(1)

In artikel 137 van het Verdrag wordt bepaald dat de Gemeenschap het optreden van de lidstaten ter verbetering van het arbeidsmilieu ondersteunt en aanvult om de veiligheid en de gezondheid van de werknemers te beschermen. In op grond van dit artikel vastgestelde richtlijnen moet worden vermeden zodanige administratieve, financiële en juridische verplichtingen op te leggen dat de oprichting en ontwikkeling van kleine en middelgrote ondernemingen daardoor zou kunnen worden belemmerd.

(2)

In Richtlijn 2003/88/EG van het Europees Parlement en de Raad  (4) worden minimumvoorschriften vastgesteld op het gebied van de organisatie van de arbeidstijd, met name met betrekking tot dagelijkse en wekelijkse rusttijd, pauzes, ║ maximale wekelijkse arbeidstijd, jaarlijkse vakantie en aspecten van nacht- en ploegenarbeid en het werkrooster.

(3)

Artikel 19, alinea 3 en artikel 22, lid 1, tweede alinea, van Richtlijn 2003/88/EG schrijven voor dat deze bepalingen vóór 23 november 2003 opnieuw moeten worden bezien.

(4)

Meer dan tien jaar na de vaststelling van Richtlijn 93/104/EG van de Raad ║ (5), de eerste richtlijn inzake de organisatie van de arbeidstijd, is het noodzakelijk geworden om rekening te houden met nieuwe ontwikkelingen en met verzoeken van zowel werkgevers- als werknemerszijde, en zich de middelen te verschaffen om te voldoen aan de doelstellingen inzake groei en werkgelegenheid die in het kader van de Lissabonstrategie op 22 en 23 maart 2005 door de Europese Raad zijn vastgesteld.

(5)

De combinatie van werk en gezin is eveneens een essentiële voorwaarde om de doelstellingen te verwezenlijken die de Europese Unie zich in de Lissabonstrategie heeft gesteld, met name om de arbeidsparticipatie van vrouwen te vergroten. Beoogd wordt om niet alleen een bevredigender arbeidsklimaat te scheppen, maar ook om beter in te spelen op de behoeften van de werknemers, met name die met gezinsverantwoordelijkheid. Een aantal wijzigingen in deze richtlijn heeft ten doel een betere combinatie van werk en gezin mogelijk te maken.

(6)

In dit verband is het aan de lidstaten om de sociale partners aan te moedigen om op het geschikte niveau akkoorden te sluiten opdat werk en gezin beter met elkaar kunnen worden gecombineerd.

(7)

De bescherming van de veiligheid en ║ gezondheid van de werknemers moet worden versterkt gezien de behoefte aan nieuwe vormen van organisatie van de arbeidstijd ; voorts moeten er arbeidstijdmodellen worden ingevoerd die mogelijkheden bieden voor levenslang leren en er moet ook een nieuw evenwicht gevonden worden tussen het combineren van werk en gezinsleven, enerzijds, en een flexibelere organisatie van de arbeidstijd, anderzijds.

(8)

Volgens de jurisprudentie van het Hof van Justitie van de Europese Gemeenschappen zijn de bepalende kenmerken bij de beoordeling van het begrip „arbeidstijd” de verplichting om op een door de werkgever aangegeven plaats aanwezig en tot diens beschikking te zijn voor ogenblikkelijke dienstverrichting wanneer zulks nodig is.

(9)

In omstandigheden waarin de werknemers geen rusttijden zijn toegestaan , moeten ▐ compenserende rusttijden na de dienstperioden worden verleend, overeenkomstig de geldende wetgeving, collectieve overeenkomsten of andere akkoorden tussen de sociale partners .

(10)

De bepalingen betreffende de referentieperiode voor maximale wekelijkse werktijd moeten eveneens worden herzien, teneinde deze beter af te stemmen op de behoeften van werkgevers en werknemers, onder voorbehoud van garanties voor de bescherming van de gezondheid en veiligheid van de werknemers.

(11)

Wanneer de duur van de arbeidsovereenkomst minder dan één jaar bedraagt, mag de referentieperiode niet langer zijn dan de duur van de arbeidsovereenkomst.

