—

gezien het deel inzake schuld en de houdbaarheid van schuld van het actieprogramma van Addis-Abeba (1),

—

gezien de rapporten van de secretaris-generaal van de Verenigde Naties van 22 juli 2014, 2 augustus 2016 en 31 juli 2017 over de houdbaarheid van de buitenlandse schuld en ontwikkeling,

—

gezien de beginselen van de VN-Conferentie over handel en ontwikkeling (UNCTAD) inzake het verantwoord verstrekken en opnemen van overheidskrediet,

—

gezien het stappenplan van de UNCTAD over de duurzame herschikking van staatsschulden (april 2015),

—

gezien de operationele richtsnoeren van de G20 over duurzame financiering,

—

gezien resolutie 68/304 van de Algemene Vergadering van de VN van 9 september 2014 getiteld "Towards the establishment of a multilateral legal framework for sovereign debt restructuring processes",

—

gezien resolutie 69/319 van de Algemene Vergadering van de VN van 10 september 2015 over de grondbeginselen van de herstructurering van overheidsschulden,

—

gezien de richtsnoeren inzake buitenlandse schulden en mensenrechten van het Bureau van de Hoge Commissaris voor de rechten van de mens,

—

gezien zijn resolutie over financiële middelen voor ontwikkeling (2) van 19 mei 2015, met name de paragrafen 10. 26, 40, 46 en 47,

—

gezien het rapport van de denktank "Global Financial Integrity"waarin de omvang en samenstelling van illegale geldstromen worden geraamd,

—

gezien de Belgische wet ter bestrijding van de activiteiten van aasgierfondsen van 12 juli 2015 (Belgisch Staatsblad van 11 september 2015),

—

gezien artikel 52 van zijn Reglement,

—

gezien het verslag van de Commissie ontwikkelingssamenwerking (A8-0129/2018),

A.

overwegende dat het oplossen van de problemen van de staatsschuld van ontwikkelingslanden een belangrijk element van de internationale samenwerking is en kan bijdragen tot het verwezenlijken van de doelstellingen voor duurzame ontwikkeling (SDG's) in de ontwikkelingslanden;

B.

overwegende dat voor de verwezenlijking van de SDG's in de ontwikkelingslanden enorme investeringen nodig zijn, en dat de financieringskloof thans wordt geraamd op ongeveer 2,5 miljard dollar per jaar (3);

C.

overwegende dat leningen een van de mogelijke bronnen van ontwikkelingsfinanciering zijn; overwegende dat leningen verantwoord en voorspelbaar moeten zijn; overwegende dat de kosten ervan volledig moeten worden gecompenseerd door de opbrengst van de betrokken investeringen en dat de risico's van schulden zorgvuldig moeten worden geëvalueerd en aangepakt;

D.

overwegende dat de schuldencrisis van de ontwikkelingslanden in de jaren tachtig en negentig en een brede campagne voor de verlichting van de schulden hebben geleid tot de lancering door het IMF en de Wereldbank van het Initiatief ten behoeve van arme landen met een zware schuldenlast (HIPC) en het Multilaterale initiatief voor schuldvermindering (MDRI), om deze landen te helpen bij de verwezenlijking van de millenniumdoelstellingen voor ontwikkeling;

E.

overwegende dat het HIPC en het MDRI niet volstaan om een einde te maken aan de schuldencrisis;

F.

overwegende dat deze initiatieven en de snelle prijsstijging van de grondstoffen de financiën van talrijke ontwikkelingslanden hebben gespekt en dat de buitengewoon lage rentetarieven sinds de financiële crisis van 2008 de schuldhoudbaarheid eveneens hebben geschraagd; overwegende dat de grondstofprijzen sinds 2008 echter gedaald zijn; overwegende dat in verpauperde landen een nieuwe schuldencrisis is ontstaan en dat Mozambique, Tsjaad, Congo en Gambia niet in staat zijn om te betalen;

G.

overwegende dat schuldencrises die worden veroorzaakt door dalende grondstoffenprijzen en volatiele kapitaalstromen een voortdurende bedreiging vormen voor schuldhoudbaarheid, vooral in ontwikkelingslanden, die afhankelijk blijven van de export van grondstoffen;

H.

overwegende dat het aantal ontwikkelingslanden dat door het IMF en de Wereldbank wordt ingeschaald als gebukt gaande onder een onhoudbare schuld en een hoog of middelhoog risico, is gestegen en dat de meeste laaginkomenslanden nu tot een van deze categorieën behoren;

I.

overwegende dat volgens het IMF het mediane schuldniveau in Afrika bezuiden de Sahara aanzienlijk is toegenomen, van 34 % van het bbp in 2013 tot 48 % in 2017;

J.

