1.

In dit jaarverslag presenteren wij onze bevindingen met betrekking tot het achtste, negende, tiende en elfde Europees Ontwikkelingsfonds (EOF). Tekstvak 1 bevat een overzicht van de op dit terrein in 2016 ontplooide activiteiten en gedane uitgaven.

2.

De EOF’s, die in 1959 van start gingen, vormen het voornaamste instrument door middel waarvan de Europese Unie (EU) de ontwikkelingssamenwerking ondersteunt in de landen in Afrika, het Caribisch gebied en de Stille Oceaan (ACS) en in landen en gebieden overzee (LGO). De partnerschapsovereenkomst die op 23 juni 2000 werd ondertekend in Cotonou voor een periode van twintig jaar („de Overeenkomst van Cotonou”), vormt het huidige beheerskader voor de betrekkingen van de EU met de ACS- en LGO-landen. De belangrijkste doelstelling ervan is armoede terug te dringen en uiteindelijk uit te bannen.

3.

De EOF’s zijn bijzonder, omdat:

4.

De EOF's worden vrijwel volledig beheerd door directoraat-generaal Internationale Samenwerking en Ontwikkeling van de Commissie (DG DEVCO) (3).

5.

De uitgaven die in dit verslag worden behandeld, worden verricht aan de hand van een breed scala aan methoden die in 79 landen worden toegepast. De regels en procedures, waaronder die betreffende de aanbesteding en gunning van contracten, zijn vaak ingewikkeld.

6.

De begroting van het achtste EOF (1995-2000) beloopt 12 840  miljoen euro, die van het negende EOF (2000-2007) 13 800  miljoen euro en die van het tiende EOF (2008-2013) 22 682  miljoen euro.

7.

Het Intern Akkoord tot oprichting van het elfde EOF (4) (2015-2020) trad in werking op 1 maart 2015. Voor het elfde EOF is in totaal 30 506  miljoen euro (5) beschikbaar, waarvan 29 089  miljoen euro is toegewezen aan de ACS-landen en 364,5  miljoen euro aan de LGO-landen.

8.

Tekstvak 2 geeft de besteding van de EOF-middelen in 2016 en gecumuleerd weer.

9.

Voor het gehele bevoegdheidsgebied van DG DEVCO bleef het zich in 2016 inspannen om de oude voorfinancieringsbetalingen en vastleggingen te verminderen, en het overtrof zijn doelstellingen ruimschoots (6). Het probeerde ook om het aantal openstaande verlopen contracten te verminderen (7). Net als in de laatste twee jaren heeft DG DEVCO zijn streefdoel voor 2016, met betrekking tot het aandeel van verlopen contracten in de totale portefeuille (8), bijna behaald, maar wat de EOF's betreft, was de vooruitgang minder bevredigend (9).

9.

I.

Wij hebben het volgende gecontroleerd:

zoals voorgeschreven door artikel 287 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU) en artikel 49 van het Financieel Reglement van toepassing op het elfde EOF, dat ook van toepassing is op eerdere EOF’s.

II.

Naar ons oordeel geeft de jaarrekening van het achtste, negende, tiende en elfde EOF op alle materiële punten een getrouw beeld van hun financiële situatie per 31 december 2016, van de resultaten van hun verrichtingen, van hun kasstromen en van de veranderingen in de nettoactiva over het op die datum afgesloten jaar, overeenkomstig het Financieel Reglement van het EOF en overeenkomstig boekhoudregels op basis van internationaal aanvaarde boekhoudnormen voor de publieke sector.

III.

Naar ons oordeel zijn de onderliggende ontvangsten bij de rekeningen betreffende het per 31 december 2016 afgesloten begrotingsjaar op alle materiële punten wettig en regelmatig.

IV.

Naar ons oordeel vertonen de onderliggende betalingen bij de rekeningen voor het per 31 december 2016 afgesloten jaar materiële fouten vanwege de significantie van de aangelegenheden, omschreven in de paragraaf met de grondslag voor een afkeurend oordeel over de wettigheid en regelmatigheid van de onderliggende betalingen bij de rekeningen.

