31.3.2009   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 76/34

—

Het Comité van de Regio's tekent aan dat het bereid is om bij te dragen aan de uitwerking van een gemeenschappelijk immigratiebeleid.

—

Een gemeenschappelijk immigratiebeleid raakt de lokale en regionale overheden als eerste. Enerzijds hebben zij te maken met moeilijkheden in verband met illegale immigratie. Anderzijds dienen zij deze mensen op te vangen met een reeks van diensten die deel uitmaken van het lokale integratieproces. Derhalve moeten zij volwaardig betrokken worden bij de uitwerking van een Europees kader voor legale immigratie, bij de maatregelen tegen illegale immigratie en bij de samenwerking op ontwikkelingsgebied met de landen van herkomst.

—

Migranten nemen een belangrijke plaats in door hun bijdrage tot de sociaaleconomische ontwikkeling van de EU. Met het oog op het internationale concurrentievermogen van de Europese economische ruimte moet de EU aanmerkelijk aantrekkelijker worden om de lokale en regionale mogelijkheden beter te benutten.

—

Door de bevoegdheid van de lidstaten vast te leggen hoeveel onderdanen uit derde landen tot hun grondgebied mogen worden toegelaten om daar als werknemer of zelfstandige werk te zoeken, kan worden ingespeeld op de behoeften van de arbeidsmarkt.

—

Beheersing van de officiële landstaal of -talen van het gastland is cruciaal. Vroegtijdige taalverwerving zorgt voor een vlottere en succesvolle integratie, ook op lokaal en regionaal niveau.

—

Illegale en legale immigratie zijn aan elkaar gerelateerd; de bestrijding van illegale immigratie is van cruciaal belang bij de opzet van een beleid voor legale immigratie. Enerzijds moet de bestrijding van illegale migratie consequent en over de gehele linie worden voortgezet om de vaak georganiseerde criminele structuren doeltreffend te bestrijden. Anderzijds moet legale immigranten, als het aan werkkrachten schort, perspectief kunnen worden geboden; dit geldt ook in geval van uitwisseling of overdracht van kennis of verdere kwalificatie van migranten bij een tijdelijk verblijf.

Rapporteur

:

Werner JOSTMEIER (DE/EVP), lid van het parlement van de deelstaat Noordrijn-Westfalen

1.

Het Comité onderschrijft een gemeenschappelijk immigratiebeleid, waaraan sinds de Europese Raad van Tampere van 1999 tot het Europees Pact inzake immigratie en asiel gewerkt is.

2.

Het tekent aan dat het bereid is om bij te dragen aan de uitwerking van een gemeenschappelijk immigratiebeleid. In dit verband deinzen de lokale en regionale overheden er niet voor terug om nieuwe uitdagingen aan te gaan en om de uitwisseling van deugdelijke procedures op dit gebied op lokaal en regionaal niveau te stimuleren.

3.

Het Comité is ingenomen met en dankbaar voor de versterkte samenwerking met de Commissie, die moet worden voortgezet.

4.

Het is een goede zaak dat de Commissie als partner optreedt. De samenwerking tussen partners en de solidariteit tussen lidstaten en EU-instellingen dienen de inbreng van lokale en regionale actoren te omvatten. De uitdagingen van de toekomst vergen gecoördineerde en coherente maatregelen, die in het kader van een gemeenschappelijk immigratiebeleid een doeltreffend optreden van de EU en de lidstaten verlangen.

5.

Een gemeenschappelijk immigratiebeleid raakt de lokale en regionale overheden als eerste. Enerzijds hebben zij te maken met moeilijkheden in verband met illegale immigratie. Anderzijds dienen zij deze mensen op te vangen met een reeks van diensten die deel uitmaken van het lokale integratieproces. Derhalve moeten zij volwaardig betrokken worden bij de uitwerking van een Europees kader voor legale immigratie, bij de maatregelen tegen illegale immigratie en bij de samenwerking op ontwikkelingsgebied met de landen van herkomst.

6.

Het Comité beseft, evenals de Commissie, dat er mechanismen voor de lastenverdeling en de beleidscoördinatie moeten komen die steunen op de solidariteit tussen de lidstaten en de EU. Het Comité wijst op de financiering van onder andere de grensbewaking en -controle, alsook van het integratiebeleid, die op nationaal, regionaal en lokaal niveau gevolgen heeft voor de overheidsfinanciën.

7.

