52013DC0232

INHOUDSOPGAVE

VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD Verslag van de Commissie aan het Europees Parlement en de Raad over de ontwikkeling van het Visuminformatiesysteem (VIS) in 2012    3

1........... Inleiding.......................................................................................................................... 4

2........... Overzicht........................................................................................................................ 4

3........... Vooruitgang in de verslagperiode.................................................................................... 5

3.1........ Definitieve systeemacceptatie.......................................................................................... 5

3.2........ Regionale uitrol............................................................................................................... 5

3.3........ Communicatiemechanisme VIS-mail................................................................................ 6

3.4........ Ontwikkeling van het biometrische matchingsysteem (BMS)............................................ 6

3.5........ Contract voor het onderhoud van het VIS in bedrijfsomstandigheden en evolutief onderhoud    7

3.6........ Overdracht aan het EU-agentschap voor IT-systemen “eu-LISA”.................................... 7

3.7........ Statistieken..................................................................................................................... 7

4........... Projectbeheer................................................................................................................. 7

4.1........ Planning en begroting...................................................................................................... 7

4.2........ Risicobeheersing............................................................................................................. 8

5........... Vrienden van het VIS..................................................................................................... 8

6........... Conclusie....................................................................................................................... 9

7........... Bijlage VIS-werkgroepen............................................................................................... 9

7.1........ SISVIS-comité............................................................................................................... 9

7.2........ Vergaderingen van nationale projectmanagers voor het VIS............................................. 9

7.3........ Deskundigengroep VIS-mail (VIS MEG)...................................................................... 10

VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD

Verslag van de Commissie aan het Europees Parlement en de Raad over de ontwikkeling van het Visuminformatiesysteem (VIS) in 2012

(ingediend op grond van artikel 6 van Beschikking 2004/512/EG van de Raad)

1.           Inleiding

Dit is het negende en laatste verslag over de ontwikkeling van het Visuminformatiesysteem (VIS)[1] dat de Commissie aan de Raad en het Europees Parlement voorlegt overeenkomstig artikel 6 van Beschikking 2004/512/EG van de Raad van 8 juni 2004 betreffende het opzetten van het Visuminformatiesysteem (VIS)[2]. Dit verslag beschrijft de werkzaamheden die de Commissie van januari tot en met december 2012 heeft uitgevoerd. Dit is het laatste verslag dat de Commissie uitbrengt overeenkomstig artikel 6 van Beschikking 2004/512/EG, aangezien de “[…] ontwikkeling van het centraal visum­informatiesysteem, de nationale interface in elke lidstaat en de communicatie-infrastructuur tussen het centraal visuminformatiesysteem en de nationale interfaces […]”[3] thans is voltooid.

2.           Overzicht

Het Visuminformatiesysteem (VIS) is een grootschalig IT-systeem voor de uitwisseling van gegevens over visa voor kort verblijf tussen de Schengenlanden. Het systeem ondersteunt de tenuitvoerlegging van een gemeenschappelijk EU-visumbeleid – en het EU-beleid voor migratie en grensbeheer – door visumshoppen te voorkomen, te helpen bij de bestrijding van onregelmatige migratie, bij te dragen tot het voorkomen van bedreigingen voor de binnenlandse veiligheid van de lidstaten en de procedures voor bonafide reizigers transparanter en sneller te maken. Het VIS functioneert in samenwerking met het biometrische matchingsysteem (BMS), waarmee vingerafdrukken worden geïdentificeerd.

De werkzaamheden van het VIS zijn op 11 oktober 2011 begonnen in Noord-Afrika, waar alle Schengenstaten hun consulaire posten in Algerije, Egypte, Libië, Marokko, Mauritanië en Tunesië op het systeem hebben aangesloten. Sinds 31 oktober 2011 gebruiken alle Schengenstaten het systeem ook op de grensposten aan hun buitengrenzen. Het VIS wordt geleidelijk ingevoerd, in de ene regio na de andere, en zal uiteindelijk overal ter wereld operationeel zijn.

De Europese Commissie was sinds 2004 belast met het beheer en de tenuitvoerlegging van het VIS, totdat de operationele verantwoordelijkheid voor het systeem op 1 december 2012 werd overgedragen aan eu-LISA[4] (zie punt 3.6).