V.

Wij verrichtten onze controle overeenkomstig de internationale controlestandaarden (ISA) en de regels inzake beroepsethiek van IFAC en de internationale standaarden van hoge controle-instanties (ISSAI) van INTOSAI. Onze verantwoordelijkheden volgens die standaarden worden nader beschreven in het onderdeel van ons verslag over de verantwoordelijkheden van de controleur. We zijn onafhankelijk zoals voorgeschreven in de ethische gedragscode voor professionele accountants (Code of Ethics for Professional Accountants) van de International Ethics Standards Board for Accountants („IESBA Code”) en de ethische vereisten die relevant zijn voor onze controle, en we hebben ons van onze andere ethische verantwoordelijkheden gekweten in overeenstemming met deze vereisten en de IESBA Code. We achten de verkregen controle-informatie toereikend en geschikt als grondslag voor ons oordeel.

VI.

De uitgaven die in 2016 zijn geboekt onder het achtste, negende, tiende en elfde EOF, vertonen materiële fouten. Het door ons geschatte foutenpercentage voor de onderliggende uitgaven bij de rekeningen bedraagt 3,3  %.

VII.

Essentiële controleaangelegenheden zijn aangelegenheden die naar ons professionele oordeel het belangrijkst waren bij onze controle van de financiële staten van de huidige periode. Deze aangelegenheden werden behandeld in het kader van onze controle van de financiële staten als geheel en bij het vormen van ons oordeel daarover, maar we geven geen afzonderlijk oordeel af over deze aangelegenheden.

VIII.

Wij hebben de in de rekeningen opgenomen te betalen lasten beoordeeld (zie toelichting 2.9), waarbij in grote mate sprake is van schattingen. Eind 2016 schatte de Commissie de subsidiabele kosten die door de begunstigden gemaakt, maar nog niet gerapporteerd waren op 3 903  miljoen euro (eind 2015: 3 797  miljoen euro).

IX.

Om het risico van onjuiste vermelding van de te betalen lasten te onderzoeken, onderzochten wij de berekening van deze ramingen van de te betalen lasten en daarnaast een steekproef van dertig individuele contracten. Op basis van de verrichte werkzaamheden hebben wij geconcludeerd dat de in de definitieve rekeningen opgenomen te betalen lasten passend waren zodra de Commissie alle door ons vastgestelde nodige correcties had doorgevoerd.

X.

Overeenkomstig de artikelen 310-325 van het VWEU en het Financieel Reglement van het elfde EOF is de leiding verantwoordelijk voor het opstellen en weergeven van de jaarrekening van de EOF's op basis van de internationaal aanvaarde boekhoudnormen voor de overheidssector, alsmede voor de wettigheid en regelmatigheid van de onderliggende verrichtingen daarbij. Deze verantwoordelijkheid omvat het ontwerpen, invoeren en in stand houden van internebeheersingsmaatregelen die relevant zijn voor het opmaken en weergeven van financiële staten die geen afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten bevatten. De Commissie draagt de eindverantwoordelijkheid voor de wettigheid en regelmatigheid van de verrichtingen die ten grondslag liggen aan de rekeningen van de EOF's.

XI.

Bij het voorbereiden van de rekeningen van de EOF's is de Commissie verantwoordelijk voor het beoordelen van het vermogen van de EOF's om de activiteiten ervan voort te zetten, voor het in voorkomend geval melden van kwesties die verband houden met de bedrijfscontinuïteit, en voor het hanteren van het continuïteitsbeginsel tenzij de leiding voornemens is om de entiteit te vereffenen of om haar activiteiten stop te zetten, of als er geen realistisch alternatief bestaat.

XII.

De Commissie is verantwoordelijk voor het toezicht op het proces van financiële verslaglegging over de EOF’s.

XIII.

