31.3.2009   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 76/14

—

Het Comité van de Regio's onderstreept het belang van een Europese strategie ter bevordering van economische groei en werkgelegenheid door middel van onderzoek en innovatie en verbetering van de concurrentiepositie, met name gezien de huidige crisis van de financiële markten en de verwachte gevolgen hiervan voor de reële economie. Tegelijkertijd moet deze strategie aansturen op meer duurzaamheid door een belangrijke plaats in te ruimen voor het milieu en principes als cohesie en solidariteit.

—

Opgemerkt moet worden dat de toonaangevende institutionele actoren ondanks de oproep van de Europese Raad nog altijd niet volledig zijn betrokken bij de tenuitvoerlegging van de strategie voor groei en werkgelegenheid, die tijdens de voorjaarstop van 2005 een doorstart maakte. Bij die gelegenheid sprak de Europese Raad zijn erkenning uit voor „de rol van de lokale en regionale instanties bij het bewerkstelligen van groei en werkgelegenheid”, aangezien „een grotere zeggenschap op alle overheidsniveaus ten aanzien van de agenda voor groei en werkgelegenheid (…) tot een coherenter en efficiënter beleid [leidt]”.

—

Dit gebrek aan zeggenschap is er de oorzaak van dat de Lissabon-doelstellingen niet over de hele linie in geïntegreerd beleid worden vertaald, waardoor productiemiddelen en financiële, menselijke en sociale hulpbronnen niet altijd effectief worden ingezet voor het genereren van meer economische groei en meer werkgelegenheid.

Rapporteur

:

de heer DELBONO (IT/ALDE)

1.

Het Comité van de Regio's constateert dat de economische groei in Europa, met name vanwege de veranderde situatie als gevolg van de globalisering van de economie, geen gelijke tred meer houdt met die in de rest van de wereld.

2.

Het onderstreept het belang van een Europese strategie ter bevordering van economische groei en werkgelegenheid door middel van onderzoek en innovatie en verbetering van de concurrentiepositie, met name gezien de huidige crisis van de financiële markten en de verwachte gevolgen hiervan voor de reële economie. Tegelijkertijd moet deze strategie aansturen op meer duurzaamheid door een belangrijke plaats in te ruimen voor het milieu en principes als cohesie en solidariteit.

3.

Opgemerkt moet worden dat de toonaangevende institutionele actoren ondanks de oproep van de Europese Raad nog altijd niet volledig zijn betrokken bij de tenuitvoerlegging van de strategie voor groei en werkgelegenheid, die tijdens de voorjaarstop van 2005 een doorstart maakte. Bij die gelegenheid sprak de Europese Raad zijn erkenning uit voor „de rol van de lokale en regionale instanties bij het bewerkstelligen van groei en werkgelegenheid”, aangezien „een grotere zeggenschap op alle overheidsniveaus ten aanzien van de agenda voor groei en werkgelegenheid (…) tot een coherenter en efficiënter beleid [leidt]”.

4.

Het Comité wil vooral wijzen op de „paradox van Lissabon”, die bij de monitoring door het Lissabon-platform aan het licht is gebracht. Lokale en regionale overheden spelen een belangrijke rol in de strategie voor groei en werkgelegenheid (bijv. op het punt van onderwijs, onderzoek en innovatie op decentraal niveau), maar zien dat zelf vaak niet als onderdeel van de Lissabon-strategie (door gebrek aan schaalvoordeel/visie). Sterker nog: de meeste lokale en regionale overheden vinden dat de Lissabon-strategie voor henzelf niet echt zinvol is.

5.

De Lissabon-strategie kan alleen doeltreffend worden toegepast als overheden lokaal en regionaal het nodige in huis hebben om menselijk kapitaal, flexibele en veelzijdige vaardigheden, ervaren onderzoekers en technisch hooggeschoolden, te genereren, aan te trekken en tot hun voordeel aan te wenden. Ook moeten gemeenten en regio's worden gekenmerkt door gedragspatronen, waarden, vertrouwensrelaties en organisatorische vaardigheden die gunstig zijn voor de interactie en samenwerking tussen actoren en ondernemingen, de werking van de markt en de kwaliteit van het bestaan. Daarnaast moeten ze over een adequate en naar verhouding toereikende materiële en immateriële infrastructuur en geloofwaardige en efficiënte instellingen beschikken.

