21.1.2015   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 19/50

1.

merkt op dat herstructureringen en structurele veranderingen in het algemeen worden beschouwd als deel uitmakend van de natuurlijke economische ontwikkeling.

2.

De gevolgen van de herstructureringen zijn sterk voelbaar op regionaal niveau en kunnen effect hebben op de structurele ontwikkeling en het concurrentievermogen van de regio op middellange en lange termijn. Daarom zijn regionale benaderingen nodig (gedecentraliseerd beleid aangepast aan de lokale behoeften en ten uitvoer gelegd samen met de voornaamste belanghebbenden) (1).

3.

De minder ontwikkelde regio’s, waar de industrie meestal minder concurrerend en innovatief is en de werkloosheid meestal hoog, worden extra hard getroffen door herstructureringen. Dit soort regio’s verdient dan ook speciale aandacht.

4.

Tot tevredenheid van het CvdR wordt in het kwaliteitskader erkend dat alle belanghebbenden, waaronder de regionale overheden, verantwoordelijkheid dragen. Het wijst er op dat de hier besproken problematiek overigens ook de lokale overheden aangaat, en dan in het bijzonder de grote steden waar zich de grootste concentraties werkgevers bevinden en die een doorslaggevende rol spelen bij het bepalen van de economische situatie van kleinere stedelijke agglomeraties in de eigen regio.

5.

Gedeeld beheer is een absolute voorwaarde willen de voorgestelde werkwijzen kans van slagen hebben. De EU dient het nodige te doen om partnerschappen tussen de voornaamste actoren aan te moedigen. Ook essentieel is de coördinerende rol van de nationale overheid en de regionale en lokale overheden, aangezien werkgevers en werknemers vaak verschillend denken over herstructureringsprocessen.

6.

Om de Europa 2020-strategie succesvol te kunnen omzetten in het huidige sociaaleconomische klimaat moet de nadruk liggen op bevordering van de werkgelegenheid (creëren en behouden van banen).

7.

Het CvdR hecht groot belang aan het anticiperen op veranderingen en het vermogen van alle belanghebbenden zich aan te passen. In dit verband zijn drie aspecten belangrijk:

8.

Het CvdR is te spreken over de huidige initiatieven van de Commissie, zoals het Europees Waarnemingscentrum voor Verandering (EMCC) en het Europees monitoringinstrument voor herstructureringen (ERM) (2), en dringt aan op verdere versterking daarvan, met bijvoorbeeld op maat gesneden advies voor lokale en regionale overheden in specifieke situaties.

9.

Een positieve ontwikkeling is ook dat de stichting Eurofound zich in haar onderzoeksactiviteiten meer is gaan richten op de gevolgen van herstructureringen op regionaal niveau en de afgelopen jaren doeltreffende stappen heeft gezet om iets te doen aan de gebrekkige gegevensstand op dit terrein.

10.

Het CvdR vindt het een goede zaak dat de Europese Commissie in haar mededeling een overzicht geeft van goede praktijken en dat ze voorstelt om deze op vrijwillige basis in te voeren. Het beveelt in deze samenhang aan dat de Commissie gevolg geeft aan het verzoek van het Europees Parlement en het Comité van de Regio’s (3) om het wetgevingskader inzake voorlichting en raadpleging van werknemers met het oog op de voorbereiding en het beheer van herstructureringen te herzien, temeer daar de Commissie in onderhavige mededeling zelf op de tekortkomingen van dit kader wijst.

11.

Het stelt voor dat de Commissie bij de evaluatie van de tenuitvoerlegging van het kwaliteitskader samenwerkt met alle belanghebbenden en daarbij ook rekening houdt met reeds bestaande procedures en overeenkomsten tussen partners in de afzonderlijke lidstaten.

12.

Het pakket aanbevelingen en goede praktijken dat de Commissie als kwaliteitskader voorstelt, en ten aanzien waarvan ze aanbeveelt dat ze op vrijwillige basis worden overgenomen, verwijst naar geen enkele specifieke rechtsgrondslag in de verdragen en vormt een sui generis-rechtsmiddel dat in de Verdragen ook niet expliciet is opgenomen. Met deze handelwijze van de Commissie is het voor het Europees Parlement niet mogelijk om zich hierover op nuttige wijze uit te spreken. Dat neemt niet weg dat het Commissievoorstel past binnen het kader van de gedeelde bevoegdheden tussen de EU en de lidstaten op het gebied van het sociaal beleid zoals die in de artikelen 151 en 153 VWEU zijn omschreven en dat de uitwisseling van ervaringen en voorbeelden van succesvolle praktijken op EU-niveau een duidelijke meerwaarde heeft. Het voorstel voldoet dan ook aan de beginselen van subsidiariteit en evenredigheid.

13.