(12)

De ervaring met de toepassing van artikel 22, lid 1, van Richtlijn 2003/88/EG, wijst uit dat de louter individuele uiteindelijke beslissing om artikel 6 van die richtlijn niet toe te passen, problemen oplevert met betrekking tot de bescherming van de veiligheid en gezondheid van de werknemers en de keuzevrijheid van de werknemer. Derhalve dient de uitzondering die in deze clausule wordt gemaakt niet langer van toepassing te zijn.

(13)

Voor werknemers met meer dan één arbeidsovereenkomst is het belangrijk maatregelen te nemen om te verzekeren dat de arbeidstijd van de werknemer gedefinieerd wordt als de som van de uit hoofde van elk van de overeenkomsten gewerkte arbeidstijd.

(14)

Overeenkomstig artikel 138, lid 2, van het Verdrag heeft de Commissie de sociale partners op communautair niveau geraadpleegd over de mogelijke richting van een communautair optreden ter zake.

(15)

De Commissie achtte naar aanleiding van deze raadpleging een communautair optreden wenselijk, en heeft de sociale partners op communautair niveau opnieuw geraadpleegd over de inhoud van het beoogde voorstel, overeenkomstig artikel 138, lid 3, van het Verdrag.

(16)

Na afloop van deze tweede raadplegingsronde hebben de sociale partners de Commissie niet in kennis gesteld van hun wens, bedoeld in artikel 139 van het Verdrag, om het proces in te leiden dat zou kunnen uitmonden in de sluiting van een overeenkomst.

(17)

Aangezien de doelstelling van deze richtlijn, namelijk modernisering van de communautaire wetgeving betreffende de organisatie van de arbeidstijd, niet voldoende door de lidstaten kan worden verwezenlijkt en derhalve beter door de Gemeenschap kan worden verwezenlijkt, kan de Gemeenschap, overeenkomstig het in artikel 5 van het Verdrag neergelegde subsidiariteitsbeginsel, maatregelen nemen. Overeenkomstig het in hetzelfde artikel neergelegde evenredigheidsbeginsel gaat deze richtlijn niet verder dan nodig is om deze doelstelling te verwezenlijken.

(18)

Deze richtlijn eerbiedigt de grondrechten en neemt de beginselen in acht die in het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie (6) worden erkend. Deze richtlijn heeft met name ten doel de volledige eerbiediging van het recht op rechtvaardige en billijke arbeidsomstandigheden en -voorwaarden te waarborgen, als bedoeld in artikel 31 van het Handvest en met name in lid 2 van genoemd artikel, dat bepaalt dat „iedere werknemer recht heeft op een beperking van de maximumarbeidsduur en op dagelijkse en wekelijkse rusttijden, alsmede op een jaarlijkse vakantie met behoud van loon”.

(19)

Bij de tenuitvoerlegging van deze richtlijn wordt het algemene beschermingsniveau van de werknemers inzake veiligheid en gezondheid op het werk gehandhaafd,

1)

in artikel 2 worden de volgende punten ingevoegd:

„1 bis.   „aanwezigheidsdienst”: tijd gedurende welke de werknemer op zijn werkplek beschikbaar moet zijn om, op verzoek van de werkgever, zijn werkzaamheden te verrichten of zijn functie uit te oefenen.

1 ter.   „werkplek”: plaats of plaatsen waar de werknemer gewoonlijk zijn werkzaamheden verricht of zijn functie uitoefent, en die wordt vastgesteld volgens het bepaalde in de arbeidsverhouding of -overeenkomst die op de werknemer van toepassing is.

1 quater.   „periodes van inactiviteit tijdens de aanwezigheidsdienst”: tijd gedurende welke de werknemer aanwezigheidsdienst heeft in de zin van punt 1 bis, maar door zijn werkgever niet gevraagd wordt om daadwerkelijk zijn werkzaamheden te verrichten of zijn functie uit te oefenen.”

2)

de volgende artikelen worden ingevoegd:

„Artikel 2 bis

Aanwezigheidsdienst

De totale periode van de aanwezigheidsdienst, met inbegrip van de periodes van inactiviteit wordt als arbeidstijd beschouwd ▐ .

Door middel van collectieve overeenkomsten of andere akkoorden tussen de sociale partners, dan wel door middel van wetgeving of regelingen, kunnen de periodes van inactiviteit tijdens de aanwezigheidsdienst echter op een specifieke wijze worden berekend om te voldoen aan de gemiddelde maximale arbeidstijd per week die is vastgelegd in artikel 6, mits voldaan wordt aan de algemene beginselen inzake de bescherming van veiligheid en gezondheid van de werknemers .

