontstaan van conflicten of crisissen in de hand werken en al een bedreiging vormen voor de lokale, regionale en internationale veiligheid, stabiliteit en vrede; overwegende dat klimaatverandering, waarvan de gevolgen reeds duidelijk zijn en volgens voorspellingen op de middellange en lange termijn zullen toenemen, een steeds dominantere risicoverhogende factor is geworden, voor zover zij voordien bestaande crisisfactoren mee kan versterken (zoals een toename van de economische ongelijkheid of sterke politieke onderdrukking), en een nieuwe veiligheidsuitdaging vormt die om adequate middelen vraagt, samen met hybride en cyberdreigingen;

D.

overwegende dat de verbanden tussen klimaatverandering en conflicten complex kunnen zijn en dat concrete gevolgen van klimaatverandering voor conflicten meestal specifiek van de context afhangen; overwegende dat een meer systematische en uitgebreide uitwisseling en kruisbestuiving tussen de wetenschappelijke gemeenschappen die aan het verband tussen klimaat en veiligheid werken, moeten worden ondersteund;

E.

overwegende dat klimaatverandering centraal blijft staan in de agenda voor vrede en veiligheid als ultieme “verveelvoudiging van de bedreigingen”, die de bestaande sociale, economische en milieurisico’s vergroot die de onrust kunnen aanwakkeren en mogelijk tot gewelddadige conflicten kunnen leiden; overwegende dat de milieu- en klimaatveranderingen en de gevolgen ervan, in combinatie met andere factoren, de voordien bestaande kwetsbaarheden, spanningen en risico’s verergeren in plaats van altijd een aanleiding of een rechtstreekse oorzaak te zijn van gewapende conflicten tussen staten of internationale conflicten; overwegende dat klimaatverandering de veiligheid van mensen verschillend kan beïnvloeden, afhankelijk van hun gender, sociaal-economische status, leeftijd, seksuele gerichtheid, etniciteit, godsdienst (of het ontbreken daarvan), handicap, bekwaamheid enz.; overwegende dat met name gemarginaliseerde groepen vaak onevenredig zwaar worden getroffen door klimaatverandering; overwegende dat met de klimaatverandering gerelateerde veiligheidsrisico’s vooral economisch achtergestelde bevolkingsgroepen treffen en sociaaleconomische gevolgen hebben; overwegende dat klimaatverandering negatieve gevolgen heeft voor het culturele en natuurlijke erfgoed van de getroffen gebieden;

F.

overwegende dat de klimaatcrisis zowel de veiligheid van mensen als die van staten onder druk zet; overwegende dat de klimaatverandering verschillende draagvlakken heeft met politieke, etnische en sociaal-economische dynamieken, en een directe aanjager van conflicten is aangezien zij bijdraagt tot een hoger rampenrisico en extra druk legt op ecosystemen, en een bedreiging vormt voor het levensonderhoud van mensen, de water- en voedselzekerheid en de kritieke infrastructuur, onder meer doordat zij verandering in landgebruik en milieuaantasting met zich meebrengt;

G.

overwegende dat de stijgende zeespiegel reeds heeft geleid tot overstromingen en verzilting, hetgeen een groot veiligheids- en existentieel risico voor laaggelegen kustgebieden en eilanden met zich meebrengt; overwegende dat volgens het geactualiseerde Groundswell-verslag van 2021 van de Wereldbank 216 miljoen mensen zich tegen 2050 door klimaatverandering genoodzaakt kunnen zien om binnen hun land te verhuizen; overwegende dat in het verslag ook wordt gesteld dat onmiddellijke en concrete maatregelen de omvang van klimaatmigratie aanzienlijk kunnen verminderen; overwegende dat waterschaarste een veelzijdige impact heeft op de menselijke veiligheid en de sociaal-politieke stabiliteit; overwegende dat de watervoorziening als gevolg van klimaatverandering zal worden beïnvloed, met name in ontwikkelingslanden, terwijl de mondiale vraag naar water zal toenemen; overwegende dat klimaatverandering het risico op droogte en overstromingen vergroot; overwegende dat de gevolgen van klimaatverandering voor voedselprijzen bestaansmiddelen ondermijnen en ontheemding, ziekten en hongersnood in de hand werken, hetgeen leidt tot migratie op een ongekende schaal;

H.