Het systeem functioneert sinds het begin van de werkzaamheden tot grote tevredenheid, met slechts een klein aantal geringe technische problemen. De centrale capaciteit en de prestaties zullen worden opgeschaald naarmate het geleidelijk overal ter wereld wordt ingevoerd (zie punt 3.5). In de laatste drie maanden van de verslagperiode werden dagelijks via het VIS gemiddeld 4 900 Schengenvisa afgegeven.

3.           Vooruitgang in de verslagperiode

3.1.        Definitieve systeemacceptatie

De definitieve systeemacceptatie is een mijlpaal die is opgenomen in het contract dat in 2005 werd ondertekend tussen het consortium Hewlett-Packard Steria (HPS) en de Europese Commissie. De definitieve systeemacceptatie vindt plaats wanneer de contractant geacht wordt de ontwikkeling van het systeem te hebben voltooid en van zijn contractuele verplichtingen inzake de ontwikkeling van het project wordt ontslagen. De definitieve systeemacceptatie was overeenkomstig het contract een feit nadat het systeem vijf maanden achtereen zonder incident had gefunctioneerd, wat in augustus 2012 het geval was.

Deze belangrijke stap vormt het einde van de ontwikkeling van het systeem zoals bedoeld in artikel 6 van Beschikking 2004/512/EG van de Raad van 8 juni 2004 betreffende het opzetten van het Visuminformatiesysteem (VIS), en derhalve het einde van de jaarlijkse voortgangsverslagen bedoeld in datzelfde artikel.

3.2.        Regionale uitrol

Tijdens de verslagperiode is het VIS met succes ingevoerd in twee nieuwe geografische regio’s: in het Midden-Oosten op 10 mei en in de Golfregio op 2 oktober[5]. De data voor het begin van de werkzaamheden zijn overeengekomen in het kader van de informele stuurgroep “Vrienden van het VIS” en formeel vastgelegd in twee rechtshandelingen overeenkomstig artikel 48 van de VIS-verordening[6]. Op 27 april 2012 heeft de Commissie Uitvoeringsbesluit 2012/233/EU vastgesteld, waarbij werd vastgesteld op welke datum de werkzaamheden van het VIS in het Midden-Oosten zouden beginnen. De gekozen datum was 10 mei 2012[7]. Vervolgens heeft de Commissie op 21 september 2012 Uitvoeringsbesluit 2012/512/EU vastgesteld, waarbij werd vastgesteld op welke datum de werkzaamheden van het VIS in de Golfregio zouden beginnen, namelijk 2 oktober 2012[8].

Voor beide regio’s hebben alle lidstaten de Commissie meegedeeld gereed te zijn om tijdig de aansluiting op het systeem tot stand te brengen.

De geslaagde, probleemloze invoering van het VIS in deze regio’s, die veertien landen omvatten, toont aan dat het systeem de kinderziekten geheel is ontgroeid en met succes in andere regio’s kan worden ingezet.

De Europese Commissie heeft op 24 april 2012 bij Uitvoeringsbesluit 2012/274/EU de tweede reeks regio’s vastgesteld waar het VIS zal worden ingevoerd[9].

3.3.        Communicatiemechanisme VIS-mail

Het communicatiemechanisme VIS-mail stelt de lidstaten in staat berichten uit te wisselen via de netwerkinfrastructuur van het VIS. De werkzaamheden tijdens de verslagperiode waren toegespitst op de voorbereidingen voor “fase 2” van VIS-mail, die het Schengenraadplegingsnetwerk (VISION, beheerd door de Raad) moet vervangen zodra het VIS overal ter wereld is ingevoerd. In fase 2 komen er nieuwe categorieën berichten naast de berichten die worden uitgewisseld in fase 1, die sinds 11 oktober 2011 operationeel is. In 2012 werden de technische specificaties gestabiliseerd en de in 2013 uit te voeren tests vastgesteld. Voor de overdracht van fase 2 van VIS-mail aan eu-LISA (zie punt 3.6) werden het testplan en de gedetailleerde testbeschrijvingen door de lidstaten goedgekeurd.

De Europese Commissie heeft op 29 februari 2012 een uitvoeringsbesluit vastgesteld voor de uitvoering van het communicatiemechanisme VIS-mail fase 2[10].

3.4.        Ontwikkeling van het biometrische matchingsysteem (BMS)

De werkzaamheden van het biometrische matchingsysteem (BMS) zijn tegelijk met die van het VIS op 11 oktober 2011 van start gegaan. Voor het BMS, dat ten behoeve van het VIS voor de identificatie van vingerafdrukken zorgt, werd na vijf maanden probleemloos functioneren in maart 2012 de definitieve systeemacceptatie uitgesproken.