Het CvdR wijst op de grote rol die lokale en regionale overheden spelen bij het voorspellen van de in de toekomst vereiste vaardigheden en bij het afstemmen van vaardigheden op de arbeidsmarktbehoeften (4) m.b.v. met name onderwijs- en opleidingsmaatregelen voor jonge ondernemers. De lidstaten dienen zich hiervan bewust te zijn en de lokale en regionale overheden de juiste middelen te verstrekken om de overgang van school naar werk voor jongeren te vergemakkelijken. Het zijn immers met name de plaatselijke overheden die vaak diensten verlenen op het gebied van onderwijs, opleiding en werkgelegenheid (5).

14.

Het CvdR herhaalt dat zaken als beroepsmobiliteit en afstemming van vraag en aanbod op de lokale arbeidsmarkt van doorslaggevend belang zijn voor de effectiviteit van herstructureringen. De mobiliteit van werknemers moet worden bevorderd met individuele arbeidsbemiddeling, werkstages en cursussen, zodat ze hun vaardigheden op de behoeften van de lokale arbeidsmarkt kunnen afstemmen (6). Dit geldt met name voor groepen die te kampen hebben met langdurige werkloosheid (jongeren, laaggeschoolden, ouderen, immigranten en gehandicapten).

15.

Voor grensregio’s is het van groot belang dat arbeidsmobiliteit een feit wordt door het voor werknemers eenvoudiger te maken naar een ander land te verhuizen, door belemmeringen op het gebied van arbeidswetgeving en sociale zekerheid en fiscale belemmeringen uit de weg te ruimen en de mogelijkheid te scheppen aanspraken op werkloosheidsuitkeringen en pensioen naar een ander land mee te nemen (7). De lokale en regionale overheden kunnen o.m. een belangrijke rol spelen bij de advisering van forensen m.b.v. de Eures-diensten of bestaande grensoverschrijdende structuren (8).

16.

De decentrale overheden worden aangemoedigd om meer samen te werken bij het uitwisselen van informatie betreffende het aanbod op een bepaalde lokale of regionale arbeidsmarkt. Gezamenlijke acties ter verbetering van de mobiliteit van individuen en de uitwisseling van informatie over arbeidsmarkten zou de werkgelegenheid in beroepen waar vraag naar is en waarvoor op een bepaalde lokale of regionale arbeidsmarkt geen opleidingen worden geboden, kunnen verbeteren.

17.

Het CvdR is ingenomen met de in januari dit jaar verschenen mededeling van de Europese Commissie getiteld „Voor een heropleving van de Europese industrie” (COM(2014) 14). Het roept de Commissie op concrete maatregelen te nemen voor anticipatie op veranderingen en beheer van herstructureringen ter ondersteuning van het Europese industriebeleid in brede zin. Die veranderingen drukken ook hun stempel op de industrie in de regio’s en steden. Bij debatten over structurele veranderingen mag de rol van het regionale en het industriebeleid in de anticipatie op deze veranderingen dus niet worden veronachtzaamd.

18.

Voor de lokale en regionale overheden is een grote rol weggelegd bij de benutting van de EU-structuurfondsen, zoals ESF en EFRO, en het Europees Fonds voor aanpassing aan de globalisering om hoogwaardige banenschepping en inclusieve transities te bevorderen in regio’s waar dat nodig is. Met het oog op de duurzaamheid van de financiering is het belangrijk ervoor te zorgen dat de middelen voor maatregelen voor anticipatie op veranderingen en beheer van herstructureringen uit verschillende bronnen komen.

19.

Onderzoeks- en innovatiestrategieën voor slimme specialisatie (RIS3) zijn een belangrijke katalysator voor de door de regio’s geprioriteerde veranderingen. Door hun aard vormen deze strategieën vooral een op economische veranderingen gericht proces dat regio’s helpt om de beste expertise op het gebied van innovatie en de beste samenwerkingspartners aan te trekken. Europese samenwerking maakt nadrukkelijk deel uit van deze RIS3-processen en voegt met het oog op de verwezenlijking van structurele veranderingen een aanzienlijke meerwaarde toe.

20.

De belangrijkste rol van de lokale en regionale overheden bij herstructureringen is het nader tot elkaar brengen van alle belanghebbenden. De praktijk heeft aangetoond dat permanente coördinatiestructuren een absolute voorwaarde zijn om op regionaal niveau snel en doeltreffend te kunnen reageren.

21.

Het CvdR staat volledig achter de aanbeveling van het EESC dat het beleid en de diensten van de Commissie, de agentschappen en de vele waarnemingsposten beter worden gecoördineerd op Europees niveau en daarbij beter wordt samengewerkt, om de ondernemingen op uniforme en samenhangende wijze te helpen bij de keuzen die zij moeten maken wanneer zij een herstructurering doormaken. Met name het mkb en micro-bedrijven moeten gebruik kunnen maken van adequate en gerichte ondersteuning en begeleiding om te anticiperen op herstructureringen (9).