overwegende dat de gevolgen van veranderende klimatologische omstandigheden voor de beschikbaarheid van natuurlijke hulpbronnen in de Sahel, in combinatie met factoren als bevolkingsgroei, zwak bestuur en uitdagingen op het gebied van grondbezit, hebben geleid tot een grotere concurrentiestrijd om schaarse natuurlijke hulpbronnen — met name vruchtbare grond en water — en hebben geresulteerd in spanningen en conflicten tussen gemeenschappen en bestaansgroepen;

I.

overwegende dat klimaatverandering een bepalende factor voor de strategische omgeving is omdat zij risico’s versterkt en beperkingen creëert; overwegende dat de klimaatnoodtoestand gevolgen heeft gecreëerd voor het internationale systeem, waar hij geopolitieke spanningen kan verergeren en het evenwicht tussen grote mogendheden kan verschuiven; overwegende dat de klimaatveranderingsthematiek door kwaadwillende actoren wordt uitgebuit om hun invloed te vergroten of vijandelijkheden aan te moedigen; overwegende dat het smelten van de poolijskappen geopolitieke spanningen doet toenemen, met name rond de Noordpool;

J.

overwegende dat de Amerikaanse strijdmacht meer militair materieel en infrastructuur heeft verloren aan natuurrampen dan aan gewapende conflicten in Afghanistan en Irak samen; overwegende dat de regering van Biden positieve inspanningen heeft geleverd om klimaatverandering te bestrijden, onder meer door zich opnieuw aan te sluiten bij de Overeenkomst van Parijs en door klimaatverandering op te nemen in haar tussentijdse strategische richtsnoeren voor nationale veiligheid;

K.

overwegende dat strijdmachten een van de grootste verbruikers van fossiele brandstoffen ter wereld zijn;

L.

overwegende dat de binnenlandse olie- en gasproductie van de Unie gestaag afneemt; overwegende dat de Unie sterk en in toenemende mate afhankelijk is van energie, waarbij alle lidstaten netto-importeurs zijn van energie uit een beperkt aantal derde landen en dat de energieafhankelijkheid in de periode 2000-2019 is gestegen van 56 % tot 61 %; overwegende dat in een recente studie de koolstofvoetafdruk van de militaire sector in de lidstaten — inclusief zowel de nationale strijdmachten als de militaire technologie-industrie in de EU — in 2019 werd geraamd op ongeveer 24,8 miljoen ton CO2-equivalent; overwegende dat voor de energietransformatie alsmede voor geavanceerde wapensystemen toegang nodig is tot kritieke grondstoffen, waarvan de toeleveringsketens in sommige gevallen nieuwe kwetsbaarheden met zich meebrengen, ook voor gespecialiseerde kmo’s in de Europese defensiesector, met name indien deze ketens door een beperkt aantal derde landen worden gedomineerd;

M.

overwegende dat vervoersbrandstoffen volgens het Europees Defensieagentschap (EDA) goed waren voor 52 % van het energieverbruik van de 22 lidstaten die gegevens hebben verstrekt voor 2016 en 2017 (landen die 96,9 % van de totale defensie-uitgaven van de EDA-lidstaten vertegenwoordigen); overwegende dat militaire infrastructuur en gebouwen volgens dezelfde EDA-enquête eveneens grootverbruikers zijn van energie, waarbij in 2017 alleen al verwarming goed was voor gemiddeld 32 % van het energieverbruik van de strijdmacht van de lidstaten, en 75 % van deze energie werd opgewekt met olie en aardgas;

N.

overwegende dat de Unie en haar lidstaten vanwege de Russische aanvalsoorlog tegen Oekraïne een einde willen maken aan de invoer van fossiele brandstoffen uit Rusland; overwegende dat de Russische aanval op de Europese veiligheidsorde er ook toe leidt dat de Europese strijdkrachten minder afhankelijk moeten worden van de invoer van fossiele brandstoffen, terwijl hun militaire kracht en de doeltreffendheid van hun missies tegelijkertijd moeten worden vergroot;

O.

overwegende dat sommige EU-lidstaten hun uitgestrekte militair aangewezen gebieden gebruiken om de biodiversiteit te beschermen, bijvoorbeeld door helikoptervluchten boven broedgebieden te vermijden;

P.

overwegende dat milieucriminaliteit een veel voorkomende criminele activiteit in de wereld is en een belangrijk veiligheidsprobleem vormt; overwegende dat er op dit gebied nauwere samenwerking nodig is tussen de EU en de partnerlanden door landen te ondersteunen bij het ontwikkelen van hun capaciteiten om milieucriminaliteit aan te pakken;