Tijdens de verslagperiode is de kwaliteit van de in het BMS op te nemen vingerafdrukken gestaag verbeterd, en het percentage mislukte scans (Failure to enrol – FTE)[11] bedraagt momenteel circa 4%. Deze FTE was begin 2012 nog rond 16%. De lidstaten zijn voor hun vingerafdrukscanapparatuur gebruik blijven maken van de softwarekits die door de contractant van het BMS worden geleverd.

De meerderheid van de vingerafdrukken werd aangeleverd door Duitsland, Frankrijk, Italië en Spanje.

Enkele deelnemende landen (België, Duitsland, Frankrijk, Italië, Letland, Nederland, Polen en Zwitserland) zijn tevens begonnen met de controle van vingerafdrukken aan de grensdoorlaatposten, wat volgens de Schengengrenscode gedurende een overgangsperiode van drie jaar nog facultatief is. De lidstaten hebben er niet voor gekozen om deze overgangsperiode voor de luchtgrenzen te bekorten tot één jaar.

Zwitserland en Zweden zijn begonnen om vingerafdrukken van asielzoekers in het VIS/BMS op te zoeken.

3.5.        Contract voor het onderhoud van het VIS in bedrijfsomstandigheden en evolutief onderhoud

Met het oog op het technische onderhoud van het VIS in bedrijfsomstandigheden en de geleidelijke verbetering van de prestaties van het systeem, rekening houdende met de toenemende hoeveelheid gegevens die de komende jaren in het VIS zullen worden ingevoerd, heeft de Commissie op 14 juli 2011 een aanbesteding uitgeschreven voor “Maintenance in Working Order (MWO)” en “Evolutive Maintenance (EM)” van het VIS. De opdracht werd gegund in augustus 2012. Aan het einde van de verslagperiode had de nieuwe contractant het onderhoud van het VIS al volledig overgenomen van de vorige contractant.

3.6.        Overdracht aan het EU-agentschap voor IT-systemen “eu-LISA”

De operationele verantwoordelijkheid voor het VIS is door eu-LISA overgenomen van de Commissie op 1 december 2012. Op grond van een dienstencontract tussen de Europese Commissie en Frankrijk verlenen de Franse autoriteiten in Straatsburg (C.SIS) in de overgangsfase bijstand voor de werking van het VIS, terwijl eu-LISA het beheer geleidelijk overneemt. De Commissie was nauw betrokken bij de overdracht van de projecten VIS en BMS aan eu-LISA, die aan het eind van de verslagperiode plaatsvond. Zij heeft veel steun verleend in de vorm van opleiding en begeleiding, zodat het agentschap het beheer van het VIS in de best mogelijke omstandigheden kan overnemen.

3.7.        Statistieken

Tot 22 november 2012 heeft het VIS met succes bijna 1,9 miljoen visumaanvragen verwerkt, waarvan er 1,5 miljoen leidden tot afgifte van een Schengenvisum en bijna 235 000 werden afgewezen. Het centrale systeem heeft bijna veertig miljoen transacties afgehandeld, afkomstig van consulaten overal ter wereld en grensposten. Deze cijfers betreffen het gebruik van het VIS in de drie regio’s waar het systeem al is ingevoerd, plus de consulaten waar de lidstaten het VIS vóór een datum is vastgesteld al toepassen.

De productie van statistische gegevens wordt sindsdien door eu-LISA verzorgd.

4.           Projectbeheer

4.1.        Planning en begroting

In 2012 was voor het VIS in totaal 40 miljoen euro aan vastleggingskredieten beschikbaar, waarvan 99,8 % is benut. Er was in totaal 33,8 miljoen euro aan betalingskredieten beschikbaar, waarvan 96,8% is benut. Het VIS valt onder begrotingsonderdeel 18 02 05.

|| Beschikbare vastleggings­kredieten || Uitvoering vastleggings­kredieten || Totaal % || Beschikbare betalings­kredieten || Uitvoering betalings­kredieten || Totaal %

C1 (kredieten van VIS-financierings­besluit 2012) || 38 740 000,00 || 38 661 331,99 || || 32 458 123,00 || 31 394 314,52 ||

C5 (kredieten van bijdragen IS, NO en CH 2011) || 1 298 209,85 || 1 298 209,85 || || 1 298 209,85 || 1 298 209,85 ||

Totaal || 40 038 209,85 || 39 959 541,84 || 99,8% || 33 756 332,85 || 32 692 524,37 || 96,8%

4.2.        Risicobeheersing

Zoals in eerdere jaren heeft de Commissie maandelijks de belangrijkste risico’s op centraal en nationaal niveau vastgesteld en deze voorgelegd aan de maandelijkse vergaderingen van nationale projectmanagers voor het VIS en de vergaderingen van de Vrienden van het VIS.

