16.12.2016   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 473/47

1.

De gemeenschappelijke onderneming voor de uitvoering van het gezamenlijk technologie-initiatief voor brandstofcellen en waterstof (de Gemeenschappelijke Onderneming FCH), gevestigd te Brussel, werd in mei 2008 (1) opgericht voor de periode tot 31 december 2017 en werd financieel autonoom op 15 november 2010. In mei 2014 (2) heeft de Raad de oorspronkelijke verordening ingetrokken en de looptijd van de gemeenschappelijke onderneming, nu met de naam „Gemeenschappelijke Onderneming brandstofcellen en waterstof 2” (Gemeenschappelijke Onderneming FCH 2) (3), verlengd tot 31 december 2024 binnen het kaderprogramma voor onderzoek en innovatie Horizon 2020 (4).

2.

De Gemeenschappelijke Onderneming FCH heeft onder meer tot doel, in overleg met de industrie en onderzoeksorganisaties, onderzoek, technologische ontwikkeling en demonstratieactiviteiten in de lidstaten en met het zevende kaderprogramma voor onderzoek (KP7) (5) geassocieerde landen te ondersteunen en zich daarbij te richten op de ontwikkeling van markttoepassingen en daardoor extra inspanningen van de industrie te vergemakkelijken voor een snelle toepassing van brandstofcel- en waterstoftechnologieën. Binnen Horizon 2020 heeft de Gemeenschappelijke Onderneming FCH 2 tot doel bij te dragen tot de realisatie van de maatschappelijke uitdagingen van veilige, schone en efficiënte energie en van slim, groen en geïntegreerd vervoer en tot de doelstellingen van het gezamenlijk technologie-initiatief inzake brandstofcellen en waterstof door de ontwikkeling van een sterke, duurzame en wereldwijd concurrerende brandstofcel- en waterstofsector in de Unie (6).

3.

De leden van de gemeenschappelijke onderneming zijn de Europese Unie (EU), vertegenwoordigd door de Europese Commissie, de industriegroepering (Hydrogen Europe (7)) en de onderzoeksgroepering (New European Research Grouping on Fuel Cells and Hydrogen (N.ERGHY)).

4.

De maximale EU-bijdrage in het kader van KP7 aan de activiteiten van de Gemeenschappelijke Onderneming FCH bedraagt 470 miljoen euro (met een maximum van 20 miljoen euro voor administratieve kosten), die moet worden aangevuld met een gelijke bijdrage van de industrie- en onderzoeksgroeperingen.

5.

De maximale EU-bijdrage in het kader van Horizon 2020 tot de activiteiten van de Gemeenschappelijke Onderneming FCH 2 bedraagt 665 miljoen euro (waarvan de administratieve kosten niet hoger mogen zijn dan 19 miljoen euro (8)). Van de industrie- en onderzoeksgroeperingen wordt verwacht dat zij minimaal evenveel bijdragen als de EU door middel van bijdragen in natura (9) aan de door de Gemeenschappelijke Onderneming FCH gefinancierde projecten en aanvullende activiteiten (10), waarbij het minimum een bedrag van 380 miljoen euro is, waarvan ten minste 285 miljoen euro verband moet houden met aanvullende activiteiten.

6.

De door de Rekenkamer gehanteerde controleaanpak omvat cijferanalyses, toetsing van verrichtingen op het niveau van de gemeenschappelijke onderneming en een beoordeling van de essentiële controles van de toezicht- en controlesystemen, inclusief een evaluatie in het kader van de kwaliteitsbewaking van de controles achteraf die door de gemeenschappelijke onderneming (of namens haar door particuliere accountantskantoren) bij de begunstigden werden uitgevoerd. Hierbij komt nog controle-informatie afkomstig uit relevant werk van andere controleurs en een analyse van de „management representations”.

14.

De hiernavolgende opmerkingen doen niets af aan de oordelen van de Rekenkamer.

15.

De andere leden van de gemeenschappelijke onderneming dan de EU moeten jaarlijks uiterlijk op 31 januari aan de raad van bestuur verslag uitbrengen over de waarde van hun bijdragen in natura die in elk van de voorafgaande begrotingsjaren zijn verstrekt (16). Op basis van deze informatie, en volgens de door de Europese Commissie aan de gemeenschappelijke onderneming verstrekte richtsnoeren, moeten de bijdragen in natura van de leden op de rekeningen van de gemeenschappelijke onderneming worden geboekt.