overwegende dat diverse landen, waaronder Ethiopië, Ghana en Zambia, schuldenniveaus hebben van 50 % of meer van het bbp, en overwegende dat dit een aanzienlijke schuldenlast vormt, rekening houdend met de lage belastingbasis in de meeste Afrikaanse landen;

K.

overwegende dat de schuldaflossing als percentage van regeringsuitgaven sinds 2013 aanzienlijk is toegenomen, en overwegende dat er daardoor aanzienlijk minder gelegenheden zijn voor overheidsinvesteringen;

L.

overwegende dat de situatie van de overheidsschulden in de wereld in de afgelopen decennia ingrijpend is veranderd met de opkomst van particuliere investeerders en China als voornaamste actoren;

M.

overwegende dat de samenstelling van de schulden van de ontwikkelingslanden is geëvolueerd en dat de particuliere schuldeisers en de handelsvoorwaarden een steeds belangrijkere rol spelen waarbij de blootstelling aan de volatiliteit van de financiële markten steeds meer toeneemt, met gevolgen voor de leefbaarheid van de schuld; overwegende dat leningen in nationale valuta het wisselkoersrisico wegnemen, maar dat het tekort aan nationaal kapitaal ertoe kan leiden dat deze situatie ongunstig of niet-realiseerbaar wordt;

N.

overwegende dat de schuldhoudbaarheid niet alleen wordt bedreigd door de verslechtering van de ruilvoet, maar ook door natuurrampen en door de mens veroorzaakte rampen, ongunstige ontwikkelingen en de volatiliteit van de internationale financiële markten, onverantwoorde kredieten en leningen, het slechte beheer van de overheidsfinanciën, het misbruik van fondsen en corruptie; overwegende dat een betere werking van het mobiliseren van binnenlandse middelen grote mogelijkheden biedt voor het verbeteren van de schuldhoudbaarheid;

O.

overwegende dat de capaciteit van de belastingdiensten in en de kennisoverdracht naar de partnerlanden moet worden vergroot;

P.

overwegende dat de beginselen van de UNCTAD voor het verantwoord verstrekken en opnemen van overheidskrediet en de operationele richtsnoeren van de G20 inzake duurzame ontwikkeling nuttige bijdragen leveren voor het vastleggen van een regelgevingskader, maar dat in de eerste plaats onverantwoorde praktijken moeten worden uitgebannen dankzij transparante beginselen, bindende en afdwingbare regelingen en, waar dit gerechtvaardigd is, ook sancties;

Q.

overwegende dat de schuldhoudbaarheid van landen afhangt van hun schuldvoorraad, maar ook van de directe of indirecte garanties (eventuele passiva) die zij kunnen geven, alsmede van andere factoren; overwegende dat publiek-private partnerschappen vaak daaraan verbonden garanties omvatten en dat ook de risico's van de toekomstige redding van banken aanzienlijk kunnen zijn;

R.

overwegende dat de analyse van de leefbaarheid van de schuld niet alleen toegespitst mag zijn op economische overwegingen zoals de vooruitzichten voor economische groei van de debiteurlidstaat en zijn capaciteit om de schuldfinanciering te verzekeren, maar dat hierbij ook rekening moet worden gehouden met de impact van de schuldenlast op de capaciteit van het land om alle mensenrechten na te leven;

S.

overwegende dat het toenemende gebruik van publiek-private partnerschappen (PPP's) in ontwikkelingslanden krachtens het externe investeringsplan van de EU en het pact met Afrika van de G20 de kans op schulden nog kan doen toenemen; overwegende dat investeerders in PPP′s worden beschermd door bilaterale investeringsverdragen, met name door de mechanismen voor het oplossen van geschillen tussen investeerder en staat, die investeerders in staat stellen een proces aan te spannen tegen de gastlanden;

T.

overwegende dat door regimes verfoeilijke schulden worden aangegaan om corrupte transacties of andere onrechtmatige operaties mogelijk te maken die bij de schuldeisers bekend zijn en een grote belasting voor de bevolking betekenen, met name voor de meest kwetsbare bevolkingsgroepen;

U.

overwegende dat transparantie van leningen aan de regeringen van ontwikkelingslanden van cruciaal belang is om verantwoordelijkheid van leningen te verzekeren; overwegende dat een gebrek aan transparantie een sleutelfactor was bij de onverantwoorde leningen aan Mozambique, die werden verstrekt zonder dat ernstig werd nagegaan of het land ze kon terugbetalen en vervolgens verborgen werden gehouden voor de financiële markten en de bevolking van Mozambique;

V.