Onze doelstellingen bestaan erin redelijke zekerheid te verkrijgen over de vraag of de EOF-rekeningen geen afwijkingen van materieel belang vertonen en of de onderliggende verrichtingen wettig en regelmatig zijn, alsmede op basis van onze controle het Europees Parlement en de Raad een betrouwbaarheidsverklaring voor te leggen over de betrouwbaarheid van de rekeningen en de wettigheid en regelmatigheid van de onderliggende verrichtingen. Redelijke zekerheid is een hoge mate van zekerheid, maar geen garantie dat bij een controle een bestaande materiële afwijking of niet-conformiteit altijd zal worden opgespoord. Deze kan voortkomen uit fraude of fouten en wordt van materieel belang geacht indien hiervan, afzonderlijk of geaggregeerd, redelijkerwijs zou kunnen worden verwacht dat deze een invloed heeft op de economische beslissingen die gebruikers op basis van deze EOF-rekeningen nemen.

XIV.

Als onderdeel van een controle in overeenstemming met de ISA's en ISSAI's passen we professionele oordeelsvorming toe en handhaven we gedurende de hele controle een professioneelkritische instelling. Daarnaast:

XV.

We communiceren met diegenen die verantwoordelijk zijn voor het beheer over, onder andere, de geplande reikwijdte en timing van de controle en over significante controlebevindingen, waaronder eventuele significante tekortkomingen in de interne beheersing die we tijdens onze controle constateren.

XVI.

Voor de ontvangsten onderzoeken we alle bijdragen van de lidstaten en een steekproef van andere soorten ontvangstenverrichtingen.

XVII.

Ten aanzien van de uitgaven onderzoeken we betalingsverrichtingen wanneer de uitgaven zijn gedaan, geboekt en goedgekeurd. Dit onderzoek betreft alle soorten betalingen (inclusief die voor de verwerving van activa) behalve voorschotten op het moment dat deze worden gedaan. Voorschotbetalingen worden onderzocht wanneer de ontvanger van de middelen het passende gebruik ervan aantoont en de instelling of het orgaan dit bewijs accepteert door het afwikkelen van de voorschotbetaling in hetzelfde jaar of later.

XVIII.

We bepalen welke van de punten die we met de Commissie hebben besproken, het belangrijkst waren bij de controle van de EOF-rekeningen van de huidige periode en dus de essentiële controleaangelegenheden vormen. We beschrijven deze aangelegenheden in ons verslag van de controleur tenzij openbaringmaking ervan is verboden op grond van de wet- en regelgeving of we, in zeer uitzonderlijke omstandigheden, besluiten dat een aangelegenheid niet in ons verslag moet worden opgenomen omdat redelijkerwijs te verwachten is dat de negatieve gevolgen daarvan zwaarder wegen dan de voordelen van een dergelijke mededeling in het algemeen belang.

10.

In bijlage 1.1 van hoofdstuk 1 van het Jaarverslag 2016 van de Rekenkamer over de begrotingsuitvoering worden onze controleaanpak en -methoden beschreven. Met betrekking tot de controle van de EOF’s van dit jaar moeten de volgende specifieke punten worden opgemerkt.

11.

Onze opmerkingen over de betrouwbaarheid van de rekeningen van de EOF's zijn gebaseerd op de financiële staten (11) van het achtste, negende, tiende en elfde EOF die door de Commissie zijn goedgekeurd in overeenstemming met het Financieel Reglement voor de EOF’s (12) en de „representation letter” van de rekenplichtige die op 27 juni 2017 werd ontvangen. We hebben de bedragen en de vermelde informatie getoetst en de gehanteerde boekhoudbeginselen beoordeeld, en ook eventuele significante ramingen van de Commissie en de algehele presentatie van de rekeningen.

12.