6.

Dit gebrek aan zeggenschap over de strategie voor groei en werkgelegenheid is er de oorzaak van dat de Lissabon-doelstellingen niet over de hele linie in geïntegreerd beleid worden vertaald, waardoor productiemiddelen en financiële, menselijke en sociale hulpbronnen niet altijd effectief worden ingezet voor het genereren van meer economische groei en meer werkgelegenheid.

7.

Daarbij zij gewezen op hetgeen het Comité in een aantal recente adviezen over de Lissabon-strategie heeft verklaard over:

8.

Het Comité pleit dan ook voor:

9.

Om de Lissabon-strategie tot een succes te maken dienen de diverse bestuursniveaus zich bij de tenuitvoerlegging van hun beleid te houden aan de richtlijnen die de Europese Raad tijdens de voorjaarstop van 2008 heeft vastgesteld. Dit betekent dat ze hun werkzaamheden en dus ook hun agenda's meer op elkaar moeten afstemmen, zodat het beleid meer effect kan sorteren. Ze zouden moeten worden aangemoedigd om daartoe onderling overeenkomsten te sluiten.

10.

De (verenigingen) van lokale en regionale overheden en de Europese netwerken (bijv. het regionetwerk van Lissabon) zouden moeten worden gestimuleerd om ook buiten het formele kader van hun bevoegdheden concrete maatregelen te lanceren ter ondersteuning van economie en samenleving bij de verwezenlijking van de groei- en werkgelegenheidsdoelstellingen van de Lissabon-strategie.

11.

De regeringen van de 27 lidstaten zouden de lokale en regionale overheden in hun land van begin tot eind nauwer moeten betrekken bij de tenuitvoerlegging van de Lissabon-strategie. Dit kan worden bewerkstelligd door:

12.

In feite zou de Commissie in het komende Jaarverslag, dat in december 2008 verschijnt, een kritischere beoordeling moeten geven van de huidige stand van zaken en heel systematisch (dus per land) moeten beschrijven wat de rol en de betrokkenheid zijn van de lokale en regionale overheden bij de tenuitvoerlegging van de Lissabon-strategie.

13.

De Europese Raad zou zich tijdens de voorjaarstop van 2009 moeten uitspreken voor een zo breed mogelijke verspreiding van de instrumenten voor een geïntegreerde beleidsvorming en multilevel governance, als een vast kenmerk van de beleidsvorming in de EU in de periode tot 2010 en daarna.

14.

Het Comité zal zich met toezicht op de lokale en regionale tenuitvoerlegging en met actieve ondersteuning van de nationale audits (ook via de nationale delegaties) blijven inzetten om de strategie tot een succes te maken.

15.

De Commissie en de andere instellingen zouden op alle niveaus een nieuwe impuls moeten geven aan hun communicatieactiviteiten, enerzijds door de lokale en regionale overheden te informeren over maatregelen en programma's (ook met het oog op de financiering van activiteiten en initiatieven die aansluiten op de doelstellingen van de Lissabon-strategie), en anderzijds door de burgers bewust te maken van de gevolgen van de strategie voor hun dagelijks leven en daarmee ook van de effecten van EU-beleid.

16.

Gezien de snelle veranderingen in de wereld en de onvolledige tenuitvoerlegging van de Lissabon-strategie zou er uitgebreid moeten worden stilgestaan bij de toekomstige rol van de Europese initiatieven voor de verwezenlijking van de doelstellingen van meer groei en betere werkgelegenheid.

17.

Een snel en gecoördineerd optreden van de EU ter bescherming en regulering van de financiële markten is een belangrijke voorwaarde voor groei en werkgelegenheid.

18.

Het Comité pleit ervoor om alle partijen die een cruciale rol spelen bij de verwezenlijking van deze doelstellingen, daadwerkelijk uit te nodigen voor een uitvoerige discussie over:

19.