Eind 2012 waren de meest kritieke risico’s:

a)           de kwaliteit van de alfanumerieke gegevens tijdens de verrichtingen;

b)           het vermogen van de lidstaten om aan alle verplichtingen van de VIS-gebruikershandleiding en de VIS-verordening (waaronder interne controle) te voldoen;

c)           overdracht van het VIS aan eu-LISA;

d)           de kwaliteit van de vingerafdrukken tijdens de verrichtingen;

e)           tijdige vergroting van de capaciteit van het VIS.

Voor alle risico’s zijn risicobeperkende maatregelen vastgesteld. Alle belanghebbenden werken samen om de gevolgen van de risico’s voor het project terug te dringen.

5.           Vrienden van het VIS

Deze informele werkgroep van de Raad is in de verslagperiode zesmaal bijeengekomen: driemaal in de eerste helft en driemaal in de tweede helft van het jaar. Zoals gebruikelijk werd de agenda vastgesteld door de lidstaat die het voorzitterschap van de Raad bekleedde (respectievelijk Denemarken en Cyprus), in coördinatie met de Commissie en het secretariaat-generaal van de Raad. De structuur van de vergaderingen is ongewijzigd gebleven: een technisch verslag van de Commissie over de stand van zaken, een verslag over de risico’s, de resultaten van het rapportagemechanisme inzake de vorderingen op nationaal vlak en strategische besprekingen over de regionale uitrol van het VIS.

Zoals ook voor de eerste regio het geval was, kon dankzij het gebruik van het nationale monitoringsysteem op de vergaderingen van de Vrienden van het VIS, het systeem zonder problemen van start gaan in het Midden-Oosten en de Golfregio.

Op de vergadering van 18 juli 2012 werd besloten dat het gebruik van het VIS in West-Afrika en Centraal-Afrika voor alle lidstaten verplicht zou kunnen worden gesteld vanaf 14 maart 2013.

6.           Conclusie

In 2012 waren er drie belangrijke gebeurtenissen voor het VIS-project. Ten eerste is de definitieve systeemacceptatie uitgesproken voor de hoofdcontractant voor de ontwikkeling. Dit is de afsluiting van een zeven jaar durende contractuele relatie tussen de Commissie en het consortium HPS. Ten tweede is het VIS met succes ingevoerd in twee nieuwe geografische regio’s, het Midden-Oosten en de Golfregio. Deze ontwikkeling bevestigt dat het systeem solide is en klaar voor de uitrol in nog meer regio’s. Ten derde is de operationele verantwoordelijkheid voor het systeem overgedragen aan eu-LISA. Dit is nu volledig operationeel op de technische locaties in Straatsburg en Sankt Johann im Pongau en op het hoofdkantoor in Tallinn.

Dit is het laatste jaarlijkse voortgangsverslag over het VIS-project dat de Commissie uitbrengt op grond van artikel 6 van Beschikking 2004/512/EG van de Raad.

7.           Bijlage VIS-werkgroepen

7.1.        SISVIS-comité

Het SISVIS-comité in VIS-formatie[12] is in 2012 eenmaal bijeengekomen, op 8 maart. De Commissie deelde de delegaties op die vergadering mee dat zij op 29 februari het uitvoeringsbesluit over de technische specificaties voor het communicatiemechanisme VIS-mail had vastgesteld. Het comité gaf een gunstig advies over het uitvoeringsbesluit van de Commissie tot vaststelling van de tweede reeks regio’s waar het VIS zou worden ingevoerd. Dat besluit is gebaseerd op een non-paper van de Commissie van juni 2011 en betreft de regio’s 4 tot en met 11.