Eerbiediging van de mensenrechten, de beginselen van de rechtsstaat en bevordering van de democratie zijn de uitgangspunten van het immigratiebeleid. De Europese Unie garandeert deze vrijheden en beginselen, die in het Handvest van de grondrechten verankerd zijn, zoals de waardigheid van de mens, vrijheid, gelijkheid en solidariteit, burger- en wettelijke rechten. Van bijzonder belang zijn in dit verband de rechten van vrouwen en kinderen. Tradities of handelingen die indruisen tegen deze beginselen, mogen niet geduld worden. Over de gemeenschappelijke Europese waarden, die in het Handvest van de grondrechten zijn neergelegd, kan niet onderhandeld worden. Iedere burger in de Europese Unie moet de Europese grondrechten als verplichtend waardefundament aanvaarden.

8.

In tal van gemeenten en regio's in Europa zijn migranten nu al een belangrijk en integraal onderdeel van de samenleving. De Europese Unie is een samenleving met een waarlijk rijk en veelzijdig cultureel erfgoed, dat moet worden geconserveerd en uitgebouwd. De Unesco beschouwt cultuur als een complex dat niet alleen kunst en literatuur omvat, maar ook levensstijlen, de fundamentele mensenrechten, waarden, tradities en religieuze gezindten. Immigratie kan de culturele veelzijdigheid verrijken. Met het Europese jaar van de interculturele dialoog (1) heeft de Unie de culturele veelzijdigheid in het zonnetje gezet.

9.

Gelet op de door het Comité van de Regio's reeds uitgebrachte adviezen dienen de lokale en regionale actoren betrokken te worden bij de verdere fasen van het toekomstige gemeenschappelijk immigratiebeleid (2).

10.

Migranten nemen een belangrijke plaats in door hun bijdrage tot de sociaaleconomische ontwikkeling van de EU. Met het oog op het internationale concurrentievermogen van de Europese economische ruimte moet de EU aanmerkelijk aantrekkelijker worden om de lokale en regionale mogelijkheden beter te benutten.

11.

Duidelijke en transparante regels alsook de handhaving daarvan zijn uit hoofde van rechtszekerheid en een faire behandeling van onderdanen uit derde landen dringend geboden.

12.

Integratiegerichte prikkels met aantrekkelijke verblijfsvoorwaarden voor onderdanen uit derde landen en hun gezinnen uit derde landen zijn een belangrijke stap in de goede richting voor de aanwerving van de vereiste werknemers voor de Europese economie. In goede concepten voor een beheersing van de immigratie in overeenstemming met de arbeidsmarkt moet tevens overeenkomstig Richtlijn 2003/86/EG rekening worden gehouden met aspecten van gezinshereniging.

13.

Een gemeenschappelijk immigratiebeleid zou door de vereenvoudiging van procedures voor de integratie van immigranten kunnen leiden tot een forse vermindering van de administratieve rompslomp, zowel voor de lidstaten als voor de regionale en lokale overheden.

14.

Het is belangrijk dat de Commissie nagaat welke eisen aan de regionale en lokale overheden zullen worden gesteld wanneer de door de Commissie voorgestelde maatregelen op Europees of nationaal niveau worden doorgevoerd. Het is ook belangrijk dat de taken die de lokale en regionale overheden kunnen worden toegewezen, met nationale of EU-middelen worden gefinancierd.

15.

De behoeften van de arbeidsmarkt lopen per lidstaat uiteen. Naar eventuele invoering van normen, procedurele regels en verblijfstitels in de gehele EU, zoals de voorgenomen „EU Blue Card” moet derhalve gekeken worden uit de optiek van de verschillende eisen van de nationale, regionale en lokale situatie, de handhaving van de bestuurlijke autonomie van de lidstaten en naleving van het subsidiariteitsbeginsel. Door de bevoegdheid van de lidstaten vast te leggen hoeveel onderdanen uit derde landen tot hun grondgebied mogen worden toegelaten om daar als werknemer of zelfstandige werk te zoeken, kan worden ingespeeld op de behoeften van de arbeidsmarkt.

16.

In dit verband is het Comité verheugd over het voorstel van de Commissie om de lokale en regionale overheden te betrekken bij een betere afstemming van kwalificaties en de behoefte in de sectoren. Juist de lokale en regionale kenmerken kunnen zo de nodige aandacht krijgen.

17.