De maatregelen in verband met de Europese strategie voor groei en werkgelegenheid zouden zich moeten richten op verbetering van de concurrentiepositie door middel van onderzoek en innovatie. Dit laatste is van cruciaal belang, wil de Europese handel en economie op mondiaal niveau daadwerkelijk meetellen en wil de EU haar gemeenschappelijke arbeidsmarkt in kwantitatief en kwalitatief opzicht anders kunnen vormgeven. Daarnaast moet men het concurrentievermogen van kleine en middelgrote bedrijven blijven stimuleren en tevens blijven werken aan een betere wetgeving. Bij de vastlegging van de strategie voor de verwezenlijking van de concurrentiedoelstelling mag behalve de economische ook de sociale en milieuduurzaamheid van groei niet uit het oog worden verloren.

20.

Om meer en verdergaande resultaten te bereiken, zou het communautaire beleid niet langer als een brede strategie moeten worden ontwikkeld, maar als een samenstel van gecoördineerde en geïntegreerde maatregelen.

21.

De EU zou meer daadkracht moeten tonen bij de besluitvorming over de ontwikkeling, coördinatie en tenuitvoerlegging van maatregelen en programma's voor de nieuwe agenda inzake het concurrentiebeleid. Hierbij dienen de bevoegdheden van de lidstaten en het subsidiariteitsbeginsel gerespecteerd te worden. Het valt dan ook te hopen dat bij de herziening van de communautaire begroting in termen van zowel de omvang van de toegewezen middelen als de afstemming van de eigenlijke maatregelen spijkers met koppen worden geslagen voor het concurrentiebeleid. Daar waar maatregelen nationale bevoegdheden raken, dienen de EU en de lidstaten op verschillende bestuursniveaus over de juiste besluitvormings- en coördinatie-instrumenten te beschikken om dergelijk beleid tot een succes te maken.

22.

Het is van groot belang dat er meer en gerichter wordt geïnvesteerd in toegepast onderzoek. Beleidsmakers op alle bestuursniveaus dienen de handen ineen te slaan om het MKB met stimulerende en ondersteunende maatregelen te helpen bij het vinden van investeringsmogelijkheden die, zonder de concurrentiepositie van ondernemingen binnen de interne markt te ondermijnen, de internationale markten openleggen. Openbare investeringen in fundamenteel onderzoek moeten zonder meer vergezeld gaan van particuliere investeringen in toepast onderzoek naar innovatieve productiemethoden én producten.

23.

Het Comité is zich ervan bewust dat er zonder de interne markt geen sprake kan zijn van een daadwerkelijk effectieve concurrentiestrategie. Daarom pleit het voor een hernieuwde inspanning om alle maatregelen door te voeren die nodig zijn voor de voltooiing van die interne markt. Daarnaast roept het op tot meer aandacht voor de lokale en regionale dimensie. De concurrentiepositie van het MKB zou namelijk aanzienlijk kunnen worden verbeterd door gebruik te maken van de lokale en regionale diversiteit.

24.

Bij de tenuitvoerlegging van een daadwerkelijk effectieve concurrentiestrategie moet bijzondere aandacht worden besteed aan de vermindering van het aantal arbeidsongevallen.

25.

Willen het Europese bedrijfsleven en met name het MKB kunnen blijven concurreren en willen de burgers hun levensstandaard op peil kunnen houden, dan dient er op het gebied van productie, toevoer en consumptie één Europees energiebeleid te komen dat de afhankelijkheid van energietoevoer uit derde landen geleidelijk aan vermindert.

26.

Het is belangrijk dat vrouwen op allerlei manieren actief worden gestimuleerd om te gaan werken, waarbij het overigens wel de lidstaten of de lokale en regionale overheden zijn die, afhankelijk van hun bevoegdheden, bepalen welke maatregelen daartoe worden genomen. De praktijk wijst uit dat het arbeidsaanbod van vrouwen sterker afhangt van het netto-inkomen dan dat van mannen en dat bepaalde stimulansen voor vrouwen om een baan te zoeken in veel landen de nog altijd bij lange niet gehaalde Lissabon-doelstellingen dichterbij kunnen brengen.