Voor de controle van de regelmatigheid van de verrichtingen hebben we:

a)

alle bijdragen van de lidstaten en een steekproef van andere soorten ontvangstenverrichtingen onderzocht;

b)

een steekproef van 143 verrichtingen onderzocht, die zo was opgezet dat deze representatief is voor alle soorten betalingen binnen de EOF’s, en die bestond uit 108 betalingen die door 16 EU-delegaties waren goedgekeurd (13), en 35 betalingen die door het hoofdkantoor van de Commissie waren goedgekeurd (14);

c)

de relevante systemen geanalyseerd waarbij fouten in de verrichtingen waren ontdekt, om de desbetreffende zwakke punten te identificeren;

d)

systemen bij DG DEVCO en EU-delegaties beoordeeld, waarbij werd gekeken naar: i) controles vooraf door personeel van de Commissie, externe controleurs of door toezichthouders voordat betalingen werden verricht, en ii) monitoring en toezicht, en dan voornamelijk de follow-up van externe controles, en de PRF-studie naar het restfoutenpercentage (RFP) van DG DEVCO van 2016;

e)

het jaarlijks activiteitenverslag (JAV) van DG DEVCO geëvalueerd;

f)

follow-up gegeven aan onze eerdere aanbevelingen.

13.

Zoals aangegeven in paragraaf 4, worden de meeste uit de algemene begroting en de EOF's gefinancierde instrumenten voor externe bijstand uitgevoerd door DG DEVCO. Onze opmerkingen met betrekking tot de systemen, de betrouwbaarheid van het JAV en de verklaring van de directeur-generaal voor 2016 hebben betrekking op het gehele terrein waarvoor DG DEVCO verantwoordelijk is.

14.

Vorig jaar hebben we gerapporteerd over terugvorderingen van niet-uitgegeven voorfinanciering die onjuist waren geboekt als bedrijfsontvangsten. Bij toetsingen van de boekhouding van DG DEVCO en onze doorlichting van een steekproef van invorderingsopdrachten (15) zijn in 2016 soortgelijke gevallen vastgesteld. Hoewel er in de definitieve rekeningen van de EOF's correcties van 3,2  miljoen euro (16) werden aangebracht, is het waarschijnlijk dat er in de niet-getoetste populatie vergelijkbare fouten zitten. Aan het einde van 2016 heeft DG DEVCO zijn personeelsleden gedetailleerde instructies gegeven over de juiste codering van invorderingsopdrachten van dit type.

14.

15.

De ontvangstenverrichtingen vertoonden geen materieel foutenpercentage.

16.

Bijlage 1 biedt een overzicht van de resultaten van de toetsing van verrichtingen. 35 (24 %) van de 143 onderzochte betalingsverrichtingen bevatten fouten. Op basis van de 26 door ons gekwantificeerde fouten schatten we het foutenpercentage op 3,3  % (17).

17.

Tekstvak 4 biedt een overzicht van ons geschatte foutenpercentage in 2016 per soort fout.

18.

35 (27 %) van de 130 door ons onderzochte projectgerelateerde betalingsverrichtingen bevatten fouten. Bij negen van de 26 (74 %) betalingsverrichtingen die kwantificeerbare fouten bevatten, ging het om definitieve verrichtingen die waren goedgekeurd nadat alle controles vooraf waren verricht.

19.

Net als in eerdere jaren begingen de Commissie en haar uitvoerende partners meer fouten bij verrichtingen die verband hielden met programmaramingen, subsidies en bijdrageovereenkomsten met internationale organisaties dan bij andere steunvormen. Van de 67 gecontroleerde verrichtingen in deze categorie vertoonden er 23 (34 %) kwantificeerbare fouten, wat 85 % van het geschatte foutenpercentage uitmaakte.

20.

In twee gevallen van kwantificeerbare fouten beschikte de Commissie over voldoende informatie om de fouten te kunnen voorkomen, of opsporen en corrigeren, voordat zij de uitgaven accepteerde. Als de Commissie alle beschikbare informatie goed had gebruikt, zou het geschatte foutenpercentage voor dit hoofdstuk 0,7  % lager zijn geweest. We ontdekten vijf andere verrichtingen met fouten die door de externe controleurs en toezichthouders hadden moeten worden ontdekt. Deze gevallen droegen voor 0,1  % bij aan het geschatte foutenpercentage (18).