16.

Ten tijde van de opstelling van de eindrekeningen had de gemeenschappelijke onderneming niet de benodigde verslagen ontvangen van haar leden die de Horizon 2020-projecten uitvoeren. Het in de rekeningen voor 2015 opgenomen bedrag voor bijdragen in natura voor het Horizon 2020-programma is bijgevolg gebaseerd op door de gemeenschappelijke onderneming gemaakte ramingen van door de leden tot het einde van 2015 gemaakte kosten (17).

17.

In de door de Gemeenschappelijke Onderneming FCH uitgebrachte rekeningen ontbreken de resultatenrekening van de begrotingsuitvoering en de aansluitingstabel met de economische resultatenrekening. Beide zaken zijn echter bekendgemaakt in het verslag over het begrotings- en financieel beheer voor 2015 van de gemeenschappelijke onderneming, hoewel het niveau van de verstrekte informatie verschilt van dat van de meeste andere gemeenschappelijke ondernemingen, wat aantoont dat er behoefte is aan duidelijke richtsnoeren van de Commissie voor de budgettaire verslaglegging van gemeenschappelijke ondernemingen.

18.

De definitieve begroting 2015 die beschikbaar was voor de tenuitvoerlegging, omvatte vastleggingskredieten ad 132,6 miljoen euro en betalingskredieten ad 95,1 miljoen euro. De bestedingsgraad bedroeg 87 % voor de vastleggingskredieten en 83 % voor de betalingskredieten (18). De lager dan verwachte uitvoeringsgraad voor vastleggingskredieten is voornamelijk toe te schrijven aan het resultaat van de oproepen voor 2015. Een aantal projectvoorstellen werd afgewezen, omdat deze niet voldeden aan de vereiste kwaliteit, wat heeft geleid tot ongebruikte vastleggingskredieten ter waarde van 13,7 miljoen euro.

19.

Van de totale in 2015 gedane operationele vastleggingen (193,5 miljoen euro) betrof 42,6 % individuele vastleggingen op basis van afgeronde procedures voor de gunning van subsidies en contracten. De resterende 57,3 % omvatte globale vastleggingen waarvoor de gunningsprocedure niet was afgerond. Het hoge niveau van de globale vastleggingen in 2015 is het gevolg van de tijd die nodig is voor de evaluatie- en de onderhandelingsprocedures voor de oproepen tot het indienen van voorstellen voor Horizon 2020-projecten van 2015.

20.

Van het totale budget van 470 miljoen euro voor de door de EU in het kader van KP7 te financieren operationele en administratieve activiteiten van de Gemeenschappelijke Onderneming FCH had de gemeenschappelijke onderneming eind 2015 voor 453,1 miljoen euro aan operationele vastleggingen gedaan en voor 316 miljoen euro (69,8 % van de operationele vastleggingen) aan betalingen. Volgens het betalingsplan van de gemeenschappelijke onderneming voor lopende KP7-projecten zullen de niet-afgewikkelde operationele betalingen van 137 miljoen euro (30,2 %) vóór het einde van 2019 worden gebruikt. De contante bijdrage van de EU aan de administratieve kosten van de gemeenschappelijke onderneming bedroeg 9 miljoen euro.

21.

Van het totale budget van 470 miljoen euro voor de bijdragen in natura en in contanten van de andere leden ter dekking van operationele en administratieve kosten was op 31 december 2015342,3 miljoen euro aan bijdragen in natura aan operationele activiteiten aan de Gemeenschappelijke Onderneming FCH gerapporteerd, waarvan 185,6 miljoen euro, ofwel 54,2 %, door de raad van bestuur is gevalideerd. Het hoge niveau van bijdragen in natura die nog moeten worden gevalideerd, is te wijten aan de cyclus van kostendeclaratie en -certificering voor KP7-projecten. De contante bijdragen van de andere leden aan de administratieve kosten van de gemeenschappelijke onderneming bedroegen 13 miljoen euro.

22.