Voor de integratie van migranten is een actieve rol van de lokale en regionale overheden van groot belang. Er moet rekening worden gehouden met de specifieke behoeften van de gemeenten en regio's in het gemeenschappelijk immigratiebeleid, alsook bij flankerende maatregelen, zoals bijv. de tenuitvoerlegging van het Europees integratiefonds. Het subsidiariteits- en evenredigheidsbeginsel dienen te worden gehandhaafd.

18.

De uitoefening van grondrechten is gerelateerd aan verantwoordelijkheid en plichten jegens de medemens, de samenleving en de toekomstige generaties. Het eerbiedigen van de gemeenschappelijke Europese waarden verplicht tot respect en tolerantie, die een voorwaarde voor vreedzaam en democratisch samenleven zijn. De interculturele dialoog op lokaal en regionaal niveau kan in dit verband een belangrijke stimulans zijn.

19.

Een belangrijke voorwaarde voor integratie is de actieve samenwerking van alle geledingen van de samenleving en een positieve instelling van immigranten en van de gastlanden. De landen van herkomst kunnen bijdragen aan de integratie van hun onderdanen in de Europese gastlanden.

20.

Beheersing van de officiële landstaal of -talen van het gastland is cruciaal. Vroegtijdige taalverwerving zorgt voor een vlottere en succesvolle integratie, ook op lokaal en regionaal niveau. Het leren van de officiële taal of -talen van het gastland door migranten en met name door hun kinderen dient intensief te worden bevorderd; tegelijkertijd moet het recht om de moedertaal te beheersen, worden gerespecteerd en ondersteund.

21.

Vóór alles dient elementaire en begrijpelijke informatie te worden verstrekt over de stad, de plaats of gemeente van bestemming en de belangrijkste levensgewoonten ter plekke.

22.

Ook elementaire kennis van de geschiedenis en de instellingen van het gastland is van groot belang. Migranten moeten de kans krijgen om deze elementaire kennis te verwerven, willen zij met succes kunnen integreren.

23.

Er moeten inburgeringsprogramma's en -activiteiten worden georganiseerd voor nieuwkomers uit derde landen, zodat zij basiskennis kunnen verwerven over de taal, de geschiedenis, de instellingen, de sociaaleconomische kenmerken, de cultuur en de fundamentele waarden van het gastland.

24.

Voorts moet geld worden uitgetrokken voor innovatieve inburgeringsprogramma's of -modellen, die taalcursussen en communicatietrainingen omvatten en informatie verschaffen over de culturele, politieke en sociale aspecten van het gastland

25.

Onderwijs vervult een sleutelrol in de integratie. De lokale en regionale overheden oefenen op onderwijsgebied belangrijke taken uit om bij te dragen aan gelijke kansen voor iedereen. Het door de Commissie gepubliceerde Groenboek Migratie en mobiliteit: uitdagingen en kansen voor Europese onderwijssystemen (3) plaatst de rol van onderwijs voor de integratie centraal. De Commissie mag bij de beoordeling van de raadpleging zeker niet voorbijgaan aan de werkwijze van lokale en regionale overheden.

26.

Werk is zeer belangrijk voor de integratie van migranten. Werkloosheid daarentegen is vaak een belemmering voor een geslaagde integratie, vooral als het om jonge mensen gaat. Immigratie van onderdanen uit derde landen moet worden afgestemd op de behoeften van de arbeidsmarkt in de lidstaten. Arbeid is een cruciale voorwaarde voor integratie, te meer omdat opname volgt in het socialezekerheidsstelsel. Zonder deze voorwaarde zou opname in dit stelsel bijzonder belastend zijn voor de regionale en lokale overheden, en aan de bevolking in de lidstaten niet uit te leggen.

27.

Illegale en legale immigratie zijn aan elkaar gerelateerd; de bestrijding van illegale immigratie is van cruciaal belang bij de opzet van een beleid voor legale immigratie. Enerzijds moet de bestrijding van illegale migratie consequent en over de gehele linie worden voortgezet om de vaak georganiseerde criminele structuren doeltreffend te bestrijden. Daarom dienen overeenkomsten met derde landen bepalingen te bevatten inzake de bestrijding van illegale immigratie, inclusief, met name, terugname van illegaal verblijvende onderdanen uit derde landen. Anderzijds moet legale immigranten, als het hooggekwalificeerde migranten betreft of als het aan werkkrachten schort, perspectief kunnen worden geboden; dit geldt ook in geval van uitwisseling of overdracht van kennis of verdere kwalificatie van migranten bij een tijdelijk verblijf, waarmee later ook de ontwikkeling van het land van herkomst gebaat is.