21.

Daarnaast werden nog eens tien verrichtingen met een kwantificeerbare fout (19) onderworpen aan een controle of uitgavenverificatie. Met de in de controle-/verificatieverslagen verstrekte informatie betreffende de werkelijk verrichte werkzaamheden konden we niet nagaan of de fouten bij deze voorafgaande controles hadden kunnen worden ontdekt en gecorrigeerd.

22.

Op twee terreinen beperken de aard van de financiering en de betalingsvoorwaarden de mate waarin deze verrichtingen vatbaar zijn voor fouten. Het gaat om begrotingssteun  (20) en het terrein waar de „hypothetische aanpak” wordt toegepast bij multidonorprojecten die door internationale organisaties worden uitgevoerd (21).

23.

Begrotingssteun vormt een bijdrage aan de algemene begroting van een staat of diens begroting voor specifiek beleid of een specifiek doel. We onderzochten of de Commissie had voldaan aan de voorwaarden voor het beheren van begrotingssteunbetalingen aan de partnerlanden en of zij had geverifieerd of er was voldaan aan algemene subsidiabiliteitsvoorwaarden (zoals bevredigende vooruitgang op het gebied van het beheer van overheidsfinanciën).

24.

De wettelijke bepalingen bieden echter veel ruimte voor interpretatie, zodat de Commissie over een grote mate van flexibiliteit beschikt bij het bepalen of er aan de algemene voorwaarden is voldaan. Onze regelmatigheidscontrole kan niet verder reiken dan de fase waarin steun is uitbetaald aan een partnerland, omdat de middelen daarna worden samengevoegd met de begrotingsmiddelen van het ontvangende land. Eventuele tekortkomingen in het financieel beheer van dat land die aanleiding geven tot verkeerd gebruik op nationaal niveau, leiden niet tot fouten in onze regelmatigheidscontrole (22).

25.

Ingeval de bijdragen van de Commissie aan multidonorprojecten worden samengevoegd met die van andere donoren en niet zijn geoormerkt voor specifiek aanwijsbare uitgavenposten, neemt de Commissie aan dat de EU-subsidiabiliteitsregels zijn nageleefd zolang het samengevoegde bedrag voldoende subsidiabele uitgaven bevat om de bijdrage van de EU te dekken. Met deze aanpak, zoals toegepast door de Commissie, is eveneens rekening gehouden in onze gegevensgerichte toetsing (23).

26.

Als de (in de paragrafen 22-25 genoemde) 13 verrichtingen voor begrotingssteun en de 6 verrichtingen in het kader van de hypothetische aanpak van de gecontroleerde steekproef worden uitgesloten, bedraagt het geschatte foutenpercentage 4,4  % (24).

27.

In elk jaarlijks activiteitenverslag sinds 2012 heeft DG DEVCO een voorbehoud gemaakt betreffende de regelmatigheid van de onderliggende verrichtingen. Vervolgens is er een actieplan goedgekeurd om de tekortkomingen in de uitvoering van het controlesysteem van DG DEVCO aan te pakken. Tekstvak 6 toont de in de afgelopen vier jaar geleverde inspanningen.

28.

Het controlesysteem van DG DEVCO is opgebouwd rond controles vooraf, die worden verricht voordat de door begunstigden gedeclareerde uitgaven worden aanvaard. Ook dit jaar wijst de frequentie van de geconstateerde fouten, onder meer in einddeclaraties waarvoor vooraf externe controles en uitgavenverificaties hadden plaatsgevonden, op gebreken in deze controles.

29.

In onze Jaarverslagen 2014 en 2015 hebben we gerapporteerd over de reeds door DG DEVCO genomen maatregelen (25) om de kwaliteit van deze controles en verificaties te verbeteren (26). DG DEVCO werkt momenteel aan een herziening van het mandaat voor de controles en verificaties om informatie te verkrijgen waarmee een kwaliteitsbeoordeling kan worden gemaakt, zoals we hebben aanbevolen in het verslag van vorig jaar. Hoewel deze herziening van kritiek belang volgens planning tegen juni 2017 had moeten zijn afgerond (27), is dat nog niet gebeurd.