27.

Het is dringend noodzakelijk dat er niet alleen maatregelen komen om de gevolgen van het dalende bevolkingsaantal in veel regio's op te vangen, maar ook om het probleem van de vergrijzing in Europa en de daarmee gepaard gaande demografische veranderingen aan te pakken. Wat nodig is, zijn nieuwe sociale voorzieningen voor gezinnen en een zorgvuldig immigratiebeleid dat rekening houdt met de menselijke en maatschappelijke behoeften en niet alleen de deuren openzet voor hooggekwalificeerde migranten, maar, afhankelijk van de behoeften in de afzonderlijke lidstaten en/of de steden en regio's, eventueel ook voor ongeschoolde arbeidskrachten, die immers de productie in het MKB draaiende kunnen houden. Door de mondialisering van de samenleving en de economie is er geen plaats meer voor een houding die vaak heeft geleid tot illegale praktijken op de arbeidsmarkt.

28.

Het Comité wijst op het belang van hoger onderwijs in vooral exacte vakken, maar ook van het lager, middelbaar, beroeps- en hoger onderwijs, dat het pad effent voor een gedegen vervolgopleiding en de voorwaarden en mogelijkheden schept voor meer deelname van burgers, ook vrouwen, aan een actief en productief leven. Met het oog hierop zouden ook meer maatregelen moeten worden genomen om de schooluitval drastisch te verminderen.

29.

Een en ander verklaart waarom er niet mag worden getornd aan de fundamentele waarden van het Europese project.

30.

In dat verband zij ook gewezen op het belang van het Europees sociaal model en de Europese sociale agenda, alsook op het Bologna-proces en het Kopenhagen-proces op het gebied van onderwijs en opleiding. Ondanks de onderlinge verschillen zijn de nationale stelsels gebaseerd op collectieve waarden en principes die tezamen een gemeenschappelijk concept vormen van sociale vooruitgang. Maatschappelijke organisaties en sociale partners, maar ook de mensen ter plekke, groeperingen en lokale en regionale overheden spelen daarin een steeds belangrijkere rol.

31.

Een ander cruciaal aandachtspunt is de bescherming van het milieu door middel van lokale en internationale maatregelen en meer in het bijzonder het Kyoto-protocol inzake klimaatverandering. Daarbij zijn voor de lokale en regionale overheden het door de Commissie ontwikkelde duurzaamheidspakket en vooral de mededeling over „Een actieplan voor een duurzaam industriebeleid” van belang. Dit actieplan vormt namelijk een geïntegreerde strategie die de Europese economie niet alleen meer concurrentiekracht, maar ook meer milieuduurzaamheid moet verschaffen.

32.

Kennis van de lokale situatie is een van de belangrijkste voorwaarden voor de verwezenlijking van de Lissabon-strategie in de Europese steden, gemeenten en regio's. Daarom is het van cruciaal belang dat overal statistische gegevens ter beschikking worden gesteld en uitgewisseld, en dat ook de betrokkenen op lokaal en regionaal niveau in staat zijn om de indicatoren op de juiste wijze te interpreteren.

33.

Het Comité stelt voor dat de strategie na 2010 wordt doorgevoerd op basis van goed bestuur, zodat er een nieuwe impuls kan worden gegeven aan de Europese maatregelen voor meer economische groei en werkgelegenheid en er voor de problemen met bestaande mechanismen een oplossing kan worden gevonden (zoals de open coördinatiemethode, de vastlegging van maatstaven, structurele indicatoren en aanvullende technische verbeterpunten).

34.

De „nieuwe” strategie zou moeten uitgaan van:

35.

Het Comité zal een verdere bijdrage leveren aan de discussie over de besluitvorming inzake het Europese groei- en werkgelegenheidsbeleid na 2010 en daartoe onderzoeken of er binnen de eigen muren een gespecialiseerde werkgroep kan worden opgezet die de dialoog zal aangaan met de andere communautaire instellingen.