7.2.        Vergaderingen van nationale projectmanagers voor het VIS

Tijdens de verslagperiode heeft de Commissie zeven vergaderingen van de groep van deskundigen met de nationale projectmanagers van de lidstaten georganiseerd, waar vraagstukken betreffende de stand van zaken van het VIS-project, gedetailleerde technische aangelegenheden, planningskwesties en risico’s en activiteiten op centraal en nationaal projectniveau werden besproken. De laatste vergadering van de nationale VIS-projectmanagers vond plaats op 25 oktober. Ter vervanging hiervan is in het kader van eu-LISA de VIS-adviesgroep opgericht.

7.3.        Deskundigengroep VIS-mail (VIS MEG)

De groep is gedurende de verslagperiode zevenmaal bijeengekomen ter ondersteuning van de tenuitvoerlegging van het communicatiemechanisme VIS-mail, met name de tweede fase daarvan (zie punt 3.3). De laatste vergadering van de VIS MEG vond plaats op 29 oktober. Vraagstukken met betrekking tot VIS-mail worden sindsdien besproken in de VIS-adviesgroep, die onder de verantwoordelijkheid van eu-LISA valt.

[1]               PB L 213 van 15.6.2004, blz. 5.

[2]               Zie voor het achtste verslag: Verslag van de Commissie aan de Raad en het Europees Parlement over de ontwikkeling van het Visuminformatiesysteem (VIS) in 2011, COM(2012) 376 final van 11.7.2012.

[3]               PB L 213 van 15.6.2004, blz. 5.

[4]               Het Europees Agentschap voor het operationele beheer van grootschalige IT-systemen op het gebied van vrijheid, veiligheid en recht.

[5]               Overeenkomstig Beschikking 2010/49/EG van de Commissie tot vaststelling van de eerste regio’s waar de werkzaamheden van het Visuminformatiesysteem (VIS) beginnen (PB L 23 van 27.1.2010, blz. 62).

[6]               Verordening (EG) nr. 767/2008 van het Europees Parlement en de Raad van 9 juli 2008 betreffende het Visuminformatiesysteem (VIS) en de uitwisseling tussen de lidstaten van gegevens op het gebied van visa voor kort verblijf (VIS-verordening) (PB L 218 van 13.8.2008, blz. 60).

[7]               Uitvoeringsbesluit van de Commissie van 27 april 2012 tot vaststelling van de datum waarop de werkzaamheden van het Visuminformatiesysteem (VIS) in een tweede regio beginnen (PB L 117 van 1.5.2012, blz. 9). Het Midden-Oosten omvat Israël, Jordanië, Libanon en Syrië.

[8]               Uitvoeringsbesluit van de Commissie van 21 september 2012 tot vaststelling van de datum waarop de werkzaamheden van het Visuminformatiesysteem (VIS) in een derde regio beginnen (PB L 256 van 22.9.2012, blz. 21). De Golfregio omvat Afghanistan, Bahrein, Irak, Iran, Jemen, Koeweit, Oman, Qatar, Saudi-Arabië en de Verenigde Arabische Emiraten.

[9]               Uitvoeringsbesluit van de Commissie van 24 april 2012 tot vaststelling van de tweede reeks regio’s waar de werkzaamheden van het Visuminformatiesysteem (VIS) beginnen (PB L 134 van 24.5.2012, blz. 20). Deze regio’s zijn West-Afrika, Midden-Afrika, Oost-Afrika, Zuidelijk Afrika, Zuid-Amerika, Centraal-Azië, Zuidoost-Azië en het bezette Palestijnse gebied.

[10]             Uitvoeringsbesluit van de Commissie van 29 februari 2012 tot vaststelling van de technische specificaties voor het communicatiemechanisme VIS-mail met het oog op de toepassing van Verordening (EG) nr. 767/2008 van het Europees Parlement en de Raad betreffende het Visuminformatiesysteem (VIS) en de uitwisseling tussen de lidstaten van gegevens op het gebied van visa voor kort verblijf (VIS-verordening), C(2012) 1301 final.

[11]             Het “Failure to enrol” (FTE)-percentage is het percentage vingerafdrukken waarvan de kwaliteit te slecht is om bruikbaar te zijn.

[12]             Ingesteld bij artikel 51, lid 1, van Verordening (EG) nr. 1987/2006 van het Europees Parlement en de Raad van 20 december 2006 betreffende de instelling, de werking en het gebruik van het Schengeninformatiesysteem van de tweede generatie (SIS II) (PB L 381 van 28.12.2006, blz. 4).