29.

30.

In 2016 heeft DG DEVCO zijn vijfde PRF-studie uitgevoerd om het percentage te schatten van fouten die zijn ontsnapt aan alle beheerscontroles ter voorkoming, opsporing en correctie van fouten op het gehele terrein waarvoor het verantwoordelijk is (28). In navolging van onze aanbeveling van 2013 zijn de reikwijdte en de beperkingen van de RFP-studie openbaar gemaakt in het JAV (29).

31.

In de studie werd een representatieve steekproef onderzocht van verrichtingen in het kader van contracten die waren gesloten tussen september 2015 en augustus 2016. We hebben de RFP-studie geëvalueerd en daarbij vastgesteld dat deze in overeenstemming is met de RFP-methodologie. Alle in ons Jaarverslag 2013 gerapporteerde tekortkomingen waren aangepakt, met uitzondering van de specifieke ramingsmethode voor het restfoutenpercentage, die nog steeds een te ruime beoordelingsmarge laat bij de raming van afzonderlijke foutenpercentages.

31.

32.

In 2016 ligt het in de studie geraamde restfoutenpercentage voor het eerst onder de door de Commissie vastgestelde materialiteitsdrempel van 2 % (30). Dit resultaat kan worden toegeschreven aan een combinatie van de volgende belangrijkste factoren:

32.

a)

de inspanningen van DG DEVCO ter verbetering van de uitvoering van haar internecontrolesysteem (zie de paragrafen 27-29 en tekstvak 6 );

b)

de inspanningen van DG DEVCO om bewijsstukken te verzamelen, wat heeft geleid tot afname van het aantal schattingen in de RFP-steekproef. Deze schattingen bevatten immers hogere restfoutenpercentages dan de rest van de populatie, doordat het inherente risico daarbij groter is (31);

c)

toename van het aandeel van de begrotingssteunverrichtingen van de RFP-steekproef (32), waarvoor het restfoutenpercentage is geraamd op 0 % (zie ook de paragrafen 22-24).

c)

Vanuit het standpunt van de Commissie is er geen rechtstreekse correlatie tussen het aandeel van de begrotingssteunverrichtingen in de RPF-steekproef en het foutenpercentage. Het aantal begrotingssteunitems in de steekproef hangt voornamelijk af van de gebruikte geldeenheidsteekproeftrekking. Het klopt dat begrotingssteuncontracten amper fouten vertonen; de Commissie heeft dan ook aanzienlijke inspanningen geleverd om de richtsnoeren te verbeteren en de risico's te verlagen overeenkomstig de aanbevelingen van de Rekenkamer. Het aantal begrotingssteunverrichtingen in de steekproef is in de loop der jaren echter niet meegestegen met de daling van het foutenpercentage. Dat kan dus een van de factoren zijn van de huidige toestand van het foutenpercentage.

33.

Voor de jaren 2012-2014 heeft de directeur-generaal voor alle activiteiten van DG DEVCO een algemeen voorbehoud afgegeven met betrekking tot de wettigheid en regelmatigheid van de verrichtingen. In 2015 heeft de directeur-generaal voor het eerst een op risico gebaseerde betrouwbaarheidsverklaring afgegeven en een voorbehoud gemaakt met het oog op twee uitgaventerreinen waarvoor een hoog risico is vastgesteld: i) rechtstreeks beheerde subsidies, en ii) indirect beheer via internationale organisaties.

34.

In 2016 breidde DG DEVCO het voorbehoud uit naar subsidies en programmaramingen onder indirect beheer. Hoewel het restfoutenpercentage voor 2016 onder de materialiteitsdrempel van 2 % ligt, gebeurde dit in het licht van alle elementen van het proces van zekerheidsopbouw van DG DEVCO (33). Het gemaakte voorbehoud is in overeenstemming met onze eigen aanbevelingen en opmerkingen in dit jaarverslag en in voorgaande jaarverslagen.