Q.

overwegende dat milieucriminaliteit de op drie na grootste, opbrengsten genererende criminaliteitssector ter wereld is geworden, die drie keer zo snel is gegroeid als de wereldeconomie; overwegende dat in een verslag van Interpol en het Milieuprogramma van de VN van 2016 wordt geschat dat de opbrengsten van milieucriminaliteit jaarlijks goed zijn voor 258 miljard USD, met inbegrip van illegale handel in wilde dieren en planten, misdrijven op het gebied van bosbouw en visserij, illegale handel in afvalstoffen en illegale mijnbouw;

R.

overwegende dat in een verslag van Interpol, RHIPTO en het wereldwijde initiatief tegen transnationale georganiseerde misdaad van 2018 is vastgesteld dat milieucriminaliteit de grootste financiële aanjager van conflicten is en de grootste bron van inkomsten is voor niet-statelijke gewapende groeperingen en terroristische organisaties, nog vóór traditionele illegale activiteiten zoals ontvoering voor losgeld en drugshandel;

S.

overwegende dat de defensiesector niet wordt genoemd in de Overeenkomst van Parijs van 2015, en dat het aan de nationale regeringen is om te beslissen of zij de inspanningen tot beperking van de klimaatverandering van de defensiesector opnemen in hun nationale toezeggingen in het kader van het Raamverdrag van de Verenigde Naties inzake klimaatverandering (UNFCCC); overwegende dat alle sectoren moeten bijdragen tot de vermindering van emissies en zich tegelijkertijd moeten aanpassen aan klimaatverandering om de doelstellingen van de Unie op het gebied van koolstofneutraliteit te verwezenlijken en operationele doeltreffendheid te handhaven; overwegende dat Frankrijk in september 2020 zijn nieuwe defensie-energiestrategie heeft bekendgemaakt met 34 aanbevelingen om het energieverbruik van zijn strijdmachten te verminderen en te optimaliseren en zijn energiezekerheid te vergroten;

T.

overwegende dat zelfs een klein nucleair conflict dramatische humanitaire gevolgen zou hebben en het klimaat op zeer negatieve wijze zou beïnvloeden met als gevolg hongersnood en kortere groeiperioden gedurende meerdere jaren;

U.

overwegende dat veiligheid centraal moet staan in het milieudenken, met het oog op realistische, langdurige en efficiënte duurzameontwikkelingsoplossingen die de menselijke veiligheid en wereldwijde stabiliteit waarborgen; overwegende dat bijgevolg in het externe optreden van de Unie steeds meer rekening moet worden gehouden met klimaatverandering en milieuoverwegingen als een belangrijk veiligheidsrisico, en derhalve strategieën en concepten, procedures, civiele en militaire hardware en infrastructuur, vermogensopbouw met inbegrip van opleiding en, in voorkomend geval, haar institutionele kader en verantwoordingsmechanismen moeten worden aangepast; overwegende dat het veiligheids- en defensiebeleid van de Unie en haar instrumenten direct moeten bijdragen tot het voorkomen en verminderen van de negatieve veiligheidseffecten van de klimaatnoodtoestand; overwegende dat het verband tussen klimaat en veiligheid moet worden aangepakt door de volledige uitrusting van instrumenten voor governance en vredesopbouw;

V.

overwegende dat klimaatveiligheidsmaatregelen, met name het anticiperen op en zich aanpassen aan de effecten van klimaatverandering op de strategische omgeving en de missies van de strijdmachten, en de financiering daarvan, gezien de veiligheidseffecten van klimaatverandering en klimaatgerelateerde gevolgen, ook beschouwd moeten worden als een bijdrage aan defensie en veiligheid; overwegende dat het NDICI een uitgavenstreefcijfer heeft van 30 % van zijn begroting van 80 miljard EUR over een periode van zeven jaar ter ondersteuning van klimaatacties, en tussen 7,5 en 10 % per jaar voor milieubescherming en biodiversiteitsdoelstellingen;

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

11.

12.

13.

14.

15.

16.

17.

18.

19.

20.

21.

22.

23.

24.

25.

26.

27.

28.

29.

30.

31.

32.

33.

34.

35.

36.

37.

38.

39.

40.

41.

42.

43.

44.

45.

46.

47.

48.

49.

50.

51.

52.

53.

54.

55.

56.

57.

58.

59.

60.