overwegende dat een verfoeilijke schuld gedefinieerd wordt als een door een regime aangegane schuld, die tot doel heeft maatregelen tegen het belang van staatsburgers te financieren, waarvan de crediteuren op de hoogte waren; overwegende dat het gaat om een persoonlijke schuld van het regime dat de schuld is aangegaan bij schuldeisers die zich zeer goed bewust waren van de intenties van de kredietnemer; overwegende dat over dit concept echter geen consensus bestaat omdat bepaalde schuldeisers zich er sterk tegen verzetten;

W.

overwegende dat het mobiliseren van binnenlandse middelen met name wordt verhinderd door belastingontwijking en schadelijke fiscale concurrentie en door het wegsluizen van winsten door transnationale ondernemingen; overwegende dat het initiatief van de OESO inzake de grondslaguitholling en winstverschuiving (BEPS) moet worden toegejuicht, maar dat het niet volstaat om dit verschijnsel te bestrijden; overwegende dat er een intergouvernementeel orgaan voor fiscale samenwerking onder de auspiciën van de VN moet worden opgericht om ontwikkelingslanden in staat te stellen op gelijke voet deel te nemen aan de mondiale hervorming van bestaande internationale fiscale regels, zoals het Parlement heeft gevraagd in zijn resolutie van 6 juli 2016 over fiscale rulings en andere maatregelen van vergelijkbare aard of met vergelijkbaar effect (4);

X.

overwegende dat de illegale geldstromen van de ontwikkelingslanden en opkomende industrielanden worden geraamd op 1 miljard dollar per jaar en dat hierdoor voortdurend nationale middelen uit deze landen worden weggesluisd die vooral nodig zijn voor de verwezenlijking van de SDG's; overwegende dat deze stromen de buitenlandse leningen in de hand werken en de terugbetalingscapaciteit ondergraven;

Y.

overwegende dat het verwezenlijken van de Agenda 2030 en de Addis Abeba-actieagenda met zich meebrengt dat nieuwe financieringsopties voor de SDG's moeten worden overwogen, zoals het invoeren van belastingen op financiële transacties en een belasting op transacties in vreemde valuta; overwegende dat volgens ramingen van de Bank voor Internationale Betalingen (BIB) een belasting op transacties in vreemde valuta van 0,1 % de SDG's in alle laaginkomenslanden en lagere-middeninkomenslanden gemakkelijk zou financieren (5);

Z.

overwegende dat illegale geldstromen moeten worden aangepakt zodat ze tegen 2030 volledig zijn drooggelegd, met name door de strijd aan te gaan met fiscale fraude en door internationale samenwerking te intensifiëren aan de hand van maatregelen om de bekendmaking van fiscale gegevens aan de bevoegde overheden en fiscale transparantie, zowel in het land van herkomst als in het land van bestemming, te vergemakkelijken;

AA.

overwegende dat de procedures bij niet-aflossing van schulden door landen fundamenteel verschillen van insolventieprocedures voor ondernemingen die in nationale rechtsgebieden gevestigd zijn, en dat er in dit verband geen onafhankelijke arbitrage bij een rechtbank bestaat; overwegende dat kortlopende kredieten, die aan voorwaarden zijn verbonden en in tranches worden betaald, worden verstrekt door het IMF, dat tot taak heeft de stabiliteit van het internationale financiële stelsel te waarborgen; overwegende dat de Club van Parijs van crediteurlanden alleen besluiten over schuldverlichting neemt met betrekking tot officiële bilaterale leningen door haar leden; overwegende dat de Club van Londen met haar particuliere crediteuren alleen beslissingen neemt over commerciële bankleningen door haar leden; overwegende dat er geen permanent forum is voor gecoördineerde besluitvorming over schuldherstructurering door alle crediteuren voor een land met een zware schuldenlast;

AB.

overwegende dat het IMF het belangrijkste forum blijft om kwesties over de herstructurering van staatsschuld te bespreken, met aanzienlijke invloed op de EU en haar lidstaten;

AC.

overwegende dat aasgierfondsen die azen op debiteuren in nood en die ingrijpen in het proces ter herstructurering van hun schulden, geen wettelijke en juridische steun voor hun schadelijke activiteiten mogen krijgen, en dat in dit verband extra maatregelen moeten worden genomen;

AD.

overwegende dat schuldverlichting laaginkomenslanden weliswaar nieuwe mogelijkheden heeft geboden, maar dat dient te worden opgemerkt dat het gaat om een eenmalige interventie om de schuldhoudbaarheid te herstellen die de redenen van de opeenstapeling van niet-duurzame schulden niet aanpakt, en dat uitdagingen zoals corruptie, zwakke instellingen en kwetsbaarheid voor externe schokken eerst moeten worden aangepakt;

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

11.

12.

13.

14.

15.

16.

17.

18.

19.

20.

21.

22.

23.

24.

25.

26.

27.

28.

29.

30.

31.

32.

33.

34.

35.

36.

37.

38.

39.