35.

DG DEVCO schatte het totale risicobedrag op het moment van betalingen (34) voor in 2016 aanvaarde uitgaven (5 393  miljoen euro) op 105 miljoen euro (1,9  % van de betalingen in 2016). Het DG schatte dat 25 miljoen euro (24 %) van dit bedrag door middel van zijn controles in daaropvolgende jaren zou worden gecorrigeerd (35).

36.

Doordat DG DEVCO zich, overeenkomstig onze aanbevelingen van vorig jaar, heeft ingespannen om terugvorderingen van voorfinanciering, geannuleerde invorderingsopdrachten en rentebaten van de berekening uit te sluiten, was het bedrag voor 2016 (36) (25 miljoen euro) de helft van de schatting voor 2015. Desondanks wordt de betrouwbaarheid van de cijfers voor 2016 nog altijd belemmerd door: i) geconstateerde fouten die niet volledig waren geëxtrapoleerd naar de niet-getoetste populatie van invorderingsopdrachten uit 2016 en eerdere jaren (37), en ii) doordat de berekening niet was aangesloten met de financiële staten van de EOF's (38). Het is moeilijk om de volledige reikwijdte van deze tekortkomingen te kwantificeren (39).

36.

De systeemfout waardoor invorderingsopdrachten werden geboekt zonder het veld terugvorderingstoelichting (al dan niet ingevuld), wordt in 2017 hersteld en was dus een eenmalig probleem. Deze rechtzetting komt tot stand door een correcte benutting van de functionaliteit terugvorderingstoelichting volgens de instructies (bijvoorbeeld de handleiding) en de invoering van de benodigde bedrijfsregel in het boekhoudsysteem van de Commissie.

37.

Over het geheel genomen wijst de controle-informatie erop dat de EOF-rekeningen voor het op 31 december 2016 afgesloten begrotingsjaar een in alle materiële opzichten getrouw beeld geven van de financiële situatie van de EOF's en van de resultaten van hun verrichtingen, kasstromen en veranderingen in de nettoactiva voor het op die datum afgesloten begrotingsjaar, overeenkomstig de bepalingen van het Financieel Reglement en de door de rekenplichtige vastgestelde boekhoudregels.

38.

Over het geheel genomen wijst de controle-informatie erop dat voor het op 31 december 2016 afgesloten begrotingsjaar:

39.

Bijlage 3 bevat de bevindingen van onze follow-upevaluatie van de vijf aanbevelingen die we in ons Jaarverslag 2013 hebben gedaan (40) en die DG DEVCO allemaal volledig heeft uitgevoerd (41).

40.

Op basis van deze evaluatie en onze bevindingen en conclusies voor 2016 doen wij de volgende aanbevelingen aan DG DEVCO:

—

Aanbeveling 1: versterk de monitoring van oude openstaande, verlopen EOF-contracten om het aantal daarvan verder te beperken.

—

Aanbeveling 2: voltooi vóór het einde van 2017 de herziening van het mandaat voor al zijn controles en uitgavenverificaties.

—

Aanbeveling 3: breid de maatregelen in het actieplan voor 2017 uit, zodat deze ook betrekking hebben op subsidies en programmaramingen onder indirect beheer in het JAV-voorbehoud.

—

Aanbeveling 4: overweeg om de reikwijdte te beperken van de gegevensgerichte controle van afzonderlijke verrichtingen voor begrotingssteun met een laag risico, en om de toewijzing van de bespaarde middelen te herzien, zodat er meer gegevensgerichte toetsingen kunnen worden gemaakt van projectgerelateerde verrichtingen.

—

Aanbeveling 5: verbeter de berekening van het corrigerend vermogen voor 2017 verder door de in dit jaarverslag vastgestelde tekortkomingen aan te pakken.