Van het totale budget van 665 miljoen euro voor door de EU in het kader van Horizon 2020 te financieren operationele en administratieve activiteiten bedroegen de door de gemeenschappelijke onderneming gedane operationele vastleggingen 83,6 miljoen euro en de betalingen 29,4 miljoen euro (35 % van de operationele vastleggingen). De contante bijdrage van de EU aan de administratieve kosten van de gemeenschappelijke onderneming bedroeg 781 000 euro.

23.

Wat betreft de bijdragen in natura en in contanten van de andere leden, schat de gemeenschappelijke onderneming dat de bijdragen in natura voor operationele activiteiten tot 31 december 20153,9 miljoen euro bedragen, op een totaal budget van 665 miljoen euro. De contante bijdragen van de andere leden aan de administratieve kosten van de gemeenschappelijke onderneming bedroegen 781 000 euro.

24.

De Gemeenschappelijke Onderneming FCH heeft procedures voor controles vooraf opgezet die zijn gebaseerd op financiële en operationele controles van stukken, en verricht controles achteraf bij begunstigden van subsidies. Deze controles zijn belangrijke instrumenten om de wettigheid en regelmatigheid van de onderliggende verrichtingen te beoordelen, inclusief de bijdragen in contanten en in natura door haar eigen leden aan de gemeenschappelijke onderneming, met uitzondering van de EU. Het restfoutenpercentage voor controles achteraf dat in 2015 werd gerapporteerd in het jaarlijks activiteitenverslag van de Gemeenschappelijke Onderneming FCH, bedroeg 0,98 % (19).

25.

Volgens artikel 12 van het financieel reglement van de Gemeenschappelijke Onderneming FCH moet op de uitvoering van de begroting een doeltreffende en doelmatige interne controle worden uitgeoefend, met inbegrip van preventie, opsporing, correctie en follow-up van fraude en onregelmatigheden.

26.

Overeenkomstig de vaststelling door de Europese Commissie van een fraudebestrijdingsstrategie in juni 2011 werd de eerste gemeenschappelijke strategie voor fraudebestrijding bij onderzoek in juli 2012 vastgesteld en in maart 2015 geactualiseerd teneinde rekening te houden met de veranderingen die met Horizon 2020 waren ingevoerd (20). De strategie voor fraudebestrijding bij onderzoek bevat een actieplan dat door de gemeenschappelijke ondernemingen voor onderzoek moet worden uitgevoerd.

27.

Bij de Gemeenschappelijke Onderneming FCH bestaan al internecontroleprocedures waarmee de preventie en opsporing van fraude en onregelmatigheden voldoende gewaarborgd kunnen worden (controles vooraf van betalingen, beleid inzake belangenconflicten en controles achteraf bij eindbegunstigden van subsidies). De gemeenschappelijke onderneming is bezig met de uitvoering van de maatregelen in het actieplan, zoals gebruikmaking van de databanken van de Commissie om uitgesloten organisaties of potentiële dubbele financiering op te sporen (21), in overeenstemming met het overeengekomen tijdschema.

28.

De DIA heeft in november 2015 een controle verricht bij de Gemeenschappelijke Onderneming FCH 2 van het beoordelings- en selectieproces voor Horizon 2020-subsidievoorstellen. De DIA beval de gemeenschappelijke onderneming aan de duidelijkheid en transparantie van de selectie van haar onderwerpen voor voorstellen te verbeteren. De Gemeenschappelijke Onderneming FCH 2 voert in 2016 verbeterde procedures voor de volgende oproep tot het indienen van voorstellen in 2017.

29.

Zoals voorgeschreven door de Horizon 2020-regels (22), heeft de Gemeenschappelijke Onderneming FCH 2 specifieke indicatoren betreffende onderzoeksresultaten openbaargemaakt in haar jaarlijks activiteitenverslag (prestatie-indicatoren en indicatoren voor de monitoring van horizontale vraagstukken) (23).

30.

In juli 2015 heeft de Commissie voor de gemeenschappelijke ondernemingen richtsnoeren gepubliceerd met betrekking tot regels inzake belangenconflicten, met inbegrip van een gemeenschappelijk model voor de verklaring inzake de afwezigheid van een belangenconflict, dat door de gemeenschappelijke onderneming moet worden opgenomen in haar procedures.