28.

Volledige informatie is geboden over de desbetreffende middelen en steunprogramma's van de EU, zodat alle betrokkenen op lokaal en regionaal niveau gebruik kunnen maken van de bestaande fondsen en programma's.

29.

In het kader van het toekomstige EU-immigratiebeleid moeten wellicht financiële middelen en personeel toegewezen worden aan de uitbreiding van de mogelijkheden van FRONTEX, voor maatregelen betreffende de grenscontrole en het vermijden van bedreigingen van de veiligheid, opdat dit agentschap zich naar behoren van zijn taken kan kwijten.

30.

Verder is het van belang dat er in het kader van het toekomstige EU-immigratiebeleid, met name door de toewijzing van de vereiste financiële middelen en de waarborging van de toegang tot de fondsen en programma's van de EU, rekening mee wordt gehouden dat de mogelijkheden van de regionale en lokale overheden voor de opvang van migrantenstromen moeten worden uitgebreid. Het falen van een duurzaam en succesvol, d.w.z. door de betrokkenen onderschreven immigratiebeleid zou tot hoge sociaal-economische kosten leiden en zou ook onze welvaart, sociale vrede en ontwikkelingskansen in gevaar brengen.

31.

Financiële ondersteuning van het integratiebeleid is vereist, met name voor de taken op het gebied van onderwijs, op lokaal en regionaal niveau. In het Groenboek Migratie en mobiliteit zal de bijdrage besproken worden van de communautaire programma's en fondsen aan het integratiebeleid. De specifieke onderwijstaken van lokale en regionale overheden dienen steun te ontvangen van het EU-integratiefonds.

32.

In het kader van het toekomstige EU-immigratiebeleid moet opgemerkt worden dat het van groot belang is dat de dialoog en de samenwerking met de landen van herkomst en de transitlanden bevorderd wordt; hiertoe moeten de instrumenten worden aangegrepen van het Europese nabuurschapsbeleid en van de Unie voor het Middellandse-Zeegebied en dient een doeltreffende ontwikkelingssamenwerking tot stand te komen. Voorts spelen de regionale en lokale overheden een belangrijke rol voor de bevordering van deze samenwerking. Dat geldt met name voor de overheden die als platform kunnen fungeren voor de samenwerking met aangrenzende derde landen.

33.

De wereldwijde dimensie van migratie heeft vèrreikende gevolgen, zowel voor de landen van herkomst als voor Unie. Daarom moet er heel goed worden gekeken naar de wisselwerking tussen migratie en ontwikkeling. In dit verband moet worden bedacht dat het wegtrekken van specialisten (kennisvlucht) voor de ontwikkelingslanden niet tot negatieve gevolgen voor de economie mag leiden. In geval van circulaire migratie kunnen specialisten hun verworven vaardigheden na terugkeer naar het land van herkomst toepassen of verder doorgeven.

34.

Gezien de uitdagingen in verband met de uitwerking van het toekomstige EU-immigratiebeleid moeten praktijkgerichte en onderling afgestemde maatregelen voor de bestrijding van mensenhandel en criminele organisaties het uitgangspunt zijn om menselijke tragedies te voorkomen.

35.

Het Comité is sterk voorstander van maatregelen van de EU om illegale immigratie te verhinderen, die vaak bijdraagt aan de uitbuiting van vooral vrouwen en kinderen. Consequente maatregelen zijn geboden. Bendes van mensensmokkelaars en groepen die bij de mensenhandel betrokken zijn of deze organiseren, moeten in samenwerking met de landen van herkomst en de transitlanden aangepakt worden. De lokale en regionale overheden dienen op passende wijze bij deze samenwerking te worden betrokken.

36.

Het Comité ziet kansen en mogelijkheden voor een succesvol immigratiebeleid, dat aan economisch succes en culturele verscheidenheid kan bijdragen. De lokale en regionale overheden zijn voorstander van een dergelijk beleid, dat ook bijdraagt aan de uitbreiding van economische en maatschappelijke mogelijkheden van de Europese Unie. Tegelijkertijd zij eraan herinnerd dat de Europese Unie de voordelen van legale migratie pas ten volle kan genieten indien de bestrijding van illegale immigratie een alomvattend succes is.