De periodes van inactiviteit tijdens de aanwezigheidsdienst worden niet in aanmerking genomen voor de berekening van de in artikel 3 respectievelijk artikel 5 bedoelde rusttijden ▐ .

Artikel 2 ter

Berekening van de arbeidstijd

Voor werknemers met meer dan één arbeidsovereenkomst is de arbeidstijd van de werknemer de som van de uit hoofde van elk van de overeenkomsten gewerkte arbeidstijd.

Artikel 2 quater

Combineren van werk en gezin

De lidstaten moedigen de sociale partners op het adequate niveau met inachtneming van hun autonomie aan akkoorden te sluiten voor een betere combinatie van werk en gezin.

De lidstaten zorgen ervoor dat, onverminderd Richtlijn 2002/14/EG van het Europees Parlement en de Raad van 11 maart 2002 tot vaststelling van een algemeen kader betreffende de informatie en de raadpleging van de werknemers in de Europese Gemeenschap (7) en in overleg met de sociale partners:

3)

artikel 17 wordt als volgt gewijzigd:

4)

in artikel 18, derde alinea, worden de woorden „mits de betrokken werknemers gelijkwaardige compenserende rusttijden worden geboden” vervangen door „mits de betrokken werknemers, na de dienstperioden, overeenkomstig de geldende wetgeving, collectieve overeenkomsten, of andere akkoorden tussen de sociale partners, gelijkwaardige compenserende rusttijden worden geboden”;

5)

artikel 19 wordt vervangen door:

„Artikel 19

Beschränkungen der Abweichungen von den Bezugszeiträumen

▐ In afwijking van artikel 16, onder b), hebben de lidstaten, met inachtneming van de algemene beginselen inzake de bescherming van de veiligheid en gezondheid van de werknemers, toestaan dat, de mogelijkheid om objectieve, technische of arbeidsorganisatorische redenen, de referentieperiode op maximaal twaalf maanden wordt gesteld:

Wanneer de lidstaten gebruik maken van de mogelijkheid van alinea 1, onder b), zorgen zij ervoor dat de werkgevers hun verplichtingen, zoals die in Afdeling II van Richtlijn 89/391/EEG zijn vastgesteld, nakomen.”

6)

artikel 22 wordt vervangen door:

„Artikel 22

Diverse bepalingen

1.   Hoewel als algemeen beginsel geldt dat de maximale wekelijkse arbeidstijd in de Europese Unie 48 uur bedraagt en werknemers in de Europese Unie in de praktijk slechts bij uitzondering langer werken, kunnen de lidstaten besluiten artikel 6 niet toe te passen gedurende een overgangsperiode die afloopt … (8), mits zij de nodige maatregelen nemen voor een doeltreffende bescherming van de veiligheid en gezondheid van de werknemers. In deze mogelijkheid moet echter uitdrukkelijk voorzien zijn in de collectieve overeenkomst, het akkoord tussen de sociale partners op het adequate niveau of in de nationale wetgeving na raadpleging van de sociale partners op het adequate niveau.

2.   De lidstaten die van deze bedoelde mogelijkheid gebruik willen maken, moeten in ieder geval de nodige maatregelen nemen om ervoor te zorgen dat:

van nul en generlei waarde is;

▐

▐

7)

artikel 24 wordt vervangen door:

„Artikel 24

Verslagen

1.   De lidstaten delen de Commissie de tekst mede van de bepalingen van intern recht die op het onder deze richtlijn vallende gebied reeds zijn vastgesteld of die zij op dat gebied vaststellen.

2.   De lidstaten brengen de Commissie om de vijf jaar verslag uit over de praktische tenuitvoerlegging van de bepalingen van deze richtlijn, onder vermelding van de standpunten van de sociale partners.

De Commissie stelt het Europees Parlement, de Raad, het Europees Economisch en Sociaal Comité en het Raadgevend Comité voor veiligheid en gezondheid op de arbeidsplaats hiervan in kennis.

3.   Die Kommission legt dem Europäischen Parlament, dem Rat und dem Europäischen Wirtschafts- und Sozialausschuss ab dem 23. November 1996 alle fünf Jahre einen Bericht über die Anwendung dieser Richtlinie unter Berücksichtigung der Absätze 1 und 2 vor.”